Openbaar Onderwerp Mantelzorgwaardering Programma / Programmanummer Zorg & Welzijn / 1051 Portefeuillehouder B. Frings Samenvatting In de Wmo 2015 is vastgelegd dat gemeenten vanaf 2015 verantwoordelijk zijn voor de ondersteuning van mantelzorgers bij hun zorg aan cliënten, door middel van algemene en maatwerkvoorzieningen. Daarnaast moeten gemeenten bepalen op welke wijze zij zorg draagt voor een blijk van waardering voor de mantelzorgers in hun gemeente. Met dit voorstel regelen wij de vormgeving van de Nijmeegse blijk van waardering voor de mantelzorgers van onze burgers. BW-nummer Directie/afdeling, ambtenaar, telefoonnr. MO20, Yvonne Blijdorp, 2577 ambtelijk voorstel 16 oktober 2014 Registratienummer 14.0011559 Ter besluitvorming door het college 1. Kaders voor de Nijmeegse blijk van waardering vast te stellen. 2. De kosten van het jaarlijkse mantelzorgcompliment tot een maximum van 676.023 ten laste brengen van het product Welzijn binnen het programma Zorg en Welzijn. 3. Brief aan de raad vast te stellen. Steller Yvonne Blijdorp Paraaf akkoord Alleen ter besluitvorming door het College Actief informeren van de raad Besluit B&W d.d. 18 november 2014 X Conform advies Aanhouden Anders, nl. nummer: 3.18 Bestuursagenda Paraaf akkoord Portefeuillehouder CV mantelzorgcompliment
1 Probleemstelling In de Wmo 2015 is vastgelegd dat gemeenten vanaf 2015 verantwoordelijk zijn voor de ondersteuning van mantelzorgers bij hun zorg aan cliënten, door middel van algemene en maatwerkvoorzieningen. Daarnaast moeten gemeenten in de Wmo verordening bepalen op welke wijze het college zorg draagt voor een jaarlijkse blijk van waardering voor de mantelzorgers in hun gemeente. 2 Juridische aspecten In de verordening Maatschappelijke ondersteuning Nijmegen 2015 (artikel 17) is vastgelegd dat het college bij nadere regeling bepaalt waaruit de jaarlijkse blijk van waardering aan mantelzorgers bestaat. De verordening Maatschappelijke ondersteuning Nijmegen 2015 is op 15 oktober 2014 door de raad vastgesteld. De uitwerking van het Nijmeegse mantelzorgcompliment leggen wij vast in de beleidsregels Wmo. 3 Doelstelling Met dit voorstel regelen wij hoe de Nijmeegse jaarlijkse blijk van waardering aan mantelzorgers vorm gegeven wordt. Na besluitvorming over dit voorstel leggen we de regels vast in de beleidsregels Wmo 2015. 4 Argumenten Context mantelzorg Bij mantelzorg gaat het om hulp aan naasten die rechtstreeks voortvloeit uit bestaande sociale relaties tussen mensen. Mantelzorgers zijn geen professionele zorgverleners maar bieden zorg omdat zij een persoonlijke band hebben met een zorgbehoevende. Het gaat daarbij om hulp die de gebruikelijke hulp overstijgt 1 en vaak is de hulp intensief en langdurig. Er zal in de toekomst een grotere druk op mantelzorgers ontstaan omdat mensen met een zware zorgvraag door de extramuralisering steeds langer thuis zullen blijven wonen. Wij vinden dat de inzet van de mantelzorgers steun en waardering verdient. Ons gemeentelijk mantelzorgbeleid is dan ook gericht op ondersteuning en ontlasten van de Nijmeegse mantelzorgers middels cursussen of begeleiding, o.a. via het Coördinatiepunt Mantelzorgondersteuning. Naast de bestaande lokale mantelzorgondersteuning bestaat er sinds 2007 een landelijke regeling in de vorm van het Mantelzorgcompliment. Deze regeling, een jaarlijks geldbedrag van 200, wordt alleen verstrekt aan mensen die iemand ondersteunen die langdurig zorg thuis nodig heeft. Als de mantelzorg niet zou worden verleend, moet een professionele zorgverlener deze hulp bieden. Op dit moment wordt het compliment door de Sociale Verzekerings Bank verstrekt op basis van een aantal vaste criteria. In Nijmegen ontvingen in 2013 bijna 3.500 mantelzorgers een mantelzorgcompliment. De landelijke regeling vervalt per 1 januari 2015. Gemeentelijke verantwoordelijkheid Per 2015 wordt een bedrag van 676.023 aan onze begroting toegevoegd om vorm te geven aan een lokale blijk van waardering voor mantelzorgers. Wij moeten per 1-1-2015 voorzien in een procedure die waarborgt dat mantelzorgers, die voldoen aan de door ons gestelde voorwaarden, een blijk van waardering kunnen ontvangen. Hierbij hebben wij de keuze of we een collectieve vorm van waardering organiseren dan wel een individueel geldbedrag 1 Gebruikelijke hulp is de hulp die naar algemeen aanvaarde opvattingen in redelijkheid mag worden verwacht van de echtgenoot, ouders, inwonende kinderen of andere huisgenoten.
Vervolgvel 2 handhaven. Uitgangspunt is dat de gemeente waar de zorgvrager woont, verantwoordelijk is voor de waardering van de mantelzorger, ook als deze in een andere gemeente woont. In de verordening Maatschappelijke ondersteuning Nijmegen 2015 is in artikel 17 al vastgelegd dat wij in de beleidsregels Wmo een concrete regeling opnemen op welke wijze wij de inzet van mantelzorgers erkennen en waarderen. Op basis van een peiling bij de doelgroep mantelzorgers zelf, stellen wij voor de blijk van waardering voor mantelzorgers als een individueel geldbedrag in stand te houden. Wij stellen dit bedrag vast op 150 per jaar per zorgvrager. Wij stellen het bedrag lager vast dan in de oude regeling het geval was omdat wij hopen meer mantelzorgers te bereiken én wij gehouden zijn aan een budgetplafond. Het geldbedrag wordt uitbetaald aan de zorgvrager waarbij jaarlijks één compliment per zorgvrager kan worden uitgekeerd. Tevens stellen we voor dat de Sociale Wijkteamleden op basis van het onderzoeksverslag (indien aanwezig) van het keukentafelgesprek de blijk van waardering aanvraagt als blijkt dat er sprake is van langdurige inzet ten behoeve van de zorgvrager. Mensen die structureel (al) aangewezen zijn op Persoonlijke verzorging en/of Verpleging zullen mogelijk niet snel in contact komen met het Sociaal Wijkteam terwijl bij deze groep juist vaak mantelzorgers in het netwerk actief zijn. Om te voorkomen dat zij niet in aanmerking komen voor de blijk van waardering maken we hierover werkafspraken met de zorgaanbieders. De wijkverpleegkundige of verzorgende zullen voor deze situaties toetsen of een blijk van waardering kan worden aangevraagd. Als basiscriteria stellen we het volgende voor : - De mantelzorg betreft boven-gebruikelijke zorg - Meer dan 8 uur per week mantelzorg - Er is sprake van een langdurige zorgsituatie. Onder langdurig verstaan we minimaal een periode van een jaar. - Er is geen sprake van vrijwillige keus. Uitvoering De administratieve verwerking van de aanvragen leggen wij neer bij het uitvoeringsbureau Wmo die de aanvraag van het Sociale Wijkteam of de wijkverpleegkundige zonder nader onderzoek verwerkt en omzet in een toekenning. Burgers die op basis van de gestelde criteria denken in aanmerking te komen voor het uitdelen van een mantelzorgcompliment moeten hun verzoek voor 1 juli van het kalenderjaar via de wijkverpleegkundige dan wel het Sociaal Wijk Team kenbaar gemaakt hebben. Met betrekking tot het Mantelzorgcompliment is er geen sprake van overgangsrecht, zoals bij andere voorzieningen in het sociaal domein die via de Transities aan gemeenten worden overgedragen, wel het geval is. Mensen kunnen geen rechten ontlenen aan eerder uitgedeelde complimenten. De mogelijkheid om een compliment uit te delen is jaarlijks opnieuw mogelijk, binnen de gestelde criteria. 5 Financiën Voor de jaarlijkse blijk van waardering aan mantelzorgers is vanaf 2015 maximaal 676.023 beschikbaar binnen het product Welzijn. Uitgaande van gemiddeld 3500 tot 4500 complimenten per jaar schatten we de totale kosten voor het mantelzorgcompliment in op 525.000 tot 675.000 per jaar. We dekken deze kosten uit het product Welzijn waar we het landelijke budget hebben begroot. De tijdsinvestering voor de administratieve verwerking komt uit op ruim 400 uur per jaar. De uitvoeringskosten ramen we hiermee op 10.000. 6 Participatie en Communicatie - Wij hebben Swon (eindverantwoordelijke voor het Coördinatiepunt Mantelzorgondersteuning) de opdracht gegeven advies uit te brengen over de
Vervolgvel 3 vormgeving van de blijk van waardering voor mantelzorgers per 2015. Swon heeft een bijeenkomst georganiseerd voor en met mantelzorgers waarbij hen gevraagd is naar hun wensen en voorkeuren. Daaruit bleek vrijwel unaniem de voorkeur voor handhaving van een geldbedrag als mantelzorgcompliment. De reacties van de doelgroep en het uiteindelijke advies van Swon hebben wij verwerkt in ons voorstel. - Middels bijgaande brief informeren wij de raad over ons voorstel. 7 Uitvoering en evaluatie Op basis van het onderzoeksverslag van het keukentafelgesprek bepalen de leden van het Sociaal Wijkteam of de wijkverpleegkundige die door de geboden zorg reeds verbonden is aan een cliënt of er sprake is van langdurige inzet van een mantelzorger ten behoeve van de zorgvrager. Gezien de voorgestelde werkwijze is het tot 1 juli van een kalenderjaar mogelijk een mantelzorgcompliment toe te kennen. De administratieve afhandeling brengen we onder bij het uitvoeringsbureau Wmo. Na een jaar zullen wij evalueren of we met deze werkwijze de mantelzorgers voldoende bereiken en of het bedrag per zorgvrager passend is in relatie tot het beschikbare budget. 8 Risico Dit betreft een nieuwe gemeentelijke regeling. Omdat wij nieuwe criteria stellen, kunnen wij geen exacte inschatting maken van het te verwachten aantal toe te kennen mantelzorgcomplimenten. Hiermee ontstaat de kans op onder- dan wel overbesteding van het beschikbare budget. Wij willen echter geen budgetoverschrijding op deze voorziening en stellen om die reden een budgetplafond ter hoogte van het maximale beschikbare budget in voor het mantelzorgcompliment. Voor 2015 bedraagt dit 676.023. Bijlage: Brief aan de raad
Maatschappelijke Ontwikkeling Beleidsrealisatie & verantwoording Aan de gemeenteraad van Nijmegen Korte Nieuwstraat 6 6511 PP Nijmegen Telefoon 14024 Telefax (024) 323 59 92 E-mail gemeente@nijmegen.nl Postbus 9105 6500 HG Nijmegen 18 november 2014 Ons kenmerk MO20/14.0011563 Contactpersoon Yvonne Blijdorp Onderwerp Jaarlijkse blijk van waardering mantelzorgers uw brief Doorkiesnummer (024) 3292577 Geachte leden van de raad, Door middel van deze brief willen wij u informeren over de wijze waarop wij per 1-1-2015 de jaarlijkse blijk van waardering voor mantelzorgers vormgeven. Context mantelzorg Bij mantelzorg gaat het om hulp aan naasten die rechtstreeks voortvloeit uit bestaande sociale relaties tussen mensen. Mantelzorgers zijn geen professionele zorgverleners maar bieden zorg omdat zij een persoonlijke band hebben met een zorgbehoevende. Het gaat daarbij om hulp die de gebruikelijke hulp overstijgt 1 en vaak is de hulp intensief, langdurig en is er geen sprake van vrije keus zoals bij vrijwilligerswerk. In de Wmo 2015 is vastgelegd dat gemeenten vanaf 2015 verantwoordelijk zijn voor de ondersteuning van mantelzorgers bij hun zorg aan cliënten door middel van algemene en maatwerkvoorzieningen. Daarnaast moeten gemeenten bepalen op welke wijze zij zorg dragen voor de waardering voor de mantelzorgers in hun gemeente. Het huidige mantelzorgcompliment is een landelijke regeling waarbij jaarlijks, door de Sociale Verzekerings Bank, een bedrag van 200 wordt verstrekt aan mensen die iemand ondersteunen die langdurig zorg nodig heeft. De landelijke regeling vervalt per 1 januari 2015. Met ingang van 2015 ontvangen gemeenten budget vanuit het Rijk waarmee zij zelf vorm moeten geven aan de waardering van mantelzorgers. De waardering mag zowel in de vorm van een financiële tegemoetkoming als een voorziening in natura verstrekt worden. Voor 2015 wordt hiervoor een bedrag van 676.023 aan de begroting van het programma Zorg en Welzijn toegevoegd. 1 Gebruikelijke hulp is de hulp die naar algemeen aanvaarde opvattingen in redelijkheid mag worden verwacht van de echtgenoot, ouders, inwonende kinderen of andere huisgenoten. www.nijmegen.nl brief aan de raad mantelzorgcompliment
Gemeente Nijmegen Maatschappelijke Ontwikkeling Beleidsrealisatie & verantwoording Vervolgvel 1 Nieuwe vormgeving blijk van waardering Wij hebben besloten de mantelzorgers zelf te vragen welke vorm van waardering zij passend en wenselijk achten. Op grond van dit advies kiezen wij er voor een jaarlijks toe te kennen geldbedrag voor diegene die aan gestelde criteria voldoen, te handhaven. Wij stellen dit bedrag vast op 150 per jaar per zorgvrager. Wij stellen het bedrag lager vast dan in de oude regeling het geval was omdat wij hopen meer mantelzorgers te bereiken én wij gehouden zijn aan een budgetplafond. Het geldbedrag wordt uitbetaald aan de zorgvrager waarbij jaarlijks één compliment per zorgvrager kan worden uitgekeerd. De Sociale Wijkteamleden vragen op basis van het onderzoeksverslag (indien aanwezig) van het keukentafelgesprek de blijk van waardering aan als blijkt dat er sprake is van langdurige inzet (langer dan een jaar) ten behoeve van de zorgvrager, voor meer dan 8 uur per week. Ook moet er sprake zijn van een onvrijwillige keus bij de mantelzorger. Uitvoering De administratieve verwerking van de aanvragen leggen wij neer bij het uitvoeringsbureau Wmo die de aanvraag van het Sociale Wijkteam of de wijkverpleegkundige zonder nader onderzoek verwerkt en omzet in een toekenning. Burgers die op basis van de gestelde criteria denken in aanmerking te komen voor het uitdelen van een mantelzorgcompliment moeten hun verzoek voor 1 juli van het kalenderjaar via de wijkverpleegkundige dan wel het Sociaal Wijk Team kenbaar gemaakt hebben. Met betrekking tot het Mantelzorgcompliment is er geen sprake van overgangsrecht, zoals bij andere voorzieningen in het sociaal domein die via de Transities aan gemeenten worden overgedragen, wel het geval is. Mensen kunnen geen rechten ontlenen aan eerder uitgedeelde complimenten. De mogelijkheid om een compliment uit te delen is jaarlijks opnieuw mogelijk, binnen de gestelde criteria. De hierboven geschetste regeling leggen wij vast in de beleidsregels Wmo die per 1-1-2015 in werking treden. Hoogachtend, college van Burgemeester en Wethouders van Nijmegen, De Burgemeester, De Gemeentesecretaris, drs. H.M.F. Bruls drs. B. van der Ploeg www.nijmegen.nl brief aan de raad mantelzorgcompliment
Communicatie en Representatie P E R S B E R I C H T Nummer persbericht 18-11-2014 141118L Nijmegen kiest voor blijk van waardering voor mantelzorgers In 2015 komen mantelzorgers in aanmerking voor een financiële blijk van waardering van de gemeente Nijmegen. Het gaat om 150 euro per jaar per zorgvrager. Gemeenten kunnen vanaf 1 januari 2015 zelf bepalen hoe zij de waardering voor mantelzorgers vormgeven. Eerder stelde het Rijk daarvoor het landelijke Mantelzorgcompliment van 200 euro beschikbaar. De gemeente Nijmegen heeft mantelzorgers onlangs gevraagd welke vorm van waardering zij passend en wenselijk vinden. Op basis van hun advies kiest Nijmegen in 2015 ook voor een geldbedrag. Het gaat om een iets lager bedrag van 150 euro, zodat méér mantelzorgers een blijk van waardering kunnen krijgen met het beschikbare budget. Nijmegenaren die mantelzorg krijgen, kunnen jaarlijks één blijk van waardering voor een mantelzorger aanvragen. Dat kan elk jaar vóór 1 juli, via het Sociaal Wijkteam of de wijkverpleegkundige. In keukentafelgesprekken komt het onderwerp mantelzorg en mantelzorgondersteuning overigens ook aan bod. Er zijn enkele criteria verbonden aan de toekenning. Mantelzorgers zijn geen professionele zorgverleners, maar bieden zorg omdat zij een persoonlijke band hebben met degene die hulp nodig heeft (vaak een familielid of huisgenoot). Het moet gaan om intensieve, langdurige zorg of hulp (langer dan een jaar, voor meer dan 8 uur per week), die de gebruikelijke hulp door familieleden of huisgenoten overstijgt. Er is er geen sprake van een vrije keus om te helpen, zoals bij vrijwilligerswerk. De gemeente Nijmegen was al verantwoordelijk voor de ondersteuning van mantelzorgers. Mantelzorgers kunnen ook in 2015 bij Coördinatiepunt Mantelzorgondersteuning terecht voor advies en ondersteuning. Noot voor de pers (niet voor publicatie): Voor meer informatie kunt u terecht bij de woordvoerder van wethouder Frings, Zorg, Welzijn en Wonen. Suzanne Baks: tel. 06-11360084 of e-mail: s.baks@nijmegen.nl.