Notitie 60 80 km snelheidslimiet Antwerpsestraatweg 1. INLEIDING In het kader van de herinrichting van de Antwerpsestraatweg is in samenwerking met de gemeente Bergen op Zoom een sober herinrichtingvoorstel opgesteld. Dit voorstel omvat in hoofdlijnen: Het aanbrengen van de 60 km markering conform de Weg naar Wouw. Het verbeteren van de herkenbaarheid van de aansluitingen en kruisingen door het aanbrengen van een rode coating Het verwijderen van de rechtsafvakken ter plaatse van diverse aansluitingen. Het voorstel is door middel van een inloopavond aan de bewoners en belanghebbenden gepresenteerd. Het voorstel is eveneens behandeld in de Raad van de gemeente Woensdrecht. Naar aanleiding hiervan is een motie ingediend waarin onder andere wordt verzocht de voor- en nadelen van het instellen van een 60 of 80 km regime op de Antwerpsestraatweg nader te onderzoeken. In deze notitie zal de achtergrond van het voorliggend herinrichtingvoorstel van de Antwerpsestraatweg worden toegelicht en zal worden ingegaan op de voor- en nadelen van het instellen van een 60 of 80 km snelheidsregime op de Antwerpsestraatweg. 2. ACHTERGRONDEN VOORLIGGEND VOORSTEL In 1999/ 2000 is in het Gemeentelijk VerkeersVeiligheidsPlan (GVVP) een wegcategorisering vastgesteld. In 2005 heeft een actualisatie en evaluatie van het vigerende GVVP uit 1999/ 2000 plaats gevonden. In het GVVP van 1999/2000 en het geactualiseerde GVVP van eind 2005 is de Antwerpsestraatweg gecategoriseerd als erftoegangsweg. De categorisering is daarbij gebaseerd op de navolgende aspecten: Het landelijke verkeersbeleid zoals geformuleerd in het Duurzaam Veilig-concept. Het afwikkelen van het doorgaand en lange afstandsverkeer over de hogere orde wegen (autosnelwegen). Het scheiden van het regionale en lokale verkeer. In het kader van een provinciaal breed onderzoek naar het openbaar vervoer is in 2004 in West - Brabant door de provincie Noord-Brabant in samenwerking met de gemeente Woensdrecht en Bergen op Zoom een pilotproject opgezet. In dit pilotproject zijn alle aspecten van het openbaar vervoer belicht en in het bijzonder de lijnvoering van lijn 104-105. Onderdeel van dit pilotproject vormde de ontwikkeling van een visie in relatie tot het openbaar vervoer met betrekking tot de toekomstige inrichting van de Antwerpsestraatweg. Het resultaat van de visie was dat de Antwerpsestraatweg de functie van erftoegangsweg is toegekend. De uitkomst van deze visie correspondeerde met de functie voor de Antwerpsestraatweg zoals deze is vastgelegd in de vigerende GVVP s van beide gemeenten Naar aanleiding van dit resultaat is in overleg met de gemeente Bergen op Zoom besloten gezamenlijk de Antwerpsestraatweg in de toekomst in te richten als erftoegangsweg. Pagina 1 van 6
Door de gemeente Bergen op Zoom is dan ook het besluit genomen om gelijktijdig met de gemeente Woensdrecht op het wegvak van de Antwerpsestraatweg, dat op het grondgebied van de gemeente Bergen op Zoom is gelegen, een snelheidslimiet van 60 km in te stellen. Naar aanleiding van de discussie die binnen de gemeente Woensdrecht wordt gevoerd over de in te stellen snelheidslimiet is recent contact opgenomen met de gemeente Bergen op Zoom. In dit gesprek heeft de gemeente Bergen op Zoom aangegeven dat ondanks welke keus de gemeente Woensdrecht maakt er 60 km op het wegvak van de Antwerpsestraatweg, gelegen op het grondgebied van Bergen op Zoom, ingesteld zal worden. Doordat een volledige reconstructie vanwege een beperkt budget niet haalbaar was op korte termijn, is besloten de reconstructie in twee fasen uit te voeren: 1 e fase : instellen 60 km en het aanpassen van de markering en kleinschalige fysieke ingrepen (korte termijn). 2 e fase: volledige reconstructie Antwerpsestraatweg inclusief realisatie fysieke snelheidsremmende maatregelen (lange termijn). Met als uitgangspunt de vastgestelde categorisering als erftoegangsweg is het huidige voorliggende sobere herinrichtingvoorstel opgesteld. De Antwerpsestraatweg heeft naast de hoofdzakelijke ontsluitende functie voor het omringend gebied ook een ontsluitende functie tussen de kernen Bergen op Zoom en Hoogerheide. De Antwerpsestraatweg heeft dus een vergelijkbare functie als de Weg naar Wouw. In het kader van het uniformeren en afstemmen van functie en gebruik van de weg is er voor gekozen de Antwerpsestraatweg in de toekomst in te richten conform de Weg naar Wouw. De herinrichting zal hierbij plaats vinden conform de hierboven aangegeven fasering. Indien gekozen wordt voor een 80 km snelheidslimiet zal eveneens aanpassing van de markering noodzakelijk zijn om het wegbeeld in overeenstemming te brengen met de geldende landelijke richtlijnen. Om het wegbeeld in overeenstemming te brengen met de richtlijnen dient er een dubbel doorgetrokken asmarkering en onderbroken kantmarkering te worden aangebracht. Bij deze variant zullen eveneens de rechtsafvakken worden verwijderd ter plaatse van de diverse aansluitingen. In principe worden gelijkwaardige maatregelen gerealiseerd als bij de 60 km variant. 3. FINANCIELE ASPECTEN In het kader van de reconstructie van de Antwerpsestraatweg tot 60 of 80 km kan gesteld worden dat de te realiseren maatregelen in het kader van zowel de 1 e als 2 e fase vergelijkbaar met elkaar zijn. Het downgraden van de Antwerpsestraatweg tot erftoegangsweg is echter subsidiabel terwijl dit voor de 80 km inrichting niet van toepassing is. Dit betekent dat de kosten voor de 1 e fase van de 60 km variant die geraamd worden op ca. 66.000,00 inclusief BTW voor 50% subsidiabel zijn. De gemeentelijke kosten voor de 60 km variant zullen dus ca. 33.0000,00 inclusief BTW bedragen. De 80 km variant zal daar en tegen ca. 66.000,00 inclusief BTW bedragen. Pagina 2 van 6
In de 2 e fase zal een totale reconstructie van de Antwerpsestraatweg plaats vinden. Uitgaande van de landelijke richtlijnen die gelden voor de inrichting van een erftoegangsweg en gebiedsontsluitingsweg leiden er toe dat de herinrichtingskosten voor een gebiedsontsluitingswegen duurder zijn dan een erftoegangsweg. In 2005 zijn de kosten voor de herinrichting van de Antwerpsestraatweg tot 60 km weg geraamd op 310.000,00 exclusief BTW. Indien gebaseerd op prijspeil 2007 bedragen de kosten ca. 330.000,00 exclusief BTW ( 390.000,00 inclusief BTW). De volgende aspecten vormen de aanleiding dat de reconstructie tot gebiedsontsluitingsweg duurder is: De benodigde fysieke verbreding van 7.2 m (huidige rijbaan breedte) naar 7.5 m (toekomstig benodigde rijbaan breedte); Het realiseren van een parallelvoorziening aan minimaal één zijde van de hoofdrijbaan om het landbouwverkeer af te wikkelen. Dit betekent dat aan de noordzijde van de Antwerpsestraatweg over een groot gedeelte van het wegvak een parallelweg gerealiseerd moet worden die daarbij aansluit op de bestaande voorziening. Het niet subsidiabel zijn van het herinrichten van de Antwerpsestraatweg tot gebiedsontsluitingsweg. De omvang van de extra kosten is op dit moment niet exact te bepalen maar worden ingeschat op 50% van de kosten van de herinrichting tot een erftoegangsweg (exclusief subsidie). Dit resulteert er in dat op basis van de geraamde kosten van een erftoegangsweg de kosten voor de herinrichting tot een gebiedsontsluitingsweg worden geraamd op 495.000,00 exclusief BTW (590.000,00 inclusief BTW). De gemeente Woensdrecht kan er echter voor kiezen de landelijk geldende richtlijnen voor een gebiedsontsluitingsweg niet te volgen en het landbouwverkeer af te wikkelen via de hoofdrijbaan. Hiermee komen de extra kosten voor het realiseren van een parallelvoorziening te vervallen. Ondanks dat de extra kosten hiermee sterk afnemen zal ten gevolge van het niet subsidiabel zijn van de herinrichting van de Antwerpsestraatweg tot gebiedsontsluitingsweg de 80 km variant duurder zijn dan de 60 km variant. 4. VOOR EN NADELEN 60 80 KM SNELHEIDSREGIME Naar aanleiding van de vraagstelling/ discussie in de raad met betrekking tot het voorliggend herinrichtingvoorstel zal in onderstaande de voor- en nadelen van een 60 80 km regime worden beschreven. Basis hiervoor vormen de landelijk geldende CROW richtlijnen zoals die gesteld worden aan een 60 km weg (erftoegangsweg) en 80 km weg (gebiedsontsluitingsweg). Daarnaast worden in beschouwing genomen aspecten als: Het vigerende gemeentelijke beleid (afgeleide van het landelijk en provinciaal beleid) De verkeersafwikkeling De verkeersveiligheid Toekomstige ontwikkelingen Functie als calamiteitenroute De inrichting van de Antwerpsestraatweg tot een 60 of 80 km weg wordt hieraan getoetst en de daaruit volgende consequenties zullen worden weergegeven. Pagina 3 van 6
Tabel : richtlijnen erftoegangsweg versus gebiedsontsluitingsweg Aspect Erftoegangsweg Gebiedsontsluitingsweg Snelheid 60 km/uur 80 km/uur Rijbaanbreedte Min. 6.00 m met een rijloper van 4.50 m Min. 7.50 m Rijstrookbreedte 4.50 m 2 x 2.75 m Markering Onderbroken 2 2 markering ter afbakening van de rijloper Dubbel doorgetrokken asmarkering h.o.h. 0.80 m Onderbroken 2 2 kantmarkering Voorrang Gelijkwaardig/ voorrangsweg Voorrangsweg Erfaansluitingen Ja Nee Inhalen Mogelijk Verboden Landbouwverkeer Op de rijbaan Op een parallelvoorziening Fietsverkeer Op de rijbaan of vrijliggend fietspad Vrijliggend fietspad of parallelvoorziening Bromfietsverkeer Op de rijbaan Vrijliggend fietspad of parallelvoorziening De huidige inrichting van de Antwerpsestraatweg betreft een traditionele inrichting van een 80 km weg zoals deze in het verleden door de provincie Noord-Brabant werd gerealiseerd Het profiel bestaat uit: Een rijbaan van ca. 7.20 m breed 2 rijstroken van 3.10 m Kantstroken van ca. 0.45 m Een onderbroken asmarkering Een doorgetrokken kantmarkering Aan weerszijde een vrijliggend fietspad. Op basis van de CROW richtlijnen en de diverse aspecten zal in onderstaande de diverse voor- en nadelen van een 60 versus 80 km snelheidsregime worden weergegeven. 4.2 60 km regime Voordelen: Inrichting tot erftoegangsweg volgt het vigerende gemeentelijk verkeersbeleid. Lagere snelheid leidt tot kortere volgafstand en daarmee tot een hoger afwikkelingsniveau. Lagere snelheid heeft positief effect op verkeersveiligheid. Indien er desondanks een ongeval plaats vindt zal veelal de afloop minder ernstig zijn. Lagere snelheid leidt tot rustiger verkeersbeeld zowel op de wegvakken als ter hoogte van kruisingen/ aansluitingen. Huidig fysiek profiel (7.20 m ) is voldoende breed om het toekomstig profiel te kunnen realiseren. Door versmallen rijstroken ontstaat een visuele versmalling van de rijbaan wat een positief effect heeft op de snelheid. In afwijking op de CROW richtlijnen worden twee rijstroken van 2.75 m gerealiseerd (conform Weg naar Wouw) in plaats van een rijloper van 4.50 m breed. In principe is er sprake van gelijkwaardige aansluitingen op erftoegangswegen. De verkeersintensiteit op de aansluitende wegen op de Antwerpsestraatweg is echter dusdanig gering dat de verwachting is dat het realiseren van gelijkwaardige aansluitingen niet past binnen het verwachtingspatroon van de verkeersdeelnemers. Pagina 4 van 6
Er is dan ook ervoor gekozen om het verkeer op de Antwerpsestraatweg in de voorrang op te nemen. Voordeel hiervan is eveneens dat dit een positief effect heeft op het afwikkelingsniveau. Landbouwverkeer kan afgewikkeld worden over de hoofdrijbaan. Er hoeft geen afzonderlijke parallelvoorziening c.q. alternatieve route voor worden gerealiseerd. Ondanks het 60 km regime kan de Antwerpsestraatweg blijven fungeren als calamiteitenroute bij eventuele ongevallen/ stagnatie op de A58/A4. Bij de toekomstige aansluiting van de te realiseren zuidelijke rondweg in Bergen op Zoom zal door de inrichting tot 60 km weg worden voorkomen c.q. zal niet worden gestimuleerd dat de Antwerpsestraatweg een alternatieve route gaat vormen voor (sluip-/doorgaand)verkeer vanaf de zuidelijke randweg richting Zeeland/ België v.v. Nadelen: Doordat landbouwverkeer wordt afgewikkeld via de hoofdrijbaan zal dit een (beperkte) nadelige invloed hebben op de verkeersafwikkeling. De huidige verkeersintensiteit is relatief gezien te hoog om het bromfietsverkeer over de hoofdrijbaan af te wikkelen. Dit betekent dat de bromfietser en fietser gezamenlijk worden afgewikkeld via het vrijliggend fietspad. Het snelheidsverschil tussen fietser en bromfietser op het fietspad, wat veelal leidt tot onveilige situaties voor de fietsers, blijft dus bestaan. Geen inhaalverbod van kracht voor landbouwverkeer wat eventueel kan leiden tot foutieve inhaalmanoeuvres en daarmee tot verkeersonveilige situaties. De reistijd van het openbaarvervoer en overig gemotoriseerd verkeer neemt in beperkte mate toe (ca. 10%) 4.2 80 km regime Voordelen: Door het versmallen van de rijstroken van 3.10 m naar 2 x 2.75 m zal dit een positief effect hebben op de verkeerssnelheid. Door het instellen van een inhaalverbod zal het aantal (foutieve) inhaalmanoeuvres worden gereduceerd. De Antwerpsestraatweg behoudt zijn functie als calamiteitenroute. De reistijd van het openbaar vervoer en overig gemotoriseerd verkeer neemt niet toe. Afwikkelingsniveau blijft gelijkwaardig aan het huidige afwikkelingsniveau. Nadelen: Inrichting tot 80 km weg (gebiedsontsluitingsweg) volgt niet het vigerende gemeentelijk verkeersbeleid. Door handhaving huidige snelheid zal dit geen positief effect hebben op de verkeersveiligheid. Huidige rijbaan (7.20 m) is fysiek gezien onvoldoende breed om het toekomstig profiel (7.50 m) te realiseren. Gezien de beperkte ruimte en budget zal het hoogstwaarschijnlijk niet mogelijk zijn om het landbouwverkeer af te wikkelen via een parallelvoorziening/ volwaardige alternatieve route. Het hoge snelheidsverschil tussen het landbouwverkeer en overig gemotoriseerd verkeer zal dus blijven bestaan Gevolg hiervan kan/zal zijn dat het inhaalverbod wordt genegeerd. Dit komt de verkeersveiligheid niet ten goede. Pagina 5 van 6
Door het handhaven van een snelheidslimiet van 80 km zullen de gevoelens van onveiligheid bij de verkeersdeelnemers die vanuit de aansluitende wegen de Antwerpsestraatweg op moeten rijden blijven bestaan. Door het afwikkelen van het landbouwverkeer op de hoofdrijbaan wordt afgeweken van een belangrijk uitgangspunt van het Duurzaam Veilig-concept om de snelheidsverschillen tussen het verkeer op de hoofdrijbaan zo gering mogelijk te laten zijn. Grote snelheidsverschillen leiden namelijk tot verkeersonveiligheid. Bij de toekomstige realisatie van de zuidelijke rondweg in Bergen op Zoom zal de Antwerpsestraatweg een aantrekkelijke alternatieve route vormen voor het (sluip-/ doorgaand) verkeer richting België/ Zeeland v.v.. Pagina 6 van 6