Zaaknummer: S19-07 Datum uitspraak: 3 mei 2012 Plaats uitspraak: Zaandam DE RIJDENDE RECHTER Bindend Advies In het geschil tussen: S. Brouwer en M. Westerink te Emmeloord verder te noemen: Brouwer, tegen: G.J. Kok en J. Kok-Nijboer te Emmeloord verder te noemen Kok, gegeven door mr. F.M.Visser, verder te noemen de rijdende rechter. De procedure. Partijen zijn schriftelijk overeengekomen dit geschil door middel van een bindend advies op basis van het bindend advies reglement "De Rijdende Rechter" editie november 2009 te laten beslechten. De vordering van Brouwer is opgenomen in de bindend advies overeenkomst. Daarin is ook een tegenvordering van Kok opgenomen. De rijdende rechter heeft kennis genomen van alle door partijen overgelegde stukken. Het geschil is behandeld op de hoorzitting van 19 maart 2012, welke is gehouden te Schokland.
Partijen zijn behoorlijk opgeroepen voor de hoorzitting. Voorafgaande daaraan heeft de rijdende rechter zich begeven naar de in deze procedure bedoelde percelen en heeft hij deze in het bijzijn van partijen bezichtigd. De relevante erfgrens is opgemeten door het kadaster. Partijen zijn in de gelegenheid gesteld op- en aanmerkingen te maken. Partijen zijn op de hoorzitting verschenen en hebben hun standpunten toegelicht. Als informanten zijn gehoord de heer K. Bolle (deskundige historie Noordoostpolder), de heer M. Huizinga (makelaar) en de heer A. van Moerkerken (buurman Bomenweg 15c). Verder hebben een aantal bezoekers van de hoorzitting nog iets gezegd. Hierna is de uitspraak bepaald op vandaag. Vaststaande feiten. In deze procedure mag van de volgende feiten worden uitgegaan, omdat deze voldoende zijn komen vast te staan. 1. Brouwer is sinds 13 mei 2011 eigenaar van het woonhuis met ondergrond, schuur, erf, tuin en verdere aanhorigheden, staande en gelegen te Emmeloord aan de Bomenweg 15b, kadastraal bekend als gemeente Noordoostpolder sectie A, nummer 1241. 2. Kok is sinds 20 augustus 1993 eigenaar van het woonhuis met ondergrond, erf, tuin, garage en verdere aanhorigheden, staande en gelegen te Emmeloord aan de Bomenweg 15a, kadastraal bekend als gemeente Noordoostpolder sectie A, nummer 1240. 3. Beide woningen maken deel uit van een rijtje van drie (Bomenweg 15a, 15b en 15c). Vanaf de openbare weg, De Bomenweg, gezien, ligt de woning van Brouwer in het midden en die van Kok links. 4. Voorheen werden de percelen Bomenweg 15a tot en met 15c aan de voorzijde van de openbare weg gescheiden door een sloot en konden deze alleen via een ter hoogte van perceel Bomenweg 15a gelegen dam worden bereikt. Daartoe liep een breed pad vanaf de dam in noordelijke richting over perceel Bomenweg 15a. Ter hoogte van de voordeuren van de woningen liep
vanaf genoemd pad een smal voetpad van west naar oost. De bewoners konden het brede pad echter ook vervolgen en hun percelen dan achterom bereiken. 5. Teneinde de hiervoor omschreven ontsluiting juridisch te verzekeren, is ten behoeve van de percelen Bomenweg 15b en 15c en ten laste van het perceel Bomenweg 15a begin zeventiger jaren van de vorige eeuw een erfdienstbaarheid van overweg gevestigd, inhoudende de bevoegdheid om te komen en te gaan naar de openbare weg, hetzij te voet, hetzij met een al dan niet motorisch voortbewogen vervoermiddel, op een wijze, die voor het lijdende erf het minst bezwarend is en zo mogelijk gaande over de daartoe aangelegde paden of wegen,.. 6. De hiervoor onder 4. bedoelde sloot is rond 1987 gedempt, waardoor de percelen Bomenweg 15a tot en met 15c aan de voorzijde direct aan de openbare weg kwamen te liggen. Inmiddels had perceel Bomenweg 15c al een eigen opgang naar de openbare weg gerealiseerd. 7. Perceel 15b had na de demping van de sloot aan de voorzijde nog een hoge heg staan en had daarom nog altijd, zoals voorheen, slechts toegang tot de openbare weg via perceel Bomenweg 15a. Aan dat laatste kwam een eind, toen nieuwe bewoners van perceel Bomenweg 15b aan de voorzijde een eigen toegang tot de openbare weg maakten. Wel bleven de bewoners van perceel Bomenweg 15b het pad achterom nog wel gebruiken, zij het slechts te voet, met de fiets en met de grasmaaimachine. Na hun vertrek is dat pad onbegaanbaar geworden door begroeiing en daar achtergelaten zaken. 8. Brouwer, die crossauto s achter zijn huis wil onderhouden en repareren, heeft de bestaande schuur op perceel Bomenweg 15b daartoe uitgebouwd tot garage. Omdat hij in de bestaande situatie niet met die auto s achterom kan rijden, heeft hij aangekondigd achterom een weg te willen aanleggen. Kok heeft desgevraagd geweigerd het pad achterom daartoe vrij te maken en wil geen overpad verlenen aan auto s. 9. In het verlengde van de westelijke muur van de bijkeuken van Kok stond in noordelijke richting een beukenhaag geplant. Die haag is met toestemming van Kok door Brouwer verwijderd. Daarna ontstond echter onmin over de juiste loop van de erfgrens, waarop een nieuwe schutting gebouwd moet worden.
De vordering van Brouwer. Brouwer vordert kort gezegd, dat Kok wordt verplicht om op eigen kosten een weg aan te leggen op zijn erf, zodat Brouwer daarover met een auto achterom kan rijden naar zijn eigen achtererf. De loop van die weg moet dan door de rijdende rechter worden aangewezen. Verder vordert Brouwer teruggave van dat deel van zijn perceel, dat Kok ten onrechte in gebruik heeft genomen. De tegenvordering vordering van Kok. Kok vordert kort gezegd, dat voor recht wordt verklaard, dat de erfdienstbaarheid waarop Brouwer zich baseert niet meer geldt en tevens dat de huidige gebruiksgrenzen tussen de percelen van partijen overeenkomen met de werkelijke, juridische erfgrenzen. Standpunten van partijen. Partijen blijken in de kern eerst en vooral verdeeld over de vraag, of Kok op grond van de hiervoor bedoelde erfdienstbaarheid van overweg verplicht is om Brouwer met auto s achterom over zijn grond van en naar de openbare weg te laten rijden. Brouwer meent van wel, waarbij hij zich geheel en al verlaat op de beschreven erfdienstbaarheid, die volgens hem nog steeds van kracht is. Kok is een tegengestelde mening toegedaan. Volgens hem heeft bedoelde erfdienstbaarheid sinds de demping van de sloot zijn oorspronkelijke belang verloren. Er is gewoon geen ruimte om de door Brouwer gewenste weg over zijn perceel aan te leggen en kan hij dan bovendien niet meer naast zijn woning op zijn eigen pad parkeren! Partijen blijken verder verdeeld over de vraag, waar de juiste grens loopt tussen hun beider achtererven. Voor het geval de inmiddels verwijderde beukenhaag niet op die grens stond, wil Brouwer een einde gemaakt zien aan het onrechtmatige gebruik van zijn grond door Kok. Kok is zich van zijn kant van geen kwaad bewust en stelt dat de huidige situatie al meer dan dertig jaar bestaat.
Beoordeling van het geschil. De erfgrens. De kadastrale erfgrens is door het kadaster opgemeten. Normaal gesproken komt deze grens overeen met de werkelijke eigendomsverhoudingen. Een uitzondering daarop vormt eigendomsverkrijging door verjaring, die (nog) niet kadastraal beschreven hoeft te zijn. Het beroep van Kok op verjaring wordt in dit geval verworpen. Het mag waar zijn dat de inmiddels verwijderde beukenhaag daar al meer dan 20 jaar stond, maar niet gebleken is dat Kok en zijn rechtsvoorgangers de aan zijn kant van die haag liggende strook grond juridisch in bezit hadden. Zoals door Kok bij gelegenheid van de hoorzitting gemeld, mocht hij deze strook grond gebruiken als tegenprestatie voor een grensoverschrijding aan de voorzijde. Wat daar verder ook van zij, kennelijk was die strook grond bij de bewoners van Bomenweg 15a in gebruik krachtens afspraak met de buren van Bomenweg 15b, wat juridisch bezit uitsluit. Dat betekent dat de juridische erfgrens in dit geval niet afwijkt van de kadastrale erfgrens en dat Brouwer de grond tot aan die erfgrens als zijn eigendom in gebruik mag nemen. De te plaatsen schutting moet dus op de door het kadaster uitgemeten grens komen. De erfdienstbaarheid. Aan Brouwer moet onmiddellijk worden toegegeven, dat de in deze procedure bedoelde erfdienstbaarheid van overweg na het dempen van de sloot niet van rechtswege teniet is gegaan. Ook anderszins is niet gebleken van een rechtsgeldige beëindiging daarvan. Dat betekent dat Brouwer nog steeds het recht heeft om -ook met auto s- via het perceel van Kok achterom van en naar de openbare weg te rijden. Op grond van het bepaalde in artikel 5.79 van het Burgerlijk Wetboek kan een erfdienstbaarheid wel door de rechter worden opgeheven, indien de eigenaar van het heersende erf geen redelijk belang meer heeft bij de uitoefening daarvan en tevens niet aannemelijk is, dat dit redelijk belang in de toekomst zal worden hersteld. Een dergelijk geval doet zich hier echter niet voor, voor wat betreft het achterom. Hoewel de buren van Bomenweg 15a tot en met c inmiddels aan de voorkant een eigen toegang hebben tot de openbare weg, heeft Bomenweg 15b nog steeds geen eigen achterom. Het belang bij handhaving van de bestaande erfdienstbaarheid is wat dat
betreft dus nog steeds aanwezig! De rijdende rechter zal bepalen, dat het daartoe tot een breedte van 3 meter vrij te houden pad loopt over en in het verlengde van het thans bestaande, brede toegangspad op perceel Bomenweg 15a, vanaf de openbare weg gezien in noordelijke richting, links langs de bestaande schuur en dan met een haakse bocht in oostelijke richting, langs de noordelijke grens van perceel Bomenweg 15a richting perceel Bomenweg 15b. Het kippenhok zal dus moeten worden verplaatst. Volgens artikel 5.75 van het Burgerlijk Wetboek heeft Brouwer verder het recht om het hiervoor aangewezen pad op eigen kosten te verharden. Ook moet hij die verharding dan zelf onderhouden. Niet valt in te zien waarom Kok dat zou moeten betalen. In zoverre de tekst van de erfdienstbaarheid voor wat betreft de kosten van onderhoud iets anders bepaalt, heeft dat alleen betrekking op bestaande verhardingen, niet op nieuwe. Op grond van het voorgaande ben ik van oordeel, dat als volgt moet worden beslist. B E S L I S S I N G Voor wat betreft de vordering van Brouwer. Voor recht wordt verklaard dat de juridische grens tussen de achtererven van partijen overeen komt met de door het kadaster gereconstrueerde kadastrale grens en dat Brouwer gerechtigd is de grond tot aan die grens als zijn eigendom te gebruiken. Een te plaatsen schutting moet op die grens worden opgericht. Voor recht wordt verder verklaard dat Brouwer krachtens de in deze procedure bedoelde erfdienstbaarheid het recht heeft om - ook met een auto- achterom over het erf van Kok naar zijn achtererf te rijden. Kok wordt verplicht om daartoe binnen 1 maand na vandaag een pad vrij te maken en te houden, tot een breedte van 3 meter, dat loopt over en in het verlengde van het thans bestaande, brede toegangspad op perceel Bomenweg 15a, vanaf de openbare weg gezien in noordelijke richting, links langs de bestaande schuur en dan met een haakse bocht in oostelijke richting, langs de noordelijke grens van perceel Bomenweg 15a richting perceel Bomenweg 15b. Indien Kok daaraan niet voldoet, verbeurt hij aan Brouwer een boete van 50,-- per dag dat de overtreding
voortduurt, met een maximum van 50.000,--. Voor recht wordt verklaard dat het Brouwer vrij staat het hiervoor aangeduide pad op eigen kosten te verharden en te onderhouden. Voor wat betreft de tegenvordering van Kok. De vordering wordt afgewezen. Dit bindend advies is gegeven door mr. F.M.Visser als rijdende rechter en uitgesproken te Zaandam op 3 mei 2012. Bindend Adviseur Secretaris mr F.M. Visser mr C.M. Sharif