Verkeersonderzoek verbetering Diefdijklinie Definitief Waterschap Rivierenland Grontmij Nederland bv Arnhem, 10 april 2008
Verantwoording Titel : Verkeersonderzoek verbetering Diefdijklinie Subtitel : Projectnummer : 245725 Referentienummer : Revisie : Datum : 10 april 2008 Auteur(s) : T. Roelofs, G. Siebenga E-mail adres : tonnie.roelofs@grontmij.nl Gecontroleerd door : C. van der Meijden Paraaf gecontroleerd : Goedgekeurd door : R. van der Velden Paraaf goedgekeurd : Contact : Velperweg 26 6824 BJ Arnhem Postbus 485 6800 AL Arnhem T +31 26 355 83 55 F +31 26 445 92 81 oost@grontmij.nl www.grontmij.nl Pagina 2 van 50
Inhoudsopgave 1 1.1 Inleiding... 5 Aanleiding... 5 1.2 Werkwijze en proces... 5 1.3 Leeswijzer... 5 2 2.1 Huidige situatie... 6 Verkeersstructuur en wegkenmerken... 6 2.2 2.2.1 Inventarisatie wegbeheerders... 9 Gemeente Lingewaal... 9 2.2.2 2.3 Waterschap Rivierenland... 11 Inventarisatie overige betrokken partijen... 11 2.3.1 2.3.2 Gemeente Leerdam... 11 Gemeente Vianen... 11 2.3.3 Gemeente Geldermalsen... 12 2.3.4 Gemeente Culemborg... 12 2.3.5 Provincie Gelderland,... 12 2.3.6 Provincies Zuid-Holland en Utrecht... 12 2.3.7 Rijkswaterstaat... 12 2.3.8 Transportbedrijven... 12 2.3.9 Pact van Loevestein... 13 2.3.10 Bewoners Diefdijklinie... 13 2.3.11 CDA Leerdam... 13 2.4 Bereikbaarheid... 14 2.4.1 Verkeersintensiteiten.... 14 2.4.2 Snelheid... 14 2.5 Verkeersveiligheid... 17 3 Beleidskader... 19 3.1 Verkeerskundig beleid... 19 3.1.1 Wegbeheerders... 19 3.1.2 Overige betrokken overheden... 19 3.2 Ruimtelijk beleid en ruimtelijke ontwikkelingen... 21 3.2.1 Wegbeheerders... 21 3.2.2 Overige betrokken overheden... 21 4 Knelpunten... 23 4.1 Bereikbaarheid... 23 4.2 Verkeersveiligheid... 24 4.3 Leefbaarheid... 24 5 Mogelijke verkeersideeën... 26 5.1 Varianten... 26 5.1.1 Variant 1... 26 5.1.2 Variant 2... 27 5.1.3 Variant 3 (primaat fietsverkeer)... 28 Pagina 3 van 50
Inhoudsopgave (vervolg) Bijlagen Bijlage 1: Uitleg gebruikte afkortingen- en begrippen... 30 Bijlage 2: Locaties telpunten... 31 Bijlage 3: Uitkomsten metingen... 32 Bijlage 4: Contactgegevens belanghebbenden... 38 Bijlage 5: totaaloverzicht ongevallen/slachtoffers 2002-2006... 39 Bijlage 6: verkeersmaatregelen huidige situatie... 39 Bijlage 6: verkeersmaatregelen huidige situatie... 40 Bijlage 7: varianten verkeersmaatregelen... 43 Pagina 4 van 50
1 Inleiding 1.1 Aanleiding Waterschap Rivierenland werkt momenteel aan een startnotitie ter verbetering van de Diefdijklinie. Grontmij is gevraagd een verkennende verkeerstechnische analyse te maken op en rond de Diefdijk. 1.2 Werkwijze en proces Grontmij heeft een kort Plan van Aanpak opgesteld met een stappenplan, zodat het eerste kwartaal 2008 het onderzoek kan worden afgerond. Uitgangspunt bij de planning is het tijdig beschikbaar zijn van de benodigde basisgegevens, aanleveren gegevens door derden, etc. Mocht er verder vertraging optreden in de werkzaamheden, dan wordt dit tijdig gemeld naar de opdrachtgever en wordt in overleg de tijdsplanning aangepast. De Diefdijklinie is 23 km lang en loopt over het grondgebied van vijf gemeenten, drie provincies en een waterschap. In de voorliggende studie wordt de Diefdijklinie beschouwd ten noorden van de A15. Het gedeelte van de Diefdijklinie ten zuiden van de A15 (liggend in de gemeente Gorinchem) wordt vooralsnog buiten beschouwing gelaten. Bij de huidige studie spelen de volgende belanghebbenden een rol: Gemeente Lingewaal (prov. Gelderland) Provincie Gelderland Gemeente Leerdam (prov. Zuid-Holland) Provincie Zuid-Holland Gemeente Vianen (prov. Utrecht) Provincie Utrecht Gemeente Geldermalsen (prov. Gelderland) Transporteurs / grote bedrijven Gemeente Culemborg (prov. Gelderland) Pact van Loevestein (Diefdijklinie) Waterschap Rivierenland Bewoners 1.3 Leeswijzer In deze rapportage wordt de resultaten van een verkeersonderzoek in beeld gebracht van de Diefdijklinie tussen Vianen en Gorinchem. In hoofdstuk 2 wordt de huidige verkeerssituatie geschetst van de Diefdijklinie. Bij alle betrokken partijen is tevens geïnventariseerd welke wensen zij hebben ten aanzien van het verkeer. Ook de resultaten van verkeersonderzoek worden gepresenteerd. Hoofdstuk 3 geeft het beleidskader weer van betrokken overheidsinstanties. Zowel het verkeerskundig beleid als het ruimtelijk beleid komen aan de orde. In hoofdstuk 4 worden alle knelpunten weergegeven per hoofdthema, te weten bereikbaarheid, leefbaarheid en verkeersveiligheid. Hoofdstuk 5 geeft mogelijke verkeersideeën weer waarbij een drietal varianten zijn opgesteld. Tenslotte zijn in de bijlagen tabellen en grafieken opgenomen met de resultaten van het verkeersonderzoek, een afkortingenlijst, een overzicht van contactpersonen en de uitwerking van 3 varianten. Pagina 5 van 50
2 Huidige situatie In dit hoofdstuk wordt de huidige situatie van de Diefdijk beschreven. Onder andere de fietsvoorzieningen, het profiel van de dijk en de markering worden aan de hand van afbeeldingen beschreven. Bij de direct en indirect betrokken partijen is tevens geïnformeerd naar hun wensen ten aanzien van de Diefdijklinie. Er is aanvullend een verkeersonderzoek gedaan naar de intensiteiten en gereden snelheden op de Diefdijklinie. Ook is aanvullend een ongevalanalyse uitgevoerd naar de verkeersveiligheid. 2.1 Verkeersstructuur en wegkenmerken De gehele Diefdijklinie is momenteel ingericht als een erftoegangsweg buiten de bebouwde kom met een maximumsnelheid van 60 km/zone. De markering is heel divers en op bepaalde wegvakken niet conform de landelijke richtlijnen ten aanzien van de essentiële herkenbaarheidskenmerken (EHK). De breedte van de weg is grotendeels circa 5m en voorrangskruisingen op de dijk ontbreken in de 60km/u zone. Enkele foto s geven de grote diversiteit aan van markering. Op afbeelding 2.1 is een inrichting te zien conform de EHK Afbeelding 2.1: inrichting conform EHK Afbeelding 2.2 geeft de verkeerssituatie bij Spijk aan met aanpassing van de markering. De oude inrichting van een 80km/u weg is echter nog zichtbaar. De doorgetrokken kantmarkering is onderbroken, maar de oude lijn is nog steeds zichtbaar. Ook de asmarkering is nog aanwezig. Pagina 6 van 50
Afbeelding 2.2: oude en nieuwe markering Op afbeelding 2.3 en 2.4 is een nieuw ingericht wegvak op de Nieuwe Zuiderlingedijk en Diefdijk te zien dat voldoet aan de EHK. Afbeeldingen 2.3 en 2.4: markering volgens EHK Er zijn echter ook maatregelen die de snelheid van het verkeer afremmen terwijl zij hier in eerste instantie niet voor bedoeld zijn. Huizen die zeer dicht op de weg staan, en op de weg geparkeerde auto s zijn ook snelheidsremmende maatregelen. Bomen, hagen en bochten hebben dezelfde werking, door het beperkte zicht remmen de bestuurders van motorvoertuigen af. Afbeelding 2.5: Woningen naast de weg Afbeelding 2.6: Slecht zicht door bochten en bomen Pagina 7 van 50
Op een aantal plekken op de Diefdijklinie rijden veel fietsers. Naast fietsende forenzen en schoolgaande jeugd, wordt de linie in de lente- en zomerperiode veel gebruikt door recreatief fietsverkeer. Daarom is geïnventariseerd welke bewegwijzerde fietsroutes op de dijk aanwezig zijn. Van 6 fietsroutes is bekend dat ze over (een deel van) de Diefdijklinie gebruik maken. Het gaat om de volgende routes: Vijfheerenlandenroute (ANWB) Deze fietsroute maakt gebruik van de Diefdijklinie op het gedeelte tussen het kruispunt Meerdijk/Horndijk en het kruispunt Diefdijk/Schoonrewoerdse Kerkweg. Lingeroute (ANWB) Deze fietsroute maakt gebruik van de Diefdijklinie op het gedeelte tussen Spijk en het kruispunt Zuiderlingedijk/Appeldijk en op het gedeelte tussen het kruispunt Meerdijk/Langendijk en het kruispunt Meerdijk/Horndijk. Lingelusthofroute (ANWB) Deze fietsroute maakt gebruik van de Diefdijklinie op het kruispunt Meerdijk/Langendijk en het kruispunt Diefdijk/Stokvisweg. Diefdijk-Lingeroute Deze fietsroute maakt gebruik van de Diefdijklinie op het gedeelte tussen Fort Everdingen en het kruispunt Zuiderlingedijk/Molenweg. Waterlinieroute (Zuidelijk deel) Deze fietsroute maakt gebruik van de Diefdijklinie op het gedeelte tussen Fort Everdingen en het kruispunt Zuiderlingedijk/Molenweg. Rondje Leerdam Deze fietsroute maakt gebruik van de Diefdijklinie op het gedeelte tussen het kruispunt Meerdijk/Koningin Emmalaan en het kruispunt Diefdijk/Schoonrewoerdse Kerkweg. Op vrijwel de gehele Diefdijklinie zijn fietsroutes aanwezig. De drukste gedeeltes zijn die tussen de kruispunten Diefdijk/Schoonrewoerdse Kerkweg en N327, op het gedeelte tussen de kruispunten Meerdijk/Horndijk en Meerdijk/Lingedijk en op het gedeelte tussen het kruispunt Zuiderlingedijk/Appeldijk en Zuiderlingedijk/Molenweg. Op de gehele Diefdijklinie wordt hard gereden, wat onveiligheid kan veroorzaken voor fietsverkeer. Ook op de plekken waar veel fietsroutes overheen gaan, ervaren bewoners dat er hard wordt gereden door gemotoriseerd verkeer. Met name op de plekken waar de wegen lange rechtstanden hebben is dat het geval. Op de plekken waar veel fietsroutes overheen gaan, zijn de verkeersintensiteiten van het gemotoriseerd verkeer ook erg hoog. Met name de intensiteiten op het gedeelte tussen de kruispunten Meerdijk/Horndijk en Meerdijk/Langendijk zijn erg hoog (bijna 3500 voertuigen per etmaal). Afbeelding 2.7: fietsroutes Diefdijklinie Pagina 8 van 50
Op de huidige Diefdijklinie zijn door de wegbeheerders Waterschap Rivierenland en de gemeente Lingewaal verschillende snelheidsremmende maatregelen uitgevoerd. Hierbij valt te denken aan wegversmallingen, plateaus, drempels en overige maatregelen die betrekking hebben op het geleiden c.q. afremmen van het verkeer. In bijlage 6 is een overzichtskaart opgenomen met de huidige maatregelen op de gehele Diefdijklinie. Op onderstaande afbeelding 2.8 is een verkeersdrempel te zien. Afbeelding 2.8: verkeersdrempel 2.2 Inventarisatie wegbeheerders Hieronder volgt per direct betrokken partij hoe de huidige situatie is op en rondom de Diefdijk. 2.2.1 Gemeente Lingewaal Het deel van de dijk dat binnen de gemeente Lingewaal valt, is en blijft over het complete traject een 60-km zone. Het wegvak tussen Vogelswerf en Asperen is in slechte staat, dat is gelijk de reden voor de afwezigheid van verkeersremmende maatregelen. Wanneer de nieuwe deklaag wordt aangebracht, zijn er wél maatregelen nodig om de snelheid van het gemotoriseerde verkeer terug brengen. Tussen Fort Asperen en het dorp Asperen lopen voetgangers op de dijk. De gemeente vindt deze situatie ongewenst en wil een voetpad aanleggen op de Zuiderlingedijk tussen de Lingedijk en de Langendijk waarbij de Linge wordt gekruist. De gemeente Geldermalsen trekt het project Lingekwartier waarin de omgeving van fort Asperen verkeerskundig wordt onderzocht. De parkeersituatie maakt hiervan onderdeel uit. De recreatieve fietsers fietsen op de dijk. Het utilitaire fietsverkeer, zoals scholieren, fietst zowel op als onder de dijk. Op het kruispunt Zuiderlingedijk-Spijkse Kweldijk ter hoogte van huisnummer 1 is een visuele telling uitgevoerd op 5 maart 2008. Uit de telling in tabel 2.9 en 2.10 volgt dat de meeste scholieren op de dijk fietsen. Fietsers op de dijk fietsers brommers vrachtwagens 7:30-7:45 10 3 1 7:45-8:00 13 5 x 8:00-8:15 3 2 x 8:15-8:30 14 1 1 8:30-8:45 10 5 x 8:45-9:00 3 5 x totaal: 53 21 2 Afbeelding 2.9: fietstelling op de dijk Fietsers van de dijk fietsers brommers vrachtwagens 7:30-7:45 x x x 7:45-8:00 1 x x 8:00-8:15 x x x 8:15-8:30 3 x x 8:30-8:45 x x x 8:45-9:00 x x x totaal: 4 x x Afbeelding 2.10: fietstelling op Spijkse Kweldijk Pagina 9 van 50
Er maken twee buslijnen gebruik van de dijk, beide eenmaal per uur. Lijn 73 van Leerdam naar Gorinchem rijdt over de dijk via Asperen, Heukelum en Spijk. De andere lijn, nummer 264 van Leerdam naar Geldermalsen maakt gebruik van een klein deel van de Nieuwe Zuiderlingedijk/Meerdijk. Zie ook onderstaande afbeelding voor een beeld van de buslijnen in het gebied. Afbeelding 2.11: buslijnen op de Zuiderlingedijk De navigatiesystemen geven routes aan die zorgen voor sluipverkeer op de dijk. Op dit moment loopt er wel een fietspad langs de Spijksesteeg, dat is de weg tussen Spijk en de aansluiting van de A15. Uit verkeerstellingen uit 2005 op de Nieuwe Zuiderlingedijk, waarvan de uitkomsten zijn opgenomen in het verkeerscirculatieplan Asperen, komen de volgende gegevens: circa 3100 mvt/etmaal (werkdaggemiddelde) op de Nieuwe Zuiderlingedijk ten westen van de Lingedijk circa 1550 mvt/etmaal op de Nieuwe Zuiderlingedijk ten oosten van de Lingedijk de categorie-indeling op beide wegvakken, verdeelt naar lichte, middelzware en zware motorvoertuigen is respectievelijk 92%, 5% en 3%. Uit de snelheidsmetingen die op de Nieuwe Zuiderlingedijk gehouden zijn in 2005 komen naar voren dat de V85 (de snelheid die 85% van de weggebruikers niet overschrijdt) neerkomt op 44 km/u ten westen van de Lingedijk, en 66 km/u ten oosten van deze dijk. De toegestane maximumsnelheid op de Nieuwe Zuiderlingedijk is 60 km/u. Er ligt sinds vorig jaar een vrijliggend fietspad tussen Gorinchem en Spijk. Door de aanleg van dit fietspad, aan de noordzijde van de Betuwelijn, is een verkeersveilige fietsroute richting Spijk aangelegd. De aanleg van dit fietspad is een gezamenlijk project van het Waterschap Rivierenland, de Provincie Zuid-Holland, Gemeente Lingewaal, Provincie Gelderland en de Gemeente Gorinchem. Over het Merwedekanaal wordt een brug gebouwd. Deze nieuwe brug vormt een schakel in het aan te leggen fietspad tussen de Gemeente Gorinchem, de woonkern Spijk en het Lingebos. Op het wensenlijstje van de gemeente Lingewaal staan vier verkeerskundige aanpassingen. Ten eerste de aanleg van een ontbrekende fietsschakel op de Zuiderlingedijk tussen Appeldijk en Spijkse Kweldijk voor met name utilitair verkeer. De schooljeugd moet op hun schoolroute te allen tijde gebruik maken van dit gedeelte van de dijk. In de richting Gorinchem fietsen zij zowel Pagina 10 van 50
op de dijk (Zuiderlingedijk) als onder de dijk (Spijkse Kweldijk). Ten tweede wil de gemeente fietsers op de Meerdijk beter beschermen. Het grootste gedeelte van de schoolgaande jeugd uit Herwijnen fietst over de route via de Meerdijk. Zij kiezen niet voor de alternatieve route via de N848 naar school in Leerdam-oost. Op de derde plaats wil de gemeente een fietspad realiseren tussen dijkpaal 45 (kruispunt Nieuwe Zuiderlingedijk-Lingedijk-Voorstraat) en dijkpaal 61 (kruispunt Zuiderlingedijk-Appeldijk-Nieuwe Zuiderlingedijk) voor het recreatieve verkeer op de Diefdijklinie. De route kan worden afgestemd op de reconstructie van de groepschuilplaatsen aan de zuidkant van de dijk en op het aanwezige bermtalud aan de noordzijde. Tenslotte wil de gemeente voorbereidende maatregelen treffen op de kruising N848-Zuiderlingedijk om toekomstige verkeersmaatregelen zoals een rotonde te realiseren. 2.2.2 Waterschap Rivierenland Het waterschap Rivierenland wil als wegbeheerder de Diefdijk Duurzaam Veilig inrichten met oog voor de cultuur(historische) omgeving. De kwaliteit van de omgeving moet doordringen tot het wegbeeld zodat het gedrag van weggebruikers wordt beïnvloed. Op wegvakken kunnen verschillende maatregelen worden getroffen. De markering is een van de mogelijke verkeerskundige maatregelen om het verblijfskarakter van een weg aan te geven. De wegbreedte bedraagt maximaal 4,5m zodat in dwarsdoorsnede twee auto s en een fietser onvoldoende plaats hebben op de weg. Het inhalen van fietsers met tegemoet komend verkeer wordt hierdoor voorkomen. Op regelmatige afstanden moeten passeerhavens komen voor vrachtauto s. Alle kruispunten moeten gelijkwaardig worden qua voorrang en worden uitgevoerd met een snelheidsremmende maatregel. Het waterschap Rivierenland wil de fietsers op de dijk beter beschermen zonder dat sprake is van vrijliggende fietspaden. Op de dijk ziet zij onvoldoende ruimte en onder aan de dijk is geen optie in verband met recreatief verkeer dat op de dijk wil fietsen. De toename van het vrachtverkeer wordt als onwenselijk ervaren door het waterschap Rivierenland in verband met de verkeersveiligheid. 2.3 Inventarisatie overige betrokken partijen Hieronder is per indirect betrokken partij de huidige situatie beschreven op en rondom Diefdijk. 2.3.1 Gemeente Leerdam De Diefdijk binnen de grenzen van de gemeente Leerdam is en blijft, net als bij de gemeente Lingewaal, een 60-km zone over het gehele traject. De Diefdijk kent veel uitritten van woningen en bedrijven, vooral nabij de A2. Op het deel van de dijk dat toebehoort aan de gemeente Leerdam rijden bussen over de Horndijk tussen de N327 en Meerdijk. De gemeente meldt dat de intensiteiten en de gereden snelheden, ondanks de aanwezige snelheidsremmende maatregelen, op de dijk hoog zijn. Exacte cijfers heeft de gemeente niet beschikbaar, maar maken wel onderdeel uit van dit verkeerstechnische onderzoek (zie paragraaf 2.3). 2.3.2 Gemeente Vianen Ook in de gemeente Vianen is en blijft de maximaal toegestane snelheid op de Diefdijk 60 km/u. Het sluipverkeer op de Diefdijk in de gemeente Vianen valt mee, omdat het niet logisch is om de Diefdijk te gebruiken als sluiproute. Andere wegen hebben meer last van sluipverkeer, zoals de weg van Vianen naar Culemborg en van en naar de oprit van de A2 bij Zijderveld. Dit sluipverkeer treft dus vooral de Lekdijk, de Tienhovensweg en de Graaf Huibertlaan. De gemeente Vianen beschikt niet over telgegevens van het verkeer op de Diefdijk. Pagina 11 van 50
Op het deel van de dijk dat toebehoort aan de gemeente Vianen rijden geen buslijnen. De Diefdijk maakt deel uit van de recreatieve fietsroutes van in de provincie Utrecht, in het kader van het zogenaamde regionale fietsknooppuntensysteem. 2.3.3 Gemeente Geldermalsen De Langendijk bij Fort Asperen is afgesloten en alleen toegankelijk voor bestemmingsverkeer. De Sonsbrug heeft een spitsknip nabij A2-afrit Culemborg om sluipverkeer door het buitengebied tijdens de spitsperioden te voorkomen. 2.3.4 Gemeente Culemborg Momenteel is er weinig relatie tussen verkeer uit Culemborg en de Diefdijk. De Prijsseweg is momenteel geknipt in de bebouwde kom van Culemborg. De bus (lijn 46) rijdt over de Diefdijk tussen Prijsseweg en Lekdijk. Een schoolroute voor fietsers kruist de Diefdijk ter hoogte van de Prijsseweg. 2.3.5 Provincie Gelderland, De Nieuwe Zuiderlingedijk kruist de N848. De N848 is in het Provinciaal Verkeers- en vervoersplan 2 aangewezen als een gebiedsontsluitingsweg. De provincie Gelderland heeft aangegeven een onderzoek uit te willen voeren naar de nut en noodzaak van een rotonde op de N848- Nieuwe Zuiderlingedijk in relatie tot mogelijke andere verkeersmaatregelen. Tevens dienen de ontwikkelingen van het Lingekwartier daarin te worden betrokken. 2.3.6 Provincies Zuid-Holland en Utrecht N.v.t. 2.3.7 Rijkswaterstaat N.v.t. 2.3.8 Transportbedrijven Van alle (transport)bedrijven in de omgeving van de Diefdijklinie is aan de drie grotere bedrijven gevraagd naar het aantal voertuigbewegingen, gesignaleerde knelpunten en eventuele uitbreidingsplannen: Van Weverswijk (Diefdijk 30, Schoonrewoerd) Het transport-, container- en afvalverwerkingsbedrijf Van Weverswijk heeft een wagenpark van circa 35 vrachtauto s waarvan 14 zware voertuigen (combinatie en meerassig). Totaal maken deze voertuigen ongeveer 250 voertuigbewegingen per dag. De meeste voertuigen (225 vrachtauto s) rijden volgens Van Weverswijk in zuidelijke richting over de dijk en gaan bij de Sonsbrug van de dijk richting de A2. Het wagenpark zal in de toekomst eerder groeien dan inkrimpen, maar van grootschalige uitbreiding (10 vrachtauto s per jaar) is geen sprake. Een knelpunt vormen de drempels op de dijk, maar gelukkig liggen deze niet op de route naar afslag Sonsbrug. Dat laatste blijft nadrukkelijk gewenst. De Jong (Diefdijk 18, Schoonrewoerd) Vanuit dit transportbedrijf worden circa 30 voertuigbewegingen per dag gemaakt (15 vrachtauto s heen en terug). Dit gebeurt voornamelijk via de Sonsbrug naar de afrit Culemborg (A2). De Sonsbrug zelf is een knelpunt, omdat het hier om een smalle en oude brug gaat. Men rijdt niet over Diefdijk en het bedrijf kent geen uitbreidingsplannen Van den Heuvel (Zuiderlingedijk 32, Spijk) Deze metaalhandel / -transportbedrijf telt circa 80 voertuigbewegingen per dag (40 vrachtauto s heen en terug). Het bedrijf maakt voornamelijk gebruik van de Zuiderlingedijk naar de afrit Leerdam (A15) en heeft op dit moment geen uitbreidingsplannen. De Zuiderlingedijk heeft een slecht en smal wegdek (twee vrachtauto s kunnen er elkaar niet passeren zonder de berm te gebruiken). Pagina 12 van 50
2.3.9 Pact van Loevestein Op regionaal niveau hebben de colleges van Gedeputeerde Staten van Gelderland, Zuid- Holland en Noord-Brabant het Pact van Loevestein ingesteld. In dit samenwerkingsverband nemen de betrokken gemeenten, het Waterschap Rivierenland en Staatsbosbeheer een plaats in. Om de Nieuwe Hollandse Waterlinie (NHW) tot een herkenbare ruimtelijke eenheid te maken, zullen er nieuwe eigentijdse functies zoals recreatie, natuur, verkeer etc.) worden ontwikkeld. Dit samenhangende systeem moet vanuit een duurzame omgeving kunnen worden beleefd. Er zijn een aantal belangrijke doelen opgesteld. Ten eerste het creëren van duurzaam open inundatie- en schootsvelden. Op de tweede plaats het behoud en ontwikkeling van NHW elementen. Op de derde plaats het zichtbaar maken van de hoofdverdedigingslijn. Tenslotte de beleefbaarheid vergroten van de Diefdijklinie. 2.3.10 Bewoners Diefdijklinie Waterschap Rivierenland gaat de Diefdijklinie verbeteren, omdat deze niet aan de huidige veiligheidsnorm voldoet. Na uitvoering van het plan is dat wel het geval. Daarnaast wordt een verkeerstechnisch onderzoek uitgevoerd. Op 12 en 21 februari 2008 zijn twee informatiebijeenkomsten georganiseerd. Alle bewoners zijn uitgenodigd om zich te laten informeren over de startnotitie Verbetering van de Diefdijklinie en knelpunten/ideeën/suggesties aan te dragen voor de verkeersituatie op de dijk. Bij de opmerkingen ten aanzien van verkeer hebben tien bewoners aangegeven een verbod op vrachtwagens te willen waarbij soms onderscheid is gemaakt in een totaal verbod, een verbod op gewicht of een verbod op bestemming. Zeven bewoners ervaren overlast van sluipverkeer. Zij vinden dat het sluipverkeer moet worden geweerd en de dijk autoluw moet worden gemaakt. Hoe dit zou moeten gebeuren hebben zij niet aangegeven. Verder kunnen motoren zorgen voor een verslechtering van de leefbaarheid. Vijf bewoners willen motoren en motorenclubs weren. Tenslotte hebben vier bewoners aangegeven de Diefdijklinie op sommige wegvakken autoluwer te maken. Het kan voorkomen dat sommige bewoners over meerdere aspecten een opmerking hebben gemaakt. De volgende tabel (afbeelding 2.12) geeft een overzicht van de meest gehoorde opmerkingen van bewoners: Opmerkingen bewoners Gemeenschappelijke deler Verbod vrachtauto s 10 Sluipverkeer 7 Fietsvoorzieningen 6 Lagere snelheid 5 Weren van motoren 5 Autoluwe dijk/verlagen intensiteit 4 Snelheidscontrole 1 Figuur 2.12: Overzicht opmerkingen bewoners 2.3.11 CDA Leerdam De CDA-adviesgroep Diefdijk in Leerdam heeft aanwonenden benaderd om aanwezige problemen en wensen ten aanzien van de Diefdijk aan te geven. Zij heeft de verkregen gegevens geanalyseerd en enkele conclusies getrokken. Bij de inventarisatie worden vier knelpunten genoemd. Op de eerste plaats wordt het vrachtverkeer, zowel sluipverkeer als bestemmingsverkeer, als belastend ervaren. Ten tweede wordt er volgens aanwonenden hard gereden en wordt de dijk als sluiproute gebruikt voor personenauto s. Op de derde plaats gebruikt het motorverkeer de Diefdijklinie als racebaan. Tenslotte ervaren fietsers en wandelaars verkeersonveiligheid, omdat er geen duidelijke ruimte voor hen is bestemd. De bereikbaarheid in de toekomst moet mogelijk blijven voor alle verkeer met enkele uitzonderingen. Het algemene vrachtverkeer mag van de dijk worden gehaald. Tevens mogen er beperkingen worden opgelegd aan vrachtverkeer met een bestemming en algemeen personenverkeer en motorverkeer. Het autoverkeer en motorverkeer met een bestemming mag gewoon gebruik blijven maken van de dijk. Pagina 13 van 50
Gewenste verkeersmaatregelen bevatten onder andere snelheidsbeperkende borden, het aantrekkelijker maken van alternatieve routes en visuele versmalling van de weg door suggestiestroken. Parkeer- en verkeersmaatregelen moeten er in voorzien dat bewoners kunnen blijven parkeren op de dijk (met name bij slecht weer zijn de op- en afritten naar de woning vaak slecht begaanbaar). Verkeersdrempels, beweegbare obstakels, inhaalplaatsen en het verbreden van de weg zijn niet gewenst. 2.4 Bereikbaarheid Er zijn in de week van 19 t/m 25 januari 2008 op 10 telpunten (in beide richtingen) metingen uitgevoerd waarbij de intensiteiten, bijbehorende voertuigtypen en de gemeten snelheden zijn geteld. 2.4.1 Verkeersintensiteiten. In onderstaande tabel is per telpunt het aantal voertuigen per richting samengenomen om een indruk te geven van hoeveel verkeer van het wegvak gebruikmaakt. Er is onderscheid gemaakt naar lichte motorvoertuigen (LMV), middelzware motorvoertuigen (MMV) en zware motorvoertuigen (ZMV). Fietsers zijn ook in het onderzoek meegenomen, maar het was op het moment van de meting geen goed seizoen voor een aparte fietstelling. Verder zijn er geen gegevens over intern/extern/doorgaand verkeer en gaat het alleen om absolute aantallen. In bijlage 3 zijn de gegevens van de verkeerstelling per telpunt uitgebreid opgenomen. 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 LMV 709 815 1439 1580 2942 1835 987 1243 413 1083 MMV 75 89 133 156 275 116 85 119 58 56 ZMV 59 4 33 17 24 3 14 27 11 8 fiets 93 146 57 36 63 52 31 91 31 146 Overig 0 64 78 31 148 0 65 73 22 34 Totaal 936 1118 1740 1820 3452 2006 1182 1553 535 1327 Afbeelding 2.13: Verkeersintensiteiten per etmaal per telpunt In bovenstaande tabel is voor elk telpunt te zien wat de intensiteiten per voertuigcategorie zijn. Het gaat hier om het aantal voertuigen dat op een gemiddelde werkdag in beide richtingen gebruik maakt van de weg. Er zijn een aantal opvallendheden te vermelden: De tellingen zijn gehouden in de week van 19 t/m 25 januari 2008. Het is echter bekend dat de Diefdijklinie in de lente- en zomermaanden erg populair is bij recreatief verkeer. Als de meting bijvoorbeeld in de zomer gehouden was, zouden het aandeel fietsers en lichte motorvoertuigen (motoren) vele malen groter zijn. Dit zou alleen niet erg representatief zijn. Het merendeel van de intensiteiten bestaat uit lichte motorvoertuigen. Vooral bij telpunt 5 rijdt veel verkeer. Dat komt waarschijnlijk omdat dit een belangrijke weg is voor Asperen. Er zijn ook vrij veel middelzware motorvoertuigen te vinden op de Diefdijklinie. Op een aantal plekken zijn transportbedrijven te vinden en dat is ook terug te zien in de meetgegevens. Ook valt op dat het fietsgebruik op sommige plekken vrij fors is voor de tijd van het jaar (telpunten 2 en 10). Bij de telpunten 1 en 6 is geteld met een radar. Bij de andere telpunten niet. Daardoor is bij deze telpunten ook de classificatie overige motorvoertuigen opgenomen (radar kan ze onderscheiden). Overigens is in de bijlagen een uitgebreidere versie met telgegevens te vinden. In bijlage 1 zijn de tellocaties vinden en in bijlage 2 staan alle belangrijke meetgegevens. 2.4.2 Snelheid De maximale toegestane snelheid op de Diefdijk en de overgang in de (Nieuwe) Zuiderlingedijk bedraagt 60 km/u (zie afbeelding 2.14). Pagina 14 van 50
Afbeelding 2.14: zonebord maximumsnelheid 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 < 30 94 137 75 36 149 111 50 130 40 154 30-40 146 37 87 7 58 373 10 229 36 25 40-50 261 145 416 51 388 763 113 615 94 164 50-60 259 268 704 148 1103 496 300 429 148 172 60-70 134 293 373 415 1162 216 391 112 141 279 70 > 33 243 74 1155 579 45 298 14 55 511 Totaal 927 1123 1729 1812 3439 2004 1162 1529 514 1305 Afbeelding 2.15: gemeten snelheden (beide richtingen, in km/h) op Diefdijklinie Van alle voertuigen is in de onderzoeksperiode 19 t/m 25 januari 2008 de snelheid gemeten. Afbeelding 2.15 laat een overzicht zien. Overigens is het fietsverkeer bij deze tabel inbegrepen. Om de V85 te bepalen is het aantal fietsers uit de snelheidsmeting gehaald. V85 staat voor de snelheid op een wegvak die door 85% van de automobilisten niet wordt overschreden. Afbeelding 2.16 laat een overzicht zien. 85-percentielwaardes van de gereden snelheden richting noordoosten 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 60,7 77,9 62,4 90,0 69,7 64,9 75,4 54,1 69,0 89,4 85-percentielwaardes van de gereden snelheden richting zuidwesten 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 64,9 73,7 66,8 89,9 74,9 49,3 76,8 60,8 70,8 87,8 Afbeelding 2.16: 85-percentielwaardes van beide richtingen Hierboven is voor elk telpunt te lezen wat de gemeten snelheid (in km/h) is en hoeveel voertuigen per etmaal die snelheid gereden hebben. Ook staan er tabellen met 85-percentielwaardes. Meest opvallende zaken bij bovenstaande tabellen: Over het algemeen ligt elke 85-percentielwaarde boven de 60 km/h. Dat betekent dat er gemiddeld te hard wordt gereden. De 85-percentielwaardes hoger dan 70 km/h zijn echt problematisch te noemen. Ook valt het op dat de lage snelheden vooral bij bochtige wegen liggen (telpunt 8 bijvoorbeeld). Overigens is dit niet echt verrassend te noemen. Meestal ligt de 85-percentielwaarde in beide richtingen op eenzelfde snelheid. Enige grote uitzondering is telpunt 6. In zuidwestelijke richting remt het verkeer af voor de rotonde met de N327. Deze meting is niet representatief te noemen. Bij telpunt 4 rijdt 85% van het verkeer harder dan de toegestane snelheid. De 85- percentielwaarde ligt dan ook ontzettend hoog, zo rond de 90 km/h. Hier geldt dat het een overzichtelijke weg is en dat er geen snelheidremmende maatregelen getroffen zijn (zie afbeelding 2.17). Ook bij telpunt 10 wordt erg hard gereden. Het 85-percentiel ligt er op 89,4 en 87,8 km/h, terwijl 60 km/h is toegestaan. Ook op deze weg zijn, op de minirotonde na, geen verkeersremmende maatregelen aanwezig. Het is een kaarsrechte en overzichtelijke weg met een maximumsnelheid van 60 km/h. De weginrichting verklaart waarschijnlijk waarom veel mensen harder rijden dan is toegestaan. Pagina 15 van 50
Verder ligt de 85-percentielwaarde bij de telpunten 2, 5, 7 en 9 hoog. Vooral bij telpunt 5 is erg veel verkeer (het dorp Asperen maakt veel gebruik van deze weg) en bij telpunt 2 wordt de weg veel gebruik gemaakt door fietsers; met zo n hoge snelheid brengt dat de nodige verkeersonveiligheid met zich mee. N.B.: De totalen kloppen niet helemaal met de totalen van de intensiteiten. Reden hiervan is dat het meetapparatuur een aantal snelheden niet heeft kunnen meten. Het verschil is echter niet significant te noemen. Afbeelding 2.17: Locatie van telpunt 4. Door de lange rechtstanden en de overzichtelijkheid wordt hier hard gereden. Pagina 16 van 50
2.5 Verkeersveiligheid Verkeersongevallen Ongevalgegevens Met het programma ViaStat-online zijn de ongevalgegevens op de Diefdijklinie in de periode 2002-2006 geanalyseerd. Hierbij is gekeken naar significante zaken, zoals toedracht, locatie, vervoerswijze, tijdstip, seizoen, etc. In tabel 2.18 is voor alle wegvakken en kruispunten op het tracé aangegeven hoeveel ongevallen er zijn voorgekomen en of er sprake was van letsel. Indien bij een ongeval geen letsel is voorgekomen wordt verkeerskundig gesproken over een ums-ongeval (uitsluitend materiële schade). Gemeente kruispunt of wegvak Straatnaam Vianen Wegvak Diefdijk tussen Lekdijk en Stokvisweg 4 2 2 0 2 0 2 Vianen Kruispunt Diefdijk, Kerkweg 1 0 0 0 0 0 1 Vianen Kruispunt Diefdijk, Stokvisweg 1 0 0 0 0 0 1 Leerdam Wegvak Diefdijk tussen Stokvisweg en Horndijk 12 0 0 0 0 0 12 Leerdam Kruispunt Diefdijk, Sonsbrug 2 0 0 0 0 0 2 Leerdam Kruispunt Diefdijk, N327 2 0 0 0 0 0 2 Leerdam Kruispunt Diefdijk, Horndijk, Meerdijk 1 0 0 0 0 0 1 Lingewaal Wegvak Meerdijk tussen Horndijk en Lingedijk 4 3 1 0 1 2 1 Wegvak Nieuwe Zuiderlingedijk tussen Lingedijk Lingewaal en Spijkse Kweldijk 10 2 0 0 0 2 8 Lingewaal Kruispunt Nieuwe Zuiderlingedijk, N848 10 4 1 0 1 3 6 Kruispunt Nieuwe Zuiderlingedijk, Spijkse Kweldijk, Lingewaal Zuiderlingedijk 1 0 0 0 0 0 1 Kruispunt Kweldijk, Spijkse Kweldijk, Zuiderlingedijk Lingewaal Heukelum 1 0 0 0 0 0 1 Wegvak Zuiderlingedijk Heukelum tussen Spijkse Lingewaal Kweldijk en Spijksesteeg 3 1 1 0 1 0 2 Kruispunt Dreeweg, Zuiderlingedijk, Zuiderlingedijk Lingewaal Heukelum 1 0 0 0 0 0 1 Gorinchem Kruispunt Spijksesteeg,Zuiderlingedijk Vuren 1 0 0 0 0 0 1 Kruispunt Veersteeg, Zuiderlingedijk, Zuiderlingedijk Gorinchem Vuren 1 0 0 0 0 0 1 Afbeelding 2.18: ongevallen Diefdijklinie, periode 2002-2006 totaal ongevallen slachtoffer ongevallen ernstige ongevallen dodelijke ongevallen ziekenhuis ongevallen overige gew. ongevallen UMS ongevallen 55 12 5 0 5 7 43 Uit de ongevalanalyse komen de volgende significante zaken naar voren: In de gemeenten Leerdam en Gorinchem komen geen slachtofferongevallen voor; Alle ongevallen zijn verdeeld over 16 locaties; de slachtofferongevallen zijn verdeeld over 5 locaties; Bij de 12 slachtofferongevallen waren 15 slachtoffers te betreuren; van de 15 slachtoffers waren 5 ziekenhuisgewond en 10 overig gewond; In totaal 12 slachtofferongevallen waarvan 8 wegvakongevallen en 4 kruispuntongevallen; Alle 4 kruispuntongevallen met slachtoffers vinden plaats op Nieuwe Zuiderlingedijk, N848; De meeste slachtoffers vallen als gevolg van een frontale botsing; Er is geen significante toedracht bij de slachtofferongevallen waar te nemen; Pagina 17 van 50
Het aandeel motorrijders onder de slachtoffers is relatief hoog (27%); Er zijn geen fietsers slachtoffer geworden van een ongeval; Er is geen vrachtwagen betrokken bij een letselongeval; De meeste slachtoffers waren ouder dan 18 jaar (80%); De meeste slachtofferongevallen vonden plaats bij droog weer (93%); In de zomermaanden vielen de meeste slachtoffers (66%); In de ochtend- en avondspits vinden circa 27% van de verkeersongevallen plaats; Motorrijders waren in het 2 e, 3 e en 4 e kwartaal van het jaar slachtoffer. Pagina 18 van 50
3 Beleidskader In dit hoofdstuk wordt gekeken naar verkeerskundig- en ruimtelijk beleid en ruimtelijke ontwikkelingen. Hierbij wordt nagegaan wat de verkeerskundige en ruimtelijke plannen van diverse wegbeheerders zijn op/nabij de Diefdijk, die direct of indirect invloed hebben op de functie of het gebruik van de Diefdijk. Bij de weergave van de beleidsuitgangspunten wordt onderscheid gemaakt naar direct betrokken wegbeheerders (Gemeenten Lingewaal, Leerdam en Vianen, Waterschap Rivierenland) en indirect betrokken/naburige overheden (Gemeenten Geldermalsen en Culemborg, Provincies Zuid-Holland, Utrecht en Gelderland, Rijkswaterstaat). 3.1 Verkeerskundig beleid 3.1.1 Wegbeheerders Aan de direct betrokken wegbeheerders rond de Diefdijk is telefonisch onder andere gevraagd wat de wegcategorisering is, welke fietsnetwerken en -routes er zijn, of er verkeersremmende maatregelen aanwezig zijn en welke toekomstplannen van toepassing zijn voor de Diefdijk. Ook is in documenten van deze wegbeheerders gezocht naar informatie die betrekking heeft op de Diefdijk. Een beschrijving van de gevonden informatie is te vinden in deze paragraaf. Gemeente Lingewaal De gemeente heeft de wens om een fietspad aan te leggen tussen zowel Vogelswerf en de Provinciale weg/zeiving (N848) als de N848 en het fort Asperen. Ook zou de gemeente graag een rotonde zien op de kruising van de Nieuwe Zuiderlingedijk met de N848. Daarom wil de gemeente grondwerk aanbrengen zodat de grond zich kan zetten voor de uitvoering van toekomstige maatregelen. Na een eerder ontwerp van deze rotonde en de bijbehorende kostenraming, is gebleken dat de kosten van de aanleg erg hoog zijn in verband met de aanwezige hoogteverschillen. Conform het verkeerscirculatieplan Asperen, dat dateert uit november 2006 is het vrachtverkeer dat het bedrijventerrein als bestemming en/of herkomst heeft niet meer via de Voorstraat te geleid, maar via de Nieuwe Zuiderlingedijk en de Heukelumseweg naar de N848. Waterschap Rivierenland Het Waterschap Rivierenland heeft geen verkeerskundige of infrastructurele plannen die van invloed kunnen zijn op de Diefdijk. 3.1.2 Overige betrokken overheden Aan de overige betrokken overheden rond de Diefdijk is telefonisch een en ander gevraagd. Deze overheden is gevraagd naar de wegcategorisering en de verkeerskundige veranderingen die wellicht invloed hebben op de Diefdijk. Gemeente Leerdam De gemeente Leerdam vindt fietsvoorzieningen op de Diefdijk gewenst, zowel voor recreatief als voor utilitair gebruik. De fietsbeweging Leerdam-Culemborg is een beweging die veel wordt gemaakt en waarvoor een fietspad een welkome toevoeging zou zijn. Voor dit fietspad is reeds subsidie aangevraagd, maar er is nog geen besluit over genomen. Een toeristisch fietspad ziet de gemeente Leerdam liever niet onderaan de dijk, maar juist bovenop de dijk. Een reden hier- Pagina 19 van 50
voor is het uitzicht, dat onderaan de dijk niet aantrekkelijk is. In combinatie met een verkeersluwe inrichting zal een fietspad boven op de dijk een impuls zijn voor de recreatie in het gebied. Gemeente Vianen De gemeente Vianen heeft geen verkeerskundige of infrastructurele plannen die van invloed kunnen zijn op de Diefdijk. Gemeente Geldermalsen De gemeente Geldermalsen heeft geen verkeerskundige of infrastructurele plannen die van invloed kunnen zijn op de Diefdijk. Ter hoogte van de Busterweg komt een ecoduct in combinatie met een fietsverbinding over de A2, bedoeld voor recreatief fietsverkeer tussen Geldermalsen en Diefdijk. Gemeente Culemborg In de gemeente Culemborg is een onderzoek uitgevoerd naar de bereikbaarheid van de belangrijkste voorzieningen. Zes varianten zijn opgesteld en doorgerekend met een verkeersmodel. De huidige blocker ter hoogte van het winkelcentrum op de Prijsseweg wordt in verschillende varianten verplaatst, weggehaald of aangepast. Volgens een modelstudie in de gemeente Culemborg leidt het weghalen van de roadblocker naar verwachting niet tot een grote toename van verkeer in het buitengebied op de Prijsseweg. In het model is een toekomstig maatregelenpakket van de gemeente Culemborg opgenomen zoals het verbreden van de A2 en een koude oversteek bij de N320 en Wethouder Schoutenweg. Indien er na de voorgenomen verkeersmaatregelen toch doorstromingsproblemen ontstaan op of richting de A2, kan een open Prijsseweg een interessant alternatief zijn voor sommige automobilisten naar de Diefdijk. De gemeente heeft besloten de blocker weg te halen en niet te verplaatsen naar het buitengebied. Provincies Gelderland, Zuid-Holland en Utrecht In de wegcategoriseringsplannen/-kaarten van de provincies Gelderland, Zuid-Holland en Utrecht wordt de Diefdijk niet genoemd als onderdeel van het provinciale hoofdwegennet. Daarmee wordt de wegcategorisering en de bijbehorende inrichting overgelaten aan de betreffende wegbeheerders. Rijkswaterstaat Het grootste deel van de Diefdijk ligt binnen de snelwegendriehoek A15-A27-A2. Vooralsnog zijn er voor de A15 (tussen knooppunten Gorinchem en Deil) geen grootschalige infrastructurele plannen in de maak. Voor de A2 zijn wel infrastructurele plannen, waarvan een groot deel al in uitvoering is (zie www.a2utrechtdenbosch.nl). Rijkswaterstaat verbreedt de A2 tussen Vianen en Den Bosch van twee naar drie rijstroken. Alle huidige aansluitingen worden meegenomen in de werkzaamheden. Er zullen geen aansluitingen verdwijnen c.q. worden samengevoegd. De verbreding van A2 bij de kruising met de Diefdijk, tussen de aansluitingen Everdingen en Culemborg, is gereed, inclusief de nieuwe waterkering in de Diefdijk. De totale breedte van de weg is geschikt voor vier rijstroken en is daarmee toekomstbestendig. Verder wordt de aansluiting Everdingen vernieuwd en worden in de N484 ten westen en ten oosten van de A2 rotondes aangelegd. De voorbereiding van de verbreding tussen aansluiting Culemborg en knooppunt Deil loopt een paar maanden achter op het gedeelte knooppunt Everdingen - aansluiting Everdingen. De A2 krijgt bij Beesd aan de oostzijde een nieuwe rijbaan. De huidige weg wordt de westelijke rijbaan. De aansluiting bij Beesd zal daarom worden vernieuwd. De aansluitingen Culemborg en Geldermalsen worden opgeknapt en aangepast aan deze nieuwe situatie. Het werk zal eind 2010 of begin 2011 zijn afgerond. Niet alleen de hoofdbanen van de A2 zullen voor het werk in fases worden verlegd, ook de provinciale en gemeentelijke wegen zullen tijdelijk worden aangepast. Op de A27 (tussen knooppunten Gorinchem en Everdingen) worden in de toekomst spitsstroken aangelegd. Op het gedeelte tussen knooppunt Gorinchem en afslag Noordeloos is inmiddels een spitsstrook aanwezig. Voor het traject Lunetten Hooipolder wordt op dit moment gewerkt aan de M.E.R. en het ontwerp-tracébesluit, die in het derde kwartaal van 2009 uitgebracht Pagina 20 van 50
zullen worden. Vanaf 2011 hoopt Rijkswaterstaat te beginnen met de uitvoering van het project. Voor spitsstroken geldt veelal een versnelde procedure, waardoor de aanleg hiervan wellicht eerder kan beginnen. 3.2 Ruimtelijk beleid en ruimtelijke ontwikkelingen 3.2.1 Wegbeheerders Aan de direct betrokken wegbeheerders is telefonisch gevraagd welke ruimtelijke ontwikkelingen spelen in hun gemeente die betrekking hebben op de Diefdijk. Het gaat hierbij om nieuwe woonwijken, bedrijventerreinen en andere verkeersaantrekkende functies. In de plannen van de wegbeheerders is ook gezocht naar informatie over ruimtelijke ontwikkelingen. Gemeente Lingewaal In het structuurplan van de gemeente Lingewaal dat is vastgesteld op 12 februari 2004, staan een aantal ontwikkelingen dat invloed kan hebben op de situatie op en rond de Diefdijk. Om te voorzien in de eigen woningbehoefte zijn in Lingewaal tot 2015 ongeveer 550 extra woningen nodig, gemiddeld ongeveer 37 woningen per jaar. Op het gebied van bedrijvigheid in de regio is ook uitbreiding gepland, tot 2015 zal er nog behoefte zijn aan extra bedrijventerrein ter grootte van ongeveer 10 hectare netto. De vraag is naar verwachting afkomstig van groeiende kleinschalige handelsbedrijven, de dienstensector en van enkele bedrijven uit de kernen of het buitengebied. Eventuele verplaatsing van bedrijven op De Oven, De Koornwaard en het Heuffterrein naar een betere locatie binnen de gemeente kan een extra ruimteclaim opleveren van maximaal 15 hectare netto. De gemeente wil graag doorgaan met het Duurzaam Veilig inrichten van de totale wegenstructuur. Ook de versterking van het net van vrijliggende fietspaden, mede voor recreatief gebruik, is een punt dat de gemeente graag uit zou willen voeren. In de het structuurplan wordt ook de verbetering van de routestructuur en voorzieningen voor extensieve vormen van recreatie met de Hollandse Waterlinie, als centraal thema gezien. In de niet vastgestelde visie Bouwen in de linten en buurtschappen van 9 februari 2006 staat dat de lintbebouwing langs de Zuiderlingedijk (tussen Spijk en Vogelswerf) mag worden geïntensiveerd, maar het mag geen verlenging worden van de kom van Spijk. Het voorontwerpbestemmingsplan Spijk van 10 november 2006, meldt dat voor de herontwikkeling van de schoollocatie aan de Zuiderlingedijk vier grondgebonden woningen en zes appartementen gepland zijn. In het plan worden ook twee individuele woningen aangekondigd. Waterschap Rivierenland Het waterschap Rivierenland is geen instantie die zich bezig houdt met het bedenken van ruimtelijke ontwikkelingen in het gebied rond de Diefdijk en heeft daarom geen bijdrage in deze paragraaf. 3.2.2 Overige betrokken overheden Ook de overige betrokken overheden zijn gevraagd naar de ruimtelijke ontwikkelingen die spelen in het gebied dat zij beheren. Gemeente Leerdam Leerdam bouwt de komende jaren ongeveer 1.000 nieuwe woningen ten westen van Leerdam. Dit kan gezien worden als een uitbreiding op de huidige wijk Leerdam-West. In de plannen is ook de aanleg van zes hectare sport- en andere voorzieningen opgenomen. Zie de afbeelding hieronder voor een beeld van deze plannen. Pagina 21 van 50
Afbeelding 3.1: uitbreidingsplan Leerdam Gemeente Vianen In gemeente Vianen wordt een bedrijventerrein aangelegd ten oosten van Vianen, de Gaasperwaard. Gezien de ligging zal dit terrein waarschijnlijk geen extra sluipverkeer over de Diefdijk tot gevolg hebben. Er zijn namelijk voldoende andere wegen waar het verkeer gebruik van gaat maken om het bedrijventerrein te bereiken, dan wel te verlaten, zoals de Breede Sticht, Autenase Kade, Tienhovensweg en Graaf Huibertlaan. Gemeente Geldermalsen De gemeente Geldermalsen heeft geen grootschalige ruimtelijke plannen die van invloed kunnen zijn op de Diefdijk. Gemeente Culemborg De gemeente Culemborg gaat de komende jaren ongeveer 2.400 woningen ten westen van Culemborg bouwen. Hierbij worden ook winkels en sportvoorzieningen gebouwd en aangelegd. Afbeelding 3.2: uitbreidingsplan Parijsch in Culemborg Provincies Gelderland, Zuid-Holland en Utrecht De provincies hebben geen grootschalige ruimtelijke plannen die van invloed kunnen zijn op de Diefdijk. Rijkswaterstaat Rijkswaterstaat voert geen ruimtelijke projecten uit. Pagina 22 van 50
4 Knelpunten Via een telefonische enquête zijn verschillende belanghebbenden benaderd over het de huidige situatie en toekomstplannen van de Diefdijklinie. Deze enquête c.q. vragenlijst was verdeeld in de volgende drie hoofdcriteria: Veiligheid Leefbaarheid Bereikbaarheid Naar aanleiding van deze enquête en de verkeersanalyse (onderzoeksgegevens) zijn een aantal knelpunten te benoemen. Het seizoensgebonden recreatieverkeer en bijbehorende knelpunten wijken af van de verkeerssituatie in het laagseizoen. Bovendien kunnen hierin enorme pieken ontstaan; denk aan een mooie voorjaarsdag in het weekend c.q. vakantieperiode. De objectief geïnventariseerde verkeersgegevens in januari 2008 zijn daarom moeilijk door te vertalen. 4.1 Bereikbaarheid De verkeersintensiteiten zullen de komende jaren toenemen door autonome groei, maar ook door ruimtelijke ontwikkelingen aan de Diefdijk of in het invloedsgebied. De groeicijfers van verkeer gaan nog steeds uit van een groei van circa 1,5% per jaar. Op de Meerdijk groeit de verkeersintensiteit daardoor naar 4200 motorvoertuigen per etmaal. Voor een erftoegangsweg buiten de bebouwde kom is dit aantal redelijk fors. De verkeersaantrekkende werking van toeristische attracties aan en nabij de Diefdijklinie kunnen vooral in het hoogseizoen resulteren in verkeersproblemen. De hoge verkeersintensiteiten, het gemengd karakter van de verkeersintensiteiten (voetgangers, fietsers en automobilisten) en parkeerproblemen (weinig specifieke parkeervoorzieningen) dragen daartoe bij. De gemeenten op en rondom de Diefdijklinie hebben verschillende bouwplannen voor de nabije toekomst gepland. De belangrijkste ontwikkelingen spelen zich af in de gemeente Culemborg, Leerdam en Lingewaal. De gemeente Culemborg ontwikkelt in totaal circa 2400 woningen aan de westzijde van de gemeente. De Prijsseweg verbindt dit gebied met de Diefdijk. Momenteel is deze weg bij het winkelcentrum geknipt door een verkeersbarrier zodat sluipverkeer wordt geweerd. De gemeente Leerdam ontwikkelt aan westzijde circa 1000 woningen. De beide uitvalswegen (N327, N848 en N484) zullen deze stroom verkeer verder moeten afwikkelen. In zuidelijke richting vormt de rivier de Linge een fysieke barrière. Het verkeer kan kiezen uit twee routes namelijk de N848 en de Meerdijk. De verkeersdrukte op de N848 en Recht van ter Leede tot aan de rotonde ten noorden van het spoor maakt de alternatieve route Meerdijk in tijd aantrekkelijk voor verkeer ten noorden, oosten en zuiden van Leerdam. Zelfs het noorden wordt goed bereikbaar. Het verkeer steekt vanaf de Meerdijk over naar de Diefdijk, kruist de spoorlijn en rijdt via de Industrieweg Leerdam in. Ook vrachtverkeer kan van de alternatieve route gebruik maken. De verkeerstellingen geven aan dat de drukste wegvakken van de Diefdijklinie bij telpunten 4 (Nieuwe Zuiderlingedijk), 5 (Meerdijk) en 6 (Diefdijk ten zuiden van spoorlijn) liggen. In noordelijke richting vormt de Diefdijk een alternatief voor de N484. Aangezien de N484 rechtstreeks aansluit op de A2, de Kerkweg bij de aansluiting Everdingen vrij smal is en de maximumsnelheid op de N484 hoger ligt, zal naar verwachting het meeste verkeer niet rijden via de Diefdijk. Voor het verkeer met herkomst of bestemming ten zuiden van de Linge vormt de Diefdijkroute een alternatief ten opzichte van de route N484/N848 die door het centrum gaat. Pagina 23 van 50
Zoals gezegd gaat Rijkswaterstaat de A2 verbreden en spitsstroken realiseren op de A27 tussen knooppunt Gorinchem en knooppunt Everdingen waardoor de doorstroming gaat verbeteren. De verwachting is dat hierdoor minder verkeer gebruik gaat maken van het onderliggend wegennet. De gemeente Lingewaal gaat circa 550 woningen realiseren binnen haar gemeentegrenzen. De locatie bepaalt in welke mate de Zuiderlingedijk en Nieuwe Zuiderlingedijk extra worden belast door toename van verkeer. Intensivering van lintbebouwing bij Vogelswerf geeft een toename van verkeer, maar naar verwachting zullen dat geen grote aantallen voertuigen zijn. Indien in Asperen grotere aantallen woningen worden gerealiseerd, zullen de intensiteiten enigszins kunnen toenemen. Dat geldt ook voor woninguitbreiding in Herwijnen dat met de Nieuwe Steeg is ontsloten over de A15 op de Diefdijklinie. Op de Meerdijk nemen de verkeersintensiteiten autonoom toe tot bijna 4200 voertuigen in 2020. Indien alle woningen. De realisatie van 550 woningen genereert ongeveer 3850 extra voertuigbewegingen. Indien het bouwprogramma van de gemeente Lingewaal volledig in Asperen wordt gerealiseerd, zullen de verkeersintensiteiten op de Meerdijk toenemen. Ervan uitgaand dat een derde van deze bewoners de Meerdijk als ontsluitingsroute kiest, neemt de verkeersintensiteit toe met circa 1300 voertuigen. Als de woninguitbreiding in Leerdam-west gepaard gaat zonder bijbehorende infrastructurele maatregelen kan het percentage sluipverkeer over de Zuiderlingedijk en Meerdijk toenemen. In dit geval kan de Meerdijk haar maximale capaciteit bereiken. 4.2 Verkeersveiligheid Het aantal ongevallen op de Diefdijklinie is het grootst op de kruising Nieuwe Zuiderlingedijk- Zeiving, namelijk vier slachtofferongevallen en zes ongevallen met uitsluitend materiële schade (ums). De slachtofferongevallen zijn met name te wijten aan het verlenen van geen voorrang. De wegvakken Nieuwe Zuiderlingedijk in de gemeente Lingewaal en Diefdijk in de gemeente Leerdam laten het hoogst aantal ongevallen zien, maar bestrijken in afstand veel kilometers. Op de Meerdijk vinden verdeeld over de verschillende wegvakken slachtofferongevallen plaats. Als hoofdtoedracht komt fout door bocht het vaakst voor. Bij twee van de drie slachtofferongevallen is een motorrijder betrokken. De verwachte drukte in de toekomst op de Meerdijk kan dit veiligheidsbeeld verslechteren. Het aandeel motorrijders onder de groep slachtoffers is relatief hoog met 27%. De slachtofferongevallen bij motoren doen zich het gehele jaar voor uitgezonderd het eerste kwartaal. In dit zogenaamde motorseizoen vormt de groep motorrijders zelfs 31% van het aantal slachtoffers. De helft van de 4 slachtoffers op de motor raakt bij een ongeval betrokken op de Meerdijk. De bochtige weg in combinatie met snelheid zou een oorzaak kunnen zijn. In de maanden mei, juni en juli vallen de meeste slachtoffers (zie tabel), namelijk 67%. Het aandeel ziekenhuisgewonden komt met name voor in de maanden juni en juli en bedraagt zelfs 80%. Verder komen een aantal significante zaken naar voren. Binnen de groep van 15 slachtoffers zijn geen fietsers betrokken bij een ongeval. Nagenoeg alle slachtofferongevallen vinden plaats bij droog weer. De meeste slachtoffers vallen als gevolg van een frontale botsing. Er is echter geen significante toedracht bij de slachtofferongevallen waar te nemen. Bewoners hebben tijdens twee informatiebijeenkomsten de mogelijkheid gekregen hun ervaringen op het gebied van verkeer en vervoer kenbaar te maken. Over verkeersveiligheid hebben zestien bewoners een opmerking gemaakt tijdens de informatiebijeenkomst. Zij vinden veelal de verkeersveiligheid van het langzaam verkeer kwetsbaar, met name de fietsers. Ook de hoge snelheden worden als onveilig ervaren. Tevens geven bepaalde typen verkeer zoals vrachtwagens en motoren veel bewoners een onveilig gevoel. Tenslotte wordt aangegeven dat het sluipverkeer tot onveilige situaties kan leiden, met name het gedrag van dit verkeer. 4.3 Leefbaarheid Pagina 24 van 50
Bij leefbaarheid worden aspecten bedoeld zoals oversteekbaarheid, geluid, trillingen, luchtkwaliteit, woongenot etc. Verkeersintensiteiten zijn direct gekoppeld aan deze aspecten. Als het aantal auto s op een bepaald wegvak toeneemt, zal bijvoorbeeld ook het geluidniveau stijgen en de oversteekbaarheid verslechteren. Bij de inventarisatie bij belanghebbenden zijn enkele zaken naar voren gekomen. De gemeente Lingewaal heeft aangegeven de verkeerssituatie bij fort Asperen te willen verbeteren door voetgangers een plek te geven. Het waterschap Rivierenland wil het doorgaand vrachtverkeer beperken op de dijk in verband met verkeersveiligheid, schade aan de weg maar ook vanwege de impact op het fietsverkeer. Bewoners hebben tijdens twee informatiebijeenkomsten de mogelijkheid gekregen hun ervaringen op het gebied van verkeer en vervoer kenbaar te maken. Op het gebied van leefbaarheid hebben zeven bewoners een opmerking gemaakt. Van de 28 reacties hebben twee bewoners het geluid en de stankoverlast van motoren als knelpunt genoemd. Twee andere bewoner hebben aangegeven scheuren en trillingen van de woning te ervaren. Beiden willen de desbetreffende veroorzaker verbieden op de dijk te komen, dat wil zeggen de motoren in verband met stank en geluid en de vrachtwagens in verband met scheuren en trillingen van de woning. Drie bewoners willen het toeristische- fietsverkeer stimuleren in relatie tot de natuur- en cultuurwaarden. Zij vinden dat de huidige dijk onvoldoende is ingericht om hieraan tegemoet te komen. Fietsers moeten voortdurend opletten en krijgen onvoldoende ruimte te genieten van de omgeving. Pagina 25 van 50
5 Mogelijke verkeersideeën Op basis van de inventarisatie en knelpunten worden drie varianten opgesteld om de Diefdijklinie in te richten. In de varianten zijn denkrichtingen opgenomen die kunnen bijdragen aan het verminderen van de knelpunten. Het zijn geen vaststaande maatregelen die moeten worden uitgevoerd. 5.1 Varianten Er zijn drie varianten uitgewerkt met een verschillend niveau van ingrijpen. In de bijlage zijn bijbehorende kaarten opgenomen. Natuurlijk kunnen elementen van verschillende varianten worden samengevoegd. Twee zaken die vooralsnog niet zijn verwerkt in een variant betreffen de fietsstraat en de tijdsgebonden maatregelen (met name spitsperioden) om autoverkeer te weren. De realisatie van een fietsstraat is niet opgenomen in een van de varianten. Een fietsstraat is een weg waarop de positie van de auto ondergeschikt is aan die van de fiets. Uit de inrichting van de weg komt naar voren dat autoverkeer wat noodzakelijkerwijs gebruik maakt van de fietsstraat te gast is en zijn rijsnelheid dient aan te passen aan de rijsnelheid van het fietsverkeer. Zowel binnen als buiten de bebouwde kom liggen in Nederland fietsstraten. Een fietsstraat op de Diefdijklinie achten wij ongewenst omdat de verkeersintensiteiten van het gemotoriseerd verkeer te hoog zijn in verhouding met het aantal fietsers. De stelregel twee keer zoveel fietsers als auto s wordt bij lange na niet gehaald. In het hoogseizoen zal de verhouding verschillen ten gunste van het aantal fietsers, maar is onbekend of het aantal fietsers voldoende is om aan de stelregel te voldoen. De spitsintensiteiten van het gemotoriseerd liggen hoog in vergelijking met een gemiddelde spitsverhouding in Nederland (circa 10% in ochtend- en avondspits). Op telpunt 4 (Nieuwe Zuiderlingedijk) bedraagt de verkeersintensiteiten in de ochtend- en avondspits respectievelijk 17,0% en 19,1%. Op telpunt 5 (Meerdijk) liggen de intensiteiten op respectievelijk 16,1% en 20,2%. Een verbod op doorgaand autoverkeer tijdens de spits kan worden uitgevoerd door middel van verkeersborden of beweegbaar obstakel. Hieraan kan een vergunningstelsel worden gekoppeld waarmee echter hoogstwaarschijnlijk veel papierwerk is gemoeid. Tevens is een dergelijke maatregel moeilijk handhaafbaar omdat juridische gronden voor bestemmingsverkeer lastig te definiëren is. Handhaving van doorgaand vrachtverkeer biedt meer handvatten voor handhaving vanwege onder andere de vrachtbrieven. 5.1.1 Variant 1 De huidige maximumsnelheid van 60km/u blijft op de gehele Diefdijklinie gehandhaafd. Deze snelheid voldoet aan de Duurzaam Veilige inrichting waarin erftoegangswegen buiten de bebouwde kom worden ingericht tot een 60km/u weg c.q. zone. De fietsers willen we nadrukkelijker een plaats op de weg geven door een fietssuggestiestrook. Hiermee wordt de weg visueel versmald waardoor de gereden snelheden zullen afnemen. Ook het profiel bepaalt in welke mate de fietsers een plaats op de weg krijgen. De markering geeft een minder versnippert beeld dan in de huidige situatie en voldoet aan de essentiële herkenbaarheidskenmerken voor markering. Tevens moet het recreatieve fietsverkeer bij de omgeving van de dijk worden betrokken. Door de omgeving van de dijk bij de inrichting van de weg te betrekken worden de functie van de weg en het gebruik van de weg beter op elkaar afgestemd. De ligging van waardevolle cultuurhistorische elementen die worden hersteld en opengesteld Pagina 26 van 50
voor publiek, zoals kazematten en schuilplaatsen, kunnen op de weg zichtbaar worden gemaakt in kleur en/of verharding. Veel bewoners ervaren overlast van het vrachtverkeer. Daarom wordt een verbod ingesteld op doorgaand vrachtverkeer op twee locaties op de dijk. Ten eerste op de Nieuwe Zuiderlingedijk tussen de N848 en de Horndijk. Hierbij kan gekozen worden tussen een verbod op het wegvak en een zone. Variant 1 gaat uit van een verbod op het wegvak om met name het sluipverkeer tussen Leerdam en N848 te voorkomen op de alternatieve dijkenroute. De alternatieve route en meest geëigende route via de N848 zou in aanvulling hierop aantrekkelijker kunnen worden gemaakt. Op de tweede plaats wordt een verbod op doorgaand vrachtverkeer ingesteld op de Diefdijk tussen Sonsbrug en Industrieweg. De twee grote bedrijven De Jong en Weverswijk kunnen van hun belangrijke ontsluitingsroute, namelijk de Sonsbrug, blijvend gebruik maken. Aangezien het geen fysieke maatregel betreft is handhaving nodig. De V85 op de Diefdijklinie ligt op een aantal plaatsen erg hoog. Om de maximumsnelheid fysiek beter af te dwingen worden er extra verkeersremmende maatregelen getroffen. Het meest effectief is een drempel of plateau ten opzichte van andere verkeersmaatregelen zoals wegversmallingen. Op wegvakken liggen in de huidige situatie de drempels ver uit elkaar. Afstanden tussen verkeersremmende maatregelen worden maximaal gesteld op circa 500m. In totaal worden tien extra drempels aangebracht. Drie drempels op de Zuiderlingedijk, twee drempels op de Nieuwe Zuiderlingedijk tussen N848 en Lingedijk, 1 drempel op de Diefdijk ten zuiden van het Wiel van Bassa, twee drempels op de Diefdijk tussen A2 en Sonsbrug, en twee drempels op de Diefdijk tussen minirotonde en A2. De exacte locatie moet nader worden bepaald en kan bijvoorbeeld worden afgestemd op wandelroutes zoals de IJsvogelroute of de cultuurhistorische elementen die worden gerenoveerd. Ook kan de locatie worden afgestemd op aanwezige elementen in de berm zoals bomen, geparkeerde auto s en woningen die door hun aanwezigheid de weg reeds visueel versmallen. Bovendien kunnen verkeersremmende maatregelen overlast geven in geluid en trillingen. Tenslotte kunnen aspecten als de fietsoversteekplaatsen en zijwegen de precieze locatie van drempels beïnvloeden. Bij het fort Asperen worden tussen de Lingedijk en de Langendijk aan de noordzijde van de weg een voetpad op de dijk aangebracht om de voetgangers extra te beschermen. Aan de zuidzijde is onvoldoende ruimte om een voetpad te realiseren in verband met twee aanliggende woningen. De oversteekbewegingen aan het begin en eind verdienen extra aandacht Tussen de Appeldijk en Spijkse Kweldijk wordt aan de zuidzijde van de dijk een tweerichtingen fietspad aangelegd. Aan de noordzijde van de dijk wordt het tweerichtingenfietspad vanaf de kruising doorgetrokken naar een bestaand fietspad nabij de kruising Groenweg-Dwarsweg. De keuze voor de zuidzijde ten opzichte van de noordzijde ligt met name in de oversteeksituatie. Bij de kruising Appeldijk en Nieuwe Zuiderlingedijk liggen de snelheden op de doorgaande route wat lager dan bij het kruispunt Nieuwe Zuiderlingedijk-Spijkse Kweldijk. Tevens moeten fietsers bij een noordelijk fietspad bij de oversteek een hoogteverschil overwinnen. In beide varianten bestaat de kans dat fietsers geen gebruik maakt van het nieuwe fietspad en hun weg vervolgen op de dijk zelf. Niettemin wordt een veilig alternatief aangeboden als ontbrekende schakel in het recreatieve- fietsnetwerk ten opzichte van het fietsen op de dijk. Zowel de Lingeroute, Diefdijk- Lingeroute als de Hollandse Waterlinieroute loopt over dit stukje dijk. Een rotonde op de meest onveilige locatie op de Diefdijk, namelijk de kruising N848 en de Nieuwe Zuiderlingedijk kan de verkeersveiligheid aanzienlijk verbeteren. De snelheden op het kruispunt liggen lager, omdat het verkeer vanuit elke richting moet afremmen. Ook worden potentiële conflicten op een rotonde beter beheerst. Indien zich ongevallen voordoen zullen dat vaak flankongevallen zijn. De kans op voorrangsongevallen met ernstigere afloop neemt af. 5.1.2 Variant 2 De maximumsnelheid blijft 60km/u op wegvakken waar fietssuggestiestroken worden gerealiseerd. Op wegvakken met een fietspad blijft de maximumsnelheid eveneens 60km/u. Er wordt op wegvakken met een fietspad geen hogere maximumsnelheid ingevoerd. Bij een maximumsnelheid van 80km/u hoort een bepaalde wegbreedte volgens de richtlijnen van Duurzaam Vei- Pagina 27 van 50
lig. Een verbreding van de rijbaan op de dijk is echter zowel verkeerskundig als cultuurhistorisch niet gewenst. Verbreding van de dijk kan onder andere leiden tot hogere snelheden. Uitvoering in rode fietssuggestiestroken geeft extra accent aan alle fietsers en versterkt de belangrijke recreatieve routes die over de dijk lopen. Het fietsverkeer wordt op optimaal gestimuleerd door vrijliggende fietspaden op de Nieuwe Zuiderlingedijk tussen de Appeldijk en de Lingedijk. Er dient ruimte op de dijk te worden gevonden om een tweerichtingenfietspad aan de zuidzijde van de dijk mogelijk te maken. De cultuurhistorische zaken aan de zuidzijde van de dijk worden daarmee optimaal ontsloten. De oversteekbewegingen aan het begin en eind van het tweerichtingenfietspad verdient extra aandacht. Tevens kan worden gekozen door een fietspad aan de noordzijde zodat van de steunberm gebruik kan worden gemaakt. Ook op de Meerdijk tussen Langendijk en Horndijk wordt een vrijliggend fietspad gerealiseerd om de fietser op de drukke weg met enkele letselongevallen een veilige plek op de weg te geven. Veel bewoners ervaren overlast van het vrachtverkeer. Daarom wordt een verbod ingesteld op doorgaand vrachtverkeer op twee locaties op de dijk. Op de eerste plaats wordt een verbod op doorgaand vrachtverkeer ingesteld op de Diefdijk tussen Sonsbrug en Industrieweg. De twee grote bedrijven De Jong en Weverswijk kunnen gebruik blijven maken van hun ontsluitingsroute naar de A2 via de Sonsbrug. Op de tweede plaats wordt een verbod voor doorgaand vrachtverkeer ingesteld tussen Stokvisweg en Kerkweg net ten noorden van de A2. Ook in variant 2 is het verbod niet zonaal. De resultaten kunnen de precieze locatie van de verkeersmaatregel beinvloeden, dat wil zeggen het plaatsen van verkeersborden. Tevens wordt een algeheel verbod voor vrachtverkeer ingesteld op de Nieuwe Zuiderlingedijk tussen de Lingedijk en Horndijk. Bij de passage van de Linge wordt een verbod ingesteld voor alle vrachtauto s. Bij de Horndijk en N848 worden vooraankondigingsborden gemaakt. Aanvullend onderzoek is nodig om de effecten van het verbod doorgaand vrachtverkeer op de wegen in de omgeving te bepalen. De resultaten kunnen de precieze locatie van de verkeersmaatregel beïnvloeden, dat wil zeggen het plaatsen van verkeersborden. De V85 op de Diefdijklinie ligt op een aantal plaatsen erg hoog. Om de maximumsnelheid fysiek beter af te dwingen worden er extra verkeersremmende maatregelen getroffen. Het meest effectief is een drempel of plateau. Op wegvakken liggen in de huidige situatie de drempels ver uit elkaar. Afstanden tussen verkeersremmende maatregelen worden maximaal gesteld op circa 500m. In totaal worden acht extra drempels aangebracht. Drie drempels op de Zuiderlingedijk, twee drempels op de Nieuwe Zuiderlingedijk tussen N848 en Lingedijk, 1 drempel op de Diefdijk ten zuiden van het Wiel van Bassa, twee drempels op de Diefdijk tussen A2 en Sonsbrug, en twee drempels op de Diefdijk tussen minirotonde en A2. Het fietspad bij de Appeldijk, het voetpad bij fort Asperen en de rotonde op de kruising N848 en Nieuwe Zuiderlingedijk blijven in variant 2 gehandhaafd. 5.1.3 Variant 3 (primaat fietsverkeer) Deze variant grijpt het meest in op de verkeerssituatie Diefdijk. Er wordt namelijk een verkeerskundige knip opgenomen op de Diefdijk. Op de Diefdijk wordt ten zuiden van het wiel van Bassa het doorgaande gemotoriseerde verkeer geweerd door fysieke verkeersmaatregelen ten aanzien van de weginrichting. De doorgaande route naar het zuiden zal voor sluipverkeer niet meer mogelijk zijn. Het vrachtverkeer naar twee nabijgelegen bedrijven kunnen hun primaire route naar de snelweg blijven gebruiken. Fietsers kunnen hun weg bij beide verkeersmaatregelen gewoon vervolgen. Hierdoor blijft het moeilijk om doorgaande motorrijders te weren. De maatregel kan worden aangevuld met bebording en handhaving door de politie. Woningen in de buurt van de knip op de Diefdijk krijgen een eenzijdige ontsluiting. Afhankelijk van herkomst of bestemming moeten bewoners nabij de knip omrijden. Aanvullend onderzoek is nodig om de effecten van de verkeersknip op de wegen in de omgeving te bepalen. De resultaten kunnen de precieze locatie van het verbod op het vrachtverkeer beïnvloeden. Pagina 28 van 50
Het fietsverkeer wordt optimaal gestimuleerd door vrijliggende fietspaden op de Nieuwe Zuiderlingedijk tussen de Appeldijk en de Lingedijk. Ook op de Meerdijk tussen Langendijk en Horndijk wordt een vrijliggend fietspad gerealiseerd. De rotonde bij het kruispunt N848-Nieuwe Zuiderlingedijk blijft gehandhaafd. Ook de maximumsnelheid en de rode fietssuggestiestroken maken onderdeel uit van variant 3. Om de maximumsnelheid fysiek beter af te dwingen worden acht extra verkeersremmende maatregelen voorgesteld. Drie drempels op de Zuiderlingedijk, twee drempels op de Nieuwe Zuiderlingedijk tussen N848 en Meerdijk, 1 drempel op de Diefdijk ten zuiden van het Wiel van Bassa en twee drempels op de Diefdijk tussen minirotonde en A2. Twee drempels op de Diefdijk tussen de A2 en Sonsbrug zijn niet nodig in verband met de verkeersknip ten zuiden van de Sonsbrug. Pagina 29 van 50
Bijlagen Bijlage 1: Uitleg gebruikte afkortingen- en begrippen - 85-percentielwaarde (V85) 85-percentielwaarde is in de verkeerswereld een belangrijke maatstaf. Dit is ervoor om na te gaan of een snelheidslimiet overeenstemt met de weg en zijn omgeving. De 85-percentielwaarde (ook wel V85 genoemd) is de snelheid die door 85% van de automobilisten niet wordt overschreden op een weg met vlot verkeer. Deze regel weerspiegelt de snelheid die een ruime meerderheid van automobilisten als redelijk en veilig beschouwt in ideale omstandigheden. - LMV Voertuigcategorie lichte motorvoertuigen; bestaande uit personenauto s, lichte bestelauto s en personenauto s met een aanhanger met maximaal 2 assen. - MMV Voertuigcategorie middelzware motorvoertuigen; bestaande uit vrachtauto s met 2 assen en bussen met 2 of 3 assen. - ZMV Voertuigcategorie zware motorvoertuigen; bestaande uit alle overige vrachatuto s. - Ums-ongeval Ongeval waarbij Uitsluitend Materiële Schade is opgetreden Pagina 30 van 50
Bijlage 2: Locaties telpunten 3 1 2 7 6 5 4 10 9 8 Pagina 31 van 50
Bijlage 3: Uitkomsten metingen Intensiteiten De tellingen zijn gehouden in de periode 19-01-2008 t/m 25-01-2008. Onderstaande gegevens bevatten intensiteiten van gemiddelde werkdagen. Telpunt 1 Aantal gepasseerde voertuigen per tijdsperiode richting Spijk: LMV 24 104 142 92 362 MMV 3 7 23 4 37 ZMV 4 3 21 2 30 fiets 1 38 18 16 73 Overig 0 0 0 0 0 Totaal 32 152 204 114 502 Aantal gepasseerde voertuigen per tijdsperiode richting A15 / Gorinchem: LMV 78 47 154 68 347 MMV 4 5 27 2 38 ZMV 5 6 16 2 29 fiets 7 3 8 2 20 Overig 0 0 0 0 0 Totaal 94 61 205 74 434 Totaal aantal gepasseerde voertuigen per tijdsperiode: LMV 102 151 296 160 709 MMV 7 12 50 6 75 ZMV 9 9 37 4 59 fiets 8 41 26 18 93 Overig 0 0 0 0 0 Totaal 126 213 409 188 936 Telpunt 2 Aantal gepasseerde voertuigen per tijdsperiode richting Vogelswerf: LMV 91 59 177 93 420 MMV 10 8 25 9 52 ZMV 1 0 2 0 3 fiets 46 6 20 4 76 Overig 14 2 9 3 28 Totaal 162 75 233 109 579 Aantal gepasseerde voertuigen per tijdsperiode richting Spijk: LMV 39 89 163 104 395 MMV 3 4 22 8 37 ZMV 0 0 1 0 1 fiets 14 17 32 7 70 Overig 3 10 19 4 36 Totaal 59 120 237 123 539 Totaal aantal gepasseerde voertuigen per tijdsperiode: LMV 130 148 340 197 815 MMV 13 12 47 17 89 ZMV 1 0 3 0 4 fiets 60 23 52 11 146 Overig 17 12 28 7 64 Totaal 221 195 470 232 1118 Pagina 32 van 50
Telpunt 3 Aantal gepasseerde voertuigen per tijdsperiode richting N848 / Asperen: LMV 127 84 255 198 664 MMV 8 12 35 14 69 ZMV 4 2 8 4 18 fiets 4 11 15 3 33 Overig 5 7 15 10 37 Totaal 148 116 328 229 821 Aantal gepasseerde voertuigen per tijdsperiode richting Vogelswerf / Heukelum: LMV 68 176 292 239 775 MMV 10 13 31 10 64 ZMV 2 4 7 2 15 fiets 5 4 11 4 24 Overig 13 9 13 6 41 Totaal 98 206 354 261 919 Totaal aantal gepasseerde voertuigen per tijdsperiode: LMV 195 260 547 437 1439 MMV 18 25 66 24 133 ZMV 6 6 15 6 33 fiets 9 15 26 7 57 Overig 18 16 28 16 78 Totaal 246 322 682 490 1740 Telpunt 4 Aantal gepasseerde voertuigen per tijdsperiode richting Asperen: LMV 154 167 290 210 821 MMV 14 18 39 17 88 ZMV 3 1 6 0 10 fiets 1 7 11 0 19 Overig 2 4 9 2 17 Totaal 174 197 355 229 955 Aantal gepasseerde voertuigen per tijdsperiode richting N848 / Vogelswerf / Heukelum: LMV 120 142 300 197 759 MMV 10 12 31 15 68 ZMV 1 1 2 3 7 fiets 6 3 6 2 17 Overig 5 2 5 2 14 Totaal 142 160 344 219 865 Totaal aantal gepasseerde voertuigen per tijdsperiode: LMV 274 309 590 407 1580 MMV 24 30 70 32 156 ZMV 4 2 8 3 17 fiets 7 10 17 2 36 Overig 7 6 14 4 31 Totaal 316 357 699 448 1820 Pagina 33 van 50
Telpunt 5 Aantal gepasseerde voertuigen per tijdsperiode richting N327 / Leerdam: LMV 337 233 548 317 1435 MMV 24 21 48 23 116 ZMV 3 1 7 0 11 fiets 14 4 18 5 41 Overig 19 5 25 12 61 Totaal 397 264 646 357 1664 Aantal gepasseerde voertuigen per tijdsperiode richting Asperen: LMV 147 373 607 380 1507 MMV 19 37 70 33 159 ZMV 1 3 8 1 13 fiets 2 3 13 4 22 Overig 7 24 44 12 87 Totaal 176 440 742 430 1788 Totaal aantal gepasseerde voertuigen per tijdsperiode: LMV 484 606 1155 697 2942 MMV 43 58 118 56 275 ZMV 4 4 15 1 24 fiets 16 7 31 9 63 Overig 26 29 69 24 148 Totaal 573 704 1388 787 3452 Telpunt 6 Aantal gepasseerde voertuigen per tijdsperiode richting spoorlijn: LMV 291 114 337 199 941 MMV 12 9 39 12 72 ZMV 0 1 2 0 3 fiets 11 4 14 6 35 Overig 0 0 0 0 0 Totaal 314 128 392 217 1051 Aantal gepasseerde voertuigen per tijdsperiode richting N327 / Leerdam: LMV 78 289 330 197 894 MMV 6 8 26 4 44 ZMV 0 0 0 0 0 fiets 3 4 10 0 17 Overig 0 0 0 0 0 Totaal 87 301 366 201 955 Totaal aantal gepasseerde voertuigen per tijdsperiode: LMV 369 403 667 396 1835 MMV 18 17 65 16 116 ZMV 0 1 2 0 3 fiets 14 8 24 6 52 Overig 0 0 0 0 0 Totaal 401 429 758 418 2006 Pagina 34 van 50
Telpunt 7 Aantal gepasseerde voertuigen per tijdsperiode richting dorp Diefdijk: LMV 111 80 190 114 495 MMV 4 7 27 8 46 ZMV 2 0 5 0 7 fiets 3 2 14 1 20 Overig 7 4 13 6 30 Totaal 127 93 249 129 598 Aantal gepasseerde voertuigen per tijdsperiode richting spoorlijn: LMV 69 119 184 120 492 MMV 3 8 24 4 39 ZMV 1 1 5 0 7 fiets 0 3 7 1 11 Overig 4 8 16 7 35 Totaal 77 139 236 132 584 Totaal aantal gepasseerde voertuigen per tijdsperiode: LMV 180 199 374 234 987 MMV 7 15 51 12 85 ZMV 3 1 10 0 14 fiets 3 5 21 2 31 Overig 11 12 29 13 65 Totaal 204 232 485 261 1182 Telpunt 8 Aantal gepasseerde voertuigen per tijdsperiode richting fort Everdingen: LMV 74 135 242 149 600 MMV 6 10 23 9 48 ZMV 1 2 6 2 11 fiets 7 12 20 7 46 Overig 3 11 20 6 40 Totaal 91 170 311 173 745 Aantal gepasseerde voertuigen per tijdsperiode richting dorp Diefdijk: LMV 120 113 257 153 643 MMV 8 14 38 11 71 ZMV 2 2 11 1 16 fiets 16 5 16 8 45 Overig 13 4 10 6 33 Totaal 159 138 332 179 808 Totaal aantal gepasseerde voertuigen per tijdsperiode: LMV 194 248 499 302 1243 MMV 14 24 61 20 119 ZMV 3 4 17 3 27 fiets 23 17 36 15 91 Overig 16 15 30 12 73 Totaal 250 308 643 352 1553 Pagina 35 van 50
Telpunt 9 Aantal gepasseerde voertuigen per tijdsperiode richting fort Everdingen: LMV 93 36 91 33 253 MMV 9 3 20 2 34 ZMV 0 1 4 0 5 fiets 2 3 8 2 15 Overig 1 2 6 1 10 Totaal 105 45 129 38 317 Aantal gepasseerde voertuigen per tijdsperiode richting dorp Diefdijk: LMV 18 36 70 36 160 MMV 3 4 14 3 24 ZMV 0 2 4 0 6 fiets 1 3 10 2 16 Overig 1 1 8 2 12 Totaal 23 46 106 43 218 Totaal aantal gepasseerde voertuigen per tijdsperiode: LMV 111 72 161 69 413 MMV 12 7 34 5 58 ZMV 0 3 8 0 11 fiets 3 6 18 4 31 Overig 2 3 14 3 22 Totaal 128 91 235 81 535 Telpunt 10 Aantal gepasseerde voertuigen per tijdsperiode richting fort Everdingen: LMV 62 113 218 168 561 MMV 2 6 15 7 30 ZMV 1 1 1 1 4 fiets 16 14 45 19 94 Overig 4 3 7 2 16 Totaal 85 137 286 197 705 Aantal gepasseerde voertuigen per tijdsperiode richting A2 / dorp Diefdijk: LMV 104 88 197 133 522 MMV 3 5 11 7 26 ZMV 0 2 0 2 4 fiets 3 11 30 8 52 Overig 3 3 9 3 18 Totaal 113 109 247 153 622 Totaal aantal gepasseerde voertuigen per tijdsperiode: LMV 166 201 415 301 1083 MMV 5 11 26 14 56 ZMV 1 3 1 3 8 fiets 19 25 75 27 146 Overig 7 6 16 5 34 Totaal 198 246 533 350 1327 Pagina 36 van 50
Totaal aantal gepasseerde voertuigen per telpunt in noordoostelijke richting (fort Everdingen): Voertuig Telpunt 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 LMV 362 420 664 821 1435 941 495 600 253 561 MMV 37 52 69 88 116 72 46 48 34 30 ZMV 30 3 18 10 11 3 7 11 5 4 fiets 73 76 33 19 41 35 20 46 15 94 Overig 0 28 37 17 61 0 30 40 10 16 Totaal 502 579 821 955 1664 1051 598 745 317 705 Totaal aantal gepasseerde voertuigen per telpunt in zuidwestelijke richting (Gorinchem): Voertuig Telpunt 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 LMV 347 395 775 759 1507 894 492 643 160 522 MMV 38 37 64 68 159 44 39 71 24 26 ZMV 29 1 15 7 13 0 7 16 6 4 fiets 20 70 24 17 22 17 11 45 16 52 Overig 0 36 41 14 87 0 35 33 12 18 Totaal 434 539 919 865 1788 955 584 808 218 622 Totaal aantal gepasseerde voertuigen per telpunt (in beide richtingen): Voertuig Telpunt 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 LMV 709 815 1439 1580 2942 1835 987 1243 413 1083 MMV 75 89 133 156 275 116 85 119 58 56 ZMV 59 4 33 17 24 3 14 27 11 8 fiets 93 146 57 36 63 52 31 91 31 146 Overig 0 64 78 31 148 0 65 73 22 34 Totaal 936 1118 1740 1820 3452 2006 1182 1553 535 1327 Gemiddelde snelheden N.B.: Ook deze gegevens bevatten intensiteiten van gemiddelde werkdagen. Aantal gepasseerde voertuigen met gereden snelheden per telpunt in noordoostelijke richting: Snelheid Telpunt 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 < 30 km/h 70 71 42 19 73 40 27 68 18 94 30-40 km/h 92 14 51 3 31 55 5 158 25 10 40-50 km/h 148 65 231 23 219 300 57 349 48 99 50-60 km/h 118 129 345 73 596 401 157 142 95 69 60-70 km/h 56 155 126 204 560 209 201 19 96 143 70 km/h > 12 148 15 630 180 45 141 1 28 273 Totaal 496 582 810 952 1659 1050 588 737 310 688 Aantal gepasseerde voertuigen met gereden snelheden per telpunt in zuidwestelijke richting: Snelheid Telpunt 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 < 30 km/h 24 66 33 17 76 71 23 62 22 60 30-40 km/h 54 23 36 4 27 318 5 71 11 15 40-50 km/h 113 80 185 28 169 463 56 266 46 65 50-60 km/h 141 139 359 75 507 95 143 287 53 103 60-70 km/h 78 138 247 211 602 7 190 93 45 136 70 km/h > 21 95 59 525 399 0 157 13 27 238 Totaal 431 541 919 860 1780 954 574 792 204 617 Totaal aantal gepasseerde voertuigen met gereden snelheden (beide richtingen): Snelheid Telpunt 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 < 30 km/h 94 137 75 36 149 111 50 130 40 154 30-40 km/h 146 37 87 7 58 373 10 229 36 25 40-50 km/h 261 145 416 51 388 763 113 615 94 164 50-60 km/h 259 268 704 148 1103 496 300 429 148 172 60-70 km/h 134 293 373 415 1162 216 391 112 141 279 70 km/h > 33 243 74 1155 579 45 298 14 55 511 Totaal 927 1123 1729 1812 3439 2004 1162 1529 514 1305 Pagina 37 van 50
Bijlage 4: Contactgegevens belanghebbenden Gemeente Lingewaal Aad Rodenburg (beleidsmedewerker V&V, 0345-634018, a.rodenburg@lingewaal.nl) Gemeente Leerdam Ronald Keyman (beleidsmedewerker V&V, 0345-636383, rkeyman@leerdam.nl) Gemeente Vianen Hans Bomers (beleidsmedewerker V&V, 0347-369438, h.bomers@vianen.nl) Waterschap Rivierenland Kees-Jan Boer (verkeerskundig medewerker, 0344-649487, k.boer@wsrl.nl) Gemeente Geldermalsen Gemeente Culemborg Saskia Teurlings-Out, beleidsmedewerker V&V, 0345-477822, s.teurlings-out@culemborg.nl) Pagina 38 van 50
Bijlage 5: totaaloverzicht ongevallen/slachtoffers 2002-2006 Pagina 39 van 50
Bijlage 6: verkeersmaatregelen huidige situatie (kaart noordzijde/zuidzijde) Pagina 40 van 50
Huidige maatregelen (zuidzijde) plateau fysiek drempel fysiek drempel visueel rotonde Pagina 41 van 50
Huidige maatregelen (noordzijde) plateau fysiek drempel fysiek drempel visueel rotonde Pagina 42 van 50
Bijlage 7: varianten verkeersmaatregelen variant 1 (kaart noordzijde/zuidzijde) variant 2 (kaart noordzijde/zuidzijde) variant 3 (kaart noordzijde/zuidzijde) Pagina 43 van 50
Variant 1 (zuidzijde) plateau fysiek drempel fysiek drempel visueel rotonde verbod doorg. vrachtverkeer, uitgez.best.verkeer fietspad (fp) / voetpad (vp) fietssuggestiestrook vp fp Pagina 44 van 50
Variant 1 (noordzijde) plateau fysiek drempel fysiek drempel visueel rotonde verbod doorg. vrachtverkeer, uitgez.best.verkeer fietspad (fp) / voetpad (vp) fietssuggestiestrook Pagina 45 van 50
Variant 2 (zuidzijde) plateau fysiek drempel fysiek drempel visueel rotonde verbod doorg. vrachtverkeer (alle vrachtverkeer) fietspad (fp) / voetpad (vp) fietssuggestiestrook vp fp Pagina 46 van 50
Variant 2 (noordzijde) plateau fysiek drempel fysiek drempel visueel rotonde verbod vrachtverkeer, uitgez.best.verkeer fietspad (fp) / voetpad (vp) fietssuggestiestrook Pagina 47 van 50
Variant 3 (zuidzijde) plateau fysiek drempel fysiek drempel visueel rotonde verkeersknip fietspad (fp) / voetpad (vp) fietssuggestiestrook vp fp Pagina 48 van 50
Variant 3 (noordzijde) plateau fysiek drempel fysiek drempel visueel rotonde verkeersknip fietspad (fp) / voetpad (vp) fietssuggestiestrook Pagina 49 van 50