Verslag Ontwerperscafé Dijken Rivierenland 25 mei 2016
Inleiding Veilig Verkeer Nederland heeft een meldpunt voor verkeersonveilige situaties. Burgers kunnen verkeerservaringen op het meldpunt registreren. Veilig Verkeer Nederland beoordeelt per melding wat er gedaan kan worden. Melders krijgen informatie over verkeersveiligheid en tips om het verkeersgedrag in de eigen woonomgeving te verbeteren. Daarbij kan gedacht worden aan handreikingen voor campagnematerialen, educatieve middelen en aanbevelingen voor infrastructurele maatregelen en/of handhaving. Uit het rivierengebied kwamen er in de afgelopen jaren de nodige meldingen binnen over de verkeersveiligheid op de dijken. De Gelderlander heeft in de zomer van 2015 aandacht besteed aan deze bijzondere verkeerssituaties in het rivierengebied. Uit de reacties blijkt dat het onderwerp nog steeds actueel is en dat veel wegbeheerders zoeken naar goede oplossingen voor het (recreatieve) verkeer op dijken. Het ROV Oost Nederland heeft Veilig Verkeer Nederland gevraagd om de kennis hierover samen te brengen en uit te wisselen in de vorm van een ontwerperscafé dijken voor het Rivierengebied. De gemeenten Neerijnen en Neder-Betuwe hebben actuele vraagstukken rondom verkeersveiligheid op dijken ingebracht. Daarnaast is van gedachten gewisseld over de vraag in hoeverre de huidige CROW-richtlijnen ook bruikbaar zijn voor dijkwegen, gelet op hun bijzondere karakter. Hiervoor is op 25 mei een dagdeel georganiseerd in het Veerhuis te Varik. De bijeenkomst is tot stand gekomen in samenwerking met H. Walma van het ROV Oost - Nederland en W. Salomons (Verkeerskundig Ontwerp).
CROW richtlijnen Voor de inrichting delen van dijken waar een maximum snelheid van 30 of 60 km/h geldt, kunnen de richtlijnen worden gehanteerd zoals gebruikelijk voor een erftoegangsweg. CROW hanteert afhankelijk van de breedte van de weg richtlijnen voor de breedte van de fietsstroken. In de aanbevelingen worden fietsstroken aanbevolen vanaf een verhardingsbreedte van 5.80 meter met een minimum fietsstrook breedte van 1.70.m Fietsers kunnen dan naast elkaar blijven fietsen. Er is een sterk verband tussen de breedte van de fietsstrook en de gemiddelde passeerafstand van automobilisten. Dit bevordert het gevoel van veiligheid bij de fietsers. Voor de hele smalle wegen (waar geen volwaardige fietsstroken toegepast kunnen worden) zijn volgens de CROW richtlijnen de mogelijkheden beperkt: eenvoudig gemengd profiel toepassen of een fietsstraat als oplossing. Wegbeheerders hebben aangegeven dat zij hier onvoldoende mee uit de voeten kunnen. Daarom is CROW een zoektocht gestart naar (creatieve) oplossingen voor de smalle wegen. Het toeristische karakter en het dikwijls slingerende tracé zonder brede bermen maakt van de dijkweg een bijzondere erftoegangsweg. Het is daarom altijd maatwerk. Welke functie heeft de dijk als verkeersweg? Welke alternatieven zijn er voor doorgaand verkeer? Discussie over de richtlijnen Gemotoriseerd verkeer uitsluiten Al het verkeer moet op de dijk kunnen is de basis gedachte. De dijk als gastvrije route voor fietsers, wandelaars, automobilisten en motoren. Toch zijn er delen waarbij bijvoorbeeld het profiel zo smal is dat het ongeschikt is voor doorgaand gemotoriseerd verkeer. Omdat dijken een belangrijke recreatieve functie hebben is hier de keuze voor uitsluitend de fietser / wandelaar dan logischer. Dat geldt voor de delen van dijken waar geen sprake is van een ontsluitende functie. Er moet dan wel een logisch alternatief zijn voor doorgaand gemotoriseerd verkeer. Dit geldt bijvoorbeeld voor delen door het Gelders Landschap. Verkeer toestaan voor uitsluitend aanwonenden/bestemmingsverkeer is zonder fysieke maatregelen in de regel moeilijk te handhaven. Motoren De klachten die binnen komen over motoren richten zich op snelheid en op de geluidsoverlast voor omwonenden en de verkeersdeelnemers. Dat vergt het zoeken naar oplossingsrichting op verschillende aspecten. Het weren van motoren over dijken is niet altijd meteen logisch. Dan verplaatst het probleem zich naar de dorpen. De indruk bestaat dat motoren bij grote recreatieve drukte vaak zelf al de minder druk bevolkte dijken opzoeken. Op de Ooijse Banddijk tussen Nijmegen en Millingen aan de Rijn is de recreatieve druk op zomerse dagen zo hoog dat motoren geen/moeilijk snelheid kunnen maken. Plekken waar klachten over motoren binnen komen zijn: - Rivierenland van Bemmel tot Vuren aan de noordkant van de Waal. - De zuidelijke dijk van de Rijn van Heteren tot Culemborg. - De zuidelijke Waaldijk van Brakel tot de Druten. Bij Druten wordt het rustiger ivm de instelling van eenrichtingsverkeer. - De noordelijke Maasdijk van Well tot aan Wijchen Door voorlichting en het zoeken van publiciteit wordt getracht het gedrag van motoren in goede banen te leiden. Handhaving is lastig te plannen omdat het weergevoelig is. Wielrenners Voor het in goede banen leiden van wielergroepen bestaan campagnes zoals die van de NTFU. Vanuit het ROV Oost-Nederland wordt aangegeven dat deze wellicht in de regionale werkplannen kunnen worden opgenomen.
Casus Dodewaard In Dodewaard wordt een rondweg aangelegd vanaf de Waalbandijk naar de A15. Als gevolg van de aanleg van deze rondweg wijzigen de verkeersstromen rond de Waalbandijk..
De vraag is besproken hoe kan je een dijk met verschillende functies (ontsluiting vrachtverkeer, recreatie etc.) op een veilige manier inrichten. Tijdens het ontwerperscafé zijn onder meer de volgende aandachtspunten genoemd Kijk naar alternatieven om verkeer anders te sturen Onderzoek de mogelijkheid om markante punten in de beleving van de dijkroute meer aandacht te geven. Denk aan een boulevard achtige inrichting (shared space). Aandacht voor de veiligheid van de fietsers in het profiel (markering, versmallingen, plateaus). Besteed extra aandacht aan kruisingen, met name waar vrachtverkeer oversteekt. Toekomstige dijkverbetering kan ook een mogelijkheid bieden voor verbetering van het profiel.
Casus Neerijnen De gemeente Neerijnen heeft onderzoek laten verrichten naar mogelijke inrichtingen voor de diverse delen van de Waaldijk binnen de gemeente. De maatregelen zijn kostbaar. Op het moment dat er sprake is van dijkverzwaringen of landschapsontwikkeling zijn er wellicht kansen om de maatregelen mee te laten liften en uit te voeren. In het uiteindelijke advies is onderscheid gemaakt in 3 functies. Binnen elke functie passen verschillende verkeersmaatregelen: 1. Dijk met verkeersfunctie 60 km erftoegangsweg, fietsstroken. 2. Autoluwe dijk, bij dorpen meer snelheidsremmende maatregelen. Ruimte, veiligheid en rust voor de wandelende dorpsbewoners. Boulevard functie. Parkeerplekken voor de recreatieve (automobilist) bij uitspanningen. 3. Dijk afgesloten voor gemotoriseerde verkeer. Ruimte en rust voor de fietser en de wandelaar. Landschap en natuur. Tijdens het ontwerperscafé zijn de volgende aandachtspunten genoemd: Een 30 km zone zonder adequate maatregelen levert in de praktijk veel klachten op. De V85 is te hoog, niet te handhaven en belanghebbenden klagen over de gewekte verwachtingen. Voor het terug draaien van de maatregel is ook geen draagvlak meer te krijgen. Adviseer een geloofwaardige snelheid bij de inrichting.
Stel de inrichting van de dijken af op de fietser. Van Tiel tot Gorinchem staat bij de inrichting steeds de veiligheid en comfort van de fietser voorop. Onderzoek welke maatregelen dan gewenst en veilig zijn. Asmarkeringen, versmallingen, plateau s. Zoek naar de mogelijkheden om het gemotoriseerde verkeer van de dijken te halen. Durf te knippen waar het kan.