Openbaar Onderwerp Besluitvorming duurzaamheid doelgroepenvervoer Programma Zorg & Welzijn Portefeuillehouder H. Tiemens; B. Frings; R. Helmer - Englebert Samenvatting In de aanbesteding van het vervoer in het kader van het regionale doelgroepenvervoer is de duurzaamheid meegenomen als een optie, zodat de regio kan besluiten om deze optie al dan niet af te nemen. Aan de deelnemende gemeenten, verbonden in de Vervoersorganisatie Regio Arnhem Nijmegen, is het nu de taak om te besluiten of de opties voor de duurzaamheid worden afgenomen. Dit besluit zal op 30 juni 2016 in de bestuursvergadering van de Vervoersorganisatie Regio Arnhem Nijmegen genomen worden. BW-nummer Directie/afdeling, ambtenaar, telefoonnr. RO10, Klaas-Jan Gräfe, 9210 Datum ambtelijk voorstel 6 juni 2016 Registratienummer 16.0005620 In dit voorstel wordt tevens vastgelegd dat wethouder Tiemens bestuurslid van de Vervoersorganisatie wordt en dat wethouder Frings haar plaatsvervanger is. Ter besluitvorming door het college 1. In de vergadering van de Vervoersorganisatie regio Arnhem Nijmegen van 30 juni voor het afnemen van de optie duurzaamheid te stemmen. 2. Wethouder Tiemens aan te wijzen als lid in het bestuur van de Vervoersorganisatie Regio Arnhem Nijmegen. 3. Wethouder Frings aan te wijzen als plaatsvervangend lid in het bestuur van de Vervoersorganisatie Regio Arnhem Nijmegen. Steller Klaas-Jan Gräfe Paraaf akkoord Datum Alleen ter besluitvorming door het College Besluit B&W d.d. 14 juni 2016 X Conform advies Aanhouden Anders, nl. nummer: 3.3 Bestuursagenda Paraaf akkoord Datum Portefeuillehouder CV optie duurzaamheid doelgroepenvervoervv
1 Probleemstelling In de aanbesteding van het vervoer in het kader van het regionale doelgroepenvervoer is de duurzaamheid meegenomen als een optie, waarin de inschrijvers konden aangeven in welk jaar welke voertuigen worden ingezet, en waarvoor de inschrijvers punten konden verdienen. Hiertoe is besloten omdat een groot aantal regiogemeenten de keuze voor duurzame voertuigen wilden laten afhangen van de eventuele meerkosten daarvan. Op 25 april sloot de inschrijving voor het vervoer en is op basis van de gunningscriteria vastgesteld welke basispunten door welke vervoerders zijn gewonnen. Deze vervoerders hebben het vervoer inmiddels definitief gegund gekregen. Aan de deelnemende gemeenten, verbonden in de Vervoersorganisatie Regio Arnhem Nijmegen, is het nu de taak om te besluiten of de opties voor de duurzaamheid worden afgenomen. Dit besluit zal op 30 juni 2016 in de bestuursvergadering van de Vervoersorganisatie Regio Arnhem Nijmegen genomen worden. 2 Juridische aspecten Het bestuur van de bedrijfsvoeringsorganisatie Vervoersorganisatie Regio Arnhem Nijmegen dient te besluiten over het afnemen van de uitgevraagde opties. Hierbij heeft iedere gemeente in principe één stem. In uitzonderlijke gevallen kan een gemeente een gewogen stemming aanvragen. Het bestuur heeft in een eerder stadium aangegeven dit besluit voor de totale regio te willen nemen en niet per gemeente. 3 Doelstelling Het doel is om te komen tot regionale besluitvorming over de duurzaamheid van het doelgroepenvervoer en het bepalen van het Nijmeegse standpunt bij die besluitvorming.. 4 Argumenten Het voorstel aan alle deelnemende gemeenten is om de opties duurzaamheid af te nemen. Hieronder wordt dit beargumenteerd en wordt duidelijk welke effecten dat heeft. Inschrijvingen en aantal winnaars Op alle basispunten is ingeschreven door in totaal 16 verschillende partijen. In totaal krijgen zes verschillende partijen in categorie 1a en vier verschillende partijen in categorie 2 het vervoer gegund. Voor 1a en 2 tezamen hebben we acht verschillende vervoerders, waarmee wordt voldaan aan het uitgangspunt van tenminste vijf vervoerders. Hier zitten zowel grote als kleinere bedrijven bij. De winnende vervoerders zijn verschillend omgegaan met de invulling van de optie en het tarief voor de duurzaamheid. Een aantal vervoerders heeft een laag basistarief aangeboden, waarbij de optie duurzaamheid 10% duurder is, andere vervoerders hadden een hoger basistarief, maar rekenden geen meerkosten voor een duurzame invulling van het doelgroepenvervoer. Aangeboden voertuigen in de opties duurzaamheid Als de duurzaamheidsopties in categorie 1a (grotendeels vraagafhankelijk vervoer en een deel van het routegebonden vervoer) worden afgenomen, worden in de regio per 1 oktober 2016 de volgende voertuigen ingezet: 19 Euro-6; 109 groengas; 16 elektrisch.
2 Vanaf 1 oktober 2017 worden nog eens 10 Euro-6 voertuigen vervangen door groengas voertuigen. Op het basispunt Nijmegen zijn geen elektrische voertuigen aangeboden, maar vanaf 1-10-2017 rijden wel alle voertuigen op groengas. In deze fase brengt Nijmegen nog geen routegebonden vervoer in dat ingekocht is in categorie 2. In die categorie is als duurzaamheidsoptie aangeboden: per 1 oktober 2016 21 Euro-5 voertuigen, 6 Euro-6 voertuigen en 61 groengas voertuigen. Vanaf 1 oktober 2018 zijn dat 3 Euro-6 en 85 groengas voertuigen. Verschil in basistarieven en tarieven in de optie duurzaamheid Voor de totale regio is duurzaamheid 5,7% duurder dan het aangeboden basistarief. In onderstaande tabel zijn de kosten voor de beschikbaarheid van de vervoerders weergegeven. Hierin zijn de vergoeding van 0,20 per kilometer en de kosten voor de regiecentrale nog niet meegenomen, om de vergelijking zo zuiver mogelijk te houden. Tabel 1: Kosten regionaal vervoersysteem basis en met duurzaamheid Totale kosten vervoerssysteem en vergelijking met de huidige situatie Kijken we naar de geschatte totale kosten van het vervoersysteem bij aanvang van het systeem, inclusief de kilometerbijdrage van 0,20 per kilometer en de kosten voor de regiecentrale, Tabel 2: Kosten van het nieuwe systeem in vergelijking met de huidige Stadsregiotaxi Hieruit blijkt dat de kosten van het vraagafhankelijke vervoer bij aanvang 571.551 goedkoper is dan in de huidige situatie. Wordt gekozen voor duurzame voertuigen, dan is het vraagafhankelijke vervoer 208.302 goedkoper dan in de huidige situatie. Het routevervoer (leerlingen, dagbesteding e.d.) valt iets duurder uit dan in de huidige situatie. In totaal is het
3 systeem zonder duurzaamheid 379.752 goedkoper dan nu en met duurzaamheid 159.392 duurder. Dat is 1,25%. Hierbij moet opgemerkt worden dat dit is gebaseerd op een aantal aannames, bijvoorbeeld ten aanzien van het aantal te rijden kilometers en de ontwikkeling van het aantal WMOreizigers in Nijmegen. In Nijmegen kregen WMO-geïndiceerden een vergoeding van 400 per jaar waarmee men zelf vervoer mocht regelen. Die regeling was per 1 januari 2016 niet meer toegestaan en daarom maken de Nijmeegse WMO-ers vanaf dit jaar gebruik van de Stadsregiotaxi. Het aantal Nijmeegse reizigers is ingeschat op basis van de eerste maanden van 2016 en de ontwikkeling van het aantal reizigers dat we in andere gemeenten zagen na afschaffing van het persoonlijke vervoersbudget. Ook is in deze berekening nog geen rekening gehouden met de mogelijkheden om het vervoer efficiënter en dus goedkoper te plannen, bijvoorbeeld door een aantal systeemkenmerken in de loop van de tijd aan te passen en door het instromen van extra vervoer waardoor de combinatiemogelijkheden worden vergroot. Ook is hier het mogelijke effect van de andere in te zetten sporen, zoals de locatie van voorzieningen, versterken eigen kracht en inzet vrijwilligers niet in opgenomen. Het is de verwachting dat de uiteindelijke kosten zullen dalen. Financiële gevolgen voor de gemeente Nijmegen Er is een inschatting gemaakt van de financiële consequenties per gemeente. Naast de kosten van het systeem, zijn er ook inkomsten, namelijk de bijdrage die de gebruikers zelf betalen voor reis en de bijdrage die de provincie Gelderland betaalt per WMO-gerechtigde. Die bijdrage is lager dan de voormalige Stadsregio Arnhem Nijmegen betaalde en wordt afgebouwd tot 2019. Omdat Nijmegen tot nu toe geen gebruik maakte van de Stadsregiotaxi, is er bij ons geen sprake van een afbouwregeling, maar is deze bijdrage van 2017 tot en met 2019 gelijk. Het is nog niet bekend of deze bijdrage daarna blijft bestaan of dat de provincie deze in zijn geheel afschaft, waardoor de kosten voor de gemeente hoger worden. Opgemerkt wordt dat de gevolgen per gemeente een inschatting is op basis van een aantal inschattingen en historische ritdata en dat de uiteindelijke kosten in de praktijk hoger of lager kunnen uitkomen. Voor Nijmegen bestaat de onzekerheid over de ontwikkeling van het aantal reizigers, omdat we pas een paar maanden deelnemen aan de Stadsregiotaxi. Een andere onzekerheid is dat de verrekening van de reiskosten tussen de gemeenten nog niet is bepaald en vastgesteld. Dit moet onder meer gebeuren vanwege de overgang van zones naar kilometers. Subtotaal kosten vraagafhankelijk vervoer nieuwe vervoerssysteem (ex BTW) Bijdrage reizigers vraagafhankelijk vervoer 2015 Subsidie provincie in kader van samenwerkingsov ereenkomst (niveau 2019) Resterende bijdrage gemeente Nijmegen (ex BTW) Basistarief 668.673 68.177 454.689 145.808 Duurzaamheid 697.308 68.177 454.689 174.442 Tabel 3: Bijdrage Nijmegen voor het vraagafhankelijke vervoer na aftrek inkomsten De bijdrage van reizigers is ingeschat op basis van de inschatting van het aantal reizigers en het gemiddeld aantal zones. De meerkosten voor het afnemen van de optie duurzaamheid zijn volgens deze berekening bijna 29.000 per jaar (exclusief BTW). Omdat de totale kosten
4 ruim binnen de begroting passen en de duurzaamheid een belangrijk onderdeel was van de Nijmeegse eisen en wensen, stellen wij voor om in de bestuursvergadering van de Vervoersorganisatie regio Arnhem Nijmegen in te stemmen met het voorstel om de duurzaamheidsopties af te nemen. Omdat dit bedrag ruim binnen de begroting valt, is er geen raadsbesluit noodzakelijk en kunnen we volstaan met een informatiebrief aan de raad. Omdat er nog geen formeel besluit was genomen over de Nijmeegse vertegenwoordiging in het bestuur van de Vervoerorganisatie regio Arnhem Nijmegen, wordt in dit besluit tevens vastgelegd dat wethouder Tiemens wordt aangewezen als lid in het bestuur en dat wethouder Frings haar plaatsvervanger is. 5 Financiën Voor het vraagafhankelijke vervoer (op dit moment betreft dat het sociaal recreatieve Wmovervoer met de regiotaxi) heeft Nijmegen in de jaren 2017 tot en met 2019 een bedrag van ca. 1,2 miljoen begroot. Hiervoor is aangesloten bij de gegevens van Arnhem omdat wij voorheen niet werkten met een Wmo-kortingspas voor de regiotaxi en dus geen ervaringscijfers hadden. Op basis van de eerste drie maanden van dit jaar is een inschatting gemaakt dat Nijmegen op 29% van het aantal ritten van Arnhem zit en na 2 jaar op 40%. Dit is dus aanzienlijk lager dan waarmee wij rekening houden in onze begroting. De kosten voor het vraagafhankelijk vervoer, inclusief duurzaamheid, wordt in dit voorstel, op basis van een aantal aannames, ingeschat op 174.442. Dat valt dus ruim binnen de begroting. Vervalt de provinciale bijdrage voor de wmo-reizigers, dan worden de kosten voor de gemeente een stuk hoger, namelijk ongeveer 630.000 per jaar, bij het gebruik zoals dat nu is ingeschat op basis van de reizigersontwikkeling die bij andere gemeenten is waargenomen. Het blijft lastig een goede kostenvergelijking te maken omdat er met verschillende aannames is gewerkt en wij verwachten een groei van de deelname aan de regiotaxi. 6 Participatie en Communicatie De raad wordt door middel van bijgaande brief geïnformeerd. Voor de reizigers is dit specifieke besluit minder interessant. Zij worden in een apart traject geïnformeerd over de wijzigingen per 1 september 2016. 7 Uitvoering en evaluatie Als de Vervoersorganisatie regio Arnhem Nijmegen op 30 juni 2016 het besluit neemt om de opties duurzaamheid af te nemen, wordt dit medegedeeld aan de winnende vervoerders. Op 1 oktober 2016 moeten de duurzame voertuigen op straat rijden. Met de regiecentrale van De Vier Gewesten en de vervoerders die elektrische voertuigen hebben aangeboden, wordt besproken of en waar snelladers nodig zijn om de exploitatie te optimaliseren. Omdat op het basispunt Nijmegen geen elektrische voertuigen zijn aangeboden, zal dit aantal bij ons waarschijnlijk beperkt blijven. 8 Risico Financiële risico s zijn, zoals genoemd, de onzekerheid over de ontwikkeling van het aantal wmo-reizigers in het vervoersysteem en de mogelijke afschaffing van de bijdrage aan wmo-
5 reizigers vanuit de provincie Gelderland. In de huidige begroting is echter voldoende budget opgenomen om dergelijke risico s af te dekken. Een ander risico is de besluitvorming in de Vervoerorganisatie regio Arnhem Nijmegen. De verwachting is dat een aantal gemeenten tegen het voorstel zal stemmen omdat ze de meerkosten voor de duurzaamheid niet kunnen of willen betalen vanuit het wmo-budget of een ander budget. Er zullen altijd ontevreden gemeenten zijn: als de Vervoersorganisatie in meerderheid besluit de optie duurzaamheid af te nemen, wordt een aantal gemeenten gedwongen om meer te betalen dan ze willen. Wordt besloten de optie niet af te nemen, dan zijn de gemeenten die duurzaamheid hoog in het vaandel hebben ontevreden. Het is dus een bestuurlijk gevoelig onderwerp in het recent opgerichte samenwerkingsverband.