Rapportage vierde kwartaal 2016 12 januari 2017
1. Rendement financiële markten Rendementen vierde kwartaal 2016 In tabel 1 zijn de rendementen van de beleggingscategorieën over het vierde kwartaal en heel 2016 weergegeven. Rendementen beleggingscategorieën Het rendement van de beleggingscategorie staatsobligaties kwam in het vierde kwartaal uit op -3,04%. Omdat de koersen van staatsobligaties in het begin van het jaar flink zijn gestegen, is het rendement over heel 2016 positief met +3,05%. Liquiditeiten Heel 2016 4e kwartaal Bedrijfsobligaties behaalden een negatief rendement van -1,22% in het vierde kwartaal. Over heel 2016 komt het rendement uit op +4,64%. Staatsobligaties High Yield obligaties behaalden een rendement van +1,72% in het vierde kwartaal. Over heel 2016 komt het rendement uit op +8,05%. Bedrijfsobligaties Obligaties High Yield Obligaties Opkomende landen Aandelen ontwikkeld Obligaties uit opkomende landen was de minst presterende beleggingscategorie in het vierde kwartaal van 2016. Het rendement kwam uit op -7,31%. Omdat obligaties uit opkomende landen in het begin van het jaar hard zijn gestegen, is het rendement over het hele jaar positief. Het rendement komt in 2016 uit op +7,70%. Aandelen opkomend Grondstoffen -15% -10% -5% 0% 5% 10% 15% De koersen van aandelen uit ontwikkelde landen zijn in het vierde kwartaal flink gestegen en was daarmee de best presterende categorie van de laatste drie maanden. Het rendement kwam uit op +8,60%. Over het hele jaar komt het rendement uit op +10,87%. Tabel 1 Rendementen beleggingscategorieën Aandelen uit opkomende landen was de best presterende beleggingscategorie van 2016. In het vierde kwartaal was het rendement +0,81%. Over heel 2016 kwam het rendement uit op +13,98%. Grondstoffen behaalden in het vierde kwartaal een rendement van +8,56%. Over het hele jaarkomt het rendement uit op+13,45%.
jan-11 apr-11 jul-11 okt-11 jan-12 apr-12 jul-12 okt-12 jan-13 apr-13 jul-13 okt-13 jan-14 apr-14 jul-14 okt-14 jan-15 apr-15 jul-15 okt-15 jan-16 apr-16 jul-16 okt-16 jan-17 2. Marktontwikkelingen (1/2) Positief vierde kwartaal Het vierde kwartaal was een positieve maand voor beleggers bij Care IS. Met name de beleggingen in aandelen behaalden flinke koerswinsten in de laatste drie maanden van 2016. De voornaamste reden achter deze koerswinsten was de uitkomst van de Amerikaanse presidentsverkiezingen. Beleggers lijken vertrouwen te hebben in de plannen van Donald Trump. Zijn beloftes om de belastingen te verlagen, meer banen te creëren en flink te investeren in o.a. infrastructuur, zorgden voor records op de Amerikaanse aandelenbeurzen. Sterke stijging dollarkoers De verkiezing van Donald Trump heeft geleid tot een sterke stijging van de dollarkoers ten opzichte van de Euro en andere valuta wereldwijd. De Euro/Dollar koers is gedaald van 1,11 naar 1,05. Het feit dat de Dollar dus meer waard is geworden ten opzichte van de Euro, is positief voor beleggers bij Care IS. De aandelenbeleggingen in de Verenigde Staten (circa 50% van het aandelenstuk) zijn door deze valutabeweging met ongeveer 5% extra in waarde gestegen. 230 210 190 170 150 130 110 90 70 50 Amerikaanse S&P 500 Grafiek 1: ishares S&P 500 ETF (EUR) - 01-01-2011 t/m 01-01-2017 Grafiek 2: EUR/USD - 01-01-2016 t/m 01-01-2017 Niet alleen de Amerikaanse aandelenbeurzen profiteerden van de overwinning van Trump. Ook in Europa en Azië gingen de aandelenbeurzen in de lift. Zo eindigde de AEX het jaar op 483 punten, nagenoeg de hoogste stand van 2016.
2. Marktontwikkelingen (2/2) Stijgende rente Eind september bereikte de Nederlandse 10-jaars staatsrente het laagste punt ooit met een stand van -0,03%. Beleggers waren dus bereid om rente te betalen aan de Nederlandse overheid om geld te lenen voor een periode van 10 jaar. In het vierde kwartaal is de rente voor het eerst sinds lange tijd weer gestegen. De belangrijkste oorzaak hiervan is de stijgende inflatie en toegenomen inflatieverwachtingen. Toenemende inflatie zorgt ervoor dat de koopkracht van vermogen afneemt, en daar wil een obligatiebelegger voor vergoed worden. Hierdoor stijgt de rente. Beleid centrale banken Medio december verhoogde de Amerikaanse centrale bank (fed) voor de tweede keer de beleidsrente. Aanleiding voor de renteverhoging was de positieve economische groei, afnemende werkloosheid en hogere inflatieverwachtingen. Er werd al lang gespeculeerd over de rente verhoging. Toch was het pas de eerste verhoging in 2016 en de tweede sinds 2008. De Europese centrale bank voert nog steeds een tegenovergesteld beleid. Begin december maakte Mario Draghi bekend dat het stimuleringsprogramma wordt uitgebreid tot eind 2017. Vanaf april zullen er maandelijks wel minder obligaties worden opgekocht dan nu het geval is. Draghi heeft in de persconferentie nadrukkelijk aangegeven klaar te staan om de economie verder te ondersteunen als de economische groei en inflatie achter blijft bij de verwachting van de ECB. Grafiek 3: Nederland 10-Jaar obligatierendement - 01-01-2011 t/m 01-01-2017 De belangrijkste oorzaken voor de toegenomen inflatie(verwachtingen) zijn de stijging van de olieprijs en de politieke ontwikkelingen in de Verenigde Staten. De OPEC-landen bereikten eind september een akkoord over beperking van de olieproductie. Dit leidde tot een stijging van de olieprijs tot boven de 50 dollar per vat. Aan de andere kant heeft het aangekondigde stimuleringsbeleid van Donald Trump geleid tot toenemende inflatieverwachtingen. Beurzen negeerden uitslag Italiaans referendum Begin december stemden Italiaanse kiezers tegen de ingrijpende hervormingsvoorstellen van premier Renzi. Vooraf werd verwacht dat een Nee-stem negatieve gevolgen zou hebben voor de aandelenbeurzen. Het tegenovergestelde gebeurde: Aandelenbeurzen in Europa stegen flink. Wat dat betreft paste het Italiaanse referendum perfect in het rijtje van onverwachte verkiezingsuitslagen en tegendraadse beursreacties daarop. Zowel bij het Brexit-referendum als bij de verkiezing van Donald Trump was de uitslag en de reactie op de beurzen positief, en daarmee tegengesteld aan de verwachting.
3. Resultaten Care IS Rendementen beleggingsportefeuilles Care IS Het vierde kwartaal was een positieve afsluiter van het beleggingsjaar 2016. Met name de risicodragende beleggingen zoals aandelen zijn flink in koers gestegen in het laatste kwartaal. Omdat de rente licht is gestegen, zijn de koersen van de bedrijfsobligaties in de beleggingsportefeuilles iets gedaald in het vierde kwartaal. Over heel 2016 zijn in alle risicoprofielen hoge rendementen behaald. Rendementen Q4 2016 Profiel B (zeer defensief) -0,67% +4,95% Profiel C (defensief) +0,71% +5,55% Profiel D (neutraal) +2,50% +6,49% Profiel E (offensief) +4,28% +7,33% Profiel F (zeer offensief) +6,03% +8,05% Tabel 2: Rendementen Care IS Resultaat van de aandelenbeleggingen in factoren Binnen de beleggingscategorie aandelen wordt belegd in een aantal factoren. Om het aandelenrisico in de beleggingsportefeuilles te verlagen, beleggen we in Minimum Volatility en Quality. Om het rendement te verhogen beleggen we in Smallcap en Value. In onderstaande tabel zijn de rendementen van de verschillende factoren en de brede marktindex weergegeven over 2016. 25% 20% 15% 10% 5% 0% 10.87% 10.70% Brede marktindex Rendement stijlfactoren Minimum Volatility 7.85% Tabel 3: Rendement factoren versus brede marktindex 15.87% 21.37% Quality Smallcap Value Met name de rendementsverhogende factoren Smallcap en Value hebben een aanzienlijk hoger rendement opgeleverd ten opzichte van de brede marktindex. De risicoverlagende factor Minimum Volatility presteerde in lijn met de brede marktindex. Alleen het rendement van de factor Quality bleef in 2016 achter bij de brede marktindex. Per saldo hebben de beleggingen in aandelenfactoren positief bijgedragen aan het rendement in de beleggingsportefeuilles.
4. Vooruitblik en positionering (1/2) Politieke situatie Europa Voor Europa kan 2017 op politiek gebied nog wel eens onrustig worden. Zo moet onder andere dit jaar de Brexit worden opgestart en vinden verkiezingen plaats in een aantal grote Europese landen. Daarnaast blijft de Italiaanse bankensector de gemoederen bezighouden. Renteverwachting Hoewel de rente in het afgelopen kwartaal is gestegen, verwachten we niet dat dat de rente in 2017 verder blijft doorstijgen. De Europese Centrale Bank blijft voorlopig doorgaan met haar obligatie-opkoopprogramma. Dat heeft een drukkend effect op de rente. Omdat we het risico van een stijgende rente niet uit het oog verliezen, houden we nog steeds een relatief korte looptijd aan binnen de obligaties in de beleggingsportefeuilles. Economische cijfers laten positief beeld zien Economische indicatoren laten een optimistisch beeld van de economische ontwikkelingen zien. Belangrijke indicatoren zijn onder andere de inkoopmanagersindex en de index van de dienstensector. Zowel in Europa als de Verenigde Staten kwam de inkoopmanagersindex in december hoger uit dan verwacht. Ook de index van de dienstensector staat nog ruim boven de 50 punten. Een stand van boven de vijftig wijst op economische groei. Hoewel deze gebeurtenissen op voorhand voor onzekerheid zorgen, is het nog maar de vraag hoe groot de invloed hiervan is op de beurs. Neem als voorbeeld de keuze van de Britten voor het Brexit en de uitslag van het Italiaanse referendum. Waar verwacht werd dat de beide uitkomsten een negatieve impact zouden hebben op de beurs, was er juist optimisme bij beleggers en stegen de aandelenkoersen. Uiteraard volgen we de situatie op de voet en blijven we alert voor toenemende risico s als gevolg van politieke onrust.
4. Vooruitblik en positionering (2/2) Inrichting beleggingsportefeuilles Door de sterke koersstijging van aandelen in het afgelopen kwartaal is de weging van aandelen ten opzichte van obligaties enkele procenten hoger geworden in de beleggingsportefeuilles. Voorlopig laten we deze kleine overweging intact. Vanwege de lage rente en de verbeterende economische groei wereldwijd, blijven aandelen aantrekkelijker dan obligaties. Daarnaast is de volatiliteit (beweeglijkheid) van aandelen in de loop van 2016 sterk afgenomen. Dit geeft in ieder geval aan dat de markt het risico van aandelen opdit moment relatief laag inschat. Omdat de rente in het afgelopen kwartaal is gestegen, is het verwachte rendement van de Europese bedrijfsobligaties in de beleggingsportefeuilles iets toegenomen. Om het verwachte rendement binnen de obligatieportefeuille te verhogen, beleggen we naast kredietwaardige Europese bedrijfsobligaties nog circa 10% in high yield obligaties en obligaties uit opkomende landen. Deze obligatieposities hebben in 2016 gezorgd voor meer rendement in uw beleggingsportefeuille. We blijven ook in 2017 voor circa 10% belegd in deze obligaties. Omdat high yield obligaties en obligaties uit opkomende landen risicovoller zijn, beleggen we uitsluitend in obligaties die zijn uitgegeven in Euro s of zijn afgedekt naar Euro s. Hiermee wordt het valutarisico uitgesloten. Weging beleggingscategorieën Zoals besproken is de weging van aandelen in de beleggingsportefeuilles iets hoger geworden door de stijging van de aandelenkoersen in het afgelopen kwartaal. Omdat obligatiekoersen minder hard zijn gestegen, is de weging van deze beleggingscategorie onderwogen. De overige beleggingscategorieën blijven neutraal gewogen. Onderwogen Neutraal Overwogen Liquiditeiten Obligaties Obligaties high yield Obligaties opkomende landen Aandelen Grondstoffen Tabel 4: Weging beleggingscategorieën in beleggingsportefeuilles Care IS
Contact drs. Loege Schilder RBA Bestuurder M 06 46 32 27 85 E loege.schilder@care-is.nl drs. Laurens Leek Bestuurder M 06 21 58 30 54 E laurens.leek@care-is.nl Marcel van de Meent Accountmanagement M 06 22 24 11 35 E marcel.vandemeent@care-is.nl Ronald te Dorsthorst Accountmanagement M 0299 72 09 61 E ronald.tedorsthorst@care-is.nl Laurens Sombroek Portfoliomanagement M 0299 72 09 61 E laurens.sombroek@care-is.nl Frank Olgers Accountmanagement M 06 13 66 66 19 E frank.olgers@care-is.nl Nick Bond Portfoliomanagement M 0299 72 09 61 E nick.bond@care-is.nl
Disclaimer Deze publicatie is opgesteld door Care Investment Services B.V. (Care IS). De in deze publicatie aangeboden informatie is bedoeld als informatie in algemene zin en is niet toegespitst op uw persoonlijke situatie. De inhoud van deze publicatie mag daarom nadrukkelijk niet worden beschouwd als een beleggingsaanbeveling, beleggingsadvies of aanbieding of uitnodiging tot het aankopen of verkopen van financiële instrumenten. Beslissingen op basis van de informatie uit dit document zijn voor uw eigen rekening en risico. Elke belegging in financiële instrumenten brengt risico s met zich mee. De waarde van uw belegging kan fluctueren. In het verleden behaalde resultaten bieden geen garantie voor de toekomst. U kunt uw gehele inleg kwijtraken. Care IS vermogensbeheer en Care IS zijn handelsnamen van Care Investment Services B.V. KvK: 37162744. Care IS heeft als beleggingsonderneming een vergunning, als bedoeld in artikel 2:96 van de Wet op het financieel toezicht verleend gekregen van de Autoriteit Financiële markten (AFM). Deze publicatie is met de grootst mogelijke zorgvuldigheid samengesteld, waarbij Care IS streeft naar het geven van correcte en actuele informatie. De informatie in deze publicatie is ontleed aan door Care IS betrouwbaar geachte bronnen en publieke informatie. Voor de juistheid en de volledigheid van de informatie in deze publicatie kunnen wij niet instaan. Hoewel wij ten aanzien van de selectie en berekening van de gegevens de nodige zorgvuldigheid in acht nemen, zijn wij niet aansprakelijk voor enige schade die het gevolg is van de in deze publicatie opgenomen informatie en gegevens. De informatie in deze publicatie kan zonder enige vorm van aankondiging worden gewijzigd. Vermogensbeheer dat voldoet aan de wensen en eisen van vandaag en morgen. www.care-is.nl