CONCEPT 25 juni 2014 Bedrijfs- en exploitatieplan Heemtuin Muntendam Op naar een bloeiend toekomstperspectief Gemeente Menterwolde
Voorwoord Voor u ligt het bedrijfs- en exploitatieplan van de Heemtuin Muntendam. In dit plan wordt de visie, de zogenaamde stip op de horizon, het nieuwe totaalconcept gepresenteerd met het bijhorende exploitatieplan. Het nieuwe totaalconcept voor de Heemtuin gaat uit van een corporatievorm gebaseerd op samenwerken en het leggen van verbindingen tussen bestaande samenwerkingspartners en nieuwe contractpartijen, waarbij onderscheid wordt gemaakt in activiteiten die gericht zijn op kostenverlaging en activiteiten die gericht zijn op omzetverhoging. De focus zal gericht zijn op het versterken van de al aanwezige sterke punten en het verbeteren van de minder sterke punten. De stip op de horizon betreft de verzelfstandiging van de Heemtuin. Het Bedrijfs- en exploitatieplan Heemtuin Muntendam zal leiden tot een sluitende exploitatie zonder structurele bijdrage van de gemeente en een verantwoorde verzelfstandiging van de Heemtuin. Het verzelfstandigden betreft een samenwerking met verschillende partners die de Heemtuin een warm hart toe dragen, maar die ook financieel bijdragen. De stip op de horizon is eveneens bedoeld om aan te geven dat de huidige doelstellingen van de Heemtuin behouden blijven en de wijze waarop de huidige activiteiten uitgebreid en versterkt dienen te worden met inbegrip van nieuwe aanvullende activiteiten. De rol van de gemeente in het nieuwe totaalconcept is de rol van regisseur. De gemeente is toezichthouder en participeert verder niet actief in de Heemtuin. Vanuit de gemeente zal geen bijdrage meer in een eventueel tekort op de exploitatie van de Heemtuin worden gedaan. De fase waarin het opstellen van het bedrijfs- en exploitatieplan zich nu bevindt, is gericht op de implementatie; dit betekent dat de inventarisatiefase en de uitwerkingsfase hebben plaats gevonden en dat na goedkeurig door de gemeenteraad verdere uitwerkingsgesprekken plaats vinden met de diverse partners (o.a. Staatsbosheer, Novo, De Zijlen en de projecten rondom duurzaamheid gemeente Menterwolde) om tot uitvoering van het bedrijfs- en exploitatieplan te komen.
Inhoudsopgave 1 Inleiding... 4 1.1 Aanleiding... 4 1.2 Doelstelling... 4 1.3 Proces... 5 2 Kaders...8 2.1 SWOT-analyse... 8 2.2 Aandachtspunten beleid... 9 2.3 Actuele ontwikkelingen... 10 2.4 Potentiële doelgroepen... 10 2.5 Afwegingskader... 12 3 Activiteiten en diensten... 14 3.1 Verbindingen... 14 3.2 Top 10... 14 3.3 Concepten... 15 1. Duurzaamheid... 15 2. Horeca... 16 3. Groen... 16 4. Re-integratie en zorg... 16 5. Rust en ruimte... 16 3.4 Conclusies... 17 4 Organisatiestructuur Heemtuin... 19 4.1 Huidige organisatiestructuur... 19 4.2 Toekomstige organisatiestructuur... 20 4.3 Toekomstige rechtsvorm... 22 5 Marketing en promotie... 24 6 Exploitatieplan... 25 6.1 Inleiding... 25 6.2 Exploitatie begroting... 26 6.3 Baten... 26 6.4 Lasten... 31 6.5 Spinoff activiteiten... 32 6.6 Bedrijfsresultaat... 32 Bijlage 1. Bijlage 2. Bijlage 3. Samenstelling klankbordgroep Uitkomsten inventarisatie klankbordgroep Exploitatiebegroting
1 Inleiding 1.1 Aanleiding Tot voor kort was de exploitatie van de Heemtuin Menterwolde in handen van de Stichting Menterheem. Het bestuur van de stichting heeft per 1 januari 2014 besloten om de exploitatie te beëindigen vanwege een verschil van inzicht over de wijze waarop de Heemtuin zich richting de toekomst zou moeten ontwikkelen. Om de diensten en activiteiten op de Heemtuin Muntendam blijvend aan te kunnen bieden, dient een nieuw concept te worden bedacht, waarin plaats is voor (ver)hieuwende activiteiten en ideeën, waarmee de Heemtuin Muntendam steviger op de kaart wordt gezet. Daarmee samenhangend dient een bijpassende organisatiestructuur en -vorm te worden opgezet die moet leiden tot de verzelfstandiging van de Heemtuin Muntendam. De vertaling van het nieuwe concept en de organisatorische en financiële onderbouwing ervan dienen te worden opgenomen in een sluitend bedrijfsen exploitatieplan. 1.2 Doelstelling In het bedrijfs- en exploitatieplan wordt ingegaan op de nieuwe organisatiestructuur, activiteiten en diensten die binnen een nieuw totaalconcept worden aangeboden. Een financiële onderbouwing en een voorstel voor een passende organisatievorm maken hiervan eveneens onderdeel uit. Het nieuwe totaalconcept voor de Heemtuin gaat uit van een corporatievorm gebaseerd op samenwerken en het leggen van verbindingen tussen bestaande samenwerkingspartners en nieuwe contractpartijen, waarbij onderscheid wordt gemaakt in activiteiten die gericht zijn op kostenverlaging en activiteiten die gericht zijn op omzetverhoging. De focus zal gericht zijn op het versterken van de al aanwezige sterke punten en het verbeteren van de minder sterke punten. Het voorliggende Bedrijfs- en exploitatieplan Heemtuin Muntendam moet leiden tot een sluitende exploitatie zonder structurele bijdrage van de gemeente en een verantwoorde verzelfstandiging van de Heemtuin. Bedrijfs- en exploitatieplan Heemtuin Muntendam 4 van 38
1.3 Proces Om te komen tot het voorliggende bedrijfs- en exploitatieplan hebben wij de onderstaande stappen doorlopen. Klankbordgroep Om de ideeën, die er leven voor het vergroten van de aantrekkelijkheid van de Heemtuin, in beeld te brengen, is ervoor gekozen om deze te inventariseren met een klankbordgroep van diverse betrokken partijen en particulieren. De klankbordgroep bestaat uit de huidige samenwerkingspartners die een rol spelen op en rondom de Heemtuin en andere betrokken partijen en particulieren die de Heemtuin een warm hart toedragen. De uitkomsten van de klankbordgroep zijn in het plan van aanpak (zie afbeelding 1) benoemd en vormen naast een algemene analyse van de Heemtuin en actuele ontwikkelingen een belangrijk input waarop het voorliggende bedrijfs- en exploitatieplan is gebaseerd. Afbeelding 1. Plan van aanpak Bedrijfs- en exploitatieplan Heemtuin Muntendam 5 van 38
Nieuw totaalconcept Door het houden van een aantal bijeenkomsten is gezamenlijk een nieuw totaalconcept bedacht voor de Heemtuin en verder uitgedacht. Een totaalconcept waarin nieuwe activiteiten en ideeën naast de bestaande een plaats moeten krijgen. De leden van de klankbordgroep zijn hierbij ook van harte aangemoedigd om hierin zelf te participeren. Om het nieuwe totaalconcept niet te breed te laten worden, heeft inkadering van deze activiteiten en ideeën plaats gevonden. Hiervoor is gekeken naar aansluiting bij het huidig beleid en actuele ontwikkelingen rondom natuurbeleving, natuureducatie en toerisme. Eventuele nieuwe niet eerder geopperde ideeën worden hieraan getoetst. Haalbaarheid De ideeën en activiteiten die op tafel zijn gekomen, zijn getoetst aan de kaders die zijn geformuleerd (zie hoofdstuk 2) en de 5 concepten die zijn samengesteld. Bedrijfs- en exploitatieplan Heemtuin Muntendam 6 van 38
Bedrijfs- en exploitatieplan Heemtuin Muntendam 7 van 38
2 Kaders Voor het bepalen van de toekomstige mogelijkheden voor de Heemtuin Muntendam is het belangrijk om te weten in welke kader de Heemtuin nu staat in relatie tot actuele ontwikkelingen en huidig beleid op gebied van natuurontwikkeling en recreatie en toerisme. Aan de hand hiervan kunnen de kansen ten aanzien van de ontwikkelingsmogelijkheden worden bepaald en ook de doelgroepen waarop de Heemtuin zich moet richten. 2.1 SWOT-analyse Om de kansen en mogelijkheden voor de Heemtuin in beeld te krijgen, is het goed om te weten waar de kansen en sterkte punten liggen. Om hier globaal inzicht in te krijgen, is een SWOT-analyse gemaakt op basis van de huidige setting van de Heemtuin. Wat is goed? Natuurbeleving Natuureducatie Dagbesteding Werkervaringsplek Groenbeheer/-onderhoud Groen/natuur Kruidentuin/behoud zeldzame flora Rust Locatie/plek Natuurlijke omgeving Gebouw met potentie Wat kan beter? Horeca Bekendheid/promotie Bezoekersaantal Doelgroep Duurzaamheid Gezondheid/voeding Buitenspelen Beweging Winkelverkopen In de kolom Wat is goed? zijn de kernkwaliteiten van de Heemtuin aangegeven die nu een belangrijke rol spelen en die mogelijk nog uitgebouwd kunnen worden. De Heemtuin biedt voor allerlei aspecten die te maken hebben met de natuur, natuurbeleving en natuureducatie volop mogelijkheden en biedt afgeleid daarvan een goed podium als het gaat om informatie over gezondheid en voeding. In de kolom Wat kan beter? zijn de onderwerpen aangegeven die er nu wel zijn, maar nog in onvoldoende mate. Het wordt belangrijk geacht deze punten te verbeteren. Het belangrijkste aspect is dat er te weinig bezoekers komen om aan de doelstelling voor een sluitende exploitatie te kunnen voldoen. Een verbetering van de bekendheid door promotie/marketing en een bewuster doelgroepenbeleid kunnen daaraan bijdragen. Bedrijfs- en exploitatieplan Heemtuin Muntendam 8 van 38
Kansen Omgevingseducatie (beleving) Samenwerking/partnerschap MVO (maatschappelijk verantwoord ondernemen) Nieuwe doelgroepen Gezondheid/bewegen Bedreigingen Geen verantwoorde exploitatie Organisatiestructuur Ingehaald worden door markt Economisch zwakke regio De genoemde kansen moeten de basis vormen voor de ontwikkeling van een nieuw concept voor de Heemtuin. Als kansen wordt met name gezien de omgevingseducatie gebaseerd op beleving. Door te ervaren leer je. De kansen moeten worden aangewend om nieuwe doelgroepen aan te trekken. Naast de kansen zijn de bedreigingen genoemd die noodzaak geven tot het ontwikkelen van een nieuw concept. 2.2 Aandachtspunten beleid Provincie Groningen De provincie geeft in haar beleidsnota natuur 2013-2021 Groningen groen van Wad tot Westerwolde aan hoe ze om wil gaan met de in 2012 ingezette decentralisatie van natuurbeleid naar provincies. Het provinciaal beleid is erop gericht voldoende ruimte te bieden voor natuurontwikkeling en natuurbeheer dat bijdraagt aan bescherming van soorten. Belangrijke beleidsaspecten zijn inzetten voor een duurzame samenleving en inspelen op de behoefte van mensen aan rust, ruimte en groen. Initiatieven van onderop worden daarbij gestimuleerd. Verder vindt de provincie dat natuur midden in de maatschappij moet staan en moet bijdragen aan het welzijn van de mens. De toegankelijkheid en het beleven van natuur, evenals educatie op scholen en in de gebieden zelf door natuurorganisaties. Marketing Groningen Vanuit het toeristisch marketing bureau Marketing Groningen wordt voor zowel de stad Groningen als de provincie met name ingezet op een integrale benadering als het gaat om toerisme in relatie tot onderwijs, cultuur en economie. Deze integrale benadering geldt ook voor de relatie tussen stad en ommeland. Het doel van de organisatie is om meer bezoekers naar de provincie Groningen te halen in samenwerking met lokale en regionale overheden, koepelorganisaties en toeristische ondernemers. Gemeente Menterwolde Voor wat betreft het lokale, gemeentelijke beleid zijn de verbindingen met de volgende beleidsterreinen van belang: Accomodatiebeleid, Participatiebeleid, WMO/AWBZ beleid en Jeugdbeleid. Bedrijfs- en exploitatieplan Heemtuin Muntendam 9 van 38
2.3 Actuele ontwikkelingen Toenemende belangstelling rust, ruimte en natuur Door toegenomen welvaart en vrije tijd is er tegenwoordig meer belangstelling voor wonen en recreëren in een groene omgeving. De grondhouding van bewoners in Groningen tegenover de natuur is de afgelopen decennia sterk in positieve zin veranderd. Er is sprake van rentmeesterschap en gebruiksnatuur is populair geworden. Burgers, bedrijven en maatschappelijk organisaties Voor natuurbeleid geldt dat burgers, bedrijven en maatschappelijk organisaties steeds vaker een rol willen en kunnen spelen in het natuurbeleid en beheer. Hoe meer ruimte aan dit soort initiatieven wordt geboden, des te beter het is voor natuur en daarmee ons welzijn. Vitale ouderen Mede door de goede gezondheidzorg en toegenomen welvaart nemen ouderen langer actief deel aan de maatschappij. Een groot deel van die welvaart zit ook bij de ouderen, waardoor deze door de toenemende vergrijzing een interessante doelgroep is. 2.4 Potentiële doelgroepen Op basis van de sterke kanten van de Heemtuin en de kansen die er liggen gebaseerd op een quick scan van de markt (bron: Brand Strategy Research model/ism Advies) komen in potentie drie belangrijke hoofddoelgroepen naar voren: de zakelijke markt de (groot)ouders met kinderen (dagrecreatie) de (levens)genieters (dagrecreatie) Een belangrijk algemene kenmerk van de beoogde doelgroep is dat zij behoren tot de groep geïnteresseerd Nederland. Deze groep is ook door Marketing Groningen benoemd als voor Groningen meest interessante doelgroep. De belangrijkste kenmerken van deze groep zijn: minimaal MBO opleiding; minimaal modaal inkomen; meer dan gemiddelde belangstelling voor natuur, (cultuur)historie en kunst (ook de kinderen); genieters; hechten waarde aan kwaliteit; bereid te betalen voor een kwalitatief product; willen verhalen mee terug nemen naar huis. Deze groep is echter nog steeds breed. Specifiek voor de Heemtuin kan gekeken worden naar de indeling van doelgroepen volgens de zogenaamde Leefstijlatlas (bron: Brand Strategy Research model/ism Bedrijfs- en exploitatieplan Heemtuin Muntendam 10 van 38
Advies). In onderstaand schema wordt inzicht geboden in de leefstijlen die bij kunnen dragen aan een goede doelgroepenbepaling. De vier onderscheiden leefstijlen laten zich vervolgens vertalen naar zeven belevingswerelden. In dit plan van aanpak en op basis van de quickscan beschouwen wij de volgende belevingswerelden als het meest interessant voor de Heemtuin. Daarmee worden andere belevingswerelden voor de Heemtuin overigens niet uitgesloten. Bedrijfs- en exploitatieplan Heemtuin Muntendam 11 van 38
Ondernemend Paars Recreanten uit de paarse belevingswereld laten zich graag verrassen en inspireren, met name door cultuur. Nieuwe dingen zien, ontdekken en beleven. Het gewone is vaak niet goed genoeg voor ondernemend paars ingestelde recreanten. Zij zijn op zoek naar een bijzondere ervaring. Centraal staat cultuur, daarnaast sportiviteit en activiteit. Creatief en Inspirerend Rood Recreanten uit de rode belevingswereld zijn in het algemeen creatief en op zoek naar uitdagingen en inspirerende ervaringen. Ze gaan graag buiten de gebaande paden. Karakterkenmerken als onafhankelijk, intelligent, zelfbewust, artistiek en ruimdenkend passen goed bij deze recreanten. Het onbekende is juist spannend en prikkelend. Recreatie betekent, naast sport en ontspanning, ook het zoeken naar vernieuwende stromingen, moderne kunst en andere culturen. Ingetogen Aqua Recreanten uit de aqua belevingswereld zijn bedachtzaam, breed geïnteresseerd in cultuur en denken na over wat zij kunnen betekenen voor de maatschappij. Ze beschrijven zichzelf als ruimdenkend, rustig, geïnteresseerd in anderen en serieus. In deze groep vinden we relatief vaak empty nesters, die weer tijd hebben voor hun eigen interesses, maar ook de grootouders met kleinkinderen. Inspirerende maar ook vaak rustige activiteiten horen daar bij. Ze verdiepen zich graag in kunst en cultuur, willen nog volop meedoen met de maatschappij van vandaag en alle veranderingen die zij daarin zien. Deze recreanten houden ook van sportieve activiteiten, bijvoorbeeld wandelen, fietsen, nordic walking. Gezellig Lime Gezellig lime recreanten zijn gewone, gezellige mensen die recreëren om zo even weg te zijn van de dagelijkse beslommeringen. Recreëren is even lekker weg met elkaar. Daarbij staat samen zijn, gezelligheid en (sportieve) ontspanning centraal. De lime recreant stelt daarbij niet van die bijzondere eisen. Een braderie of rommelmarkt is heel gezellig, je komt er altijd wel iemand tegen! Lekker vrij zijn, rust en doen waar je op dat moment zin in hebt, dat telt voor de recreanten uit de lime belevingswereld. Daarbij wordt wel een beetje op de kosten gelet, je kunt tenslotte je geld maar één keer uitgeven. 2.5 Afwegingskader Vanuit de beleidsaspecten van de provincie en de manier waarop Marketing Groningen met promotie en toerisme in algemeen zin omgaat, liggen er volop aanknopingspunten om de kansen die de Heemtuin biedt te realiseren. Om tot een selectie van activiteiten en diensten (zie hoofdstuk 3) te komen die aansluiten bij de in dit hoofdstuk geschetste kaders, wordt onderstaand Bedrijfs- en exploitatieplan Heemtuin Muntendam 12 van 38
afwegingskader (afbeelding 2) gebruikt om de nieuwe activiteiten en ideeën te toetsen op hun geschiktheid. Opgemerkt wordt dat niet voor alle ideeën en activiteiten met onderstaand kader een afweging kan worden gemaakt en dat aanpassing aan de kaders gedurende het traject ook plaats kan vinden. Afbeelding 2. Afwegingskader 1. Nieuwe activiteit 5. Onderdeel nieuw concept 2. Toets kaders 4. Financieel/ begroting 3. Uitwerken Bedrijfs- en exploitatieplan Heemtuin Muntendam 13 van 38
3 Activiteiten en diensten Binnen het totaalconcept zijn verbindingen gelegd, waarbij de thema s Zorg, Educatie, Horeca, Re-integratie, Natuurbeleving en Gezondheid (zie Tabel 3) en bijbehorende verdienmodellen zijn gecombineerd. Uitgangspunt is dat marketing en promotie voor het leggen van deze verbindingen een prominente rol spelen, maar dat deze los staan van de activiteiten op zich. Ongeacht welk idee/initiatief wordt uitgevoerd, zal er marketing en promotie aan vooraf moeten gaan. In de exploitatiebegroting is hiermee rekening gehouden door in de bedrijfsvoering een medewerker marketing en promotie op te nemen. Uit de te leggen verbindingen is een top 10 opgemaakt (zie tabel 3). De top 10 is gebaseerd op de ideeën die het meest naar voren zijn gekomen tijdens de eerste bijeenkomst van de klankbordgroep waarvan gedacht wordt dat deze de meeste kans van slagen hebben. Aangezien niet alle ideeën van de top 10 in een keer kunnen worden uitgevoerd, is onderscheid gemaakt tussen realisatie op kortere of op de langere termijn. Uitgangspunt voor de kortere termijn is dat relatief eenvoudig te realiseren ideeën hieronder vallen (0-1 jaar). Voor de realisatie van de ideeën waarbij meer voorbereidingstijd en afstemming tussen partijen nodig is, geldt de langere termijn (1 jaar en langer). 3.1 Verbindingen Bij het introduceren van het nieuwe concept voor de Heemtuin wordt ingezet op het leggen van verbindingen. De basis voor het verbeteren ven de bestaande en de nieuw te realiseren activiteiten en diensten wordt gevormd door de coöperatieve gedachte. Het gezamenlijk oppakken van concepten door samenwerking en het leggen van verbindingen. A. Verbindingen leggen met huidige en toekomstige (commerciële) partijen aan de Heemtuin: donateurschap lokaal bedrijfsleven, particulieren. B. Verbindingen leggen met de omgeving, verschillende zorginstanties, projecten met de omgeving opzetten. C. Totaalpakket bieden door horeca, educatie en natuurbeleving met elkaar te combineren. D. Zorginstanties en gemeente leveren personeel vanuit de dagbesteding en in het kader van re-integratie. E. Kleine low-budget activiteiten in combinatie met commerciële (grotere) activiteiten/evenementen. 3.2 Top 10 In tabel 3 worden tien activiteiten en diensten benoemd, waarop wordt ingezet om op korte dan wel lange termijn te realiseren. Bedrijfs- en exploitatieplan Heemtuin Muntendam 14 van 38
Tabel 3. Top 10 activiteiten en diensten Om het aantal activiteiten, dat verder uitgewerkt moet worden, te kaderen, heeft een verdiepingsslag met een aantal aan de klankbordgroep deelnemende partijen plaatsgevonden. In deze verdiepingsslag zijn de concepten die in paragraaf 3.3 worden toegelicht, tot stand gekomen. 3.3 Concepten Uit de top 10 zijn 5 concepten gedistilleerd. De concepten zijn een samensmelting van de top 10 en de genoemde thema s binnen deze top 10. Reden om tot concepten over te gaan zijn: geeft duiding aan de belangrijkste bevindingen uit de top 10 is een praktische uitvoerbaarheid om tot een enkel concept te komen is een manier om tot een haalbaarheid te komen die in getallen kan worden uitgedrukt; de concepten hebben een bottum up karakter dat betekent dat de concepten draagvlak hebben bij de diverse deelnemende partijen. Voor de uitwerking van de Heemtuin ten behoeve van de exploitatiebegroting is vanuit de verschillende activiteiten en diensten een vijftal concepten samengesteld. De vijf concepten zijn gebaseerd op de thema s en bevindingen. 1. Duurzaamheid Duurzaamheid is een divers concept. Zo kan het worden geïnterpreteerd als het aanbieden van en koken met eigen streekproducten (o.a. ecologisch/duurzaam/verantwoord tuinieren) uit de Heemtuin, maar ook door het structureel inzetten van re-integranten. Duurzaamheid is dan geborgen door het duurzaam inzetten van arbeid. Daarnaast kan nog gedacht worden aan voorlichting/voorbeelden van duurzame manieren van Bedrijfs- en exploitatieplan Heemtuin Muntendam 15 van 38
energie opwekken (zon, wind etc.) (windmolens langs N33) en bouwen (gebouw is nl. ook duurzaam gebouwd), recycling en biobased. 2. Horeca Horeca is veelzijdig: het kan dienen om mensen een kop koffie aan te bieden die toevallig langskomen, maar ook breder door maaltijden voor lunch, diner (grote kaart) en arrangementen aan te bieden. Daarnaast wordt horeca ingezet bij evenementen, bijvoorbeeld de Kunst 10-daagse, oogstfeesten en het faciliteert schooluitstapjes en uitstapjes in het algemeen. Tot slot kunnen kookcursussen worden gehouden, waarbij gekookt wordt met eigen producten. Duidelijk is dat de horeca een belangrijk verdienmodel is voor de Heemtuin: het brengt inkomsten binnen en heeft te maken met relatief weinig loonkosten, omdat de inzet ook deels wordt verzorgd door re-integranten. 3. Groen Dit concept heeft een duidelijk link met het beleven en (ecologisch) beheer en onderhoud van de natuur, waarbij specifiek wordt gedoeld op gebruik van de tuin, (school)moestuinen, het natuurgebied Tussen de Venen van Staatsbosbeheer. Ook de natuur- en milieueducatie voor de scholen valt onder dit concept, net zozeer als de boomgaard en de moestuin van de Heemtuin. 4. Re-integratie en zorg De huidige Heemtuin heeft als doelstelling dat het een plek is voor reintegranten en hen voldoende ruimte zal geven om te kunnen re-integreren. Op dit moment zijn een 35 tal re-integranten werkzaam bij de Heemtuin. Zij werken voornamelijk in het beheer en onderhoud van groen (en gebouwen) en kleinschalig in de horeca. Het is duidelijk dat de re-integratie een belangrijke pijler is, omdat het naast de doelstelling van de Heemtuin ook de loonkosten voor de verschillende activiteiten laag houdt. Het is van belang deze doelstelling te hanteren en eventueel uit te breiden. Daarbij is het idee re-integranten een certificaat te laten behalen t.b.v. goed werknemerschap en daarmee de doorstroming naar de arbeidsmarkt. 5. Rust en ruimte Rust en ruimte duiden op het recreatieve karakter van de Heemtuin. De Heemtuin biedt ruimte, letterlijk, om te recreëren in de vorm van wandelpaden en het benutten van het natuurgebied Tussen de Venen van Staatsbosheer. Daarnaast kan het ook de functie hebben om te picknicken of gewoon de rust te kunnen vinden. Het verdienmodel dat achter dit concept zit, is dat donateurs (bedrijven/particulieren) kunnen worden geworven die de Heemtuin jaarlijks sponseren of dat entreegelden worden geheven bij fietsroutes en wandelpaden (bijv. speur- en doe-tochten) of bij (seizoens-)evenementen. Bedrijfs- en exploitatieplan Heemtuin Muntendam 16 van 38
Het komt er op neer dat de concepten horeca, re-integratie en rust en ruimte en groen de meeste aandacht kregen. De volgende conclusies vanuit de verdiepingsslag kunnen worden getrokken: 3.4 Conclusies Re-integratie Re-integratie is ondersteunend aan en voor activiteiten in de Heemtuin Dat is nu ook het geval en zal zeker moeten blijven en de wens is dit te handhaven en uit te breiden. re-integratie levert nu maar een bepaalde inzet voor de horeca dat zou kunnen worden vergroot; zorg levert nu een bepaalde inzet voor de Heemtuin dat kan worden uitgebreid. de samenwerking tussen zorginstellingen en werkzoekenden van de gemeente Menterwolde zinspeelt op een samenwerking om de loonkosten te kunnen verlagen. Horeca: Tijdens de bijeenkomst bleek al snel dat het verdienmodel de horeca moet zijn. De discussie spitste zich toe op de verbinding me de reintegranten. voor de horeca is besloten dat het op de korte termijn extra opbrengsten kan opleveren en dat hiervoor de huidige inzet kan worden gebruikt met daarbij de stellige opmerking dat de inzet moet worden vergroot, zeker bij piekdagen/-momenten. Daarbij is voor het verdienmodel horeca en voor de langere termijn een meer professionele inzet nodig. Dit zou door een ondernemer kunnen worden opgepakt. Horeca is een vak en dat moet je professioneel aanpakken en aanbieden. Er is kortom een duidelijk onderscheid gemaakt tussen de korte termijn en lange termijn (groeimodel) en een onderscheid voor werkzaamheden: re-integranten of professionele inzet. Van der Valk is geïnteresseerd om foto s e.d. op te hangen en extra informatie te vergaren over de Heemtuin, zodat uitjes/arrangementen kunnen worden aangeboden aan de klanten van Van der Valk. Belangrijk voor de Heemtuin en daarmee de horeca is hoe de Heemtuin te kunnen vermarkten (onderdeel marketing en promotie). Met gebruik van eigen groente en fruit (horeca, horecaopleiding, kookcursussen, winkel etc.). Belangrijk is om een bepaald concept voor de horeca neer te leggen. Bezoekers nemen een verhaal mee terug, waarbij zij een tweede, of derde keer langskomen. Groen: inzet van re-integranten en zorg cliënten voor beheer en onderhoud groen en natuur en aanleg nieuwe elementen (o.a. blotevoeten pad). continueren ecologisch tuinbeheer. Bedrijfs- en exploitatieplan Heemtuin Muntendam 17 van 38
het werven van donateurs die jaarlijks de Heemtuin sponseren: bijv. het adopteren van een boom (in boomgaard), paar m2 tuin. het inrichten van een blotevoeten pad/belevenis pad en het duidelijk kenbaar maken dat de Heemtuin een dergelijk pad heeft. het aanbieden van groenten pakketten en informatie rondom gezonde voeding en voedsel. Rust en ruimte: het promoten en laten zien dat de Heemtuin een mooie, fijne plek is voor iedereen. Tot rust komen, genieten en de natuur beleven/recreëren. Maar ook een werkplek voor bedrijven (vergaderfaciliteiten, presentaties e.d.). Ontspanning na inspanning. Vertrek-/middelpunt voor het ontdekken van de ruimte en natuur op de Heemtuin/Tussen de Venen, maar zeker ook in het omliggende landschap voor tal van activiteiten/bestemmingen (bijv. belevenis pad, Adriaan Tripbos). Bedrijfs- en exploitatieplan Heemtuin Muntendam 18 van 38
4 Organisatiestructuur Heemtuin 4.1 Huidige organisatiestructuur De huidige organisatie van de Heemtuin bestaat uit een voortzetting van de organisatiestructuur zoals die onder de stichting Menterheem werd gevoerd. Vanaf 1 januari 2014 valt de organisatie onder de verantwoordelijkheid van de gemeente. Deze bestaat uit de organisatiestructuur zoals aangegeven in afbeelding 3. De gemeente had in de voormalige organisatiestructuur niet meer dan een controlerende rol aangezien zij eigenaar is van de Heemtuin en aan de stichting het gebruiksrecht had verleend. Zolang de Heemtuin al bestaat, heeft de gemeente garant gestaan voor een sluitende begroting wat jaarlijks geresulteerd heeft in een bijdrage van gemeentezijde. De organisatiestructuur bestond enerzijds uit het aanbod van personeel vanuit de re-integratie en de zorginstellingen naast een aantal vaste werknemers ten behoeve van natuur en milieueducatie en horeca. Alle onderdelen waren onlosmakelijk met elkaar verbonden en samen vormden zij de Heemtuin. Uit de gezamenlijkheid werd ook een begroting gevoerd. Afbeelding 3. Huidige organisatiestructuur re-integratie en zorginstellingen groen- en natuurbeheer Heemtuin Heemtuin Heemtuin Heemtuin natuur en milieu educatie horeca Bedrijfs- en exploitatieplan Heemtuin Muntendam 19 van 38
4.2 Toekomstige organisatiestructuur Op basis van de bevindingen vanuit de bijeenkomst met de klankbordgroep en de wens van de gemeente voor een regierol, wordt duidelijk dat de Heemtuin, om het richting de toekomst te kunnen handhaven, meer marktgericht moet worden geëxploiteerd. Dit vereist een meer bedrijfsmatig en meer commerciële benadering om zo tot een sluitende begroting te komen. Vanaf 2015 is de gemeente verantwoordelijk voor de Jeugdzorg, de invoering van de Participatiewet en verdere overheveling taken vanuit de AWBZ naar de Wmo. De gemeenten gaan in het kader van de decentralisaties meer verantwoordelijkheden en taken krijgen voor deze drie onderdelen. De gemeente Menterwolde heeft in haar beleidsplannen omschreven hoe zij denkt om te gaan met deze decentralisatie. De spil van de nieuwe manier van werken die met de decentralisatie samenhangt, wordt gevormd door het gemeentelijk Maatschappelijk Activeringscentrum (MAC). De Heemtuin krijgt hierin eveneens een positie als opleidingscentrum (BBL) en een plek waar re-integranten arbeidsvaardigheden opdoen. De gemeentelijke doelstelling is om een brede maatschappelijke organisatie voor werk en dienstverlening op te zetten waarin de reintegratie op de Heemtuin onderdeel van uitmaakt. Een organisatie die activiteiten en begeleiding biedt aan mensen die (nog) niet zelfstandig op de reguliere arbeidsmarkt terecht kunnen. Alle hiermee samenhangende activiteiten moeten bedrijfsmatig worden opgezet. De op te zetten organisatie biedt mogelijkheden voor re-integratie, activering, zorg en diensten. Voor iedereen een passend traject, van arbeidsmatige dagbesteding en participatie tot begeleiding en coaching op de reguliere arbeidsmarkt. Uitgaande van een meer bedrijfsmatige benadering wordt in afbeelding 4 een voorstel gedaan voor een toekomstige organisatiestructuur. De definitieve structuur kan op onderdelen nog worden aangepast aan de wensen en eisen van de deelnemende partijen, mate van inspraak en de exploitatie technische haalbaarheid van de diverse onderdelen. Dit wordt in de implementatiefase definitief gemaakt. Bedrijfs- en exploitatieplan Heemtuin Muntendam 20 van 38
Afbeelding 4. Voorstel toekomstige organisatiestructuur Reintegratie Zorg Gezondheid Evenementen Horeca Natuurbelevenis Bedrijfsvoering Natuur-en milieueducatie In het onderstaande worden de verschillende onderdelen toegelicht. Re-integratie Vanuit de gemeente wordt een deel (circa 30%) van alle re-integranten in de gemeente op de Heemtuin ingezet met name voor het groen- en natuurbeheer en ondersteuning in de horeca en bedrijfsvoering. Zorg Vanuit de zorginstellingen worden cliënten ingezet op de Heemtuin met name voor groen- en natuurbeheer als dagbesteding. Natuurbelevenis Onder natuurbelevenis vallen vele activiteiten (o.a. blotevoeten pad, bewegingstuin, buitenspelen, belevenispad en survivalbaan) en evenementen die bijdragen aan het vergroten van het bezoekersaantal. Bedrijfs- en exploitatieplan Heemtuin Muntendam 21 van 38
Natuur- en milieueducatie Vanuit de scholen komen veel scholieren natuur- en milieueducatie volgen. Dit draagt bij aan het verspreiden van kennis over de natuur, het milieu en natuurbeleving en daarmee ook aan de bekendheid van de Heemtuin. Horeca Voor de horeca zien wij een belangrijke functie als financiële drager van de Heemtuin. Uitgangspunt is dat er door de aanvullende activiteiten meer bezoekers worden aangetrokken die vervolgens langer op de Heemtuin verblijven en zo eerder geneigd zijn wat te gaan besteden in de horeca. Voor de horeca zal dit betekenen dat het restaurant een breder assortiment aanbiedt. Het geniet de voorkeur vanwege de gewenste en noodzakelijke professionaliteit de horeca op termijn volledig uit te besteden aan een horecaondernemer in combinatie met de eigen organisatie. Gezondheid Onder gezondheid worden meerdere activiteiten geplaatst die ook raakvlakken hebben met de andere onderdelen. Vanuit de horeca als het gaat om gezonde voeding, vanuit natuurbeleving school-, moes- en pluktuin en informatie over hele basale zaken zoals weten wat je eet en hoe dat geteeld wordt. Evenementen Evenals de horeca zien wij voor de te organiseren evenementen eveneens een belangrijke rol weggelegd. Jaarlijks worden een twee of meer grotere evenementen en/of aantal activiteiten georganiseerd, waarvoor bij entree en/of deelname betaald moet worden, ondanks het huidige uitgangspunt om een bezoek aan de Heemtuin laagdrempelig te houden. Bedrijfsvoering Om de organisatie van de Heemtuin bedrijfsmatiger aan te sturen wordt het onderdeel bedrijfsvoering toegevoegd bestaande uit een manager, administrateur, PR medewerker en de huisvesting. De gemeente heeft de rol van regisseur en bestuurder. 4.3 Toekomstige rechtsvorm Doel en activiteiten van de Heemtuin De doelstellingen van de Heemtuin zijn van oorsprong: het bevorderen van natuurbeleving natuurbehoud en natuurontwikkeling natuur- en milieueducatie de bevordering en uitvoering van (kleinschalige) natuurrecreatie het bieden van zinvol vrijwilligerswerk het bieden van plekken voor sociale activerings- en reintegratietrajecten het stimuleren van cultuurtoerisme Bedrijfs- en exploitatieplan Heemtuin Muntendam 22 van 38
Gezien de doelstelling van de Heemtuin, ook voor de toekomst, kan de Heemtuin worden aangemerkt als een zogenaamde non-profitorganisatie. Het doel van deze organisaties is niet om 'echt een grote' winst te maken. Hun doel is zoveel mogelijk kwaliteit of diensten te lenen voor het budget dat ze krijgen (vanuit de overheid of hun leden). Belangrijk is wel dat ze hun financiële huishouding op orde hebben. Ook zij moeten namelijk quitte draaien om niet failliet te gaan, net als commerciële bedrijven. Dat non-profit organisaties geen winst nastreven betekent overigens niet dat ze geen winst maken. Ze willen wel degelijk winst maken om de organisatie te laten bestaan, en de doelen na te streven. Dit is ook het doel van de Heemtuin: continuïteit. De meest voor de hand liggende rechtsvormen voor een instelling als de Heemtuin zijn een stichting of een vereniging. Bedrijfs- en exploitatieplan Heemtuin Muntendam 23 van 38
5 Marketing en promotie In de bijeenkomst met de verschillende partners kwam ook naar voren dat marketing en promotie rondom de activiteiten belangrijke onderwerpen zijn waar de Heemtuin zich in de toekomst op zal moeten richten. Hiermee zal de aandacht voor de Heemtuin voor de verschillende doelgroepen (mensen die altijd een aantal keren per jaar komen, schoolkinderen, ouderen, ouders et cetera) moeten worden uitgebreid. In tabel 4 zijn de opmerkingen over marketing en promotie samengevoegd. Tabel 4. Marketing / promotie activiteiten Belangrijk is dat duidelijk is wat de stip op de horizon is, waar willen wij met de Heemtuin naar toe met al de verschillende activiteiten die zij onder haar hoede heeft. Hoe kan met de huidige inzet van middelen (website, flyers, radioprogramma etc.) de bekendheid van de Heemtuin worden vergroot. Hierbij moet zeker ook gedacht worden aan marketing/promotie voor Over de grens. Eveneens moet de aandacht erop gericht zijn om frequente bezoekers te behouden en te binden aan de Heemtuin. Voor alle bezoekers moet gelden dat zij zich welkom voelen. In de implementatie fase zullen de huidige communicatie middelen worden uitgebreid al dan niet met een professioneel communicatiebureau. Zodat op korte termijn de bekendheid kan worden vergroot, waardoor een direct effect op de toeloop van de Heemtuin is te meten. Bedrijfs- en exploitatieplan Heemtuin Muntendam 24 van 38
6 Exploitatieplan 6.1 Inleiding Het doel is om de Heemtuin te kunnen verzelfstandigen, waarbij de huidige activiteiten worden gehandhaafd of uitgebreid. Om inzicht te krijgen in wat een verzelfstandiging betekent voor de huidige en nieuwe activiteiten en wat dit betekent op financieel gebied, is een exploitatiebegroting opgesteld. Bij het opstellen van de exploitatiebegroting is er vanuit gegaan dat de gemeente de exploitant is. Het kan dus betekenen dat een externe exploitant de exploitatiebegroting anders insteekt/in kan steken. In de volgende fase, de implementatiefase wordt deze begroting en de nog te formuleren prestatieafspraken definitief gemaakt op basis van de gesprekken die nog lopen met de verschillende partners. De opgestelde exploitatiebegroting is gebaseerd op de uitkomsten van het proces dat met de klankbordgroep doorlopen is en gaat daarbij uit van aannames op basis van historische gegevens en te verwachten ontwikkelingen. Bij de verdere uitwerking en implementatie fungeert de exploitatiebegroting met de onderliggende uitgangspunten als financieel toetsingskader in de gesprekken met de verschillende partners. In het onderstaande zijn de activiteiten benoemd, inclusief aannames en uitgangspunten, die in de exploitatiebegroting zijn opgenomen. De activiteiten die zijn opgenomen zijn gebaseerd op de informatie verkregen uit de klankbordgroep avonden en uit de gesprekken met initiatiefnemers en partners die hebben aangegeven deel te willen nemen aan de verzelfstandiging van de Heemtuin. Uit de genoemde ideeën, activiteiten en verdienmogelijkheden/modellen komt duidelijk naar voren dat de bestaande activiteiten versterkt zouden moeten worden met een aantal trekkers in de vorm van reguliere activiteiten en grotere evenementen. En dat deze trekkers ook commercieel en structureel van aard moeten zijn. Tegelijkertijd zal ook het kleinschalige en de low-budget insteek centraal moeten staan. Belangrijk is daarbij oog te houden voor een goede balans tussen de oorspronkelijke gedachte van de Heemtuin en de nieuwe toe te voegen activiteiten. Dit geldt ook voor het ecologisch tuinbeheer, wat in de nog op te stellen prestatieafspraken met de uitvoeringsorganisatie (bedrijfsvoering) wordt opgenomen. Wel is duidelijk geworden dat de Heemtuin zich professioneler/bedrijfsmatiger en commerciëler mag manifesteren. Om deze professionaliseringslag te kunnen maken is het van belang om (een) partner(s) te selecteren die zowel het inhoudelijke als financiële onderdeel kan dragen, naast de wat kleinere nieuwe initiatiefnemers die zich ook hebben gemeld. Bedrijfs- en exploitatieplan Heemtuin Muntendam 25 van 38
6.2 Exploitatie begroting In het exploitatieplan wordt de financiële vertaling van het nieuwe concept gegeven in de vorm van een meerjarige exploitatiebegroting voor een periode van 5 jaar. Voor een onderbouwing van de financiële uitgangspunten die voor de exploitatiebegroting zijn gehanteerd, wordt verwezen naar bijlage 3. Voor de vergelijking met het afgelopen jaar is de begroting 2013 eveneens bijgevoegd in de laatste kolom. De initiatieven in onderstaande exploitatiebegroting zijn gerubriceerd naar baten en lasten en in de tijd uitgezet. Voor de exploitatiebegroting is een groeimodel gehanteerd. Reden om dit te hanteren is dat niet direct het eerste jaar de inkomsten, zoals voorgesteld, zullen binnenkomen en dat er ook jaren bij kunnen zitten met een negatief resultaat. Er is om die reden een termijn gesteld van 5 jaar om ruimte te kunnen creëren binnen de exploitatie. Voor continuïteit in de begroting is het ook raadzaam om vervlechting van werkzaamheden na te streven; niet de verschillende inkomsten naast elkaar, maar een invulling en schakeling naast elkaar, zodat er sprake is van een constante inkomstenbron. In het onderstaande worden eerste de baten en vervolgens de lasten toegelicht aan de hand van de doelstellingen en aannames die zijn gedaan. 6.3 Baten Inkomsten horeca Doelstelling: handhaven kleine kaart uitbreiden met een grote kaart. Hiervoor is het nodig gekwalificeerd personeel in dienst te hebben en een kok die verantwoordelijk is voor de grote kaart (en de capaciteit heeft om personeel aan te sturen etc.) Aannames: Voor de inkomsten uit de horeca wordt rekening gehouden met een groeimodel uitgaande van 10.000 van de 30.000 (reguliere) bezoekers in jaar 1 die gemiddeld 2,50 per persoon (bijv. koffie en iets erbij) besteden. Daarnaast wordt er vanuit gegaan dat in jaar 1 het belevenispad/blote voetenpad/survivalpad wordt gerealiseerd en extra bezoekers genereert. Uitgegaan wordt van circa 2.400 bezoekers in jaar 1 en 3.000 bezoekers in jaar 2 die gemiddeld 7,50 per persoon aan een arrangement besteden. Naast reguliere bezoekers wordt specifiek ingezet op het aantrekken van schoolreisjes. Uitbreiding van de kleine kaart (met cateringaanbod) richting een grote kaart. Dit genereert vanuit de reguliere bezoekers aanvullende Bedrijfs- en exploitatieplan Heemtuin Muntendam 26 van 38
bestedingen. Uitgangspunt in jaar 1 is dat 5% van de reguliere horecabezoekers gemiddeld 35,00 besteedt. Er wordt rekening gehouden met aftrek van inkoopprijs van 25% van de horecaomzet. Tabel 5. Exploitatiebegroting 2015-2019 Inkomsten winkel Doelstelling: Inkomsten uit winkelverkopen (o.a. groente, fruit, dagbestedingsproducten etc.) vergroten. Belangrijk is dit onderdeel goed weg te zetten middels marketing en promotie. Bedrijfs- en exploitatieplan Heemtuin Muntendam 27 van 38
Aannames Vanaf jaar 1 een omzet van 6.600 en in de volgende jaren een 10% stijging van de omzet. Er wordt rekening gehouden met aftrek van inkoopprijs van 50% van de winkelomzet. Verhuur vergaderruimte Doelstelling: Omzet vergroten op de korte termijn acht keer per maand de vergaderruimte verhuren Aannames: periode 6 maanden, per saldo 75 per dagdeel (zie bijlage 3) Verhuur kas (practicumruimte) Doelstelling: omzet vergroten op de korte termijn 4 keer per maand de kas verhuren Aannames: periode 6 maanden, 25 per keer (zie bijlage 3) Cursussen (koken, schilderen, kinderknutsel, kinderfeestje, hovenierscursussen, educatie t.b.v. volwassenen) Doelstelling: het benutten van de ruimte en mogelijkheden die er zijn om cursussen/vermaak te geven. Hiermee wordt ook de relatie gelegd met de inwoners van de gemeente Menterwolde om hen gelegenheid te bieden dat er cursussen zijn en hier aan deel te nemen. Het groen van de Heemtuin benutten i.s.m. de re-integranten De mogelijkheid bieden om low budget feestjes te organiseren Aannames: Leerling-koks, van bijvoorbeeld het Noorderpoortcollege, gaan leskoken/geven cursussen met producten uit eigen tuin die weer worden verkocht op de Heemtuin Kunstenaars geven les in ruil voor expositieruimte, atelierruimte, opslag e.d. Bedrijven geven cursussen in ruil voor productpresentatie, promotie e.d. Zie bijlage 3 Rondleidingen (Heemtuin, Tussen de Venen) Doelstelling: vergroten van de bekendheid van de Heemtuin de rust en ruimte bieden voor diegenen die dat zoeken Aannames: Rondleidingen worden gegeven door vrijwilligers Zie bijlage 3 Bedrijfs- en exploitatieplan Heemtuin Muntendam 28 van 38
Grote evenementen (o.a. oogstfeest, muziek, Kunst10daagse) Doelstelling: Het organiseren van wat grotere evenementen draagt bij aan de naamsbekendheid en de bekendheid in het algemeen van de Heemtuin; het is een (economische) trekker die laat zien wat de Heemtuin in huis heeft! Aannames: Organisatie van evenementen wordt door eigen organisatie (bedrijfsvoering) of door ingehuurd bureau verzorgd Uitgangspunt is dat grote evenementen in totaal 15.000 per jaar opleveren Zie bijlage 3 Abonnementen fruit- en groentepakketten Doelstelling: het op korte termijn vergroten van de omzet het aanbieden van pakketten draagt bij aan de duurzaamheid en de trend om gezond te eten de Heemtuin kan voorzien in deze pakketten; door personeel (reintegranten) mogelijkheid om de moestuinen te vergroten Aannames zie bijlage 3 Picknick pakketten Doelstelling het op korte termijn vergroten van de omzet verbreden verblijfsmogelijkheden op de Heemtuin Aannames zie bijlage 3 BBQ arrangementen Doelstelling het op korte termijn vergroten van de omzet verbreden verblijfsmogelijkheden op de Heemtuin Aannames zie bijlage 3 Trouwlocatie Doelstelling het op korte termijn vergroten van de omzet bijdrage naamsbekendheid Aannames zie bijlage 3 Subsidies Verder wordt op dit moment niet uitgegaan van structurele subsidies in de exploitatiebegroting. Voor wat betreft de aanleg (initiële investeringen) van de nieuwe activiteiten/ideeën (bijv. blote voetenpad/belevenispad) en lopende activiteiten wordt uitgegaan dat financiering ervan buiten de Bedrijfs- en exploitatieplan Heemtuin Muntendam 29 van 38
exploitatiebegroting van de Heemtuin wordt georganiseerd. Dit betekent dat de aanleg/realisatie in principe kostendekkend plaats moet vinden al dan niet in combinatie met de inzet van zorgcliënten en re-integranten. Aanbevolen wordt een verdergaande subsidiescan (Europees, landelijk, provinciaal, gemeentelijk) uit te voeren. Anderzijds dient bekeken te worden in hoeverre jaarlijks terugkerende subsidies en bijdragen kunnen worden aangewend ten behoeve van de lopende exploitatie van de Heemtuin. Bijdragen Vanuit de gemeente wordt een vergoeding van 20.000 gegeven bestaande uit de overhead in verband met werkzoekenden. Dit bedrag wordt in een periode van 5 jaar afgebouwd naar nul. Met het opzetten van extra activiteiten en diensten is de verwachting dat de inzet van het aantal re-integranten in jaar 1 toeneemt. Uitgangspunt is dat deze re-integranten (deels) afkomstig zijn vanuit buurgemeenten en tegen een bijdrage van 1.700 per re-integrant per jaar worden ingezet op de Heemtuin. Voor het eerste jaar wordt rekening gehouden met de inzet van 12 extra re-integranten vanuit de buurgemeenten. Voor de inzet van zorgcliënten wordt gestreefd naar een verdubbeling van de huidige inzet van 6 zorgcliënten. Op basis hiervan wordt rekening gehouden met een bijdrage aan de Heemtuin van 1.500 per zorgcliënt per jaar. Ook zal uitgaande van MVO een aantal organisaties/bedrijven benaderd worden voor het in dienst nemen van re-integranten. Ten behoeve van het uitvoeren van de NME wordt rekening gehouden met een jaarlijkse bijdrage van 5.000 van de instantie/organisatie die de NME gaat verzorgen en daarbij gebruik maakt van de faciliteiten op de Heemtuin. Bijdrage Staats bosbeheer (SBB): SBB verzorgt het beheer en onderhoud van het gebied Tussen de Venen, onderdeel van Heemtuin Muntendam. Ook staan bij SBB de onderhoudsbudgetten onder druk en zijn zij op zoek naar alternatieve financieringsvormen. Uitgaande van een te realiseren besparing op dit punt door het inzetten van zorg cliënten en re-integranten wordt een deel van deze besparing bijgedragen aan de exploitatiebegroting van de Heemtuin. Vanuit de exploitatiebegroting van de Heemtuin wordt vanaf jaar 2 rekening gehouden met ruimte in de exploitatie om een bijdrage van 8.000 in de investeringen voor de aanleg van activiteiten et cetera te kunnen doen. Donateurschappen: voor donateurschappen wordt uitgegaan van het aantrekken van 5 grote partijen, 5.000 per partij per jaar. Voor het donateurschap vanuit particulieren wordt uitgegaan van het aantrekken van Bedrijfs- en exploitatieplan Heemtuin Muntendam 30 van 38
gemiddeld 100 particulieren die ieder een bijdrage doen van 100. Lagere bijdragen zijn natuurlijk ook van harte welkom. 6.4 Lasten Salarissen en sociale lasten Uitgangspunt is dat de Heemtuin binnen haar organisatiestructuur een bedrijfsvoering onderdeel heeft. Vanaf jaar 1 wordt er vanuit gegaan dat hierin een manager (36 uur), assistent/administrateur (16 uur) en promotie en acquisitie (24 uur) met ondersteuning vanuit de re-integratie (16 uur) aanwezig zijn. Eveneens wordt een kok (24 uur) ten behoeve van het aanbieden van de grote kaart in de horeca opgenomen. De salarissen zijn inclusief werkgeverslasten. Naast de bedrijfsvoering wordt rekening gehouden met de inzet van reintegranten. Op dit moment (2014) werken er circa 35 re-integranten op de Heemtuin/Tussen de Venen. De kosten die gemoeid gaan met de inzet van deze re-integranten bedragen 17.500 per re-integrant per jaar (totaal 612.500) en komt nu volledig voor rekening van de gemeente. In de exploitatie is dit uitgangspunt gehandhaafd. Overige personeelskosten Hieronder zijn bedragen opgenomen voor onder andere verzuimverzekering, ARBO, bedrijfskleding, reiskosten WW en overig. De overige personeelskosten zijn afgeleid van de bestaande begrotingen 2013 en de eerste helft 2014. Afschrijvingskosten Er is in het eerste jaar geen rekening gehouden met afschrijvingskosten van bestaande of nieuw aan te schaffen roerende en/of onroerende zaken. Deze kosten zijn onderdeel van de gemeentebegroting. Vanaf jaar 2 wordt wel rekening gehouden met afschrijvingskosten t.b.v. keukeninventaris, gereedschappen e.d. Overige bedrijfskosten De overige bedrijfskosten betreffen onder andere kantoor- en organisatiekosten, overige kosten, energiekosten etc. Er is geen rekening gehouden met huurbetalingen. De overige bedrijfskosten zijn afgeleid van de bestaande begrotingen 2013. Interestlasten Er is geen rekening gehouden met interestlasten. Vennootschapsbelasting Er wordt rekening gehouden met 25% vennootschapsbelasting over het gerealiseerde bedrijfsresultaat. Bedrijfs- en exploitatieplan Heemtuin Muntendam 31 van 38
6.5 Spinoff activiteiten Naast de beschreven activiteiten die plaats vinden op en rondom het nieuwe concept van de Heemtuin zijn er nog een aantal duurzaamheidsprojecten, die gerelateerd zijn aan de Heemtuin. Het betreft onder andere de inrichting/gebruik van een drietal leegstaande (winkel)panden in Muntendam die voor re-integratieprojecten (bijv. recycling/opknappen oude fietsen et cetera) zullen worden aangewend. Tevens zit hier nog een leefbaarheidsaspect in dat bijdraagt aan een plezieriger centrum (geen lege panden, meer bedrijvigheid). Deze duurzaamheidsprojecten en mogelijk nog toe te voegen overige projecten/activiteiten zijn vooralsnog niet opgenomen in de exploitatiebegroting en verdienen nog een nadere uitwerking. 6.6 Bedrijfsresultaat Uitgaande van de voorgaande ontwikkeling van de baten en lasten wordt verwacht binnen een periode van 5 jaar een sluitende exploitatiebegroting voor de Heemtuin te kunnen realiseren. Bedrijfs- en exploitatieplan Heemtuin Muntendam 32 van 38
Bijlage 1. Samenstelling klankbordgroep Bedrijfs- en exploitatieplan Heemtuin Muntendam 33 van 38
Samenstelling klankbordgroep De klankbordgroep bestaat uit de huidige samenwerkingspartners die een rol spelen op en rondom de Heemtuin en andere betrokken partijen en particulieren die de Heemtuin een warm hart toedragen. De klankborgroep is als volgt samengesteld: Bij het samenstellen van de klankbordgroep is rekening gehouden met een vertegenwoordiging van de partijen en die al bij de Heemtuin betrokken zijn, maar ook partijen en personen die de Heemtuin een warm hart toedragen. Bedrijfs- en exploitatieplan Heemtuin Muntendam 34 van 38