Ontwikkelprogramma armoede gemeente Leeuwarden 2014
|
|
- Suzanna van de Berg
- 8 jaren geleden
- Aantal bezoeken:
Transcriptie
1 Ontwikkelprogramma armoede gemeente Leeuwarden 2014 Inleiding Uit onze gemeentelijke armoedemonitor 1 blijkt dat Leeuwarden een stad is met een relatief groot armoedeprobleem. Een probleem dat nog steeds toeneemt als gevolg van de voortdurende economische crisis, waardoor mensen hun baan verliezen of hun inkomen achteruit zien gaan. Bijna 9000 huishoudens in onze gemeente leven van een inkomen op minimumniveau 2. Dat is 1 van elke 6 huishoudens in Leeuwarden. Dat aantal is in de afgelopen vier jaar met 17,8% gestegen. De problemen concentreren zich daarbij steeds meer bij huishoudens met een bijstandsuitkering en hebben in toenemende mate een langdurig karakter. Uit onderzoeken van het Nibud en uit onze armoedemonitor weten we dat de positie van gezinnen met kinderen daarbij het slechtst is: hun inkomen is onvoldoende om deel te kunnen nemen aan het sociale leven. In onze gemeente leeft 16,7% van de kinderen in een huishouden met een laag inkomen. Er zijn de nodige redenen om te komen tot een herziening van ons armoedebeleid: De armoedeproblematiek in Leeuwarden neemt toe, ook onder kinderen; Ons huidige beleid werkt op onderdelen wel en op onderdelen minder: zo weten we dat het effect van minimaregelingen op maatschappelijke participatie beperkt is. Daarnaast weten we niet goed in hoeverre onze minimaregelingen werkelijk leiden tot een verbetering van de financiële positie van mensen; Er zijn ontwikkelingen gaande die de financiële situatie en de mate van participatie zullen beïnvloeden. Naast de economische omstandigheden gaat het daarbij om veranderingen in wetgeving. Zo krijgen we in 2014 te maken met de invoering van de Participatiewet en in 2015 met de decentralisatie van de begeleiding en verzorging uit de AWBZ, de decentralisatie van de Jeugdzorg en een nieuwe voorziening voor chronisch zieken en gehandicapten. Ook de mogelijkheden voor inkomensondersteuning (bijzondere bijstand) worden in 2014 gewijzigd. Op dit moment weten we niet precies wie door de bezuinigingen getroffen worden. De exacte inhoud van de regelingen is immers nog niet bekend. Naast financiële risico s voor burgers bieden de decentralisaties ook kansen. De mogelijkheden om te komen tot brede oplossingen worden groter. We kunnen als gemeente zoeken naar maatregelen om armoede te bestrijden waarbij een grotere rol is weggelegd voor de eigen netwerken van onze burgers en waarbij een grotere nadruk ligt op de oplossingen van mensen zelf. Onze sociale wijkteams kunnen daarbij op een breder terrein (op maat) ondersteuning bieden. Dit kan de effectiviteit van onze maatregelen vergroten. 1 KWIZ, Cijfers KWIZ afkomstig uit In 2011 is minimumniveau gelijk aan 120% van het sociaal minimum. Inkomensgrens is per 2012 wettelijk verlaagd naar 110% van het sociaal minimum. [1]
2 Een herziening van het armoedebeleid is nodig, maar omdat we nog geen inzicht hebben in de inhoudelijke en financiële gevolgen van de verschillende regelingen is het voor het opstellen van volledig nieuw beleid nu nog te vroeg. Dat geldt ook voor de herijking van bestaande minimaregelingen. Wel is het op korte termijn mogelijk om op onderdelen tot verbeteringen te komen die de effectiviteit van een aantal maatregelen verhogen. In 2014 zal een nieuwe visie op armoedebestrijding aan de raad worden aangeboden. Voor de periode hebben wij een ontwikkelprogramma armoede vastgesteld. Dat programma bestaat uit een aantal maatregelen op korte termijn die vooral betrekking hebben op de participatie van kinderen en op duurzaamheid. Zodra helder is welke effecten de verschillende landelijke regelingen hebben, komen we tot een nieuwe brede visie op armoedebestrijding en maatschappelijke deelname. Wel geven we vast aan: 1) uit welke bouwstenen ons nieuwe armoedebeleid moet bestaan 2) uit welke stappen en fasen ons ontwikkelprogramma bestaat: wat doen we op korte termijn en wat op langere termijn (in samenhang met de decentralisaties op het sociale domein). Doelen en bouwstenen van ons nieuwe armoedebeleid De volgende doelen worden onderscheiden: 1) meer mensen moeten meedoen aan de samenleving 2) financiële problemen bij burgers moeten zoveel mogelijk worden voorkomen 3) er moet een vangnet zijn voor mensen die over te weinig middelen beschikken om noodzakelijke uitgaven te kunnen doen Een (toekomstbestendig) armoedebeleid is een integraal beleid: het maakt integraal onderdeel uit van alle maatregelen die de gemeente neemt. De bouwstenen voor dat nieuwe beleid, zijn: 1. Beleid is verbonden met andere beleidsterreinen Armoedebeleid is meer dan alleen het bieden van een vangnet in de vorm van minimaregelingen. Er zijn veel meer beleidsterreinen die van invloed zijn op de participatie en financiële situatie van onze inwoners. Het gaat dan bijvoorbeeld om maatregelen op het gebied van duurzaamheid (minder energiekosten), jeugd en onderwijs (meer kans op hoger inkomen op termijn), schuldhulp, re-integratie (meer kansen op inkomen uit betaald werk) en de voorbereiding op de Culturele Hoofdstad. Integraal armoedebeleid betekent dat we doelen op het gebied van armoedebestrijding en maatschappelijke participatie expliciet op moeten nemen in beleid op andere terreinen en de effecten van dat beleid zichtbaar moeten maken als resultaat van armoedebestrijding. 2. Maatregelen zijn gericht op participatie: armoedebeleid zet mensen in beweging Doel van armoedebeleid is altijd om mensen meer mee te laten doen. Dat betekent dat vormen van (inkomens-)ondersteuning een activerend karakter moeten hebben. Er wordt een koppeling gelegd tussen de ondersteuning die geboden wordt en de inzet die van mensen wordt gevraagd. [2]
3 3. Uitgaan van de versterking van de eigen kracht: armoedebeleid moet ertoe bijdragen dat mensen zelf uit de armoede komen Armoedebeleid moet erop gericht zijn dat mensen zelf hun leven weer in de hand nemen, dus zelf een bijdrage leveren aan de oplossing van hun probleem. Dat betekent dat we afspraken maken over de manier waarop mensen hun problemen gaan aanpakken en wat zij ervoor nodig hebben om dat te realiseren. Die afspraken maken we onder andere in de sociale teams. Uitgangspunt is maatwerk en wederkerigheid. 4. Voorkomen is beter dan genezen Zoals in de bijeenkomst met het maatschappelijk middenveld werd opgemerkt: reintegratiebeleid is de beste vorm van armoedebestrijding. Mensen mogen niet vervallen tot inactiviteit en inactiviteit mag nooit lonend zijn. Ook moeten we ervoor zorgen dat mensen niet onnodig over te weinig geld beschikken. Dat betekent dat ze in ieder geval makkelijk en snel moeten krijgen waar ze recht op hebben. De dienstverlening die zij nodig hebben wordt snel en goed geleverd. Of het nu gaat om het verstrekken van een uitkering, het bieden van advies over schulden of het helpen zoeken naar een baan. 5. Een vangnet alleen waar dat nodig is Een vangnet bied je als er geen andere oplossingen zijn. Dat betekent dat het is gericht op de financiële ondersteuning van mensen die niet in staat zijn om hun noodzakelijke uitgaven te doen. Dat vangnet is gericht op individuele situaties (conform de lijn van de nieuwe wetgeving). Ons toekomstige minimabeleid is dat vangnet. Hierin beschrijven we de manier waarop we aan inkomensondersteuning doen. Dat beleid zal gericht zijn op specifieke groepen (kinderen) en specifieke kosten (noodzakelijke kosten en kosten voor participatie). Het ontwikkelprogramma De korte termijn: 2013/2014 Om de komende periode het armoedebeleid effectiever te maken, worden de volgende maatregelen getroffen: 1. Participatie van kinderen in armoede Het is de vraag in hoeverre de huidige participatieregeling, waarbij ouders 60 per kind ontvangen, werkelijk bijdraagt aan het verhogen van de maatschappelijke deelname van kinderen. We vervangen deze regeling daarom door een regeling in natura. We stellen de middelen beschikbaar aan het Jeugdsportfonds, het Jeugdcultuurfonds en de Stichting Leergeld. Gevolg hiervan is deelname aan sport of cultuur toegankelijker wordt (het bedrag per kind is hoger) en dat deelname gegarandeerd is (middelen gaan naar de vereniging). De aanvraag loopt via intermediairs, zodat de rol van maatschappelijke organisaties wordt vergroot. 2. Duurzaamheid Energiekosten maken een steeds groter deel uit van de woonlasten. In de afgelopen twaalf jaar zijn gas- en elektriciteitsprijzen met ruim tien procent gestegen. De verwachting is dat deze elke acht jaar gaan verdubbelen. Dat leidt vooral voor mensen met een minimuminkomen tot grote problemen. Wanneer we geen maatregelen nemen, is het vrij [3]
4 besteedbaar inkomen als gevolg hiervan in 2024 tot nul gereduceerd! Ook heeft dit grote gevolgen voor de mogelijkheid om een woning te huren of te kopen 3. Prognose stijging energielasten als onderdeel van woonlasten Dit betekent dat maatregelen om de kosten van energie en het energieverbruik terug te dringen van groot belang zijn bij de bestrijding van armoede. De effectiviteit hiervan kon wel eens vele malen groter zijn dan die van de huidige minimaregelingen. We zijn al gestart om maatregelen rondom duurzaamheid te koppelen aan armoedebestrijding. Het gaat bijvoorbeeld om het verlagen van energielasten door isolatie, de inzet van energiecoaches en om het verlagen van de uitgaven door de eetbare stad. Hierbij wordt ook steeds vaker de verbinding gelegd met participatie. Daar gaan we mee door. We experimenteren de komende periode met een koppeling tussen deelname aan deze activiteiten en vormen van inkomensondersteuning. Daarnaast willen we plannen ontwikkelen voor energierenovatie, vooral binnen de kwetsbare wijken in onze stad. Dit heeft effecten op het milieu en het energiegebruik, maar ook op het gedrag van mensen, op werkgelegenheid en woningkwaliteit en op de energierekening van onze inwoners. 3. Culturele hoofdstad Het speerpunt van de culturele hoofdstad is het verhogen van participatie van arme kinderen en inwoners van aandachtswijken. Bij de projecten die we hierin ontwikkelen leggen we de nadruk op participatie van kinderen en volwassenen in de aandachtswijken. We betrekken bewoners bij het opknappen van de wijk of het realiseren van speeltuinen in de wijk. Met deze activiteiten willen we uiteraard niet wachten tot een nieuwe visie gereed is. Binnen de activiteiten kunnen we oefenen met het combineren van ondersteuning aan ouders en hun kinderen en bijvoorbeeld een verdienmodel in te voeren voor deelnemers. 4. Maatschappelijk netwerk Uit de bijeenkomst met het maatschappelijk netwerk kwamen suggesties naar voren over manieren om het armoedebeleid beter te organiseren. Bijvoorbeeld door de reguliere dienstverlening te verbeteren en door ruimte te geven aan professionals in de sociale 3 Het aantal woningen met woonlasten onder de 600 neemt af van 70% in 2012 tot 20% in 2032 [4]
5 teams. In de komende periode halen we deze suggesties en tips op en brengen we waar dat kan verbeteringen aan in onze dienstverleningsprocessen. Op langere termijn Op langere termijn (ontwikkelen in 2013 en 2014, invoeren in 2015) komen we tot een breed integraal armoedebeleid dat voldoet aan de bouwstenen zoals we die hierboven hebben benoemd. Het gaat daarbij onder andere om de vaststelling van het (brede) vangnet en de koppeling tussen de doelen van andere beleidsterreinen aan die van armoedebestrijding. Globaal ziet het ontwikkelprogramma er als volgt uit: Speerpunt/onderdeel Kinderen in armoede: participatieregeling voor kinderen overhevelen naar de verschillende fondsen voor kinderen en afspraken maken over de uitvoering en resultaten. Maatschappelijk netwerk: inzetten sociale teams om participatie te vergroten. Duurzaamheid: prioriteit leggen bij gezinnen met lage inkomens (energiebesparing) Zorgen voor efficiënte dienstverlening naar aanleiding van de input van de sociale teams en cliënten. Culturele hoofdstad: het koppelen deelname aan projecten culturele hoofdstad en vergoeding. Schuldhulpverlening: afspraken maken met banken om vanuit MVO inwoners gratis financieel advies te geven. Maatwerk: een (beperkt) vrij budget ter beschikking stellen aan de wijkteams om participatiedoelen te realiseren. Vangnet: keuzes maken. Voor wie stellen we het vangnet beschikbaar en waar bestaat het vangnet uit. Hierbij streven we naar een zo eenvoudig mogelijke regeling. Werk en participatie: keuzes maken in ondersteuning van doelgroepen, koppelen participatieverplichting aan minimaregelingen. Overige decentralisaties: armoedebeleid als onderdeel van de uitwerking van het totale beleid rondom decentralisaties. Duurzaamheid: plannen voor energierenovatie in kwetsbare wijken Tijdpad Direct regelen in 2013 Uitproberen in 2013/2014 Verder uitwerken in 2014 [5]
Startnotitie Integraal armoedebeleid
Startnotitie Integraal armoedebeleid Doel presentatie: o Raad informeren over onderzoek armoedebeleid o Voorlopige planning om te komen tot kadernota armoedebeleid o Rol van de gemeenteraad Aanleiding
Nadere informatieDeelplan Minimabeleid Beleidsplan sociaal domein 2015-2018
Deelplan Minimabeleid Beleidsplan sociaal domein 2015-2018 Gemeente Noordoostpolder 19 augustus 2014 Inhoudsopgave Inhoudsopgave... 2 1. Inleiding... 3 2. Doelen en doelgroep... 4 2.1. Doelen... 4 2.1.1.
Nadere informatieMinimabeleid Beek, september 2014 Danielle Marting
Minimabeleid 2015 Beek, september 2014 Danielle Marting - 2-1. Inleiding In de afgelopen jaren heeft de gemeente Beek een stevig armoedebeleid opgebouwd. Sinds 2006 is Beek actief in het voorkomen en bestrijden
Nadere informatieNaar een Financieel Vangnet
Naar een Financieel Vangnet Inhoudsopgave 1. Inleiding... 3 2. Achtergrond: een vangnet als voorwaarde voor vernieuwing... 4 3. Huidige armoede beleid... 5 4. Nieuw financieel vangnet... 6 Bijzondere bijstand...
Nadere informatieArmoede in Voorschoten in beeld
Armoede in Voorschoten in beeld Gebruik en bereik van de minimaregelingen onder minimahuishoudens Gebruik en bereik bijzondere bijstand (per huishouden) 516 550 =18% =16% =15% 92 90 561 84 Daling -: -7%
Nadere informatieBeleidsregels financieel vangnet.
Algemeen: Met ingang van 1 januari 2015 krijgen de gemeenten er een groot aantal nieuwe taken bij. Het gaat om de decentralisatie van een aantal taken uit de Algemene Wet Bijzondere Ziektekosten (AWBZ),
Nadere informatieBestuurlijke nota onderzoek armoedebeleid
1 Bestuurlijke nota onderzoek armoedebeleid Inleiding In haar jaarplan 2017 heeft de rekenkamercommissie een onderzoek naar het armoedebeleid aangekondigd. De armoedeproblematiek is lastig in kaart te
Nadere informatieAanleiding en probleemstelling
No.: Portefeuillehouder: Wethouder Harmsen Afdeling: Welzijn en Onderwijs Behandelaar: C.H.A.M. Weterings De raad van de gemeente Tholen Tholen, 16 juni 2015 Onderwerp: voorstel om in te stemmen met de
Nadere informatieArmoedemonitor gemeente Menterwolde 2014
Armoedemonitor gemeente Menterwolde 2014 Twee onderdelen Onderzoek naar de omvang en samenstelling van de doelgroepen voor het gemeentelijke armoedebeleid en het gebruik van inkomensondersteunende regelingen
Nadere informatieDe leden van de gemeenteraad van Haarlemmermeer Postbus 250
gemeente Haarlemmermeer De leden van de gemeenteraad van Haarlemmermeer Postbus 250 2130 AG Hoofddorp Bezoekadres: Raadhuisplein 1 Hoofddorp Telefoon 0900 1852 Telefax 023 563 95 50 Organisatieonderdeel
Nadere informatieBeleidsplan minimabeleid 2014-2017
Beleidsplan minimabeleid 2014-2017 Pagina 1 Inleiding: Armoede is een complex fenomeen waarin de dimensies van inkomen, gezondheid, opleiding, zelfredzaamheid en mogelijkheden tot participatie een belangrijke
Nadere informatieRKC s OWO. Onderzoeksplan. Armoedebeleid. April 2015. Ooststellingwerf, Weststellingwerf, Opsterland
Onderzoeksplan Armoedebeleid April 2015 Colofon De rekenkamercommissies van Ooststellingwerf en Opsterland bestaan uit drie externe leden. De rekenkamercommissie van Weststellingwerf bestaat uit drie externe
Nadere informatieS. Dohmen 5772
Adviesraad Sociaal Domein Postbus 5 5340 BA Oss E-mail gemeente@oss.nl www.oss.nl Postbus 5 5340 BA Oss Wilt u bij uw reactie de datum van deze brief en ons kenmerk vermelden? Datum Behandeld door Doorkiesnummer
Nadere informatieNaam en telefoon. Sille Dohmen 5772 Afdeling. Portefeuillehouder
Onderwerp Minima Effect Rapportage 2017 Nibud Datum 28 mei 2018 Naam en telefoon Sille Dohmen 5772 Afdeling SMO Portefeuillehouder Kees van Geffen Waarover wil je informeren? Met de Minima Effect Rapportage
Nadere informatieNota van B&W. Samenvatting
Nota van B&W Onderwerp Minimabeleid in de gemeente Haarlemmermeer Portefeuillehouder dr T.C.M. Horn I 8 QLkb 10 &L- 2 Inlichtingen R.J. Kouwenhoven (023 567 66 15) Collegevergadering Regirtrabenummar z00
Nadere informatieRaadsvoorstel. Ill. Onderwerp: Herijking armoedebeleid
Raadsvoorstel Voorstelnummer: 2017-056 Houten, 30 mei 2017 Onderwerp: Herijking armoedebeleid Beslispunten: 1. De raad voor te stellen de beleidsnota herijking armoedebeleid 2017-2020 -als integraal onderdeel
Nadere informatieVOORSTEL AAN DE GEMEENTERAAD
VOORSTEL AAN DE GEMEENTERAAD Datum Raadsvergadering: Bestuurlijk hoofdthema: BBVnummer: 108667 Raadsvoorstel: 109814 Portefeuillehouder: Maret Rombout Paraaf controller: Datum Paraaf Onderwerp Vaststelling
Nadere informatieOverzicht huidige minimaregelingen
Datum 10 juni 2014 1 (7) Overzicht huidige minimaregelingen Auteur Eveline Bal, Beleidsadviseur Werk & Inkomen Het huidige minimabeleid van de gemeente Nieuwegein kent verschillende instrumenten ter bestrijding
Nadere informatieInspiratiediner Wij in de Wijk. Bora Avric, Senior Adviseur Movisie
Inspiratiediner Wij in de Wijk Bora Avric, Senior Adviseur Movisie 6/23/2014 Sportquiz Vraag 1: Hoeveel procent van de Nederlanders sport minimaal 1 x per maand? 64% of 75 % Sportquiz Vraag 1: Hoeveel
Nadere informatieAan het college van Burgemeester en Wethouders van de gemeente Maassluis. Geacht college van Burgemeester en Wethouders,
Aan het college van Burgemeester en Wethouders van de gemeente Maassluis Postbus 55 3140 AB Maassluis T 010 5919243 E info@adviesraadsamenlevingszakenmaassluis.nl I www.adviesraadsamenlevingszakenmaassluis.nl
Nadere informatieNota Minimabeleid 2015 Leiderdorp
Nota Minimabeleid 2015 Leiderdorp Versie: 17 november 2015 1. Inleiding De aanleiding voor deze nota is drieledig: (1) in 2015 wordt de wetgeving op het gebied van Werk en Inkomen op verschillende punten
Nadere informatieBeleid minimaregelingen Datum indiening vragen: 10 maart Vragen:
Fractie: PvdA-GL Naam: K. Gerritsen Onderwerp: Beleid minimaregelingen Datum indiening vragen: 10 maart 2016 Vragen: De fractie van de PvdA-GL heeft hierover de volgende vragen: NB. Toelichting op vragen
Nadere informatieArmoede in Schildersbuurt
Armoede in Schildersbuurt De wijk Schildersbuurt ligt in stadsdeel 5 Centrum en heeft 31.639 inwoners (1 januari 2015). 1 Financiële positie huishoudens Financiële positie huishoudens In de Stadsenquête
Nadere informatieMededeling van het college aan de gemeenteraad ( )
Onderwerp: Reactie op onderzoek rekenkamercommissie Portefeuillehouder: Wethouder Telder Datum: 4 mei 2016 Kennis te nemen van - Onze reactie op het rapport Armoede een voortdurende zorg van de Rekenkamercommissie.
Nadere informatieKinderen en armoede. Waarom inzet van het Jeugdsportfonds en Jeugdcultuurfonds?
Kinderen en armoede Waarom inzet van het Jeugdsportfonds en Jeugdcultuurfonds? Cijfers over kinderen die in armoede opgroeien In 2011 groeiden 359.000 kinderen op in armoede (10,6%) In 2012 groeiden 377.000
Nadere informatieGorinchem, 4 november Geachte heer, mevrouw,
Gorinchem, 4 november 2014 Geachte heer, mevrouw, Langs deze weg vragen wij uw aandacht voor het volgende: Onlangs is er een bijeenkomst geweest van de Cliëntenraad van de RSD KB AV met een afvaardiging
Nadere informatieINKOMENS EFFECT RAPPORTAGE GEMEENTE VLISSINGEN
INKOMENS EFFECT RAPPORTAGE GEMEENTE VLISSINGEN Een onderzoek naar de effecten van het armoedebeleid op de inkomenspositie van minimahuishoudens en werkenden met lage inkomens in de gemeente Vlissingen.
Nadere informatieDivosa Benchmark Armoede & Schulden Rapportage 2017 module armoedebeleid
Divosa Benchmark Armoede & Schulden Rapportage 2017 module armoedebeleid Inzicht in de prestaties van het armoedebeleid Loppersum Pagina 1 / 24 - Benchmarkrapportage 2017 - Divosa Benchmark Armoede en
Nadere informatieKeuzenotitie Gemeente Opmeer. Herijking en actualisering beleidsregels bijzondere bijstand en vereenvoudiging uitvoeringsproces
Keuzenotitie Gemeente Opmeer Herijking en actualisering beleidsregels bijzondere bijstand en vereenvoudiging uitvoeringsproces 1 1. Inleiding De bijstand is ook voor de burgers van Opmeer een laatste vangnet.
Nadere informatie2513AA22XA. De Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Binnenhof 1 A 2513 AA S GRAVENHAGE
> Retouradres Postbus 90801 2509 LV Den Haag De Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Binnenhof 1 A 2513 AA S GRAVENHAGE 2513AA22XA Postbus 90801 2509 LV Den Haag Parnassusplein 5 T 070 333
Nadere informatieRaadsstuk. Onderwerp: Samen actief tegen armoede BBV nr: 2015/488128
Raadsstuk Onderwerp: Samen actief tegen armoede BBV nr: 2015/488128 In het coalitieprogramma is afgesproken dat gedurende deze collegeperiode extra wordt geïnvesteerd in het minimabeleid, waarbij speciale
Nadere informatieBora Avric, Senior Adviseur Movisie 6/2/2015
Gezonde wijk in wording: Sport als middel tot participatie Bora Avric, Senior Adviseur Movisie 6/2/2015 Sportquiz Vraag 1: Hoeveel procent van de Nederlanders sport minimaal 1 x per maand? 64% of 75 %
Nadere informatieDe Staatssecretaris van Sociale Zaken en Werkgelegenheid, de heer A. Aboutaleb, handelend als bestuursorgaan, hierna te noemen: de Staatssecretaris,
CONVENANT Kinderen doen mee! Partijen, De Staatssecretaris van Sociale Zaken en Werkgelegenheid, de heer A. Aboutaleb, handelend als bestuursorgaan, hierna te noemen: de Staatssecretaris, Het College van
Nadere informatieAmsterdammers over het gemeentelijk armoedebeleid
Amsterdammers over het gemeentelijk armoedebeleid Hoe denken Amsterdammers over het gemeentelijk armoedebeleid? Dit is het onderwerp van een peiling van OIS in opdracht van AT onder Amsterdammers. Methode
Nadere informatiew gemeenu, ( ) o s t e r h o u t
WW w gemeenu, ( ) o s t e r h o u t NOTA VOOR DE RAAD Datum: 26 februari 2016 Onderwerp: Minimabeleid 2016 en verder Nummer raadsnota: Bl.0150661 Portefeuillehouder: Bijlagen: Ter inzage: Vissers 1. Minimabeleid
Nadere informatieEffectiever minimabeleid in Amersfoort
Effectiever minimabeleid in Amersfoort Trudi Nederland Marieke Wentink Marian van der Klein M.m.v. Marie-Christine van Dongen en Monique Stavenuiter Oktober 2007 Verwey- Jonker Instituut Samenvatting
Nadere informatieCategoriale regelingen mogen worden verstrekt aan inkomens tot 110% van het minimum
Aan de gemeenteraad 13 december 2011 Onderwerp: Vaststelling Verordeningen wetswijzigingen WWB 2012 en de bijbehorende beleidsregels 1. Voorstel 1. Voorgesteld wordt om de Verordening Langdurigheidstoeslag
Nadere informatieARMOEDE-INDEX GEMEENTE KRIMPENERWAARD
ARMOEDE-INDEX GEMEENTE KRIMPENERWAARD Onderzoek naar de omvang en samenstelling van de doelgroep voor het armoedebeleid en het gebruik van minimaregelingen in de gemeente Krimpenerwaard. Colofon Opdrachtgever
Nadere informatieNieuw model voor Maatschappelijke Ondersteuning. Hans Weggemans 12 november 2014
Nieuw model voor Maatschappelijke Ondersteuning Hans Weggemans 12 november 2014 1 Decentralisaties Participatiewet 2015 (- ca. 20%) Wmo: Begeleiding en verzorging 2015 (-25% resp. -15%) Jeugdzorg 2015
Nadere informatieHet college van burgemeester en wethouders is verantwoordelijk voor de uitvoering van de regeling 'Haarlemmermeer doet mee!'.
gemeente Haarlemmermeer Nota van B&W Onderwerp Portefeuillehouder S. Bak Collegevergadering 2 juli 2013 Inlichtingen Rob Kouwenhoven Registratienummer 2013.0050749 1. Samenvatting Wat willen we bereiken?
Nadere informatieInterne Memo nr. commissie MO G.E. Oude Kotte Datum: december 2014 Onderwerp: BOT-overleg armoedebeleid 2015 Afschrift aan: vul in
Interne Memo nr. Aan: commissie MO Van: G.E. Oude Kotte Datum: december 2014 Onderwerp: BOT-overleg armoedebeleid 2015 Afschrift aan: vul in Inleiding Per 1 januari 2015 wijzigen een aantal zaken binnen
Nadere informatieWorkshop decentralisaties sociaal domein. 30 september 2013
Workshop decentralisaties sociaal domein 30 september 2013 Inhoud Stimulansz Even voorstellen De 3 decentralisaties Wat kan de meerwaarde van sport zijn? Aan de slag met het kaartspel Stimulansz We zijn
Nadere informatieSAMEN BEREIK JE MEER DAN ALLEEN. Monique Maks, directeur Jeugdsportfonds & Jeugdcultuurfonds
SAMEN BEREIK JE MEER DAN ALLEEN Monique Maks, directeur Jeugdsportfonds & Jeugdcultuurfonds KINDEREN & JONGEREN IN ARMOEDE 378.000 kinderen & jongeren Opgroeien in armoede is een belangrijke oorzaak van
Nadere informatieAdviesraad Sociaal Domein. Postbus BA Oss S. Dohmen Advies Nibud MER
Adviesraad Sociaal Domein Postbus 5 5340 BA Oss E-mail gemeente@oss.nl www.oss.nl Postbus 5 5340 BA Oss Wilt u bij uw reactie de datum van deze brief en ons kenmerk vermelden? Datum Behandeld door Doorkiesnummer
Nadere informatie15 september 2014 8 2014/ n.v.t. wethouder H.G. Engberink
Aan de raad van de gemeente Olst-Wijhe. Raadsvergadering d.d. Agendapunt Voorstelnummer Opiniërend besproken d.d. Portefeuillehouder 15 september 2014 8 2014/ n.v.t. wethouder H.G. Engberink Kenmerk 14.405692
Nadere informatieNotitie inkomensondersteuning 2015
Notitie inkomensondersteuning 2015 Notitie inkomensondersteuning en bezuinigingen 2015 1 Inhoudsopgave Inleiding... 3 Leeswijzer... 3 Minimabeleid van 2014 naar 2015 en verder... 4 Fonds Deelname Maatschappelijke
Nadere informatieRaadsstuk. Onderwerp: Maatschappelijke participatie door kinderen (Kansen voor de jeugd II) Reg.nummer: 2009/235363
Raadsstuk Onderwerp: Maatschappelijke participatie door kinderen (Kansen voor de jeugd II) Reg.nummer: 2009/235363 1. Inleiding Kinderen die in armoede opgroeien krijgen vaak minder kansen om mee te doen
Nadere informatieTransformaties in rijks- en lokaal beleid. 19 september 2013 Jolanda Verbiesen
Transformaties in rijks- en lokaal beleid 19 september 2013 Jolanda Verbiesen Waar geven gemeenten geld aan uit? 1. Salarissen ambtenaren 2. Overdrachtsuitgaven (oa. Bijstand) 3. Inkoop tot 2007 ca. 1000,-
Nadere informatieHet sociale domein in verandering. Kansen voor verbetering
Het sociale domein in verandering Kansen voor verbetering Veendam, 25 april 2013 Agenda Een korte inleiding Veranderingen in het sociale domein Decentralisaties 2 Het sociale domein verandert De overheid
Nadere informatieRaadsmededeling - Openbaar
Raadsmededeling - Openbaar Nummer : 46/2017 Datum : 22 maart 2017 B&W datum : 21 maart 2017 Beh. Ambtenaar : Henk ter Beest Portefeuillehouder : H. Wiltink Onderwerp : Evaluatie 2016, Armoedebeleid gemeente
Nadere informatieCollege van Burgemeester en Wethouders Postbus AP Kerkrade. SP Kerkrade Kaardebol HV Kerkrade. Vragen artikel 38 inzake armoede.
Aan: Van: Betreft: Antwoord: College van Burgemeester en Wethouders Postbus 600 6460 AP Kerkrade SP Kerkrade Kaardebol 26 6467HV Kerkrade Vragen artikel 38 inzake armoede. Schriftelijk Datum: 18 september
Nadere informatieInitiatiefvoorstel aan de Raad. Formulierenbrigade. Klik hier voor de reactie d.d. 21 november 2006 van het college van B&W
Klik hier voor de reactie d.d. 21 november 2006 van het college van B&W Initiatiefvoorstel aan de Raad Datum raadsvergadering 29 november 2006 Nummer voorstel: 215/2006 Onderwerp: Initiatiefvoorstel van
Nadere informatieArmoedebeleid en (voorgenomen) maatregelen Rijk. Presentatie Cie. MC 28 januari 2014
Armoedebeleid en (voorgenomen) maatregelen Rijk Presentatie Cie. MC 28 januari 2014 Programma Cijfers, regelingen en maatregelen Eindhoven Landelijk kader en wetsvoorstellen Voorgenomen maatregelen Overige
Nadere informatieFactsheet Armoedebeleid en schuldhulpverlening
Factsheet Armoedebeleid en schuldhulpverlening Versie 2.0; april 2014 Inleiding: Armoedebeleid/schuldhulpverlening zal ook in de nieuwe bestuursperiode een belangrijk thema blijven binnen de sociale pijler
Nadere informatieRaadsvoorstel. Onderwerp: Vrijwillige inzet in Velsen
Raadsvoorstel Onderwerp: Vrijwillige inzet in Velsen 2014-2017 Datum raadsvergadering 06-02-2014 Portefeuillehouder(s) R.G. te Beest W.E. Westerman Registratienummer Rs13.00783 Ambtenaar K. Bruijns Datum
Nadere informatieINKOMENS EFFECT RAPPORTAGE GEMEENTE WAALWIJK 2014
INKOMENS EFFECT RAPPORTAGE GEMEENTE WAALWIJK 2014 Inkomens Effect Rapportage gemeente Waalwijk 2014 Een onderzoek naar de effecten van het armoedebeleid op de inkomenspositie van minimahuishoudens in de
Nadere informatieGemeentelijk armoedebeleid. Martijn Schut Adviseur Stimulansz
Gemeentelijk armoedebeleid Martijn Schut Adviseur Stimulansz Armoede Armoede is een complex verschijnsel met veelal samenhangende dimensies zoals inkomen, maatschappelijke participatie, opleidingsniveau,
Nadere informatieRaads informatiebrief (Sociaal-Economische pijler)
gemeente Eindhoven Raadsnummer 04.R94O.OOI Inboeknummer o4toooyss Classificatienummer 43I.6oy Dossiernurnmer sp juli aoo4 Raads informatiebrief (Sociaal-Economische pijler) Betreft evaluatie en ontwikkelingen
Nadere informatie3D s. Gevolgen van decentralisaties voor gemeenten. Gewestelijke vergadering PvdA Zuid-Holland
Gevolgen van decentralisaties voor gemeenten Gewestelijke vergadering PvdA Zuid-Holland Rotterdam, 14 december 2013 Programma Inleiding Overzicht stand van zaken Voorstellen sprekers landelijk, provinciaal
Nadere informatieProject Sociaal huis Opdrachtgever Hans Killaars i.o.v. het college van B&W Trekker Nog te bepalen Datum 22 oktober 2014
Project Sociaal huis Opdrachtgever Hans Killaars i.o.v. het college van B&W Trekker Datum 22 oktober 2014 Doel Waarvoor doen we het? In december 2013 heeft de gemeenteraad ingestemd met de kadernota minimabeleid
Nadere informatieBuurtsportcoaches en de grote transformaties van het sociale domein. Robby Aldenkamp.
Buurtsportcoaches en de grote transformaties van het sociale domein Robby Aldenkamp. Drie decentralisaties in het sociale domein: 1. AWBZ WMO 2. Participatiewet 3. Jeugdwet Wat verandert er met ingang
Nadere informatieBeeldvormende raadsvergadering. kaderstellend Beleidsplan een integrale aanpak schuldhulpverlening in Venlo. Woensdag 11 januari 2017
Beeldvormende raadsvergadering kaderstellend Beleidsplan een integrale aanpak schuldhulpverlening 2017-2020 in Venlo Woensdag 11 januari 2017 Schuldhulpverlening gemeente Venlo 2 Waar een wil èn ondersteuning
Nadere informatieHoofdstuk 24. Financiële dienstverlening
Hoofdstuk 24. Financiële dienstverlening Samenvatting De gemeente voert diverse inkomensondersteunende maatregelen uit die bedoeld zijn voor huishoudens met een lager inkomen. Ruim zeven op de tien Leidenaren
Nadere informatieJoan de Haan
Agendapunt commissie: steller telefoonnummer email Joan de Haan 06-10237370 Joan.deHaan@a2samenwerking.nl Agendapunt kenmerk datum raadsvergadering 14raad00330 29 januari 2015 onderwerp Nota Heroverweging
Nadere informatieGEMEENTE HAARLEMMERLIEDE EN SPAARNWOUDE
GEMEENTE HAARLEMMERLIEDE EN SPAARNWOUDE NOTULEN / VOLGNR.: ONDERWERP : Minimabeleid Haarlemmerliede en Spaarnwoude 2015 Voorgesteld besluit: 1. Met ingang van 1 januari 2015 de Beleidsregels minimabeleid
Nadere informatieHet Meedoenarrangement. Armoede mag niemand uitsluiten
Het Meedoenarrangement Armoede mag niemand uitsluiten 1. Inleiding Niemand mag door armoede buiten de boot vallen of sociaal uitgesloten worden. Inwoners moeten zich kunnen ontplooien, hun eigen mogelijkheden
Nadere informatieStichting OBD (Overlegorgaan Belangenbehartiging Dronten)
Stichting OBD (Overlegorgaan Belangenbehartiging Dronten) Secretariaat Stichting OBD Braspenning 26, 8253 BB Dronten T: 0321-338155 M: 0613785451 E: secretaris@clientenraadobd.nl Het College van burgemeester
Nadere informatieRaadsvoorstel. : Voorstel integraal minimabeleid inclusief Klijnsma middelen Datum college : 11 juli 2017
*Z022867205E* documentnr.: ADV/RC/17/00341 zaaknr.: Z/C/17/43987 Raadsvoorstel Onderwerp : Voorstel integraal minimabeleid inclusief Klijnsma middelen Datum college : 11 juli 2017 Portefeuillehouder :
Nadere informatieGemeenteraad. Aan de gemeenteraad Dienst/afdeling: SMO. Onderwerp: Kinderen in armoede en flankerend armoedebeleid
Aan de gemeenteraad Dienst/afdeling: SMO Onderwerp: Kinderen in armoede en flankerend armoedebeleid Wat adviseert het college te besluiten? 1. In te stemmen met de inzet van de extra middelen ten behoeve
Nadere informatieMinimabeleid 't Hoogeland
Beleidskader BMWE- gemeenten Minimabeleid 't Hoogeland 3 september 2013 Inhoudsopgave Inhoud 1. Inleiding...3 1.1 Doelstelling...4 1.2 Het algemeen landelijk kader...5 1.3 Huidig kader Wet werk en bijstand
Nadere informatieVOORSTEL AAN DE GEMEENTERAAD. Behandelend ambtenaar: B. de Looff Afdeling/cluster: MO/SEM Telefoonnr.: Portefeuillehouder: J.F.A.
*15.23236* VOORSTEL AAN DE GEMEENTERAAD Behandelend ambtenaar: B. de Looff Afdeling/cluster: MO/SEM Telefoonnr.: 35218 Portefeuillehouder: J.F.A. Alberts Onderwerp: Hervorming minimabeleid 2016-2020 Registratienummer:
Nadere informatiegehoord het voorstel van burgemeester en wethouders van de gemeente Aa en Hunze, tijdens de raadsvergadering d.d. 23 juni 2016;
De raad der gemeente Aa en Hunze; gehoord het voorstel van burgemeester en wethouders van de gemeente Aa en Hunze, tijdens de raadsvergadering d.d. 23 juni 2016; gelet op de bepalingen van de Gemeentewet,
Nadere informatiePAOG nascholing JGZ Integrale Aanpak Jeugdzorg Eerder, sneller, beter en goedkoper
PAOG nascholing JGZ 26-11-2013 Integrale Aanpak Jeugdzorg Eerder, sneller, beter en goedkoper Gemeenten: verantwoordelijk voor sociale domein Nieuwe verantwoordelijkheden Per 1-1-2015, invoering 3 decentralisaties
Nadere informatieAAN het raadslid L. Coenen. Artikel 43-vragen inzake huurverhogingen van woningcorporaties
uw nummer uw datum 15 maart 2013 ons nummer onze datum verzonden inlichtingen bij sector/afdeling doorkiesnr. RU/2013/üit/50446 21 mei 2013 2 2 MEI 2013 M. van Vught RU/Stedelijke Ontwikkeling 0475-359
Nadere informatieHet sociaal domein. Renate Richters Els van Enckevort
Het sociaal domein Renate Richters Els van Enckevort Om te beginnen vijf stellingen Zijn ze waar of niet waar? - 2 - Stelling 1 Ongeveer 5% van de jeugdigen in Nederland heeft met (een vorm van) jeugdzorg
Nadere informatieIedereen doet mee inspiratiebundel. Minimaregelingen
Iedereen doet mee inspiratiebundel Minimaregelingen Inhoudsopgave Minimaregelingen zijn regelingen voor mensen met een laag inkomen. Kijk voor de voorwaarden op www.geldermalsen.nl, zoek op minimaregelingen.
Nadere informatieBELEIDSNOTITIE PARTICIPATIERAAD GEMEENTE VENRAY
BELEIDSNOTITIE PARTICIPATIERAAD GEMEENTE VENRAY INLEIDING Met ingang van 1 januari 2015 krijgen gemeenten een groot aantal taken overgeheveld, de zogeheten decentralisaties AWBZ-Wmo, de Jeugdwet en de
Nadere informatieEnergie en armoede, deel2: oplossingsrichtingen. 25 juni 2013 Bert Weevers, kennismiddag energie en armoede
Energie en armoede, deel2: oplossingsrichtingen 25 juni 2013 Onderwerpen Verdieping probleem 1. Energie en armoede Armoede, kenschets probleem 2. Woonlasten: betaalbaarheid onder druk Cijfers, oorzaken
Nadere informatieRegistratienummer / 16Z Beleidsplan 'Armoedebestrijding en schuldhulpverlening in Midden- Delfland '
Datum 2 februari 2017 Nummer 2017-03- Datum commissievergadering 14 februari 2017 Datum raadvergadering 28 februari 2017 OPLEGGER Registratienummer 2017-00369 / 16Z.003708 Onderwerp Portefeuillehouder
Nadere informatieRaadsvoorstel. Minimabeleidsplan Portefeuillehouder: H.G.Jumelet
svoorstel Onderwerp: Minimabeleidsplan 2013-2014 Portefeuillehouder: H.G.Jumelet Participatie Kwaliteit Werk & Participatie A. Kiewiet, telefoon ((0591)68 56 21) Aan de gemeenteraad Voorgesteld besluit
Nadere informatieINKOMENS EFFECT RAPPORTAGE GEMEENTE OLST-WIJHE
INKOMENS EFFECT RAPPORTAGE GEMEENTE OLST-WIJHE Een onderzoek naar de effecten van het armoedebeleid op de inkomenspositie van minimahuishoudens en werkenden met lage inkomens in de gemeente Olst-Wijhe.
Nadere informatieArmoedeaanpak Gemeente Leeuwarden. De kunst van het rondkomen
Armoedeaanpak Gemeente Leeuwarden De kunst van het rondkomen Voorwoord Armoede is een onrecht. Het terugdringen van armoede is een belangrijke ambitie van dit college. Een ambitie die vele domeinen en
Nadere informatieStand van zaken Minimabeleid Maart 2016
Minimabeleid Maart 2016 Meer voor wie minder heeft! Minimabeleid 2015-2018 Op 7 juli 2015 heeft de gemeenteraad de nota Meer voor wie minder heeft vastgesteld. De nota richt zich op zes thema s: taboe
Nadere informatieVoorgesteld wordt aan Stichting Leergeld een eenmalig subsidie te verlenen voor het jaar 2013 ter grootte van maximaal 61.000,-.
Collegevoorstel Sector : MO Reg.nr. : 4472358 Opsteller : M.I.M. van Berkum Telefoon : (033) 469 44 97 User-id : BERZ Onderwerp Subsidie voor Stichting Leergeld 2013 Voorstel: Voorgesteld wordt aan Stichting
Nadere informatieEvaluatie armoederegelingen 2017 Ridderkerk
Evaluatie armoederegelingen 2017 Ridderkerk Inhoudsopgave Inleiding... 2 Opvallende cijfers... 2 Nader inzoomen op de minimaonderdelen... 3 Kwijtschelding gemeentelijke belastingen... 3 Bijzondere bijstand
Nadere informatieAdviesnota aan B en W
Onderwerp Beleidsregels minimabeleid 2015 Datum 16 december 2014 Naam steller Sanne Bloemen Kenmerk Afdelingsmanager Hans Killaars Afdeling Maatschappelijke Diensten Coördinator Paul de Mulder Voorstel
Nadere informatieMaatschappelijke ondersteuning
Maatschappelijke ondersteuning Programma themakamer Een nieuw stelsel Inleiding door Hans Weggemans, directeur Wijkontwikkeling, Zorg en Welzijn Wat betekent dat voor: Kleis Pit (MEE Twente) Rembrandt
Nadere informatieDecentralisaties. Ingangsdatum 1 januari 2015: Jeugdzorg (behandeling in 1e kamer ws in feb 2014) Wmo 2015 / AWBZ. Participatiewet
WIJeindhoven: landingsbaan 3D s Decentralisaties Ingangsdatum 1 januari 2015: Jeugdzorg (behandeling in 1e kamer ws in feb 2014) Wmo 2015 / AWBZ Participatiewet WIJeindhoven: landingsbaan 3D s Jeugdzorg
Nadere informatieRaadsvoorstel GEMEENTEBESTUUR
1387874 Raadsvoorstel GEMEENTEBESTUUR onderwerp Integrale aanpak Actief uit armoede en schulden raadsnummer 2018 72 collegevergadering d.d. 20 november 2018 raadsvergadering d.d. 19 december 2018 fatale
Nadere informatieINKOMENS EFFECT RAPPORTAGE GEMEENTE HATTEM
INKOMENS EFFECT RAPPORTAGE GEMEENTE HATTEM Inkomens Effect Rapportage gemeente Hattem Een onderzoek naar de effecten van het armoedebeleid op de inkomenspositie van minimahuishoudens en werkenden met lage
Nadere informatieBijlage 1 Opties voor gemeentelijke ondersteuning van chronisch zieken en gehandicapten en advies voor keuze uit opties
Bijlage 1 Opties voor gemeentelijke ondersteuning van chronisch zieken en gehandicapten en advies voor keuze uit opties In deze bijlage behandelen we kort vijf opties die de gemeente kan inzetten bij de
Nadere informatieARMOEDEMONITOR GEMEENTE RIDDERKERK 2015
ARMOEDEMONITOR GEMEENTE RIDDERKERK 2015 Armoedemonitor gemeente Ridderkerk 2015 Een onderzoek naar de omvang en samenstelling van de doelgroepen voor het gemeentelijke armoedebeleid en het gebruik van
Nadere informatieArmoedemonitor 2014 gemeente Zoetermeer
Armoedemonitor 2014 gemeente Zoetermeer Een onderzoek naar de doelgroep, het beleid en de risicogroepen voor armoede in de gemeente Zoetermeer Maart 2014 Colofon Uitgave Deze publicatie is een uitgave
Nadere informatieNieuwe armoede. Waarom we er zijn Armoede verandert Werkloosheid neemt af -langdurige armoede neemt toe Definitie Cijfers (Cbs, scp, ombudsvrouw)
Nieuwe Armoede 2018 Nieuwe armoede Waarom we er zijn Armoede verandert Werkloosheid neemt af -langdurige armoede neemt toe Definitie Cijfers (Cbs, scp, ombudsvrouw) Regeerakkoord Denken over armoede Nieuwe
Nadere informatieNotitie draagkracht naar 120 %
Notitie draagkracht naar 120 % 1. Aanleiding In het Algemeen Bestuur is verzocht om meer inzicht te geven in de consequenties van een eventuele verhoging van de inkomensgrens van minimaregelingen van 110%
Nadere informatiePvdA D66. r i CDA. ChristenUnie GROEN LINKS. De gemeenteraad van Haarlem in vergadering bijeen op 10 november 2016; Constaterende dat:
PvdA D66 Motie 'Kansen voor ieder kind' GROEN LINKS HAARLEM r i CDA ChristenUnie Actiepartij voor Haarlem De gemeenteraad van Haarlem in vergadering bijeen op 10 november 2016; Constaterende dat: Tijdens
Nadere informatie- 1 - Begrotingswijziging n.v.t. X Kaderstellen Controleren Budget autoriseren Consulteren
- 1 - ALGEMENE GEGEVENS Agendapunt 9. Registratienummer 2014-000951/r Portefeuillehouder FK Griffier 0561-691201 BIJLAGEN (in te vullen door griffier) Voorstel X Raadsvoorstel Concept besluit X Begrotingswijziging
Nadere informatie2513AA22XA. De Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Binnenhof 1 A 2513 AA S GRAVENHAGE
> Retouradres Postbus 90801 2509 LV Den Haag De Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Binnenhof 1 A 2513 AA S GRAVENHAGE 2513AA22XA Postbus 90801 2509 LV Den Haag Parnassusplein 5 T 070 333
Nadere informatieINKOMENSEFFECTEN LANDELIJKE EN GEMEENTELIJKE MINIMAREGELINGEN
INKOMENSEFFECTEN LANDELIJKE EN GEMEENTELIJKE MINIMAREGELINGEN Versie 1.2 15 maart 2015 Inkomenseffecten landelijke en gemeentelijke minimaregelingen Onderzoek naar de effecten van de landelijke en gemeentelijke
Nadere informatieMinimaregelingen. en bijzondere bijstand. Minimaregelingen. en bijzondere bijstand
Minimaregelingen en bijzondere bijstand Minimaregelingen en bijzondere bijstand Iedereen doet mee! De gemeente Peel en Maas vindt het belangrijk dat iedereen mee kan doen in de samenleving. Daarom zijn
Nadere informatie