SCHOOLgids 2012-2013 De Wilgetoren Jenaplanschool HILVERSUM
SCHOOLgids 2012-2013 De Wilgetoren Jenaplanschool Van t Hoffplein 2 1223 EG Hilversum 035-642 42 69 www.dewilgetoren.nl
Voorwoord Uw dochter of zoon gaat naar één van de scholen die zijn aangesloten bij de stichting Verenigde Scholen J.A. Alberdingk Thijm. Deze stichting is een koepelorganisatie van scholen in het primair en voortgezet onderwijs in het Gooi. Alle scholen hebben een katholieke grondslag, met uitzondering van twee algemeenbijzondere basisscholen. De stichting zet sterk in op internationalisering en ICT. Dit houdt in dat de scholen worden gestimuleerd in het invoeren van tweetalig onderwijs en dat ICT zoveel mogelijk zal worden geïntegreerd in het onderwijs. Vier basisscholen van de stichting nemen deel aan een landelijk pilot project Engelstalig onderwijs. Onze scholen maken alle gebruik van een coördinator leerlingbegeleiding om leerlingen (en hun ouders) bij te staan bij vragen buiten het onderwijs. Daarnaast heeft de stichting een opleidingsinstituut het Alberdingk Thijm Institute dat zorg draagt voor de verdere professionalisering van het onderwijzend personeel. Een school van de stichting Verenigde Scholen J.A. Alberdingk Thijm staat dan ook garant voor internationaal georiënteerd en modern onderwijs van de beste docenten: onderwijs dat ertoe doet! Door de bestuurlijke samenwerking wordt expertise op het gebied van management en ICT gebundeld. De scholen kunnen zich daardoor zoveel mogelijk bezighouden met hun primaire taak: onderwijs bieden aan leerlingen zonder onderscheid naar geloof of levensovertuiging, vanuit het geloof in elkaar en in de toekomst van onze leerlingen. We besteden daarbij aandacht aan de zin van het leven en de inrichting van een menswaardige samenleving. Voor meer informatie over de stichting Verenigde Scholen J.A. Alberdingk Thijm verwijs ik u naar de website www.atscholen.nl. We wensen uw kinderen en u een inspirerend jaar! Namens het schoolbestuur, Mr drs. Th. W. C. Brok, Bestuursvoorzitter
Inhoud Even voorstellen... 6 1 De school 9 2 Waar de school voor staat 11 Missie 11 Visie 11 Een katholieke school 11 Een Jenaplanschool 12 Een IPC school 12 Visie op leren: leren leren 13 Pedagogische visie: leven leren 13 Onderwijskundige visie: met en van elkaar leren 14 3 Het onderwijs op de Wilgetoren 15 Wettelijke opdracht 15 Intercultureel onderwijs 15 Burgerschapsvorming en sociale integratie 15 De organisatie van het onderwijs 16 Hoe werken we 17 Bouwgroepen 18 Vakgebieden 19 4 De zorg voor kinderen 25 Handelingsgericht werken 25 Externe contacten 27 Gezondheid 28 Opvoeding 30 Leerlingvolgsysteem 31 5 De ouders/verzorgers 34 Informatievoorziening 34 Inspraakmogelijkheden 35 Klachtenregeling 37 Arbeidsomstandigheden (Arbo) 39 Schoolverzekering 39 6 Schooltijden en vakantie 41 Onderwijstijd 41 KindAgenda 41 Schooltijden 41 Ziekte, verzuim en te laat komen 41 Verlof 42 Vakantieregeling 42 7 Praktische punten van A tot Z 43 A - Aanmelding, plaatsing en toelating 43 B - (Buitenschoolse) activiteiten en excursies 45 Buitenschoolse opvang 46 C - Calamiteitenplan / Contact met de groepsleerkracht 46 F - Feesten en vieringen 46 Fietsen 47 G - Gym 47 H - Hoofdluis 47 Huiswerk 49 L - Langdurig zieke kinderen 49 Lunch en tussendoortje 49 M - Mobiele telefoons 49 N - Nieuwsbrief 50 O - Ophalen 50 P - Peuterspeelzaal / Privacybeleid 50 R - Regels 51 Roken 51 S - Scholing leerkrachten 51 Schoolfotograaf / Schoolgids / Schoolmelk / Schoolreisje 52 Schorsing of verwijdering / Sportactiviteiten 53 Stagiaires 54 T - Trakteren op school 54 U - Uitschrijven van leerlingen 54 V - Veiligheid 54 Vergaderingen / Verloren voorwerpen 55 Vervanging bij ziekte leerkracht / Vervoer 56 Vragen over onderwijs / Vulpen 57 W - Website 57 Verklarende woordenlijst en afkortingen 58 Groepsbezetting en inzet personeel 59 Adressen 60 Stichting Verenigde Scholen J.A. Alberdingk Thijm 61 Schoolkeuzes in het Gooi 62 4 Schoolgids 2012-2013 De Wilgetoren 5
Even voorstellen.. Welkom bij de schoolgids van basisschool de Wilgetoren. Een school zich ontwikkelend richting Jenaplanonderwijs, een school waar we het belangrijk vinden dat kinderen leren opgroeien in onze samenleving, een school waar we zoeken naar hoe elk kind het beste leert, een school waar ieder kind keuzes leert maken, een school waarbinnen gezocht wordt naar samenhang binnen de vakken, een school waar een kind mag zeggen wat het denkt en wat het voelt. In deze schoolgids vertellen we u hoe we dat doen, wat we belangrijk vinden, hoe we de kinderen willen leren lezen, schrijven en rekenen en hoe we hen willen leren de wereld te ontdekken. We stimuleren het kind zijn/haar persoonlijke talenten te ontwikkelen en we willen hen leren verantwoordelijkheid te nemen voor zichzelf, de ander en de omgeving. In deze gids vindt u regelmatig schuin gedrukte stukjes tekst. Dit zijn basisteksten uit het Jenaplanconcept. Deze teksten zijn voornamelijk gericht op het leren van kinderen. Iedere school heeft de ruimte om aan de hand van dit concept een eigen invulling te geven. Naast de informatie over de organisatie en de praktische punten in deze schoolgids willen we ook deze principes met u delen. Drie jaar geleden zijn we begonnen met het invoeren van het Jenaplanonderwijs. Binnen het Jenaplanonderwijs staan relaties centraal. 1 De relatie van het kind met zichzelf. 2 De relatie van het kind met de ander, het andere. 3 De relatie van het kind met de wereld. Voor onze school betekent dit dat we het kind willen leren zelf verantwoordelijkheid te nemen voor de dingen die hij/zij doet. Daarbij kijken we ook naar wat een kind nodig heeft: een kind mag zich ontwikkelen naar zijn mogelijkheden, een kind moet de mogelijkheid krijgen om zelfstandig aan het werk te zijn, een kind heeft behoefte aan sociale verbondenheid, wil erbij horen, zich geaccepteerd voelen, met anderen samenwerken, met en van elkaar leren. Wereldoriëntatie wordt gezien als het hart van het Jenaplanonderwijs en dat betekent dat we werken met thema s. Dit doen we met behulp van IPC (International Primary Curriculum) waarin het leren van kinderen een centrale plaats krijgt en vakken geïntegreerd worden aangeboden. De Wilgetoren is gevestigd in een prachtig, monumentaal gebouw en ligt midden in een klein aandoende wijk. Door het kleinschalige ontstaat er een sfeer van betrokkenheid en saamhorigheid. Op die manier komt onze missie ook goed naar voren: kinderen kunnen hier samen, zelfstandig en zelfbewust leren. Als schoolleider ben ik trots op de kinderen, het team en de ouders. Er is sprake van een goede onderlinge samenwerking. Daarbij gaat wel eens wat mis, maar we lossen het ook weer op door met elkaar in gesprek te gaan. Er is ruimte om vreugde en verdriet met elkaar te delen. Er wordt met veel inzet gewerkt aan het leren van de kinderen en aan het belang om met plezier naar school te gaan en je daar veilig te voelen. Sinds twee jaar werken we met IPC. De ontwikkeling daarvan gaat komend schooljaar verder. Bij IPC vind ik het geweldig om iedere keer weer te zien hoe de wand in de klas vorm krijgt. Bij de start van een project is de wand nog leeg, maar gaandeweg wordt de wand gevuld met doelen en met werk van kinderen en is er steeds meer te zien van wat de kinderen hebben geleerd en nog gaan leren. Een mooi proces. Ook de vieringen spelen een belangrijke rol in de school. We vieren Sinterklaas, Kerst, Pasen, en om de week is er een viering waarin kinderen aan elkaar laten zien of horen wat ze hebben geleerd. Het is iedere keer weer goed om te zien hoe kinderen geïnteresseerd zijn in elkaar, nieuwsgierig zijn en van elkaar leren. Voor de oudere kinderen betekent dit dat ze iets terug zien of horen van wat zij eerder ook hebben geleerd en de jongere kinderen kijken op naar de ouderen en worden nieuwsgierig naar wat er voor hen nog komen gaat. Het mooist is dan dat de kinderen elkaar leren kennen, elkaar gaan waarderen; verwonderd, verbaasd, verrast kunnen zijn over iets wat een ander doet of laat zien. Dat zijn van die pareltjes waar ik ontzettend van kan genieten. Geniet u met me mee komend schooljaar? De leiding op de Wilgetoren is in handen van Edith van Meningen: Na een aantal jaren in het basis- en speciaal basisonderwijs als leerkracht en zorgcoördinator ben ik sinds augustus 2005 schoolleider van de Wilgetoren. Edith van Meningen, Schoolleider 6 Schoolgids 2012-2013 De Wilgetoren 7
1 De school De Wilgetoren is een katholieke basisschool en sinds januari 2006 gesitueerd op de huidige locatie aan het Van t Hoffplein in de wijk Liebergen in Hilversum-Oost. Deze wijk is geheel gerenoveerd in de stijl van Dudok. De school is gebouwd in 1930 door J.Ph. Wormser als kleuterschool, met drie lokalen en een speellokaal. In de school zijn elementen van de Dudokstijl terug te vinden, zoals een zogenaamde huppelzone (een overdekt stukje buiten) en de kenmerkende rechthoekige stijl inclusief een toren. De school is gerenoveerd en aangepast aan de huidige wensen. Naast de gewone lokalen heeft de school een rond lokaal dat wordt gebruikt als speelzaal voor de onderbouw en als ruimte voor presentaties, vieringen en activiteiten. Op het plein staan twee lokalen met een gezamenlijke ingang voor de jongere kinderen. In schooljaar 2012-2013 hebben we groep 1 (groep Kastanje), groep 1/2 (groep Kersenboom), groep 2/3 (groep Appelboom), groep 4/5 (groep Spar) en 6/7/8 (groep Palmboom). De Wilgetoren 9
2 Waar de school voor staat In dit hoofdstuk wordt naast de missie en de visie beschreven waar de school voor staat, waarbij wij ernaar streven onderwijs te bieden dat er toe doet. Missie De Wilgetoren, daar waar wij samen horen; samen, zelfstandig en zelfbewust. Visie Op de Wilgetoren zien we ieder kind als een uniek individu. In dat uniek zijn zien we het kind als totale persoon. Een kind mag er zijn en zich ontwikkelen tot een zelfstandig denkend mens die creatief is, een kritisch bewustzijn heeft en gericht is op sociale rechtvaardigheid. Elk mens is uniek; zo is er maar één. Daarom heeft ieder kind en elke volwassene een onvervangbare waarde. Een katholieke school De Wilgetoren is een katholieke school. De mens- en levensvisie die aan ons katholiek onderwijs ten grondslag ligt, is gebaseerd op de katholiek christelijke traditie. We helpen de kinderen zoeken naar de niet-tastbare werkelijkheid door gericht aandacht te geven aan levensbeschouwelijke-, zingevende vragen en leren hen zorg voor elkaar te hebben, voor de natuur, aandacht leren krijgen voor levensvragen. Dit doen we door kinderen te leren na te denken, te ervaren, goed te kijken en te luisteren, zich te verdiepen, te vieren, te bidden, te zoeken naar de essentie van wat hen zelf bezig houdt. We zijn er voor alle kinderen en ouders onafhankelijk van geloof, ras of nationaliteit, zonder daarbij onze eigen identiteit te verliezen. De Wilgetoren 11
In de relatie van het kind met de ander en het andere leren kinderen aandacht te krijgen voor de (niet-) zintuigelijk waarneembare werkelijkheid en leren ze verschillen bij andere kinderen te herkennen en te respecteren. Een Jenaplanschool De Wilgetoren is een Jenaplanschool. Het Jenaplanconcept is een concept waarin relaties centraal staan: de relatie van het kind met zichzelf, de relatie van het kind met de ander en het andere en de relatie van het kind met de wereld. Vanuit deze relatie willen we kinderen leren vanuit eigen overtuiging keuzes te maken, een doel dat binnen onze samenleving steeds belangrijker wordt. Het gaat hier bijvoorbeeld over normen en waarden. Normen zijn gedragsregels, afspraken die met elkaar worden gemaakt om de leefbaarheid binnen de groep of de school goed te houden. Waarden gaan dieper, hebben te maken met hoe je bent en wat je voor jezelf, de ander en het andere belangrijk vindt. We willen met de kinderen samen komen tot een school waar iedereen zich prettig voelt, waar rekening wordt gehouden met elkaar, waar je gerespecteerd en gewaardeerd wordt. Hier gebeurt alleen wat wij gezamenlijk willen. Binnen het Jenaplanconcept zijn vijf basisprincipes die zich specifiek richten op de samenleving en gaan over verantwoordelijk, respectvol, zorgzaam, ontwikkelingsgericht, rechtvaardig, vreedzaam en constructief omgaan met de mensen om je heen en de aarde waarop je leeft en dat willen we de kinderen meegeven. Mensen moeten werken aan een samenleving 1 die ieders unieke en onvervangbare waarde respecteert, 2 die ruimte en stimulansen biedt voor ieders identiteitsontwikkeling, 3 waarin rechtvaardig, vreedzaam en constructief met verschillen en veranderingen wordt omgegaan, 4 die respectvol en zorgvuldig aarde en wereldruimte beheert, 5 die de natuurlijke en culturele hulpbronnen in verantwoordelijkheid voor toekomstige generaties gebruikt. Een IPC school We streven er naar kinderen te laten leren op natuurlijke wijze waarbij het leren geïntegreerd is in het leven zelf. Om dit te realiseren is er gekozen voor het werken met units (thema s) binnen de zaakvakken en de kunstzinnige vakken (alles behalve lezen, taal en rekenen) met behulp van het International Primary Curriculum (zie ook hoofdstuk 3). Leren op natuurlijke wijze vergroot de betrokkenheid en motivatie van de kinderen, er wordt gewerkt met heldere doelen en de kinderen worden verantwoordelijk voor hun eigen leerproces. Door het stellen van doelen wordt het duidelijk voor de kinderen wat ze moeten gaan leren. De leerkracht stuurt of volgt het proces, afhankelijk van de talenten en mogelijkheden van de kinderen. Belangrijk bij IPC is dat de kinderen leren door de samenhang binnen de verschillende vakken te zien. Kenmerken binnen IPC zijn: verbondenheid, zorgzaamheid, leven in relaties, nieuwe ervaringen (laten) opdoen, leren hoe te leren, samen werken, kritisch denken en verwondering. Kinderen passen binnen wereldoriëntatie de inhoud van het schoolaanbod toe om de wereld te leren kennen. Kinderen leren initiatieven te nemen vanuit hun eigen interesses en vragen. Visie op leren: leren leren Een kind komt naar school om te leren. Een kind wil leren, is nieuwsgierig, wil uitgedaagd worden, gaat op zoek naar antwoorden op vragen en doet gewild en ongewild ervaringen op. Het leren van kinderen gebeurt in samenhang, door verbindingen te leggen en verbanden te zoeken. Bij het leren van de kinderen gaan we uit van de holistische uitgangspunten, waarbij het principe wordt gehanteerd dat alles met elkaar verbonden is. Door gebruik te maken van wat de kinderen al weten, wordt een verbinding gelegd met nieuwe kennis of vaardigheden. Naast kennis en vaardigheden als lezen, schrijven en rekenen leren we het kind de wereld ontdekken, we stimuleren het kind zijn/haar persoonlijke talenten te ontwikkelen en we leren het kind leren. Omdat kinderen zo veel van elkaar verschillen, kunnen ze veel van elkaar leren. Daarbij hoort het vergaren van kennis, leren hoe je aan die kennis komt en het vormen van een eigen persoonlijkheid. Pedagogische visie: leven leren Om een kind op te voeden tot een zelfstandig denkend mens willen we het kind leren om als persoon tot handelen te komen, eigen keuzes te maken en de consequenties daarvan te aanvaarden. Respect voor anderen en eerbied voor het leven zijn belangrijke waarden in onze school. Het onderwijs is gericht op een zo groot mogelijke sociale en maatschappelijke vorming. Ieder kind moet zich thuis voelen en als individu tot zijn recht 12 Schoolgids 2012-2013 De Wilgetoren 13
komen. Een veilig en gestructureerd (pedagogisch) klimaat waarin kinderen zich veilig, gewaardeerd en gerespecteerd voelen zijn een voorwaarde. We vinden het belangrijk dat een kind zich competent voelt, ervaart dat het iets goed kan; dat het zelfstandig bezig kan zijn vanuit zijn eigen belangstelling, op het eigen niveau en in het eigen tempo; en dat het zich sociaal verbonden weet, zich geaccepteerd voelt, erbij hoort, initiatieven neemt en met anderen samenwerkt. 3 Het onderwijs op de Wilgetoren Wettelijke opdracht Kinderen leren kwaliteiten en uitdagingen te benoemen en in te zetten, zodanig dat zij zich competent voelen. Kinderen leren samen te werken, hulp te geven en ontvangen, en leren te reflecteren op hun ontwikkeling en daarover in gesprek te gaan met andere kinderen. Onderwijskundige visie: met en van elkaar leren De Wilgetoren biedt onderwijs aan alle groepen van 1 t/m 8. Ieder jaar ervaren de kinderen oudste dan wel jongste van een groep te zijn en zo leren ze elkaar te helpen en zich te laten helpen. Samen leren en zelfstandig werken staan hierbij centraal, leren met elkaar en van elkaar, zelf keuzes leren maken en verantwoordelijkheid dragen voor het eigen werk. Samen met de kinderen onderzoeken we de tastbare werkelijkheid door hen samen met anderen actief te laten zijn middels de basisactiviteiten gesprek, spel, werk en viering. De leerstof wordt op jaarniveau aangeboden. De leerkracht zorgt voor een onderwijssituatie waarbinnen er ruimte is om met kleine groepen of individuele leerlingen te werken. We streven er naar dat kinderen een ononderbroken ontwikkelingsproces doorlopen. Dit betekent dat leerlingen, gerelateerd aan het leerstofjaarklassensysteem, goed worden gevolgd in hun ontwikkeling en aangesproken worden op hun mogelijkheden en talenten. Kinderen ontwikkelen zich in een leeftijdsheterogene stamgroep. Kinderen leren zelf verantwoordelijkheid te dragen voor wat zij willen en moeten leren, wanneer zij uitleg nodig hebben en hoe zij een plan moeten maken. Voor het onderwijs op de basisschool gelden de volgende belangrijke uitgangspunten: Een ononderbroken ontwikkelingsproces van de leerlingen. Ontwikkeling van emotionele en verstandelijke vaardigheden en daarnaast creatieve, sociale, culturele en lichamelijke vaardigheden. Opgroeien in een multiculturele samenleving. Om deze ontwikkeling te kunnen realiseren wordt in de Wet Primair Onderwijs (WPO) aangegeven, aan welke leergebieden aandacht geschonken moet worden. De overheid heeft kerndoelen vastgesteld die aangeven wat wij als school per vak aan leerinhouden moeten aanbieden. Scholen hebben de ruimte om eigen keuzes te maken in de wijze waarop ze aan de kerndoelen voldoen, waarbij zij de brede vorming van kinderen moeten bevorderen. Intercultureel onderwijs Eén van de uitgangspunten voor het basisonderwijs is dat kinderen opgroeien in een multiculturele samenleving. Intercultureel onderwijs kan onze kinderen voorbereiden op samen leven met elkaar, nu en straks. De kinderen leren rekening te houden en om te gaan met verschillen en overeenkomsten tussen mensen afkomstig uit verschillende culturen. Dit komt bijvoorbeeld tot uitdrukking bij het vak Internationalisering bij IPC waar onze eigen cultuur en gewoontes worden vergeleken met andere culturen en andere landen. En de kinderen krijgen de mogelijkheid om te vertellen over hun eigen gewoontes en rituelen, thuis of buitenshuis beleefd. Op die manier stimuleren we het elkaar begrijpen. Burgerschapsvorming en sociale integratie Actief burgerschap is het kunnen en willen participeren in de samenleving. Bij burgerschap gaat het om doen. De kinderen leren vaardigheden, leren handelen vanuit met elkaar gedeelde waarden en normen, ook als kinderen uit verschillende 14 Schoolgids 2012-2013 De Wilgetoren 15
culturen afkomstig zijn. Dit zie je terug in bijvoorbeeld de schoolregels, de gedragscode, het pestprotocol, de lessen van de Kanjertraining, het sociale deel uit Hemel en Aarde en het werken met IPC. En het betekent dat we aandacht besteden aan de wijze waarop we met elkaar omgaan, dat we verschillen erkennen en die zoveel mogelijk tot hun recht laten komen. Concreet betekent dit dat we activiteiten organiseren gericht op contact maken met de naaste omgeving. Voor Palmzondag brengen de jongere kinderen een zelf gemaakt cadeautje naar de ouderen in de wijk. De oudere kinderen knutselen paasmandjes tijdens de activiteitenochtend in het dagcentrum voor bejaarden of doen gezelschapsspelletjes. Wekelijks wordt de directe omgeving van de school schoon gemaakt door bovenbouwleerlingen en we doen culturele- of sociale uitstapjes. En we nodigen ouders of mensen uit de omgeving uit om binnen de school iets te vertellen over bijvoorbeeld hun beroep. De organisatie van het onderwijs In de school wordt gewerkt met heterogene groepen. Dit betekent dat kinderen uit verschillende jaargroepen bij elkaar zitten. Afwisselend zijn ze jongste of oudste in de groep. Het onderwijs in de klas wordt zo georganiseerd dat de leerkracht wisselende instructies geeft waarna de kinderen zelfstandig kunnen werken. De cognitieve vakken (lezen, schrijven, rekenen) worden via kennisoverdracht aan de kinderen aangeboden waarbij veel aandacht is voor (effectieve) instructie, begeleide oefening en zelfstandig werken. Kinderen die meer kunnen of meer uitdaging nodig hebben, krijgen meer uitdagend werk of verdieping. Kinderen die moeite hebben om de instructie te volgen of op een ander niveau werken dan de groep krijgen verlengde instructie of individuele instructie, waarbij het uitgangspunt is dat deze kinderen meer tijd nodig hebben om dat wat ze moeten leren aan basisvaardigheden onder de knie te krijgen. Er wordt gewerkt vanuit methodes die voldoen aan de kerndoelen. De zaakvakken en creatieve vakken (IPC) worden in samenhang aangeboden middels kennisconstructie. De kinderen worden gestimuleerd zelf op onderzoek uit te gaan met vragen die door de leerkracht gesteld worden, vragen die door de groep worden gesteld of vragen die groepjes kinderen of individuele kinderen stellen. Hoe werken we Dagelijks vindt er afwisseling plaats tussen de basisactiviteiten gesprek, spel, werk en viering, waarbij inspanning gevolgd wordt door ontspanning. Kinderen leren spelend, werkend, sprekend en vierend volgens een ritmisch dag-, weekplan. Gesprek Iedere ochtend beginnen we in de kring met gesprek. Hier krijgen de kinderen de gelegenheid om iets te vertellen of er vindt een themakring plaats, een boekenkring, een nieuwskring, een taal- of rekenkring e.d.. Ook zijn er tussendoor gesprekjes. Vaak hebben deze gesprekken een pedagogisch karakter: wat ging goed, wat kan de volgende keer beter; en dit kunnen leergesprekken zijn over een thema dat gepland was of een onderwerp dat, bijvoorbeeld vanwege een actualiteit, de kinderen bezig houdt. Spel Een onderdeel van het werken kan spel zijn. Veel dingen die de kinderen leren gebeurt spelenderwijs en dat willen we zoveel mogelijk stimuleren. Daarnaast is spel een vast onderdeel binnen het programma. Het buitenspel in de pauze, een spel spelen als onderdeel van het werk. Het maakt het werken leuker en zorgt er voor dat kinderen door de afwisseling van werk en spelen gemotiveerd worden en willen blijven leren. Werk Na de kring gaan we aan het werk, waarbij afhankelijk van de stof instructie wordt gegeven of zelfstandig aan opdrachten wordt gewerkt. De instructies voor de verschillende groepen wisselen elkaar af. Na de instructie wordt er verlengde instructie gegeven aan een individueel kind of een groepje kinderen dat de opdracht nog lastig vindt. Ook kan er individueel of in groepjes op een ander vakgebied extra hulp geboden worden. Viering Bij het woord viering wordt meestal gedacht aan iets feestelijks. Bijvoorbeeld het Kerstfeest of het Paasfeest, de verjaardag van de leerkracht, de afsluiting van een (school)project. Vieringen kunnen ook kleine feestjes of bijeenkomsten zijn, groot of klein van opzet, met de hele school of alleen met de klas. Kinderen kunnen laten zien waarmee ze in de afgelopen periode bezig zijn geweest. Dit kan bijvoorbeeld door iets te vertellen, een lied te laten horen, toneel te spelen. Ook de dagevaluatie zien we als een viering. We hebben een gesprek over hoe de dag is verlopen: wat 16 Schoolgids 2012-2013 De Wilgetoren 17
hebben we geleerd en hoe hebben we gewerkt. De tips (wat doen we morgen anders) en tops (wat ging goed) nemen we mee naar de volgende dag. Bouwgroepen De school is onderverdeeld in drie bouwen. De onderbouw is groep 1, 2 en 3, de middenbouw is groep 4 en 5 en de bovenbouw groep 6, 7 en 8. Onderbouw In de onderbouw nemen we de ontwikkeling van het kind als uitgangspunt. Bij de jongste kinderen ligt de nadruk op het wennen aan het naar school gaan. Er is aandacht voor gewoontevorming, aanleren van routines en regels. Het leren gebeurt al spelend. Naarmate de kinderen ouder worden zullen zij zich bewuster worden dat ze aan het leren zijn. We proberen de kleuters zelf keuzes te laten maken en zelf te leren plannen, door op het planbord aan te geven wat ze willen gaan doen of op een lijst aan te tekenen wat er gedaan is. Ontdekkend en experimenterend bezig zijn, je laten helpen door een oudere kleuter of als jongste kleuter aan een oudste laten zien wat je hebt ontdekt, dat zijn allemaal zaken die je dagelijks in de kleutergroepen kunt zien. De projecten die we doen worden in samenhang aangeboden. Hiervoor gebruiken we Schatkist en de stappen van IPC. De thema s die gekozen worden liggen dicht bij de belevingswereld van de kinderen, waarbij we rekening houden met de actualiteit en de seizoenen. Er is veel aandacht voor taalvorming, omdat dit de basis is voor heel veel ander leren. Daarnaast worden speelse activiteiten aangeboden die voorbereiden op het leren lezen, rekenen en schrijven in groep 3. Wie bijvoorbeeld speelt in de huishoek is bezig met taalontwikkeling, wie speelt met lotto leert getallen en kleuren en wie op een vel papier de golven van de zee tekent, is bezig met voorbereidend schrijven. In groep 3 wordt het voorbereidend lezen en rekenen omgezet naar concreet leren lezen en rekenen. In de school vindt overwegend heterogene groepering van kinderen plaats, naar leeftijd en ontwikkelingsniveau, om het leren van en zorgen voor elkaar te stimuleren. Middenbouw en bovenbouw In de middenbouw- en bovenbouwgroep gaan de kinderen op een steeds andere manier met de lesstof aan de gang. Via instructie, oefenen, verwerken, zelfstandig werken en samen werken, waarbij verschillende hulpmiddelen als boeken, materialen en de computer kunnen worden gebruikt, maken de kinderen zich de lesstof eigen. Op de ochtenden gaat het vooral om de basisvaardigheden, zoals lezen, schrijven en rekenen. Op de middagen vindt verdieping en uitbreiding van kennis plaats binnen de thema s en leren de kinderen toe te passen wat in de ochtend is geleerd. Vakgebieden De vakgebieden zijn onderverdeeld in de cognitieve vakken: lezen, rekenen, spellen en schrijven en de zaak- en kunstzinnige vakken: aardrijkskunde, geschiedenis, natuur, internationalisering, ICT, maatschappelijke verhoudingen, tekenen, handvaardigheid, textiel, gymnastiek. Lezen In groep 3 wordt er officieel een start gemaakt met het leren lezen. Dit wordt het aanvankelijk lezen genoemd. Rond januari kennen de kinderen alle letters en kunnen ze met de aangeleerde letters woorden maken. Kinderen die al verder zijn krijgen werk aan geboden dat bij hun niveau past. Aan het eind van groep 3 wordt het proces van aanvankelijk lezen afgesloten en is er sprake van voortgezet technisch lezen. De methode voor voortgezet technisch lezen is Estafette. Deze methode sluit goed aan op Veilig Leren Lezen. De boekjes Veilig & Vlot worden dan boekjes Vloeiend & Vlot. Het lezen start met een instructieles waarna kinderen alleen of in tweetallen zelfstandig verder kunnen werken. Afhankelijk van het niveau vindt er één, twee of drie keer per week instructie plaats. Met behulp van speciale leestoetsen wordt de ontwikkeling van het lezen gevolgd en wordt het niveau bepaald. Als we constateren dat kinderen de gestelde norm niet halen, zal dat altijd betekenen dat er extra aandacht aan lezen besteed wordt en wordt u als ouder gevraagd ook thuis met uw kind te lezen. Per jaargroep is er een einddoel dat door de kinderen behaald moet worden. Begrijpend en studerend lezen In de hogere leerjaren ligt de nadruk op het begrijpend en later op het studerend lezen. Hiervoor gebruiken we de methode Nieuwsbegrip. Taal en spelling De groepen 4 t/m 8 werken met de methode Taaljournaal. Dit is een moderne methode, waarin ook vormen van coöperatief leren zijn verwerkt. Er wordt gewerkt met klassikale lessen op maandag en woensdag. Op dinsdag en donderdag zijn er keuzeactiviteiten. De kinderen kunnen daarbij uit verschillende taalactiviteiten kiezen, maar werken wel aan hetzelfde taalaspect. 18 Schoolgids 2012-2013 De Wilgetoren 19
Bij spelling leren we de kinderen de woorden juist te schrijven. Daarvoor zijn een aantal verschillende wegen die de kinderen doorlopen. Deze wegen worden tijdens de instructielessen steeds weer herhaald, zodat de kinderen dit uiteindelijk zelfstandig kunnen doen en toepassen in ander werk dan spelling. Rekenen en wiskunde De rekenmethode die we gebruiken op school is Wis en Reken. Dit is een rekenmethode die naast het aanleren van vaardigheden voor een belangrijk deel is gericht op het verkrijgen van inzicht in rekenkundige situaties. Deze situaties worden zo veel mogelijk betekenisvol aangeboden, bijvoorbeeld door een kind handelend met muntstukken bezig te laten zijn en te leren hoe hij tot vijf euro komt. Dagelijks vindt er afwisselend een korte of lange instructie plaats waarna de kinderen zelfstandig de lesstof kunnen verwerken. Schrijven In de onderbouw gaan we op een speelse wijze om met wat de kinderen zelf ontdekken rond schrijven en lezen. Hier wordt alleen het blokschrift gebruikt om de kinderen vast de leesletters te laten herkennen. Vanaf groep 3 leren de kinderen schrijven met de methode Pennenstreken. Met deze methode wordt het lopend schrift aangeleerd. Halverwege groep 4 krijgen de kinderen een vulpen. De vulpen helpt bij het ontwikkelen van een goede pengreep en het aanleren van het vloeiend schrijven. Bij schrijfactiviteiten wordt altijd met een vulpen geschreven. Engels Vanaf groep 6 krijgen de kinderen een uur in de week Engels van een native speaker. Een native speaker heeft Engels als moedertaal. De les wordt volledig in het Engels gegeven. Met deze ontwikkeling willen we bereiken dat kinderen al vroeg de goede uitspraak leren, zich vrij voelen om Engels te spreken en dat het schrijven en lezen van Engels op een zodanig peil komt dat ze zich goed kunnen redden in het voortgezet onderwijs. De kinderen bouwen in de loop van de tijd een portfolio op waarmee ze kunnen laten zien wat ze hebben geleerd. IPC (International Primary Curriculum) De Wilgetoren is een IPC-school. Het IPC is een leerconcept uit het internationaal onderwijs. Binnen IPC worden de vakken natuurkunde en biologie, aardrijkskunde, geschiedenis, techniek, ICT, maatschappelijke verhoudingen, tekenen / handvaardigheid, muziek / dramatische vorming geïntegreerd aangeboden. Het lesmateriaal bestaat uit zogenaamde units. Een unit bestaat uit een centraal thema en heeft een aantal leerdoelen. Uit deze leerdoelen komen de leeractiviteiten voort. In elk thema komen de verschillende vakgebieden aan de orde, zodat de kinderen ook leren op verschillende manieren naar een onderwerp te kijken. In de school neemt wereldoriëntatie een centrale plaats in met als basis ervaren, ontdekken en onderzoeken. Elk thema, binnen IPC unit genoemd, wordt volgens vaste stappen behandeld: 1 Het startpunt een activiteit om de kinderen te enthousiasmeren. Bij het thema dieren in de onderbouw gingen we met de kinderen naar de dierenwinkel. 2 De kennisoogst de kinderen geven antwoord op de vragen Wat weten we al van het onderwerp? Wat denken we al te weten? Wat willen we graag weten? Bij het thema over het weer in de bovenbouw werd een woordweb gemaakt met woorden en tekeningen waarop alles kwam te staan wat de kinderen al wisten en wat ze nog graag zouden willen leren. 3 De uitleg van het thema de leerkracht vertelt de kinderen wat ze gaan leren aan de hand van de leerdoelen per vakgebied. Bij het thema speelgoed in de middenbouw werd bij de uitleg van het thema verteld dat de kinderen tijdens geschiedenis gingen leren vertellen, schrijven of tekenen over speelgoed van vroeger en nu. Tijdens natuurkunde zou onderzocht worden van welke verschillende materialen speelgoed gemaakt is. Tijdens techniek werden bij een spel ideeën gegeven over hoe we beter met het materiaal zouden kunnen spelen. En als vaardigheidsdoel werd bij dit thema gekozen voor: Ik kan samen spelen met kinderen in mijn klas, bijvoorbeeld afspraken maken over de spelregels en je daaraan houden. 4 De activiteiten de lessen bestaan uit onderzoeks- en verwerkingsactiviteiten. Bij het thema energie en brandstoffen in de bovenbouw werden met thermometers en windmeters op verschillende plekken en momenten metingen gedaan, deze werden met elkaar vergeleken en daar waar het lukte werden er conclusies aan verbonden. Er werden auto s gemaakt die met behulp van zonne-energie in beweging werden gezet. Er werd onderzoek gedaan naar het gebruik van energie op school en thuis en de school kreeg adviezen voor het besparen van energie. 5 De afsluiting iedere unit eindigt met een activiteit, waar we met de kinderen terugkijken op de unit en anderen kunnen laten zien wat er is geleerd. Binnen de groepen worden de onderdelen afgesloten met presentaties van leerlingen door middel van een toneelstuk, een lied, een presentatie of door gewoon iets te vertellen. In het afgelopen schooljaar sloten we de projecten ook af met een tentoonstelling waarbij iedereen in en om de school werd uitgenodigd. 20 Schoolgids 2012-2013 De Wilgetoren 21
ICT In de huidige samenleving en op onze school is ICT niet meer weg te denken. Kinderen groeien er mee op en leren door te doen. Dankzij het gebruik van ICT krijgen kinderen de kans om meer en extra te oefenen, meer mogelijkheden om onderzoeksvragen op te lossen en deze te verwerken en te presenteren, samen te werken en contact te zoeken met anderen buiten de school. Er ontstaat een rijke leeromgeving met veel kansen en mogelijkheden. Bij het leren in samenhang is ICT een belangrijk hulpmiddel, omdat middels ICT de wereld zich verder ontvouwt voor de leerling en de leerling (inter)actief, betrokken, gemotiveerd en samenwerkend tot leren komt. Concreet betekent dit dat ICT s morgens wordt ingezet bij het oefenen van de cognitieve vakken en s middags bij het onderzoeken van vragen binnen IPC. Iedere groep heeft een digitaal schoolbord waarmee door de leerkracht instructie en begeleid leren wordt uitgevoerd en er zijn een aantal computers in de klas waar kinderen in tweetallen of alleen op aan het werk kunnen. Voor komend schooljaar is het plan om het aantal computers (laptops) verder uit te breiden en meer functies mogelijk te maken en we gaan een onderzoek doen naar de mogelijkheden van een elektronische leeromgeving waarop het mogelijk wordt om kinderen gerichte opdrachten te geven die zij via de computer uitvoeren. Katechese We werken met de methode Hemel en Aarde die we gebruiken bij het vak katechese/levensbeschouwing. Met deze lessen willen we de levensbeschouwelijke ontwikkeling van kinderen stimuleren en begeleiden. De rode draad die de lessen en de projecten verbindt, zijn zeven vaardigheden, namelijk: Verwondering, zodat je je kunt laten verrassen door de gewone dingen in het leven. Verbondenheid met God, de mensen en de wereld om je heen. Vertrouwen, zodat je kunt leven met open hart en open ogen. Verbeelding, zodat je de religieuze taal, beelden en symbolen kunt verstaan. Ordenen, waardoor je zelfstandig kunt nadenken over wat er in de wereld gebeurt. Communicatie, zodat je met anderen kunt delen wat je in het leven ontdekt. Omgaan met traditie, zodat je je eigen religiositeit herkent in bestaande godsdiensten. zingevende vragen te stellen. Zodat zij ervaren hoe het is om met andere, meer religieuze, ogen naar het leven te kijken. Daarnaast bestaat er de mogelijkheid om in groep 4 deel te nemen aan het Eerste Communieproject dat door de Parochie wordt verzorgd. Gezien onze ligging in de wijk behoren we bij de Parochie van het H. Hart en de H. Joseph (www.hhart-hjoseph.nl). Kanjertraining: omgaan met elkaar In dit hoofdstuk als laatste genoemd, maar wel één van de belangrijkste vakken, omdat de Kanjertraining op ieder moment van de dag kan worden ingezet, op momenten dat het goed gaat en op momenten dat er iets mis gaat. Een goede sfeer op onze school vinden we heel belangrijk. We vinden het belangrijk dat er een hechte onderlinge band tussen kinderen, leerkrachten en ouders ontstaat. Iedereen kent elkaar en is betrokken bij wat er gebeurt. Een onderdeel daarvan is de Kanjertraining. Het belangrijkste doel van de Kanjertraining is dat een kind positief over zichzelf en anderen leert denken. We vertrouwen elkaar en We helpen elkaar zijn de twee regels die de basis vormen van de Kanjertraining. We spelen met de kinderen situaties na die zich in het dagelijks leven (kunnen) voordoen. Kinderen leren zo dat je in een situatie verschillend kunt reageren en welke reacties dit bij anderen te weeg kan brengen. Bij jonge kinderen werken we met de petjes van de kanjertraining. Ieder petje symboliseert een ander gedrag. Een zwart petje bijvoorbeeld staat voor de pestvogel, gedrag waarbij je onaardig doet tegen een ander of de baas speelt; een geel petje staat voor een verlegen en teruggetrokken rol; een rood petje voor een kind dat graag mee doet en volgt en het vaak allemaal wel grappig vindt. Door middel van de petjes en het rollenspel leren kinderen hoe je je kunt gedragen en hoe je kunt reageren als iemand niet leuk tegen je doet. Bij oudere kinderen zijn we bezig met hoe je je kunt voorstellen, hoe je met elkaar gesprekken voert, hoe je nee kunt zeggen, vragen stellen, luisteren en samenwerken. Doordat kinderen van elkaar verschillende manieren en motivaties horen, worden ze vaardiger in het omgaan met verschillende situaties. In de lessen komen gebruiken, verhalen en symbolen uit allerlei godsdiensten aan de orde, zodat kinderen daarmee in aanraking komen. En wat net zo belangrijk is: we nodigen kinderen uit om rond die onderwerpen levensbeschouwelijke of 22 Schoolgids 2012-2013 De Wilgetoren 23
4 De zorg voor kinderen Kinderen worden gevolgd in hun ontwikkeling op gebied van de cognitieve vakken en op gebied van de sociaal-emotionele gebieden. Dit gebeurt met behulp van observaties en toetsing. Wanneer op één of meer van de gebieden blijkt dat er een zorg is dan gaan we met elkaar in gesprek. In eerste instantie binnen school, met collega s, kinderen en ouders en indien gewenst of noodzakelijk wordt er een hulpvraag buiten de school neergelegd. Bij zorg kan gedacht worden aan problemen op gebied van lezen, spellen, rekenen, motoriek, maar ook op sociaal-emotioneel gebied als werkhouding, zelfstandigheid, kunnen samenwerken, gedrag. Een kind moet kunnen functioneren binnen de regels en grenzen van de groep, waarbij het belang van de groep voorop staat. Handelingsgericht werken De komende schooljaren gaan we ons richten op handelingsgericht werken. Het accent van de zorg komt daarmee te liggen op de aanpak binnen de groep en de plek die het kind daarbinnen heeft. De vragen van leerkrachten, ouders en kinderen worden uitgangspunt van de zorg. Er wordt gekeken naar het kind in zijn totaliteit en de kenmerken worden zo volledig mogelijk beschreven. Daarbij gaan we uit van de sterke punten van het kind, waar liggen zijn/haar kansen, wat kan het kind goed en hoe kun dit gebruikt worden om verder tot ontwikkeling te komen en de dingen die als moeilijk worden ervaren te verbeteren. De kenmerken die beschreven worden hebben te maken met: de onderwijsbehoefte van het kind: wat heeft dit kind nodig, de onderwijsleeromgeving, de thuissituatie, het sociaal-emotioneel functioneren. Het beschrijven van de kind-kenmerken gaat in overleg met elkaar, de leerkracht, de ouders, het kind, de intern begeleider en eventueel de externe deskundige. Ieders bijdrage is daarbij van belang en ieder heeft vanuit zijn eigen rol en deskundigheid een wezenlijke bijdrage. De leerkracht is de onderwijsprofessional die het kind als leerling het beste kent. De leerkracht is verantwoordelijk voor het onderwijs en dus ook voor de leerling die extra zorg nodig heeft. De ouders zijn ervaringsdeskundigen. Zij weten wat hun kind denkt, doet, wil, hoe het zich handhaaft binnen het gezin en de naaste omgeving. Ouders zijn hoofdverantwoordelijk voor de opvoeding van hun kind. De Wilgetoren 25
Het kind kan vaak zelf aangeven wat het wil veranderen en wat het wil leren en ook vaak hoe hij/zij dit het beste kan. De intern begeleider heeft vakinhoudelijke kennis over diagnostiek en behandeling en zij kent de mogelijkheden binnen de school en de klas. Zij helpt de vragen, de onderwijsbehoefte van het kind, ouders en leerkracht te vertalen naar het werken in de groep. De externe deskundige geeft vanuit zijn/haar specifieke deskundigheid extra informatie. Kinderen worden beoordeeld op de eigen vooruitgang in ontwikkeling. Groepsplan of handelingsplan Vanuit deze samenwerking worden doelen geformuleerd die een plek krijgen in het groepsplan of in bijzondere gevallen in een individueel handelingsplan. Op deze manier zoeken we naar kansen, mogelijkheden en compenserende factoren om een kind vooruit te helpen, waarbij niet alleen de te behalen doelen voor de leerstof belangrijk zijn, maar vooral ook het leren leren en het welbevinden van de leerling. En dan? Binnen de groep wordt een periode met het plan gewerkt. Een groepsplan wordt gemaakt voor een half jaar, een handelingsplan voor 6 tot 8 weken. Wanneer blijkt dat het plan niet werkt, nadat er minimaal vier weken mee is gewerkt, wordt het plan na overleg aangepast. Blijkt na evaluatie dat de problemen onvoldoende opgelost zijn dan wordt er externe hulp ingeschakeld. Coördinator Leerlingzaken De school heeft een coördinator leerlingzaken in dienst, die verantwoordelijk is voor de begeleiding van leerlingen die door buitenschoolse en/of persoonlijkheidsproblemen belemmerd worden in hun schoolloopbaan. Via de interne begeleiders worden leerlingen naar de coördinator leerlingzaken verwezen. Daarnaast verzorgt deze coördinator eventuele contacten met externe organisaties zoals de GGD, Bureau Jeugdzorg en het Regionaal Bureau Leerlingzaken. De coördinator voert met deze externen regelmatig multidisciplinair leerling-overleg (MLO). Mocht vanuit dit overleg voor leerlingen nader (extern) contact nodig geacht worden, worden ouders daarvan uiteraard op de hoogte gebracht. Externe contacten Wanneer de hulp binnen school onvoldoende mogelijk is of niet de gewenste resultaten worden behaald dan is er de mogelijkheid om, na overleg met ouders, de zorgen te delen met externe instanties met de bedoeling die hulp en begeleiding te kunnen gaan geven die het kind nodig heeft. Hiervoor zijn een aantal instanties die ingeschakeld kunnen worden ten behoeve van de begeleiding van kinderen, ondersteuning aan leerkrachten, de gezondheid van het kind en de opvoeding. Samenwerkingsverband Onze school werkt mee in het Samenwerkingsverband Gooi en Omstreken. Dit samenwerkingsverband heeft als doel basisscholen beter toe te rusten, om kinderen op te vangen die anders verwezen zouden worden naar speciaal (basis)onderwijs. De contacten met het samenwerkingsverband hebben tot doel de kennis en vaardigheid betreffende speciale begeleiding te vergroten d.m.v.: I.B.-overleg; het mee doen in kwaliteitscirkels voor bijvoorbeeld; taal/lezen, sociaal emotionele ontwikkeling, het jonge risicokind; het volgen van cursussen. De Hummelingschool is voor onze school een direct aanspreekpunt voor aanvragen van onderzoek, ambulante begeleiding of begeleiding bij de Leeskliniek. Onderzoek Onderzoek kan nodig zijn wanneer blijkt dat, ondanks de hulp en begeleiding aan het kind, de ontwikkeling stagneert. Onderzoek kan gedaan worden via bijvoorbeeld de Permanente Commissie Leerlingenzorg (PCL), bureau Jeugdzorg, de GGD of de huisarts. Afhankelijk van de problematiek van het kind wordt in overleg met leerkracht, ouders en intern begeleider de beste route gekozen. Aan een onderzoek gaat meestal een consultatie vooraf waarin zo precies mogelijk het probleem wordt omschreven of besproken. Dan wordt bepaald of er nader onderzoek nodig is of dat er ambulante begeleiding wordt gegeven. Vervolgens wordt een advies gegeven over het te volgen traject, bijvoorbeeld aanpassingen op individueel gebied of binnen de groep, deskundige begeleiding, aanmelding bij de Leeskliniek of het afgeven van een beschikking voor een school voor speciaal (basis)onderwijs. Zorgadviesteam Twee keer per jaar vindt er een overleg plaats van het zorgadviesteam. Het zorgadviesteam zorgt voor korte lijnen tussen school en jeugdzorg. Aan dit overleg nemen deel de intern begeleider van de school, de directeur van de school, de 26 Schoolgids 2012-2013 De Wilgetoren 27
jeugdarts en de jeugdverpleegkundige van de GGD, de maatschappelijk werker en de leerplichtambtenaar. Tijdens dit overleg worden zorgleerlingen besproken. Indien gewenst kunnen ouders ook zelf, via de intern begeleider, vragen of een probleem inbrengen. Gezondheid GGD Gooi & Vechtstreek Als uw kind onze school bezoekt, dan valt het onder de jeugdgezondheidszorg (JGZ) van de GGD Gooi & Vechtstreek. Zij hebben als taak de gezondheid van kinderen van 0-19 jaar te bevorderen en afwijkingen of ziekten vroeg op te sporen zodat vaak erger voorkomen wordt. Voor welke onderzoeken worden kinderen in de basisschoolleeftijd uitgenodigd? Groep 1 Kinderen uit groep 1 worden op school individueel door de logopedist gescreend. De logopedist let daarbij op verschillende aspecten van de taalontwikkeling (zoals woordenschat en taalbegrip), spraak, mondgewoonten, stem en gehoor. Voorafgaand aan de screening wordt toestemming en informatie gevraagd aan de ouders. Ouders worden schriftelijk op de hoogte gesteld van de uitkomst en indien nodig uitgenodigd voor een gesprek, waarin vervolgacties afgesproken kunnen worden. Groep 2 Alle kinderen uit groep 2 worden uitgenodigd voor een onderzoek door de jeugdarts. Er wordt uitgebreid gekeken naar de groei, ontwikkeling en de gezondheid. Gelet wordt o.a. op de ogen, de oren, lengte en gewicht, de spraak/taalontwikkeling, de voeding, het bewegen (grove en fijne motoriek) en het gedrag van het kind. In de uitnodiging wordt vermeld waar dit onderzoek plaats vindt: op school of op een GGD-locatie. Groep 7 Alle leerlingen uit groep 7 worden op school gezien door de doktersassistente. Zij weegt en meet het kind. Ook worden de ogen en oren onderzocht als er twijfels zijn over het zien of horen. Naar aanleiding van dit onderzoek wordt gekeken of het kind extra aandacht van de JGZ nodig heeft. Een afspraak bij de arts of verpleegkundige is mogelijk het gevolg. Oproep voor vaccinaties In het kalenderjaar dat kinderen 9 jaar worden, ontvangen zij een oproep voor twee vaccinaties; één tegen Difterie, Tetanus en Polio (DTP) en één tegen Bof, Mazelen en Rodehond (BMR). Wanneer een kind onvolledig is ingeënt, kunnen ouders voor de ontbrekende inentingen bij de GGD terecht. Vragen over de ontwikkeling Bij vragen over de lichamelijke, geestelijke of sociale ontwikkeling van een kind kan contact worden opgenomen met de JGZ. Bijvoorbeeld bij vragen over taal/spraak, voeding, leefgewoonten, moeilijk gedrag, pesten, veiligheid, sport en beweging, seksualiteit, zindelijkheid, etc. In de meeste gevallen kan de verpleegkundige, arts of logopedist hierbij voorlichting of advies geven. In sommige gevallen verwijzen zij door. Opvoedondersteuning Zie hieronder, het kopje Opvoeding. Extra onderzoek Naar aanleiding van vragen en/of problemen kan er een extra onderzoek worden afgesproken. Dit kan op verzoek van het kind zelf, de ouder/verzorger of bijvoorbeeld een leerkracht. Kinderen die niet in groep 1, 2 of 7 zitten, kunnen dus ook in aanmerking komen voor een onderzoek bij de verpleegkundige, arts of logopedist! Medewerkers JGZ De namen van de arts, verpleegkundige, doktersassistente en logopedist die verbonden zijn aan deze school worden aan het begin van het schooljaar bekend gemaakt. Bereikbaarheid De afdeling JGZ van GGD Gooi & Vechtstreek is op werkdagen tussen 9.00 en 14.00 uur bereikbaar via een centraal nummer: (035) 692 63 50. Ook kan gebruik worden gemaakt van e-mail: jgz@ggdgooi.nl (voor algemene vragen) JGZ-planners4-19@ggdgooi.nl (voor vragen over afspraken) logopedie@ggdgooi.nl (voor vragen over logopedie) Meer informatie over de JGZ is ook te vinden op de website van GGD Gooi & Vechtstreek: www.ggdgooi.nl. 28 Schoolgids 2012-2013 De Wilgetoren 29
Opvoeding Voor opvoedondersteuning of vragen over opgroeien kunt u terecht bij het Centrum voor Jeugd en Gezin en bij de GGD. Centrum voor Jeugd en Gezin Het Centrum voor Jeugd en Gezin is een inlooppunt over alles wat met opvoeden en opgroeien te maken heeft. U kunt er als ouder terecht met al uw vragen over opgroeien en opvoeden van uw kind. Het Centrum voor Jeugd en Gezin verstrekt u vrijblijvend informatie. Het gaat hierbij om alledaagse vragen waarbij u benieuwd bent naar de inschatting van een professional. U kunt hierbij denken aan vragen welke interesses en gedrag bij welke leeftijd horen en hoe u er als ouders mee om kunt gaan. Het kunnen ook heel praktische vragen zijn. Misschien bent u op zoek naar tips of u wilt gewoon eens met iemand praten over uw kind. Er hoeft dus helemaal geen sprake te zijn van problemen met uw kind. Het streven van het Centrum voor Jeugd en Gezin is juist om ouders, jeugd, leerkrachten, andere professionals en vrijwilligers bij te staan zodat problemen voorkomen kunnen worden. Maar ook wanneer er zich probleempjes voor doen en u niet weet waar u hiermee terecht kunt, kunt u het Centrum voor Jeugd en Gezin vragen uit te zoeken wie het beste ondersteuning kan bieden. GGD Naast het Centrum voor Jeugd en Gezin kunt ouders/verzorgers ook terecht bij de JGZ. De artsen en verpleegkundigen kunnen tips en hulp bieden om te opvoeden makkelijker te maken. Zij doen dat volgens de methode Triple P (Positief Opvoeden). Daarnaast biedt de GGD de oudercursus Opvoeden & Zo (3-11 jaar) en Beter omgaan met pubers (12-18 jaar) aan. Bureau Jeugdzorg Bureau Jeugdzorg is bedoeld voor vragen die te maken hebben met problemen rond opgroeien en opvoeden van kinderen tot 18 jaar. Bureau Jeugdzorg is de centrale toegangspoort voor alle vormen van jeugdzorg. Hulpverleners van Bureau Jeugdzorg geven advies, informatie, verwijzen door en bieden kortdurende hulp. Ook in geval van een crisis. Samen met ouders kijken zij waar de vraag thuishoort en welke hulp passend is. Dit kan vrij toegankelijke- en geïndiceerde jeugdzorg zijn. Geïndiceerde jeugdzorg is over het algemeen intensiever dan hulp die lokaal in de gemeente beschikbaar is. Om aanspraak te maken op deze zorg is er onderzoek en een indicatie nodig. Dit wordt gedaan door Bureau Jeugdzorg. Advies en meldpunt kindermishandeling (AMK) Het AMK onderzoekt onafhankelijke situaties van vermoedens van kindermishandeling. Iedereen die een vermoeden heeft van kindermishandeling kan dit melden. Het AMK geeft advies en consultatie aan professioneel betrokkenen en particulieren. Als daar aanleiding voor is, zal het AMK zelf een onderzoek verrichten naar de melding. Leerlingvolgsysteem Om de zorg voor leerlingen zo goed mogelijk vorm te kunnen geven, is een leerlingvolgsysteem ingevoerd voor rekenen, spelling, begrijpend- en technisch lezen. Een leerlingvolgsysteem (LOVS) is een concreet hulpmiddel, in de vorm van toetsen, voor het registreren van de vorderingen en is ontwikkeld door het Cito. We vergelijken de ontwikkeling van uw kind met het landelijke gemiddelde, zoals de consultatiebureauarts dat op de jongere leeftijd van uw kind deed met zijn/ haar gewicht en lengte. Toetsen Door middel van de toetsen binnen het leerlingvolgsysteem wordt iedere leerling in kaart gebracht. Dit gebeurt volgens landelijke normen. Zo kan al vroegtijdig gesignaleerd worden hoe de ontwikkelingen van de leerling zijn. Daarnaast leveren de toetsen informatie over de resultaten op groep en schoolniveau. Deze informatie wordt benut voor schoolzelfevaluatie: door analyse en interpretatie van de opbrengsten kunnen de schoolverbeterpunten t.b.v. het schoolbeleid worden vastgesteld. In de onderbouw wordt er naast de toetsen van het leerlingvolgsysteem, een observatielijst van Kijk gebruikt. Op deze wijze wordt de ontwikkeling van kinderen zo goed mogelijk gevolgd om belemmeringen tijdig te signaleren. Daarbij wordt de sociaal-emotionele ontwikkeling zorgvuldig in de gaten gehouden aan de hand van observaties door de leerkracht. Rapportage Twee keer per jaar, in februari en juni krijgen de kinderen een rapport mee, waarin zowel de kennisgebieden als de sociaal-emotionele kant van elk kind worden toegelicht. Drie keer per jaar worden de ouders uitgenodigd voor een gesprek, in november, februari en juni. Vanzelfsprekend is er altijd de mogelijkheid om vaker op gesprek te komen. Hiervoor kan het initiatief bij de leerkracht, ouders of het kind liggen. 30 Schoolgids 2012-2013 De Wilgetoren 31