Resultaten enquête bedrijven 2013 Gedrag & ervaringen van bedrijven op de vrijgemaakte Vlaamse energiemarkt

Resultaten enquête bedrijven 2013 Gedrag & ervaringen van bedrijven p de vrijgemaakte Vlaamse energiemarkt RAPP-2013-17

Inhudstafel INHOUDSTAFEL... 2 OVERZICHT FIGUREN... 3 OVERZICHT TABELLEN... 3 1 STUDIE OPZET... 4 1.1. ACHTERGROND & DOELSTELLINGEN... 4 1.2. METHODOLOGIE... 4 1.2.1. Steekprefgrtte en structuur... 4 1.2.2. Dataverzameling... 7 2 RESULTATEN... 8 2.1. INFORMATIEVERSTREKKING... 8 2.1.1. De vrijgemaakte energiemarkt... 8 2.1.2. Bekendheid van de VREG en gebruik van de website... 9 2.2. ENERGIEKOST... 11 2.3. DE RELATIE MET DE ENERGIELEVERANCIER... 14 2.3.1. Cntact met andere leveranciers... 14 2.3.1.1 Elektriciteit... 14 2.3.1.2 Aardgas... 15 2.3.2. Aantal bedrijven met versus znder cntract... 15 2.3.2.1 Elektriciteit... 15 2.3.2.2 Aardgas... 18 2.3.3. Bedrijven met een cntract in meer detail... 20 2.3.3.1 Al veranderd van leverancier sinds de vrijmaking van de energiemarkt... 20 2.3.3.2 Redenen m vr een bepaalde leverancier te kiezen... 21 2.3.3.3 Tevredenheid ver de huidige leverancier... 21 2.3.3.4 Cntact met de klantendienst... 23 2.3.3.5 Duur lpend cntract... 24 2.3.3.6 Tekmst: intentie m te veranderen... 24 2.3.4. Bedrijven met f znder cntract bij de standaardleverancier in meer detail... 25 2.3.4.1 Redenen m geen cntract af te sluiten bij een andere leverancier... 25 2.3.4.2 Intentie m in de kmende 6 maanden een cntract af te sluiten... 25 2.4. ENERGIEPRIJS: PRIJSPERCEPTIE... 26 2.4.1. Elektriciteit... 26 2.4.2. Aardgas... 27 2.5. GROENE ELEKTRICITEIT... 28 2.6. METERS... 29 2.6.1. De slimme meter en mgelijke besparing... 29 2.6.2. Terugkppeling van verbruiksinfrmatie... 30 2.6.3. Tariefperides... 31 3 CONCLUSIES... 32

Overzicht Figuren Figuur 1: Prvincie... 6 Figuur 2: Aantal werknemers... 6 Figuur 3: Omzetcijfers... 7 Figuur 4: De mate waarin bedrijven zich geïnfrmeerd velen ver de vrijmaking... 8 Figuur 5: Berdeling infrmatiebrnnen van de VREG... 11 Figuur 6: Duidelijkheid eindafrekening... 14 Figuur 7: Overzicht cntracttypes elektriciteit & leveranciers... 15 Figuur 8: Overzicht cntracttypes aardgas & leveranciers... 18 Figuur 9: Intentie m te veranderen van elektriciteitsleverancier... 24 Figuur 10: Redenen m geen cntract af te sluiten bij een andere leverancier... 25 Figuur 11: Vrkeurskanalen vr het ntvangen van verbruiksinfrmatie... 31 Overzicht Tabellen Tabel 1: Overzicht bevraagde sectren... 5 Tabel 2: Verband zektcht infrmatie en bekendheid VREG... 10 Tabel 3: Verband tussen belang energiekst en hgte jaarlijkse energiekst... 12 Tabel 4: Cntrle van de facturatie... 13 Tabel 5: Prfilering bedrijven met en znder cntract vr elektriciteit... 16 Tabel 6: Prfilering bedrijven met en znder cntract vr aardgas... 19 Tabel 7: Redenen vr keuze elektriciteitsleverancier... 21 Tabel 8: Tevredenheid elektriciteitsleverancier... 22 Tabel 9: Impact vaste cntactpersn p tevredenheidsaspecten... 23 Tabel 10: Prijsperceptie elektriciteit... 27 Tabel 11: Prijsperceptie aardgas... 28 Tabel 12: Cntract grene energie... 29 Tabel 13: Nut van de slimme meter... 30 Tabel 14: Terugkppeling van verbruiksinfrmatie... 30

1 Studie pzet 1.1. Achtergrnd & delstellingen Sinds de vrijmaking van de energiemarkt in Vlaanderen p 1 juli 2003 bevragen we jaarlijks zwel particulieren als bedrijven met 5 tt 200 werknemers. We willen p die manier een algemeen beeld krijgen van de psitie en het gedrag van deze gezinnen en bedrijven p de vrijgemaakte Vlaamse energiemarkt en bepaalde evluties p deze markt te vlgen. In dit rapprt bespreken we de belangrijkste resultaten van de enquêtes die TNS Dimars in 2013 afnam bij een representatieve steekpref van Vlaamse bedrijven met meer dan 5 en maximaal 200 werknemers. Bedrijven met meer dan 200 werknemers wrden niet pgenmen in de steekpref mdat deze een ander gedrag vertnen. 1.2. Methdlgie 1.2.1. Steekprefgrtte en structuur Om tt een representatieve steekpref te kmen werden er gekruiste quta p sectr en prvincie gelegd. In ttaal werden 1.000 bedrijven geïnterviewd. Om vldende uitspraken te kunnen den ver bedrijven waar tussen 50 en 199 werknemers tewerkgesteld zijn, werden er k quta gelegd p het aantal werknemers. Minstens 500 bedrijven mesten k aardgasgebruiker zijn, hiervr werden echter geen quta pgelegd. 607 van de 1.000 geïnterviewde bedrijven gebruikten k aardgas. Dit ligt hger dan de verhuding aardgas/elektriciteit vr niet-huishudelijke, jaargelezen tegangspunten in Vlaanderen (47% p 1/7/2013). Beiden zijn echter niet vlledig vergelijkbaar mdat de enquête beperkt wrdt tt de subgrep van bedrijven met 5 tt 200 werknemers. 4 Studie pzet ENQUÊTE BEDRIJVEN 2013

Sectr Een verzicht van het aantal ndervraagde bedrijven per sectr vindt u terug in tabel 1. De energiesectr, verheid en nderwijs werden uitgeslten vr deze enquête. De kleinste grep van bedrijven (1,8%) kmt uit de primaire sectr, bijna een p vier (37,3%) werkt in de secundaire sectr en de tertiaire sectr wrdt vertegenwrdigd dr 60,9% van de ndervraagde bedrijven. Tabel 1: Overzicht bevraagde sectren Sectr NACE-cdes (cdering vóór 2008) Aantal enquêtes % t..v. ttaal aantal enquêtes Primaire sectr 18 1,8% Landbuw, jacht en bsbuw 01, 02 18 1,8 Secundaire sectr 373 37,3% Vervaardiging veding en gentsmiddelen 15, 16 34 3,4% Hutindustrie 20 9 0,9% Papier- en kartnnijverheid, uitgeverijen en drukkerijen 21, 22 18 1,8% Chemische nijverheid 24 19 1,9% Metallurgie / Metaal 27, 28 49 4,9% Overige industrie 17, 18, 19, 23, 25, 26, 29, 30, 31, 32, 33, 34, 35, 36, 37 80 8% Buwnijverheid 45 164 16,4% Tertiaire sectr 609 60,9% Grt- en kleinhandel, reparatie aut s 50, 51, 52 288 28,8% Hreca 55 55 5,5% Verver, pslag en cmmunicatie 60 t/m 64 77 7,7% Financiële instellingen 65, 66, 67 27 2,7% Onrerende gederen, verhuur en diensten aan bedrijven 70 t/m 74 162 16,2% TOTAAL 1000 100% Op basis van slechts 18 enquêtes in de primaire sectr kunnen dus geen uitspraken gedaan wrden ver deze sectr, net als ver een aantal deelsectren in de secundaire en tertiaire sectr (hut, papier, chemie, financiële instellingen). 5 Studie pzet ENQUÊTE BEDRIJVEN 2013

Gegrafische spreiding Dr de pgelegde quta is er een representatieve spreiding ver de Vlaamse prvincies. Figuur 1: Prvincie West- Vlaanderen 22% Vlaams Brabant 14% Antwerpen 30% Ost- Vlaanderen 21% Limburg 14% Base: Ttale steekpref resultaten 2013 (n=1000) Bedrijfsgrtte 80% van de steekpref bestaat uit bedrijven met 5 tt 49 werknemers, dit zijn wat we de kleine bedrijven zullen nemen. De verige 20% zijn de zgenaamde grte bedrijven met 50 tt 199 werknemers. Figuur 2: Aantal werknemers 50-199 werknemers 20% 5-9 werknemers 30% 21-49 werknemers 20% 10-20 werknemers 30% Base: Ttale steekpref resultaten 2013 (n=1000) 6 Studie pzet ENQUÊTE BEDRIJVEN 2013

Omzet Aan de ndervraagde bedrijven werd gevraagd wat de mzet van hun bedrijf was in 2012. Meer dan een p zeven bedrijven (15%) kn f wilde hier niet p antwrden. In Figuur 3 wrdt de verdeling vlgens mzetcijfer weergegeven vr de bedrijven die er wel een getal p knden plakken. Figuur 3: Omzetcijfers < 250.000 eur 5% 250.000 eur tt (<) 1.250.000 eur 27% 1.250.000 eur tt (<) 2.500.000 eur 19% 2.500.000 eur tt (<) 12.500.000 eur 32% 12.500.000 eur tt (<) 25.000.000 eur 10% 25.000.000 eur tt f meer 9% Base: Ttale steekpref znder weet niet resultaten 2013 (n=854) 1.2.2. Dataverzameling De telefnische enquêtes werden afgenmen via CATI (Cmputer Assisted Telephne Interviewing). Er werd gevraagd naar de energieverantwrdelijke, de persn binnen het bedrijf die verantwrdelijk is vr de cntacten met en de keuze van de energieleverancier. De veldwerkperide liep van 17 juni tt en met 17 juli 2013. De gemiddelde duur van het interview lag rnd de 15 minuten. De vragen ver de eindfactuur, de infrmatieverstrekking (behalve als het ver de VREG ging), de duurtijd van het huidige energiecntract, grene energie en ver de slimme meter werden at randm maar aan de helft van de respndenten gesteld. Dit m te lange interviews en als gevlg mgelijk afhakende respndenten te vermijden. 7 Studie pzet ENQUÊTE BEDRIJVEN 2013

2 Resultaten 2.1. Infrmatieverstrekking 2.1.1. De vrijgemaakte energiemarkt 16% van de bedrijven velt zich ng steeds nvldende geïnfrmeerd ver de vrijgemaakte energiemarkt. Dat percentage ligt flink lager dan in 2012. Er is bvendien een dalende trend merkbaar van 41% in 2009 naar 16% in 2013. Figuur 4: De mate waarin bedrijven zich geïnfrmeerd velen ver de vrijmaking 57% 41% 2% 66% 31% 3% 2009 2010 (n=500) (n=486) 73% 26% 1% 2011 (n=494) 75% 23% 2% 2012 (n=498) 84% Ja 16% 0% 2013 (n=505) Nee Geen mening Base: 50 % van de ttale steekpref Van de bedrijven met 50-199 werknemers vindt slechts 9% (15% in 2012) dat ze slecht zijn geïnfrmeerd ver de vrijmaking. Bij de kleinere bedrijven is dat het dubbel: 18% (24% in 2012). Er is dus een duidelijke verbetering vast te stellen p dit vlak. Bedrijven vr wie de 8 Resultaten ENQUÊTE BEDRIJVEN 2013

elektriciteitskst zeer belangrijk is velen zich ng steeds slechter geïnfrmeerd (23%), maar tch aanzienlijk beter dan in 2012 (30%). Het aantal bedrijven dat zelf p zek gaat naar infrmatie blijft stijgen wat een verklaring kan zijn vr het feit dat meer bedrijven zich beter geïnfrmeerd velt. In 2013 zcht 76% van de bedrijven naar infrmatie (70% in 2012, 58% in 2011, 52% in 2010, 46% in 2009, 45% in 2008 en 47% in 2007). Bij de grte bedrijven (> 50 werknemers) stijgt dit percentage naar 88%. Bepaalde subgrepen zchten actiever naar infrmatie: Binnen de bedrijven die zich ged geïnfrmeerd velen, stijgt dit percentage naar 75%. Bij de grte bedrijven (in termen van aantal werknemers) zcht 88% zelf infrmatie. Ok bedrijven met een hge elektriciteitskst gaan net zals vrig jaar meer p zek naar infrmatie: 88% (81% in 2012) van de ndernemingen met een hge elektriciteitskst (> 50.000) gaat p zek naar infrmatie tegenver 71% van de bedrijven met een lage elektriciteitskst (< 10.000). Bij deze laatste grep is er zelfs een stijging met 10% ten pzichte van vrig jaar ten 61% p zek ging naar infrmatie. Van de bedrijven met een gren cntract zcht 88% zelf infrmatie. 43 bedrijven die infrmatie zchten (11%), vnd geen f nvldende infrmatie. 38 hiervan waren kleinere bedrijven. Aan deze 43 bedrijven werd gevraagd waarnaar ze dan p zek waren. Opvallend is dat bijna de helft (20 bedrijven) prijsinfrmatie zchten tegenver slechts 30% in 2012. Daarnaast zchten 10 bedrijven naar een vergelijking van leveranciers. Het aantal respndenten dat de vrijmaking van de energiemarkt een gede zaak vinden vr hun bedrijf stijgt verder van 66% in 2011, 82% in 2012 naar 86% in 2013. Bedrijven met een cntract bij een andere leverancier staan ng iets psitiever tegenver de vrijmaking (89%). Hetzelfde geldt vr de bedrijven die menen dat de elektriciteitsprijs gedaald is en bedrijven met een gren cntract (beide 91%). 2.1.2. Bekendheid van de VREG en gebruik van de website Onze bekendheid blijft in stijgende lijn evlueren. In 2013 kent 89% van de bedrijven de VREG (tegenver 87% in 2012, 83% in 2011, 76% in 2010 en 65% in 2009): 31% zegt ged te weten wat de VREG det 38% weet ngeveer wat de VREG det 21% kent de VREG alleen van naam De VREG blijft bekender bij grte bedrijven met tussen de 50 en 200 werknemers (96%) dan bij kleine bedrijven met minder dan 50 werknemers (88%). De grte bedrijven weten k ng steeds beter dan de kleinere ngeveer/ged wat de VREG det (83% versus 65%). De bekendheid is net zals de vrige jaren grter naarmate de jaarlijkse mzet van het bedrijf grter is en lpt p tt 97% vr de bedrijven met een mzet van meer dan 25 miljen eur. We zien hetzelfde bij bedrijven met hgere energiekst: van bedrijven die meer dan 50.000 eur per jaar verbruiken, kent 95% de VREG en 77% weet k wat de VREG det. Bedrijven die cntact hebben gehad met de klantendienst van hun elektriciteitsleverancier kennen ns beter dan bedrijven die geen cntact hebben gehad (93% vs. 87%). De VREG is beter bekend bij bedrijven met een gren cntract (94%), bedrijven die hun factuur grndig nakijken (93%) en bij bedrijven die zich vldende geïnfrmeerd velen (zie tabel 2). 9 Resultaten ENQUÊTE BEDRIJVEN 2013

Tabel 2: Verband zektcht infrmatie en bekendheid VREG Ja, ik weet ged wat de VREG det Ja, ik weet glbaal wat de VREG det Ja, maar ik ken de VREG alleen van naam n= 156 199 100 50 Infrmatie gezcht ver de vrijmaking Neen Neen 14% 19% 37% 48% Ja, maar geen f nvldende infrmatie gevnden 7% 10% 8% 10% Ja, vldende infrmatie gevnden 78% 72% 55% 42% Weet niet 1% 0% 0% 0% Velen zich vldende geïnfrmeerd Ja 90% 82% 85% 70% Neen 10% 18% 14% 30% Weet niet 1% 0% 1% 0% TOTAAL 100% 100% 100% 100% Het gebruik van nze website www.vreg.be blijft vrij stabiel: 54% bezekers in 2013 en 57% in 2012. De website wrdt zals de vrige jaren meer bezcht dr: grte bedrijven (66%) bedrijven met een mzet van meer dan 25 miljen (66%) bedrijven met elektriciteitskst die grter is dan 50.000 (64%) bedrijven die hun eindafrekening grndig nakijken (60%). bedrijven uit primaire en secundaire sectr (60%). Aan de bezekers van de website werd gevraagd m de vrmgeving, de inhud, de verzichtelijkheid en de vlledigheid van de site te berdelen. Meer dan negen p tien respndenten zijn minstens tevreden ver deze vier aspecten. De mening van de bezekers is redelijk vergelijkbaar met vrig jaar. Slechts 3% is niet echt f helemaal niet tevreden ver de vrmgeving (idem 2012). Ok ver de inhud zijn slechts 3% van de respndenten niet echt tevreden. Eveneens 4% is niet echt f helemaal niet tevreden ver de verzichtelijkheid en 4% ver de vlledigheid (5% in 2012). We bieden p nze website een leveranciersvergelijking vr prfessinele jaargemeten elektriciteitsafnemers p laagspanning met een aansluitingsvermgen kleiner dan 56 kva en/f prfessinele jaargemeten aardgasafnemers met een lage drukaansluiting, de V-TEST. Deze is gekend dr de helft van de kleine prfessinele elektriciteitsgebruikers met een jaarlijkse elektriciteitskst van minder dan 10.000 per jaar. Dit is iets meer dan in 2012 (44%). Van de bedrijven die de V-TEST kennen, heeft 57% de test al daadwerkelijk gedaan. Met slechts 42% van de bedrijven is Antwerpen de prvincie waar de minste bedrijven de V-TEST al hebben gedaan. Na het verlpen van website en V-TEST werd algemeen gevraagd he tevreden de bedrijven waren ver de infrmatie van de VREG wat betreft bruikbaarheid, betruwbaarheid en duidelijkheid. De meeste respndenten zijn psitief ver de infrmatie p de website. 92% is tevreden, zeer tevreden f uiterst tevreden ver de bruikbaarheid van de infrmatie (88% in 2012); 91% is minstens tevreden ver de betruwbaarheid (87% in 2012) en 95% zegt minstens tevreden te zijn ver de duidelijkheid (idem 2012)(zie figuur 5). 10 Resultaten ENQUÊTE BEDRIJVEN 2013

Figuur 5: Berdeling infrmatiebrnnen van de VREG 7% 21% Bruikbaarheid 7% 71% 17% 3% 1% 4% 27% Betruwbaarheid 3% 64% 23% 5% 5% 4% 21% Duidelijkheid 4% 73% 18% 3% 1% Helemaal niet tevreden Niet echt tevreden Tevreden Zeer tevreden Uiterst tevreden wn - ga Base: Website al bezcht f V-TEST al gedaan resultaten 2013 (n=503) 2.2. Energiekst Aan de respndenten werd gevraagd naar de jaarlijkse elektriciteits- en aardgaskst van het bedrijf m een inschatting te kunnen maken van het jaarlijkse energieverbruik. Iets meer dan een tiende (12%) kn geen schatting maken van de jaarlijkse elektriciteitskst, 15% kn dit niet vr de jaarlijkse aardgaskst. De interviews werden telefnisch afgenmen waardr de respndenten de facturen niet steeds bij de hand hadden. Bij 46% van de bedrijven die er een bedrag p knden plakken, ligt de jaarlijkse elektriciteitskst lager dan 10.000 per jaar (44% in 2012), 37% heeft een kst tussen 10.000 en 50.000 (idem 2012) en 17% heeft elektriciteitsksten hger dan 50.000 (18% in 2012). Bij de bedrijven die een inschatting knden maken van hun jaarlijkse aardgaskst heeft 62% een kst lager dan 10.000 per jaar (idem 2012), 25% tussen 10.000 en 50.000 (28% in 2012) en 13% hger dan 50.000 (9% in 2012). 11 Resultaten ENQUÊTE BEDRIJVEN 2013

Figuur 6: Inschatting elektriciteitskst 50.000-500.000 eur/j 14% >500.000 eur/j 3% < 5.000 eur/j 23% 10.000-50.000 eur/j 37% 5.000-10.000 eur/j 23% Base: knden inschatting geven van hun elektriciteitsverbruik resultaten 2013 (n=876) Het belang van de energiekst in het geheel van de bedrijfsksten hangt in grte mate samen met het verbruik en het aantal werknemers binnen het bedrijf. Vr twee derde van de bedrijven (65%) is de elektriciteitskst een ngal belangrijke tt zeer belangrijke kst binnen het ttale bedrijfsbudget (zie tabel 3). Bij grte bedrijven met meer dan 50 werknemers lpt dit p tt 72%. 34% vindt deze kst niet echt (28%) f helemaal niet 6%) belangrijk. 55% van de aardgasverbruikers vindt dat de aardgaskst ngal f zeer belangrijk is binnen het ttale bedrijfsbudget. In tegenstelling tt elektriciteit, vinden bij aardgas kleine bedrijven de kst belangrijker (57%) dan grte bedrijven (48%). 45% vindt de aardgaskst niet echt (36%) f helemaal niet belangrijk (9%). Tabel 3: Verband tussen belang energiekst en hgte jaarlijkse energiekst Belang van de elektriciteitskst < 10.000 Jaarlijkse elektriciteitskst 10.000-25.000 25.000-50.000 > 50.000 n= 403 209 113 151 Zeer + ngal belangrijk 49% 75% 80% 86% Niet echt + helemaal niet belangrijk 50% 24% 20% 13% Weet niet 1% 1% 1% 1% TOTAAL 100% 100% 100% 100% Belang van de aardgaskst < 10.000 Jaarlijkse aardgaskst 10.000-25.000 25.000-50.000 > 50.000 n= 318 94 37 67 Zeer + ngal belangrijk 48% 66% 54% 81% Niet echt + helemaal niet belangrijk 52% 34% 46% 19% Weet niet 0% 0% 0% 0% TOTAAL 100% 100% 100% 100% 12 Resultaten ENQUÊTE BEDRIJVEN 2013

Nakijken van factuur Amper de helft van de bedrijven (52%) kijkt hun energiefactuur grndig na, 34% bekijkt de factuur slechts ppervlakkig en 12% kijkt de factuur zelfs niet na alvrens deze te betalen. De energiefacturen wrden dus al iets grndiger bekeken dan de vrige jaren. In 2012 keek 49% de factuur grndig na en in 2011 was dit amper 42%. Naarmate de energieksten belangrijker zijn binnen de ttale bedrijfskst, wrden de energiefacturen grndiger nagekeken. Tabel 4: Cntrle van de facturatie 50% van de ttale steekpref < 10.000 Jaarlijkse elektriciteitskst 10.000-25.000 25.000-50.000 > 50.000 n= 495 191 105 51 76 Belang van de elektriciteitskst Niet echt / Helemaal niet belangrijk Ngal belangrij k Zeer belangrij k Grndig 52% 45% 52% 59% 71% 41% 53% 64% Oppervlakkig 34% 41% 29% 35% 26% 39% 36% 28% Niet 12% 14% 15% 6% 1% 19% 10% 7% Weet niet 2% 1% 4% 0% 1% 1% 1% 2% TOTAAL 100% 100% 100% 100% 100% 100% 100% 100% Nakijken van factuur 50% van de ttale steekpref < 10.000 Jaarlijkse aardgaskst 10.000-25.000 25.000-50.000 > 50.000 Belang van de aardgaskst Niet echt / Helemaal niet belangrijk Ngal belangrij k Zeer belangrij k n= 495 150 53 17 29 140 90 65 Grndig 52% 50% 59% 82% 72% 51% 59% 60% Oppervlakkig 34% 37% 26% 12% 28% 36% 32% 31% Niet 12% 11% 15% 6% 0% 11% 9% 9% Weet niet 2% 1% 0% 0% 0% 1% 0% 0% TOTAAL 100% 100% 100% 100% 100% 100% 100% 100% Hieruit vlgt k dat bedrijven met een vaste cntactpersn bij hun elektriciteitsleverancier, meestal de grtere verbruikers, hun factuur grndiger nakijken dan bedrijven znder vaste cntactpersn (63% vs. 43%). 62% van de bedrijven met een gren cntract kijkt hun factuur grndig na tegenver 55% znder gren cntract. Niet alle bedrijven zijn even tevreden ver de duidelijkheid van de facturen. 19% van de bedrijven is hierver niet echt f helemaal niet tevreden. Dit is iets beter dan de 22% in 2012. Bedrijven die hun factuur (grndig) nakijken, zijn meer tevreden dan bedrijven die dit niet den (zie figuur 6). Tussen de leveranciers zijn er geen significante verschillen. De bedrijven die ntevreden zijn met de duidelijkheid van de factuur, hebben net zals de vrige jaren vral prblemen met het gebrek aan transparantie in de prijspbuw (indexatieparameters, prijsfrmules die werden gebruikt) (55%), de berekeningen in et algemeen (46%) en nduidelijkheid ver het verbruik dat werd aangerekend (16%). 13 Resultaten ENQUÊTE BEDRIJVEN 2013

Figuur 7: Duidelijkheid eindafrekening Weet niet Helemaal niet tevreden Niet echt tevreden Tevreden Zeer tevreden Uiterst tevreden 3% 1% 6% 2% 3% 3% 1% 10% 9% 14% 12% 13% 11% 9% 10% 53% 63% 70% 68% 61% 65% 72% 64% 70% 18% 15% 15% 0% 5% 2% Grndig (n=257) Oppervlakkig (n=170) 6% 18% Niet (n=68) 13% 18% 20% 21% 17% 12% 2% 4% 3% 2% 3% 4% 2% 1% 4% 1% 0% Electrabel Luminus eni Electrabel Luminus eni (n=194) (n=137) (n=54) (n=111) (n=86) (n=30) Nakijken eindafrekening Elektriciteitsleverancier Aardgasleverancier Base: 50 % van de ttale steekpref resultaten 2013 2.3. De relatie met de energieleverancier 2.3.1. Cntact met andere leveranciers 2.3.1.1 Elektriciteit 51% van de bedrijven heeft in de laatste 12 maanden een leverancier gecntacteerd met de bedeling m een elektriciteitscntract af te sluiten. Dat is pnieuw meer dan de vrige jaren: 45% in 2012, 33% in 2011 en 2010 en 32% in 2009. Het zijn ng altijd vral de grtere bedrijven die zelf cntact pnemen met een leverancier. Bijna twee derde van de bedrijven met 50 tt 200 werknemers (65%) deed dit ten pzichte van 48% van de kleine bedrijven. Bedrijven met een grte mzet en vral bedrijven met een grte energiekst (> 50.000 eur) blijven actiever p zek naar andere leveranciers. 69% van die laatste grep nam in het laatste half jaar cntact p met een andere leverancier tegenver 41% van de bedrijven met een energiekst < 10.000 eur. Vral bedrijven met een cntract bij een andere leverancier dan de standaardleverancier (64%), bedrijven die de perceptie hebben dat de elektriciteitskst is gedaald (67%) en bedrijven met een gren cntract (61%) hebben vaker een andere leverancier gecntacteerd. Net zals de vrige jaren is de prijsevlutie in het algemeen met 61% de meest genemde aanleiding m p zek te gaan naar een nieuwe leverancier (63% in 2012). Het aflpen van het huidige cntract (genemd dr 11% van de 1.000 ndervraagde bedrijven) is vral bij grte bedrijven (27%) een belangrijke aanleiding m een nieuwe leverancier te zeken. Prblemen met de dienstverlening en het ntvangen van de factuur (beide 4%) wrden in mindere mate als reden gegeven. Ok verhuizing/nieuwe aansluiting/werf wrdt dr een dertigtal bedrijven vernemd (3%). Het verschijnen van berichten in de media en het ntvangen van ffertes/reclame van leveranciers wrdt dr minder dan 2% vernemd. 11% ziet geen enkele reden m te veranderen. 14 Resultaten ENQUÊTE BEDRIJVEN 2013

2.3.1.2 Aardgas Net zals vr elektriciteit zijn er k vr aardgas meer bedrijven dan de vrige jaren (43%) die in de laatste 12 maanden een leverancier gecntacteerd hebben met de bedeling m een cntract vr aardgas af te sluiten. Dit was in 2012 36%, in 2011 ng maar 22%, in 2010 21% en in 2009 19%. Het percentage dat een leverancier gecntacteerd heeft, is ng steeds hger bij bedrijven met een hge aardgaskst (57%), maar minder pvallend als vrig jaar (71%). Bedrijven die klant zijn bij een andere dan de standaardleverancier hebben k vaker een leverancier gecntacteerd (53%). 2.3.2. Aantal bedrijven met versus znder cntract 2.3.2.1 Elektriciteit 89% van de bedrijven heeft een elektriciteitscntract met een leverancier ndertekend. Dit is stabiel ten pzichte van 2012 en iets meer dan de jaren ervr: 81% in 2011 en 82% in 2010. Figuur 8: Overzicht cntracttypes elektriciteit & leveranciers Cntract bij standaardleverancier Electrabel EDF-Luminus eni Essent Cntract bij andere dan standaardleverancier Geen cntract Weet niet 62% 60% 50% 51% 50% 49% 38% 31% 13% 6% 2010 (n=1005) 30% 14% 5% 2011 (n=1000) 39% 51% 9% 3% 2012 (n=1001) 11% 1% 2013 (n=1000) 21% 24% 6% 3% 2010 (n=1005) 2011 (n=1000) 29% 2012 (n=1001) 40% 28% 6% 4% 8% 11% 4% 5% 2013 (n=1000) Base: Ttale steekpref Iets minder dan een vierde van alle ndervraagde bedrijven (38%) heeft een cntract met de vrmalige standaardleverancier, dit is een eerder sterke daling in vergelijking met 2012 (49%). 51% heeft een cntract afgeslten met een andere dan deze standaardleverancier, waardr de stijging ten pzicht van de vrig jaren zich verder zet (39% in 2012, 30% in 2011, 31% in 2010). De Electrabel grep blijft de grtste speler p de markt met een marktaandeel van 40%, maar ze blijven verder zakken. EDF-Luminus kmt ng steeds p de tweede plaats met 28% gevlgd dr eni (11%) en Essent (5%) (zie figuur 7). Het marktaandeel van de andere leveranciers is te klein m hierver verdere uitspraken te den in dit rapprt. In tabel 5 wrdt het prfiel weergegeven van de bedrijven met cntract vr elektriciteit bij de vrmalige standaardleverancier, bij een andere leverancier f znder cntract. Deze drie grepen verschillen vrnamelijk van elkaar wat betreft de grtte van het bedrijf, de mzet en de grtte en het belang van de energiekst. 15 Resultaten ENQUÊTE BEDRIJVEN 2013

Tabel 5: Prfilering bedrijven met en znder cntract vr elektriciteit Elektriciteit Ttaal Cntract standaard leverancier Cntract andere leverancier Znder cntract n= 1000 376 505 108 Bedrijfsgrtte 5-49 werknemers 80% 75% 81% 93% 50-199 werknemers 20% 25% 19% 7% Sectr Landbuw. jacht en bsbuw 2% 2% 2% 2% Vervaardiging van veding- & gentmiddelen 3% 3% 4% 1% Hutindustrie 1% 1% 1% 1% Papier- en kartnnijverheid 2% 2% 2% 0% Chemische nijverheid 2% 3% 2% 1% Metaal 5% 6% 4% 3% Overige industrie 8% 10% 9% 1% Buwnijverheid 16% 17% 15% 18% Grt- en kleinhandel 29% 27% 30% 28% Htels en restaurants 6% 5% 7% 3% Verver, pslag en cmmunicatie 8% 8% 6% 15% Financiële instellingen 3% 2% 2% 6% Onrerende gederen 16% 15% 16% 23% Elektriciteit Ttaal Cntract standaard leverancier Cntract andere leverancier Znder cntract n= 1000 376 505 108 Omzet < 0,25 miljen eur 4% 3% 5% 6% 0,25 tt (<) 1,25 miljen eur 23% 22% 23% 26% 1,25 tt (<) 2,50 miljen eur 16% 17% 16% 13% 2,50 tt (<) 12,50 miljen eur 27% 24% 29% 29% 12,50 tt (<) 25,00 miljen eur 8% 14% 6% 3% 25,00 miljen eur f meer 7% 9% 7% 3% Weet niet / Geen antwrd 15% 13% 14% 21% Netbeheerder Zuiver 23% 25% 24% 11% Gemengd 77% 76% 76% 89% Jaarlijkse elektriciteitskst < 10.000 40% 36% 39% 63% 10.000-25.000 21% 19% 23% 16% 25.000-50.000 11% 13% 12% 3% > 50.000 15% 20% 15% 2% Weet niet 12% 12% 12% 17% 16 Resultaten ENQUÊTE BEDRIJVEN 2013

Belang elektriciteitskst in geheel aan bedrijfsksten Zeer - ngal belangrijk 65% 64% 70% 50% (Helemaal) niet belangrijk 34% 35% 29% 50% Weet niet 1% 1% 1% 0% Prijs perceptie Gedaald 37% 38% 42% 18% Gelijk gebleven 29% 29% 27% 36% Gestegen 26% 28% 22% 34% Weet niet 8% 5% 10% 12% Kent VREG Ja, ik weet ged wat de VREG det. 31% 32% 30% 27% Ja, ik weet ngeveer wat de VREG det. 38% 39% 39% 28% Ja, maar ik ken de VREG alleen van naam 21% 20% 20% 27% Neen 11% 8% 11% 19% n= 505 197 252 49 Vldende geïnfrmeerd Ja 84% 85% 84% 76% Neen 16% 15% 16% 25% Infrmatie gezcht Ja, maar geen f nvldende infrmatie gevnden 9% 6% 10% 10% Ja, vldende infrmatie gevnden 67% 68% 73% 43% Neen 24% 25% 17% 47% 17 Resultaten ENQUÊTE BEDRIJVEN 2013

2.3.2.2 Aardgas Slechts 14% van de bedrijven die k aardgas hebben heeft een andere leverancier vr aardgas dan vr elektriciteit. Bij de grte bedrijven is dat een kwart (26%). Grtverbruikers hechten blijkbaar minder belang aan een dual fuelcntract: 33% van hen heeft een andere aardgasleverancier tegenver slechts 10% van de kleinste verbruikers. Ok het aantal aardgasgebruikers met een cntract gaat in stijgende lijn: 93% heeft een cntract, waarvan ng maar 40% met zijn standaardleverancier vr aardgas en 52% met een andere aardgasleverancier (zie figuur 9). Wat de grtste spelers p de markt betreft, zien we dezelfde namen als vr elektriciteit. Hewel het marktaandeel sterk gezakt is, blijft Electrabel dminant met 38% (46% in 2012) en is EDF-Luminus de tweede grte speler met 28% (31% in 2012). Eni (11%), Essent (6%) en Enec (5%) vervlledigen de tp vijf. Figuur 9: Overzicht cntracttypes aardgas & leveranciers Cntract bij standaardleverancier Cntract bij andere dan standaardleverancier Electrabel Luminus eni Essent Geen cntract Weet niet 57% 59% 53% 53% 50% 40% 30% 14% 4% 2010 (n=567) 29% 14% 4% 2011 (n=553) 38% 52% 11% 2% 2012 (n=554) 1% 8% 2013 (n=607) 2010 (n=567) 2011 (n=553) 46% 22% 26% 31% 4% 3% 2012 (n=554) 38% 28% 5% 3% 7% 11% 4% 6% 2013 (n=607) Base: Aardgas gebruikers 18 Resultaten ENQUÊTE BEDRIJVEN 2013

Tabel 6: Prfilering bedrijven met en znder cntract vr aardgas Aardgas Ttaal aardgas Cntract standaard leverancier Cntract andere leverancier Znder cntract n= 607 244 313 47 Bedrijfsgrtte 5-49 werknemers 76% 72% 77% 83% 50-199 werknemers 25% 28% 23% 17% Sectr Landbuw. jacht en bsbuw 2% 2% 2% 0% Vervaardiging van veding- & gentmiddelen 5% 4% 5% 6% Hutindustrie 1% 0% 0% 2% Papier- en kartnnijverheid 2% 2% 2% 2% Chemische nijverheid 3% 2% 3% 2% Metaal 5% 7% 5% - Overige industrie 9% 9% 10% 4% Buwnijverheid 13% 14% 11% 15% Grt- en kleinhandel 29% 30% 28% 32% Htels en restaurants 8% 5% 10% 6% Verver, pslag en cmmunicatie 5% 6% 4% 11% Financiële instellingen 3% 2% 3% 4% Onrerende gederen 17% 16% 17% 15% Omzet < 0,25 miljen eur 3% 3% 3% 9% 0,25 tt (<) 1,25 miljen eur 21% 22% 22% 15% 1,25 tt (<) 2,50 miljen eur 17% 16% 17% 15% 2,50 tt (<) 12,50 miljen eur 27% 23% 28% 32% 12,50 tt (<) 25,00 miljen eur 10% 14% 7% 4% 25,00 miljen eur f meer 9% 11% 8% 6% Weet niet / Geen antwrd 14% 12% 15% 19% Netbeheerder Zuiver 23% 28% 22% 13% Gemengd 77% 73% 78% 87% Jaarlijkse aardgaskst < 10.000 52% 53% 53% 52% 10.000-25.000 16% 16% 15% 15% 25.000-50.000 6% 6% 6% 9% > 50.000 11% 13% 11% 2% Weet niet 15% 12% 15% 22% Belang aardgaskst in geheel aan bedrijfsksten Zeer - ngal belangrijk 55% 51% 59% 52% (Helemaal) niet belangrijk 45% 48% 41% 48% Weet niet 0% 0% 0% 0% 19 Resultaten ENQUÊTE BEDRIJVEN 2013

Cntract Cntract Ttaal Znder Aardgas standaard andere aardgas cntract leverancier leverancier n= 607 244 313 47 Prijs perceptie Gedaald 27% 20% 36% 9% Gelijk gebleven 31% 33% 28% 37% Gestegen 31% 37% 25% 37% Weet niet 12% 10% 11% 17% Kent VREG Ja, ik weet ged wat de VREG det. 32% 35% 30% 28% Ja, ik weet ngeveer wat de VREG det. 41% 39% 44% 32% Ja, maar ik ken de VREG alleen van naam 19% 18% 18% 26% Neen 9% 8% 9% 15% n= 311 122 165 22 Vldende geïnfrmeerd Ja 83% 84% 83% 68% Neen 17% 16% 17% 32% Infrmatie gezcht Ja, maar geen f nvldende infrmatie gevnden 11% 8% 13% 5% Ja, vldende infrmatie gevnden 70% 69% 73% 55% Neen 19% 22% 13% 36% 2.3.3. Bedrijven met een cntract in meer detail 2.3.3.1 Al veranderd van leverancier sinds de vrijmaking van de energiemarkt 58% van de bedrijven met cntract is sinds de vrijmaking al veranderd van leverancier vr elektriciteit en had dus minstens 2 elektriciteitsleveranciers. Over de ttale ppulatie bekeken kmt dit neer p 51%. Dit aantal lpt p tt 64% wanneer de elektriciteitskst zeer belangrijk is, tt 68% bij bedrijven met een elektriciteitskst van 25.000 tt 50.000 eur en bij bedrijven met een gren cntract. Van de 508 bedrijven die al van elektriciteitsleverancier veranderd zijn, is 59% ng maar één keer veranderd, 23% twee keer en 15% al drie keer f meer. 2% zegt al veranderd te zijn maar weet niet meer he vaak. Grtere bedrijven zijn al vaker geswitcht dan kleine bedrijven: Z had 26% van de bedrijven met meer dan 50 werknemers al minstens 4 leveranciers tegenver 12% bij de kleinere bedrijven. Men verandert ng steeds minder van aardgas- dan van elektriciteitsleverancier. Iets minder dan de helft (48%) is al veranderd van aardgasleverancier en had dus al minstens twee verschillende aardgasleveranciers. 62% van deze grep wisselde één keer van leverancier, 25% al twee keer en 13% al drie keer f meer. 20 Resultaten ENQUÊTE BEDRIJVEN 2013

2.3.3.2 Redenen m vr een bepaalde leverancier te kiezen Elektriciteit en aardgas Aan bedrijven die een cntract vr elektriciteit en/f aardgas hebben, werd gevraagd waarm ze hebben gekzen vr die bepaalde energieleverancier. Aan bedrijven met dezelfde leverancier vr elektriciteit als vr gas, werd deze vraag slechts een keer gesteld: 98% van hen zegt immers dat de redenen vr de keuze dezelfde zijn. Bij bedrijven met een andere aardgasleverancier dan de elektriciteitsleverancier werd afznderlijk gepeild naar de mtivatie. Opvallend is 75% van de bedrijven kiest vr een elektriciteitsleverancier mwille van de lagere kstprijs daar waar dat in 2012 slechts 57% was. Betruwbaarheid kmt met 66% p de tweede plaats, gevlgd dr de gede dienstverlening (64%) en de vaste (nietgeïndexeerde) energieprijs (58%). Het aanbd grene strm is slechts vr een derde van de bedrijven van belang in hun keuze, maar stijgt daarmee terug in belang tt p het niveau van 2010 (26% in 2012, 28% in 2011). Grte bedrijven hechten duidelijk meer belang aan de lagere kstprijs (86%), de betruwbaarheid (74%) en de extra diensten die de leverancier aanbiedt (34%)(zie tabel 7). Bedrijven met hge elektriciteitskst vermelden significant vaker de lagere kstprijs (89%). Tabel 7: Redenen vr keuze elektriciteitsleverancier Redenen vr keuze elektriciteitsleverancier Bedrijven met cntract Bedrijfsgrtte Elektriciteitscntract Elektriciteitsleverancier 5-49 wkn 50-199 wkn Standaard Andere Electrabel Luminus eni n= 881 691 190 376 505 313 265 113 Lagere kstprijs 75% 72% 86% 53% 91% 47% 86% 92% Betruwbaar 66% 64% 74% 78% 58% 77% 61% 66% Gede dienstverlening 64% 62% 68% 67% 61% 67% 60% 64% Vaste energieprijs 58% 57% 62% 53% 61% 50% 61% 72% Grene strm 34% 33% 38% 30% 37% 27% 36% 35% Extra diensten 21% 18% 34% 29% 16% 29% 20% 15% Andere bedrijven stappen k ver 14% 14% 13% 12% 16% 12% 12% 16% Bedrijven die kiezen vr een andere dan de standaardleverancier geven een lagere kstprijs (91%) significant vaker p als reden vr de keuze van een leverancier. Bedrijven die kiezen vr een cntract bij de standaardleverancier den dit vaker vr betruwbaarheid (78%) en extra diensten (29%). Ok de keuze vr Electrabel heeft ng steeds te maken met betruwbaarheid (77%), terwijl EDF-Luminus en eni vrnamelijk gekzen wrden vr de lagere kstprijs (respectievelijk 86% en 92%). Bij eni wrdt k de vaste energieprijs regelmatig als reden gegeven (72%). Bij bedrijven met een andere aardgasleverancier dan de elektriciteitsleverancier werd vrnamelijk gekzen vr een bepaalde aardgasleverancier mwille van de lagere kstprijs (75%), de betruwbaarheid (58%) en de gede dienstverlening (44%). 2.3.3.3 Tevredenheid ver de huidige leverancier Elektriciteit Er werd k gevraagd he tevreden de bedrijven achteraf gezien zijn ver hun energieleverancier wat betreft de juistheid van de facturen, de betruwbaarheid van de 21 Resultaten ENQUÊTE BEDRIJVEN 2013

dienstverlening, de prijs, de infrmatieverlening en de ndersteuning p het vlak van energiebesparingen. 90% is tevreden tt uiterst tevreden ver de betruwbaarheid van de dienstverlening, 89% ver de juistheid van de facturen en 83% ver de infrmatieverlening. De tevredenheid ver de prijs is sterk verbeterd ten pzichte van 2012: ten was amper 65% tevreden ver de prijs, in 2013 80%. De ndersteuning p het vlak van energiebesparing blijft het iets minder ged den, met 24% van de bedrijven die niet echt f helemaal niet tevreden zijn (29% in 2012). Bedrijven met een hge elektriciteitskst en grte bedrijven zijn vaker uiterst f zeer tevreden dan kleine bedrijven (zie tabel 8). Bedrijven met een cntract bij de standaardleverancier zijn ng steeds significant minder tevreden ver de prijs (23% niet echt f helemaal niet tevreden, 44% in 2012, 27% in 2011). Electrabel scrt ng steeds slecht als het gaat ver de prijs met 26% van de bedrijven die niet echt f helemaal niet tevreden zijn, maar dit is pvallend beter dan de 44% ntevreden bedrijven in 2012. Tabel 8: Tevredenheid elektriciteitsleverancier Tevredenheid elektriciteitsleverancier Ttaal Bedrijfsgrtte Elektriciteitscntract Elektriciteitsleverancier 5-49 wkn 50-199 wkn Standaard Andere Electrabel Luminus eni n= 881 691 190 376 505 313 265 113 Juistheid facturen Uiterst + zeer tevreden 26% 23% 36% 23% 28% 23% 23% 21% Tevreden 64% 65% 58% 70% 59% 68% 65% 69% Niet echt + helemaal niet tevreden 7% 8% 4% 6% 8% 7% 8% 5% Infrmatieverlening Uiterst + zeer tevreden 19% 16% 27% 15% 21% 16% 15% 14% Tevreden 65% 66% 60% 69% 62% 65% 66% 75% Niet echt + helemaal niet tevreden 15% 16% 12% 15% 15% 18% 17% 10% Ondersteuning p vlak van energiebesparing Uiterst + zeer tevreden 11% 10% 15% 10% 11% 9% 13% 11% Tevreden 56% 57% 52% 56% 55% 57% 52% 61% Niet echt + helemaal niet tevreden 24% 24% 23% 27% 21% 28% 27% 15% Betruwbaarheid dienstverlening Uiterst + zeer tevreden 25% 23% 33% 26% 25% 26% 21% 24% Tevreden 65% 66% 60% 68% 62% 65% 66% 72% Niet echt + helemaal niet tevreden 7% 7% 5% 5% 8% 8% 9% 3% Prijs Uiterst + zeer tevreden 16% 14% 24% 9% 22% 8% 15% 20% Tevreden 64% 63% 65% 66% 62% 63% 66% 67% Niet echt + helemaal niet tevreden 17% 19% 11% 23% 14% 26% 18% 10% De resultaten ver de tevredenheid ver dienstverleningsaspecten van de aardgasleverancier zijn vergelijkbaar met die vr de elektriciteitsleverancier. De juistheid van de facturen en de betruwbaarheid van de dienstverlening scren net zals de vrige jaren het best (93% en 22 Resultaten ENQUÊTE BEDRIJVEN 2013

94% minstens tevredenen). Over de ndersteuning p het vlak van energiebesparing zijn de respndenten het minst tevreden, 26% is niet echt f helemaal niet tevreden. 2.3.3.4 Cntact met de klantendienst 43% van de ndervraagde bedrijven heeft een vaste cntactpersn bij hun energieleverancier, dit is meer dan de 36% in 2012. Vral grte bedrijven (77%) en bedrijven met een grte elektriciteitskst (> 50.000 eur: 85%) hebben een vaste cntactpersn. Bedrijven met een gren cntract hebben vaker een vaste cntactpersn (57%) dan bedrijven znder gren cntract (41%). De tevredenheid is p alle vlakker grter bij bedrijven met een vaste cntactpersn (zie tabel 9). Tabel 9: Impact vaste cntactpersn p tevredenheidsaspecten Tevredenheid Ttaal Vaste cntactpersn elektriciteit Geen vaste cntactpersn elektriciteit n= 881 418 448 Juistheid facturen Uiterst + zeer tevreden 26% 33% 18% Tevreden 64% 59% 69% Niet echt + helemaal niet tevreden 7% 5% 9% Infrmatieverlening Uiterst + zeer tevreden 19% 28% 9% Tevreden 65% 62% 68% Niet echt + helemaal niet tevreden 15% 8% 21% Ondersteuning p vlak van energiebesparing Uiterst + zeer tevreden 11% 16% 6% Tevreden 56% 54% 57% Niet echt + helemaal niet tevreden 24% 20% 28% Betruwbaarheid dienstverlening Uiterst + zeer tevreden 25% 33% 19% Tevreden 65% 60% 69% Niet echt + helemaal niet tevreden 7% 4% 9% Prijs Uiterst + zeer tevreden 16% 23% 9% Tevreden 64% 64% 63% Niet echt + helemaal niet tevreden 17% 11% 24% Bijna de helft (46%) van de 1.000 ndervraagde bedrijven heeft in het afgelpen jaar cntact gehad met de klantendienst van hun energieleverancier. Bij de grtere bedrijven (> 50 werknemers) was dit 60%. Van hen is 85% tevreden (47%), zeer tevreden (28%) tt uiterst tevreden (10%) ver de snelheid waarmee ze werden gehlpen. Ruim 87% was k tevreden ver het antwrd dat ze kregen. Het aantal kleine bedrijven dat ntevreden is ver een f beide aspecten ligt dubbel z hg als het aantal ntevreden grtere bedrijven, mgelijk mdat grtere bedrijven vaker een persnlijk cntact hebben daar waar kleinere bedrijven bij een call center terecht kmen. 23 Resultaten ENQUÊTE BEDRIJVEN 2013

2.3.3.5 Duur lpend cntract Een vijfde van de respndenten weet niet wat de duur is van hun huidig cntract. Grtere bedrijven zijn beter p de hgte. Dit is vergelijkbaar met vrig jaar. Van de bedrijven die wel weten wat de duur is van hun huidig cntract, heeft 36% een cntract vr een jaar, 30% vr 2 jaar en 22% vr 3 jaar. De gemiddelde cntractduur is 2,1 jaar. Ok bij aardgas heeft een vijfde geen idee van de duur van hun huidig cntract. Van de bedrijven die wel p de hgte zijn, heeft 42% een eenjarig cntract, 34% een tweejarig en 15% een driejarig. De rest is ng langer gebnden. De gemiddelde duur is 1,9 jaar. 2.3.3.6 Tekmst: intentie m te veranderen Elektriciteit De intentie m te veranderen van elektriciteitsleverancier daalt van 25 naar 18% (zie figuur 10). Heel wat bedrijven die in 2012 de intentie hadden m te veranderen hebben dit intussen vermedelijk k gedaan z blijkt uit nze switchstatistieken. Figuur 10: Intentie m te veranderen van elektriciteitsleverancier 76% 14% 2008 (n=877) 13% 63% 11% 3% 11% 72% 14% 2009 (n=876) 11% 61% 10% 4% 14% 71% 14% 2010 (n=819) 11% 60% 8% 6% 15% 69% 16% 2011 (n=799) 14% 55% 11% 5% 16% 55% 25% 2012 (n=878) 8% 47% 17% 8% 20% 2013 (n=881) 10% 54% 63% 12% 18% 6% 19% Zeker verlengen Waarschijnlijk verlengen Waarschijnlijk verstappen Zeker verstappen Ik weet het ng niet Base: Respndenten met een cntract vr elektriciteit Bedrijven met een elektriciteitskst bven 50.000 eur geven vaker aan dat ze ng niet weten f ze zullen verstappen f hun cntract verlengen (33%). Bedrijven die ng klant zijn bij de standaardleverancier (met cntract) zijn meer geneigd hun cntract zeker te verlengen (13% versus 10% glbaal). Glbaal zegt 6% van de bedrijven met een cntract dat ze p de vervaldag zeker zullen verstappen naar een andere leverancier. Dit percentage ligt flink hger bij bedrijven die niet tevreden zijn ver de juistheid van de facturen (19%), de dienstverlening (24%), de prijs 24 Resultaten ENQUÊTE BEDRIJVEN 2013

(22%), de infrmatieverlening (23%) f de ndersteuning p het vlak van energiebesparing (15%). Aardgas Wat betreft de aardgasgebruikers zal 62% waarschijnlijk f zeker zijn cntract met de huidige leverancier verlengen (52% in 2012). 21% zal waarschijnlijk f zeker verstappen naar een andere leverancier en 17% is ng nbeslist. Ok vr aardgas zien we dat bedrijven die minder tevreden zijn ver de juistheid van de facturen, de betruwbaarheid van de dienstverlening, de prijs f de ndersteuning p het vlak van energiebesparing minder de intentie hebben m hun cntract te verlengen. 2.3.4. Bedrijven met f znder cntract bij de standaardleverancier in meer detail 2.3.4.1 Redenen m geen cntract af te sluiten bij een andere leverancier Elektriciteit 486 bedrijven (606 in 2012) wrden beleverd dr hun standaardleverancier, al dan niet met cntract. Tevredenheid ver deze leverancier (72%) wrdt veel vaker dan in 2012 (45%) als reden genemd m geen cntract af te sluiten bij een andere leverancier. (zie figuur 11). Vral de kleine bedrijven geven rmpslmp aan als reden m niet te veranderen (36%). Vr aardgas wrden dezelfde redenen genemd. Figuur 11: Redenen m geen cntract af te sluiten bij een andere leverancier Uw bedrijf ged zit bij de huidige leverancier Uw bedrijf geen betere fferte heeft ntvangen Het te meilijk is m de leveranciers te vergelijken Overstappen teveel rmpslmp met zich meebrengt De elektriciteitskst vrij nbelangrijk is. Er ng teveel fut lpt als je verstapt. Dat uw bedrijf zich nvldende geïnfrmeerd velt. Geen van deze Weet niet 0% 45% 48% 37% 32% 29% 31% 31% 24% 20% 22% 18% 21% 26% 11% 11% 14% 72% 2013 (n=486) 2012 (n=606) Base: Respndenten bij de standaardleverancier (met f znder cntract) Om de beweegreden te kennen van bedrijven die ng a klant zijn bij hun standaardleverancier, zu deze vraag echter enkel mgen gesteld wrden aan bedrijven die p het mment van de vrijmaking al peratineel waren en sindsdien ng steeds klant zijn bij hun standaardleverancier znder it beleverd te zijn dr een andere leverancier. Bedrijven, die bij hun pstart bewust gekzen hebben vr de standaardleverancier. Bij een vlgende bevraging met deze delgrep beter afgelijnd wrden. 2.3.4.2 Intentie m in de kmende 6 maanden een cntract af te sluiten 25 Resultaten ENQUÊTE BEDRIJVEN 2013

Een derde van de bedrijven die ng znder cntract bij de standaardleverancier zitten f niet weten f ze al dan niet een cntract hebben, heeft de intentie m in de vlgende 6 maanden een cntract af te sluiten bij een andere elektriciteitsleverancier (25% waarschijnlijk, 10% zeker en vast). Vral bedrijven die k aardgas afnemen zeggen dat ze zeker en vast gaan veranderen (19%). 30% gaat waarschijnlijk niet veranderen en 25% zeker en vast niet. In 2012 had ng de helft van deze bedrijven de intentie m te veranderen van leverancier en ngetwijfeld heeft een deel van hen dat k gedaan waardr vral bedrijven verblijven die geen intentie hebben m te veranderen. Bij de aardgasgebruiker hebben vier p tien bedrijven de intentie m een cntract af te sluiten bij een andere leverancier in de kmende zes maanden. 28% gaat waarschijnlijk niet veranderen in het kmende half jaar en 26% zeker niet. 2.4. Energieprijs: prijsperceptie 2.4.1. Elektriciteit In vergelijking met de vrige jaren is er duidelijk een andere perceptie ten pzichte van de elektriciteitsprijs. In 2012 was ng meer dan de helft van de bedrijven ervan vertuigd dat de prijzen gestegen waren (53%), in 2013 denkt ng amper 26% dat de prijzen gestegen zijn. Ongeveer een vijfde dacht dat de prijzen gedaald waren daar waar nu 37% dit denkt. Vlgens 17% waren de prijzen gelijk gebleven in de 12 maanden vrafgaand aan de enquête 2012. In 2013 zegt 29% dat ze gelijk bleven. 8% kn zich geen rdeel vrmen ver de prijsevlutie. Grte bedrijven denken vaker dat de prijs gedaald is (48%). Ok bedrijven met een cntract bij een andere leverancier hebben vaker het gevel dat de prijs gedaald is (42% - zie tabel 10). Dit in tegenstelling tt bedrijven znder cntract die vaker denken dat de prijs gestegen is (34%). Bedrijven met een cntract bij eni hebben minder het idee dat de prijzen gestegen zijn (16%). 37% van de bedrijven die denken dat de elektriciteitsprijs gestegen is, schatten dat de stijging beperkt bleef tt minder dan 5%. Ng eens 37% denkt dat de stijging 5 à 10% bedreg. 5% spreekt zelfs van een stijging van meer dan 20%. 12% kan geen inschatting maken. 39% van diegene die denken dat de prijs gedaald is, schatten dat dit een daling van 5-10% is (zie tabel 10). 26 Resultaten ENQUÊTE BEDRIJVEN 2013

Tabel 10: Prijsperceptie elektriciteit Elektriciteit TOTAAL Cntract standaard leverancier Cntract andere leverancier Znder cntract Ttale steekpref n= 1.000 376 505 108 Prijsperceptie Gedaald 37% 38% 42% 18% Gestegen 26% 28% 22% 34% Gelijk gebleven 29% 29% 27% 36% Weet niet 8% 5% 10% 12% Neemt prijsstijging waar n= 257 106 111 37 Prijsstijging < 5% 37% 30% 41% 46% 5% - 10% 37% 43% 33% 32% 10% - 15% 6% 7% 5% 11% 15% - 20% 3% 4% 2% 3% > 20% 5% 5% 5% 5% Weet niet 12% 12% 14% 3% Neemt prijsdaling waar n= 373 142 211 19* Prijsdaling < 5% 28% 28% 28% 26% 5% - 10% 39% 42% 36% 53% 10% - 15% 12% 13% 12% 0% 15% - 20% 3% 4% 2% 5% > 20% 10% 6% 12% 16% Weet niet 9% 8% 10% 0% * LAGE BASIS 2.4.2. Aardgas Bij aardgas zien we dezelfde trend als bij elektriciteit: in 2012 dacht ng iets meer dan de helft van de bedrijven die k aardgas afnemen, dat de aardgasprijs gestegen was, maar in 2012 denkt ng maar 31% dat de aardgasprijs gestegen is in de afgelpen 12 maanden. Bijgevlg denken k meer bedrijven dan vrig jaar dat de prijs gedaald is (27% in 2013 en 14% in 2012). 31% zegt dat de prijs gelijk is gebleven. Net zals bij elektriciteit denken bedrijven met een cntract bij een andere leverancier meer dat de prijs gedaald is (36%, zie tabel 11). Van de bedrijven die denken dat de aardgasprijs gestegen is, schat 38% dat dit met een stijging van 5-10% is. Meer dan een derde denkt dat het een stijging van maximum 5% is. 10% denkt dat de prijs met meer dan 15% steeg. Van diegene die denken dat de prijs gedaald is, schat een derde dat de daling tussen de 5-10% is (zie tabel 11). 27 Resultaten ENQUÊTE BEDRIJVEN 2013

Tabel 11: Prijsperceptie aardgas Aardgas TOTAAL Cntract standaard leverancier Cntract andere leverancier Znder cntract Ttale steekpref n= 607 244 313 46 Prijsperceptie Gedaald 27% 20% 36% 9% Gestegen 31% 37% 25% 37% Gelijk gebleven 31% 33% 28% 37% Weet niet 12% 10% 11% 17% Neemt prijsstijging waar n= 186 90 78 17* Prijsstijging < 5% 34% 37% 31% 41% 5% - 10% 38% 37% 37% 47% 10% - 15% 8% 8% 9% 6% 15% - 20% 4% 2% 8% 0% > 20% 6% 7% 5% 6% Weet niet 9% 10% 10% 0% Neemt prijsdaling waar n= 165 49 112 4* Prijsdaling < 5% 42% 43% 42% 50% 5% - 10% 34% 39% 31% 50% 10% - 15% 7% 8% 6% 0% 15% - 20% 1% 0% 2% 0% > 20% 7% 4% 8% 0% Weet niet 9% 6% 11% 0% * LAGE BASIS 2.5. Grene elektriciteit De stijging van het aantal bedrijven met een gren cntract zet zich verder. In 2007 had slechts 5% van de bedrijven een gren cntract en in 2012 was dit al 30%. In 2013 zegt 38% van de bedrijven dat ze een cntract vr grene elektriciteit hebben: 36% van de kleine bedrijven en 47% van de grte bedrijven. 76% van de bevraagde bedrijven met een gren cntract heeft er vertruwen in dat de geleverde elektriciteit k daadwerkelijk gren is, dit is iets meer dan in 2011 en 2012 (71%). Van de bedrijven die ng geen cntract f ng geen gren cntract hebben, heeft 47% de intentie m in de tekmst een gren cntract aan te gaan (idem in 2011 en 2012). De grtste hinderpalen m een gren cntract te willen aangaan zijn gelijkaardig als de vrige jaren. Het zijn vrnamelijk de hgere prijs (49%), het beperkte aanbd (39%), geen interesse (32%) en geen vertruwen in het cntrlesysteem (32%) die als redenen wrden gegeven. 28 Resultaten ENQUÊTE BEDRIJVEN 2013

Tabel 12: Cntract grene energie Prfilering Cntact grene energie Geen cntact grene energie n= 214 346 Aantal werknemers 1 49 werknemers 75% 82% 50 199 werknemers 25% 18% Sectr Landbuw. Jacht en bsbuw 0% 2% Vervaardiging van veding- & gentmiddelen 3% 3% Hutindustrie 2% 1% Papier- en kartnnijverheid 5% 1% Chemische nijverheid 2% 1% Metaal 7% 4% Overige industrie 7% 10% Buwnijverheid 18% 18% Grt- en kleinhandel 24% 30% Htels en restaurants 8% 6% Verver, pslag en cmmunicatie 7% 6% Financiële instellingen 1% 2% Onrerende gederen 16% 17% Belangrijkheid elektriciteitskst in ttale bedrijfsksten Zeer + ngal belangrijk 71% 65% Niet echt + helemaal niet belangrijk 28% 34% Weet niet 1% 1% Belangrijkheid aardgaskst in ttale bedrijfsksten n= 164 338 Zeer + ngal belangrijk 53% 53% Niet echt + helemaal niet belangrijk 47% 46% Weet niet 0% 1% 2.6. Meters 2.6.1. De slimme meter en mgelijke besparing In 2010 hadden bijna vier p tien Vlaamse bedrijven (38%) al gehrd van een slimme meter. In 2011 werd de vraagstelling aangepast: p de vraag Weet u wat een slimme meter' vr elektriciteit en aardgas is? antwrdde 26% van de bedrijven bevestigend. Vanaf 2012 werd eerst vlgende telichting gegeven: Met een slimme meter kan het energieverbruik in uw bedrijf gedetailleerd pgevlgd wrden en krijgt u snellere, betere en frequentere infrmatie ver uw verbruik. Vindt u het interessant z n slimme meter te krijgen van de netbeheerder? Daarna werd gevraagd f de bedrijven het interessant zuden vinden m een dergelijke slimme meter te krijgen van hun netbeheerder. In 2013 antwrdde 71% hierp affirmatief waarvan 31% het zeker interessant zu vinden en 40% waarschijnlijk wel. Dit percentage bleef min f meer status qu ten pzichte van 2012 (69%). 29 Resultaten ENQUÊTE BEDRIJVEN 2013