Onthaalbundel dyslexie 1ste graad 2011-2012 Naam leerling: Klas: Klassenleraren: 1
Inhud 1 Inleiding 2 Definitie en criteria 3 Onderdelen dyslexiebeleid 4 Maatregelen vr leerlingen met dyslexie 5 Dyslexievereenkmst 6 Dyslexiesftware 7 Cntactpersnen 8 Praktische afspraken andere beremde dyslectici: Wubb Ockels ( de 1-ste Nederlandse astrnaut), Agatha Christie, Graham Bell, Jhn Lennn, Steven Spielberg, Jamie Oliver, Mhammed Ali, Orland Blm, Jss Stne 2
1 Inleiding In de schlengemeenschap Sint-Quintinus, een schlengemeenschap van vrije secundaire schlen in Hasselt, Stevrt en Znhven, werd een gemeenschappelijke dyslexiebeleid uitgezet. Vanuit die gemeenschappelijke visie wrden er tal van gemeenschappelijke maatregelen getrffen m alle dyslexieleerlingen te ndersteunen. Aan de hand van een persnlijke dyslexievereenkmst vrzien de schlen daarnaast specifieke hulp vr specifieke leerprblemen. We zijn er ns van bewust dat leerlingen met dyslexie vaak extra hulp vragen. Zals u uit deze bundel kan pmaken, willen we hen daarbij graag bij helpen. Ok klassenleraren en dyslexiecördinatren zullen u en uw kind waar ndig verder ndersteunen. We hpen dat u via deze bundel beter p de hgte bent van het dyslexiebeleid binnen nze schlengemeenschap en wensen uw kind veel succes in zijn verdere schllpbaan. 3
2 Definitie en criteria Definitie We kiezen ervr m uit te gaan van de beschrijvende definities van dyslexie. Vlgende definities wrden aanvaard: - Dyslexie is een strnis die gekenmerkt wrdt dr hardnekkige prblemen in de autmatisering van de wrdbeeldidentificatie (lezen) en/f de schriftbeeldvrming (spellen). (Cmmissie dyslexie Nederlandse gezndheidsraad, 1995) - Dyslexie is een strnis gekenmerkt dr een hardnekkig prbleem met het aanleren en het accuraat en/f vlt tepassen van het lezen en/f spellen p wrdniveau. (Stichting dyslexie Nederland, 2003) Criteria Het tekennen van de diagnse gebeurt p basis van de vlgende criteria: - Er is sprake van een ernstige achterstand bij het lezen en/f spellen. (herhaaldelijk bij de 10% zwaksten p gestandaardiseerde testen) - Het gaat m een hardnekkig prbleem: het prbleem is didactisch resistent: er is ten minste 6 maanden geremedieerd znder het gewenste effect. - Exclusiviteitscriterium: de kern van het prbleem is de autmatisering van lezen en/f spellen. Er is geen ander kindprbleem f prbleem in de schl- en/f gezinscntext dat het prbleem vlledig kan verklaren. Naast deze beschrijvende definities en criteria circuleren heel wat verklarende definities en therieën. (Bijvrbeeld: dyslexie is het gevlg van een fut in de hersenen ) Deze therieën en definities zijn echter ng nvldende gestaafd dr wetenschappelijk nderzek m al te gebruiken vr diagnstiek. 4
Afspraak We aanvaarden binnen de schlengemeenschap enkel de diagnses die gesteld zijn p basis van de beschrijvende definities en de bvengenemde criteria. Opmerking: in principe baseren alle vrije CLB s zich vr hun diagnstiek p deze beschrijvende definities. Diagnses gesteld dr een VCLB kunnen we dus znder prblemen aanvaarden. Wanneer men twijfelt ver de juistheid van een diagnse dr een andere dienst kan het attest f verslag ter validering vrgelegd wrden aan het begeleidende CLB. 5
3 Onderdelen dyslexiebeleid We kaderen het aanbd dat we den naar nze leerlingen met dyslexie in een breder zrgbeleid. Om een aanbd te kunnen den vr kinderen met dyslexie is het eerst en vral belangrijk te weten m welke leerlingen het gaat. Een gede inschrijvingsprcedure is hierbij ndzakelijk. Vervlgens prberen we de leerlingen die niet aangemeld werden f ng geen diagnse hebben k p te spren aan de hand van screening en/f verdere beeldvrming. Wanneer het ndig is wrdt het CLB ingeschakeld vr verdere diagnsestelling. Op basis van de verzamelde infrmatie wrdt in samenspraak met de leerling en de uders vastgelegd welke hulp gebden wrdt. Inschrijvingsprcedure Een ged zrgbeleid start met een gede inschrijvingsprcedure. Daarm wrdt er bij de definitieve inschrijving een afspraak met de uders en de dyslexiecördinatr vastgelegd. Tijdens dit gesprek zal een uitgebreidere intake plaatshebben aan de hand van een vragenlijst. We willen p deze manier vlgende delstellingen bereiken: - uders inlichten ver ns dyslexiebeleid; - snel p de hgte zijn van de ndzakelijke inf; - afspraken maken ver mgelijke cmpenserende maatregelen = dyslexievereenkmst bespreken. De verkregen infrmatie en een kpie van de dyslexievereenkmst wrden aan de klastitularis bezrgd en deze brengt de verige betrkken leerkrachten p de hgte tijdens de eerste klassenraad. Screeningsprcedure Niet alle leerlingen hebben reeds een diagnse wanneer ze het secundair nderwijs aanvangen. Om k deze leerlingen niet dr de mazen van het net te laten glippen wrdt er een screeningsprcedure vrzien. 6
Bij aanvang van het schljaar (september - ktber) wrden alle leerlingen systematisch gescreend p technisch lezen en spelling tijdens de les Nederlands. De leerkrachten Nederlands nemen de testen af en verbeteren ze. Verdere pvlging De dyslexiecördinatr bundelt de gegevens en vlgt de screening verder p: - Leerlingen die p de screening scren beneden pc 10 wrden swies besprken met het CLB. - Leerlingen die scren beneden pc 25 wrden gedurende een drietal weken verder gebserveerd dr de taalleerkrachten. Hiervr wrden specifieke vragenlijsten gebruikt. De dyslexiecördinatr bewaakt dat deze gegevens wrden besprken p de klassenraad. 7
4 Maatregelen vr leerlingen met dyslexie Leerlingen met dyslexie hebben recht p redelijke aanpassingen. In eerste instantie verdienen ze begrip vanwege de leerkrachten. Daarnaast wrdt in verleg met de leerling en uders bekeken welke maatregelen kunnen helpen het prbleem zveel mgelijk te cmpenseren. De werkgrep dyslexiebeleid heeft een dcument pgesteld waarin een aantal STICORDI-maatregelen (STImuleren COmpenseren REmediëren - DIspenseren) zijn pgenemd. Deze maatregelen zijn pgesplitst in basismaatregelen en facultatieve maatregelen. De basismaatregelen zijn die maatregelen waarvan we vertuigd zijn dat ze vr elke leerling met dyslexie en in elke schl aangebden meten wrden. Dit wil niet zeggen dat ze allemaal vr elke leerling van kracht zullen zijn. Dit hangt immers af van de nden en wensen van de leerling. De facultatieve maatregelen zijn maatregelen die wenselijk zijn, maar die niet vr elke leerling aangebden meten wrden. Per leerling wrdt de dyslexievereenkmst besprken met de uders. Na evaluatie kan deze vereenkmst aangepast wrden: basismaatregelen en/f facultatieve maatregelen kunnen aangevuld f weggelaten wrden. Idealiter spreekt elke leerkracht de leerling krt aan m aan te geven dat hij zich bewust is van het prbleem en dat er rekening zal gehuden met de dyslexievereenkmst. Deze vereenkmst wrdt twee keer per jaar geëvalueerd en indien ndig bijgestuurd. De evaluatie gebeurt p de tweede en derde klassenraad waarbij elke leerkracht zijn bevindingen kenbaar maakt. 8
5 Dyslexievereenkmst DYSLEXIEOVEREENKOMST 1 ste GRAAD 2011-2012 Naam van de leerling: Klas: Klasleraar: In samenspraak met de leerling stelt de klassenraad dat vlgende maatregelen genmen zullen wrden. Deze afspraken wrden minimaal jaarlijks geëvalueerd en bijgestuurd. De leerling zet een D p taken, beurten en tetsen m aan te geven dat er een dyslexievereenkmst is. ALGEMEEN Alle leerkrachten erkennen dat de leerling dyslexie heeft. De leerling wrdt sterk aangemedigd en gemtiveerd en krijgt de kans zijn prbleem bespreekbaar te stellen in de klas tijdens de lessen sciale activiteit. De agenda wrdt in de mate van het mgelijke aan het begin van de les ingevuld zdat er vldende tijd aan besteed kan wrden. De ntities van de leerlingen wrden p vraag nagekeken en / f begeleid dr crrecte kpieën. De leerling met niet nverwachts vrlezen en aan brd kmen. De leerling mag huistaken en pdrachten p de cmputer maken met behulp van spellingscrrectie. Leerstf, brdschema s en beurtenvragen wrden niet gedicteerd. Er wrdt meer tijd gegeven vr leespdrachten, begrijpend lezen en het structureren van teksten. Opdrachten wrden, p vraag van de leerling, mndeling vrgelezen. 9
De leerlingen waarderen de inspanningen van de schl en werken p een psitieve manier mee. BIJ TOETSEN EN BEURTEN Herhalingsbeurten wrden ruim p vrhand aangekndigd. Bij beurten en tetsen wrden de vragen niet gedicteerd. De leerling mag vragen m de pdracht pnieuw vr te lezen. Herhalingsbeurten en tetsen wrden achteraf, p vraag van uders en/f leerling, besprken ( futenanalyse, futen laten verbeteren dr beredeneren in plaats van verschrijven, ) De tetsen wrden in een grter lettertype (bijvrbeeld arial f verdana 12 ) interlinie 1,5, afgedrukt. Vr de niet taalvakken telt de inhud, niet de spelling. Tijdens de deliberatie wrdt de leerstrnis van de leerling steeds aangestipt Andere (facultatieve maatregelen): Handtekening leerling Handtekening uders Handtekening klassenleraar 10
6 Dyslexiesftware Dyslexiesftware Binnen de schlengemeenschap Sint-Quintinus beschikken we ver een gezamenlijk dyslexiebeleid. Naast de maatregelen die wij als schlen nemen, hebben smmige dyslexieleerlingen nd aan bijkmende hulp. Een mgelijk extra hulpmiddel is het gebruik van dyslexiesftware (Sprint/Kurzweil). Binnen verschillende schlen van nze schlengemeenschap bestaat de mgelijkheid m dyslexiesftware te huren. AdiBeken Als schl mgen wij geen digitale handbeken ter beschikking stellen. Via de website www.letp.be kan u gratis digitale handbeken aanvragen. U betaalt enkel de verzendksten. Deze ADIBeken bestelt u nline via de ADIBib van de website. De vrwaarden hiervr zijn: - beschikken ver een gedrukte versie van het bek; - beschikken ver een dyslexieattest, dyspraxieattest f een attest type 4, 6 f 7; - invullen van een evaluatie. Er bestaan 2 verschillende ADIBeken. De A-beken zijn 80 % leesklaar. U kan er z mee aan de slag. De B-beken meten leesklaar gemaakt wrden. De cde (A f B) staat telkens vr de titel van het bek vermeld. Staat het bek dat u zekt niet in de lijst? Dan kan u steeds een aanvraag indienen. Regelmatig wrden er nieuwe titels pgenmen. Om jullie een beetje p weg te helpen smmen we hiernder de beken p die we gebruiken in nze schl en die vrkmen p de lijst met AdiBib-beken. 11
7 Cntactpersnen Je vakleerkracht is de eerst aangewezen persn m aan te spreken indien je prblemen ervaart met de leerstf. Je klassenleraar zal samen met de cördinatr de dyslexievereenkmst verlpen en definitief vrm geven. De dyslexiecördinatr van je graad/schl. Het VCLB, Hasselt. 8 Praktische afspraken In elke schl van de schlengemeenschap Sint-Quintinus gelden er praktische afspraken rnd dyslexiecntracten, udercntacten, tetsenperides U kan steeds in de schl van uw kind terecht vr meer infrmatie hiermtrent. 12