DEPRESSIE EN LEEFTIJD BROCHURE Kathleen Van Hyfte Universiteit Gent Kathleen.vanhyfte@ugent.be 1 Project CAPA BROCHURE DEPRESSIE & LEEFTIJD Brochure : Depressie (1) Depressie en leeftijd (2) Depressie, werk en leeftijd (3) Wat kun je zelf doen ter preventie van depressie? Wat kan gebeuren op niveau van de organisatie ter preventie van (werkgerelateerde) depressie? 2 1
DOEL BROCHURE - depressie op de werkvloer bespreekbaar maken - depressieve symptomen bij jezelf/collega beter herkennen - korte reflectie op depressie en leeftijd vanuit mondelinge en schriftelijke bronnen - tips voor werknemers, collega s, werkgevers, preventieadviseurs, - eerste stap in richting van detectie / zelfdiagnostiek HANDIGE, INFORMATIEVE BROCHURE VOOR VELEN 3 DEPRESSIE (1) ACTUEEL depressie n 2 wereldranglijst van ziekten in 2020 (WHO) Cfr. pers boeken, magazines, zelfhulpcursussen, CDroms, Wereldwijd : 300 miljoen mensen Aantal vlamingen: 200.000 Artsbezoek : 1/5 Kost Europese economie : 118 miljard euro/jaar Gezondheidszorg : depressie wordt één van de grootste uitdagingen PREVENTIE? (ook preventie vanuit invalshoek: werk) 4 2
DEPRESSIE EN LEEFTIJD (2) WHO : werknemer > 45 = oudere werknemer Risico op depressie stijgt met de leeftijd (hoewel men zich niet bewust is van dit risico) Ernst neemt toe vanaf 40-45 jaar Hoogtepunt op ± 55 jaar 5 DEPRESSIE, LEEFTIJD EN WERK (3) Onderzoek : relatief weinig Risicoverschuiving: materiële/fysieke vlak psychosociale vlak Depressie : één van de belangrijkste oorzaken van arbeidsongeschiktheid Verlies aan werkdagen : 17 dagen/6maanden 6 3
WERKOMGEVING & DEPRESSIE Werkvloer = een potentiële trigger voor depressie Te maken met factoren als: Arbeidsinhoud (teveel, te weinig, te moeilijk, ) Arbeidsomstandigheden (lawaai, temperatuur, trillingen, straling, chemische risico s ) Arbeidsvoorwaarden (ploegwerk, nachtwerk, werkzekerheid) ARBEIDSVERHOUDINGEN 7 ARBEIDSVERHOUDINGEN Wijze van leidinggeven Gevoel van medezeggenschap Dankbaarheid Erkenning Waardering Zich nuttig voelen Mogelijkheid tot opleiding leiden tot werkstress (chronisch) depressie 8 4
TOP 10 WERKSTRESS 1. ROL VAN DE DIRECTE LEIDINGGEVENDE 2. ONZEKERHEID OVER DE TOEKOMST 3. DE ROL VAN DE COLLEGA S 4. TEVEEL WERK 5. DE PAPIERBERG 6. DE MOEILIJKHEIDSGRAAD VAN HET WERK 7. ONDUIDELIJKE COMMUNICATIE 8. GEBREK AAN WAARDERING 9. CONFLICT MET DE CHEF 10. FYSIEKE BELASTING 9 DIVERSE REACTIES OP STRESS PSYCHOLOGISCHE REACTIES: angst, apathie, schuldgevoelens GEDRAGSMATIGE REACTIES: roken, eetbuien, drinken ZUIVER LICHAMELIJKE REACTIES: slapeloosheid, vermoeidheid, zweten, bloeddruk, hyperventileren, 10 5
OMGAAN MET DEPRESSIE - BROCHURE niveau van persoon - wat kun je zelf doen? niveau van organisatie - op de werkplek? - Tips voor de omgang met depressieve collega - Tips voor de werkomgeving - Wat kan gebeuren op de werkvloer? - Rol van de preventieadviseur 11 ZELFHULP Verschil tussen neerslachtig en depressief zijn Wat kun je doen bij een sombere bui? 10 voor mentaal tips Voeding Lichaamsbeweging Mindfulness Zelfhulpgroep 12 6
ORGANISATIE KB 17 mei 2007 betreffende de voorkoming van psychosociale belasting veroorzaakt door het werk, waaronder geweld, pesterijen en O.S.G. OP HET WERK Psychosociale belasting veroorzaakt door het werk = elke belasting van psychosociale aard die haar oorsprong vindt in de uitvoering van het werk of die voorkomt naar aanleiding van de uitvoering van het werk, die schadelijke gevolgen heeft voor de lichamelijke of psychische gezondheid van de persoon) MEER DAN GEWELD, PESTERIJEN EN ONGEWENST SEKSUEEL GEDRAG STRESS, DEPRESSIE.. Artikel 3 van het KB: Bij uitvoering van de risicoanalyse inzonderheid rekening wordt gehouden met situaties waarin stress, op het werk aanwezig zijn. STRESS DEPRESSIE 13 GLOBALE AANPAK Actief preventiebeleid met preventiemaatregelen binnen geïntegreerd beleid Aandacht naar individuele persoon + materiële en menselijke factoren op werkvloer : inschatting welzijn Welzijn beschouwen als een strategisch item (proactieve dynamiek creëren) Bekijken van de voordelen voor werkgever van een gezonde, algemene gezondheidstoestand van zijn werknemers (niet alleen de mogelijke nadelige invloeden bekijken) Kernspelers : team van werkgever, preventieadviseur, arbeidsgeneesheer, werknemer ADVISERENDE FUNCTIE VAN PREVENTIEADVISEUR tav het beleid Rekening houden met arbeidsinhoud, arbeidsomstandigheden, arbeidsvoorwaarden en ARBEIDSVERHOUDINGEN 14 7
WOORD AAN MARK CLAUS Mark Claus, auteur, gepensioneerde doch Boek Op safari naar je werk (Mark Claus) - overtuiging problemen om te smeden tot een uitdaging. - stimuleren van zinvolle vormgeving van laatste trimester van loopbaan - Hoe stel je je op? Wat wil je nog bereiken? Hoe zorg je voor goede balans tussen leven en werken? - Hoe ga je demotivatie, miskenning, achterop raken en andere bedreigingen te lijf? 15 8