Nederlandse standaarden voor de verzekeringsarts

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "Nederlandse standaarden voor de verzekeringsarts"

Transcriptie

1 Nederlandse standaarden voor de verzekeringsarts Drs. A.E. DE WIND Leuven,

2 WIA: wet Werk en Inkomen naar Arbeidsvermogen: Hervorming en verbetering claimbeoordelingsproces Gebruik wetenschappelijk onderbouwde informatie

3 Protocollen ondersteunen beoordeling van: Reïntegratie-inspanningen gedurende de poortwachterperiode, dus ook: richtinggevend voor de activiteiten van UWV in de ZW/arborol Mogelijkheden tot functioneren van de cliënt, gegeven de diagnose Prognose, met het oog op bepaling duurzaamheid en planning herbeoordeling

4 Protocol Sluit aan bij de meest recente medische standaarden en richtlijnen Presentatie van wat uit huidige richtlijnen van belang is voor de verzekeringsgeneeskundige oordeelsvorming Helpt de verzekeringsarts bij de analyse van de vraag waarom in casu het proces van herstel en werkhervatting is gestagneerd Standaard Onderzoekmethoden

5 Verzekeringsgeneeskundige protocollen Aspecifieke lage rugpijn Hartinfarct Depressie Overspanning Mammacarcinoom CVS CVA HNP Angststoornissen Whiplash

6 Advies GR Ontwikkeling casusbeschrijvingen met argumentering en weging van de claimbeoordeling: mediprudentie Overkoepelende 3B-richtlijnen Daarvan af te leiden verzekeringsgeneeskundige richtlijnen en protocollen

7 Protocol Aspecifieke Lage Rugpijn Rugpijn / rugklachten:acuut, subacuut en chronisch, tussen de onderste ribben en de bilplooien,waarvoor geen specifieke lichamelijke oorzaak aanwijsbaar is

8 Risicofactoren Leeftijd Fysieke kenmerken fysieke fitheid kracht van rug- en buikspieren Vormen van fysieke belasting handmatig tillen en draaien veelvuldig buigen en draaien van de romp zware fysieke belasting lichaamstrillingen Psychosociale factoren gebrek aan ontplooiïngsmogelijkheden ontevredenheid met het werk

9 Prognose 50% herstelt binnen een week; 95% binnen 3 maanden Na 4 weken is 80% van de verzuimers weer aan het werk 95% na 3 tot 6 maanden In 75% komt de ALR na herstel binnen een jaar terug

10 Prognose / voorspellende factoren Lange duur van de huidige episode Verschillende episodes van lage rugpijn in het verleden Veel last van beperkingen Ernstige pijn Uitstralende pijn in een been Angst of depressie Vrouw Werkeloosheid Lasègue +

11 Prognose / belemmerende factoren 1 Biologische factoren: handmatig tillen, trillingen, zware fysieke belasting, buigen / draaien van de romp, fysieke fitheid Biologische factoren zijn voor de meeste werknemers overkomelijk met eventueel gerichte training en tijdelijke werkaanpassing

12 Prognose / belemmerende factoren Psychische / persoonlijke factoren 2 Onjuiste ideeën en verwachtingen t.a.v. pijn, functionele beperkingen en de oorzaken daarvan Onjuiste ideeën en verwachtingen t.a.v. de gezondheidszorg Onzekerheid, angst, vermijdingsgedrag Minderwaardigheidsgevoelens, depressie Passieve of negatieve coping-strategieën Gebrek aan motivatie voor of bereidheid tot verandering of herstelinspanning

13 Prognose / belemmerende factoren Sociale factoren (werksituatie) Onjuiste ideeën bij de werkgever over ALR en het gewenste beleid daarbij Overtuiging bij de werkgever dat de klachten over moeten zijn voordat het risico van werkhervatting kan worden genomen Disfunctionele ideeën en attitudes bij collega s Afwezigheid van een adequaat verzuim- en werkhervattingsbeleid (gepercipieerde) onmogelijkheid om werkomstandigheden en belasting aan te passen (dreigende) reorganisatie (dreigende) werkeloosheid 3

14 Prognose / belemmerende factoren Perceptie werknemer van arbeidssituatie en relatie gezondheid-werk Fysieke of mentale veeleisendheid van het werk Stress op het werk Ontevredenheid over het werk Weinig sociale steun ervaren op het werk, moeilijke verhoudingen met collegae en bazen Toeschrijving van pijn aan het werk Verwachting dat de klachten door werkhervatting zullen verergeren Verantwoordelijkheid voor kostwinnerschap 4

15 Diagnose en behandeling Acute Lage Rugpijn % geen specifieke oorzaak Geen relatie tussen degeneratieve afwijkingen van de wervelkolom en het vóórkomenvan ALR Alarmsignalen die kunnen wijzen op een specifieke oorzaak: Prominente radiculaire uitstraling in 1 been Krachtsverlies Gevoelsstoornissen / tintelingen Algemene ziekteverschijnselen (koorts / gewichtsverlies)

16 Diagnose en behandeling Acute Lage Rugpijn 2 Lichamelijk onderzoek niet strikt noodzakelijk in de eerste 3 weken Onderzoek richt zich op uitsluiten van specifieke pathologie Daarnaast: beweeglijkheid van de rug Effecten van houding en beweging Relatie met werkhervatting Geruststelling

17 Diagnose en behandeling Acute Lage Rugpijn (0-6 weken) Voorlichting en advisering Eventueel pijnstilling Inbouw rustmomenten Tips voor zelfzorg Na 3 weken tijdcontingente uitbreiding van activiteiten

18 Diagnose en behandeling Subacute LRP (6-12 weken) Nieuwe evaluatie specifieke oorzaak Voorlichting en advisering Intensieve oefentherapie of rugtraining Tijdcontingente uitbreiding van belasting / activiteiten Alert op psychosociale belemmeringen

19 Diagnose en behandeling Chronische LRP (>12 weken) Onveranderd streven naar hervatting van de normale activiteiten Klachtacceptatie Fysiek- en gedragsmatig trainingsprogramma is zinvol Niet zinvolle onderzoeken en behandelingen zoveel mogelijk vermijden

20 Werkhervatting Multifactoriële probleemanalyse Diagnostiek en behandeling Aard en ernst van de klachten Functionele mogelijkheden Fysieke belasting in het werk Psychosociaal belemmerende factoren in het werk en in de persoon / privé-situatie Prognose Geregelde bijstelling Interventies op herstelbelemmerende factoren

21 Onderzoek Oriëntatie op aanwezige gegevens Beoordelingsgesprek Medisch onderzoek Overleg met derden Onderzoek door derden

22 Oordeelsvorming en verslaglegging Weging Consistentie Plausibiliteit Multifactoriële analyse Biopsychosociaal model Toetsen aan de polis Betrekken mediprudentie

Verzekeringsgeneeskundige protocollen

Verzekeringsgeneeskundige protocollen Verzekeringsgeneeskundige protocollen Aspecifieke lage rugpijn Hartinfarct Gezondheidsraad Health Council of the Netherlands Voorzitter Aan de minister van Sociale Zaken en Werkgelegenheid Onderwerp :

Nadere informatie

Regeling verzekeringsgeneeskundige protocollen arbeidsongeschiktheidswetten

Regeling verzekeringsgeneeskundige protocollen arbeidsongeschiktheidswetten SZW Regeling verzekeringsgeneeskundige protocollen arbeidsongeschiktheidswetten Regeling van de Minister van Sociale Zaken en Werkgelegenheid van 31 januari 2006, Directie Sociale Verzekeringen, nr. SV/AL/06/8794,

Nadere informatie

Verzekeringsgeneeskundige protocollen van de Gezondheidsraad: doel, opzet en hantering. april 2007

Verzekeringsgeneeskundige protocollen van de Gezondheidsraad: doel, opzet en hantering. april 2007 Verzekeringsgeneeskundige protocollen van de Gezondheidsraad: doel, opzet en hantering april 2007 1 Arbeidsongeschikt Arbeidsongeschiktheid wordt in de WIA hetzelfde gedefinieerd als in de WAO: Volledig

Nadere informatie

Multidisciplinaire rugrevalidatie

Multidisciplinaire rugrevalidatie Multidisciplinaire rugrevalidatie Lage rugpijn Acuut chronisch Acuut < 6 wkn Subacuut tss 6wkn en 3 maand Chronisch > 3 maand Specifiek aspecifiek Uitsluiten van alarmsignalen (red flags) 90-95% aspecifiek

Nadere informatie

Cobi Oostveen Bedrijfsarts Bedrijfsartsconsulent oncologie. Nascholing NVAB Noord 6 april 2017

Cobi Oostveen Bedrijfsarts Bedrijfsartsconsulent oncologie. Nascholing NVAB Noord 6 april 2017 Cobi Oostveen Bedrijfsarts Bedrijfsartsconsulent oncologie Nascholing NVAB Noord 6 april 2017 De brug van kanker naar arbeid Aanleiding Arbeidsparticipatie van mensen die behandeld worden of zijn voor

Nadere informatie

Op 19 januari 2005 schreef de minister van Sociale Zaken en Werkgelegenheid aan de voorzitter van de Gezondheidsraad (brief kenmerk SV/AL/05/614):

Op 19 januari 2005 schreef de minister van Sociale Zaken en Werkgelegenheid aan de voorzitter van de Gezondheidsraad (brief kenmerk SV/AL/05/614): Bijlage A Adviesaanvraag Op 19 januari 2005 schreef de minister van Sociale Zaken en Werkgelegenheid aan de voorzitter van de Gezondheidsraad (brief kenmerk SV/AL/05/614): Binnenkort zal ik het wetsvoorstel

Nadere informatie

Richtlijn depressie. Voor bedrijfsartsen en verzekeringsartsen

Richtlijn depressie. Voor bedrijfsartsen en verzekeringsartsen Richtlijn depressie Voor bedrijfsartsen en verzekeringsartsen 10 APRIL 2018 Indeling Presentatie Bespreking richtlijn depressie Werkwijzer poortwachter Een casus met een re-integratieverslag 10 APRIL 2018

Nadere informatie

Multidisciplinair Aspecifiek Rugpijn Spreekuur (MARS) Zuyderland Revalidatie

Multidisciplinair Aspecifiek Rugpijn Spreekuur (MARS) Zuyderland Revalidatie Multidisciplinair Aspecifiek Rugpijn Spreekuur (MARS) Inleiding U bent doorverwezen naar het Multidisciplinair aspecifiek lage rugpijn screeningsteam (MARS) bij. Binnen dit team wordt samen met u bekeken

Nadere informatie

nieuwe beroepsopleiding

nieuwe beroepsopleiding watskeburt? nieuw: beroepsopleiding nieuw: re-integratie vangnetters nieuw: beoordeling RIV nieuw: WIA nieuw: 3B-richtlijnen nieuw: protocollen nieuw: mediprudentie nieuw: Kenniscentrum Verzekeringsgeneeskunde

Nadere informatie

Whitepaper aspecifieke lage rugpijn. Martijn Groot, orthopedisch manueel therapeut Daniel Righard, master manueel therapeut i.o.

Whitepaper aspecifieke lage rugpijn. Martijn Groot, orthopedisch manueel therapeut Daniel Righard, master manueel therapeut i.o. Whitepaper aspecifieke lage rugpijn Martijn Groot, orthopedisch manueel therapeut Daniel Righard, master manueel therapeut i.o. (co-writer) Inhoud Inleiding De praktijk Het trainingsprogramma De ervaringen

Nadere informatie

Tweede Kamer der Staten-Generaal

Tweede Kamer der Staten-Generaal Tweede Kamer der Staten-Generaal 2 Vergaderjaar 2005 2006 28 333 WAO-stelsel Nr. 76 BRIEF VAN DE MINISTER VAN SOCIALE ZAKEN EN WERKGELE- GENHEID Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal

Nadere informatie

Somatisch onvoldoende verklaarde lichamelijke klachten in de 1e lijn Ingrid Arnold

Somatisch onvoldoende verklaarde lichamelijke klachten in de 1e lijn Ingrid Arnold Somatisch onvoldoende verklaarde lichamelijke klachten in de 1e lijn Ingrid Arnold LUMC Public Health en Eerstelijnsgeneeskunde Huisarts te Leiderdorp Uw spreekuur Moeheid Pijnklachten Buikpijn Hoofdpijn

Nadere informatie

Arbeidsongeschiktheid & Somatisch on(voldoende) verklaarde lichamelijke klachten (SOLK)

Arbeidsongeschiktheid & Somatisch on(voldoende) verklaarde lichamelijke klachten (SOLK) Arbeidsongeschiktheid & Somatisch on(voldoende) verklaarde lichamelijke klachten (SOLK) Kristel Weerdesteijn Kringbijeenkomst 1-10-2018 Disclosure Affiliaties Afdeling Sociaal Medische Zaken (SMZ), UWV

Nadere informatie

Lage rugklachten Fysiotherapie

Lage rugklachten Fysiotherapie Lage rugklachten Fysiotherapie Locatie Hoorn/Enkhuizen Acute aspecifieke lage-rugklachten Wat zijn acute aspecifieke lage-rugklachten Acute aspecifieke lage-rugklachten zijn pijnklachten die onder in de

Nadere informatie

Kanker en Werk Naar betere zorg voor de werkende patiënt

Kanker en Werk Naar betere zorg voor de werkende patiënt Kanker en Werk Naar betere zorg voor de werkende patiënt Drs. Desiree Dona Klinisch arbeidsgeneeskundige oncologie / bedrijfsarts Radboudumc Marikenhuis 23-02-2016 Kanker en werk cijfers kanker en werk

Nadere informatie

Risicofactoren voor chronificatie van pijn

Risicofactoren voor chronificatie van pijn PIJN Samen maken we er een punt van. Risicofactoren voor chronificatie van pijn Annemie Verwimp, Psycholoog ZNA Multidisciplinair Algologisch Team Introductie Zijn de gele vlaggen gekend? ORANJE: ik ken

Nadere informatie

Arbeidsrevalidatie. Huizen en Almere

Arbeidsrevalidatie. Huizen en Almere Arbeidsrevalidatie Huizen en Almere Arbeidstraining bij De Trappenberg is voor werknemers met chronische pijnklachten aan het houdings- en bewegingsapparaat zonder duidelijke oorzaak, al dan niet gecombineerd

Nadere informatie

NVAB-richtlijn blijkt effectief

NVAB-richtlijn blijkt effectief NVAB-richtlijn blijkt effectief Nieuwenhuijsen onderzocht de kwaliteit van de sociaal-medische begeleiding door bedrijfsartsen van werknemers die verzuimen vanwege overspannenheid, burn-out, depressies

Nadere informatie

Spoor 2 binnen WVP Wanneer wel, wanneer niet? Een adequaat traject, hoe ziet dat er uit?

Spoor 2 binnen WVP Wanneer wel, wanneer niet? Een adequaat traject, hoe ziet dat er uit? Spoor 2 binnen WVP Wanneer wel, wanneer niet? Een adequaat traject, hoe ziet dat er uit? André Fenneman, regio-stafarbeidsdeskundige UWV NOLOC-congres, 11 november 2014 WET VERBETERING POORTWACHTER 2 Inhoud

Nadere informatie

LEVEN EN WERKEN MET AMYLOIDOSE

LEVEN EN WERKEN MET AMYLOIDOSE LEVEN EN WERKEN MET AMYLOIDOSE Bedrijfsgeneeskundige aspecten en wetgeving Informatiedag Ben Woltering 9 maart 2019 Bedrijfsarts Inhoud Medische effecten van de ziekte Persoonlijke en sociale aspecten

Nadere informatie

NVAB Richtlijn Zwangerschap, postpartumperiode en werk. Advisering en begeleiding door de bedrijfsarts. datum plaats. naam persoon.

NVAB Richtlijn Zwangerschap, postpartumperiode en werk. Advisering en begeleiding door de bedrijfsarts. datum plaats. naam persoon. NVAB Richtlijn Zwangerschap, postpartumperiode en werk datum plaats Advisering en begeleiding door de bedrijfsarts persoon 1 datum Programma 1. Waarom een richtlijn? 2. Inhoud van de richtlijn: Arbobeleid

Nadere informatie

Samenvatting. Samenvatting

Samenvatting. Samenvatting Samenvatting Langdurig ziekteverzuim is een erkend sociaal-economisch en sociaal-geneeskundig probleem op nationaal en internationaal niveau. Verschillende landen hebben wettelijke maatregelen genomen

Nadere informatie

Lage rugklachten. www.gzcdiemenzuid.nl

Lage rugklachten. www.gzcdiemenzuid.nl Lage rugklachten Introductie De lage rug is het gebied ter hoogte van de onderste 5 lendenwervels (lumbale wervels) en de overgang met het heiligbeen (lumbo-sacrale overgang). De lendenwervelkolom bestaat

Nadere informatie

A-specifieke lage rugpijn

A-specifieke lage rugpijn A-specifieke lage rugpijn A-SPECIFIEKE LAGE RUGPIJN INLEIDING Lage rugpijn komt veel voor. Bij de meeste mensen worden geen duidelijke afwijkingen gevonden. Artsen spreken dan over a-specifieke lage rugpijn.

Nadere informatie

Werkhervatting bij Hartpatiënten. Drs. Cindy Noben 21 April CNE

Werkhervatting bij Hartpatiënten. Drs. Cindy Noben 21 April CNE Werkhervatting bij Hartpatiënten Drs. Cindy Noben 21 April 2015 - CNE Opbouw Inleiding (Arbeids-)participatie Arbeid & gezondheid Werkhervatting van hartpatiënten Multidisciplinaire Richtlijn Hartrevalidatie

Nadere informatie

S De afgelopen decennia is het aantal mensen met kanker toegenomen, maar is tevens veel vooruitgang geboekt op het gebied van vroegdiagnostiek en behandeling van kanker. Hiermee is de kans op genezing

Nadere informatie

huisartsgeneeskunde & ouderengeneeskunde

huisartsgeneeskunde & ouderengeneeskunde huisartsgeneeskunde & ouderengeneeskunde Dokter, hoe moet ik nu toch verder met die pijn? Pijnrevalidatie in de eerste lijn Henriëtte van der Horst, huisarts Hoofd afdeling huisartsgeneeskunde & ouderengeneeskunde

Nadere informatie

Werkplekadvies en -begeleiding. Kort multidisciplinaire aanpak (2 mnd) Lang multidisciplinaire aanpak (3 mnd) Kort psychologische aanpak (2 mnd)

Werkplekadvies en -begeleiding. Kort multidisciplinaire aanpak (2 mnd) Lang multidisciplinaire aanpak (3 mnd) Kort psychologische aanpak (2 mnd) WorkWell 1. Intake en diagnostiek 2. (Secundaire) Preventie 3. Re-integratie Z1 Z2 Z3 Expertise Consult WoW ZR Intake door WoW ZR Diagnostiek: P1 P2 P3 Werkplekadvies en -begeleiding Back to Work Kort

Nadere informatie

Herziene NVAB-richtlijn handelen van de bedrijfsarts bij werknemers met psychische problemen

Herziene NVAB-richtlijn handelen van de bedrijfsarts bij werknemers met psychische problemen Herziene NVAB-richtlijn handelen van de bedrijfsarts bij werknemers met psychische problemen 1 datum NVAB Inhoud presentatie Wat is gebleven in de richtlijn? Wat is nieuw in de richtlijn? Opbouw van de

Nadere informatie

Poliklinische revalidatie programma s

Poliklinische revalidatie programma s Poliklinische revalidatie programma s Mensen met chronische pijnklachten van het bewegingsapparaat (rug, nek, schouder, knie) kunnen revalideren met behulp van gespecialiseerde revalidatieprogramma s.

Nadere informatie

Poliklinische revalidatie programma s

Poliklinische revalidatie programma s Poliklinische revalidatie programma s Mensen met chronische pijn van het bewegingsapparaat (rug, nek, schouder, knie) kunnen revalideren met behulp van gespecialiseerde revalidatieprogramma s. Er is meer

Nadere informatie

Verzuim- en reïntegratietraject

Verzuim- en reïntegratietraject Verzuim- en reïntegratietraject Q-koorts Juan Bouwmans, bedrijfsarts 30 november Even voorstellen Bedrijfsarts Arbo Unie Den Bosch en Tilburg Projectleider infectieziekten Brabants Kennisnetwerk Zoönosen

Nadere informatie

De rol van de psycholoog. Prof. dr. Geert Crombez Geert.Crombez@UGent.be

De rol van de psycholoog. Prof. dr. Geert Crombez Geert.Crombez@UGent.be De rol van de psycholoog Prof. dr. Geert Crombez Geert.Crombez@UGent.be Chronisch VermoeidheidsSyndroom Fukuda et al., 1994 Natuurlijk verloop 80% Costs 26% 17% 13% 8% 7 days 4 weeks 7 weeks 12 weeks 6

Nadere informatie

Dokter, voelt U mijn pijn?! Over yellow flags en psychologische behandeling Tamara Sinnaeve, klinisch psychologe AZ Monica

Dokter, voelt U mijn pijn?! Over yellow flags en psychologische behandeling Tamara Sinnaeve, klinisch psychologe AZ Monica Dokter, voelt U mijn pijn?! Over yellow flags en psychologische behandeling Tamara Sinnaeve, klinisch psychologe AZ Monica 2 Geef me de kalmte om te accepteren wat ik niet kan veranderen, De moed om te

Nadere informatie

Welkom bij de workshop Wet en Regelgeving. Maria van Nies Coach en Supervisor MS Coach voor MS Vereniging Nederland

Welkom bij de workshop Wet en Regelgeving. Maria van Nies Coach en Supervisor MS Coach voor MS Vereniging Nederland Welkom bij de workshop Wet en Regelgeving Maria van Nies Coach en Supervisor MS Coach voor MS Vereniging Nederland 1 Onderwerpen Wet Verbetering Poortwachter Rechten en Plichten Wanneer ontslag Wia keuring

Nadere informatie

Richtlijnen aanpak verzuim om psychische redenen

Richtlijnen aanpak verzuim om psychische redenen Richtlijnen aanpak verzuim om psychische redenen HR&O november 2014 Opgesteld door: Asja Gruijters, adviseur HR&O 1 1. Inleiding Om te komen tot een integraal PSA-beleid is het belangrijk richtlijnen op

Nadere informatie

Wat is graded exposure in vivo?

Wat is graded exposure in vivo? Wat is graded exposure in vivo? Geleidelijke blootstelling aan situaties die als angstig worden ervaren Graded exposure in vivo Achtergrond in vivo is effectief bij diverse volwassen pijnpopulaties CRPS

Nadere informatie

Somatisch onvoldoende verklaarde lichamelijke klachten: De richtlijn

Somatisch onvoldoende verklaarde lichamelijke klachten: De richtlijn Somatisch onvoldoende verklaarde lichamelijke klachten: De richtlijn Ingrid Arnold LUMC Public Health en Eerstelijnsgeneeskunde Huisarts te Leiderdorp Dokter, ik ben zo moe. Vermoeidheid Hoofdpijn Buikklachten

Nadere informatie

Arbeidsrevalidatie bij klachten aan houding- en bewegingsapparaat. Informatie voor de verwijzer

Arbeidsrevalidatie bij klachten aan houding- en bewegingsapparaat. Informatie voor de verwijzer Arbeidsrevalidatie bij klachten aan houding- en bewegingsapparaat Informatie voor de verwijzer Arbeidsrevalidatie bij De Trappenberg is voor werknemers met chronische pijnklachten aan het houdings- en

Nadere informatie

BEOORDELING: EEN ZOEKTOCHT NAAR EEN ANDER LEVEN DRS. ENNO TROMPERT DRS. CORA VAN DER SEL (LID CENTRALE CLIËNTENRAAD UWV ) EN LEDEN ADVIESRAAD KCVG

BEOORDELING: EEN ZOEKTOCHT NAAR EEN ANDER LEVEN DRS. ENNO TROMPERT DRS. CORA VAN DER SEL (LID CENTRALE CLIËNTENRAAD UWV ) EN LEDEN ADVIESRAAD KCVG BEOORDELING: EEN ZOEKTOCHT NAAR EEN DRS. ENNO TROMPERT DRS. CORA VAN DER SEL (LID CENTRALE CLIËNTENRAAD UWV ) EN LEDEN ADVIESRAAD KCVG DISCLOSURE BELANGEN SPREKERS Geen (potentiële) belangenverstrengeling

Nadere informatie

Verzekeringsgeneeskundige protocollen

Verzekeringsgeneeskundige protocollen Verzekeringsgeneeskundige protocollen Whiplash associated disorder I/II Aspecifieke lage rugpijn (herziening 2008) Hartinfarct (herziening 2008) Gezondheidsraad Health Council of the Netherlands Voorzitter

Nadere informatie

Aspecifieke lage rugklachten

Aspecifieke lage rugklachten Aspecifieke lage rugklachten Orthopedie alle aandacht Chronisch aspecifieke lage rugpijn Veel mensen hebben pijn onderin de rug. Van de westerse bevolking krijgt 60 tot 90% ten minste een keer in het leven

Nadere informatie

Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Binnenhof 1a 2513 AA s-gravenhage SV/AL/05/74470

Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Binnenhof 1a 2513 AA s-gravenhage SV/AL/05/74470 Ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Binnenhof 1a 2513 AA s-gravenhage Postbus 90801 2509 LV Den Haag Anna van Hannoverstraat 4 Telefoon

Nadere informatie

Verzekerd van gezonde zorg

Verzekerd van gezonde zorg 36 Multidisciplinaire samenwerking succesvol Verzekerd van gezonde zorg Tekst: Caroline Mangnus Beeld: Wim van IJzendoorn Multidisciplinaire samenwerking is noodzakelijk bij complexe problemen zoals lichamelijk

Nadere informatie

Minder last van uw rug

Minder last van uw rug Minder last van uw rug Hoe kunt u pijn onderin uw rug verminderen en nieuwe klachten voorkomen Rugklachten zelf onder controle Pijn in uw rug is lastig en vervelend. Om vele redenen. Uw humeur kan eronder

Nadere informatie

Psychische aandoeningen onder WIA aanvragers

Psychische aandoeningen onder WIA aanvragers Psychische aandoeningen onder WIA aanvragers Bert Cornelius Muntendam Symposium 2012 Even voorstellen Bert Cornelius verzekeringsarts UWV senior onderzoeker onderzoeker KCVG Sandra Brouwer Johan Groothoff

Nadere informatie

De arbeidsdeskundige en PSA. Patrick Ox - arbeidsdeskundige

De arbeidsdeskundige en PSA. Patrick Ox - arbeidsdeskundige De arbeidsdeskundige en PSA Patrick Ox - arbeidsdeskundige Expereans: even voorstellen Expertisecentrum voor verzuim-, re-integratievraagstukken en Arboconcepten Nieuwe Stijl. Onafhankelijk, landelijk,

Nadere informatie

Verzekeringsgeneeskundige protocollen

Verzekeringsgeneeskundige protocollen Verzekeringsgeneeskundige protocollen Algemene inleiding Overspanning Depressieve stoornis Gezondheidsraad Health Council of the Netherlands Voorzitter Aan de minister van Sociale Zaken en Werkgelegenheid

Nadere informatie

Omgaan met stress en Burn-out xpr:omgaan met stress en Burn-out xpr 30-10-07 09:43 Pagina 5. Voorwoord 9. 1 Wat is er met me aan de hand?

Omgaan met stress en Burn-out xpr:omgaan met stress en Burn-out xpr 30-10-07 09:43 Pagina 5. Voorwoord 9. 1 Wat is er met me aan de hand? Omgaan met stress en Burn-out xpr:omgaan met stress en Burn-out xpr 30-10-07 09:43 Pagina 5 Inhoud Voorwoord 9 1 Wat is er met me aan de hand? 11 Gezonde en ongezonde vormen van stress 11 Kenmerken van

Nadere informatie

Jos van Erp Hartstichting / De Hart&Vaatgroep. Stress en gezondheid

Jos van Erp Hartstichting / De Hart&Vaatgroep. Stress en gezondheid Jos van Erp Hartstichting / De Hart&Vaatgroep Stress en gezondheid Acute stress Het stressmechanisme is een overlevingsmechanisme Stressor Het stressmechanisme: Een fysiologisch systeem dat functioneert

Nadere informatie

DEPRESSIE EN LEEFTIJD

DEPRESSIE EN LEEFTIJD DEPRESSIE EN LEEFTIJD BROCHURE Kathleen Van Hyfte Universiteit Gent Kathleen.vanhyfte@ugent.be 1 Project CAPA BROCHURE DEPRESSIE & LEEFTIJD Brochure : Depressie (1) Depressie en leeftijd (2) Depressie,

Nadere informatie

Een andere kijk op werken kanker en re-integratie

Een andere kijk op werken kanker en re-integratie Een andere kijk op werken kanker en re-integratie human support grensverleggend mensenwerk Kanker wordt steeds meer een chronische ziekte, dus krijgen organisaties en werkgevers in toenemende mate te maken

Nadere informatie

Stress, spanningen, en psychosociale problematiek na confrontatie met een hart- of longaandoening

Stress, spanningen, en psychosociale problematiek na confrontatie met een hart- of longaandoening Stress, spanningen, en psychosociale problematiek na confrontatie met een hart- of longaandoening 1. Wat is stress? 2. Een aandoening als oorzaak voor stress en psychosociale problematiek 3. Problematiek

Nadere informatie

Introductie interventiebedrijf. Contactpersonen interventiebedrijf. Locatiegegevens. Naam interventiebedrijf. Algemene introductie

Introductie interventiebedrijf. Contactpersonen interventiebedrijf. Locatiegegevens. Naam interventiebedrijf. Algemene introductie Introductie interventiebedrijf Naam interventiebedrijf BAG Beheer (Bureau Arbeid en Gezondheid). Tweede handelsnaam BAG Nederland Algemene introductie BAG Nederland is een onafhankelijke organisatie voor

Nadere informatie

Arbeidsrevalidatie Folder voor werkgevers

Arbeidsrevalidatie Folder voor werkgevers Arbeidsrevalidatie Folder voor werkgevers Arbeidsrevalidatie Revant, uw partner bij verzuim! Heeft u medewerkers die al langere tijd fysieke en/of psychische klachten hebben waardoor zij hun werk niet

Nadere informatie

Stap voor stap weer aan het werk

Stap voor stap weer aan het werk Stap voor stap weer aan het werk Re-integratie en diagnose van arbeidsbelastbaarheid Volwassenenrevalidatie Kinderrevalidatie Arbeidsrevalidatie Rijndam Rijndam is hét medisch geneeskundig revalidatiecentrum

Nadere informatie

Hernia. Neurologie. alle aandacht

Hernia. Neurologie. alle aandacht Hernia Neurologie alle aandacht Hernia Een hernia is een ander woord voor een uitstulping. Een uitstulping van de tussenwervelschijf wordt ook wel een Hernia Nuclei Pulposi (HNP) genoemd. De tussenwervelschijf

Nadere informatie

Welkom! Olijfdag Sessie Werk en kanker na en tijdens gynaecologische kanker!

Welkom! Olijfdag Sessie Werk en kanker na en tijdens gynaecologische kanker! Welkom! Olijfdag 2017 Sessie Werk en kanker na en tijdens gynaecologische kanker! 1 2 FEIT OF FABEL? Het aantal diagnoses stijgt aanzienlijk tot 2020! Nieuwe diagnoses 2015 2020 Bevolking 103.800 123.000

Nadere informatie

Algemene benadering van lumbalgie. Dr. Wim Vlassenbroeck Sport- en Fysische geneeskunde & Revalidatie AZ Damiaan

Algemene benadering van lumbalgie. Dr. Wim Vlassenbroeck Sport- en Fysische geneeskunde & Revalidatie AZ Damiaan Algemene benadering van lumbalgie Dr. Wim Vlassenbroeck Sport- en Fysische geneeskunde & Revalidatie AZ Damiaan Een nieuwe wind in AZ Damiaan Pensioen Dr. Johan Dekeyzer (mei 2017) 2 en weldra 3 artsen

Nadere informatie

Victor Niemeijer Sportarts SMA Elkerliek

Victor Niemeijer Sportarts SMA Elkerliek Victor Niemeijer Sportarts SMA Elkerliek Onderzoek lage rug en heup core stability The Fifa 11 + Epidemiologie - 60-90% van alle mensen maakt een keer een episode van aspecifieke lage rugpijn door - Incidentie

Nadere informatie

Voorspellende en in standhoudende factoren bij verzuim met SOLK: handvatten bij de beoordeling in functioneren?

Voorspellende en in standhoudende factoren bij verzuim met SOLK: handvatten bij de beoordeling in functioneren? Voorspellende en in standhoudende factoren bij verzuim met SOLK: handvatten bij de beoordeling in functioneren? Achtergrond & Onderzoeksvoorstel Kristel Weerdesteijn, Frederieke Schaafsma, Han Anema Inhoud

Nadere informatie

Rugpijn? Je staat niet alleen

Rugpijn? Je staat niet alleen 80 % van de mensen heeft er wel eens last van Rugpijn? Je staat niet alleen Heb jij wel eens last van je rug? Troost je, je staat hierin niet alleen. Vier op de vijf mensen krijgt een keer te maken met

Nadere informatie

Lumbosacraal pseudoradiculair syndroom

Lumbosacraal pseudoradiculair syndroom Wilhelmina Ziekenhuis Assen Vertrouwd en dichtbij Informatie voor patiënten Neurologie Lumbosacraal pseudoradiculair syndroom 1 De neuroloog heeft geconstateerd dat er bij u sprake is van een lumbosacraal

Nadere informatie

Arbeidsrevalidatie bij klachten aan houding- en bewegingsapparaat. Informatie voor de verwijzer, werkgever en werknemer

Arbeidsrevalidatie bij klachten aan houding- en bewegingsapparaat. Informatie voor de verwijzer, werkgever en werknemer Arbeidsrevalidatie bij klachten aan houding- en bewegingsapparaat Informatie voor de verwijzer, werkgever en werknemer De werkgever heeft in het kader van de Wet Verbetering Poortwachter een grote verantwoordelijkheid

Nadere informatie

Verzekerd van gezonde zorg

Verzekerd van gezonde zorg 36 Multidisciplinaire samenwerking succesvol Verzekerd van gezonde zorg Tekst: Caroline Mangnus Beeld: Wim van IJzendoorn Multidisciplinaire samenwerking is noodzakelijk bij complexe problemen zoals lichamelijk

Nadere informatie

Hernia. Neurologie. Locatie Hoorn/Enkhuizen

Hernia. Neurologie. Locatie Hoorn/Enkhuizen Hernia Neurologie Locatie Hoorn/Enkhuizen Hernia Een hernia is een ander woord voor een uitstulping. Een uitstulping van de tussenwervelschijf wordt ook wel een Hernia Nuclei Pulposi (HNP) genoemd. De

Nadere informatie

INFORMATIE VOOR WERKGEVERS

INFORMATIE VOOR WERKGEVERS INFORMATIE VOOR WERKGEVERS DÉ SPECIALIST IN NAZORG! Copyright MHS-01102017 Behoudens uitzonderingen door de Wet gesteld mag zonder schriftelijke toestemming van de rechthebbende(n) op het auteursrecht,

Nadere informatie

Behandelprogramma chronische pijn. Almere

Behandelprogramma chronische pijn. Almere Behandelprogramma chronische pijn Almere Voor wie is het behandelprogramma zinvol? Als eerdere behandelingen zoals fysiotherapie of een operatie niet geholpen hebben komen mensen met chronische pijn vaak

Nadere informatie

Leven met Multipele Sclerose uitgave 14. MS en werken EEN UITGAVE VAN HET NATIONAAL MS FONDS

Leven met Multipele Sclerose uitgave 14. MS en werken EEN UITGAVE VAN HET NATIONAAL MS FONDS Leven met Multipele Sclerose uitgave 14 MS en werken EEN UITGAVE VAN HET NATIONAAL MS FONDS Inleiding Voor veel mensen is werk belangrijk. Het werk verschaft inkomen. Door het werk ben je financieel onafhankelijk.

Nadere informatie

Lage Rugproblemen. informatiebrochure voor patiënten

Lage Rugproblemen. informatiebrochure voor patiënten Lage Rugproblemen informatiebrochure voor patiënten Geachte patiënt, Deze brochure kwam tot stand door de samenwerking van de diensten Fysische Geneeskunde van ZNA. De brochure informeert u op eenvoudige

Nadere informatie

Afdeling Interne Dienstverlening/Unit Personele Administratie van de Dienst Organisatie en Ondersteuning

Afdeling Interne Dienstverlening/Unit Personele Administratie van de Dienst Organisatie en Ondersteuning GEMEENTEBLAD Officiële uitgave van gemeente Heerenveen. Nr. 4351 29 januari 2014 Verzuimprocol gemeente Heerenveen Hoofdstuk 1. Inleiding Op grond van de CAR/UWO, artikel 7:9, lid 5 stelt het college een

Nadere informatie

Chronisch zieken en werk

Chronisch zieken en werk Chronisch zieken en werk Hemochromatose Vereniging Nederland. d l b d ijf b i Ad Vorselaars, bedrijfsarts Arbo Unie Peter van den Berge, bedrijfsarts Arbo Unie Onze missie Wij helpen mensen om een leven

Nadere informatie

De blinde hoek van een Chronisch Zieke

De blinde hoek van een Chronisch Zieke Welkom De blinde hoek van een Chronisch Zieke Tamara Bijleveld-Coene ASKC/NVvA: Najaarscongres 8 November 2018 Praktijk: Coaching voor Chronisch Zieken Agenda 1. Introductie 2. Chronisch ziek in relatie

Nadere informatie

Samen op weg: communicatie met kinderen en jongeren met SOLK. Voorbij de scheiding tussen lichaam en geest. Yvette Krol, klinisch psycholoog,

Samen op weg: communicatie met kinderen en jongeren met SOLK. Voorbij de scheiding tussen lichaam en geest. Yvette Krol, klinisch psycholoog, Samen op weg: communicatie met kinderen en jongeren met SOLK. Voorbij de scheiding tussen lichaam en geest. Yvette Krol, klinisch psycholoog, Deventer Ziekenhuis Ingeborg Visser, GZ-psycholoog i.o. tot

Nadere informatie

Van verzuim naar duurzame inzetbaarheid. Truus van Amerongen Directeur medische zaken ArboNed Dean my-academy Bedrijfsarts

Van verzuim naar duurzame inzetbaarheid. Truus van Amerongen Directeur medische zaken ArboNed Dean my-academy Bedrijfsarts Van verzuim naar duurzame inzetbaarheid Truus van Amerongen Directeur medische zaken ArboNed Dean my-academy Bedrijfsarts Wat komt aan bod? Positie bedrijfsarts en juridisch kader Rol van en samenwerking

Nadere informatie

Kanker en werk Naar betere zorg voor de (werkende) patiënt Drs. Desiree Dona klinisch arbeidsgeneeskundige oncologie (Principal Clinician) Radboudumc

Kanker en werk Naar betere zorg voor de (werkende) patiënt Drs. Desiree Dona klinisch arbeidsgeneeskundige oncologie (Principal Clinician) Radboudumc Kanker en werk Naar betere zorg voor de (werkende) patiënt Drs. Desiree Dona klinisch arbeidsgeneeskundige oncologie (Principal Clinician) Radboudumc Disclosure Desiree Dona (potentiële) belangenverstrengeling

Nadere informatie

Verzuimprotocol Mei 2010 1

Verzuimprotocol Mei 2010 1 Verzuimprotocol Mei 2010 1 1 Ziekmelding Bij ziekte moet de medewerker zich op de eerste ziektedag (of uiterlijk op de eerste werkdag) voor 9.30 uur telefonisch ziekmelden bij zijn direct leidinggevende.

Nadere informatie

Hoe voorkom ik een loonsanctie WELKOM. Henriëtte Sterken Werkgeversrelaties UWV

Hoe voorkom ik een loonsanctie WELKOM. Henriëtte Sterken Werkgeversrelaties UWV Hoe voorkom ik een loonsanctie WELKOM Henriëtte Sterken Werkgeversrelaties UWV 1 Re-integratieverslag Het eerste spoor Deskundigenoordelen Het tweede spoor Loonsanctie WIA beoordeling Het re-integratieverslag

Nadere informatie

Workshop Pijnmanagement? Eerst beter bewegen, dan pas minder pijn. Congres Het venijn van pijn; een veelzijdige benadering. Drachten 2 februari 2012

Workshop Pijnmanagement? Eerst beter bewegen, dan pas minder pijn. Congres Het venijn van pijn; een veelzijdige benadering. Drachten 2 februari 2012 Congres Het venijn van pijn; een veelzijdige benadering Drachten 2 februari 2012 Missie: integrale en evidence-based diagnostiek en probleemanalyse op reïntegratie gerichte behandeling cliënten met klachten

Nadere informatie

Angststoornissen. Verzekeringsgeneeskundig protocol

Angststoornissen. Verzekeringsgeneeskundig protocol Angststoornissen Verzekeringsgeneeskundig protocol Epidemiologie I De jaarprevalentie voor psychische stoornissen onder de beroepsbevolking in Nederland wordt geschat op: 1. 5-10% 2. 10-15% 15% 3. 15-20%

Nadere informatie

Whitepaper Begrenzingen aan de

Whitepaper Begrenzingen aan de Whitepaper Begrenzingen aan de eigen regie Wettelijke regels voor het inschakelen van de bedrijfsarts Steeds meer werkgevers kiezen voor eigen regie als het om verzuim en bedrijfsgezondheidszorg gaat.

Nadere informatie

Nierpatiënten Vereniging Nederland. Biedt perspectief!

Nierpatiënten Vereniging Nederland. Biedt perspectief! Nierpatiënten Vereniging Nederland Biedt perspectief! PROCEDURE Wet verbetering poortwachter Week 1: ziekmelding bij werkgever en arbodienstverlening. Week 6: probleemanalyse bedrijfsarts (evaluatie/bijstelling

Nadere informatie

Principes. Wetenschap. Consensus. Patient empowerment. Bio-psycho-social model

Principes. Wetenschap. Consensus. Patient empowerment. Bio-psycho-social model Principes Wetenschap Patient empowerment Consensus Bio-psycho-social model Geen resultaatverbintenis Enkel informatie, geen rechten Geen surrogaat voor het oordeel van een geaccrediteerd adviserend geneesheer

Nadere informatie

Let s talk. Trea Broersma psychiater

Let s talk. Trea Broersma psychiater Let s talk about SOLK Trea Broersma psychiater SOLK??? Let s talk about..solk SOLK in de huisartsenpraktijk Lichamelijke klachten zonder somatische oorzaak SOLK en somatisatie Problemen bij SOLK en somatisatie

Nadere informatie

Kanker en Werk Begeleiding en Re-integratie Stap.nu in mogelijkheden

Kanker en Werk Begeleiding en Re-integratie Stap.nu in mogelijkheden Kanker en Werk Begeleiding en Re-integratie Stap.nu in mogelijkheden Regionaal Genootschap Fysiotherapie Midden Nederland Zelfmanagement bij kanker De realiteit 100.000 nieuwe diagnoses in 2012 Het aantal

Nadere informatie

ADDENDUM 1: HAND-OUTS I

ADDENDUM 1: HAND-OUTS I ADDENDUM 1: HAND-OUTS I Functionele syndromen Biomedisch en biopsychosociaal model Begrippenkaders ICF Patroonherkenning / patiëntprofiel Vlaggenparade Functionele syndromen Geen goede (medische) verklaring

Nadere informatie

richtlijn Handelen van de bedrijfsarts bij werknemers met rugklachten

richtlijn Handelen van de bedrijfsarts bij werknemers met rugklachten richtlijn Handelen van de bedrijfsarts bij werknemers met rugklachten Colofon NVAB 2006 Uitgave NVAB Kwaliteitsbureau NVAB Postbus 2113 3500 GC Utrecht t 030 2845750 e kwaliteitsbureau@nvab-online.nl w

Nadere informatie

Multidisciplinair Aspecifiek Rugpijn Spreekuur (MARS) Orbis Revalidatie

Multidisciplinair Aspecifiek Rugpijn Spreekuur (MARS) Orbis Revalidatie Multidisciplinair Aspecifiek Rugpijn Spreekuur (MARS) Orbis Revalidatie Inleiding U bent doorverwezen naar het Multidisciplinair aspecifiek rugpijnteam (MARS) bij Orbis Revalidatie. Binnen dit team wordt

Nadere informatie

Hoe voorkom ik een loonsanctie?

Hoe voorkom ik een loonsanctie? Hoe voorkom ik een loonsanctie? Werkgeverscongres 2014 WET VERBETERING POORTWACHTER 2002 2014 WET VERBETERING POORTWACHTER Maar dit wist u toch allang 4 Cijfers loonsancties Beoordeelde re-integratieverslagen

Nadere informatie

Regels bij verzuim Tenzij anders afgesproken met de schoolleiding, neemt u de eerste 8 weken wekelijks contact op om te informeren over het verloop

Regels bij verzuim Tenzij anders afgesproken met de schoolleiding, neemt u de eerste 8 weken wekelijks contact op om te informeren over het verloop Verzuimprotocol Verzuim voorkomen Voorkomen is beter dan genezen. Het is inmiddels bekend dat onderwijzend personeel over het algemeen een grote psychische werkdruk ervaart in het werk. Ook de andere medewerkers

Nadere informatie

Protocol bij ziekte en re-integratie

Protocol bij ziekte en re-integratie Protocol bij ziekte en re-integratie Voorwoord: Het komt regelmatig voor dat zieke medewerkers niet weten waar ze aan toe zijn op het gebied van hun rechten en plichten jegens SOPOGO met betrekking tot

Nadere informatie

TRANSMURAAL PROTOCOL LUMBAAL RADICULAIR SYNDROOM

TRANSMURAAL PROTOCOL LUMBAAL RADICULAIR SYNDROOM TRANSMURAAL PROTOCOL LUMBAAL RADICULAIR SYNDROOM WERKAFSPRAKEN Anamnese en onderzoek: Radiculair syndroom (1) Stop Kracht < graad 4: Mictiestoornissen (2) Binnen 1 dag verwijzen naar neuroloog Uitvalsverschijnselen

Nadere informatie

Kanker en Werk Naar betere zorg voor de werkende patiënt

Kanker en Werk Naar betere zorg voor de werkende patiënt Kanker en Werk Naar betere zorg voor de werkende patiënt Drs. Desiree Dona Klinisch arbeidsgeneeskundige oncologie / bedrijfsarts Radboudumc HAN 22-09-2017 Disclosure Geen potentiële belangenverstrengeling

Nadere informatie

DE RUG GEKEERD. Prof.dr. Rob A.B. Oostendorp

DE RUG GEKEERD. Prof.dr. Rob A.B. Oostendorp 1 DE RUG GEKEERD Prof.dr. Rob A.B. Oostendorp 2 Wat gaan we doen? Beroeps- en arbeidsrelevante aandoeningen In de weg zitten Beloop Lage-rugpijn De rug gekeerd De vlaggenparade Gele vlaggen Prognostische

Nadere informatie

Model voor verzuimprotocol

Model voor verzuimprotocol Model voor verzuimprotocol Toelichting In een verzuimprotocol leggen werkgever en werknemer de spelregels vast die gelden voor de interactie tussen de zieke werknemer en de werkgever. Deze spelregels zijn

Nadere informatie

Rugmanagement. Hoe kun je rugklachten in de hand houden. Mark Vongehr, Fysio-/Manueeltherapeut. Medisch Centrum Aarveld

Rugmanagement. Hoe kun je rugklachten in de hand houden. Mark Vongehr, Fysio-/Manueeltherapeut. Medisch Centrum Aarveld Rugmanagement Hoe kun je rugklachten in de hand houden Mark Vongehr, Fysio-/Manueeltherapeut Rugmanagement Inleiding Anatomie en functie van de wervelkolom Belastingen van de wervelkolom tijdens houdingen

Nadere informatie

PERSBERICHT Groningen, Bunnik, Bussum, 11 april 2011

PERSBERICHT Groningen, Bunnik, Bussum, 11 april 2011 PERSBERICHT Groningen, Bunnik, Bussum, 11 april 2011 Patiëntenorganisaties werken samen aan verbetering kwaliteit arbeidsongeschiktheidskeuringen Drie patiëntenorganisaties gaan actief bijdragen aan de

Nadere informatie

Hartrevalidatieprogramma

Hartrevalidatieprogramma Hartrevalidatieprogramma De behandeling Bent u onlangs behandeld voor een hartaandoening? Dan is er ongetwijfeld veel op u afgekomen. Nu breekt de tijd van herstel aan. Hartrevalidatie helpt hierbij. Rivas

Nadere informatie

Kenmerken BedrijfsMaatschappelijk Werk:

Kenmerken BedrijfsMaatschappelijk Werk: De bedrijfsmaatschappelijk werker helpt bij het tot stand laten komen van gezondere arbeidsverhoudingen en meer welzijn binnen het bedrijf of de instelling. Op die manier ontstaat bij werknemers een grotere

Nadere informatie

LAGE RUGKLACHTEN / HERNIA Oorzaak en behandeling, wel of niet opereren?

LAGE RUGKLACHTEN / HERNIA Oorzaak en behandeling, wel of niet opereren? LAGE RUGKLACHTEN / HERNIA Oorzaak en behandeling, wel of niet opereren? Dokter op dinsdag, 28 februari 2012 Marcel Garssen Neuroloog Jeroen Bosch Ziekenhuis Inleiding Er is nog een boel recht te zetten.

Nadere informatie