Til les, les 1: Inhoudsopgave :

Til les, les 1: Inhoudsopgave : Algemene instructies blz. 1 A : naar je toedraaien vanuit ruglig blz. 1 A 1 : geleidactief blz. 1 A 2 : passief via gebogen been blz. 2 A 3 : passief via gestrekt been blz. 2 A 4 : naar je toe draaien bij een heupaandoening blz. 3 B : van je af draaien vanuit ruglig blz. 4 B 1 : geleidactief blz. 4 B 2 : passief via gebogen been blz. 4 B.3 : passief met gestrekt been blz. 4 B.4 : passief op de onderarmen blz. 5 B.5 : passief met een glijzeil en steeklaken blz. 5 B.6 : wisselligging met 1 persoon blz. 6 B.7 : wisselligging met 2 personen blz. 6 Uitleg gebruik van het bed blz. 7 Algemene instructies : o Zorg dat de cliënt je ziet komen en leg uit wat je wil gaan doen. o Vraag altijd maximale medewerking van de cliënt en ga niet te snel dingen overnemen. o Zet het bed op de juiste werkhoogte. In de meeste gevallen is dit lieshoogte. o Zorg dat het bedhek aan de kant waar je niet werkt omhoog is. o Zorg dat je stevig staat in spreid of schrede stand en dat je voeten wijzen in de richting van de transfer. o Bij een lengte verschil tussen twee hulpverleners past de langste zich aan aan de kortere door wat meer door de knieen te gaan. o Hou je rug recht en draai niet met je rug. o Ga met je lichaamsgewicht aan de cliënt hangen of duw de cliënt met je lichaamsgewicht van je af. Werk niet vanuit de schouders. o Gaat iets te zwaar, vraag dan hulp of gebruik een hulpmiddel. o Vraag altijd na bij de tilspecialist of de fysiotherapeut wat je anders zou kunnen doen als het niet gaat. A : Naar je toe draaien vanuit ruglig A1: geleidactief De cliënt ligt in ruglig met het hoofdeinde laag en maximaal 1 kussen. Kruis de dichtstbijzijnde arm van de cliënt over de borst. Vraag de cliënt de knie die het verst bij je vandaan ligt te buigen en help eventueel licht met één hand in de knieholte. Plaats één onderarm op het gebogen bovenbeen van de cliënt (of plaats één hand op de knie) en pak met je andere hand de onderarm van de cliënt vast en vraag de cliënt om jouw onderarm vast te pakken (polsgreep). Laat de cliënt zichzelf omdraaien door aan jouw arm te trekken. Stap naar achteren en help de cliënt door het gebogen been als hefboom te gebruiken. Stap op tijd terug naar het bed. Theorie tilles 1, versie 19 februari 2010 1

A2: Passief via gebogen been Kruis de armen van de cliënt over de borst. Buig de knie die het verst van je vandaan is door een lichte bovenwaartse druk in de knieholte met één hand, waarbij je hulp van de cliënt probeert uit te lokken. Als de polsgreep niet meer mogelijk is, pak je aan het schouderblad. De andere hand is ter hoogte van de heup van het gebogen been met de onderarm tegen het bovenbeen van de cliënt aan. Lukt dit niet leg dan je hand op de knie. Stap naar achteren en kantel de cliënt door het gebogen been als hefboom te gebruiken. Stap op tijd weer terug naar het bed A3: passief via gestrekt been Via een gebogen been kantelen is altijd lichter dan via een gestrekt been. Als echter (b.v. door een strekspasme) het been niet gebogen kan worden, dan pas je deze techniek toe. Kruis het verste been over het dichtstbijzijnde been heen met één hand en steun hierbij met de andere hand op het matras! Theorie tilles 1, versie 19 februari 2010 2

Kruis de armen over de borst. Plaats één arm op het bovenbeen en één hand op het schouderblad (zie foto). Stap naar achteren en kantel de cliënt door aan hem/ haar te hangen met het lichaamsgewicht. A4: Naar je toe draaien bij een heupaandoening De verste arm (aangedane kant) ligt gestrekt naast het lichaam. Deze arm gebruik je als een soort spalk. De andere arm is over de borst gekruist. Zorg voor een kussen tussen de benen! Leg beide handen op de aangedane heup, met de ellebogen zó dat één elleboog op de schouder en één elleboog op de knie van de cliënt komt te liggen Hou de armen zoveel mogelijk gebogen en draai de cliënt door een zittende beweging te maken naar je toe. Ga tijdig weer bij de bedrand staan om doorrollen te voorkomen. Meestal gebruik je een glijzeil en dan is deze techniek niet nodig. Theorie tilles 1, versie 19 februari 2010 3

B: van je af draaien vanuit ruglig B1: geleid actief Vraag de cliënt om het been dat het dichtst bij is te buigen, help eventueel met een lichte druk in de knieholte. Vraag de cliënt om het bedrek aan de andere zijde vast te pakken en duw licht tegen de gebogen knie. B2: passief met gebogen been Buig het been dat het dichtst bij je is door een lichte druk te geven in de knieholte, help eventueel door de voet vast te pakken bij de tenen. Kruis de armen over de borst. Duw met één hand aan het schouderblad (duim in de oksel) en één hand op de gebogen knie de cliënt van je af. B3: passief met gestrekt been. Bij deze techniek hoeft het been niet gebogen te worden. (b.v. bij een strekspasme). De techniek is wel zwaarder dan met een gebogen been. Kruis het dichtst bij zijnde been over het andere heen, terwijl je steunt op het matras. Kruis de armen over de borst. Zak diep door de knieën, één hand aan het schouderblad en één hand aan de heup. Kom omhoog met gestrekte armen en draai zo de cliënt op de zij. B4: Passief op de onderarmen. Schuif één arm met de handrug boven onder de holte van de rug door. Theorie tilles 1, versie 19 februari 2010 4

Trek daarbij het laken glad met je andere hand en duw de matras in. Het moet een snelle vloeiende beweging zijn. Schuif de andere hand onder de bilplooi door. Beide handen moeten aan de andere kant van de cliënt te zien zijn met de handrug boven. Zak diep door de knieën, kom met gestrekte armen overeind en kantel zo de cliënt van je af. B5: Passief met een glijzeil met steeklaken of een turnsheet Het opmaken van het bed: Het glijzeil wordt over het laken aangebracht met de gladde zijde naar boven en ingestopt. Over het glijzeil wordt een (steek)laken of turnsheet aangebracht. Dit hangt los tijdens de transfer en wordt ingestopt na de transfer. Pak tijdens de transfer het steeklaken of de turnsheet vast zo dicht mogelijk bij de cliënt (pak een flinke plooi) bij de schouder en de heup. Trek eerst met je lichaamsgewicht de cliënt naar je toe duw de cliënt dan langzaam omhoog door met je lichaamsgewicht van je af te duwen, waardoor de cliënt op de zij rolt. Theorie tilles 1, versie 19 februari 2010 5

Wisselligging Als de cliënt op de zij moet blijven liggen geef je wisselligging. Dit kan met techniek B5 of met onderstaande technieken B6: Wisselligging met één verzorgende Buig beide knieën. Schuif één arm onder de holte van de rug door met de handpalm naar boven. Schuif de ander arm onder de gebogen benen door. Omvat de heup van de cliënt, zó dat de vingertoppen van beide handen elkaar raken. Duw met je schouder de benen van je af en verplaats je gewicht naar je achterste been. Je trekt dan de heup van de cliënt naar je toe. Let op: je vingertoppen moeten elkaar raken, want anders schuift de huid van de cliënt over de matras B7: Wisselligging met 2 personen Als je met 2 personen wisselligging wilt geven, dan pakt de eerste verzorgende onder de schouders door naar het verste schouderblad en onder de holte van de rug door. De tweede verzorgende schuift één arm onder de bilplooi door en één arm onder de onderbenen door. Omvat met beide handen de cliënt. Haal de cliënt eerst naar je toe en draai dan van je af. Uitleg van het bed Theorie tilles 1, versie 19 februari 2010 6

Uitleg gebruik van het bed Het hoog /laag bed van Völker, zoals gebruikt binnen de stichting heeft 2 afstandsbedieningen. 1 die de cliënt in handen heeft en een afstandsbediening voor het personeel, die meer mogelijkheden heeft. Bij beide afstandsbedieningen kunnen alleen de fowler en de hoofdsteun samen worden ingesteld. Dit hoort ook samen. Een cliënt mag nooit op bed liggen met de hoofdsteun omhoog, zonder fowler. Er komen dan schuifkrachten op de stuit, wat decubitus kan veroorzaken. De enige uitzondering is bij het uit bed halen. Tijdens deze transfer mag de hoofdsteun zonder fowler omhoog zijn. Het gaat dan ook om een kort moment. Fowler en hoofdsteun omhoog Alleen hoofdsteun omhoog bij uit bed gaan Anti-trendelenburg gebruiken bij stoeltjesstand Trendelenburgstand, gevaarlijk omdat het bloed naar het hoofd stroomt. De cliënt kan deze stand niet zelf instellen. Stoeltje maken voor eten op bed/ -hoofdsteun omhoog -fowler maximaal omhoog -anti-trendeleburg Theorie tilles 1, versie 19 februari 2010 7

De afstandsbediening voor het personeel heeft meer mogelijkheden dan de afstandsbediening van de cliënt. Zo kan via de afstandsbediening van de cliënt een anti-trendelenburg worden ingesteld (voeten einde omlaag), maar een trendelenburg (hoofdeinde omlaag) kan de cliënt niet zelf instellen omdat dit gevaarlijk kan zijn. Op de afstandsbediening van het personeel (aan voeteneinde, kastje onder het bed of een 2 e afstandsbediening) kan de trendelenburg wel worden ingesteld. Recht maken van het bed kan altijd door het bed maximaal omlaag of omhoog te zetten. De afstandsbediening van het personeel heeft ook bij omhoog en omlaag een aparte functie. Twee maal duwen op omhoog of omlaag maakt dat het bed vanzelf omhoog of omlaag gaat. De afstandsbediening van de cliënt kan worden vergrendeld. Of wel aan de achterkant van de afstandsbediening via een blauw sleuteltje of aan het voeteneinde via het grijze knopje. Kussentjes gebruiken om te ondersteunen kan ook op het bedrek Theorie tilles 1, versie 19 februari 2010 8