Nieuwe theorieën over motorisch in de praktijk Verdiepende workshop Hilversum 22 januari 2013 Wim van Gelder Van Gelder in beweging Scholings- en adviesbureau op gebied van bewegingsonderwijs, Motorische Remedial Teaching en schoolpleinen Scholen en besturen Gemeentes Opleidingen (ALO en CIOS) Projecten Lekker Fit Jump in Sportkanjers Opleiding VWO (Schagen) Academie voor Lichamelijke Opvoeding (Amsterdam) Self-made Werkervaring Publicaties Specialisme: MRT 1988-2009 1992 heden 1990 heden Docent Lichamelijke Opvoeding & MRT-er Opleider Auteur Praktiserend vanaf 1987 Vanaf 1991 verzorgen van cursussen en opleidingen Vanaf 1993 Voorzitter van de Stichting MRT in beweging Wat weten jullie? Foutloos Motorisch Differentieel De gymnastiekwereld op zijn kop Per drie/viertal één principe (begrip) Wat betekent het principe (begrip)? Bedenk één of twee sprekende voorbeelden Expliciet en impliciet Leren van voorbeelden Dwangstellingen Oefeneffect versus leereffect Normloos Metaforen & analogieën KP/ KR Zie artikelen: http:///links/wetenschap.html Leren met interne of externe focus 1
1. Hoe is het begonnen? Onderzoek bevestigt eigen stijl en eigen leerweg Wolfgang Schöllhorn 1 Uitkomstvan één van zijn eerste onderzoeken eind jaren 80 : elke wereldkampioen (atletiek) heeft een andere techniek Boodschap: probeer nietde techniek van wereldkampioen te kopiëren (om wereldkampioen te worden) bijzondere bevestigingen uit de praktijk Björn Borg en de dubbelhandige backhand Jason Belmonte en het tweehandig bowlen Weegschaal (Winstein 1996) partiële gewichtsverplaatsingstest 80 pogingen om 30% van je lichaamsgewicht op de weegschaal te zetten. 75 kg = 25 kg op weegschaal Verschillende feedback Feedback 1 Feedback 2 Feedback 3 Zelf kijken Niet kijken een ander geeft elke poging (80 x) hoeveelheid kilo s door Niet kijken een ander geeft om de 5 pogingen (16 x) de hoeveelheid kilo s door Resultaten in blinde test 20 x direct na oefening 20 x na 2 dagen? Hoe zijn deze resultaten te verklaren? Conclusies Leerresultaat door eigen systemen (zintuigen) zoveel mogelijk - aan te spreken Oefenresultaat leerresultaat Werkgeheugen harde schijf Rol van de coach/leerkracht 2
Wolfgang Schöllhorn 2 12 jongens krijgen Heeft de coach/leerkracht geenof mogelijk zelfs een verstorende werking op motorische leerprocessen? Effecten van intern gerichte focus na aanwijzingen op het lichaam Gabriele Wulf & Cornelia Weigelt 1997 12 andere jongens krijgen Controle groep na instructie van skileraar (Wulf e.a. 1997) Moment instructie Conclusie Aanwijzingen op het lichaam (interne focus) werken averechts, ze vestoren het leerproces Herinvesteren Variatie loont (leert)! Kogelstoten Beckmann& Schöllhorn, 2003 Studie naar differentieel Twee groepen van 12 studenten 4 weken lang, 2 x per week 1 uur training Groep 1 Groep 2 Traditioneel Ideaal-typischtrainen Differentieel Differentieel trainen Hoe ziet differentieel eruit? Resultaten Pre-test (gemiddelde) afstand voor training Post-test afstand direct na de trainingssessie Retentietests afstanden 2 en 4 weken na afloop Traditioneel Vooraf Pre Na training sessie Post Na 2 weken Retentie 1 Na 4 weken Retentie 2 6,52 6,70 6,51 6,51 Ideale techniek steeds herhalen Elke worp is anders Differentieel 6,51 7,07 7,16 7,23 3
Conclusie Variëren levert een groter leerresultaat op dan een ideale techniek kopiëren /nabootsen herhalen Bijeffect Na differentieel meer stressbestendig Impliciet en expliciet Expliciet : Leren aan de hand van expliciete (verbaliseerbare) regels Impliciet Leren van impliciete (niet verbaliseerbare) regels Voordeel Expliciet Verloopt snel Impliciet Beklijft beter. Meer stress bestendig Externe en interne focus Bijexpliciet : Internefocus Aandacht gericht op de beweging zelf of onder liggende processen = geeft zichzelf tijdens bewegen - opdrachten Hurkwendsprong: ik moet met 2 benen afzetten, mijn handen indraaien, heupen hoog en doordraaien na steunen Bij impliciet : Externe focus: Aandacht gericht op het effect van de beweging Ik wil over de kast heen en landen op mijn voeten Filmpje Spreidsprong over de bok Welke expliciete regels? Bokspringen anders (film). Alles behalve een spreidsprong Steun op handen Land op voeten Verschillen? Tussen eerste pogingen en na 25 keer herhalen Minder ver Been voor been landen Met stok: Verder Klein zweefmoment Holler/ronder Masters (1992) en putten Praktijk Voorkom dat expliciete kennis wordt opgedaan Met 2 e taak blijkt vaak onpraktisch gekunsteld (letters opzeggen) saai 4
Expliciet versus impliciet Denk tijdens de uitvoering zo min mogelijk na over de beweging! Richt je op het doel Interne / externe focus is daar een voorbeeld van Foutloos eveneens Foutloos Maxwell (2001) Zet kinderen in situaties waarin ze geen fouten kunnen maken 100% score Stem de foutenmarge af op de vorderingen zonder fouten geen (expliciete) gedachten Zonder fouten geen foutenanalyse Putten (Maxwell 2001) Groep A wordt gevraagd om 10 te putten vanaf van 1,75m, vervolgens van 1,50 van 1,25 en tenslotte van 1 meter Onderzoek naar het putten (golf) Groep B wordt gevraagd om 10 te putten vanaf 0,25 m, vervolgens 0,5 m 0,75 m en tenslotte van 1 meter Welke groep: Scoort het beste vanaf 1 meter? Denkt het minst na Heeft meeste succes gehad in de oefenfase? En leert het meest Opvallend Groep 1 (foutloos) had evenveel expliciete kennis opgedaan tijdens het putten. Hypothese: ze gebruiken deze kennis niet / minder tijdens de uitvoering Lijkt erop dat foutloos en vorm van impliciet is. Een toepassing van foutloos en differentieel Freerunning met bobbelbaan Laat kinderen vertrouwen op hun eigen systemen Geef kinderen/bewegers een opdracht waarin ze uitgedaagd worden. - Ergens overheen komen Een toepassing van foutloos en differentieel Rollen op verhoogd vlak en normloos Geef de uitvoeringswijze niet aan Maak een hurkwendsprong Doel duidelijk Uitvoering vrij en normloos 5
Hoe is het succes van impliciet verklaren? Vertrouwen en voortbouwen op eigen systemen (kennis van het lichaam, de zintuigen) Verstoor deze rijke, complexe, fijn afgestemde en in vele jaren opgebouwde kennis niet met cerebrale gedachten/aansturing van het lichaam over de uitvoering van de beweging die via de (deskundige) woorden van een coach of leraar tot je komen. Evolutionair bewijs? Hoe dieren bewegen? Trail and error Naar elkaar kijken Spelen Jagen & vluchten. Hoeveel verschillen wij van dieren (m.n. mensapen)? Wetenschappelijk studies variëren van 94 % tot 99,4% Tip 1 Zet kinderen/sporters in situaties waarin ze weinig of geen fouten kunnen maken Foutloos Tips 2 Varieer veel (in opdracht en omgeving) Differentieel (versus drillen) Tip 3 Geef aanwijzingen buiten het lichaam Externe focus (versus interne focus) Impliciet (versus expliciet ) Tip 4 Laat kinderen en sporters weinig nadenken over bewegen Geef het doel aan niet de uitvoeringswijze Bovenhandse strekworp bij kleuters Filmpjes van ongericht (doelloos) Naar gerichter Naar dwangstellingen 6
Vragen? PPP via www.basislessen.nl Literatuur via www.mrtinbeweging.net Cursussen en opleidingen via 7