Motorisch leren in het schaatsen: Toepassing van inzichten

Transcriptie

1 Motorisch leren in het schaatsen: Toepassing van inzichten Peter Beek Faculteit der Bewegingswetenschappen, Vrije Universiteit, Amsterdam KNSB, 17 juni 2011, Zeist

2 Overzicht presentatie Doelstellingen workshop Inzichten delen en vergelijken Praktische toepassingen verkennen Motorisch leren en expertise: algemeen Externe versus interne focus van aandacht Impliciet versus expliciet leren Differentieel versus traditioneel leren Conclusies

3 Motorisch leren Leren: een proces dat leidt tot relatief duurzame veranderingen in het gedragspotentieel als gevolg van specifieke ervaringen met de omgeving Prestatie tijdens instructie of training is geen betrouwbare index van leren Retrieval strength versus storage strength Zonder retentietest is het onmogelijk vast te stellen of de oefening effectief was

4 Opdracht 1: Geef aan hoe je de effecten van trainen (opgevat als geïnstrueerd leren) bepaalt en hoe dit kan worden verbeterd?

5 Expertise Expertise (Ericsson): maximale aanpassing aan taakeisen t.g.v. deliberate practice (± uur/±4 uur per dag voor een periode van ±10 jaar) Kenmerken van deliberate practice: Specifieke, grensverleggende doelen stellen Onmiddellijke feedback Sterke focus (gedoseerd oefenen) Concentratie op techniek en uitkomst

6 De oefensituatie context Trainer/coach context Oefeningen Sporter/atleet Effectiviteit is niet alleen een kenmerk van de oefenmethode!

7 Wetenschap praktijk Beste methode voor iedere leersituatie bestaat niet Groepsvergelijkingen tonen wat gemiddeld waar is onder gecontroleerde omstandigheden Kunst voor trainer/coach is die methode te vinden die voor specifiek individu optimaal is/goed werkt Wetenschappelijke inzichten kunnen helpen bij het ontwerpen van trainingsprogramma s en -omgevingen

8 Analyse toepassing Analyse techniek coach feedback aan sporter Kunst om die vormen van instructie/feedback te vinden die aansluiten bij de psychologische realiteit van de sporter

9 Aspecten van motorisch leren Aandacht: zowel selectieve aandacht als zodanig als de focus van aandacht Kennis: verhouding impliciet-expliciet Herhaling/variatie: mate van variatie, afwisseling

10 Handeling en beweging Motorische opdrachtsignalen volgen vanzelf vanuit simpele, waarneembare doelen brein maakt invers model Motorische leerprocessen voltrekken zich door het verwerven van adequate doelrepresentaties a. b. c. d.

11 Interne vs. externe aandacht Interne focus van aandacht: aandacht is gericht op de beweging zelf en de mechanische/fysische achtergronden daarvan Externe focus van aandacht: aandacht is gericht op het effect van de beweging in de omgeving: beweging implement of hulpstuk landingslocaties uitkomsten van de beweging

12 Inzichten m.b.t. aandacht Interne focus interfereert met natuurlijke sturingsprocessen, terwijl externe focus deze faciliteert superieure (leer)prestatie Instructies die de aandacht op de uitvoering vestigen leiden vaak tot slechtere prestaties en leerresultaten dan helemaal geen instructies Effect van instructies en feedback is afhankelijk van het effect hiervan op de focus van aandacht; continue simultane feedback is nadelig

13

14 Vrije worp in basketbal Vrije worp in basketbal: schotnauwkeurigheid en EMGactiviteit (m. flexor carpi radialis, m. biceps brachii, m. triceps brachii en m. deltoid) Twee groepen (EF en IF): Externe Focus (basket) en Interne Focus (polsbeweging) Schotnauwkeurigheid was groter in EF- dan IF-groep EMG-activiteit in biceps en triceps was lager in EF- dan IF-groep Conclusie: externe focus van aandacht bevordert de economie van het bewegen en reduceert ruis Zachry, Wulf, Mercer, & Bezodis, 2005

15 Constrained Action Hypothesis Ook in heel veel andere taken (skiën op ski-simulator, verticale sprong, balanshandhaving, isometrische krachtproductie) is hetzelfde aangetoond Deze studies laten allemaal grotere nettomomenten, grotere gewrichtssnelheden, minder spieractiviteit en een betere taakprestatie zien Dit duidt op efficiëntere inzet van spieractiviteit, oftewel constrained action Resultaten lijken onafhankelijk van de taak die wordt geleerd en van het vaardigheidsniveau van de sporter Zachry, Wulf, Mercer, & Bezodis, 2005

16 Knowledge of Performance Technisch gezien steeds meer mogelijk: welke informatie is zinvol om terug te koppelen Brain knows nothing of muscles, but may learn about the mechanics of movement Informatie die een interne focus van aandacht met zich meebrengt zoveel mogelijk vermijden Niet de mechanica van de beweging, maar wel bijv. piekkracht of een einddoel)

17 Opdracht 2: Ga na van welk type instructies en feedback je vooral gebruikt maakt en hoe dit kan worden verbeterd (meer extern gerichte focus van aandacht)?

18 Inzichten m.b.t. kennis Expliciet leren is aanvankelijk soms sneller dan impliciet leren en geeft coach en atleet houvast Echter: expliciet geleerde taken blijken kwetsbaar voor stress ( chocking under pressure ), i.t.t. impliciet geleerde resultaten Impliciet geleerde taken blijven i.h.a. beter in het geheugen bewaard dan expliciet geleerde taken

19 Choking under pressure Leren putten van een golfbal Expliciet-Leren-groep: ontving expliciete instructie over de techniek van het putten Impliciet-Leren-groep: voerde tijdens het oefenen een tweede, cognitieve taak uit Prestatie onder druk verslechterde in de EL-groep maar bleef hetzelfde in de IL-groep: history matters! EL-groep verworf meer stap-voor-stap-regels dan ILgroep (verbale protocollen) Herinvestering-van-kennis-hypothese: kennis waarover men niet beschikt, kan men ook niet opnieuw investeren Masters, 1992

20 Methoden van impliciet leren dubbeltaak (niet erg praktisch) analogie-leren foutloos leren accentueren en isoleren van perceptuele informatie

21 Analogieleren is impliciet leren 100 Score 50 Analogie Expliciet Leerblok Liao & Masters (2001) Stress Th. Sup. Expliciete regels AL IL EL Groep

22 Foutloos leren Fouten hypothese-toetsende strategieën meer expliciete regels Bijvoorbeeld leren putten van een golfbal foutloos-leren-groep: steeds grotere putafstand ( cm) fouten-maak-groep: steeds kleinere putafstand ( cm) Manier om zelflerend vermogen aan te spreken zonder expliciete instructies en kennisopbouw Voordeel om expliciet leren vooraf te laten gaan aan foutloos leren Maxwell, Masters, & Kerr, 2001; Poolton, Masters, & Maxwell, 2005

23 Savelsbergh, van Gastel & Van Kampen, 2010

24 Opdracht 3: Ga na van welk type instructies en feedback je vooral gebruikt maakt en hoe dit kan worden verbeterd (meer impliciete vormen van leren)?

25 Inzichten m.b.t. herhalen Drillen monotone herhaling van bewegingen is minder goede methode van leren dan afwisseling Variatie in de gehele sequentie en coördinatie van bewegingen - differentieel leren - zet het brein aan zelf optimale oplossingen te vinden Slaap consolideert niet alleen procedurele kennis in het geheugen maar bevordert ook het leren, vooral wanneer het brein zelf is uitgedaagd practice makes imperfect

26 Differentieel leren differentieel leren vooruitgang (prestatie/tijd) contextual interference variabel oefenen oefenreeksen herhalingen vrije bewegingen Schöllhorn, diverse lezingen

27

28 Leerverloop oefenperiode retentieperiode differentieel leren Prestatie Leertoename traditioneel leren Tijd

29 Experimentele studies Relatieve prestatieverbetering t.o.v. traditioneel leren in verschillende domeinen Atletiek Balsporten (basketbal, volleybal, voetbal en cricket) Krachttraining Schaatsen Kogelstoten Onafhankelijk van prestatieniveau Vaak inclusief significant betere prestatie op retentietest

30 Opdracht 4: Ga na hoe uitdagend de training is en hoe dit kan worden verbeterd?