De voorzitter van de Drechtraad. R.J.G. Bandell. Agenda. Nr. Onderwerp. 20.00 uur: 1. Opening, vaststelling agenda en mededelingen Agenda

De voorzitter van de Drechtraad nodigt de leden van de Drechtraad uit voor de openbare vergadering van de Drechtraad die op woensdag 18 maart 2009 in de Raadzaal van het Stadhuis van Dordrecht wordt gehouden, aanvang 20.00 uur. Agenda De voorzitter van de Drechtraad R.J.G. Bandell Nr. Onderwerp Stukken (bijlage) 20.00 uur: 1. Opening, vaststelling agenda en mededelingen Agenda 2. Ingekomen stukken Voorstel: voor kennisgeving aannemen. 3. Vaststelling samenvattend verslag Drechtraad 17 december 2008 Voorstel: verslag vaststellen. Vergadernotitie (1) Lijst ingekomen stukken (2) * Conceptverslag (3) 4. Vragenhalfuur 20.30 uur 5. Verordening langdurigheidstoeslag Toelichting: per 1 januari 2009 is de landelijke regeling voor de langdurigheidstoeslag gedecentraliseerd naar de gemeenten, waarbij de langdurigheidstoeslag een specifiek onderdeel van de bijzondere bijstand wordt. Voorstel: de Verordening langdurigheidstoeslag Wet werk en bijstand Drechtsteden vaststellen. 20.50 uur 6. Plan van aanpak evaluatie Gemeenschappelijke Regeling Drechtsteden (GRD) Toelichting: in de GRD is een bepaling opgenomen waarin de evaluatie van de GRD in 2009 wordt voorgeschreven. In het plan van aanpak van de evaluatie beschreven. Voorstel: instemmen met het plan van aanpak en daarmee akkoord gaan met het in gang zetten van de evaluatie van de bestuurlijke samenwerking en de voorbereiding van de evaluatieopdracht namens de Drechtraad en Drechtstedenbestuur door de commissie Scholten II. Vergadernotitie (4) Advies Commissie WZI (5) * Vergadernotitie (6) 1

21.10 uur 7. Financiële consequenties kredietcrisis Toelichting: Op 17 december 2008 is de Drechtraad geïnformeerd over de stand van zaken bij de kredietcrisis, onder andere met de informatiebrief van 11 december 2008. Aangegeven is dat in de Drechtraad van maart 2009 een nader voorstel volgt. Het Drechtstedenbestuur heeft hiertoe op 19 februari 2009 een nieuwe informatiebrief gestuurd. Voorstel: kennis nemen van de informatiebrief. 21.30 uur 8. Hamerstukken a. Accountantscontrole 2009 Voorstel: Deloitte Accountants BV voor 2009 te benoemen als controlerend accountant. In te stemmen met de aanpak van de accountantscontrole 2009. b. Overdracht Bureau Leerplicht en Vroegtijdig Schoolverlaten (BLVS) Voorstel: kennis nemen van de wijziging van de GRD en in te stemmen met enkele financiële aspecten. c. Diverse begrotingswijzigingen Voorstel: de begrotingswijzigingen vaststellen. d. Kredietaanvraag huisvesting Bureau Drechtsteden Voorstel: een krediet van 500.000 beschikbaar stellen. 9. Stukken ter kennisname a. Rapportage 2008 en programma 2009 Hollands Glorie Toelichting: in een tweetal documenten wordt verantwoording afgelegd over de uitvoering van het programma 2008, het programma 2009 en een meerjarenperspectief met daarin een aantal grote investeringsprojecten en speerpunten. 21.45 uur 10. Agendavoorraad Drechtraad volgende vergaderingen Toelichting: de agendavoorraad wordt regelmatig geactualiseerd en op de website geplaatst. De laatste versie wordt op 16 maart 2009 per mail toegezonden. Voorstel: kennisnemen van de agendavoorraad voor de komende vergaderingen van de Drechtraad. Informatiebrief (7) Vergadernotitie (8) Accountantscontrole 2009 (9) ** Accountantscontrole specifieke verantwoordingen 2009 (10) ** Advies Auditcommissie (11) * Vergadernotitie (12) Versie 5.0 GRD met bijgehouden wijzigingen (13) ** Vergadernotitie begr. wijz.blvs (14) Vergadernotitie begr. wijz.scd (15) Vergadernotitie begr. wijz.sdd/bds (16) Advies Auditcommissie (17) * Vergadernotitie (18) Advies Auditcommissie (17) * Vergadernotitie (19) Rapportage HG (20) ** Meerjarenperspectief HG (21) ** Agendavoorraad (22) * 11. Rondvraag en sluiting * Deze stukken worden op maandag 16 maart per mail verzonden. ** Deze stukken zijn uitsluitend via de website beschikbaar. 2

Informatieve vragen Over alle onderwerpen van de agenda kunnen tot 11 maart feitelijke vragen worden gesteld via het emailadres regiogriffie@drechtsteden.nl. Deze worden uiterlijk 16 maart via Bureau Drechtsteden beantwoord. Vragen aan de portefeuillehouders kunnen in de verschillende informatiekamers worden gesteld. Aanlevering moties en amendementen In verband met een goed verloop van de vergadering wordt u gevraagd digitale teksten van moties (en/of amendementen) op woensdag 18 maart 2009 uiterlijk om 19.30 uur via uw griffier in het Stadhuis van Dordrecht beschikbaar te hebben, zodat deze klaargemaakt kunnen worden voor projectie en vermenigvuldiging. Indienen Vragen Vragenhalfuur Onder verwijzing naar de afgesproken spelregels kunt u vragen voor agendapunt 4 uiterlijk tot maandag 16 maart a.s. 12.00 uur via het emailadres regiogriffie@drechtsteden.nl bij de voorzitter van de Drechtraad aanmelden. Uw vragen kunnen betrekking hebben op actuele politieke thema s voor de Drechtsteden en op aangelegenheden waarvoor het Drechtstedenbestuur bevoegd is. Spreekrecht voor het publiek Na de opening van de vergadering kunnen aanwezige insprekers het woord voeren over geagendeerde onderwerpen (totaal maximaal 30 minuten en per spreker maximaal 5 minuten). Aanmelden hiervoor kan bij de coördinerend griffier tot een half uur voor de vergadering. Onderwerpen waartegen door sprekers beroep of bezwaar is aangetekend en benoemingen zijn van het inspreekrecht uitgezonderd. 3

bijlage 1 Vergadernotitie voor de Drechtraad op 18 maart 2009 Onderwerp Ingekomen stukken agendapunt 2 datum 17 februari 2009 steller Jack t Lam doorkiesnummer 078 6398541 e-mail regiogriffie@drechtsteden.nl Bijlagen Lijst met ingekomen stukken Deze lijst wordt maandag 16 maart per mail naar u verzonden. Gevraagde beslissing Stukken voor kennisgeving aannemen Communicatie Niet van toepassing Financiële consequenties Niet van toepassing Toelichting De ingekomen stukken worden meteen na ontvangst op de website www.drechtraad.nl geplaatst. Op de vrijdag vóór de Drechtraad wordt de lijst afgesloten, waarna de lijst met andere na te zenden stukken op de maandag vóór de Drechtraad via de mail wordt toegezonden. Hiermee wordt bereikt dat stukken die tot kort voor de Drechtraad binnenkomen, nog ter kennis van de Drechtraad worden gebracht. Raadsinformatiebrieven van het Drechtstedenbestuur en de Bestuurscommissie SDD worden als ingekomen stuk verwerkt. Wel worden deze brieven in uitzondering op de andere ingekomen stukken meteen na ontvangst via de mail naar de leden en plaatsvervangende leden van de Drechtraad gezonden. Ook de griffiers krijgen een mail, zodat zij op de gebruikelijke wijze hun raadsleden kunnen informeren.

Bijlage 2 Agendapunt 2 Drechtraad 18 maart 2009 Nr. Datum: Lijst van ingekomen stukken 1 voor de Drechtraad van 18 maart 2009 1. 13-11-2008 Besluitenlijst Drechtstedenbestuur 13 november 2008 2. 21-11-2008 Gemeente Zwijndrecht - Bekrachtiging Realisatiestrategie Ruimte geven 3. 03-12-2008 Gemeente Hendrik-Ido-Ambacht - Vervanging plv. Drechtraadlid dhr. Stehouwer 4. 16-12-2008 Gemeente Hendrik-Ido-Ambacht - Instemming 3 e wijziging GRD 5. 18-12-2008 Besluitenlijst Drechtstedenbestuur 18 december 2008 6. 06-01-2009 Gemeente Dordrecht Benoeming heer Tiebosch - Lid Drechtraad 7. 15-01-2009 Besluitenlijst Drechtstedenbestuur 15 januari 2008 8. 06-02-2009 Gemeente Dordrecht Benoemingen de heren Hoogerduijn en Mostert 9. 19-02-2009 Informatiebrief Drechtstedenbestuur financiële consequenties kredietcrisis 10. Informatiebrief Drechtstedenbestuur Procesaanpak doorontwikkeling ROM-D (volgt) 1 Digitaal te raadplegen via www.drechtraad.nl/vergaderstukken/18 maart 2009

Bijlage : 3 Agendapunt: 3 Vergadernotitie voor de Drechtraad van 18 maart 2009 2008 Onderwerp Concept-verslag van de Drechtraad van 17 december 2008 Bijlagen Concept-verslag van de Drechtraad van 17 december 2008 Gevraagde beslissing Vaststellen van het concept-verslag van de Drechtraad van 17 december 2008

Concept samenvattend verslag van de plenaire vergadering van de Drechtraad van 17 december 2008 De volgende plenaire vergadering van de Drechtraad vindt plaats op 18 maart 2009 vanaf 20.00 uur. Locatie: Stadhuis, Stadhuisplein 1 te Dordrecht 1. Opening, vaststellen agenda en mededelingen De voorzitter, de heer R.J.G. Bandell, opent de vergadering om 18.30 uur en heet alle aanwezigen van harte welkom. Berichten van verhindering/vervanging: Alblasserdam: dhr. Wesselius Binnenmaas: dhr. Van der Helm, mw. Gouweloos Dordrecht: dhr. Mostert (wordt vervangen door dhr. Hoogerduijn), mw. Schellekens (wordt vervangen door mw. De Smoker), dhr. Van Dongen en dhr. Karapinar Hendrik-Ido-Ambacht: dhr. Cramer en dhr. Groos Papendrecht: dhr. B. de Jong Sliedrecht: dhr. Pauw, dhr. Den Besten Zwijndrecht: dhr. Exoo (wordt vervangen door dhr. Slotema) en dhr. Willemstein Het stemgewicht van alle leden bedraagt 1329. Aanwezig zijn 1192 stemmen en afwezig 137. Bij de vaststelling van de agenda vraagt de heer Pols (VVD, Dordrecht) of het niet verstandig is, gezien allerlei discussies die er nog steeds zijn, vanavond nog een discussieronde in te lassen over de ROM-D en op de volgende Drechtraadvergadering een besluitenronde. Mevrouw Burger (Lijst Burger, H.I. Ambacht) vraagt of de notitie Uitwerking realisatiestrategie na agendapunt 11 Startnotitie Pieken in de Drechtsteden behandeld kan worden. De heer Vissers (VVD, Zwijndrecht) deelt mee een motie in te willen dienen betreffende wonen op het water. Daarnaast wil hij agendapunt 6g Wijziging gemeenschappelijke regeling Drechtsteden van een hamerstuk een bespreekstuk maken. De heer Sleeking (Beter voor Dordt) steunt het verzoek van de heer Pols. De standpunten van de verschillende gemeenten zijn nog niet helemaal helder. Is er ruimte om vanavond eerst nog oriënterend te spreken over de ROM-D? Mevrouw Van den Bergh (PvdA, Dordrecht) vindt dat al heel lang gediscussieerd wordt over de ROM-D. Er moet nog veel uitgewerkt worden, maar we kunnen vanavond toch wel globaal een besluit nemen? De voorzitter: in 2004 hebben we van de provincie ten principale een toezegging gehad dat men 10 miljoen ter versterking van het aandelenkapitaal van de ROM-D tegen een maatschappelijk rendement beschikbaar zou willen stellen. De provincie hecht eraan dat we op dit terrein ook echt voortgang boeken. Het voorstel wat voor ligt, beperkend tot de 3 vragen die voor de Drechtraad aan de orde zijn, is het voorstel waarin de Drechtraad ten principale instemt met de richting die we moeten gaan. Er moet nog veel worden uitgewerkt, maar het is ook voor het bestuur van belang dat we weten of de richting goed is die we willen inslaan. We kunnen in de discussie vanavond natuurlijk alsnog besluiten e.e.a. naar maart 2009 te verschuiven. Wat de realisatiestrategie betreft heeft de voorzitter begrepen dat het stuk ter kennisname kon worden vastgesteld. Mevrouw Burger, met instemming ter kennisname. De heer Van Meeuwen (SGP/CU, Sliedrecht): met instemming kennisnemen klopt niet. De voorzitter: het is ter kennisname. De agenda wordt gehandhaafd. Agendapunt 6g wordt een bespreekpunt. De heer Vissers wordt gevraagd de motie vreemd aan de orde van de dag in te dienen. De motie Wonen op het water wordt uitgereikt en zal behandeld worden na agendapunt 11. Mededelingen van de voorzitter. In de afgelopen week heeft de Drechtraad twee raadsinformatiebrieven gekregen. Een brief met de actuele stand van zaken van het SCD en een brief met financiële informatie. Deze laatste zal worden behandeld bij agendapunt 10. Mevrouw Dorien Zandvliet wordt van harte welkom geheten, zij is de nieuwe griffier van gemeente Alblasserdam. In Sliedrecht is ook een nieuwe griffier benoemd, de heer Arjen Overbeek. Hij start G:\BDR\alg best zkn\drechtraad\2009\18 maart 2009\Drechtraad.Concept verslag.17-12-08.doc

pagina 2 van verslag plenaire vergadering Drechtraad d.d. 17 december 2008 per 5 januari a.s. De heer t Lam heeft inmiddels als griffier afscheid genomen in Alblasserdam maar is vandaag via bureau Drechtsteden aanwezig ter ondersteuning van de regiogriffie. Omdat het vandaag de laatste vergadering is van de Drechtraadleden van gemeente Binnenmaas wordt er door hen gebak getrakteerd bij de koffie als dank voor de prettige samenwerking. Er is deze week voor het eerst Drechtraadinfo digitaal verstuurd. Dit zal vaker gebeuren. Vanavond is het ook de laatste vergadering voor de coördinerend griffier, de heer Jaap Paans. Hij gaat per februari naar gemeente Rotterdam. Zijn officiële afscheid vindt plaats op 30 januari a.s., waarvoor een ieder nog zal worden uitgenodigd. Als blijk van waardering mag Sonja van der Stel namens de Drechtraad een bos bloemen overhandigen. Een brief van de gedeputeerde, de heer Van Dijk, over de ROM-D wordt betrokken bij agendapunt 8. 2. Ingekomen stukken: De ingekomen stukken worden voor kennisgeving aangenomen. De lijst met ingekomen stukken is te raadplegen via www.drechtraad.nl/vergaderstukken/17 december 2008. 3. Vaststellen samenvattend verslag Drechtraad 17 september 2008 Mevrouw Burger (Lijst Burger, H.I. Ambacht) mist op de laatste pagina haar woordvoering over lokale belangen en identiteit van gemeenten. Dat we vooral ook naar het lokale en wat zich binnen de regio afspeelt moeten blijven kijken. Op de laatste pagina staat bij de heer Moorman, lijst Moorman, H.I. Ambacht vermeld, dit moet zijn Zwijndrecht. Met deze aanvulling en wijziging wordt het verslag vastgesteld. 4. Vragenhalfuur De heer Vissers (VVD, Zwijndrecht) vraagt of de Drechtsteden zich conformeren aan het besluit van de Nationale Havenraad d.d. 30-10-2008. Wanneer mag de binnenvaart verwachten gebruik te kunnen maken van walstroom zoals deze in het onderzoek is aangegeven? De heer Doodkorte (Ruimtelijke Ontwikkeling, Groen, Water en Milieu): er zijn geen belemmeringen om overeenkomstig de richtlijnen van de binnenvaart walstroom aan te leggen. Er is daarvoor een projectmanager aangesteld. De verwachting is dat dit binnen de Drechtsteden in 2011 volledig operationeel zal zijn. 5. Stukken ter kennisname a. Notitie uitwerking realisatiestrategie Wordt voor kennisgeving aangenomen. b. Protocol werkwijze Auditcommissie Drechtsteden De heer Loos (namens de fracties uit Zwijndrecht met uitzondering van D66, CU/SGP) verzoekt goed naar artikel 11 te kijken. De griffiers overleggen met de voorzitters van de rekenkamers. Dit zou o.i. de auditcommissie zelf moeten doen. De voorzitter geeft aan dat dit wordt meegegeven aan de auditcommissie, waarbij hij nog opmerkt dat dit geen zelfstandige taak wordt van de griffiers, maar een inventarisatieronde betreft langs de verschillende rekenkamers. De heer Sleeking (Beter voor Dordt): akkoord met het protocol, maar in het stuk wordt gesproken over de toenemende bureaucratisering van de Drechtraad. Beter is van de Gemeenteschappelijke Regeling Drechtsteden, waarvoor we met z n allen verantwoordelijk zijn, maar waarvoor de 1 e verantwoordelijkheid ligt bij het bestuur. Graag in een later stadium nog eens spreken over de definitieve samenstelling van de auditcommissie. Graag een vertegenwoordiging van de deelnemende gemeenten met een goede terugkoppeling en wisselwerking met de achterban. De voorzitter concludeert dat het stuk, met de kanttekeningen die zijn gemaakt, voor kennisgeving kan worden aangenomen. 6. Hamerstukken a. Uitvoeringsprogramma groenblauw netwerk Drechtsteden 2008-2013 Het uitvoeringsprogramma wordt vastgesteld. b. Notitie activeren en afschrijven De notitie wordt vastgesteld. c. Diverse kredietaanvragen 1. Krediet 5 miljoen voor jaartranche 2009 IP&A deelprogramma 1B 2. Krediet 2 miljoen voor uitvoering IP&A deelprogramma II 3. Krediet 400.000 voor huisvesting Servicecentrum 4. Krediet 328.000 voor huisvesting Sociale Dienst 5. Krediet 200.000 aanpassingen in 2008 en 2009 uitkeringssysteem Sociale Dienst 6. Krediet 110.000 glasvezelnetwerk Bureau Leerplicht en Voortijdig Schoolverlaten

pagina 3 van verslag plenaire vergadering Drechtraad d.d. 17 december 2008 De Drechtraad gaat akkoord met het beschikbaar stellen van voornoemde kredietaanvragen. d. Begrotingswijziging 2009 Service Centrum Drechtsteden De begrotingswijziging wordt vastgesteld. e. Bijdrageverordening Drechtsteden De heer Loos (namens de fracties uit Zwijndrecht met uitzondering van D66, CU/SGP) vraagt artikel 13, over de hoogte van de bijdrage van de diverse deelnemers, nog eens goed te bekijken. Dit gebeurt op basis van het aantal formatieplaatsen dat in de gemeente achterblijft. Dit lijkt ons een vreemde constructie. Beter is dit te doen op basis van inwonertal. De voorzitter deelt mee dat deze opmerking wordt meegenomen. Afgesproken wordt dat hierover nog reflectie plaats vindt en dat dit wordt teruggerapporteerd. De begrotingswijziging wordt vastgesteld. f. Overdracht bureau leerplicht en voortijdig schoolverlaten (BLVS) naar Regio Zuid-Holland Zuid Met het voorstel wordt ingestemd. g. Wijziging gemeenschappelijke regeling Drechtsteden De heer Vissers (namens gemeenteraad Zwijndrecht): de gemeenteraad van Zwijndrecht heeft gisteravond eenstemmig een amendement aangenomen waarin we betreffende artikel 25a van de griffie duidelijk hebben willen vastleggen dat het aanwijzen van de coördinerend griffier zaak is van de Drechtraad. Het probleem is dat wanneer 1 gemeente iets agendeert, en de andere 5 besluiten dit in een ongeagendeerde vorm, hier geen besluitvorming kan plaatsvinden. Zou de voorzitter zo goed willen zijn om toe te zeggen dat hij in het vervolg ook zal zorgen dat de nieuwe coördinerend griffier benoemd wordt op voorstel van de Drechtraad na een rondje langs de diverse gemeenten? In Zwijndrecht hebben we besloten dat wanneer deze Drechtraad het amendement niet aanneemt we het terugamenderen naar de oude situatie. De voorzitter: in artikel 25a staat dat de regiogriffie bestaat uit de griffiers van de verschillende gemeenten en eventueel uit medewerkers. Het is aan de voorzitter van de Drechtraad toevertrouwd een voorstel aan de Drechtraad voor te leggen en het is aan de Drechtraad dit voorstel al dan niet aan te nemen. Dus de benoeming is een zaak van de Drechtraad. We hebben alleen wel geregeld dat er iemand een voorstel moet doen. De heer Vissers deelt mee dat wanneer dit zo in de notulen wordt vastgelegd hij helemaal tevreden is. De voorzitter zegt toe vooraf met de griffiers en de plaatsvervangend voorzitter te overleggen. Op basis van deze gesprekken wordt de Drechtraad een voorstel gedaan over de aanwijzing van een coördinerend griffier en volgens beslist de Drechtraad. Een ander puntje, jammer dat de griffie in een a-artikeltje is geduwd en de Drechtstedensecretaris daarbovenuit is gezet met artikel 25. De voorzitter: we zullen er bij de volgende herziening voor zorgen dat ook de griffie een volwaardig artikel krijgt. Terugkomend op de woorden van de heer Vissers concludeert de voorzitter dat Zwijndrecht heeft besloten gisteravond de wijziging van de GR Drechtsteden vast te stellen en dat wanneer er een amendement zou worden ingediend door Zwijndrecht en dit niet zou worden aangenomen (wat niet aan de orde is, omdat er geen amendement is ingediend), dat dan dat amendement geacht wordt niet aangenomen te zijn in Zwijndrecht. Als voorwaarde heeft de heer Vissers daarbij aangegeven dat de toelichting van de voorzitter goed wordt weergegeven in het verslag. De wijziging van de gemeenschappelijke regeling Drechtsteden wordt hiermee vastgesteld. De heer Van der Wulp bedankt namens de gemeenteraad van Binnenmaas de Drechtraad en het Drechtstedenbestuur voor de jarenlange samenwerking. In het bijzonder wordt de voorzitter bedankt voor de wijze waarop de gemeente s Gravendeel betrokken werd bij Manden maken en de wijze waarop Binnenmaas is behandeld als serieuze gesprekspartner. Naast gebak bij de koffie wordt aan alle aanwezigen een wandelkaart met fietskaarten van de Hoekse Waard uitgereikt. De heer Van der Wulp overhandigt dit presentje symbolisch aan de voorzitter van de Drechtraad. De voorzitter: zelden heb ik meegemaakt dat bij een uittreding zoveel vriendelijks wordt gezegd. Hij bedankt de woordvoerder van gemeente Binnenmaas voor de wandel- en fietskaarten en voor de uiterst constructieve samenwerking in de afgelopen jaren. De Drechtraadleden uit Binnenmaas krijgen als cadeau ook een boekje mee, de dichtbundel Vrij. h. Intrekking aanwijzing coördinerend griffier De aanwijzing wordt ingetrokken. 7. Korte bespreekpunten a. Tweede managementrapportage 2008 De heer Van Gameren (PvdA, Sliedrecht): we kunnen tevreden zijn met de marap met uitzondering van de SCD. De transitiekosten werden 4 maanden geleden geraamd op 3,6 miljoen euro, thans op 5,2 miljoen. De voorgestelde dekking is er ook. Opvallend daarbij is dat dit binnen het totaal van de exploitatiekosten van het SCD gevonden kan worden. Volgens de marap vormen de

pagina 4 van verslag plenaire vergadering Drechtraad d.d. 17 december 2008 uiteindelijke transitiekosten nog wel een risico. Er worden geen uitspraken gedaan over het mogelijk structurele karakter van de oplossingen. Het betreft hier een vrij zorgelijke situatie omdat de beloofde voordelen niet waar worden gemaakt en vanwege de wijze waarop de tegenvallers worden gedekt. De Drechtraad rest niets anders dan berusten en wachten op de evaluatie. Spreker noemt het niet een van de betere beslissingen van de Drechtraad, of zoals later in 2 e termijn één van de mindere. Mevrouw Burger (lijst Burger, H.I. Ambacht): in de vorige Drechtraadvergadering hebben we een document vastgesteld waarin het beleid bijgesteld werd van de SDD. Dit waren punten die niet in zo n rapportage thuis horen. Moet nu toch weer op beleidsmatig niveau vastgesteld worden dat doelstellingen van de SDD op sommige punten naar beneden bijgesteld zijn? De heer Sleeking (Beter voor Dordt) kan zich vinden in de woorden van de heer Van Gameren. Onze zorg zit met name ook rond de transitiekosten van de SCD. We hebben ook op lokaal niveau onze zorg uitgesproken over de ICT-huishouding van onze gemeente. Is er al meer zicht op de totale kosten van de SCD. De Drechtraad hoeft niet machteloos toe te zien, we zouden met elkaar kunnen besluiten hier een taakstelling aan te koppelen. De heer Verheij (SGP, Alblasserdam): de burap geeft een verbeterd inzicht ten opzichte van de vorige keer. De Sociale Dienst kan opnieuw als positief voorbeeld worden genoemd. De uitgesproken zorg over het SCD wordt gedeeld. Deelt het Drechtstedenbestuur deze zorg ook? Welke energie steekt zij erin? Betreft het hier de dekking van de incidentele meerkosten? Wat zijn de structurele effecten van deze hogere transitiekosten? Graag een actualisatie van alle oorspronkelijke berekeningen. Wat betreft de rentebaten hebben we behoefte aan een nadere normering. Mevrouw Hofland (CDA regiofractie): de marap is een sturingsinstrument, dus liever niet geagendeerd als een kort bespreekpunt. Ook wij maken ons zorgen over de hoge transitiekosten. Zijn de genoemde maatregelen voldoende? Het valt ten opzichte van de informatie van juni dit jaar wel behoorlijk tegen. Een aanvullend voorstel, zo is te lezen in de brief, is niet uitgesloten. In de aanvullende brief van 10 december is tussen de regels door te lezen dat het hier gaat om een structurele verhoging van de kosten. Blijven we nu binnen de aangegeven bandbreedte, of moeten we rekening houden met structureel hogere kosten? Een actualisatie wordt op prijs gesteld. De voorzitter geeft het woord aan de heer Tanis met de mededeling dat de heer Tanis, nieuw aangetreden in het Drechtstedenbestuur, al heel veel tijd gestoken heeft in het SCD, dus de vraag of het bestuur hier energie in steekt is hiermee beantwoord. Beantwoording door de heer Tanis (SCD, Regionaal Ingenieursbureau Personeel en Organisatie): de SCD heeft een prestatie van formaat geleverd vanaf de start begin dit jaar. Gelet op de argumenten voor het starten van de SCD, zoals efficiency, kwaliteit, continuïteit, kostenbesparing en ontzorgen, zitten we op de goede weg. We zijn er nog niet, maar er zijn al wel een aantal successen te noemen. Er zijn bijv. positieve voordelen geconstateerd van het gemeenschappelijk inkopen. Een aantal aannames in de businesscase waren te positief, met name op het gebied van IP&A. Dat is de voornaamste reden dat de transitiekosten fors hoger zijn. Dit is het voor dit jaar. De transitiekosten van volgend jaar hebben een incidenteel en een structureel karakter. Het structurele deel betreft alle kosten rond ICT. De beheersmatige last van de ICT -portefeuille vraagt blijvend meer capaciteit dan voorzien was. Dat heeft dus structurele meerkosten tot gevolg. Dat is een onderdeel van de 2,5 miljoen extra kosten die wij in 2009 met elkaar op zullen moeten brengen en een onderdeel van de 1,4 miljoen die in de post zit voor 2010. Het is niet zo dat de structurele toename van de ICT-kosten bij de deelnemende gemeenten neergelegd zal worden. Een werkgroep is bezig om te kijken hoe we op korte termijn nog extra efficiencyvoordelen kunnen creëren. In 2011 moeten de structurele extra kosten gedekt worden door extra efficiencymaatregelen die we de komende jaren uit gaan werken. Daar wordt dus nu al aan gewerkt. De heer Tegelaar (Financiën Sport): wat betreft de rentebaten moeten we toegroeien naar een situatie waarin we normering moeten toepassen. Nu is dit nog niet aan de orde. Er komt nog een analyse van de liquiditeiten. De rente kan ook nog een rol spelen mocht de vordering van Landsbanki niet nominaal gewaardeerd kunnen worden

pagina 5 van verslag plenaire vergadering Drechtraad d.d. 17 december 2008 2 e termijn De heer Van Gameren: het is goed om te weten dat het Drechtstedenbestuur de zaak goed onder controle heeft. En dat gemeenten niet geconfronteerd worden met een verzoek tot extra bijdragen omdat de eventuele tekorten van transitiekosten over 2009 en 2010 binnen de begroting van de SCD zelf gezocht worden. De heer Sleeking: de beantwoording van de portefeuillehouder geeft een iets positiever beeld. Er is op termijn efficiencywinst te boeken. Het SCD legt zich hiermee zelf een taakstelling op. Voor de komende 2 jaar moeten we nog wel extra posten gaan reserveren, vanaf 2011 niet meer. We wachten verdere evaluaties af. De heer Verheij: door de beantwoording van de portefeuillehouder zijn wij wel overtuigd dat de zorg wordt gedeeld. De heer Tanis: de notitie is een momentopname. De SCD gaat er volledig voor. Er zal ook een managementverplichting worden aangegaan en concreet zullen stappen worden benoemd voor de taakstelling efficiencyverbetering. De 2 e marap 2008, de begrotingswijzigingen, de aanpassing van de kredieten en de aanpassingen van de doelstellingen van de sociale dienst worden vastgesteld. b. Financiële kadernota 2010 De heer Van der Stelt (CDA, Papendrecht): wij onderschrijven het advies van de auditcommissie om nog eens kritisch te kijken naar het percentage van 4,75%. We denken ook dat het goed zou zijn om weer eens naar de verdeelsleutels te kijken. Is een eerste globale verkenning van de verdeelsleutels rondom de vaststelling van de begroting voor 2010, dus medio volgend jaar, een optie? De heer Scheurwater (CU, Papendrecht) vraagt of de indexcijfers zo nauwkeurig mogelijk kunnen worden vastgesteld, zodat bij het vaststellen van de begroting 2010 we met iets vertrouwds te maken hebben. Beantwoording door de heer Tegelaar (Financiën Sport): het advies van de auditcommissie wordt ter harte genomen. Dit betreft ook het signaal over de indexcijfers. Wat de verdeelsleutels betreft is de begroting 2010 te vroeg, de kadernota 2011 is haalbaar. Een vereenvoudiging zou ook meegenomen moeten worden. 2 e termijn De heer Van der Stelt kan hier vrede mee hebben maar merkt nog wel op dat kadernota s er zijn om financiële contouren vast te stellen en geen beleidsinhoudelijke wijzigingen. De heer Scheurwater vraagt naar de begroting 2009. De heer Tegelaar geeft aan dat deze is vastgesteld. En de vraag van de heer Stelt wordt bevestigend beantwoord. De voorzitter deelt mee dat de financiële kadernota is vastgesteld. De vergadering wordt 20 minuten geschorst. De voorzitter heropent de vergadering om 20.00 uur. merkt deze als de boeiendste van het afgelopen jaar. 8. ROM-D De voorzitter deelt mee dat de beslisnotitie en de orderportefeuille van de ROM-D aan de orde zijn. Het voorstel van het bestuur is de beslisnotitie vast te stellen, de orderportefeuille te herbevestigen en de gemeente aan te bevelen zo nodig een kapitaalsinjectie te doen ter versterking van het aandelenkapitaal van de ROM-D. Op verzoek krijgt de heer Van Dijk als eerste het woord.

pagina 6 van verslag plenaire vergadering Drechtraad d.d. 17 december 2008 De heer Van Dijk (namens de raad van H.I. Ambacht): het college heeft in een brief d.d. 11 december jl. het Drechtstedenbestuur op de hoogte gesteld van haar standpunten. Deze zijn als volgt: De gemeente onderschrijft de noodzaak van een krachtig regionaal beleid voor economische ontwikkeling van de Drechtsteden. De gemeente is dus niet tegen een regionale ontwikkelingsmaatschappij, maar ondersteunt de uitgangspunten dat de regionale samenwerking moet worden geïntensiveerd en dat de ROM-D wordt vernieuwd tot een krachtige en slagvaardige uitvoeringsorganisatie. Dit is een herbevestiging van de uitspraak van onze gemeenteraad van 3 maart jl. We hebben echter moeten constateren dat de toen genoemde voorwaarden niet of onvoldoende zijn geadresseerd. Het betreft de volgende voorwaarden: toetsing op regionale en lokale visies inbouwen, inbouwen van waarborgen over afstemming tussen beleid/regie van de regio en de publiekrechtelijke taken van de gemeente zoals bestemmingsplanprocedures, duidelijkheid over lokale en regionale bevoegdheden, onderzoek naar de invloed van de Europese aanbestedingsregels. In de huidige stukken hebben we hier geen afdoende antwoorden op kunnen terugvinden. We vinden de notitie op essentiële onderdelen nog niet voldoende uitgewerkt en missen op m.n. de volgende punten duidelijkheid: aandeelhouderschap van de ROM-D, risicoanalyse van de orderportefeuille en de gevolgen voor de GRD (Gemeenschappelijke regeling Drechtsteden). Dit leidt er toe dat de gemeente H.I. Ambacht nu nog niet in kan stemmen met de voorliggende beslisnotitie, geen uitspraak kan doen over de kapitaalsinjectie en over de kernportefeuille van de ROM-D. De gemeente vraagt om nader onderzoek en uitwerking van de juridische structuur en het aandeelhouderschap van de nieuwe ROM-D, de risicoanalyse van de orderportefeuille en de statutenwijziging van de GRD. We hebben kennis genomen van brief van de gedeputeerde. Het roer moet om, maar we willen eerst het nodige aan de voorkant goed geregeld zien. De heer Van Meeuwen (namens de raad van Sliedrecht en de regionale SGP/CU-fractie): in Sliedrecht is geconstateerd dat we staan voor grote herstructureringsopgaven. We kunnen dat niet alleen en het zou financieel ook veel duurder uitpakken. We zien de beslisnotitie als een basisnotitie. Er waren nog heel veel vragen, maar veel zijn inmiddels ook beantwoord. De vraag is nu of we bereid zijn om met elkaar een stap te gaan maken. De hoofdbezwaren van Sliedrecht vorig jaar waren het probleem van de zeggenschap, de financiële risico s en de inbreng van nieuwe projecten. Wat de zeggenschap betreft is een slag gemaakt van 180 graden anders. De raad wordt bij de voorkant van het beslisproces betrokken en stelt ook de kaders. De financiële risico s zijn voor Sliedrecht aanvaardbaar. Als het gaat over inbreng van nieuwe projecten dan krijgt deze vraag een extra stimulans door de brief van de gedeputeerde, de heer Van Dijk, die schrijft dat we nog maar een begin maken. Mogen we de sportvelden van Sliedrecht inbrengen aan de businesscase? Deze vraag ligt ook vanavond nog even op tafel. Verder had Sliedrecht nog tal van andere vragen en in de uitwerking moet hier ook zeker op teruggekomen worden. Opgemerkt wordt dat er heel hard is gewerkt door ambtenaren en bestuurders om te luisteren naar de gemeenteraden en dat ook te verdisconteren in het voorliggende stuk. De raad van Sliedrecht (met uitzondering van ProSliedrecht) heeft in een antwoordbrief laten weten dat we om deze redenen de notitie kunnen ondersteunen. Wat betreft de instemming van de regiofractie wordt opgemerkt dat dit is met uitzondering van SGP/CU H.I. Ambacht. Er moet vanuit deze beslisnotitie nog veel concreet beleid worden ontwikkeld. In dit dossier gaat het om een gebaar van solidariteit naar elkaar toe. Mevrouw Van den Bergh (namens de PvdA regiofractie met uitzondering van H.I. Ambacht): er moet nog veel geregeld worden, maar deze beslisnotitie is duidelijker dan de vorige. De PvdA kan zich wel vinden in de richting die gekozen is, nl. voor een drietal globale principebesluiten. De definitieve uitwerking zal later in de tijd plaatsvinden en daar zijn we als Drechtraad zelf bij. Wij hebben een amendement opgesteld waarin we aangeven wat we nu en wat we straks beslissen met een toevoeging op een aantal punten in het stuk. De orderportefeuille is globaal samengesteld. Een aantal gemeenten heeft al verzoeken ingediend. Het verzoek is daar serieus naar te kijken. Het Maasterras is geen regulier bedrijventerrein. Kan een dergelijk complex geheel binnen de ROM-D tot een succesvol einde worden gebracht? Wij willen graag de speciale positie van het Maasterras vastleggen. Graag rapportages om e.e.a. te volgen. Wat de rol van de private partijen betreft, graag op gelijke wijze deelname als de publieke partijen. De provincie gaat 10 miljoen inbrengen, wat heeft dit voor financiële gevolgen voor de GRD en voor het project Manden maken? We hechten aan verdergaande besluiten over het bedrijfsplan, het treasury instituut, de juridische constructie en behandeling van de promotie en het acquisitieplan in de Drechtraad. Graag in 2010 een officiële evaluatie, maar ook meerdere evaluatiepunten. De PvdA zegt ja tegen de globale principebesluiten

pagina 7 van verslag plenaire vergadering Drechtraad d.d. 17 december 2008 maar vraagt om uiterste zorgvuldigheid bij het uitwerken van verdere essentiële zaken. In deze opstartfase moet er flexibel worden omgegaan met de rolverdeling tussen Drechtraad en Drechtstedenbestuur. De heer Sleeking (Beter voor Dordt) is benieuwd naar een reactie op de uitspraak van H.I. Ambacht. In Dordrecht zijn we er nadrukkelijk vanuit gegaan dat er unanieme instemming moet zijn. Mevrouw Van den Bergh: je moet nu niet op de zaken vooruit lopen. Wij vinden dat je meer flexibiliteit moet inbouwen in de uitwerking. Het amendement ROM-D van de PvdA-fractie + VVD-fractie (Dordrecht) wordt uitgereikt. De heer Van Dijk vraagt mevrouw Van den Bergh op basis waarvan geëvalueerd kan worden. Mevrouw Van den Bergh: er zijn nog een heleboel beslismomenten waarbij je veel zaken met elkaar gaat regelen. Dan kun je na een bepaalde periode evalueren. De heer Verheij (namens Alblasserdam): voor ons is het type besluit heel belangrijk. Het gaat ons om het principebesluit. Kunnen we op deze manier door? Daar staan wij positief tegenover. In de achterliggende periode hebben we heel veel verbeteringen gezien, denk aan de zeggenschap, de regie etc. De businesscase geeft aan dat deze projecten oppakken in gezamenlijkheid zeer grote voordelen heeft. De ROM-D zien wij als uitvoeringsorganisatie. Het beleid wordt bepaald door de gemeenten. Er moeten nog veel onduidelijkheden uitgewerkt worden in de volgende fase. Hoe ziet het Drechtstedenbestuur het vervolgproces voor zich? De kapitaalinjecties zien we als principebesluit. Van belang is wel dat we bijv. in voorjaar 2009 hierop terug kunnen komen. Tot die tijd nog geen convenanten met derde partijen. Daadwerkelijke uitvoering vraagt een vervolgbesluit. De heer Pols (VVD, Dordrecht): ROM-D vraagt om een nieuwe naam. Erg positief wordt er over de ROM-D niet gesproken. Natuurlijk nemen we vanavond nog geen definitief besluit, maar wel een principieel besluit. Wij hebben samen met de PvdA een amendement ingediend. De VVD-fractie uit Dordrecht vindt het belangrijk dat de Drechtraad unaniem instemt met de notitie die vanavond voorligt. De heer Van Pelt (namens Groen Links Drechtsteden): er is zorgvuldigheid geboden. Geen angst, maar moed tonen. We zijn op huwelijkse voorwaarden met elkaar getrouwd, dus zullen we de randvoorwaarden goed moeten afspreken. In de brief van de provincie wordt de zorg geuit dat het inbrengen aan de voorkant het weerstandsvermogen belemmert. Graag een reactie op de invalshoek van de provincie. Er is wellicht een extra risicoanalyse nodig. Wij kunnen de beslisnotitie vaststellen, maar de orderportefeuille met Kijfhoek-Noord en Dordtse Kil 4 zonder randvoorwaarden niet herbevestigen. We vinden een nieuwe naam uitstekend! We sluiten ons bij de PvdA aan v.w.b. het Maasterras. Een intentieverklaring is iets te vrijblijvend. We zullen met elkaar de randvoorwaarden moeten afspreken. Een evaluatie in 2010 is nog te vroeg. De heer Sleeking (Beter voor Dordt): voor Dordrecht was unanieme instemming een voorwaarde. Nu H.I. Ambacht niet kan instemmen met deze beslisnotitie zet dit de zaak op z n kop. Als lokale partij staan we overigens positief tegenover verdere regionale samenwerking i.v.m. met de voordelen die dit kan (!) bieden. Je moet er wel gezamenlijk achter staan en erin willen investeren. Voor ons weegt de herstructureringsopgave zwaar. Liever hoogste prioriteit voor het herstructureren van oude terreinen. Wij zien Dordtse Kil 4 niet als een potentieel bedrijventerrein. Wat ons betreft een optimale inzet om beschikbare middelen binnen te halen om vernieuwing van onze verouderde bedrijventerreinen te kunnen realiseren. In de stukken wordt uitgegaan van oude cijfers als het gaat om opleidingsniveaus. Is het Maasterras zinvol? Denk aan leegstand. Met voorliggende beslispunten kunnen we akkoord gaan, met de kanttekening die ik heb gemaakt en met uitsluiting van de inbreng van Dordtse Kil 4. De heer Van der Kruijff (namens de CDA regiofractie met uitzondering van H.I. Ambacht): de CDA onderkent de noodzaak om op regionaal niveau de bedrijfsterreinontwikkeling snel aan te pakken en vindt het dan ook een volstrekt logische stap om nu te gaan komen tot de voorgestelde ROM- D. Ook in lijn met onze woordvoeringen tot nu toe. Wij vinden het ook belangrijk dat elke gemeente mee doet, projecten inbrengt en een risicodragend kapitaal insteekt en blijkbaar is er daar, gezien de financiële situatie bij een aantal Drechtstedengemeenten nogal wat creativiteit bij nodig. Een ieder zal hiertoe een principebereidheid dienen uit te spreken. In de afgelopen jaren hebben we gezegd dat we willen samenwerken, maar nu het er op aan komt geeft H.I. Ambacht niet thuis. We willen een dringend appèl op H.I. Ambacht doen om over hun positie na te denken. Mevrouw Burger bij interruptie: laat meneer De Kruijff duidelijk zijn dat wij hier op indringende en langdurige wijze over gesproken hebben. De heer Van der Kruijff: ik ontken dit niet, maar wij verschillen politiek van mening. Hij wil nogmaals een dringend appèl op H.I. Ambacht doen om na

pagina 8 van verslag plenaire vergadering Drechtraad d.d. 17 december 2008 te denken over wat het betekent dat in Drechtstedenverband alle gemeenten, met uitzondering van H.I. Ambacht, instemmen en dit mogelijk vertraging en mislopen van financiën oplevert. Natuurlijk moet nog e.e.a. uitgewerkt worden. We zien de voorliggende notitie als een startnotitie en mocht de Drechtraad daar vandaag mee instemmen, dan willen wij het uitvoeringsprogramma natuurlijk hier nog een keer bespreken voordat we het gaan realiseren. Waarom heeft Dordrecht besloten niet door te gaan wanneer één gemeente niet instemt? De heer Sleeking: wij hebben toch als Dordtse raad besloten dat alle gemeenten in zouden moeten stemmen? Daar was de heer Van der Kruijff ook bij. De heer Van der Kruijff: ik spreek niet namens de Dordtse raad maar namens de regionale CDA-fractie met uitzondering van H.I. Ambacht. En sinds de behandeling in Dordrecht ben ik tot een ander inzicht gekomen. De heer Pols: het was toch in Dordrecht een unanieme uitspraak van de raad. De heer G. de Jong: ik hoor de heer Van der Kruijff een aantal argumenten noemen tegen H.I. Ambacht, maar hij heeft zijn betoog voorbereid en vanavond niet geluisterd naar de woorden van de heer Van Dijk. De heer Van der Kruijff: ik kom tot de conclusie dat we wel ja kunnen zeggen, onder voorwaarden dat de verdere uitwerking weer wordt voorgelegd aan de Drechtraad. De heer Vissers (VVD, Zwijndrecht) wil graag horen van de voorzitter dat de businesscase geen onderdeel uitmaakt van de beslisnotitie. De voorzitter bevestigt dit. De heer Vissers: de juridische grondslag die in 4 wordt geleverd is in Nederland officieel verboden. Ik sluit me graag aan bij de oproep die gedaan is om hier alleen kennis van te nemen. En met wat de heer Verheij gezegd heeft over de business case ben ik het helemaal niet eens. Laten we dit voor 3 maanden voor kennisgeving aannemen en in de tussentijd de problemen die H.I. Ambacht heeft oplossen. Mevrouw De Smoker (ECO-Dordt): er is begrip voor aarzeling, maar we moeten de knoop doorhakken. Het voorstel is er beter op geworden. Het antwoord is ja, mits alle gemeenten instemmen. Het standpunt van H.I. Ambacht is jammer. Wees realistisch, de oude ROM-D kan niet door functioneren. Had H.I. Ambacht in het afgelopen jaar niet meer aandacht kunnen vragen voor de argumenten die vanavond zijn genoemd? De heer Van Dijk: dit is een te voorbarig oordeel van mevrouw De Smoker. Ambacht heeft een aantal schriftelijke vragen gesteld, die ook zijn beantwoord. Daar kan kennis van worden genomen. Mevrouw De Smoker: de zaak wordt nu erg op scherp gezet. Wat de orderportefeuille betreft wil ik een voorbehoud maken bij Dordtse Kil 4, eerst bestaande bedrijventerreinen herstructureren. We staan positief tegenover de kapitaalsinjectie, maar die willen we graag verrekenen met de inbreng uit het verleden met Kil 3. Beantwoording door de heer Scholten (Economie): Om zaken verder uit te werken moeten we een principe-uitspraak hebben, terwijl nog heel veel zaken verder uitgekristalliseerd moeten worden. Maar om dit verder uit te kunnen werken moeten we wel weten of u hier principieel mee instemt. Het gaat om regionaal (economisch) beleid en een vernieuwde uitvoeringsorganisatie op afstand. De evaluatie van 2004 doet bij ons allen het schaamrood op de kaken komen. We hebben uiteindelijk vastgesteld dat het raar is om intern met elkaar te gaan concurreren. Maar we gaan proberen te concurreren met andere regio s. Met de bedrijventerreinenstrategie als uitgangspunt. Dat betekent dat de lokale autonomie een beetje wordt aangetast. Maar daar krijgen we een optimale plek voor terug voor voorzieningen. Het lijkt me niet goed om alle plannen opnieuw te gaan toetsen aan bijv. de piekenbenadering. De ingewikkeldheid en het willen hebben van principe-uitspraken terwijl er nog veel uitgewerkt moet worden, mogen niet de indruk wekken dat we na vanavond als Drechtstedenbestuur aan de haal gaan met dit alles en u als Drechtraad vervolgens niets meer te vertellen heeft. Dit is een ontwikkeldossier. We moeten steeds terug naar de Drechtraad om verantwoording af te leggen, bij te stellen. Dat kan alleen maar met vertrouwen vanuit de gemeenten en daar is ook solidariteit en lef voor nodig. In dit document is heel helder aangegeven wat de verantwoordelijkheid is van de lokale overheid t.o.v. het Drechtstedenbestuur en de Drechtraad. We vragen aan het Drechtstedenbestuur (ook op voordracht van gemeenten) een aantal te ontwikkelen terreinen op een lijst te plaatsen. Over de volgorde wordt een unaniem besluit genomen in het Drechtstedenbestuur en dit wordt voorgelegd aan de Drechtraad. We proberen nu vast te houden aan eerder hier vastgesteld beleid. Dat betekent bijv. dat u niet meer als individuele gemeente bepaalde zaken kunt bepalen. Dit is goed in het document verwoord. Heel helder is wat lokaal de verantwoordelijkheden zijn. Er moet overleg zijn tussen de lokale wethouder en de regio en de ROM-D om te komen tot afstemming. De ROM- D is een uitvoeringsorganisatie. Publieke zaken dienen Europees te worden aanbesteed, dat zou de ROM-D dan ook kunnen doen. Het amendement van mevrouw Van den Bergh is een ondersteuning van wat voor ons ligt.

pagina 9 van verslag plenaire vergadering Drechtraad d.d. 17 december 2008 De provincie heeft gevraagd om een evaluatie van de ROM-D. De situatie is nu anders dan in 2004 en de jaren daarvoor. Juist nu heb je een ontwikkelorganisatie nodig om te gaan werken aan die grootse reorganisatie en herstructurering. Een krachtige ROM-D zal makkelijker aanvullende subsidie kunnen krijgen. Ook R dam is nu geïnteresseerd. Ik ben geen voorstander van een nieuwe naam, maar een naam die straks iedereen herkent en een betere klank krijgt. Veel concrete vragen worden nog beantwoord in februari / maart 2009. We vragen u nu of u ermee kunt instemmen dat de regie van de bedrijventerreinen overgaat naar het Drechtstedenbestuur en dit bestuur in overleg met gemeenten komt tot prioritering en uitvoering hiervan door de ROM-D. Een knip maken tussen uitvoering en beleid. Het stationspark (Sliedrecht) kunnen we meenemen, laten doorrekenen en hier in februari / maart op terugkomen. De 10 miljoen die beschikbaar zou zijn voor Manden maken en nu zit in de kapitaalsinjectie van de nieuwe ROM-D betekent ook dat we in eerste instantie een deel van die 10 miljoen dachten te kunnen uitgeven aan bijv. het Maasterras, maar het is net zo belangrijk dat die 10 miljoen wordt ingezet als kapitaalinvestering om daarmee die ROM-D aan te jagen. Bij elkaar zullen we straks toch een bedrag van 15 miljoen kunnen genereren. De heer Sleeking bij interruptie: is die 10 miljoen oud geld? Een vestzak/broekzak verhaal? We kunnen nu met de ROM- D van start, maar voor het Maasterras creëren we een ander probleem? De portefeuillehouder heeft ook nog erg weinig gezegd richting Ambacht. De heer Scholten: ik heb gepoogd duidelijk te maken dat we hier te maken hebben met een ontwikkelproject, wat je niet helemaal dicht kunt timmeren. We vragen om een aantal principe-uitspraken en later komen we terug op de concrete invulling van een heleboel zaken. De heer Sleeking: wat gebeurt er in de visie van het Drechtstedenbestuur als Ambacht afhaakt? De heer Scholten: dat vind ik een slecht signaal. Ik ben H.I. Ambacht tegemoet gekomen door te zeggen dat de bereidheid er is in de verdere uitwerking zaken aan u voor te leggen. De heer Van Dijk bij interruptie, ook richting de heer Sleeking: H.I. Ambacht heeft verwoord dat wij nu nog niet in kunnen stemmen met de beslisnotitie, maar dat we wel zijn voor een krachtige regionale ontwikkelingsmaatschappij. Ik proef uit de woorden van de heer Scholten dat hij een horizon aangeeft van een aantal maanden waarop de definitieve vragen die door diverse mensen zijn gesteld beantwoord kunnen worden. De heer Scholten: dat neemt niet weg dat het Drechtstedenbestuur vraagt in te stemmen met de principeafspraken die in deze notitie staan. De vergadering wordt kort geschorst. Na deze schorsing heropent de voorzitter de vergadering en geeft het woord aan de heer Van Dijk. De heer Van Dijk: we willen nogmaals benadrukken dat de raad van H.I. Ambacht niet tegen de ROM-D is. Maar we hebben wel moeten vaststellen dat er sinds maart van dit jaar een aantal vragen nog steeds niet zijn beantwoord. Ten eerste het aandeelhouderschap. De woorden van de heer Scholten: we gaan dat op één of andere manier regelen is ons veel te mager. Dat houdt voor ons een te groot risico in. Mevrouw Van den Bergh: als u heldere ideeën hierover heeft, geeft u dat dan aan. De heer Van Dijk: wij hebben al voorgesteld om twee varianten uit te werken. Ook uit andere gemeenten proeven wij dat het goed zou zijn om nog twee maanden een pas op de plaats te maken om een aantal zaken helderder te krijgen. Mevrouw Den Hartog (PvdA, Papendrecht): in de stukken staat dat er inzake het aandeelhouderschap diverse mogelijkheden zijn. De heer Van Dijk: je moet dit unaniem doen. De tweede vraag die nog niet is beantwoord is de risicoanalyse van de orderportefeuille en de businesscase. En als derde aandachtspunt is de onduidelijkheid inzake de gevolgen voor de GRD. Aan de voorkant moeten zaken helder zijn en niet lopende het traject. Per definitie zijn we niet tegen de ROM-D. Ons voorstel is dit voor kennisgeving aan te nemen met de conditie om op de eerstvolgende raad de antwoorden te horen van de door ons gestelde vragen. De voorzitter vraagt wat voor kennisgeving aannemen inhoudt. Dit is een richtinggevend document. Kan dat vastgesteld worden? Uw vraag om nadere uitwerking heeft met name betrekking op het aandeelhouderschap, de gevolgen voor de GRD en de kernportefeuille. De heer Van Dijk: ja, het is goed dat we naar een nieuwe ROM-D gaan. Maar er moeten nog een aantal zaken gecheckt. De heer Van Meeuwen: ten principale zegt u dat nog niet alles goed geregeld is, terwijl anderen hetzelfde zeggen, maar daarbij opmerken dat we er goed bij willen zijn om dit goed met elkaar te regelen. Principieel bedoelen we hetzelfde en willen we dezelfde inbreng hebben. Wij zien niet al te grote risico s. Hoe zwaar is de besluitvorming vanavond? Als je de opening houdt dat je de dingen goed kunt regelen. De heer Van Dijk: het gaat wel om principiële zaken. Mevrouw Van den Bergh: solidariteit is toch de kern. Zo kijken wij naar het optuigen van de ROM-D. Het uitgangspunt voor het amendement is uiteraard ook dat het aandeelhouderschap goed

pagina 10 van verslag plenaire vergadering Drechtraad d.d. 17 december 2008 geregeld wordt, de orderportefeuille helder en de gevolgen voor de Gemeenschappelijke regeling duidelijk worden. Ik zie geen verschil tussen onze woordvoering en die van H.I. Ambacht. Ik vraag steun voor ons amendement. De heer Verheij: nog één punt, het proces. De heer Scholten heeft 2/3 maanden aangegeven, wij zouden e.e.a. in een raadsinformatiebrief graag nog verder uitgewerkt zien. De heer Pols: we zijn het vanavond toch in principe met elkaar eens. De ROM-D moet er komen. Graag op korte termijn duidelijkheid over de verdere uitwerking. Kunnen we in maart een plan van aanpak ontvangen van de portefeuillehouder? De heer Sleeking: de heer Van Dijk herhaalt de bezwaren uit de 1 e termijn. Een beslisnotitie kan niet voor kennisgeving aangenomen worden. Ik denk dat het akkoord er vanuit H.I. Ambacht vanavond niet zal komen en dan zullen we toch de besluitvorming moeten opschorten naar een volgende keer. De heer Van der Kruijff: ik heb vernomen dat mijn woordvoering als emotioneel en vervelend is ervaren. Mijn excuses daarvoor. Onze overwegingen liggen eigenlijk niet zover van elkaar. Volgens ons kan tegen wat gevraagd wordt vanavond ja gezegd worden. De regionale CDA-fractie zal instemmen. De heer Vissers: de bezwaren vanuit H.I Ambacht zijn vooral afkomstig van de businesscase en niet te vinden in de beslisnotitie. De businesscase is, zo heeft de voorzitter toegezegd, losgekoppeld van de beslisnotitie. Ik kan instemmen met het amendement van mevrouw Van den Bergh en de heer Pols. Mevrouw De Smoker: H.I. Ambacht zegt nee, tenzij, en veel anderen, ja, mits. In de beslisnotitie zitten nog een aantal vragen die beantwoord en uitgewerkt moeten worden. Laten we dit vanavond zien als een principebesluit, wat verder in de volgende Drechtraad wordt afgerond. De heer Scholten: ik ben blij met de bijdrage vanuit H.I. Ambacht in 2 e termijn. De brief bij de beslisnotitie geeft het proces aan waarin we staan. De vraag die nu voorligt is wilt u consequenties trekken uit de evaluatie van de ROM-D. De beleidsmatige zaken liggen bij het Drechtstedenbestuur en vervolgens moeten we in feb/mrt komen tot een model hoe we dat doen. Hoe doen we dat met aandelen etc. We zijn in dit proces steeds langs de gemeenten gegaan, en hebben elke keer weer voorgelegd aan de gemeenten dat we als uitkomst van het debat graag zouden zien dat de beleidsmatige regie wordt losgekoppeld van de uitvoering. Gemeenten kwamen zelf met ideeën hoe dit te doen. Die wat en hoe vraag hebben we in dit debat uit elkaar willen halen. Wanneer je de businesscase verder concretiseert is dit pas aan de orde. Nu en hier ligt alleen het principe voor. En daarna de vraag, mogen we dit verder uitwerken. De heer Van Dijk: u zegt we gaan het verder uitwerken en komen bij u langs. Daarmee laadt u een risico op zich dat er weer varianten op tafel komen. Waarom regelen we dit niet aan de voorkant? De heer Scholten: we willen een richtinggevende uitspraak, zodat we dit verder kunnen uitwerken. In maart 2009 willen we komen met een plan van aanpak. De businesscase maakt geen deel uit van de besluitvorming. De heer Bandell: er komt per project een businesscase. Als u zich uitspreekt over de beslisnotitie, spreekt u zich niet uit over de businesscase. De heer Van Dijk richting de heer Vissers die aangeeft dat veel van de vragen die H.I. Ambacht stelt betrekking hebben op de business case, op blz. 29 staat onderlijnd hoewel er veel vragen zijn gesteld over de juridische structuur gaan we daar in deze beslisnotitie niet verder op in. De precieze juridische vorm van de ROM-D zal op een later moment vastgesteld worden op basis van het meest gunstige juridische en financiële argument. Dat kan dus bij de één links, bij de ander rechts en bij de volgende in het midden liggen. De heer Scholten: ja, maar wel binnen de kaders die u nu vaststelt. De voorzitter geeft aan over te willen gaan tot besluitvorming. De beslisnotitie is een document dat richting geeft. Door de portefeuillehouder is de toezegging gedaan dat er in maart een voorstel komt over hoe nu verder. Ook moet er de komende maanden een aantal zaken verder uitgewerkt worden. O.a. het aandeelhouderschap, het herbevestigen van de orderportefeuille (per onderdeel moet nog een businesscase worden uitgewerkt waarbij 2 criteria gelden, t.w. wil de politiek dat en

pagina 11 van verslag plenaire vergadering Drechtraad d.d. 17 december 2008 kan het financieel). Daarnaast moet uitgewerkt worden of de constructie van de ROM-D past binnen de GRD. We zullen hier in maart geheel of gedeeltelijk antwoord op krijgen. Het amendement ROM-D ingediend door mevrouw Van den Bergh (PvdA, Dordrecht) en de heer Pols (VVD, Dordrecht) wordt in stemming gebracht. De heer Van Dijk geeft aan dat H.I. Ambacht hier niet mee in kan stemmen omdat zij de zaken toch aan de voorkant geregeld wil zien. De overige Drechtraadleden stemmen in. Hiermee is het amendement aangenomen met 1092 stemmen voor en 100 (vertegenwoordigers Hendrik-Id-Ambacht) tegen. De voorzitter vraagt of de beslisnotitie vastgesteld kan worden als richtinggevend document. De heer Van Dijk: gehoord hebbende de discussie kan H.I. Ambacht instemmen met de nieuwe ROM- D, en neemt zij deze beslisnotitie voor kennisgeving aan, met de uitdrukkelijke toezegging vanuit het Drechtstedenbestuur dat uiterlijk in maart 2009 antwoord komt op de 3 vragen die zijn gesteld. De voorzitter: mag ik concluderen dat H.I. Ambacht instemt met de beslisnotitie? De heer Van Dijk: ja, met de conditie dat we dit op korte termijn verder uitwerken. De voorzitter: de beslisnotitie wordt vastgesteld als richtinggevend met de kanttekening dat een aantal zaken nadrukkelijk nog moet worden uitgewerkt voor de Drechtraadvergadering in maart 2009. De orderportefeuille wordt herbevestigd met de kanttekeningen die in de woordvoeringen zijn gemaakt. En u beveelt de gemeenten aan zo nodig een kapitaalsinjectie te doen ter versterking van het aandelenkapitaal van de ROM-D. Hiermee sluit de voorzitter de discussie af en ken 9. Jaarplan 2009 Sociale Dienst Drechtsteden De Drechtraad heeft in juni 2008 10 doelstellingen vastgesteld voor de SDD. Het realiseren van deze doelstellingen vormt het kader. Het jaarplan geeft de hoofdlijnen aan voor de inzet van de SDD in 2009. De voorzitter deelt mee dat er in de tekst van het advies van de commissie WZI een stukje is weggevallen. Dit is de zinsnede: Er zijn geen wettelijke uitzonderingen t.a.v. de scholingsplicht voor alleenstaande ouders. De heer Nederpelt (Groenlinks, Dordrecht): wij stemmen in met het jaarplan. Eén vraag, die we aan de andere leden van de Drechtraad willen stellen. De commissie De Vries wordt gememoreerd. Deze commissie heeft een onderzoek gedaan naar de WSW. Dit valt niet binnen de Gemeenschappelijke regeling, maar is wel onderdeel van ons aller werk. Wij zouden het op prijs stellen als we een keer binnen Drechtstedenverband van gedachten kunnen wisselen over het functioneren van Drechtwerk met de andere gemeenteraden. Mevrouw Den Hartog vraagt namens de PvdA regiofractie aandacht voor de volgende punten: de bestuurscommissie spreekt over ongunstige economische ontwikkelingen in 2009, maar ondanks dat wordt verwacht dat de vraag naar personeel zijn aantrekkingskracht zal behouden. Is dit eind december 2008 nog steeds zo, gezien het aantal bedrijven dat arbeidstijdverkorting heeft aangevraagd? En wat zijn de consequenties en maatregelen. Wat zijn de maatregelen die u voorstelt om de toenemende druk (minder middelen vanuit het rijk en meer aanvragen + forse kostenstijgingen v.w.b. hulp in de huishouding en vervoersvoorzieningen) op te vangen. Het minimabeleid. Kan in de doelen top 10 worden opgenomen dat we de 6000 kinderen die onder de armoedegrens leven in de Drechtsteden beter gaan monitoren. De Drechtstedenpas. Het invoeren hiervan kost veel geld. Ons voorstel is de kortingsacties meer te bundelen en inzichtelijker te maken en daarnaast voeding te houden met Rotterdam v.w.b. dit onderwerp. Mevrouw Hofland spreekt namens de regiofractie CDA waardering uit voor het duidelijke jaarplan. De regiofractie CDA kan zich ook vinden in het advies van de adviescommissie WZI. De aandacht die het CDA in het verleden heeft gevraagd voor de schuldhulpverlening is gehonoreerd. Deze hulpverlening zal voor meer mensen bereikbaar zijn. We kunnen instemmen met dit jaarplan. Beantwoording door de heer Spigt (voorzitter bestuurscommissie SDD): er ligt een ambitieus jaarplan voor de SDD. Ik hoop dat we daar met elkaar het komend jaar ook inhoudelijk over praten. Het voorstel van de heer Nederpelt biedt een interessante opening om over de WSW een conferentie te organiseren in combinatie met de discussie over het participatiebudget bijvoorbeeld. Wat het werkgelegenheidsbeleid betreft hebben we nu te maken met een economische recessie en wordt er grote druk uitgeoefend op werkgevers om mensen aan het werk te houden. Ook vanuit CWI/UWV wordt een extra inspanning verwacht. Dit zal voor de instroom in de bijstand niet direct effect hebben. Er komen voorstellen voor de kostenstijgingen WMO. We willen de kosten zo veel mogelijk beheersen, zonder direct in te grijpen in het voorzieningenpakket. We willen daar het

pagina 12 van verslag plenaire vergadering Drechtraad d.d. 17 december 2008 komende jaar met u over verder praten. Het is goed het bereik in kwantitatieve zin van het minimabeleid te monitoren. En ook is het goed te bekijken hoe vaak wij verstrekkingen doen en wat het langduriger effect daarvan is. Ik kan de vraag wanneer we dit onderzoek doen meenemen naar de bestuurlijke commissie. De commissie WZI zal zich hier waarschijnlijk ook over willen uitspreken. We zijn bezig met het uitkeren van een eenmalige bijdrage van 50 euro in het kader van de landelijke regeling. Die maatregel wordt uitgevoerd, maar kan tot overschrijding leiden van het minimabudget. We zullen nog inzetten op schuldhulpverlening. Komend jaar kunnen we uitbreiding realiseren en daarnaast komt er een wet aan die gemeenten in een betere positie brengt om middellijke schuldsaneringsregelingen en afspraken te maken. De Drechtstedenpas als pas voor alleen kortingsregelingen is erg duur. Het is beter om de categorale regelingen binnen het minimabeleid te handhaven. Vanuit de SDD is het niet nodig om een dergelijke investering in een pas te doen. 2 e termijn De heer Nederpelt adviseert ook Nieuw-Lekkerland en Graafstroom uit te nodigen bij genoemde conferentie, zij zijn geen onderdeel van de Drechtstedenconstructie, maar doen wel in Drechtwerk mee. Mevrouw Den Hartog: het begeleiden van werk naar werk zal met de huidige economische recessie de druk wel doen toenemen, dus het één niet laten en het ander ook doen. Durft u de uitdaging aan om het binnen één of twee jaar terugbrengen van die 6000 kinderen die onder de armoedegrens leven op te nemen in de doelen top 10? De heer Spigt: ik weet niet of het van werk naar werk begeleiden en de druk die dat zet op de arbeidsmarkt voor de mensen die in de uitkering zitten 1 op 1 zo concurrerend is. Vaak zijn de mensen die in een uitkering zitten niet direct plaatsbaar en hebben een ander profiel dan de mensen die van werk naar werk begeleid worden. Er zijn nog steeds veel vacatures, denk aan de zorg. We hebben al 2500 kinderen in beeld van die 6000. We zijn zeer actief (ook via scholen en St. Leergeld) om deze kinderen op te sporen. Ik durf geen aantallen te noemen. Wil wel toezeggen om daar met u het gesprek over aan te gaan. Het jaarplan wordt vastgesteld. 10. Financiële ontwikkelingen in relatie tot het Financieringstatuut In de carrousel van 19 november is in aanvulling op de schriftelijk verstrekte informatie uitleg gegeven. De heer Sleeking (Beter voor Dordt): er zijn geen harde aanwijzingen dat de richtlijnen en voorwaarden uit het financieel statuut zijn overtreden. Er leven bij ons wel de nodige vragen over de handelwijze van het afgelopen jaar, m.n. in de periode rond de zomervakantie en de rollen die daarbij zijn gespeeld door de verantwoordelijke bestuurders. We moeten als Drechtraad kunnen rekenen op voldoende deskundigheid, betrokkenheid en verantwoordelijk handelen op dat niveau. Signalen hadden eerder kunnen worden opgepakt. En er blijken verschillen te zijn tussen het opereren van gemeenten en belanghebbende groepen. We willen graag beschikken over een volledig feitenrelaas en stellen bij motie voor een onafhankelijk onderzoek te laten verrichten op de in de motie nader aangegeven aspecten. De motie wordt ingediend namens de Samenwerkende Lokale Partijen Drechtraad (Beter voor Dordt, ABZ, VSP, GBBM, PAB) en wordt uitgereikt (zie bijlage bij dit verslag). De heer Verheij (namens Alblasserdam): wij hebben in Alblasserdam vooral stil gestaan bij hoe met de gevolgen is omgegaan. Daarbij ontwaarden we een dilemma. Wie geld verliest doet het maximale om zijn financiële belang te waarborgen. Binnen het grotere belang kijk je ook hoe je dan zo n handelwijze weegt. We twijfelen niet aan juistheid van inzet van juridische middelen. Alleen is het je strikt richten op je eigen belang wel de gepaste lijn? De gemeentelijke overheid wil zich een bepaalde voorkeurspositie verwerven boven andere getroffenen. Wordt de positie van burgers hierdoor niet geschaad? Het beeld ontstaat dat de financiële belangen van de belastingbetaler niet bij het rijk in goede handen zou zijn. Omdat het Drechtstedenbestuur niet de overtuiging had dat de afwikkeling bij het Rijk in goede handen zou zijn, is gekozen voor een eigen koers. Slecht signaal. Hoe is uw kijk op de beeldvorming, wat zou dat voor het vertrouwen in de overheid als totaliteit kunnen betekenen. En hoe kijkt het Drechtstedenbestuur aan tegen het vervolg. Wij

pagina 13 van verslag plenaire vergadering Drechtraad d.d. 17 december 2008 willen oproepen om het uiterste te doen om gezamenlijk als overheden op te treden. De heer Van der Kruijff bij interruptie: u maakt zich zorgen over burgers die meer dan 100.000 euro hebben belegd? De heer Verheij: ja, maar het gaat ons meer om de vertrouwensvraag, wat roept dit op bij alle burgers? De heer Pols (VVD, Dordrecht): wat kunnen we niet doen omdat we die 7 miljoen kwijt zijn? Mevrouw De Smoker (ECO-Dordt): uit de brieven en toelichting in de carrousel hebben wij op kunnen maken dat het Drechtstedenbestuur niets te verwijten valt. Daarom hebben wij de motie niet meeondertekend. Wij zijn het niet eens met de geformuleerde constateringen en overwegingen. Mevrouw Den Hartog (PvdA, Papendrecht): de motie is best sympathiek, maar de ervaring leert van andere onderzoeken (Pijnacker, Amstelveen) dat deze kostbaar zijn. Wij zien niet direct de toegevoegde waarde van zo n onderzoek. Beantwoording door de heer Tegelaar (Financiën Sport): de 7 miljoen is nog niet weg. De heer Pols bij interruptie: waar is die dan? De heer Tegelaar: de Drechtsteden kunnen dankzij haar enorme liquiditeitspositie gewoon alles doen. Inzake de ingediende motie zijn er drie bestuurlijke zaken van belang. Was er sprake van een vereiste rating? Waren de signalen zodanig zwaarwegend dat je het besluit niet had moeten nemen? Is geprobeerd om het geld terug te krijgen? De positieve antwoorden op deze vragen zijn aan de Drechtraad verstrekt. Wat de 4 constateringen in de motie betreft, t.a.v. de eerste wordt opgemerkt dat het om een 1- maandsdeposito ging. Op de tweede constatering is de portefeuillehouder reeds ingegaan. Wat betreft de derde kon niet worden vastgesteld dat gemeenten uitzettingen hebben teruggetrokken. En bij de laatste constatering over de treasurystatuten, het is des Drechtraads om een eigen statuut te bepalen. Dan de overwegingen. De treasury-afdeling heeft het vereiste deskundigheidsniveau. De volgende twee overwegingen zijn al besproken. De vierde overweging rond het Treasury Comité betreft het Dordtse en niet uw statuut, dus dat is niet van toepassing. Bij de laatste overweging heb ik wat moeite met zuiverst. Wat betreft het tweede verzoek, we kunnen de gegevens publiceren. Het Drechtstedenbestuur heeft u volledig en zuiver ( ) geïnformeerd en op dit moment geen behoefte meer aan een onderzoek. De motie wordt ontraden. Beantwoording door de heer Van Steensel (Regionaal Bureau Leerplicht KIS-D/regionaal Grote Stedenbeleid): het door de heer Verheij geschetste dilemma was en is ook ons dilemma. Je wilt op een zo goed mogelijke manier opkomen voor de belangen, maar veroorzaakt daarmee wel negatieve beeldvorming. Ik wil die beeldvorming wel iets rechtzetten. We zijn als GR niet voor de kleine (tot 100.000 euro) spaarder gepiept. De paar 100 grotere spaarders worden zeer professioneel ondersteund. De Rijksoverheid heeft direct nadat bekend werd dat medeoverheden ook getroffen waren, zelf ook laten weten dat het toch wel een beetje dom was van die wethouders en gedeputeerden en de rijksoverheid zou niet voor ze opkomen. Met instemming van diezelfde rijksoverheid hebben wij een aantal stappen gezet, ondersteund door de landsadvocaat. Pas later zijn hier wijzigingen op gekomen. Wij waren ook niet gelukkig met het beeld van over elkaar heen rollende overheden en hebben aangegeven bereid te zijn onze beslagleggingen te executeren. Wij zijn nu in de positie dat we naar de rijksoverheid een schadeclaim aan het voorbereiden zijn om onze gelden terug te halen. Ook nu rijden we de grote en kleine spaarders niet in de wielen omdat er van beslaglegging geen sprake meer is. Er wordt ambtelijk doorgesproken of we er toch niet uit kunnen komen. Daarbij hebben wij op voorhand aangegeven dat wij bereid zijn van al onze posities af te zien op één voorwaarde, en dat is dat we achteraf met de minister van financiën om de tafel gaan en dat hij op voorhand erkent dat wij nu een positie hebben ingenomen en dat wij door een arbiter laten bepalen of deze positie op geld waardeerbaar is en zo ja, dan moet dit ook tot uitbetaling komen. Het tweede spoor is een schadeclaim richting de rijksoverheid en we hebben met elkaar afgesproken dat we daar in de publiciteit zo rustig mogelijk mee om zullen gaan. Het derde spoor is het proberen te verkrijgen van een uitkering door de rijksoverheid doordat zij haar taken niet goed heeft vervuld. Wij proberen in grote gezamenlijkheid op te treden. 2 e termijn De heer Sleeking: 7 miljoen verlies is meer dan een vervelende beeldvorming. We kunnen toch niet zomaar 7 miljoen missen? Als dit geen bedrag is om nader onderzoek naar te doen, wat is dan nog wel een aanleiding om zelfstandig als Drechtraad onderzoek naar te laten doen? Merkwaardig dat

pagina 14 van verslag plenaire vergadering Drechtraad d.d. 17 december 2008 verschillende partijen zich zo makkelijk neerleggen bij de conclusies die het Drechtstedenbestuur voor zichzelf heeft getrokken. Met alleen maar de interne diensten en de interne adviseurs. De bevolking legt zich hier niet zo makkelijk bij neer. Is er vanuit het Drechtstedenbestuur angst voor zo n onderzoek? De motie wordt niet ingetrokken. Richting mevrouw De Smoker: de samenwerking tussen de lokale partijen heeft nooit opgehouden te bestaan. Misschien tekenend dat dit sommigen is ontgaan. Misschien inherent aan de standpuntbepaling van sommige partijen? Mevrouw De Smoker bij interruptie: ik heb in mijn woordvoering alleen duidelijk willen maken dat mijn fractie hier geen deel vanuit maakt. De heer De Graaf (VVD, Papendrecht) bij interruptie: er heeft inmiddels wel extern onderzoek plaats gevonden in Pijnacker en Amstelveen en daar zijn geen nieuwe feiten uit naar voren gekomen. De heer Sleeking: die onderzoeken zijn mij bekend, maar Pijnacker is de Drechtsteden niet. De heer Verheij: ik zie 2 scenario s. U blijft of uw juridische positie verdedigen of u gaat in overleg en probeert gezamenlijk iets te bereiken. De heer Van Steensel: we gaan niet meer executeren, maar bereiden een schadeclaim voor. De heer Verheij: de motie zullen we vanuit Alblasserdam niet ondersteunen. Alle informatie is uitvoerig met ons gedeeld. We worden graag op de hoogte gehouden. De heer G. de Jong (namens gemeente H.I. Ambacht): wij zullen de motie ook niet ondersteunen om dezelfde argumenten die de heer Verheij heeft gebruikt. De motie wordt in stemming gebracht. De motie wordt verworpen met 199 stemmen voor (indieners) en 993 tegen. 11. Startnotitie Pieken in de Drechtsteden De heer Moorman (Lijst Moorman, Zwijndrecht) had graag in de opzet van de conferentie een andere vorm gezien, meer in de vorm van een werkatelier. De heer Van der Stelt (namens regionale CDA-fractie): een meerjarig investeringsschema voor de Drechtsteden wordt toegejuicht. De startnotitie geeft goed de lijn aan waarlangs het kwaliteitsprogramma tot stand moet komen en de pieken kunnen een uitstekende input vormen voor Manden maken 2. Het is goed dit op een hoger plan te tillen. De keuze voor de pieken is duidelijk grensverleggend. Spreekt durf uit. Spreekt ons aan. Het fundament op blz. 3 is van groot belang. Een investeringsagenda dient visie, realisme en daadkracht te vertonen. De pieken moeten tot concrete en zichtbare resultaten leiden en de leemtes in het streefbeeld Samen stad aan het water duidelijk overbruggen en hard maken. Wij zullen de investeringsagenda en de voortgangsrapportages volgend jaar daarop ook beoordelen. De bijlage geeft de mogelijke activiteit aan waarvoor een aanjaagbudget wordt gevraagd. Laten we reëel blijven in de mate waarin we studies doen. Wat ons betreft dus geen wetenschap op wetenschap stapelen, maar gewoon gebruiken wat we al hebben en toevoegen wat nodig is. Er liggen binnen de regio al zeer veel prijzenswaardige documenten waar we verder mee kunnen. Mogen we daarop vertrouwen? We vinden de profilering van de 3 pieken en de daaraan gekoppelde accenten een keuze met meerwaarde voor de toekomst. Fundamenten moeten stevig zijn en de verrommeling moet worden tegengegaan. Het centraal stellen van de verbindingen tussen de Drechtsteden zien wij als een erg belangrijk accent met de waterbus als exponent. Daarbij vragen we aandacht voor de uitbreiding van de tijden van de waterbus, m.n. in het weekend en in de avonduren. Hoe solide is de voorgestelde financiering en hoe kijken we aan tegen de tegenvallende transitiekosten. Samenvattend, waardering en de focus m.n. op de investeringsagenda. De heer Slotema (namens PvdA regiofractie): de startnotitie kan worden ondersteund. Graag hogere prioriteit aan de waterbus. Het is van groot belang dat we deze unieke openbaar vervoersvorm binnen de Drechtsteden houden en waar mogelijk de dienstverlening uitbreiden. Er zal hard gewerkt moeten worden om de samenwerking met andere overheden te versterken. De Drechtraad wordt in de eerstvolgende raadscarrousel geïnformeerd over de stand van zaken. En voor de zomer 2009 ontvangt zij de inhoudelijke investeringsagenda incl. de geprognotiseerde bijdragen van onze partners. We willen in een vroeg stadium mee kunnen beslissen over eventuele investeringen van gemeenten en vooraf financiële kaders van uw voornemen en plannen vaststellen. Het aanjaagbudget is wat ons betreft het maximum. De PvdA regiofractie kan instemmen met het vaststellen van de startnotitie.

pagina 15 van verslag plenaire vergadering Drechtraad d.d. 17 december 2008 Mevrouw Burger (namens H.I. Ambacht): een goede startnotitie en een geslaagde conferentie. In piek 1 mistten wij het onderdeel onderwijs. We willen als aandachtspunt meegeven vooral waakzaam te zijn op die projecten die niet geprioriteerd staan, maar wel de nodige aandacht behoeven. En vooral ook naar de lokale toekomst- en structuurvisies te kijken. Het handen en voeten geven aan het hele proces heeft niets te maken met solidariteit, vertrouwen of wat dan ook, maar vooral de raadsleden aan de voorkant betrekken om een goede samenwerking met private partijen aan te gaan. De heer Sleeking (Beter voor Dordt): een notitie met veel open deuren. Welke projecten willen we hier mee gaan uitvoeren? Behoud en versterken van het unieke landschap staat op gespannen voet met uitbreiding van bedrijventerreinen en woningbouwlocaties. Kiezen we voor de kernkwaliteiten, dan zal dat moeten leiden tot het maken van echte keuzes. De heer Nederpelt (Groenlinks, Dordrecht): wat betreft de piek water zien we wel kansen voor pleziervaart, maar uit deze stukken blijkt niet dat pleziervaart een maritiem onderdeel is. Er ligt een bestemmingsplan voor de binnenstad Dordrecht. Wij zouden het op prijs stellen wanneer de andere Drechtraadleden hier eens naar kijken en ons advies geven over de wijze waarop wij onze (en ook jullie) binnenstad in zouden moeten richten. De heer Pasveer (namens regiofractie SGP/CU): in de infokamer is toegezegd dat wij middels 2- maandelijkse carrousel of commissiebijeenkomst de vinger aan de pols kunnen houden. De startnotitie heeft onze volledige instemming. Eén dringend verzoek: is het mogelijk dat uit die projecten die staan vermeld, 2 of 3 harde speerpunten worden gedestilleerd die het smoelwerk van deze regio bepalen en waar we mee door kunnen stoten naar de hogere overheden om een spin-off effect te bewerkstelligen. Beantwoording door de heer Bandell (Bestuur Manden maken algemeen): goed dat de conferentie als positief is ervaren. Een volgende stap zou zijn nog meer aan het werk te gaan met elkaar middels workshop, atelier. De suggestie van de heer Moorman spreekt mij dus aan. We willen proberen goed en helder te krijgen wat prioriteit heeft. We hebben een paar ijzersterke projecten, maar mogen de gewone zaken niet verwaarlozen. De toezegging is gedaan dat 2 maandelijks in de infokamers zal worden gerapporteerd. Plezierig is dat de gedachte achter de investeringsagenda aanspreekt. De heer Van der Stelt spreekt ook echt naar mijn hart als hij zegt dat we niet steeds opnieuw moeten beginnen, maar gebruik moeten maken van wat we al hebben aan wetenschap en van het maatschappelijke middenveld. De waterbus moest weer aanbesteed worden. Ik heb reden om aan te nemen dat het goed komt. Het lijkt me een goede suggestie om ook de overige Drechtraadleden te laten kijken naar het bestemmingsplan voor de binnenstad van Dordrecht. Wat betreft de open deuren van de heer Sleeking, het is een niet zo uitvoering Drechtstedendocument. We hebben getracht om het eenvoudiger en toegankelijker te maken. Heeft misschien her en der geleid tot wat open deuren. Het financieel kader is keurig op orde, maar we leven wel in grote onzekerheid. We gaan er voor maar op een beheerste wijze. 2 e termijn Mevrouw Burger: u heeft nog niet gereageerd op het punt onderwijs en de inrichting en transparantie. De heer Bandell: we hebben afgesproken in de infokamers te rapporteren en dat verplicht ons in onze rapportages transparantie te betrachten. Ik verwacht van de Drechtraadleden dat zij ook in eigen huis, wanneer er wat te melden is rond de pieken, dit ook doen en de signalen meebrengen naar de infokamer. Onderwijs blijft verschrikkelijk belangrijk door alle pieken heen. Mevrouw Burger: kunt u dat in de pieken wat zwaarder benoemen? De heer Bandell zegt toe deze suggestie mee te nemen. De heer Sleeking sluit zich aan bij de suggestie van de heer Nederpelt om kennis te nemen van het bestemmingsplan van de binnenstad Dordrecht. Misschien in een carrousel? De heer Nederpelt: de rol van de pleziervaart? De heer Bandell: dit past heel goed in het cluster maritiem. Dat zullen we daar niet vergeten. De Drechtraad stemt in met de startnotitie en de begrotingswijziging wordt vastgesteld. De voorzitter vraagt de heer Vissers of de ingediende motie vandaag moet worden behandeld of de volgende keer met een goed preadvies? De heer Vissers kan instemmen met het aanhouden

pagina 16 van verslag plenaire vergadering Drechtraad d.d. 17 december 2008 van de motie wanneer het dan mede onderbouwd wordt door het Drechtstedenbestuur. De heer Kamsteeg (Sociaal, Wonen en Stedelijke Vernieuwing) wil een eenvoudig voorstel doen. Laten we dit onderwerp meenemen in de woonvisie (die in de komende weken wordt vorm gegeven). De heer Vissers gaat hiermee akkoord. 12. Vaststelling agendavoorraad Drechtraad De ROM-D wordt toegevoegd. 13. Rondvraag en sluiting Mevrouw Van den Bergh bedankt namens de Drechtraad de coördinerend griffier de heer Jaap Paans en overhandigt hem een mandje met allemaal specifieke dingen van elke gemeente. De heer Paans wordt veel succes en plezier in Rotterdam gewenst. De heer Paans: ik ben erg vereerd met uw gift die uit de verschillende gemeenten is samengesteld. Dat sluit aan bij mijn eigen Drechtstedengevoel. Ik heb veel presentaties mogen geven aan andere raden in het land over onze regionale samenwerking en daarbij laat ik doorschemeren dat we toch een soort drechtstedenfamilie zijn. Er is in 4 jaar tijd veel bereikt. Dank voor het vertrouwen en de samenwerking. Bureau Drechtsteden moet vooral blijven koesteren wat zij in de kleinschaligheid van het bureau aan capaciteit en kwaliteit heeft zitten. Zonder hen kan de regiogriffie het niet doen. De voorzitter sluit deze marathonzitting en hoopt een ieder op 21 januari bij de nieuwjaarsreceptie van de Drechtsteden te treffen. Ook is de Raedtskelder nog open voor een hapje en een drankje. Iedereen krijgt een nieuwjaarspresentje mee, een kalender waarop alle vergaderingen van de Drechtraad en de raadscarrousels al staan vermeld. Datum Agenda Toezegging Door Gepland punt 17-12-08 6.g. Bij volgende herziening gemeenschappelijke regeling krijgt griffie volwaardig artikel. Bandell n.v.t. 17-12-08 9 Congres inzake WSW / wet Spigt 2 e half jaar 2009 participatiebudget 17-12-08 11 2-maandelijks stand van zaken rapporten in Bandell 2-maandelijks infokamers inz. Pieken in de Drechtsteden 17-12-08 11 Concept woonvisie in de Drechtraad en daarbij motie wonen op het water van de heer Vissers meenemen Kamsteeg 18 maart 2009 17-12-08 Uitwerking diverse punten beslisnotitie ROM-D komen in Drechtraad maart 2009. Bandell 18 maart 2009 17-12-08 11 Onderwijs zwaarder benoemen in de Pieken. Bandell 11 Pleziervaart wordt meegenomen in cluster Bandell 17-12-08 maritiem (Pieken). Aanwijzing coördinerend griffier: voorzitter Bandell 17-12-08 voert overleg met de griffiers en plv. voorzitter Drechtraad en doet vervolgens voorstel aan de Drechtraad. Drechtraad beslist. 11 In carrousel ruimte geven om andere 17-12-08 gemeenten te laten kijken en adviseren over bestemmingsplan centrum Dordrecht. Bandell 18 februari 2009

PVdA:;;!Jj};h~L AMENDEMENT ROM-D.PvDA., De Drechtraad van GR Drechtsteden op 17 december 2008 in vergadering bijeen: Kennisnemend 1) 2) 3) 4) 5) 6) 7) Besluit: van: At GtG\M~Q~.~ 'O~~ Q.~~~ 11,\. A(M,~~LJ ( \ oe 'J~W\~ J De de 3 globale principebesluiten in de Beslisnotitie en Orderportefeuille ROM-D d.d. 28-11-08, inhoudende dat: De Drechtstedengemeenten de ROM-D als uitvoeringsorganisatie beter willen toerusten om een aantal regionale bedrijventerreinen uit te voeren en te ontwikkelen; De huidige en toekomstige partners instemmen met de nieuwe structuur; Het Drechtstedenbestuur en de Drechtraad toezicht houden op de uitvoering en het beleid bepalen; Alle partijen (ook de private) op gelijke wijze deelnemen in de nieuwe ROM-D; De orderportefeuille van de ROM-D globaal wordt vastgesteld, wijzigingen nog kunnen worden aangebracht, zoals Kijfhoek-Noord (Zwijndrecht) eruit, Haven-Zuid (Alblasserdam) en Sportvelden/Stationspark 3 (Sliedrecht) erin; ~ '7-/7-ot! De Drechtsteden de principiële bereidheid uitspreken tot het doen van een extra kapi~aalinjectie,met een maatschappelijk rendement, indien nodig; De Drechtsteden gemeenten accoord gaan met het financieel afrekenen aan de voorkant bij het overdragen van een bedrijventerrein. Overwegende dat: Nadere besluitvorming 1) 2) 3) 4) 5) 6) 1) 2) 3) volgt over: De definitieve orderportefeuille ROM-D die voldoende perspectief biedt in de Drechtraad, ; De aandelenoverdracht van de gemeenten aan de GR Drechtsteden en de financiële afspraken over extra kapitaalstortingen in gemeenteraden en Drechtraad; De financiële afspraken met private partijen in Drechtraad; De juridische constructie, Bedrijfsplan incl. Treasury statuut, Promotie/Acquisitieplan van de ROM-D in de Drechtraad; De overdrachtsconvenanten per bedrijfsterrein in gemeenteraden; Het ook wenselijk is de wijze van arbitrçlgeen het moment van evaluatie vast te stellen. Aan genoemde Beslisnotitie en Orderportefeuille ROM-D in de Drechtraad toe te voegen: Op pagina 36 bij 2e alinea na het woord "arbitragemogelijkheid": "Besluitvorming over een uniforme en bindende wijze van arbitrage volgt binnenkort in de Drechtraad" en zin die daarop volgt laten vervallen; Op pagina 37 bij de opsomming van de onderwerpen in de Overdrachtsconvenanten: "werkgelegenheidsdoelen" en "wijze van rapporteren aan de Drechtraad en gemeenteraden tijdens de ontwikkeling en uitvoering"; Op pagina 40 na de bestaande tekst: "Medio 2010 zal de nieuwe structuur van de ROM-D en de nieuwe werkwijze worden geëvalueerd in de Drechtraad, waarbij ook gekeken wordt of de bevoegdheden van en rolverdeling tussen Drechtraad en Drechtstedenbestuur aanpassing behoeven". En gaat over tot de orde van de dag.

ry). ~' Motie: gevolgen kredietcrisis voor de Drechtsteden De Drechtraad, bijeen op 17 december 2008, Kennisnemend van de informatiebrieven van het Drechtstedenbestuur dd 4 nov. jl. en van 11 december jl., waaruit o.a. blijkt dat de GRD nog op 19 september 2008 een bedrag van 7 miljoen heeft geplaatst bij de IJslandse Landsbanki, een bank die als gevolg van de kredietcrisis op dit moment in surseance van betaling verkeert waardoor het zeer wel mogelijk is dat het uitgezette bedrag van 7 miljoen niet meer invorderbaar zal zijn; Constaterend dat: - Volgens de rapportage van het Drechtstedenbestuur voldaan lijkt aan de gestelde kaders van het financieringsstatuut van de Drechtsteden waarbij volgens het verslag in de loop van 2008 in overleg met de zakelijk directeur van de GRD is overeengekomen dat een bepaald deel van de overliquiditeit ook voor langere looptijd mocht worden weggezet; - Op het niveau van financiële experts in de loop van 2008 verschillende signalen zijn afgegeven die duidden op mogelijke of aanstaande problemen bij IJslandse banken; -Verschillende gemeenten in de loop van 2008 hun uitzettingen hebben teruggetrokken van o.a. de Landsbanki;,~ - Binnen de gemeenten van de GRD verschillende versies van treasurystatuten van toepassing zijn; Overwegende: - dat de Drechtraad meer inzicht wil verkrijgen in het aanwezige en vereiste niveau van deskundigheid binnen de Treasury-afdeling ook in vergelijking met gemeenten van vergelijkbare omvang als de GRD; - dat de Drechtraad meer inzicht wenst of de beleggingen van de GRD in deze banken niet eerder teruggetrokken hadden kunnen dan wel moeten worden, zoals bij andere gemeenten heeft plaatsgevonden; - dat de Drechtraad meer inzicht wenst of alle handelingen zijn verricht binnen' de gestelde kaders van de mahdaatregeling op de momenten van handelen; - dat de Drechtraad meer inzicht wenst in hoeverre deze uitzettingen in een Treasury Comité zijn besproken en zijn voorgelegd aan het Drechtstedenbestuur, alvorens men overging tot deze uitzettingen; - de Drechtraad inzicht wil in het aantal vigerende treasurystatuten binnen de Drechtsteden en de afstemming daartussen; - dat de antwoorden op bovenstaande vragen o.i. het zuiverst beantwoord kunnen worden door een onafhankelijke deskundige, na het uitvoeren van een onderzoek hierop.

~ Verzoekt het Drechtstedenbestuur om: - op basis van bovengemelde overwegingen een onafhankelijke deskundige opdracht te verstrekken een nader onderzoek te laten uitvoeren om te kunnen vaststellen of de Treasury-afdeling volledig binnen de kaders van het Financieringsstatuut en Wet Fido heeft gehandeld en daarbij te betrekken de vraag of de GRD zich eerder had moeten c.q. kunnen terugtrekken uit deze beleggingen, op basis van externe signalen en omdat de ratings van deze beleggingen kennelijktussentijds waren gewijzigd; - vanaf 1 januari 2009 in alle stukken m.b.t. de financiële cyclus een paragraaf op te nemen waarin de Drechtraad nader inzichtwordt verschaft betreffende alle beleggingen van de GRD en de instanties waar dit heeft plaatsgevonden; En gaat over tot de orde van de dag, Samenwerkende Lokale Partijen Drechtraad /, j-;;;;'b>, 1/1/1-~ -tip 'r -, ~~Y--~? Qb. v~~~ D~w.~ ~ ~\/~Qj \J~rz ('85 ) ~ i(-r2 -bj

Vergadernotitie voor de vergadering van de Drechtraad op 18 maart 2009 Onderwerp Verordening langdurigheidstoeslag bijlage 4 agendapunt 5 datum 1 december 2008 steller I. van Montfoort Bijlagen Verordening langdurigheidstoeslag Gevraagde beslissing Vaststellen van de verordening Langdurigheidstoeslag Wet werk en bijstand Drechtsteden. Verdere procedure Het advies van de Adviescommissie Werk, zorg en inkomen wordt separaat toegezonden. Publicatie in de huis-aan-huisbladen. Communicatie Via de Klantenkrant van de Sociale Dienst Drechtsteden worden klanten geïnformeerd. Financiële consequenties De overdracht van bevoegdheden gaat gepaard met het overhevelen van rijksgelden naar het Gemeentefonds. De regeling voor langdurigheidstoeslag wordt op deze manier ondergebracht in de bijzondere bijstand. De extra algemene uitkering in het Gemeentefonds voor de zes Drechtstedengemeenten in verband met deze overheveling bedraagt circa 674.000. Zelfs de ongewijzigde uitvoering van de oude regeling leidt in 2009 tot meerkosten van 177.000 bovenop de extra toevoeging in het Gemeentefonds. Het precieze bedrag van de meerkosten kan op dit moment niet worden aangegeven, omdat het aantal extra aanvragen (bovenop de doelgroep 2008) niet bekend is. Hierin zullen we gedurende 2009 inzicht in krijgen. Dit betekent dan ook dat er nu nog geen claim bij gemeenten is ingediend. Verrekening van de meerkosten zal gebeuren bij de eerste marap 2009, of bij de afrekening (jaarrekening 2009). Gemeenten zijn in de meicirculaire Gemeentefonds 2008 geïnformeerd over de extra middelen in verband met de decentralisatie van de LDT. Toelichting Bij wetswijziging van 30 december 2008 is de landelijke regeling voor de Langdurigheidstoeslag (LDT) met ingang van 1 januari 2009 gedecentraliseerd naar gemeenten. De essentie van het wetsontwerp dat de decentralisatie LDT regelt is: - de LDT wordt een specifiek onderdeel van de bijzondere bijstand - het criterium geen perspectief op de arbeidsmarkt vervalt - gemeenten moeten een Verordening voor LDT opstellen - in deze verordening wordt de hoogte van de LDT geregeld, en worden de criteria vastgelegd - voor 2009 geldt een garantiebepaling inzake de voorwaarden en de hoogte van de toeslag voor mensen die ook in 2008 al recht op de LDT hadden Doorkiesnummer 6396791 e-mail Ie.van.montfoort@drechtsteden.nl

pagina 2, agendapunt In artikel 36 van de WWB, eerste lid wordt daartoe de basis voor de LDT opgenomen: Het college verleent op aanvraag een langdurigheidstoeslag aan een persoon van 21 jaar of ouder, doch jonger dan 65 jaar, die langdurig een laag inkomen en geen in aanmerking te nemen vermogen heeft als bedoeld in artikel 34 en geen uitzicht heeft op inkomensverbetering Het aantal aanvragen LDT en de totale bestedingen zijn in de afgelopen jaren teruggelopen als gevolg van het dalend klantenbestand. Voor de nieuwe LDT geldt zoals vermeld een garantieregeling voor diegenen die ook in 2008 de toeslag hebben ontvangen. Nu de LDT onderdeel van de bijzondere bijstand is geworden geldt net als voor andere vormen van bijzondere bijstand c.q. minimaregelingen dat het gemeenten wel is toegestaan een bepaalde inkomensgrens als toegangscriterium te hanteren, maar dat geen voorwaarden mogen worden gesteld aan de aard van het inkomen. De oude regeling kende als criterium dat de toeslag alleen mogelijk was voor mensen zonder perspectief op de arbeidsmarkt. Dit criterium is bij amendement tijdens de parlementaire behandeling vervallen. Overzicht van de LDT in Drechtsteden Jaar Aantal aanvragen Bestedingen 2007 2402 904.144 2008 2314 881.824 (prognose) 2009 2234 851.600 raming oude LDT (De raming voor 2009 is gebaseerd op ten opzichte van 2008 ongewijzigde uitvoering van de LDT) De overdracht van bevoegdheden gaat gepaard met het overhevelen van rijksgelden naar het Gemeentefonds. De regeling voor Langdurigheidstoeslag wordt op deze manier ondergebracht in de bijzondere bijstand. De extra algemene uitkering in het Gemeentefonds voor de zes Drechtsteden in verband met deze overheveling bedraagt circa 674.000. De Bestuurscommissie heeft in haar vergadering van 1 december 2008 besloten te adviseren de toedeling van de kosten aan gemeenten te laten geschieden op basis van de gebruikelijke verdeelsleutel. (Solidariteitsbeginsel in Drechtsteden). De gemeentelijk coltrollers zijn geïnformeerd. Er is nog geen claim bij gemeenten ingediend. Verrekening van de meerkosten zal gebeuren bij de eerste marap 2009, of bij de afrekening (jaarrekening 2009). Gemeenten zijn in de meicirculaire Gemeentefonds 2008 geïnformeerd over de extra middelen in verband met de decentralisatie van de LDT. Hoogte van de toeslag berekend conform de verordening LDT 2009 2009 Oud 2008 Alleenstaanden 350 341 Alleenstaande ouders 450 436 Gehuwden /samenwonenden 500 486 Naast de hoogte van de langdurigheidstoeslag behoort ook het vaststellen van de doelgroep voor de LDT (inkomensgrens) en de lengte van de referteperiode tot de gemeentelijke beleidsvrijheid. Nu de langdurigheidstoeslag overgeheveld wordt naar de bijzondere bijstand is de vraag aan de orde of ook hiervoor de inkomensgrens op 110% van het minimum moet worden gesteld. Een veel gehoord argument is dat bij een 110% doelgroep ook effectief een bijdrage wordt geleverd aan het

pagina 3, agendapunt bestrijden van de armoedeval, bijvoorbeeld als uitkeringgerechtigden aan het werk gaan. In haar advies benadrukt de Cliëntenraad WWB Drechtsteden het belang de LDT open te stellen voor alle inwoners met een inkomen tot 110%. Een juridische consequentie van verruiming van de doelgroep tot 110% is dat ouderen boven de 65 die aan deze inkomenseis voldoen, zelfs als zij in de verordening en de Wwb worden uitgesloten van het recht op de toeslag, toch aanspraak op deze voorziening kunnen maken. Dit is een gevolg van Europese non discriminatiebepalingen. Verruiming van de doelgroep tot 110% zou daarnaast betekenen dat ook veel meer inwoners onder de 65 aanspraak op de LDT krijgen. Onderstaande tabel geeft de aantallen huishoudens bij verschillende inkomensgrenzen. Ouderen boven de 65 zijn in deze cijfers inbegrepen. Huishoudens tot 100% *) Huishoudens tot 110% *) Huishoudens tot 120% *) Alblasserdam 250 500 900 Dordrecht 3300 5600 8900 Hendrik Ido Ambacht 300 550 1000 Papendrecht 450 800 1400 Sliedrecht 300 500 900 Zwijndrecht 800 1500 2700 totaal Ca 5400 Ca 9500 Ca 15800 *) ramingen berekend met Stimulansz Minima-site Veel maatschappelijke organisaties en ook de Cliëntenraad WWB Drechtsteden pleiten voor verkorting van de referteperiode tot 3 jaar. Onderzoeken van o.a. het Nibud geven aan dat in huishoudens met een minimuminkomen al veel eerder dan na 5 jaar de financiële rek is verdwenen om reserveringsuitgaven te kunnen doen. Indicatief voor de bedoeling van het Ministerie SZW op dit punt is dat de voorgestelde wetswijziging een langdurigheidstoeslag toestaat aan personen van 21 tot 65 jaar, en niet zoals in de oude regeling aan personen van 23 tot 65 jaar. De minimale leeftijdsgrens in de Wwb is verlaagd om de mogelijkheid te geven de referteperiode tot 3 jaar te verkorten. Zelfs de ongewijzigde uitvoering van de oude regeling leidt in 2009 tot meerkosten van 177.000 bovenop de extra toevoeging in het Gemeentefonds van ca 674.000. De Bestuurscommissie adviseert daarom in de Verordening Langdurigheidstoeslag Wet werk en bijstand zoveel mogelijk aan te sluiten bij oude landelijke regeling, en de doelgroep te bepalen op alle inwoners die al 5 jaar of langer een inkomen hebben tot 100% van de voor hen geldende wwb-norm (studerenden uitgezonderd). De Verordening Langdurigheidstoeslag Wet werk en bijstand Drechtsteden die u als bijlage aantreft is hiervan de concrete vertaling.

pagina 4, agendapunt Verordening Langdurigheidstoeslag Wet werk en bijstand Drechtsteden De Drechtraad, gelezen het voorstel van de Bestuurscommissie Sociale Dienst van 1 december 2008, gelet op artikel 36 van de Wet werk en bijstand, gezien het advies van de Commissie Werk, Zorg en Inkomen van 18 februari 2009, Besluit vast te stellen de volgende verordening: Verordening Langdurigheidstoeslag Wet werk en bijstand Drechtsteden Artikel 1 Begripsbepalingen In deze verordening wordt verstaan onder: a. bestuurscommissie: de Bestuurscommissie Sociale Dienst Drechtsteden b. wet: de wet Werk en bijstand c. WTOS: Wet tegemoetkoming onderwijsbijdrage en schoolkosten d. WSF 2000: Wet Studiefinanciering e. Bijstandsnorm: de norm bedoeld in artikel 5 onderdeel c van de wet, zoals deze per 1 januari van elk jaar wordt vastgesteld f. Uitkeringsgerechtigde: persoon als bedoeld in artikel 1 onder o van de Wet structuur uitvoeringsorganisatie werk en inkomen g. Peildatum: de datum waarop in enig jaar het recht op de langdurigheidstoeslag ontstaat Artikel 2 Voorwaarden 1. Onverlet het bepaalde in artikel 36 van de wet komt in aanmerking voor de langdurigheidstoeslag de belanghebbende die gedurende een onafgebroken periode van 60 maanden aangewezen is geweest op een inkomen dat niet hoger is dan de voor hem geldende bijstandsnorm en geen in aanmerking te nemen vermogen heeft als bedoeld in artikel 34 van de wet. 2. Niet voor de langdurigheidstoeslag komt in aanmerking de belanghebbende die een opleiding volgt als bedoeld in de WTOS, dan wel een studie volgt als bedoeld in de WSF 2000. Artikel 3 Hoogte van de toeslag De langdurigheidstoeslag bedraagt 38.6 % van de voor belanghebbende geldende bijstandsnorm inclusief de maximale toeslag van 20% voor alleenstaanden en eenoudergezinnen, naar boven afgerond op het eerstvolgende veelvoud van 5. Artikel 4 Onvoorziene gevallen In gevallen waarin deze regeling niet voorziet, beslist de Bestuurscommissie Sociale Dienst Drechtsteden. Artikel 5 Inwerkingtreding Deze verordening treedt in werking op 1 januari 2009. Artikel 6 Citeertitel Deze verordening kan aangehaald worden als: Verordening Langdurigheidstoeslag Wet werk en bijstand Drechtsteden. Aldus vastgesteld in de vergadering van de Drechtraad van 18 maart 2009 De voorzitter, De griffier,

Bijlage 5 Adviescommissie Werk, Zorg en Inkomen Advies voor de Drechtraad van 18 maart 2009 Onderwerp Advies van de adviescommissie Werk, Zorg en inkomen. agendapunt 5 Datum 24 februari 2009 Steller B.C.A.Poiesz doorkiesnummer 078-6843258 e-mail b..poiesz@h-i-ambacht.nl Verordening langdurigheidstoeslag. Bijlagen De bijbehorende vergaderstukken zijn reeds in uw bezit. Gevraagde beslissing Het advies van de adviescommissie betrekken bij de vaststelling van de Verordening langdurigheidstoeslag. Advies De adviescommissie heeft in de vergadering van 18 februari intensief gediscussieerd over het voorstel van de Bestuurscommissie voor het beleid voor de langdurigheidstoeslag (LDT). Door vertegenwoordigers van de Cliëntenraad en FNV Drechtsteden werd een pleidooi gehouden om de referteperiode te stellen op 3 jaar en de doelgroep uit te breiden naar 110%. Het voorstel van de Bestuurscommissie is om de doelgroep te bepalen op alle inwoners die al 5 jaar of langer een inkomen hebben tot 100% van de voor hen geldende WWB-norm (studerenden uitgezonderd). Dit is een verruiming van de doelgroep: de oorspronkelijke LDTregeling gold voor de doelgroep uitkeringsgerechtigden. Voorts heeft de BC tijdens de commissievergadering voorgesteld een evaluatieonderzoek te doen naar de doeltreffendheid van alle regelingen voor de minima (en m.n. voor huishoudens met kinderen). Toegezegd is de uitkomsten van dit onderzoek in de herfst 2009 te presenteren met evt. voorstellen voor aanpassing van de regelingen. Bij dit onderzoek zullen o.m. betrokken worden het verruimen van de doelgroep naar 110% en het introduceren van een glijdende schaal voor de evt. doelgroep boven de 100% van de bijstandnorm (Het recht op inkomensafhankelijke bijdragen wordt op die manier geleidelijk i.p.v. abrupt afgebouwd als het inkomen stijgt). De adviescommissie heeft vervolgens het voorstel voor dit evaluatie-onderzoek in de discussie betrokken. In de discussie stond centraal de eigen regionale invulling die aan de regeling voor de langdurigheidstoeslag gegeven kan worden en daarmee de mensen met de laagste inkomens tegemoet te komen incl. het terugbrengen van de referteperiode tot 3 jaar enerzijds en anderzijds dat deze maatregel slechts van tijdelijke aard (eenmalig voor 2009) kan zijn vanwege het evaluatieonderzoek. De extra kosten voor de regeling LDT voor huishoudens tot 100% met een referteperiode van 3 jaar bedragen 310.000,--. Deze kosten zouden gedekt kunnen worden door een beroep te doen op het niet-benutte Inkomensdeel van de WWB en evt. gemeentelijke bijdragen (meerkosten betrekken bij de Jaarrekening 2008 en evt. de eerste marap 2009). Als duidelijk nadeel van het terugbrengen van de referteperiode en het uitbreiden van de

pagina 2, agendapunt 5 doelgroep werd gezien dat het wellicht slechts tijdelijk is (voor alleen 2009) omdat er rekening mee gehouden moet worden dat het evaluatieonderzoek tot andere inzichten kan leiden. De adviescommissie heeft met dit dilemma geworsteld en uiteindelijk is afgesproken om u de volgende scenario s of alternatieven voor te leggen: Het voorstel van de BC : de doelgroep te bepalen op alle inwoners die al 5 jaar of langer een inkomen hebben tot 100% van de voor hen geldende WWB-norm (uitgezonderd studenten). Dit betekent dus een uitbreiding van de doelgroep met werkenden die een inkomen hebben van maximaal 100% van de voor hen geldende WWB-norm. Er zal een evaluatieonderzoek verricht worden naar de doeltreffendheid van alle minimaregelingen. De uitkomsten hiervan zullen in het najaar 2009 aan de Adviescommissie WZI en de Drechtraad voorgelegd worden. Zie het voorstel van de BC, maar dan de referteperiode stellen op 3 jaar of langer i.p.v. de voorgestelde 5 jaar of langer.. Financiële dekking zoals hierboven is aangegeven. De adviescommissie stelt u voor uit deze scenario s een keuze te maken. Bijlage: overzicht van de scenario s.

pagina 3, agendapunt 5 Scenario s voor de Langdurigheidstoeslag ( 20 februari 2009). Scenario 0: Huidige LDT- regeling : referteperiode 5 jaar, alleen WWB-klanten. Kenmerken Aantal aanvragen Financieel gevolg In euro s Prognose 2008 2314 882.000 - Daling klantenbestand -/- 80 - / - 30.400 - Hoogte toeslag ongewijzigd 0 0 - Referte periode 5 jaar 0 0 - Minimuminkomen incl. loon 0 0 Totaal 2009 2234 851.600 Ten opzichte van 2008 -/- 80 -/- 30.400 Toevoeging LDT Gemeentefonds Nvt circa 674.000 nadelig verschil - circa 177.600 Scenario 1. : Voorstel BC. : referteperiode 5 jaar, alle minima tot 100% van de voor hen geldende WWB-norm. Kenmerken Aantal aanvragen Financieel gevolg In euro s Prognose 2008 2314 882.000 - Daling klantenbestand -/- 80 - / - 30.400 - Hoogte toeslag ongewijzigd 0 0 - Referte periode 5 jaar 0 0 - Minimuminkomen incl. loon 150 57.000 Totaal 2009 2384 908.600 Ten opzichte van 2008 +70 +26.600 Toevoeging LDT Gemeentefonds Nvt circa 674.000 nadelig verschil - circa 234.600 Scenario 2: Voorstel optie : referteperiode 3 jaar, alle minima tot 100% van de voor hen geldende WWB-norm. Kenmerken Aantal aanvragen Financieel gevolg in euro s Prognose 2008 2314 882.000 - Daling klantenbestand -/- 80 - / - 30.400 - Hoogte toeslag ongewijzigd 0 0 - Referte periode 3 jaar 200 76.000 - Minimuminkomen incl. loon 150 57.000 Totaal 2009 2584 984.600 Ten opzichte van 2008 +270 +102.600 Toevoeging LDT Gemeentefonds Nvt circa 674.000 nadelig verschil - circa 310.600

bijlage 6 Vergadernotitie voor de Drechtraad op 18 maart 2009 Onderwerp Plan van aanpak evaluatie bestuurlijke samenwerking Drechtsteden agendapunt 6 datum 5 februari 2009 steller Christophe v.d. Maat & Sonja van der Stel Bijlagen 1. Plan van aanpak evaluatie bestuurlijke samenwerking Drechtsteden 2. Bestuurlijk processchema evaluatie 3. Overzicht betrokken personen Gevraagde beslissing Instemmen met het plan van aanpak en daarmee akkoord gaan met: - In gang zetten van de evaluatie van de bestuurlijke samenwerking - Voorbereiding van de evaluatieopdracht namens de Drechtraad en Drechtstedenbestuur door de commissie Scholten II. Verdere procedure en communicatie - Na de raadscarrousel van 18 februari ontvangen de verschillende doelgroepen (o.a. raadsleden en collegeleden) een informatiebrief waarin de evaluatie en het proces worden toegelicht. - Op 18 juni legt de commissie Scholten II de analyse met de tussentijdse conclusies en de vertaling van de opdrachtformulering aan de externe visitatiecommissie aan de Drechtraad voor. Tevens wordt dit moment gebruikt om gelijk te schakelen met andere majeure activiteiten van de ontwikkelagenda Drechtsteden. - Op 14 oktober presenteert de visitatiecommissie het eindresultaat in de Drechtraad. De commissie Scholten II kan vervolgens de uitkomsten verwerken en implementeren. - In de communicatie naar alle betrokkenen worden ook communicatiemiddelen als Intranet, Drechtsteden Info en Public Affairs bulletin worden gebruikt. - De verdere procedure is in de verschillende fases van de evaluatie beschreven. Financiële consequenties De evaluatie en dossieropbouw worden grotendeels in eigen beheer gedaan. In de eerste fase van de evaluatie wordt een beroep gedaan op expertise van de Tilburgse school voor Politiek en Bestuur voor enkele dagdelen. De kosten hiervan en de kosten voor de visitatiecommissie worden gedekt uit het deelprogramma bestuur van de ontwikkelagenda. De kosten van de externe visitatiecommissie zijn nog PM. De Netwerkdirectie heeft op 29 januari 25.000 beschikbaar gesteld voor het gehele traject van de evaluatie uit het ontwikkelprogramma Drechtsteden. Toelichting De toelichting op het proces en inhoud van de evaluatie en de relatie met bestuurskracht en het piekenverhaal is te lezen in het plan van aanpak. Het Drechtstedenbestuur heeft in de vergadering van 12 februari ingestemd met het plan van aanpak.

N.a.v. raadscarrousel 18 februari Op 18 februari is met raadsleden in de raadscarrousel gediscussieerd over de aanpak van de evaluatie. De volgende opmerkingen zijn meegegeven als aanvulling op het plan van aanpak. Toevoeging onderzoeksthema Er is een onderzoeksthema toegevoegd dat betrekking heeft op externe partijen in de brede zin van het woord: Onderzoek hoe andere (externe) partijen aankijken tegen de Drechtsteden. Daarbij kan worden gedacht aan : - een benchmark met andere regio s in Nederland. Ook verschillende (recente) onderzoeken (bv. rapport Regio Haaglanden) kunnen informatie opleveren; - vraag partijen als regionaal maatschappelijk middenveld en bedrijfsleven welk beeld zij hebben van de Drechtsteden; - vraag externe partijen wat naar hun mening de opbrengst is van de regionale samenwerking; - onderzoek of de Drechtsteden door samen te werken voldoende kracht maken richting hogere overheden. Ga na of de Drechtsteden de mogelijkheden voldoende gebruiken. Proces Naar aanleiding van het proces hebben de deelnemers aan de raadscarrousel verzocht om in de komende raadscarrousels steeds mee te willen denken en te reflecteren met de deelnemers in de commissie Scholten II. Aan de commissie Scholten wordt gevraagd om een schriftelijke terugkoppeling als informatie voor alle raadsleden over de vorderingen van de werkzaamheden.

Bijlage 1: Plan van aanpak Plan van aanpak evaluatie bestuurlijke samenwerking Drechtsteden In de Gemeenschappelijke Regeling Drechtsteden (GRD) uit 2006 is een bepaling opgenomen waarin de evaluatie van de GRD in 2009 wordt voorgeschreven. In de memorie van toelichting op de GRD staat, dat de vernieuwde bestuurlijke werkwijze een bijdrage moet leveren aan het vergroten van de uitvoeringsgerichtheid, het verminderen van de bestuurlijke drukte en het meer betrekken van raadsleden bij regionale vraagstukken. Inmiddels zijn we vier jaar verder en is het tijd om de balans op te maken. In deze notitie wordt het plan van aanpak van de evaluatie beschreven. Het plan van aanpak is opgebouwd uit vier hoofdfases. Deze fases komen ook terug in het (bestuurlijk) processchema dat is uitgetekend (zie bijlage 2). - Fase 1: voorbereidingsfase + eerste selectie thema s van evaluatie - Fase 2: inputfase, deze fase kan gezien worden als de interne evaluatie. (Drecht)raadsleden en bestuurders werken in deze fase aan het opbouwen van het evaluatiedossier (zelfstudie). Aan de hand van dit dossier kan onder andere een evaluatieopdracht worden geformuleerd voor de externe evaluatie die door een visitatiecommissie wordt uitgevoerd. - Fase 3: in deze fase gaat de (externe) visitatiecommissie aan de slag met de evaluatieopdracht die door de Drechtraad is vastgesteld. - Fase 4: betekenis geven aan resultaten & implementatie Fase 1: voorbereidingsfase - Wat: voorbereidende handelingen, bespreking met Netwerkdirectie en Drechtstedenbestuur, afbakening van de evaluatie, eerste selectie van thema s - Wanneer: december 2008 februari 2009 Evalueren doe je met een reden. Je wilt weten of je de goede dingen doet en of je de dingen goed doet. Evalueren doe je ook volgens een bepaalde opzet. De validiteit / geldigheid van je conclusies is van belang, de wijze waarop je tot conclusies komt moet betrouwbaar en inzichtelijk zijn en uiteraard moeten de resultaten van de evaluatie bruikbaar zijn. Het moment waarop je evalueert is ook van belang en bepaalt mede de vormgeving van de evaluatieopdracht. Redenerend vanuit deze uitgangspunten is bij de opzet van de evaluatie gekozen voor een proces dat op zichzelf voldoet aan de beoogde wijze van bestuurlijk samenwerken in de Drechtsteden: interactief, creatief en doeltreffend. Om daarnaast invulling te kunnen geven aan de methodologische randvoorwaarden, wordt bij de voorbereiding en uitvoering van de evaluatie gebruik gemaakt van de expertise van de Universiteit van Tilburg. Organisatie Daarnaast wordt een commissie Scholten II ingesteld die als bestuurlijk opdrachtgever fungeert tijdens het gehele traject. De commissie Scholten II is namens de Drechtraad opdrachtgever van de visitatiecommissie o.l.v. Dijkstal: van het formuleren van de opdracht aan de commissie Dijkstal tot en met de advisering over de bevindingen Dijkstal aan de Drechtraad. De ondersteuning van Scholten II vindt plaats door een ambtelijke werkgroep. Omdat de commissie zelfstandig en naar eigen inzicht begeleiding en advies geeft, is de betrokkenheid van deze commissie niet per onderdeel uitgewerkt. De commissie Scholten II bestaat uit raadsleden, collegeleden en griffiers, zodanig dat alle gemeenten zijn vertegenwoordigd. (zie voor een overzicht van betrokken personen bijlage 3)

Context van de evaluatie - De Drechtraad is opdrachtgever voor de evaluatie van de GR. De commissie Scholten II voert deze opdracht uit, ondersteund door een ambtelijke werkgroep. - De evaluatie wordt vanuit het deelprogramma 2 bestuurlijke opdrachten van de ontwikkelagenda Drechtsteden opgezet. - De evaluatie is een proces op zichzelf, maar moet in nauwe samenhang met andere activiteiten van de ontwikkelagenda Drechtsteden worden gezien, in het bijzonder het dossier Pieken in de Drechtsteden. Met andere woorden, wat betekent pieken in de Drechtsteden voor de bestuurlijke en ambtelijke organisatie? - Het doelbereik van de evaluatie is breed: naast de evaluatie van de formele GRD, mikt de evaluatie ook op het bredere palet van meer (informele) bestuurlijke samenwerking. Wanneer in deze notitie gesproken wordt over de evaluatie wordt daarmee het brede bereik van de evaluatie bedoeld. - De inzet is om zoveel mogelijk resultaten vóór de gemeenteraadsverkiezingen van 2010 te implementeren. Relatie bestuurskrachtmeting In gesprekken met de voorzitter van de Drechtsteden en de voorzitter van de commissie Scholten II is gesproken over de relatie met een te houden bestuurskrachtmeting. Het is mogelijk om de evaluatie van de bestuurlijke samenwerking te combineren met een (regionale) bestuurskrachtmeting. Een bestuurskrachtmeting in 2010 (net na de gemeenteraadsverkiezingen) is een onhandig moment (wat meet je en hoe valide zijn de uitkomsten?). Bovendien is het logisch om na de verkiezingen snel tot uitvoering van projecten en behalen van resultaten over te gaan, zonder afleidende discussies over bestuurskracht in de Drechtsteden. De focus ligt daarbij op regionale bestuurskracht. Uit een inventarisatie in de Netwerkdirectie blijkt dat er momenteel in de gemeenten geen behoefte is aan een lokale bestuurskrachtmeting. Meten van regionale bestuurskracht is breder dan dat wat beschreven is in dit plan van aanpak. Echter, dit jaar vindt in de GRD een brede doorlichting plaats, die juist focust op andere aspecten dan de bestuurlijke organisatie (amtelijke organisatie, beleid, financiën). Bij elkaar opgeteld onderzoekt de Drechtstedenorganisatie (zelf) zijn kracht, als ware het een regionale bestuurskrachtmeting. De kritische ogen van buiten in het onderzoek als ware het een bestuurskrachtmeting komen van een externe visitatiecommissie. Voor de evaluatie van de bestuurlijke samenwerking is hierin voorzien door het opnieuw instellen van de commissie Dijkstal. Dit betekent: - dat de Drechtsteden een geheel eigen invulling geven aan een bestuurskrachtmeting - dat de focus (meer dan in 2005) komt te liggen op de bestuurskracht van de regionale samenwerking en organisatie - dat op korte termijn moet worden uitgezocht wat er nodig is om de evaluatie + brede doorlichting GRD te laten gelden als ware het een bestuurskrachtmeting van de Drechtsteden - dat de opdracht aan cie. Dijkstal wordt uitgebreid of dat er aanvullend externe expertise wordt gezocht (Teisman, e.a.?) - dat de processen van brede doorlichting GRD en evaluatie (onder leiding van commissie Scholten II) goed op elkaar moeten worden afgestemd, maar dat beide wel hun eigen route moeten lopen om vertraging te voorkomen. Afbakening van de evaluatie Het Drechtstedenbestuur heeft de grote regionale opgaven gestructureerd in een ontwikkelagenda. De ontwikkelagenda bestaat uit vier deelprogramma s: beleid (waar de pieken in de Drechtsteden onder vallen), bestuur (waaronder dit plan van aanpak), organisatie en financiën. Vanuit deze deelprogramma s worden veel activiteiten ontwikkeld, sommigen daarvan kunnen een betekenis hebben voor de evaluatie. De geplande brede doorlichting van de GRD is van betekenis voor alle deelprogramma s.

Hieronder wordt daarnaast de relatie met deelprogramma 1 en 3 beschreven. - Relatie met deelprogramma 1: eind juni begin juli wordt wederom een rondje Bandell georganiseerd. Tijdens dit rondje langs de gemeenteraden wordt de voortgang met de pieken via een voorlopig aanbod gepresenteerd. Deze bijeenkomsten worden tevens gebruikt om de pieken te verbinden met de vraag naar doorontwikkeling van het bestuurlijk netwerk. - Relatie met deelprogramma 3: hier is de vraag naar de verbinding en relatie tussen politiek / bestuur en de ambtelijke organisatie(s) van belang. In het kort gaat het dan om: o Van politiek / bestuur naar organisatie: is de ambtelijke organisatie (het topmanagement) in staat politieke wensen vanuit het Drechtstedenbestuur te vertalen naar adequate benodigde acties en indien nodig organisatorische aanpassingen? o Van ambtelijke organisatie naar politiek / bestuur: is de ambtelijke organisatie in staat competent adviseurschap in te vullen dat vereist is in een netwerkorganisatie met een netwerkbestuur? Reeds benoemde thema s uit rapporten Dijkstal en Scholten + rondje Bandell In de afgelopen periode zijn al verschillende thema s benoemd die een plek krijgen in de evaluatie. Er zijn daarvoor twee belangrijke informatiebronnen: 1. de rapporten van de commissie Dijkstal en Scholten. Deze rapporten hebben ten grondslag gelegen aan de vorming van de GRD 1.0. In de rapporten staan belangrijke achtergronden, uitgangspunten en ontwikkelopgaven geformuleerd. Het is input voor de evaluatie van de GRD anno 2009. 2. Daarnaast is informatie uit het rondje Bandell van begin 2008 gebruikt. Tijdens dit rondje is Manden Maken I geëvalueerd en input geleverd voor de evaluatie van de GRD. Hieruit zijn onderstaande thema s benoemd. Let wel, dit lijstje is niet uitputtend, gedurende de inputfase dragen (Drecht)raadsleden en bestuurders ontbrekende/andere thema s aan. Ten aanzien van de bestuurlijke organisatie o We wilden duale verhoudingen op regionaal niveau realiseren, zijn we daar in geslaagd? o Drechtraad: kaderstellend en controlerend op regionaal niveau o Drechtstedenbestuur: beleidsvoorbereiding en uitvoering op regionaal niveau o De rol en positie van burgemeesters. o Verhoudingen tussen Drechtstedenbestuur, Bestuurscommissie SDD, Drechtraad en colleges van B&W en gemeenteraden. Onder meer de terugkoppeling en de lokale agendering van regionale onderwerpen. o Het was onduidelijk waar beslissingen nu echt werden genomen. Gekoppeld aan het gevoel van achterstand dat raadsleden hadden kwam de legitimiteit van besluitvorming onder druk te staan. Zijn we er in geslaagd de plek van besluitvorming en bijpassende rolneming van (Drecht)raad en colleges / DSB/ Bestuurscommissie SDD zichtbaar en werkbaar te maken? o Informatievoorziening/stukkenstroom: stukken worden als complex ervaren/samenhang tussen stukken/hoeveelheid/taalgebruik. o Specifiek ten aanzien van de volksvertegenwoordiging: o De raadsleden moesten een verantwoorde balans tussen sturen, ruimte bieden, toezicht houden en bestuurlijke efficiëntie vinden. Zijn ze daarin geslaagd? o We moesten een betere materiele betrokkenheid van de raden realiseren, onder meer door het ontwikkelen van creatieve werkvormen. De (Drecht)raadsleden wilden meer aan de voorkant betrokken worden. Zijn we daar in geslaagd? o Informatieverstrekking aan de (Drecht)raadsleden moest verbeterd worden, dat stelt de raadsleden beter in staat kaderstellend en controlerend te kunnen participeren. Communicatie tussen portefeuillehouders en raadsleden en de inzet van verschillende communicatiemiddelen is daarbij van belang. Hoe wordt dit ervaren? o Hoe ervaren de leden van de Adviescommissie werk, zorg en inkomen bovenstaande? o PFO s worden ingericht ter ondersteuning van het DSB (en Drechtraad). Is dat een werkbare situatie?

o o o o o Om de vergaderdruk niet te laten oplopen zou een flexibele bestuurlijke structuur ontwikkeld moeten worden. Zijn we daar in geslaagd, is de bestuurlijke drukte niet te groot? Politiek-bestuurlijke rolneming gezien het idee om opgaven in nauwe samenspraak met het maatschappelijk middenveld en private partijen op te pakken. Versterk allianties met maatschappelijke partners, zijn we daar in geslaagd? Bestuurlijke aansturing Sociale Dienst Drechtsteden: Op basis van ruim twee jaar ervaring met de Bestuurscommissie Sociale Dienst Drechtsteden wordt onderzocht welke bestuurlijke aansturing het meest geschikt is voor de Sociale Dienst Drechtsteden om optimaal te kunnen presteren en zodoende haar doelen te realiseren. Aandachtspunten: het gaat om gedelegeerde taken, veel middelen (ca. 160 miljoen); politiek-gevoelige onderwerpen, die ook op lokaal niveau de nodige aandacht krijgen, complexe financiele huishouding die afwijkend is in de GRD, en heeft momenteel een eigen bestuur. Bevoegdheidsverdeling (delegatie en mandaat): vooral genoemd in relatie tot waar gaan gemeenten zelf over en wat doet de regio (kerntakendiscussie / borging nabijheid van bestuur); Rolverdelingen tussen Drechtstedenbestuur, Bestuurscommissie Sociale Dienst Drechtsteden, Drechtraad en Portefeuillehoudersoverleggen gegeven de inhoudelijke ambities (relatie met Pieken); Daarnaast zijn er thema s genoemd die een relatie hebben met de evaluatie en niet uit het oog verloren mogen worden: o De uitgangspunten draagkracht, daadkracht en legitimiteit. o De betekenis van het gezamenlijke streefbeeld voor de samenwerking/ gezamenlijke identiteit. o Het realiseren van een toekomstbestendige bestuurlijke organisatie die flexibel kan worden aangepast aan toekomstige ontwikkelingen. o Versterking van uitvoeringskracht door overdracht bevoegdheden. o Drechtstedelijke samenwerking met als inzet een betere positionering op (inter)nationale investeringsagenda. o Geen dubbel werk verrichten. o Het vieren van succesvolle resultaten en daarover communiceren en het uitdragen en koesteren van de manier van samenwerking (sfeer) o De specifieke rol van Dordrecht als grootste en centrumgemeente in de Drechtsteden o (Strategische) communicatie Fase 2: inputfase: - Wanneer: februari mei 2009 - Wat: interactief proces t.b.v. samenstellen evaluatiedossier en komen tot de opdrachtformulering voor de visitatiecommissie Deze fase staat in het teken van het opstellen van het evaluatiedossier. Het dossier komt via een interactief proces onder meer via instrumenten als een enquête en verdiepingsgesprekken met (Drecht)raadsleden en bestuurders tot stand. Op deze manier is het mogelijk de evaluatie vanuit de bestuurlijke praktijk op te bouwen en (Drecht)raadsleden nadrukkelijk aan de voorkant van het evaluatietraject te positioneren. Aan het einde van deze inputfase is het mogelijk een samenpakkende analyse te maken, tussentijdse conclusies te trekken en de opdrachtformulering voor de visitatiecommissie te schrijven en deze voor te leggen aan de Drechtraad. De volgende stappen worden genomen om het evaluatiedossier samen te stellen: - Stap 1 Enquêtes: samen met een adviseur van de Tilburgse School voor Politiek en Bestuur en de werkgroep wordt op basis van de geselecteerde thema s een enquête opgesteld. Alle (Drecht)raadsleden en bestuurder worden uitgenodigd de enquête in te vullen. Naast de vragen die toegespitst zijn op de eerder benoemde thema s, bestaat ruimte voor het aandragen van extra thema s. De resultaten worden verwerkt en gebruikt voor de verdiepingsgesprekken.

- Stap 2 Verdiepingsgesprekken: op het enquêteformulier wordt gevraagd wie deel wil nemen aan een van de verdiepingsgesprekken. Tijdens deze gesprekken wordt meer uitvoerig ingegaan op thema s. Het voordeel van de gesprekken t.o.v. de enquête is dat kan worden doorgevraagd op de thema s. - Stap 3 Bloemlezing: de inputfase wordt afgesloten met het verwerken van het materiaal uit het evaluatiedossier. De verzamelde informatie wordt gebruikt en vertaald naar een zogenaamde bloemlezing. Alle genoemde resultaten worden hier gerangschikt en voorgelegd aan degenen die de input hebben geleverd. Dit levert zowel een goed overzicht van de resultaten op als een gedeeld beeld bij de deelnemers. Naast een analyse van de geleverde input wordt een overzicht van tussentijdse conclusies (quick wins) en een opdrachtformulering voor de visitatiecommissie gepresenteerd. In juni wordt de Bloemlezing voorgedragen aan de Drechtraad en wordt de Drechtraad gevraagd akkoord te gaan met de opdrachtformulering voor de visitatiecommissie en eventuele overige acties.. - Stap 4 Rondje Bandell: zoals eerder aangegeven wordt in de periode juni-juli een rondje Bandell georganiseerd. Naast het voorlopige aanbod pieken in de Drechtsteden wordt meer toekomst gericht gesproken over de vraag: wat betekent pieken in de Drechtsteden voor de bestuurlijke organisatie in de Drechtsteden? Aan het eind van deze fase wordt de analyse met de tussentijdse conclusies gepresenteerd in de Netwerkdirectie, Drechtstedenbestuur en Drechtraad en vertaald in de opdrachtformulering aan de externe visitatiecommissie. Op 18 juni legt de commissie Scholten II deze aan de Drechtraad voor. Fase 3: visitatiefase Wanneer: mei 2009 september 2009 Wat: visitatie door externe commissie Onder beoogd voorzitter Hans Dijkstal zal de externe visitatiecommissie in de periode tussen de Drechtraad van 17 juni en 14 oktober aan de slag gaan met de door de Drechtraad vastgestelde evaluatieopdracht. De commissie Scholten II bereidt namens de Drechtraad die opdracht voor. Het is mogelijk om de commissie Dijkstal te vragen om breder te kijken dan alleen de bestuurlijke samenwerking: de netwerkcomponent van onze samenwerking, met zowel de formele als de informele kant. Het is ook mogelijk om aanvullende expertise te zoeken in de visitatiecommissie (of los daarvan andere externen bij elkaar te brengen). De opdracht aan de visitatiecommissie kan verschillende ingrediënten bevatten: - vergelijking met de aanbevelingen uit 2005 & uitvoeren van een landelijke vergelijking - onderscheid tussen regionale en lokale aanbevelingen - mogelijkheid om ook naar onderwerpen als inhoud van beleid, (ambtelijke) organisatie en bedrijfsvoering te kijken Fase 4: betekenis geven aan resultaten Wanneer: Drechtraad van 14 oktober 2009 e.v. Wat: uitvoering geven aan de resultaten van de visitatiecommissie die door de Drechtraad zijn aangenomen Op 14 oktober presenteert de visitatiecommissie het eindresultaat in de Drechtraad. Afhankelijk van de bevindingen van de commissie wordt de Drechtraad gevraagd akkoord te gaan met vervolgstappen.

Bijlage 2: bestuurlijk processchema* Datum Mijlpalen Toelichting november Netwerkdirectie Uitgangspunten besproken december Drechtstedenbestuur Uitgangspunten besproken Nieuwjaarstoespraak 21-jan 2009 Drechtsteden Benoemen van evaluatie in 2009 29-jan 2009 Netwerkdirectie Instemmen met plan van aanpak 12-feb 2009 DSB Instemmen met plan van aanpak behandeling plan van aanpak + moment van 18-feb 2009 raadscarrousel eerste input voor Drechtraadsleden. 9 -mrt 2009 1 e bijeenkomst Commissie Scholten II Startbijeenkomst 18-mrt 2009 Drechtraad Instemmen met plan van aanpak 19-mrt 2009 Start inputfase Zie plan van aanpak 16-apr 2009 Netwerkdirectie Voortgang 14-mei 2009 DSB Voortgang Behandeling bloemlezing: zie plan van aanpak / 17-jun 2009 Drechtraad afronding inputfase Na 17 juni 2009 Start visitatiecommissie Zie plan van aanpak Begin sept Oplevering resultaten 2009 visitatiecommissie Rondje Bandell en (mogelijk) Sept/okt voorzitter visitatiecommissie Ook: verbinding pieken evaluatie 24-sep 2009 DSB Presentatie visitatiecommissie in DSB Presentatie visitatiecommissie in Drechtraad en 14-okt 2009 Drechtraad reactie van de commissie Scholten II * voor een volledig procesoverzicht worden data die zijn gepasseerd cursief weergegeven. De vergaderingen van de commissie Scholten waren op het moment van schrijven nog niet gepland.

Bijlage 3: Overzicht van betrokken personen - Bestuurlijk opdrachtgever: A.S. Scholten, tevens voorzitter van Commissie Scholten II - Voorstel samenstelling cie. Scholten 2: Dhr. A.S. Scholten DSB/voorzitter commissie Dhr. A. Kamsteeg Gemeente Dordrecht DSB Mw. M. de Vries Gemeente Zwijndrecht Colleges Dhr. T. Stoop Gemeente H.I. Ambacht Colleges Dhr. M.C. Boevée Gemeente Sliedrecht Colleges Dhr. C.J.M. de Bruin Gemeente Papendrecht Colleges & voorzitter Grote Driehoek Dhr. A. Cardon Gemeente Alblasserdam Colleges Dhr. H. Spigt Voorzitter BC SDD Dhr. D. van Meeuwen Gemeente Sliedrecht Vice-voorzitter DR Dhr. P. Verheij Gemeente Alblasserdam DR lid Mw. A. Burger Gemeente H.I. Ambacht DR lid Dhr. A. van der Stelt Gemeente Papendrecht DR lid Mw. J. van den Bergh Gemeente Dordrecht DR lid Dhr. E. Vissers Gemeente Zwijndrecht DR lid Mw. J. van Benthem Gemeente Dordrecht en lid van Adviescommissie Werk, Zorg en Inkomen Dhr. A.P.M.A.F. Bergmans Afgevaardigd namens griffiers Mw. T. van Ditmars Afgevaardigd namens griffiers Dhr. N.J. van de Poel Ambtelijk opdrachtgever NDD Dhr. G.J. Vogelaar Ambtelijk opdrachtgever NDD - Ambtelijk opdrachtgever: Gert Jan Vogelaar & Nico v.d. Poel - Ambtelijk opdrachtnemer: Sonja van der Stel - Samenstelling ambtelijke werkgroep: Sonja van der Stel Bureau Drechtsteden Christophe van de Maat Gemeente Dordrecht Yvonne Stuij Gemeente Dordrecht Ira van Montfoort Sociale Dienst Drechtsteden Evert Jacquet Gemeenschappelijke Regeling Ivo Evers Gemeente Papendrecht - Methodologische begeleiding 1 e fase: dr. Linze Schaap / Tilburgse School voor Politiek en Bestuur (Universiteit Tilburg) - Beoogd voorzitter van de visitatiecommissie: de heer Hans Dijkstal

Drechtsteden Postbus 619 3300 AP Dordrecht Aan de leden van de Drechtraad c.c. - plaatsvervangende leden Drechtraad - leden Drechtstedenbestuur Bezoekadres Noordendijk 250 3311 RR Dordrecht BNG 28.51.27.853 Telefoon (078) 639 8513 Fax (078) 639 8502 E-mail: Behandeld door J. van Dijk Datum 19 februari 2009 Onderwerp: financiele consequenties kredietcrisis Ons kenmerk BDR/09/124 Bijlage(n) - Geachte leden van de Drechtraad, Tijdens de vergadering van de Drechtraad van 17 december 2008 bent u geïnformeerd over de stand van zaken bij de kredietcrisis, onder andere met de informatiebrief van 11 december 2008. Daarbij is aangegeven dat in de Drechtraad van maart 2009 een nader voorstel wordt gebracht over het omgaan met de financiële consequenties. Stand van zaken vordering op Landsbanki IJsland heeft ervoor gekozen een deel van de activiteiten van Landsbanki (de Old Bank ) over te hevelen naar een nieuwe bank ( de New Bank ), om de levensvatbare delen voort te zetten. De Old Bank behoudt de minder goede activa en de activa die voortkomen uit activiteiten buiten IJsland De depositohouders behouden hun aanspraak op de Old Bank, en een vordering op New Bank als een vorm van betaling voor de overdracht van de activiteiten van Old Bank naar New Bank. GR Drechtsteden trekt samen op met andere getroffen overheden om een zo gunstig mogelijke positie te krijgen bij de waardering en toewijzing van activa in de splitsing New Bank/ Old Bank. De kosten voor de hierbij ingeschakelde juridische en financiële ondersteuning worden door de overheden gezamenlijk gedragen. De hieraan verbonden kosten voor de GR Drechtsteden zullen uiteraard in de achtereenvolgende jaarrekeningen worden verantwoord. Eén van de partijen die de gezamenlijke overheden adviseren is Deloitte Financial Advisory Services. In haar analyse geeft Deloitte aan dat nog niet duidelijk is wat het terugbetalings-percentage van de vordering kan zijn. Op basis van de huidige gegevens en met enkele aannames heeft Deloitte een aanzet tot recovery simulatie uitgevoerd leidend tot 33% voor alle crediteuren. Dit is louter indicatief daar de benodigde informatie in dit stadium ontbreekt. Afwikkeling van de vordering van 7 miljoen Er is een aanzienlijk risico dat de GRD een substantieel deel van de vordering van 7 miljoen uiteindelijk niet zal ontvangen. Op dit moment is een financiële afwaardering echter nog niet nodig. Waarschijnlijk hoeft dat bij de jaarrekening 2008 ook nog niet plaats te vinden. Deze lijn is conform het standpunt van de accountant en de provincie Zuid-Holland, en komt overeen met de handelswijze van de andere getroffen overheden. Pagina 1 van 2 Alblasserdam Dordrecht/ Hendrik-Ido-Ambacht / Papendrecht / Sliedrecht / Zwijndrecht

Datum 19 februari 2009 Ons kenmerk BDR/09/124 Hoewel het strikt genomen dus nog niet noodzakelijk is, overweegt het Drechtstedenbestuur wel de Drechtraad een voorstel voor te leggen om het weerstandsvermogen van de GR Drechtsteden te versterken, om zo een toekomstige afwaardering te kunnen opvangen. Daarbij wordt een afweging gemaakt in het licht van het gehele financiële perspectief van de GRD. De Drechtraad ontvangt dat voorstel en inzicht in het financieel perspectief dan voor behandeling in de vergadering van juni 2008. De Drechtraad wordt bij die gelegenheid ook geïnformeerd over het proces van de brede doorlichting van de diverse GRD-onderdelen. De brede doorlichting is in de informatiebrief van 11 december 2008 genoemd als een van de dekkingsmogelijkheden. Dat proces heeft op dat moment de startfase doorlopen, zodat de dan gekwantificeerde beoogde resultaten in het voorstel kunnen worden meegenomen. Bij genoemde afweging wordt vanzelfsprekend ook het jaarrekeningresultaat 2008 betrokken. De jaarrekening 2008, inclusief de voorstellen voor resultaatbestemming, worden in de juni-vergadering ter vaststelling aangeboden, evenals de begroting voor 2010. Rente-opbrengst liquide middelen Zoals in de informatiebrief van 11 december 2008 gemeld, heeft het Drechtstedenbestuur, uit het oogpunt van risicoreductie, besloten liquide middelen tot nader order alleen nog uit te zetten bij het Rijk, de BNG en de NWB. Deze partijen worden onder de huidige omstandigheden door veel overheden beoordeeld als veilige vluchthavens. Hierdoor is er een enorm aanbod van geld aan de BNG en NWB, wat tot een neerwaartse druk op het renterendement leidt. Het gerealiseerde rentepercentage ligt op momenten zelfs onder de 1%. Dit leidt daarmee tot substantiële lagere rente-inkomsten; die achteruitgang kan in 2009 oplopen tot 1 miljoen, in vergelijking met de gerealiseerde rendementen in 2008, indien de huidige situatie voortduurt. Gekeken wordt daarom naar mogelijkheden het rendement te verhogen, doch met behoud van maximale zekerheid. Het Drechtstedenbestuur zal in dat kader de lijst met partijen waarbij geld kan worden uitgezet uitbreiden. Dat betreft in ieder geval de gemeenten in de Drechtsteden. Daarnaast komen in aanmerking de grote algemene Nederlandse banken met een ratingniveau van minimaal double-a. We vertrouwen erop u hiermee voldoende te hebben geïnformeerd. Met vriendelijke groet, Het Drechtstedenbestuur, R.J.G. Bandell Voorzitter Pagina 2 van 2

Bijlage 8 Vergadernotitie voor de Drechtraad op 18 maart 2009 Onderwerp Accountantscontrole 2009 agendapunt 8a datum 4 februari 2009 steller Jack t Lam doorkiesnummer 078 6398541 e-mail regiogriffie@drechtsteden.nl Bijlagen 1. Voorstel aanpak accountantscontrole 2009 en prijsopgave 2. Voorstel aanpak accountantscontrole specifieke verantwoordingen 2009 en prijsopgave. Beide stukken zijn terug te vinden op de website www.drechtraad.nl bij de vergaderstukken 18 maart 2009. Gevraagde beslissing 1. Deloitte Accountants BV voor 2009 te benoemen als controlerend accountant. 2. In te stemmen met de aanpak van de accountantscontrole 2009. Verdere procedure Overleg met de accountant over de concrete aanpak en de processen waaraan uitgebreid aandacht wordt besteed. Communicatie Niet van toepassing. Financiële consequenties De geoffreerde kosten voor 2009 liggen op hetzelfde niveau als voor 2008, en passen binnen de begroting 2009. Toelichting Op 21 mei 2008 is in de Auditcommissie gesproken over de aanbesteding van de accountantscontrole 2009. Het voorstel aan de commissie luidde: De directie en de portefeuillehouder Financiën adviseren voor de accountantscontrole 2009 een jaarcontract met de huidige accountant af te sluiten en daardoor geen gezamenlijke Europese aanbesteding toe te passen. De Auditcommissie stemde hiermee in, waarbij aangegeven werd dat er geen sprake was van een gezamenlijke aanbesteding voor de GRD en gemeenten. Daarom werd verzocht een ander stuk naar de Drechtraad te sturen. Op basis van vorenstaande afspraak is Deloitte Accountants BV gevraagd voor 2009 een offerte uit te brengen. Als bijlagen treft u aan het voorstel aanpak accountantscontrole 2009 en prijsopgave en het voorstel aanpak accountantscontrole specifieke verantwoordingen 2009 en prijsopgave. Het voorstel accountantscontrole 2009 is qua opzet gelijk aan aanpak van voorgaand jaar en gebaseerd op het huidige normen- en toetsingskader. Evaluatie en eventuele bijstelling van het normen- en toetsingskader vindt plaats in 2009. Het programma van eisen gaat net als in 2007 en 2008 uit van de wettelijke minimumeisen, zoals die zijn vastgelegd in het Bapg.

pagina 2, agendapunt In de loop van 2009 bespreekt de accountant de concrete aanpak en de processen waaraan zij uitgebreide aandacht besteden. Op deze wijze heeft u, via de Auditcommissie, invloed op de specifieke aandachtspunten voor de accountantscontrole. De accountant heeft in het voorstel voor de aanpak voor 2009 een onderscheid gemaakt tussen de algemene aanpak en de aanpak voor de specifieke verantwoordingen. De specifieke verantwoordingen betreffen daarbij de consolidatieverklaringen voor de Sociale Dienst Drechtsteden, en Gemeentebelastingen Drechtsteden, en de systeemverklaring voor het Service Centrum Drechtsteden. Gemeenten, en bij het SCD ook de regio Zuid-Holland Zuid, gebruiken deze verklaring voor hun jaarrekeningverantwoording. De algemene aanpak betreft de reguliere activiteiten voor het begrotingsjaar 2009 en omvat een interim-controle met een managementletter en een jaarrekeningcontrole met accountantsverklaringen en een rapport van bevindingen.

Deloitte. Voorstel uitgebracht aan de Drechtraad van de Gemeenschappelijke Regeling Drechtsteden te Dordrecht Aanpak accountantscontrole 2009 en prijsopgave

Deloitte. Deloitte Accountants B.V. Wilgenbos 4 3311 JX Dordrecht Postbus 1165 3300 BD Dordrecht Tel: (078) 6112500 Fax: (078) 6112577 www.deloitte.nl Aan de Drechtraad van de Gemeenschappelijke Regeling Drechtsteden t.a.v. de auditcommissie t.n.v. de heer J. van de Zedde Postbus 619 3300 AP DORDRECHT Datum Behandeld door Ons kenmerk 29 december 2008 08C04661SH15501 Onderwerp Voorstel aanpak accountantscontrole 2009 en prj sopgave Uw kenmerk Geachte raad, Hierbij doen wij u ons voorstel voor de aanpak van de accountantscontrole 2009 van uw gemeenschappelijke regeling toekomen, alsmede de daarbij behorende prijsopgave. Wij hanteren daarbij de volgende indeling: 1. Inleiding 2. Situatieschets 3. Controlefilosofie en voorgestelde aanpak accountantscontrole 4. Rechtmatigheid 5. Randvoorwaarden voor de controle/werkafspraken 6. Rapportage en overige communicatie 7. Invulling adviesfunctie 8. Samenstelling controleteam 9. Honorarium 10.Tot slot 1. Inleiding De Gemeenschappelijke Regeling Drechtsteden (hierna: GR Drechtsteden) is opgericht in 2006 en de uitvoerende activiteiten zijn in 2007 feitelijk begonnen. In 2008 zijn de activiteiten verder worden uitgebreid, omdat dan het Onderzoekscentrum Drechtsteden (OCD), het Servicecentrum Drechtsteden (SCD) en de Gemeentebelastingen Drechtsteden (GBD) van start gaan. U hebt ons verzocht om voor het jaar 2009 een plan van aanpak met betrekking tot de controle voor dat jaar op te stellen en een prijsopgave te doen voor de uitvoering van deze controle. Via deze brief ontvangt u ons voorstel en prijsopgave. Op alle contractuele relaties van Deloitte zijn de algemene voorwaarden van Deloitte, welke zijn gedeponeerd bij de Griffie van de Arrondissementsrechtbank te Rotterdam onder aktenummer 84/2004 van toepassing. Deloitte Accountants B.V. is ingeschreven in het handelsregister van de Kamervan Koophandel te Rotterdam onder nummer 24362853. Member of Deloitte Touche Tohniatsu

Deloitte. 2 29 december 2008 08C0466 In het gesprek dat wij hadden met ondenneer uw Secretaris, de heer G.J. Vogelaar en zakelijk directeur/concemcontroller, de heer J. van de Zedde, is naar voren gekomen dat wij voor onze controle en kostenraming ervan uit kunnen gaan dat de activiteiten die reeds in 2008 plaatsvinden ook in 2009 in ongeveer dezelfde mate en omvang zullen plaatsvinden. Sinds 2004 is het Besluit accountantscontrole provincies en gemeenten (Bapg) van toepassing. Het Bapg stelt minimumeisen aan de accountantscontrole en de accountantsverklaring. Een nadere invulling hiervan is door uw gemeenschappelijke regeling geregeld in de verordening voor de controle op het financieel beheer ex artikel 213 van de Gemeentewet. In deze verordening is ondermeer bepaald dat de Drechtraad een programma van eisen vaststelt, waarin nadere bepalingen zijn opgenomen met betrekking tot de uit te voeren accountantscontrole. Deze nadere uitwerking heeft inmiddels plaatsgevonden in het controleprotocol 2007 en 2008, dat in december 2007 door uw Drechtraad is vastgesteld. Dit voorstel voor de aanpak van de accountantscontrole 2009 is gebaseerd op het controleprotocol 2007 en 2008. Wij adviseren u overigens het controleprotocol in 2009 te laten actualiseren. In deze brief zal eerst een situatieschets worden gegeven, waarna nader wordt ingegaan op de controlefilosofie van Deloitte en ons voorstel voor de aanpak van de controle. Vervolgens wordt aandacht besteed aan de rechtmatigheid, de rapportage en communicatie en de adviesfunctie. Het team dat betrokken zal worden bij de uitvoering van de controle wordt vervolgens voorgesteld, waarna wij tenslotte nog zullen ingaan op de aan de controlewerkzaamheden verbonden kosten. 2. Situatieschets Op 8 maart 2006 is de Gemeenschappelijke Regeling Drechtsteden opgericht en in 2007 daadwerkelijk van start gegaan. In 2009 omvat de GR Drechtsteden de volgende organisatieonderdelen: Bureau Drechtsteden (BDS). Binnen dit organisatieonderdeel worden diverse activiteiten uitgevoerd, waaronder het loopbaancentrum en het project Manden Maken. Volgens de begroting 2009 is het project Manden Maken in 2009 beëindigd. Sociale Dienst Drechtsteden (SDD). De belangrijkste taken van dit organisatieonderdeel zijn de uitvoering van bijstandsverlening en re-integratie, inburgering, WMO en armoedebeleid/minimabeleid. Bureau Leerplicht en Voortijdig Schoolverlaten (BLVS). Dit bureau zal naar verwachting met ingang van 1juli 2009 aan de Regio Zuid Holland Zuid worden overgedragen. Ingenieursbureau Drechtsteden (IBD). Dit bureau is overwegend werkzaam voor de gemeenten Dordrecht en Zwijndrecht. Het ingenieursbureau kan ook werkzaamheden van derden aannemen. Onderzoekscentrum Drechtsteden (OCD).

Deloitte. 3 29 december 2008 08C0466 Servicecentrum Drechtsteden (SCD). Dit organisatieonderdeel is op 1 april 2008 daadwerkelijk van start gegaan en houdt zich bezig met dienstverlening aan de deelnemende organisaties op het gebied van: Financiën, Informatisering, Automatisering, Documentaire Informatievoorziening, Communicatie, Inkoop, Personeel & Organisatie, Facilitaire zaken en Juridische zaken. Gemeentebelastingen Drechtsteden (GBD). Dit organisatieonderdeel houdt zich vanaf 1juli 2008 bezig met de heffing en invordering van gemeentelijke belastingen en de afvalstoffenheffing, alsmede de uitvoering van de Wet Waardering Onroerende zaken. Het is de bedoeling dat over 2009 één geconsolideerde jaarrekening wordt gemaakt voor de gehele GR Drechtsteden, waarbij een accountantsverklaring moet worden gevoegd. De primaire begroting 2009 van de GR Drechtsteden omvat ca. 219 miljoen. De belangrijkste posten betreffen de SDD (ca. 161 miljoen) en de SCD (ca. 30 miljoen). Een nieuwe Organisatie als de GR Drechtsteden is uiteraard nog volop in ontwikkeling. Een aantal formele randvoorwaarden in de vorm van verordeningen e.d. is inmiddels ingevuld dan wel in ontwikkeling. Zoals vermeld is in december 2007 het controleprotocol 2007 en 2008 door uw Drechtraad vastgesteld. Op 1juli 2008 heeft het Platform Rechtmatigheid Provincies en Gemeenten (PRPG) de Kadernota 2008 gepubliceerd. Daarin is ten opzichte van de vorige Kadernota een aantal aanpassingen opgenomen, ondermeer met betrekking tot de begrotingsrechtmatigheid. In de kadernota 2008 is ook aandacht besteed aan shared service centra en de Wet maatschappelijke ondersteuning (WMO). In dit plan van aanpak is deze actuele ontwikkeling nadrukkelijk als uitgangspunt gekozen voor de concrete invulling van de accountantscontrole. In uw controleprotocol 2007 en 2008 kon uiteraard nog geen rekening worden gehouden met deze actuele ontwikkeling. Wij zullen bij onze controle uw verordening financieel beheer en controleprotocol 2007 en 2008 als leidraad gebruiken en, daar waar de Kadernota 2008 andere eisen stelt, de Kadernota (als hogere regelgeving) volgen. De administratieve Organisatie en interne beheersing, met daaraan gekoppeld een planning- en controlcyclus, zijn belangrijke pijlers voor het sturen en beheersen van uw Organisatie. Ook voor de uitvoering van de accountantscontrole zijn deze zaken van groot belang, aangezien bij de accountantscontrole zoveel mogelijk wordt gesteund op (interne controle) werkzaamheden die binnen uw Organisatie worden verricht. Doordat uw Organisatie nog in opbouw is, is op het punt van planning en controlladministratieve Organisatie en interne beheersing ook nog sprake van een ontwikkelingstraject. De huidige situatie van met name het SCD is dynamisch en complex. Dit vraagt om veel (management) aandacht. Ook de inrichting van planning & control, de consolidatie op het niveau van de GR Drechtsteden en de versterking van control zijn in beweging en vragen extra aandacht in 2009. Deze complexe en uitdagende omgeving heeft uiteraard ook gevolgen voor de inrichting en flexibiliteit van onze controlewerkzaamheden. Inspelen op nieuwe ontwikkelingen, creativiteit, optimalisatie, efficiency en communicatie (afstemming) spelen daarbij een hoofdrol.

Deloitte. 4 29 december 2008 08C0466 3. Controlefilosofie en voorgestelde aanpak accountantscontrole 3.1. Controlefilosofie Onze controlefilosofie heeft als uitgangspunt dat de specifieke situatie waarin de GR Drechtsteden zich bevindt, in belangrijke mate bepalend is voor de aanpak van onze controle. Kennis van de gemeentelijke markt waarop uw Organisatie opereert en van de GR Drechtsteden in het bijzonder, zijn daarom belangrijke succesfactoren voor een effectieve en efficiënte accountantscontrole. De kerntaak van uw externe accountant is het certificeren van de jaarrekening en, indien van toepassing, incidentele andere verantwoordingen van uw Organisatie. Wij vinden dat de accountantscontrole een grotere toegevoegde waarde heeft als deze ook leidt tot signalering van strategische en operationele risico s en advisering over mogelijkheden tot verbetering van de beheersing van de Organisatie. Wij zorgen daarom voor een breed inzicht in de risico s van uw Organisatie. Daarnaast is het voor ons essentieel op de hoogte te zijn van de specifieke wensen van de diverse betrokkenen binnen uw organisatie. Dit inzicht in risico s en wensen stelt ons in staat intensief met uw Organisatie samen te werken en onze bevindingen op alle relevante niveaus te communiceren. De hoofdkenmerken voor onze aanpak zijn: Wij zijn de accountant voor de gehele GR Drechtsteden. Primair leggen wij verantwoording af aan onze opdrachtgever, de Drechtraad. Daarnaast leveren wij toegevoegde waarde aan het Drechtstedenbestuur, de directie en de ambtelijke Organisatie. Adviezen die wij geven sluiten aan op de bedrijfsfilosofie en het bedrijfsconcept van uw organisatie en zijn vooral praktisch van aard, mede gericht op de realisatie van uw ambities. Wij garanderen u een proactieve houding. Wij zijn alert op de gevolgen van ontwikkelingen in wet- en regelgeving (fiscaal, wettelijk, subsidiemogelijkheden) voor uw Organisatie, nemen kennis van uw plannen en benaderen u actief voor afspraken. Wij bespreken voorafgaand aan onze controles de controleplanning en vernemen graag de specifieke behoeftes van de Drechtraad, het Drechtstedenbestuur en de ambtelijke leiding. De wensen van de Drechtraad zijn leidend. Een uitgebreide analyse van risico s en kansen en de door de GR Drechtsteden genomen beheersingsmaatregelen om deze te beperken c.q. te benutten, is één van de belangrijkste pijlers van onze controleaanpak. Inzicht in de kwaliteit en effectiviteit van de interne beheersing. Kennis van de regio (Drechtstedengebied).

Deloitte. 5 29 december 2008 08C0466 Deloitte onderschrijft de NIVRA-voorschriften rondom de onafhankelijkheid van de accountant volledig en heeft hiervoor strikte interne richtlijnen geformuleerd. Wij stellen voor jaarlijks de onafhankelijkheid van de accountant met u te bespreken. Wij maken bij onze controle gebruik van geavanceerde automatiseringshulpmiddelen, die specifiek worden toegesneden op uw Organisatie en die de kwaliteit en de efficiency van de controle optimaliseren. Bij de uitvoering van de controle wordt een vast team ingezet. Wijzigingen in de teamsamenstelling worden zoveel mogelijk vermeden. Een wijziging in de teamsamenstelling zal altijd vooraf met u worden besproken. 3.2. Controleaanpak Schematisch kan de door ons kantoor gehanteerde controleaanpak als volgt worden weergegeven: CIent Service Plan Accountantsverklaringen deelverarrt woordingen

Deloitte. 6 29 december 2008 08C0466 Controleplan Het controleplan vormt de rode draad in deze cyclus. Jaarlijks stellen wij een controleplan op aan de hand van het door uw Drechtraad vast te stellen controleprotocol. In dit controleplan werken wij onze aanpak van de controle van de jaarrekening voor het betreffende jaar uit. Tevens gaan wij in op de wijze waarop het verslag van bevindingen wordt ingericht, geven wij hierin aan wie de verantwoordelijke personen zijn voor de uit te voeren controles en nemen wij een roulatieschema op, waaruit blijkt welke processen met normale of uitgebreide aandacht worden getest. Tenslotte bevat het controleplan een planning van de uit te voeren werkzaamheden gedurende het jaar en gaan wij in op de uit te brengen rapportages en afstemmomenten voor zowel de interim- als de jaarrekeningcontrole. Het controleplan voor 2009 is opgenomen in dit voorstel voor de aanpak accountantscontrole. Planning en organisatiegerichte werkzaamheden Fase 1 In het pre-audit gesprek met een afvaardiging van de Drechtraad (auditcommissie), de zakelijk directeur/concerncontroller en de portefeuillehouder financiën wordt de uit te voeren controle vormgegeven en worden actuele ontwikkelingen binnen de GR Drechtsteden besproken. De uitkomsten van dit gesprek en onze eerste risico-inventarisatie worden vastgelegd in het controleplan. Met de zakelijk directeur/concerncontroller stemmen wij, voorafgaand aan de daadwerkelijke uitvoering van de controlewerkzaamheden, de werkzaamheden van interne en externe controle en de door de GR Drechtsteden aan te leveren informatie, af. Op deze wij ze bereiken wij een optimale aansluiting tussen interne en externe controlewerkzaamheden. Fase 2 Op basis van de uitkomsten van het pre-audit gesprek en de inventarisatie van de controleomgeving actualiseren wij onze risico-inschatting per bedrjfsproces en j aarrekeningpost. De uitkomsten van de risicoanalyse zijn bepalend voor de aard en omvang van de organisatiegerichte en gegevensgerichte controlewerkzaamheden. Fase 3 Om voldoende zekerheid te krijgen over de getrouwheid van de jaarrekening als geheel, testen wij jaarlijks uw bedrjfsprocessen. Hierbij zijn drie aspecten van belang. In de eerste plaats beoordelen wij de opzet van een bedrjfsproces (hoe zit een proces in elkaar en is het ingevoerd). In de tweede plaats controleren wij of het bedrjfsproces ook daadwerkelijk bestaat en werkt zoals bedoeld en ontworpen. In de derde plaats is de governancestructuur van uw Organisatie van belang. Het gaat hierbij om de kwaliteit van de interne beheersing: sturen, uitvoeren, verantwoording afleggen en toezicht houden.

Deloitte. 7 29 december 2008 08C0466 De financiële verordening ex. artikel 212 Gemeentewet en de inrichting van het planning-en controlinstrumentarium staan hierbij centraal. Bij onze organisatiegerichte werkzaamheden maken wij onderscheid tussen normale aandacht en uitgebreide aandacht. Normale aandacht Jaarlijks beoordelen wij van elk financieel proces de opzet van de interne beheersmaatregelen in de administratieve Organisatie. Als uit deze beoordeling geen belangrijke wijzigingen in de opzet naar voren komen en als uit de risicoanalyse geen specifieke risico s naar voren komen, kunnen wij volstaan met deze normale aandacht. Voor de activiteiten die reeds in 2008 werden verricht binnen uw gemeenschappelijke regeling hebben wij de voor onze controle relevante processen in 2008 alle met uitgebreide aandacht gecontroleerd, aangezien 2008 het eerste jaar was. Dat betekent dat voor deze processen voor 2009 in principe zal kunnen worden volstaan met normale aandacht. Uitgebreide aandacht Jaarlijks selecteren wij processen die wij onderwerpen aan meer uitgebreide controle (uitgebreide aandacht). Wij hanteren hiertoe een roulatieschema. Wij testen minimaal iedere drie jaar diepgaand de werking van de beheersmaatregelen in elk bedrijfsproces. Ook onze analyse van het risicoprofiel, het financiële belang, eventuele wijzigingen in het proces en onze ervaringen in voorgaande jaren kunnen aanleiding geven (onderdelen van) bedrijfsprocessen regelmatiger met uitgebreide aandacht te testen. Uw Organisatie en de Drechtraad (via de auditcommissie) hebben de mogelijkheid om aanpassingen in het roulatieschema aan te brengen. Eind juni 2009 bespreken wij graag met u de concrete aanpak en aan welke processen wij uitgebreide aandacht besteden. Op deze wijze heeft de Drechtraad jaarlijks invloed op de specifieke aandachtspunten voor de accountantscontrole. Zolang de aanpassingen aanvaardbare verschuivingen tussen de verschillende jaren betreffen, worden de kosten voor de accountantscontrole niet hoger. De automatiseringsgraad van organisaties neemt steeds verder toe, het belang van een betrouwbare geautomatiseerde verwerking dus ook. Een vast onderdeel van onze organisatiegerichte werkzaamheden is een zogenaamde EDP-audit, waarbij wij nagaan in hoeverre wij kunnen steunen op de maatregelen in en om het automatiseringssysteem. Voor de controle 2009 zullen wij EDP-audits laten uitvoeren bij het SCD (ondermeer gericht op de factuuraffiandeling via het geautomatiseerde systeem). De EDP-audit wordt uitgevoerd door Enterprise Risk Services (ERS) van Deloitte. ERS is een afzonderlijk onderdeel van circa 120 professionals binnen Deloitte en houdt zich bezig met risicomanagement rond de geautomatiseerde informatievoorziening. De lokale overheid is daarbij een belangrijk aandachtsgebied.

Deloitte. 8 29 december 2008 08C0466 Over de uitkomsten van de organisatiegerichte werkzaamheden rapporteren wij in de vorm van een managementietter aan het Drechtstedenbestuur. De managementietter wordt besproken met de zakelijk directeur/concerncontroller en de portefeuillehouder financiën met de mogelijkheid hierop te reageren. De managementletter bevat concrete en heldere adviezen die voortvloeien uit de beoordeling van de interne beheersing. Tevens worden aandachtspunten voor het opstellen van de jaarrekening gerapporteerd. De interim-controle levert op deze manier sturings informatie voor uw Organisatie Op. Hierdoor kan de eindejaarscontrole worden versneld. Een afschrift van onze managementietter verstrekken wij aan de griffier ten behoeve van de auditcommissie. Gegevensgerichte werkzaamheden Fase 4 De omvang van deze gegevensgerichte werkzaamheden is mede affiankelijk van het risicoprofiel van uw Organisatie en de uitkomst van de organisatiegerichte werkzaamheden. Niet de processen, maar de uitkomsten (cijfers) van de processen staan in deze fase centraal. De controlewerkzaamheden zijn onder andere gericht op: De naleving van in- en externe verslaggevingsvoorschriften. De waardering van balansposten. Juiste en volledige verwerking van besluiten (Drechtraad). Juiste en volledige verwerking van risico s. Kwaliteit van de toelichtingen. Diverse cijferanalyses. Diverse overige controles. Verklaring van het Drechtstedenbestuur over de volledigheid van de verstrekte informatie. De gegevensgerichte controle richt zich vooral op de presentatie en waardering van de posten in de jaarrekening. Afronding en rapportage FaseS Na afloop van de controle wordt een accountantsverklaring afgegeven en een verslag van bevindingen uitgebracht aan de Drechtraad, in afschrift aan het Drechtstedenbestuur. Wij zullen het rapport indelen volgens de inrichtingseisen die in het door de Drechtraad nog vastgestelde controleprotocol daaraan worden gesteld. Onder andere wordt ingegaan op de financiële positie van de GR Drechtsteden, de verslaggeving, risico s, interne beheersing en actuele ontwikkelingen. Uiteraard worden de geconstateerde fouten, onzekerheden en onrechtmatigheden in de jaarrekening die de in het controleprotocol vermelde rapporteringstolerantie(s) overschrijden, benoemd. Hierbij gaan wij tevens in op eventuele kwalitatieve gebreken van noemenswaardig belang.

? Deloitte. 9 29 december 2008 08C0466 3.3. Weging van fouten en onzekerheden (jaarrekening) De goedkeuringstoleranties zijn vastgelegd in het Bapg. Dit zijn de wettelijke minimumeisen. In uw controleprotocol 2007 en 2008 volgt u deze wettelijke minimumeisen. Dit betekent dat wij een goedkeuringstolerantie hanteren van maximaal 1% voor fouten en van maximaal 3% voor onzekerheden voor de jaarrekening als geheel. Bij uw GR Drechtsteden is de marge op basis van de begroting 2009 voor fouten derhalve 2,2 miljoen en voor onzekerheden 6,6 miljoen. Bij de conceptjaarrekening 2009 zullen wij de definitieve goedkeuringstolerantie op basis van de conceptj aarrekening 2009 in geld bepalen. Goedkeuringstolerantie Goedkeurend Beperking Oordeelonthouding Afleurend Fouten in de jaar rekening (% lasten) 1% >l%<3% - 3% Onzekerheden in de controle (% lasten) < 3% >3%<10% > 10% - Naast de weging van fouten en onzekerheden om tot een accountantsoordeel (t.b.v. strekking accountantsverklaring) te komen, is het ook nuttig om een rapporteringstolerantie af te spreken. Fouten die de rapporteringstolerantie overschrijden zullen wij opnemen in ons rapport van bevindingen. In het controleprotocol 2007 en 2008 is de rapporteringstolerantie voor niet gecorrigeerde fouten en onzekerheden in de jaarrekening vastgesteld op 0,1 miljoen. Voor specifieke verantwoordingen kunnen andere tolerantiegrenzen worden gehanteerd. Daarop komen wij in paragraaf 3.5. nader terug. 3.4. Planning en logistiek De planning van onze werkzaamheden zullen wij laten aansluiten op de planning-en controlcyclus van uw Organisatie. Onze gebruikelijke aanpak is om jaarlijks afspraken te maken met de auditcommissie, de portefeuillehouder financiën en de zakelijk directeur! concerncontroller over het tijdstip van de diverse controlemomenten en de aanlevering van rapportages. Indien wijzigingen in omstandigheden of interne ontwikkelingen bij de GR Drechtsteden gedurende het controlejaar een wijziging in de planning noodzakelijk maken, zullen wij hier flexibel op inspelen en in overleg met u een nieuwe planning vaststellen. Doordat 150 professionals in onze regio gemeenten en gemeenschappelijke regelingen tot hun kernactiviteit rekenen, kunnen wij u deze flexibiliteit aanbieden.

Deloitte. 10 29 december 2008 08C0466 Wij streven ernaar om uiterlijk binnen zes weken na aanlevering van de jaarrekening de controlewerkzaamheden geheel af te ronden inclusief het definitieve accountantsverslag en de accountantsverklaring. Deze maximale doorlooptijd hanteren wij ook bij de uitvoering van de interim-controle. Voor elke rapportage geldt dat wij deze, voordat deze definitief wordt uitgebracht, ter beoordeling voorleggen aan de direct betrokkenen en het verantwoordelijk management om misverstanden en foutieve interpretaties van geconstateerde zaken te voorkomen. Wanneer er afwijkingen worden geconstateerd die leiden tot het afgeven van een niet-goedkeurende accountantsverklaring melden wij dit direct aan het Drechtstedenbestuur. Wij zullen met het Drechtstedenbestuur hierover in overleg treden en vervolgens de Drechtraad schriftelijk informeren. 3.5. Controle specifieke verantwoordingen 4. Rechtmatigheid Lid 3 van artikel 213 van de Gemeentewet bepaalt dat de accountant nagaat of de baten en lasten evenals de balansmutaties rechtmatig tot stand zijn gekomen. Deze rechtmatigheidscontrole maakt onderdeel uit van de accountantscontrole. De interne aanpak van rechtmatigheid bestaat uit 2 pijlers: 1. Een duidelijk normen- en toetsingskader. 2. De interne Organisatie moet de zichtbare naleving van wet- en regelgeving waarborgen. 2 pijlers rechtmatigheid Rechtmatigheid Normen- en toetsingskader Interne Organisatie Welke regels Wat toetsen Kwaliteit eigen regels AO/IC Soft controls

Deloitte. 11 29 december 2008 08C0466 Ultimo 2007 is het normen- en toetsingskader (pijler 1) van uw gemeenschappelijke regeling vastgesteld voor de activiteiten die op dat moment werden uitgevoerd, dus exclusief de taken die er in 2008 bij zijn gekomen. Dit betekent dat voor de nieuwe taken dit nog verder uitgewerkt moet worden. In het controleprotocol is door u gekozen voor de wettelijke minimumvariant, hetgeen betekent dat alleen de voorwaarden vallende onder de criteria recht, hoogte en duur onderdeel uitmaken van de rechtmatigheidscontrole. In het kader van onze prijsopgave zijn wij hier dan ook vanuit gegaan. De volgende stap (pijler 2) in het rechtmatigheidsproces is dat intern zichtbaar en controleerbaar wordt vastgelegd dat de wet- en regelgeving wordt nageleefd. Het gaat dan om een verdere kwaliteitsverbetering van de opzet en werking van het interne systeem van risicoafweging, administratieve organisatie en interne controle, planning en control en tussentijdse informatievoorziening. Deze zogenaamde systemen van harde controls in de Organisatie moeten de rechtmatigheid waarborgen. Overigens zijn ook de zachte controls van cultuur, personeel en sturing onmisbaar bij het waarborgen van rechtmatigheid. Pijler 2: interne Organisatie Betreft Kwaliteit eigen regelgeving Adequate Interne organisatie AOIIC: - procedures - functiescheiding - vastieggingen - procesbewaking - (tussen)rapportages Softcontrols: -Opleiding -Cultuur -Gedrag (leiding) 4 4 Verbijzondere interne controle Voor wat betreft de interne toetsing van de zichtbare naleving van wet- en regelgeving gaan wij er in onze prij sopgave vanuit dat de rechtmatigheidstoetsingen intern zullen plaatsvinden en dat de uitkomsten daarvan zichtbaar en controleerbaar worden vastgelegd, zodat wij daarvan in het kader van de accountantscontrole gebruik kunnen maken.

Deloitte. 12 29 december 2008 08C0466 5. Randvoorwaarden voor de controle/werkafspraken 5.1. Werkafspraken voor de controle van de jaarrekening De randvoorwaarden voor de controle van de jaarrekening hebben in onze beleving ten minste twee dimensies. Enerzijds gaat het om de kwaliteit van de interne beheerstructuur en het daadwerkelijk functioneren daarvan (organisatiegericht). Deze zijn namelijk sterk van invloed op de daadwerkelijke realisatie van de controlebenadering, zoals wij die toepassen. Anderzijds spelen de tijdigheid en de wijze van oplevering van verantwoordingstukken en de eisen die daaraan worden gesteld een belangrijke rol. De kwaliteit van de interne beheerstructuur (de administratieve Organisatie en interne controle) van de GR Drechtsteden is bepalend voor de omvang van de door ons te verrichten controlewerkzaamheden. In deze prijsopgave zijn wij ervan uitgegaan dat de kwalificatie van de administratieve Organisatie en interne controle (AOIIC) van alle voor de jaarrekeningcontrole relevante primaire en ondersteunende processen, ten minste voldoende tot goed zal zijn. Voor een voldoende tot goed opgezette en als zodanig werkende AOIIC moet(en) binnen de onderkende processen: De bevoegdheden helder geregeld zijn. Functiescheidingen goed zijn doorgevoerd. De procedures adequaat zijn opgesteld, vastgelegd en nageleefd. De documentatie van de procesgang op orde zijn. De interne controlemaatregelen binnen de processen volgens afspraak zijn uitgevoerd en vastgelegd. Zowel voor een goed financieel-administratief beheer als voor een efficiënte interne en externe controle is het volgende van belang: Binnen de GR Drechtsteden wordt op een actieve en anticiperende wijze omgegaan met vorderingen en schulden. Deze worden direct na ontstaan opgeboekt. Alle voorkomende tussenrekeningen worden tijdig, regelmatig en op vaste momenten geheel gespecificeerd, geanalyseerd en leeggeboekt. De resultaten hiervan worden overzichtelijk vastgelegd. De saldi van de debiteuren- en crediteurenrekeningen worden voortdurend gevolgd, gespecificeerd en geanalyseerd. Hiervan worden goed bruikbare vastleggingen gemaakt. De juistheid en rechtmatigheid, de juiste rubricering en (via een marginale toetsing) de aanvaardbaarheid van de uitgaven worden door de financiële administratie stringent beoordeeld. Bij opvallende zaken wordt direct contact opgenomen met de budgethouder. De regels van het Besluit Begroting en Verantwoording (BBV) zijn nageleefd.

Deloitte. 13 29 december 2008 08C0466 Ter bewaking van de (voorgenomen en uitgevoerde) belangrijke investerings- en onderhoudsprojecten worden aanvullende en systematische controles verricht voor het proces van voor- en nacalculatie. De resultaten hiervan (onder meer de maatregelen tot bijsturing) worden goed vastgelegd. Bij de samenstelling van de jaarrekening worden de jaarlijks door het Drechtstedenbestuur vastgestelde data gevolgd. Voor de jaarrekeningcontrole is voorts het volgende van belang: De jaarrekening wordt op de afgesproken aanvangsdatum van de controle volledig opgeleverd. De jaarrekening wordt opgeleverd met een samensteldossier met daarin alle relevante achterliggende stukken voor de onderbouwing van de j aarrekeningposten. Voor opgenomen ramingen worden de onderbouwingen bijgevoegd. Voor debiteuren- en crediteurenstanden en overige transitoria wordt een overzicht verstrekt van de samenstelling daarvan (oorzaken, actuele stand, wijze waarop en tijdstip van afwikkeling). Daarnaast blijkt uit het samensteldossier de zichtbare toets van de samengestelde jaarrekening en de naleving van de verslaggevingvoorschriften (Bbv). In een vroegtijdig stadium zullen wij met uw concerncontroller overleggen over de inhoud van het aan te leveren samensteldossier van de jaarrekening. Wij stellen hierbij de Handreiking opstellen jaarrekening gemeenten als leidraad ter beschikking. 6. Rapportage en overige communicatie 6.1. Rapportage Over het jaar 2009 zullen door ons de volgende rapportages worden uitgebracht: Interim-controle Managementietter Jaarrekeningcontrole Accountantsverklaring en rapport van bevindingen Drechtraad - Origineel Auditcommissie Afschrift Origineel Drechtstedenbestuur Origineel Afschrift Management Afschrift Afschrift

Deloitte. 14 29 december 2008 08C0466 In onze rapportages worden de bevindingen van de controlewerkzaamheden opgenomen. De conceptrapportages zullen worden besproken met het management. Daarna zullen deze in definitieve vorm aan het Drechtstedenbestuur (managementietter) respectievelijk de Drechtraad (rapport van bevindingen) worden uitgebracht. Zowel de managementietter als het rapport van bevindingen zullen organisatiebreed worden opgesteld en omvatten dus alle organisatieonderdelen van de GR Drechtsteden. 6.2. Overige communicatie De inrichting van de accountantscontrole wordt voor een groot deel door uw Drechtraad bepaald. Ook de bevindingen van de accountantscontrole zullen wij voorafgaand aan de behandeling van de jaarstukken met uw Drechtraad bespreken. Daarnaast blijft belangrijk dat de accountant de inrichting van de controle en de bevindingen bespreekt met het management en het Drechtstedenbestuur. Ter bevordering van een efficiënte en doeltreffende accountantscontrole zijn afspraken over de formele communicatielijnen dan ook onmisbaar. De auditcommissie met daarin vertegenwoordigers van de Drechtraad, de raadsgriffier, de portefeuillehouder financiën en de zakelijk directeur/concerncontroller heeft hierbij een coördinerende functie. Gesprekspartner Frequentie per jaar Onderwerp Auditcommissie 2 Pre-auditgesprek en rapport van bevindingen Griffie 2 Diverse onderwerpen Drechtraadlcarrousel Op uitnodiging Diverse onderwerpen Drechtstedenbestuur Op uitnodiging Diverse onderwerpen Portefeuillehouder financiën en 3 Pre-auditgesprek, zakelijk managementietter, rapport directeur/concerncontroller van bevindingen en accountantsverklaring Daarnaast hebben wij ook overleg met de directeuren van de diensten binnen uw gemeenschappelijke regeling. Vooral de bedrijfsvoering bij de SDD, de SCD en GBD volgen wij nauwlettend. Onze bevindingen bespreken wij dan ook met de directeuren van deze diensten. Ook voor andere onderwerpen kan uw management, de portefeuillehouder financiën, het Drechtstedenbestuur en uw Drechtraadlauditcommissie overleg met de accountant vragen.

Deloitte. 15 29 december 2008 08C0466 7. Invulling adviesfunctie De interne en externe factoren die uw bedrijfsvoering beïnvloeden, zijn mede bepalend voor hoe wij onze controle inrichten. Wij baseren onze controlestrategie tevens op de uitkomsten van de regelmatige besprekingen die wij met u zullen hebben. Door deze focus op uw Organisatie ontstaat zicht op de achterliggende waarborgen voor betrouwbare informatie in uw Organisatie. Dit vormt de basis voor onze natuurlijke adviesfunctie. Mede vanuit de samenwerking met de specialisten binnen Deloitte mag u van ons verwachten dat wij als kritisch controleur niet alleen een onafhankelijk en deskundig oordeel hebben, maar tevens vanuit onze controle ook praktische adviezen en oplossingen koppelen aan onze bevindingen. Deze adviezen komen tot uitdrukking in de managementietter en het rapport van bevindingen bij de jaarrekening. Tijdens de pre-audit meeting zullen wij met u in kaart brengen over welke onderwerpen u nader geadviseerd wilt worden. Door onze kennis van actualiteiten en voor u relevante onderwerpen in combinatie met uw en onze kennis van uw organisatie, kunnen wij deze onderwerpen zeer specifiek benoemen. Daarnaast zullen wij u ook ongevraagd adviseren wanneer hiertoe aanleiding bestaat. Wij zien de natuurlijke adviesfunctie niet uitsluitend als bijproduct van onze controle. Ook indien wij beschikken over informatie die voor uw Organisatie van belang kan zijn, mag u van ons verwachten dat wij deze kennis proactief met u zullen delen. Onze industry group Lokaal Bestuur en ons wetenschappelijk bureau hebben een belangrijke centrale rol in onze interne en externe informatievoorziening. Wij informeren onze cliënten en medewerkers op continue basis over actuele ontwikkelingen, niet alleen bij de uitvoering van de controle, maar ook door middel van publicaties, periodieken en (thema)bijeenkomsten. 8. Samenstelling controleteam De accountantscontrole 2009 zal worden uitgevoerd door een team van ervaren medewerkers met expertise in de publieke sector, onder leiding van de heer drs. R.(Rein-Aart) M.J. van Vugt RA. De dagelijkse uitvoering van de werkzaamheden vindt plaats onder leiding van mevrouw C.(Chantal) Wemmerus en de heer drs. F.(Frank) P. Smilde (Servicecentrum Drechtsteden).

Deloitte. 16 29 december 2008 08C0466 9. Honorarium De kosten voor de controle van de jaarrekening 2009 zijn als volgt opgebouwd: 1. Controle administratie en jaarrekening Interim- Jaarrekening- Totaal controle controle Bureau Drechtsteden (mci. loopbaancentrum), 10.200 9.000 19.200 inclusief 2 SiSa verantwoordingen en de organisatiebrede controles (zoals salarissen), consolidatie jaarrekening, pre-auditmeeting en organisatiebrede rapportages in vorm managementietter en rapport van bevindingen Sociale Dienst Drechtsteden 10.600 6.200 16.800 Ingenieursbureau Drechtsteden 4.000 2.500 6.500 Bureau Leerplicht en Voortijdig Schoolverlaten 2.000 2.000 (tlm 30 juni 2009 en indien nodig) Onderzoekscentrum Drechtsteden 1.500 1.000 2.500 Service Center Drechtsteden 7.900 5.300 13.200 Gemeentebelastingen Drechtsteden 6.000 4.500 10.500 Totaal controle administratie en jaarrekening, exclusief (eemalige) EDP audit 40.200 30.500 70. 700 II. EDP-audits Kosten EDP-audits bij: Servicecentrum Drechtsteden 6.000 Sociale Dienst Drechtsteden 3.000 Gemeentebelastingen Drechtsteden 3.000 Totaal EDP-audits 12.000

Deloitte. 17 29 december 2008 08C0466 Interim- Jaarrekening- Totaal controle controle III. Besprekingen Betreft besprekingen met drs. R.M.J. van Vugt 800 RA en/of mevrouw C. Wemmerus of de heren F.P. Smilde en H. de Winter, voor zover niet genoemd in paragraaf 6.2. (per bespreking: 2 personen, 2 uur) Bovenstaande prijzen zijn gebaseerd op de randvoorwaarden voor de controle, zoals genoemd in paragraaf 5 en het intern uitvoeren van rechtmatigheidscontroles (zie paragraaf 4). Mochten zich werkzaamheden voordoen die niet vallen binnen de scope van deze prijsopgave (bijvoorbeeld in de vorm van aanvullende wensen t.a.v. de controle, aanvullende opdrachten en bij reviews), dan zullen wij per opdracht vooraf afspraken met u maken over het honorarium. Wij hanteren daarbij de volgende tarieven: Functieomschrijving Tarief Partner 260 320 Manager 125 190 Supervisor 95 125 Assistenten 60 95 Deze tarieven zijn tevens van toepassing ingeval van aanvullende werkzaamheden als gevolg van het niet nakomen van (een deel van) de werkafspraken door uw Organisatie. Eventueel meerwerk brengen wij uitsluitend in rekening in overleg met en na goedkeuring van uw zakelijk directeur. De genoemde bedragen zijn gebaseerd op prijspeil 2009, exclusief omzetbelasting en inclusief bijkomende kosten.

Deloitte. 18 29 december 2008 08C0466 10. Tot slot Wij vertrouwen erop u hiermede voldoende te hebben geïnformeerd over de door ons voorgestelde controleaanpak voor 2009 en de daarmee samenhangende kosten. Wij verzoeken u bij instemming met ons voorstel het tweede exemplaar van deze brief te dateren en ondertekenen en aan ons te retourneren. Hoogachtend, Deloitte Accountants B.V. Voor akkoord, Gemeenschappelijke Regeling Drechtsteden drs. R.M.J. van Vugt RA Bijlage(n): Algemene voorwaarden Deloitte.

Deloitte. Voorstel uitgebracht aan Drechtraad van de Gemeenschappelijke Regeling Drechtsteden te Dordrecht Voorstel aanpak accountantscontrole specifieke verantwoordingen 2009 en prij sopgave

Deloitte. Deloitte Accountants B.V. Wilgenbos 4 3311 JX Dordrecht Postbus 1165 3300 BD Dordrecht Tel: (078) 6112500 Fax: (078) 6112577 www.deloitte.nl Aan de Drechtraad van de Gemeenschappelijke Regeling Drechtsteden t.a.v. de auditcommissie t.n.v. de heer J. van de Zedde Postbus 619 3300 AP DORDRECHT Datum Behandeld door Ons kenmerk 29 december 2008 08C04671SHJ5501 Onderwerp Voorstel aanpak accountantscontrole specifieke verantwoordingen 2009 en prijsopgave Uw kenmerk Geachte raad, Hierbij doen wij u ons voorstel voor de aanpak van de accountantscontrole 2009 van de specifieke verantwoordingen van uw Gemeenschappelijke Regeling Drechtsteden toekomen, alsmede de daarbij behorende prj sopgave. Wij hanteren daarbij de volgende indeling: 1. Inleiding 2. Controle-aanpak 3. Planning en bespreking 4. Randvoorwaarden voor de controle/werkafspraken 5. Invulling adviesfunctie 6 Samenstelling controleteam 7. Honorarium 8. Tot slot 1. Inleiding In 2009 omvat de GR Drechtsteden de volgende organisatieonderdelen: Bureau Drechtsteden (BDS). Binnen dit organisatieonderdeel worden diverse activiteiten uitgevoerd, waaronder het loopbaancentrum en het project Manden Maken. Sociale Dienst Drechtsteden (SDD). De belangrijkste taken van dit organisatieonderdeel zijn de uitvoering van bijstandsverlening en re-integratie, inburgering, WMO en armoedebeleid/minimabeleid. Bureau Leerplicht en Voortijdig Schoolverlaten (BLVS). Ingenieursbureau Drechtsteden (IBD). Dit bureau is overwegend werkzaam voor de gemeenten Dordrecht en Zwijndrecht. Het ingenieursbureau kan ook werkzaamheden van derden aannemen. Onderzoekscentrum Drechtsteden (OCD) Op alle contractuele relaties van Deloitte zijn de algemene voorwaarden van Deloitte, welke zijn gedeponeerd bij de Griffie van de Arrondissementsrechtbank te Rotterdam onder aktenummer 84/2004 van toepassing. Deloitte Accountants B.V. is ingeschreven in het handelsregister van de Kamer van Koophandel te Rotterdam onder nummer 24362853. Member of Deloitte Touche Tohmatsu

Deloitte. 2 22 december 2008 08C0467 Servicecentrum Drechtsteden (SCD). Dit organisatieonderdeel is op 1 april 2008 daadwerkelijk van start gegaan en houdt zich bezig met dienstverlening aan de deelnemende organisaties op het gebied van: Financiën, Informatisering, Automatisering, Documentaire Informatievoorziening, Communicatie, Inkoop, Personeel & Organisatie, Facilitaire zaken en Juridische zaken. Gemeentebelastingen Drechtsteden (GBD). Dit organisatieonderdeel houdt zich vanaf 1juli 2008 bezig met de heffing en invordering van gemeentelijke belastingen en de afvalstoffenheffing, alsmede de uitvoering van de Wet Waardering Onroerende zaken. Met name de Sociale Dienst Drechtsteden en de Gemeentebelastingen Drechtsteden stellen ten behoeve van de deelnemende gemeenten een specifieke verantwoording op inzake de uitvoering van hun taken. De deelnemende gemeenten gebruiken deze verantwoordingen om over te nemen in de eigen jaarrekening. Belangrijk hierbij is dat deze verantwoordingen op een betrouwbare wijze tot stand komen. Voor de deelnemende gemeenten en de regio Zuid-Holland Zuid is belangrijk dat de processen Financiën, Inkoop en Personeel & Organisatie zodanig betrouwbaar zijn dat de informatie bruikbaar is voor de eigen jaarrekening. Uiteraard moet de informatisering en automatisering dit toereikend ondersteunen. Daarom is een toets op de betrouwbare opzet, bestaan en werking van deze processen onmisbaar. Het Drechtstedenbestuur heeft ons daarom verzocht voor het jaar 2009 een plan van aanpak en prijsopgave met betrekking tot de controle van deze specifieke verantwoordingen en de toets op de betrouwbare opzet, bestaan en werking van de processen Financiën, Inkoop en Personeel & Organisatie op te stellen. Via deze brief ontvangt u ons voorstel en prjsopgave. 2. Controle-aanpak 2.1. Controle specifieke verantwoording (Single information Single audit) De GR Drechtsteden voert een groot aantal taken en regelingen voor de deelnemende gemeenten de regio Zuid-Holland Zuid uit. Voor het verkrijgen van de bijzondere uitkeringen en subsidies moet uw Organisatie jaarlijks verantwoordingen opstellen en verstrekken aan andere overheden (de geldgevers). In veel gevallen verlangt de geldgever een accountantsverklaring bij deze verantwoordingen. In een aantal gevallen moeten deze verantwoordingen door uw Organisatie worden opgesteld ten behoeve van de deelnemende gemeenten, omdat de gemeenten verantwoordingsplichtig zijn naar de betrokken geidgevers.

Deloitte. 3 22 december 2008 08C0467 Het aantal verantwoordingen en de eisen die aan de controle worden gesteld, wijzigt jaarlijks. Met ingang van 2007 is het aantal subsidies van de rijksoverheid dat onder het principe van Single information Single audit (SiSa) is gebracht sterk uitgebreid. Op hoofdlijnen betekent dit dat de afzonderlijke verantwoordingen ten behoeve van ministeries met bijbehorende accountantsverklaringen zijn vervallen. Hiervoor in de plaats is met ingang van 2006 een extra, wettelijk voorgeschreven, bijlage in de jaarrekening van de gemeenten (resp. gemeenschappelijke regelingen) gekomen. Het aantal afzonderlijk te controleren specifieke verantwoordingen is dus afgenomen. Met name de Sociale Dienst Drechtsteden (SDD) zal ten behoeve van de deelnemende gemeenten verantwoordingen in het kader van SiSa moeten opstellen. Ons voorstel is om uit efficiëncy-overwegingen deze verantwoordingen te betrekken in onze reguliere controle bij de SDD. De SDD kan deze SiSa-verantwoordingen vervolgens beschikbaar stellen aan de betrokken gemeenten, die deze gegevens kunnen opnemen in hun SiSa-bijlage. Bij de aan de gemeenten beschikbaar te stellen SiSa-gegevens zullen wij een consolidatieverklaring afgeven. Dit is een accountantsverklaring waarvan de betrokken gemeenten gebruik kunnen maken voor het in hun jaarrekening consolideren van de SiSa-gegevens. Het is uiteraard van belang dat door u deze gedragslijn vooraf wordt afgestemd met de betrokken gemeenten (die dat vervolgens met hun accountant kunnen afstemmen). Overigens zullen wij bij deze afstemming onze rol actief invullen, door de afspreken voor het controllersoverleg voor te bereiden. Ook kunnen wij de afstemming met de accountants van de deelnemende gemeenten en de regio Zuid-Holland Zuid initiëren of ondersteunen. De controle van deze SiSa-verantwoordingen zal plaatsvinden, rekening houdende met de tolerantie- en rapporteringsgrenzen die van rijkswege zijn vastgesteld voor de controle van de SiSa-bij lage, waarbij rekening zal worden gehouden met het voor de specifieke gemeenten van toepassing zijnde tolerantiebedrag. In het kader van deze prijsopgave gaan wij ervan uit dat de volgende regelingen via de SiSa-systematiek moeten worden verantwoord 1: Wet Werk en Bijstand (WWB) IOAW IOAZ Bbz Tijdelijke stimuleringsregeling schuidhuipverlening Allochtone vrouwen 1Deze inventarisatie is gebaseerd op de SISA-regeling 2008. Indien bij de publicatie van de SlSAregelingen 2009 blijkt dat hierin wijzigingen zijn aangebracht, brengen wij u op de hoogte van de gevolgend die dit heeft op de prijsopgave 2009.

Deloitte. 4 22 december 2008 08C0467 Naast de SiSa-verantwoordingen van de SDD zullen naar verwachting ook bij het Bureau Drechtsteden SiSa-verantwoordingen moeten worden gemaakt met betrekking tot Experimenten WMO, WEB, innovatiebudget participatiebudget en inburgering. Wanneer de Wet Participatiebudget vanaf 2009 van kracht gaat, kunnen hierin nog wijzigingen optreden. Overigens worden de controlewerkzaamheden die in het kader van de specifieke (SiSa)verantwoordingen moeten worden verricht, uitgevoerd door een team van specialisten die goed bekend zijn met de desbetreffende regeling. 2.2. Overige specifieke verantwoordingen SDD en GBD Bij de SDD wordt, zoals hiervoor is vermeld, een consolidatieverklaring afgegeven bij de SiSa verantwoording. Naast de verantwoording SiSa moet de SDD aan de deelnemende gemeenten ook verantwoording afleggen met betrekking tot de WMO en inburgering. Het is de bedoeling dat dit op een soortgelijke manier als bij SiSa gaat gebeuren, waarbij ook een consolidatieverklaring zal worden afgegeven. Met ingang van medio 2008 gaat de GBD voor de deelnemende gemeenten de heffing en invordering van gemeentelijke belastingen en de afvalstoffenheffing, alsmede de uitvoering van de Wet Waardering onroerende zaken verzorgen. De deelnemende gemeenten moeten in hun jaarrekening de hiermee samenhangende opbrengsten (opgelegde aanslagen, kwijtscheldingen, verminderingen e.d.), vorderingen en schulden verantwoorden. Hiervoor hebben zij dus informatie nodig van de GBD voor wat betreft de volledigheid, juistheid en rechtmatigheid van de opgelegde aanslagen etc. Wij stellen voor om ook hiervoor te werken met een consolidatieverklaring. Dat betekent dat door de GBD per gemeente jaarlijks een opgave wordt gedaan, waarbij door ons een consolidatieverklaring wordt afgegeven. De werkzaamheden die voor de consolidatieverklaring bij de specifieke verantwoording belastingen en heffingen bij de GBD worden uitgevoerd leiden uiteraard tot een besparing van werkzaamheden en accountantskosten die bij de deelnemende gemeenten worden uitgevoerd. Ook voor de in deze paragraaf vermelde verantwoordingen van SDD en GBD aan gemeenten geldt, dat het nuttig is dat u deze gedragslijn vooraf afstemt met de betrokken gemeenten (die dat vervolgens met hun accountant kunnen afstemmen). Verder kan sprake zijn van nog andere verantwoordingen (bijv. ten behoeve van de provincie) waarbij een accountantsverklaring wordt verlangd. Dergelijke controles zullen wij jaarlijks opnemen in het controleplan, voor zover deze bij het opstellen van het controleplan bekend zijn. In de overige gevallen zullen wij deze controles uitvoeren na ontvangst van een schriftelijk opdracht daartoe. Wij voeren de controle van de specifieke verantwoordingen uit in overleg met de verantwoordelijke medewerkers, binnen de daarvoor vastgestelde termijnen en conform hetgeen hierover is vastgelegd in de voorschriften van de subsidieverstrekker (waaronder controletoleranties en rapporteringseisen).

Deloitte. 5 22 december 2008 08C0467 2.3. Controle bij Servicecentrum Drechtsteden (SCD) De SCD houdt zich bezig met dienstverlening ten behoeve van de deelnemers, waaronder de verwerking van financiële gegevens. De deelnemers blijven zelf primair verantwoordelijk voor de verantwoording van deze financiële gegevens in hun eigen jaarrekening. Zij zijn daarbij afhankelijk van de betrouwbaarheid van de gegevensverwerking bij het SCD. In het kader van de overdracht van werkzaamheden door de deelnemers aan het SCD zijn nadere afspraken gemaakt over de verantwoordelijkheid van zowel het SCD als de deelnemers in het kader van deze gegevensverwerking en over de manier waarop de accountantscontrole daarop moet worden ingevuld. Wij zullen ten behoeve van de deelnemende gemeenten en de Regio Zuid-Holland Zuid een zgn. systeemverklaring verstrekken, waarin een oordeel wordt gegeven over de kwaliteit van en interne controles op de gegevensverwerking bij het SCD. In onze brief notitie nadere invulling aanpak accountantscontrole en gemaakte afspraken van 26 november 2008 (kenmerk 08R1 639) hebben wij onze aanpak meer uitvoerig beschreven. Deze aanpak is overigens vernieuwend en heeft model gestaan voor de notitie Gelden door derden van 1juli 2008 van het Platform Rechtmatigheid Provincies en Gemeenten (PRPG). De werkzaamheden die in het kader van de systeemverklaring bij de SCD worden uitgevoerd leiden vanaf 2009 uiteraard tot een besparing van werkzaamheden en accountantskosten die bij de deelnemende gemeenten en de Regio Zuid-Holland Zuid worden uitgevoerd. 2.4. Steekproeven Bij Deloitte hebben wij mede naar aanleiding van ontwikkelingen zoals bij de GR Drechtsteden geïnvesteerd in een efficiëntere steekproefmethode. Bij de specifieke verantwoordingen van de SDD en de GBD en bij de systeemcontroles van de SCD is feitelijk sprake van afzonderlijke te controleren massa s per deelnemende partij. Iedere gemeente en de Regio Zuid Holland Zuid wil immers een bepaalde mate van betrouwbaarheid en zekerheid dat hun gelden juist en rechtmatig zijn besteed door de SDD, dat hun belastingen en heffingen volledig en rechtmatig zijn opgelegd en geïnd door de GBD en dat hun processen toereikend zijn uitgevoerd door de SCD. Voor 2009 hebben wij een nieuwe steekproefmethode ontwikkeld waarbij wij voor onze werkzaamheden en het bepalen van het aantal waarnemingen (steekproeven) uitgaan van één massa (bijvoorbeeld totale WMO-budget van alle zes gemeenten) voor alle deelnemende partijen, terwijl wij toch voor iedere individuele deelnemer kunnen aangeven dat hun massa goed is. Dat betekent dat wij binnen de totale steekproef ook voor kleinere deelnemende partijen voldoende steekproeven doen om deze uitspraak te kunnen doen. Deze nieuwe steekproefmethode leidt in totaliteit tot minder waarnemingen (steekproeven) en levert dus direct een besparing op van de accountantskosten.

Deloitte. 6 22 december 2008 08C0467 3. Planning en Bespreking De planning van onze werkzaamheden zullen wij nadrukkelijk bespreken met de directies van de SDD, GBD en SCD en via het controllersoverleg met de controllers van de deelnemende gemeenten en de Regio Zuid-Holland Zuid. Uitgangspunt hierbij is dat de consolidatie- en systeemverklaringen uiterlijk half maart 2010, voor het afronden van de controles van de jaarrekeningen van de deelnemende gemeenten en de Regio Zuid-Holland Zuid worden afgegeven. Indien wijzigingen in omstandigheden of interne ontwikkelingen bij de GR Drechtsteden gedurende het controlejaar een wijziging in de planning noodzakelijk maken, zullen wij hier flexibel op inspelen en in overleg met u een nieuwe planning vaststellen. Doordat 150 professionals in onze regio gemeenten en gemeenschappelijke regelingen tot hun kernactiviteit rekenen, kunnen wij u deze flexibiliteit aanbieden. Voor elke verklaring geldt dat wij de, bevindingen voorleggen en bespreken aan de direct betrokkenen, de directies van de SDD, GBD en SCD en in samengevatte vorm met de zakelijk directeur/concerncontroller van de GR Drechtsteden. Zonodig rapporteren wij de bevindingen aan het Drechtstedenbestuur en de Drechtraad. 4. Randvoorwaarden voor de controle/werkafspraken De randvoorwaarden voor de uit te voeren controles hebben in onze beleving ten minste twee dimensies. Enerzijds gaat het om de kwaliteit van de interne beheerstructuur en het daadwerkelijk functioneren daarvan (organisatiegericht). Deze zijn namelijk sterk van invloed op de daadwerkelijke realisatie van de controlebenadering, zoals wij die toepassen. Anderzijds spelen de tijdigheid en de wijze van oplevering van verantwoordingstukken en de eisen die daaraan worden gesteld een belangrijke rol. De kwaliteit van de interne beheerstructuur (de administratieve Organisatie en interne controle) van de GR Drechtsteden is bepalend voor de omvang van de door ons te verrichten controlewerkzaamheden. In deze prijsopgave zijn wij ervan uitgegaan dat de kwalificatie van de administratieve Organisatie en interne controle (AOIIC) van alle voor de jaarrekeningcontrole relevante primaire en ondersteunende processen, ten minste voldoende tot goed zal zijn. Voor een voldoende tot goed opgezette en als zodanig werkende AO/IC moet(en) binnen de onderkende processen: De bevoegdheden helder geregeld zijn. Functiescheidingen goed zijn doorgevoerd. De procedures adequaat zijn opgesteld, vastgelegd en nageleefd. De documentatie van de procesgang op orde zijn. De interne controlemaatregelen binnen de processen volgens afspraak zijn uitgevoerd en vastgelegd. De regels van het Besluit Begroting en Verantwoording zijn nageleefd.

Deloitte. 7 22 december 2008 08C0467 Zowel voor een goedfinancieel-administratief beheer als voor een efficiënte interne en externe controle is het volgende van belang: Binnen de diensten wordt op een actieve en anticiperende wijze omgegaan met vorderingen en schulden. Deze worden direct na ontstaan verantwoord. Alle voorkomende tussenrekeningen worden tijdig, regelmatig en op vaste momenten geheel gespecificeerd, geanalyseerd en leeggeboekt. De resultaten hiervan worden overzichtelijk vastgelegd. De saldi van de debiteuren- en crediteurenrekeningen worden voortdurend gevolgd, gespecificeerd en geanalyseerd. Hiervan worden goed bruikbare vastieggingen gemaakt. De juistheid en rechtmatigheid, de juiste rubricering en (via een marginale toetsing) de aanvaardbaarheid van de uitgaven worden door de financiële administratie stringent beoordeeld. Bij opvallende zaken wordt direct contact opgenomen met de budgethouder. Bij de samenstelling van de specifieke verantwoordingen worden de nog in overleg met de deelnemende gemeenten vast te stellen data gevolgd. De specifieke verantwoordingen worden op de afgesproken aanvangsdatum van de controle volledig opgeleverd. Van het samenstellen en intern controleren van de specifieke verantwoordingen wordt een samensteldossier aangelegd, dat beschikbaar is bij de start van de accountantscontrole. In het samensteldossier zijn onder meer opgenomen: De eventuele subsidieaanvraag en onderbouwing daarvan. De subsidietoezegging/-beschikking. Beschikking van eventuele subsidievoorschotten. De relevante regelgeving c.q. een verwijzing daarnaar. De zichtbare interne controle op de getrouwheid van de subsidieverantwoording en de naleving van de subsidievoorschriften en controleprotocollen. De zichtbare aansluiting tussen de subsidieverantwoording en de financiële administratie en eventuele subadministraties (bijvoorbeeld de uitkeringenadministratie). Specificaties en analyses van verantwoorde kosten en opbrengsten. De relevante brondocumenten zoals facturen en andere uitgaafstukken of een verwijzing daarnaar. Wij zullen in een vroegtijdig stadium overleggen over de inhoud van het samensteldossier per subsidieverantwoording. 5. Invulling adviesfunctie De interne en externe factoren die uw bedrijfsvoering beïnvloeden, zijn mede bepalend voor hoe wij onze controle inrichten. Wij baseren onze controlestrategie tevens op de uitkomsten van de regelmatige besprekingen die wij met u zullen hebben. Door deze focus op uw Organisatie ontstaat zicht op de achterliggende waarborgen voor betrouwbare informatie in uw organisatie.

Deloitte. 8 22 december 2008 08C0467 Dit vormt de basis voor onze natuurlijke adviesfunctie. Mede vanuit de samenwerking met de specialisten binnen Deloitte mag u van ons verwachten dat wij als kritisch controleur niet alleen een onafhankelijk en deskundig oordeel hebben, maar tevens vanuit onze controle ook praktische adviezen en oplossingen koppelen aan onze bevindingen. Deze adviezen komen tot uitdrukking in de besprekingen en rapportages naar aanleiding van de consolidatie- en systeemverklaringen. Tijdens de voorbereidende besprekingen zullen wij met u in kaart brengen over welke onderwerpen u nader geadviseerd wilt worden. Door onze kennis van actualiteiten en voor u relevante onderwerpen in combinatie met uw en onze kennis van uw organisatie, kunnen wij deze onderwerpen zeer specifiek benoemen. Daarnaast zullen wij u ook ongevraagd adviseren wanneer hiertoe aanleiding bestaat. Wij zien de natuurlijke adviesfunctie niet uitsluitend als bijproduct van onze controle. Ook indien wij beschikken over informatie die voor uw Organisatie van belang kan zijn, mag u van ons verwachten dat wij deze kennis proactief met u zullen delen. Onze industry group Lokaal Bestuur en ons wetenschappelijk bureau hebben een belangrijke centrale rol in onze interne en externe informatievoorziening. Wij informeren onze cliënten en medewerkers op continue basis over actuele ontwikkelingen, niet alleen bij de uitvoering van de controle, maar ook door middel van publicaties, periodieken en (thema)bijeenkomsten. 6. Samenstelling controleteam De controlewerkzaamheden 2009 zal worden uitgevoerd door een team van ervaren medewerkers met expertise in de publieke sector, onder leiding van de heer drs. R.(Rein-Aart) M.J. van Vugt RA. De dagelijkse uitvoering van de werkzaamheden vindt plaats onder leiding van mevrouw C.(Chantal) Wemmerus (Bureau Drechtsteden, Sociale Dienst Drechtsteden en Gemeentebelastingen Drechtsteden) en de heer drs. F.(Frank) P. Smilde (Servicecentrum Drechtsteden).

Deloitte. 9 22 december 2008 08C0467 7. Honorarium De kosten voor de controle van de SiSa-verantwoordingen, specifieke verantwoordingen SDD en GBD en de systeemverklaringen over 2009 zijn als volgt opgebouwd: 1. Specifieke verantwoordingen SDD 1. SiSa: Totaal Gemeente Albiasserdam 2.000 Gemeente Dordrecht 8.200 Gemeente Hendrik-Ido-Ambacht 2.700 Gemeente Papendrecht 3.900 Gemeente Sliedrecht 2.700 Gemeente Zwijndrecht 3.900 Totaal SiSa 23.400 2. Consolidatieverklaringen WMO en inburgering 3: Gemeente Albiasserdam 1.300 Gemeente Dordrecht 5.100 Gemeente Hendrik-Ido-Ambacht 1.700 Gemeente Papendrecht 2.400 Gemeente Sliedrecht 1.700 Gemeente Zwijndrecht 2.400 Totaal consolidatieverklaringen WMO en inburgering: 14.600 2 Dit honorarium is inclusief de controle van de financiële verantwoording van deze regelingen in het overzicht overgedragen regelingen welke SDD aan de deelnemende gemeenten verstrekt. 3 WMO is geen SlSAregeling, hiervoor is een aparte controle noodzakelijk. Bij Inburgering controleren wij de deugdelijke totstandkoming in de SISA-verantwoording. Richting de gemeenten dient echter aanvullende zekerheid te worden verkregen omtrent de rechtmatigheid van de uitgaven.

Deloitte. 10 22 december 2008 08C0467 II. Specifieke verantwoordingen GBD Consolidatieverklaring belastingen: Gemeente Dordrecht 4.400 Gemeente Hendrik-Ido-Ambacht 1.400 Gemeente Papendrecht 2.000 Gemeente Sliedrecht 1.400 Gemeente Zwijndrecht 2.000 Totaal consolidatieverklaringen en belastingen 11.200 III._Systeemverklaring_SCD Gemeente Albiasserdam 1.900 Gemeente Dordrecht 5.000 Gemeente Hendrik-Ido-Ambacht 2.200 Gemeente Papendrecht 2.800 Gemeente Sliedrecht 2.100 Gemeente Zwijndrecht 3.200 Regio Zuid Holland Zuid 3.000 Zusterdiensten 2.200 Totaal systeemverklaringen SCD 22.400 Mochten zich werkzaamheden voordoen die niet vallen binnen de scope van deze prij sopgave (bijvoorbeeld in de vorm van aanvullende wensen t.a.v. de controle, aanvullende opdrachten en bij reviews), dan zullen wij per opdracht vooraf afspraken met u maken over het honorarium.

Deloitte. 11 22 december 2008 08C0467 Wij hanteren daarbij de volgende tarieven: Functieomschrijving Tarief Partner 260 320 Manager 125 190 Supervisor 95 125 Assistenten 60-95 Deze tarieven zijn tevens van toepassing ingeval van aanvullende werkzaamheden als gevolg van het niet nakomen van (een deel van) de werkafspraken door uw organisatie. Eventueel meerwerk brengen wij uitsluitend in rekening in overleg met en na goedkeuring van uw zakelijk directeur. De genoemde bedragen zijn gebaseerd op prijspeil 2009, exclusief omzetbelasting en inclusief bijkomende kosten. 8. Tot slot Wij vertrouwen erop u hiermede voldoende te hebben geïnformeerd over de door ons voorgestelde controleaanpak voor 2009 en de daarmee samenhangende kosten. Wij verzoeken u bij instemming met ons voorstel het tweede exemplaar van deze brief te dateren en ondertekenen en aan ons te retoumeren. Voor akkoord, B.V. Gemeenschappelijke Regeling Drechtsteden drs. Bijlage(n): Algemene voorwaarden Deloitte.

bijlage 11 Advies van de Auditcommissie voor de Drechtraad van 18 maart 2009 Onderwerp Accountantscontrole 2009 agendapunt 8 a datum 18 februari 2009 steller J.J. t Lam doorkiesnummer 078 6398541 e-mail regiogriffie@drechtsteden.nl Aandachtspunten In de toekomst opnieuw kijken naar de mogelijkheden voor een gezamenlijke aanbesteding. Advies Te besluiten overeenkomstig de door het Drechtstedenbestuur gevraagde beslissing.

bijlage 12 Vergadernotitie voor de Drechtraad op 18 maart 2009 agendapunt 8b datum 17 februari 2009 steller B. Kokx doorkiesnummer Onderwerp Overdracht bureau BLVS en wijziging tekst GR voor het overige e-mail Bijlagen Voorstel tot wijziging van de tekst van de GR Drechtsteden Gevraagde beslissing 1. Kennis nemen van het bijgevoegde voorstel tot wijziging van de gemeenschappelijke regeling. 2. Ten aanzien van de financiële aspecten: a. Instemmen met de formuleerde uitgangspunten voor de ontvlechting voor het onderdeel BLVS uit de begroting en balans b. Instemmen met de overdracht van de op 30 juni 2009 aanwezige exploitatiereserve tot een bedrag van 100.000,= (als toegestane maximum reserve) aan de GR ZHZ en het meerdere te verdelen onder de deelnemende gemeenten op basis van de verdeelmaatstaf voor de reguliere bijdrage aan BLVS. c. Instemmen met de overdracht op 30 juni 2009 van de aanwezige programmabudgetten aan de GR ZHZ Verdere procedure Voorstel tot wijziging van de gemeenschappelijke regeling doorleiden naar de deelnemende gemeenten. Voor de Drechtraad van 17 juni 2009 voorstellen tot wijziging van de begroting, de organisatieverordening en de bijdrageverordening voorbereiden. Communicatie Niet zelfstandig vanuit de GR Drechtsteden. Er wordt een communicatietraject richting de gemeenten gestart vanuit de Regio Zuid-Holland Zuid over de regiobrede veranderingen die gaande zijn. Hierin wordt de overkomst van BLVS meegenomen. Financiële consequenties De ontvlechting verloopt voor de GR Drechtsteden budgettair neutraal en leidt niet tot desintegratie- of frictiekosten. Toelichting De Drechtraad heeft op 17 december 2008 ingestemd met de voorgestelde overdracht van Bureau Leerplicht en Voortijdig Schoolverlaten per 1 juli 2009 aan de GR Regio Zuid-Holland Zuid, onder het voorbehoud dat het Algemeen Bestuur Zuid-Holland Zuid op 4 maart 2009 een gelijkluidend besluit zal nemen. Een voorstel van die strekking gaat dezer dagen uit. Over deze voorstellen heeft wederzijdse afstemming plaats gevonden. Over de uitkomst van de besluitvorming door het Algemeen Bestuur ZHZ wordt u in de vergadering van 19 maart geïnformeerd.

pagina 2, agendapunt Het overdragen van de taken met bijbehorende bevoegdheden heeft enkele gevolgen. Deze wordt onderstaand kort samengevat. Wijziging van de Regeling De wijziging is noodzakelijk om de overdracht van het Bureau Leerplicht en Voortijdig Schoolverlaten juridisch juist te regelen. Daarvoor moeten de taken van het bureau uit de tekst van de GR Drechtsteden worden verwijderd. In juridisch opzicht is er sprake van intrekking van het door de deelnemers genomen delegatiebesluit. Die intrekking biedt de gemeenten de ruimte om de taken van het bureau opnieuw te delegeren, nu aan de Regio Zuid-Holland Zuid. Tegelijk met de wijziging van de GR Drechtsteden wordt ook de GR Regio Zuid-Holland Zuid gewijzigd. Bij die wijziging worden de taken van het bureau Leerplicht en Voortijdig Schoolverlaten, zoals die in de GR Drechtsteden waren geformuleerd, opgenomen in de GR Regio Zuid-Holland Zuid. Beide wijzigingen treden op 1 juli 2009 in werking, zodat de overgang van het bureau juridisch naadloos plaatsvindt. Overigens wordt van de gelegenheid wordt gebruik gemaakt om ook enkele andere wijzigingen door te voeren. In de vergadering van de Drechtraad is er op aangedrongen dat de tekst van de GR weer een doorlopende artikelnummering zou krijgen. Ook is gevraagd om in de tekst van de GR vast te leggen dat de voorzitter overleg moet plegen met de regiogriffie en met de gemeenten voordat hij een voordracht doet voor de benoeming van een nieuwe coördinerend griffier. Aan beide verzoeken wordt in dit voorstel tegemoet gekomen. Op grond van artikel 44, tweede lid van de GR Drechtsteden is ons bestuur bevoegd om een voorstel tot wijziging van de GR voor te leggen aan de deelnemers. Dat gebeurt direct na de Drechtraad van 19 maart. Op grond van artikel 1 van de Wet gemeenschappelijke regelingen wordt een gemeenschappelijke regeling gewijzigd bij besluit van de bestuursorganen van de deelnemende gemeenten. Op 18 juni 2009 wordt de Drechtraad geïnformeerd over de uitkomst van dit traject. Financiële aspecten Per 30 juni 2009 wordt een overdrachtsbalans opgemaakt; de activa en passiva gaan over in de aangetroffen staat. Uitgangspunt is een sluitende exploitatie 2009; het resultaat over 2009 komt ten bate of ten laste van de GR ZHZ. Per 30 juni 2009 aanwezige programmabudgetten die van derden (OC&W en de provincie) verkregen zijn worden volledig overgedragen aan ZHZ. De exploitatiereservepositie van het bureau wordt per 30 juni 2009 gefixeerd op 100.000,=, als toegestaan maximum aan reguliere exploitatiereserve, en het dan aanwezige bedrag wordt overgedragen aan ZHZ. Het eventueel aanwezige surplus wordt uitgekeerd aan de gemeenten die het hebben opgebracht en wel op basis van de verdeelmaatstaf voor de reguliere bijdrage (leerlingenaantal). Het begrotingshoofdstuk BLVS wordt per 30 juni 2009 ontvlochten uit de begroting 2009 GR Drechtsteden. Een voorstel tot begrotingswijziging en wijziging van onder andere de bijdrageverordening wordt voorbereid voor de Drechtraad van 18 juni 2009. De overdracht leidt niet tot desintegratiekosten; lopende contracten gaan mee over naar ZHZ. Personele en organisatorische aspecten Het personeel gaat één op één over, met behoud van rechtspositie; het regionaal Sociaal Plan Drechtsteden 2006 2010 is van toepassing. Ontslag met aansluitende indiensttreding vindt plaats op per 30 juni resp. 1 juli 2009. Het BLVS wordt ontvlochten uit de ambtelijke organisatie van de GR Drechtsteden. De organisatieverordening wordt hierop de komende maanden aangepast; een voorstel daartoe wordt voorbereid voor de Drechtraad van 18 juni 2009.

4 e wijziging ontwerpbesluit tbv raden, colleges en burgemeesters De raden, respectievelijk de colleges van burgemeester en wethouders en de burgemeesters van de gemeenten Alblasserdam Dordrecht Hendrik-Ido-Ambacht Papendrecht Sliedrecht Zwijndrecht Elk voor zover het zijn bevoegdheden betreft, Overwegende, dat op 8 maart 2006 de gemeenschappelijke regeling Drechtsteden (GRD) in werking is getreden; dat met ingang van 1 juli 2009 de leerplichttaak en de RMC-functie niet meer door het openbaar lichaam Drechtsteden wordt uitgevoerd; dat de deelnemende gemeenten hun delegatiebesluiten ten aanzien van deze taken per 1 juli 2009 intrekken; Gelet op de Wet gemeenschappelijke regelingen, de Gemeentewet, de Kieswet en de Algemene wet bestuursrecht; B E S L U I T E N: De gemeenschappelijke regeling Drechtsteden, versie 4.0 als volgt te wijzigen: Artikel I A. In artikel 1, eerste lid onder j wordt artikel 32 gewijzigd in artikel 38. B. In artikel 1, eerste lid onder k wordt artikel 30 gewijzigd in artikel 36. C. In artikel 4, tweede lid onder c vervalt onderwijs en. D. In artikel 6, tweede lid vervallen de onderdelen j en k. E. In artikel 21, eerste lid wordt artikel 32 gewijzigd in artikel 38. F. De artikelen 24a tot en met 49 worden vernummerd tot 25 tot en met 59. G. In artikel 25a wordt na de eerste volzin een zin toegevoegd, luidende: De voorzitter pleegt voorafgaand aan het doen van het voorstel overleg met de regiogriffie en met de gemeenten, behorend tot de Drechtsteden. H. In artikel 26 wordt artikel 25, vierde lid gewijzigd in artikel 30, derde lid. I. In artikel 34a wordt artikel 34 gewijzigd in artikel 40. J. In artikel 37 wordt artikel 34 gewijzigd in artikel 40. K. In artikel 37a wordt artikel 37 gewijzigd in artikel 44. Artikel II 1. Dit besluit treedt in werking op 1 juli 2009. 2. Onverminderd het gestelde in het eerste lid treedt dit besluit slechts in werking indien het Algemeen Bestuur van de Regio Zuid-Holland Zuid op 4 maart 2009 besluit de taken uit de Leerplichtwet en op het gebied van voortijdig schoolverlaten te aanvaarden en de deelnemende gemeenten aan de regio Zuid- Holland Zuid de daartoe strekkende wijziging van de gemeenschappelijke regeling Regio Zuid-Holland Zuid vaststellen. Artikel III Dit besluit kan worden aangehaald als gemeenschappelijke regeling Drechtsteden, vierde wijziging. Aldus besloten in de openbare vergadering van..

Verwijderd: SAMEN WERKEN AAN EEN KRACHTIGE REGIO Gemeenschappelijke regeling Drechtsteden Versie 5.0-1 -

De raden, respectievelijk de colleges van burgemeester en wethouders en de burgemeesters van de gemeenten Alblasserdam Dordrecht Hendrik-Ido-Ambacht Papendrecht Sliedrecht Zwijndrecht Elk voor zover het zijn bevoegdheden betreft, Met opmaak: Inspringing:Links: 0 pt, Met opsommingstekens + Niveau: 1 + Uitgelijnd op: 18 pt + Tab na: 36 pt + Inspringen op: 36 pt, Tabs: 18 pt, Tab weergeven + Niet op 36 pt + 108 pt Overwegende, Dat de gemeenten sinds 1999 in de vorm van een zelfstandige bestuurscommissie Drechtsteden van de gemeenschappelijke regeling Zuid-Holland Zuid met elkaar samenwerken; Dat op verzoek van het Drechtstedenbestuur de Commissie Dijkstal in januari 2004 het rapport Samen stad betekent wat heeft uitgebracht waarin voorstellen zijn gedaan om te komen tot vergroting van de uitvoeringsgerichtheid en daadkracht; Dat dit er onder meer toe heeft geleid dat de gemeenten in het Eindbod manden maken van 28 juni 2004, elk een of meer projecten met een regionaal belang of een regionale uitstraling hebben benoemd, waarover is besloten dat deze in een regionaal kader moeten worden uitgevoerd; Dat de gemeenten daartoe ook financiële middelen beschikbaar stellen; Dat de Commissie Scholten op 10 juni 2004 aan het Drechtstedenbestuur een advies heeft uitgebracht over de lange termijn afspraken die zouden moeten gelden voor de bestuurlijke organisatie van de Drechtsteden; Dat de commissie Scholten adviseert de samenwerking tussen de gemeenten te organiseren in een zelfstandige gemeenschappelijke regeling met rechtspersoonlijkheid; Dat de Commissie Scholten adviseert daarbij zoveel mogelijk te werken overeenkomstig de principes van het duale stelsel; Dat de Commissie ambtelijke en uitvoeringsorganisatie op 21 juni 2004 aan het Drechtstedenbestuur een advies heeft uitgebracht over de vormgeving van de ambtelijke en uitvoeringsorganisatie in Drechtstedenverband; dat in het Eindbod Manden Maken van 28 juni 2004 het voornemen is opgenomen om te komen tot de oprichting van een gemeenschappelijke regeling Drechtsteden; Dat het Drechtstedenbestuur het Eindbod Manden Maken in zijn vergadering van 23 september 2004 conform heeft vastgesteld, welk besluit door de raden van de deelnemende gemeenten is bekrachtigd, waarmee is besloten tot de oprichting van een gemeenschappelijke regeling; Dat de Drechtraad op 1 december 2004 het Drechtstedenmanifest heeft vastgesteld, aangevuld in de vergadering van 19 januari 2005; Met opmaak: Inspringing:Links: 0 pt, Met opsommingstekens + Niveau: 1 + Uitgelijnd op: 18 pt + Tab na: 36 pt + Inspringen op: 36 pt, Tabs: 18 pt, Tab weergeven + Niet op 36 pt Gelet op de Wet gemeenschappelijke regelingen, de Gemeentewet, de Kieswet en de Algemene wet bestuursrecht; B E S L U I T E N; De hierna volgende gemeenschappelijke regeling aan te gaan, genaamd, Gemeenschappelijke regeling Drechtsteden. Hoofdstuk 1: Algemene bepalingen Begripsbepalingen Artikel 1 1. in deze regeling wordt verstaan onder: a. de Wgr: de Wet gemeenschappelijke regelingen (Stb. 1984, nr. 667); b. de regeling: de gemeenschappelijke regeling Drechtsteden ; c. de gemeente(n): een/de aan de regeling deelnemende gemeente(n); d. de Drechtsteden: het openbaar lichaam Drechtsteden; e. Gedeputeerde Staten: het college van Gedeputeerde Staten van de provincie Zuid-Holland; f. het gebied: het grondgebied van de gemeenten Alblasserdam, Dordrecht, Hendrik-Ido-Ambacht, Papendrecht, Sliedrecht en Zwijndrecht; g. de Drechtraad: Het Algemeen Bestuur van de regeling; h. het Drechtstedenbestuur: het Dagelijks Bestuur van de regeling; i. regionaal portefeuillehouder: een lid van het Drechtstedenbestuur dat een bepaald te behartigen onderwerp, project of programma in zijn portefeuille heeft; j. Investeringsfonds: het Investeringsfonds Drechtsteden als bedoeld in artikel 38; Verwijderd: 2 Versie 5.0-2 -

k. Gemeentewet: de wet van 14 februari 1992, houdende nieuwe bepalingen met betrekking tot gemeenten (Stb. 1992,96), zoals deze luidde voor het inwerkingtreden van de Wet dualisering gemeentebestuur (Stb. 2002, 111), met dien verstande dat in artikel 36, tweede en vierde lid wordt verwezen naar de Gemeentewet zoals deze luidt na het inwerkingtreden van de Wet dualisering gemeentebestuur. l. inspecteur: de door het Drechtstedenbestuur aangewezen ambtenaar van de Drechtsteden, als bedoeld in artikel 232, lid 4, sub a, van de Gemeentewet, bevoegd tot het heffen van belastingen, en tot de uitvoering van de Wet waardering onroerende zaken; m. ontvanger: de door het Drechtstedenbestuur aangewezen ambtenaar van de Drechtsteden, als bedoeld in artikel 232, lid 4, sub b, van de Gemeentewet, bevoegd tot invordering van belastingen; n. ambtenaar van de Drechtsteden: de door het Drechtstedenbestuur aangewezen ambtenaar van het openbaar lichaam Drechtsteden, als bedoeld in artikel 232, lid 4, sub c, van de Gemeentewet, bevoegd tot de heffing of de invordering van belastingen, en tot de uitvoering van de Wet waardering onroerende zaken; o. belastingdeurwaarder: de door het Drechtstedenbestuur aangewezen ambtenaar van de Drechtsteden als bedoeld in artikel 232, lid 4, sub d, van de Gemeentewet, dan wel een als belastingdeurwaarder aangewezen gerechtsdeurwaarder, bedoeld in de Gerechtsdeurwaarderswet; p. belastingen: de in dit artikel onder q en r genoemde belastingen; q. gemeentelijke belastingen: de belastingen die de gemeente heft als bedoeld in de artikelen 220 (onroerende zaakbelastingen), 222 (baatbelasting), 225 (parkeerbelasting), 226 (hondenbelasting), 228 (Precariobelasting) en 229 (rechten, speciaal rioolrechten) van de Gemeentewet; r. afvalstoffenheffing: de belasting die de gemeente heft op grond van artikel 15.33 van de Wet milieubeheer juncto artikel 30 van de Wet gemeenschappelijke regelingen; s. WOZ: Wet van 15 december 1994, houdende algemene regels inzake de waardering van onroerende zaken. t. belastingverordening: de verordening tot heffing en invordering van belasting of rechten van de gemeenteraden van de deelnemers aan de regeling; u. nadere regels: nadere regels ter uitvoering van de Algemene wet inzake rijksbelastingen, van de Invorderingswet 1990 en van de belastingverordening; v. kwijtscheldingsregels: de door of namens de gemeenteraden van de deelnemers vastgestelde regels als bedoeld in artikel 255, leden 3 en 4 van de Gemeentewet; w. beleidsregels: beleidsregels in de zin van Titel 4.3 van de Algemene wet bestuursrecht op het gebied van de heffing en invordering van belastingen en de uitvoering van de Wet waardering onroerende zaken; 2. Waar in de regeling artikelen van de Gemeentewet, de Algemene wet bestuursrecht of enige andere wet of wettelijke regeling van (overeenkomstige) toepassing worden verklaard, worden in die artikelen in de plaats van de gemeente, de raad, het college, de burgemeester, de secretaris, de griffier, de inspecteur, de ontvanger, de ambtenaar respectieveljik de belastingdeurwaarder van de gemeente onderscheidenlijk gelezen de regeling, de Drechtraad, het Drechtstedenbestuur, de voorzitter, de secretaris en griffier, de inspecteur, de ontvanger, de ambtenaar van de Drechtsteden en de belastingdeurwaarder van de regeling. Hoofdstuk 2: Het Openbaar Lichaam Openbaar Lichaam Artikel 2 1. Er is een openbaar lichaam, genaamd: Drechtsteden ; 2. Het openbaar lichaam is rechtspersoon op grond van artikel 8, eerste lid van de Wgr en is gevestigd in Dordrecht. 3. Drechtsteden kent een algemeen bestuur, een dagelijks bestuur en een voorzitter. 4. Drechtsteden heeft een inspecteur, een ontvanger, een ambtenaar van de Drechtsteden en een belastingdeurwaarder. 5. Drechtsteden kan beschikken over commissies als bedoeld in de artikelen 22, 23 en 24 van deze regeling. Gebied Artikel 3 1. Deze regeling geldt voor het gebied als bedoeld in artikel 1 onder f. 2. Deze regeling kan voor specifiek opgedragen taken gelden voor een groter gebied als bedoeld in het eerste lid. Hoofdstuk 3: Doel en belangen Doel Artikel 4 1. Drechtsteden heeft tot doel, binnen de kaders als genoemd in en voortvloeiend uit deze regeling, draagvlak te creëren voor een evenwichtige ontwikkeling van het gebied. 2. Ter verwezenlijking van de in het vorige lid genoemde doelstelling behartigt Drechtsteden, met inachtneming van de autonomie van de deelnemende gemeenten, de gemeenschappelijke regionale belangen op de volgende terreinen: a. Economie en bereikbaarheid (economie, grondzaken, bereikbaarheid, recreatie en toerisme) Verwijderd: 0 Met opmaak: Inspringing:Links: 0 pt, Genummerd + Niveau: 1 + Nummeringopmaakprofiel: 1, 2, 3, + Beginnen bij: 1 + Uitlijning: Links + Uitgelijnd op: 54 pt + Tab na: 72 pt + Inspringen op: 72 pt, Tabs: 18 pt, Tab weergeven + Niet op 72 pt Met opmaak: Inspringing:Links: 0 pt, Genummerd + Niveau: 1 + Nummeringopmaakprofiel: 1, 2, 3, + Beginnen bij: 1 + Uitlijning: Links + Uitgelijnd op: 18 pt + Tab na: 36 pt + Inspringen op: 36 pt, Tabs: 18 pt, Tab weergeven + Niet op 36 pt Met opmaak: Inspringing:Links: 18 pt, Genummerd + Niveau: 1 + Nummeringopmaakprofiel: a, b, c, + Beginnen bij: 1 + Uitlijning: Links + Uitgelijnd op: 90 pt + Tab na: 108 pt + Inspringen op: 108 pt, Tabs: 36 pt, Tab weergeven + Niet op 72 pt + 108 pt Versie 5.0-3 -

b. Fysiek (volkshuisvesting, wonen, ruimtelijke ontwikkeling en ruimtelijk beheer, milieu, water, groen en publieke infrastructuur) c. Sociaal (sociale zekerheid en - ontwikkeling, kennisinfrastructuur, sport en cultuur) d. Bestuurlijke ontwikkeling en grotestedenbeleid e. Staf- en ondersteunende diensten en de bedrijfsvoering f. Sociaal-geografisch onderzoek g. De uitvoering van de belastingheffing en -invordering. 3. Naast de in het tweede lid genoemde belangen heeft Drechtsteden als doelstelling zorg te dragen voor: a. de efficiënte en effectieve heffing en invordering van belastingen, voor de heffing en invordering waarvan de gemeenteraden van de gemeenten belastingverordeningen en de kwijtscheldingsregels hebben vastgesteld, elk voor zover het hun gebied betreft; b. de uitvoering van de WOZ waaronder tevens wordt begrepen de administratie van vastgoedgegevens en het verstrekken van vastgoedgegevens aan de deelnemers en derden, elk voor zover het hun gebied betreft. Hoofdstuk 4: Taken en bevoegdheden Algemene bepalingen Artikel 5 1. Drechtsteden vervult ten behoeve van de in artikel 4 genoemde doelstelling de taken: a. welke in deze regeling in artikel 6, eerste lid als autonome taken zijn aangeduid; b. welke bij afzonderlijk eensluidend besluit van het (de) bevoegde bestuursorga(a)n(en) van alle gemeenten aan Drechtsteden zijn gedelegeerd en door de Drechtraad zijn aanvaard. c. welke bij afzonderlijk eensluidend besluit van het (de) bevoegde bestuursorga(a)n(en) van alle gemeenten aan Drechtsteden zijn gemandateerd dan wel waarvoor volmacht of machtiging is verleend en door de Drechtraad zijn aanvaard. d. welke, voor zover betrekking hebbend op het grondgebied van één of enkele van de gemeenten, bij afzonderlijk eensluidend besluit van het (de) bevoegde bestuursorga(a)n(en) van deze gemeente(n) zijn gemandateerd dan wel waarvoor volmacht of machtiging is verleend en door de Drechtraad zijn aanvaard. e. welke worden uitgevoerd ten behoeve van tenminste twee gemeenten en bij afzonderlijk eensluidend besluit van de bevoegde bestuursorganen van deze gemeenten zijn gemandateerd dan wel waarvoor volmacht of machtiging is verleend en door de Drechtraad zijn aanvaard. f. welke worden uitgevoerd ten behoeve van de gemeenten en door deze gemeenten zijn opgedragen aan Drechtsteden in artikel 7, eerste lid, van deze regeling en door de Drechtraad zijn aanvaard. 2. De in het eerste lid genoemde besluiten bevatten tevens de aanduiding van de specifieke bevoegdheden die door de gemeente(n) worden overgedragen aan de Drechtsteden. 3. Naast de in het eerste lid bedoelde taken kan Drechtsteden ook de uitvoering van taken ten behoeve van ook andere dan de in de aanhef genoemde gemeenten, rijk, provincie en andere publiekrechtelijke lichamen op zich nemen, indien die door de Drechtraad worden aanvaard. 4. De uitvoering van de in het derde lid bedoelde taken kan plaatsvinden door middel van een daartoe tussen het betreffende overheids-/publiekrechtelijke lichaam en Drechtsteden te sluiten overeenkomst en door middel van deelname door het betreffende overheids-/publiekrechtelijke lichaam aan de regeling voor die ta(a)k(en), onder door de Drechtraad te stellen voorwaarden. Eigen taken Artikel 6 1. Drechtsteden vervult de volgende taken als bedoeld in artikel 5, eerste lid onder a: Algemeen a. het beheer van het Investeringsfonds Economie en bereikbaarheid a. Het opstellen van een regionale economische visie. b. Het opstellen van een regionale visie voor detailhandel. c. Het opstellen van een uitvoeringsprogramma voor detailhandel. d. Het opstellen van een regionale visie voor kantoorontwikkeling. e. Het opstellen van een regionaal uitvoeringsprogramma voor kantoorontwikkeling. f. Het opstellen van een regionale visie voor (herstructurering) bedrijventerreinen. g. Het opstellen van een regionaal uitvoeringsprogramma voor (herstructurering van) bedrijventerreinen. h. Het opstellen van een regionale visie voor toerisme en recreatie. i. Het opstellen van een regionaal uitvoeringsprogramma voor toerisme en recreatie. j. Het opstellen van een regionale beleid voor een regionaal verkeers- en vervoersplan. k. Het opstellen van een regionaal uitvoeringsprogramma voor het regionaal verkeers- en vervoersplan. Fysiek a. Het opstellen van een regionaal ruimtelijke structuurvisie. b. Het opstellen van een regionale woonvisie. c. Het opstellen van een regionaal woningbouwprogramma. d. Het opstellen van een regionaal woonruimteverdelingsbeleid. e. De Drechtraad is budgethouder voor de BWS-middelen. Verwijderd: onderwijs en Met opmaak: Meerdere niveaus + Niveau: 1 + Nummeringopmaakprofiel: 1, 2, 3, + Beginnen bij: 1 + Uitlijning: Links + Uitgelijnd op: 0 pt + Tab na: 18 pt + Inspringen op: 18 pt Met opmaak: Inspringing:Links: 18 pt, Meerdere niveaus + Niveau: 3 + Nummeringopmaakprofiel: a, b, c, + Beginnen bij: 1 + Uitlijning: Links + Uitgelijnd op: 36 pt + Tab na: 54 pt + Inspringen op: 54 pt, Tabs: 36 pt, Tab weergeven + Niet op 54 pt Met opmaak: Meerdere niveaus + Niveau: 1 + Nummeringopmaakprofiel: 1, 2, 3, + Beginnen bij: 1 + Uitlijning: Links + Uitgelijnd op: 0 pt + Tab na: 18 pt + Inspringen op: 18 pt Met opmaak: Inspringing:Links: 18 pt, Genummerd + Niveau: 1 + Nummeringopmaakprofiel: a, b, c, + Beginnen bij: 1 + Uitlijning: Links + Uitgelijnd op: 27 pt + Tab na: 45 pt + Inspringen op: 45 pt, Tabs: 36 pt, Tab weergeven + Niet op 45 pt Met opmaak: Inspringing:Links: 18 pt, Genummerd + Niveau: 1 + Nummeringopmaakprofiel: a, b, c, + Beginnen bij: 1 + Uitlijning: Links + Uitgelijnd op: 27 pt + Tab na: 45 pt + Inspringen op: 45 pt, Tabs: 36 pt, Tab weergeven + Niet op 45 pt Met opmaak: Inspringing:Links: 18 pt, Genummerd + Niveau: 1 + Nummeringopmaakprofiel: a, b, c, + Beginnen bij: 1 + Uitlijning: Links + Uitgelijnd op: 27 pt + Tab na: 45 pt + Inspringen op: 45 pt, Tabs: 36 pt, Tab weergeven + Niet op 45 pt Versie 5.0-4 -

f. De Drechtraad sluit uitvoeringsconvenanten met Rijk, provincie, gemeenten, corporaties en marktpartijen. g. Het opstellen van een regionaal groenstructuurplan, waarin de hoofdlijnen van het regionaal beleid ten aanzien van de groene ruimte zijn vastgelegd. h. Het opstellen van een regionaal uitvoeringsprogramma dat het regionaal groenstructuurplan ondersteunt. i. Het opstellen van een regionaal programma voor geluidssanering. j. Het opstellen van een regionaal programma voor milieu en infrastructuur. k. Het opstellen van een regionaal ISV-programma. l. Het opstellen van een meerjaren bodemsaneringsprogramma. m. Het adviseren over en het ontwerpen en voorbereiden van civieltechnische werken alsmede het voeren van projectleiding en het houden van toezicht op de uitvoering van werken. Sociaal a. Het opstellen van een regionale visie sociaal beleid. b. Het opstellen van een regionaal uitvoeringsprogramma voor de visie sociaal beleid. Bestuurlijke ontwikkeling en grotestedenbeleid a. Het opstellen van het regionaal Meerjaren Ontwikkelingsprogramma. 2. Drechtsteden vervult als bevoegd gezag de volgende taken als bedoeld in artikel 5, eerste lid onder b: Sociaal a. De Wet Maatschappelijke Ondersteuning (WMO), voor zover het betreft het verstrekken van individuele voorzieningen (Prestatieveld 6), inclusief de daarmee samenhangende informatie- en adviesfunctie. b. De Wet Werk en Bijstand (WWB), inclusief bijzondere bijstand, waaronder individuele verstrekkingen, regelingen bijzondere bijstand op basis van art. 35 WWB en langdurigheidstoeslag op basis van art. 36 WWB en het Besluit Bijstandsverlening Zelfstandigen. c. De Wet Inkomensvoorziening Oudere en gedeeltelijk Arbeidsongeschikte werkloze Werknemers (IOAW). d. De Wet Inkomensvoorziening Oudere en gedeeltelijk Arbeidsongeschikte Zelfstandigen (IOAZ) en daaruit voortvloeiende regelingen en het besluit bijstand zelfstandigen. e. De Wet Inburgering (WI). f. De Wet kinderopvang, voor zover betrekking hebbend op de tegemoetkoming van de gemeente in de kosten van kinderopvang (hoofdstuk 2) alsmede de vergoeding van kinderopvang op basis van sociaalmedische indicatie. g. De Wet inburgering nieuwkomers (WIN) h. Schuldbemiddeling en budgetadvies. i. De Wet educatie en beroepsonderwijs (WEB) Uitvoeringstaken Artikel 7 1. Drechtsteden voert de volgende taken uit als bedoeld in artikel 5, eerste lid onder c en f: a. het uitvoeren van werkzaamheden op het gebied van financiële zaken, waaronder: i. financiële administratie ii. Financieel beleid en verantwoording iii. Controlling iv. Administratieve Organisatie en Interne Controle (AO/IC) b. Het uitvoeren van werkzaamheden op het gebied van informatisering, waaronder: i. Informatieanalyse en advies ii. Gegevensbeheer c. Het uitvoeren van werkzaamheden op het gebied van automatisering, waaronder: i. Technisch beheer ii. Helpdesk iii. Functioneel beheer iv. Automatiseringsbeleid d. Het uitvoeren van werkzaamheden op het gebied van personeelsaangelegenheden, waaronder: i. Personeelsadministratie ii. Salarisadministratie iii. Personeelsadvies iv. Personeelsbeleid e. Het uitvoeren van werkzaamheden op het gebied van organisatievraagstukken, waaronder: i. Organisatieontwikkeling f. Het uitvoeren van werkzaamheden op het gebied van facilitaire zaken, waaronder: i. Postverzorging, drukkerij en repro ii. Archivering van stukken op grond van de Archiefwet en daaruit voortvloeiende en samenhangende regelgeving iii. Bemensing en bediening van de receptie, telefooncentrale en servicedesk iv. Gebouwbeheer, schoonmaak v. catering vi. Beveiliging en bodes g. Het uitvoeren van werkzaamheden op het gebied van inkoop, waaronder: i. Het adviseren over en verzorgen of begeleiden van aanbestedingstrajecten ii. Het uitvoeren van marktanalyses Met opmaak: Inspringing:Links: 18 pt, Genummerd + Niveau: 1 + Nummeringopmaakprofiel: a, b, c, + Beginnen bij: 1 + Uitlijning: Links + Uitgelijnd op: 27 pt + Tab na: 45 pt + Inspringen op: 45 pt, Tabs: 36 pt, Tab weergeven + Niet op 45 pt Met opmaak: Inspringing:Links: 18 pt, Genummerd + Niveau: 1 + Nummeringopmaakprofiel: a, b, c, + Beginnen bij: 1 + Uitlijning: Links + Uitgelijnd op: 27 pt + Tab na: 45 pt + Inspringen op: 45 pt, Tabs: 36 pt, Tab weergeven + Niet op 45 pt Met opmaak: Genummerd + Niveau: 1 + Nummeringopmaakprofiel: a, b, c, + Beginnen bij: 1 + Uitlijning: Links + Uitgelijnd op: 18 pt + Tab na: 36 pt + Inspringen op: 36 pt, Tabs: 36 pt, Left Met opmaak: Genummerd + Niveau: 1 + Nummeringopmaakprofiel: a, b, c, + Beginnen bij: 1 + Uitlijning: Links + Uitgelijnd op: 18 pt + Tab na: 36 pt + Inspringen op: 36 pt Met opmaak: Genummerd + Niveau: 1 + Nummeringopmaakprofiel: a, b, c, + Beginnen bij: 1 + Uitlijning: Links + Uitgelijnd op: 18 pt + Tab na: 36 pt + Inspringen op: 36 pt, Tabs: 36 pt, Left Verwijderd: <#>De Leerplichtwet. <#>De Wet Regionale Meld- en Coördinatiefunctie. Met opmaak: Inspringing:Links: 0 pt, Meerdere niveaus + Niveau: 7 + Nummeringopmaakprofiel: 1, 2, 3, + Beginnen bij: 1 + Uitlijning: Links + Uitgelijnd op: 108 pt + Tab na: 126 pt + Inspringen op: 126 pt, Tabs: Niet op 126 pt Met opmaak Met opmaak Met opmaak... [1]... [2]... [3] Versie 5.0-5 -

iii. Het gevraagd en ongevraagd adviseren over zaken betreffende inkoop en aanbesteding h. Het uitvoeren van werkzaamheden op het gebied van communicatie, waaronder: i. Concerncommunicatie ii. Beleidscommunicatie iii. Bestuurscommunicatie iv. Representatie v. Rampencommunicatie i. Het uitvoeren van werkzaamheden op het gebied van juridische zaken, waaronder: i. Juridisch advies ii. Juridische vertegenwoordiging in publiekrechtelijke-, strafrechtelijke- en privaatrechtelijke aangelegenheden iii. Het behandelen van en adviseren over bezwaarschriften iv. Het behandelen van aansprakelijkstellingen, zowel door als voor de gemeenten j. Het uitvoeren van werkzaamheden op het gebied van de sociale geografie, waaronder: i. Het verzamelen, ordenen en rapporteren over basisinformatie ii. Het uitvoeren van onderzoeksprogramma s iii. Het uitvoeren van beleidsonderzoek. 2. Drechtsteden voert de volgende taken uit als bedoeld in artikel 5, eerste lid onder d: Sociaal De Wet op de lijkbezorging, artikelen 21 en 22. 3. Drechtsteden voert de volgende taken uit als bedoeld in artikel 5, eerste lid onder c: a. Het heffen en invorderen van belastingen b. De waardebepaling en waardevaststelling van onroerende zaken, gegevensbeheer en gegevensverstrekking en taken aangaande bezwaar en beroep, in het kader van de WOZ c. Het informeren van de gemeenten over de uitvoering van de onder a en b bedoelde taken d. Het gevraagd en ongevraagd adviseren van de gemeenten over aangelegenheden die haar taken en de uitvoering daarvan betreffen. 4. De gemeente Alblasserdam wordt tot en met 31 december 2009 vrijstelling verleend van de in het derde lid genoemde taken. Aan de deelname kunnen door de Drechtraad voorwaarden worden verbonden. Hoofdstuk 5: De Drechtraad (Algemeen Bestuur) Bevoegdheden van de Drechtraad Artikel 8 1. De Drechtraad is belast met het algemeen bestuur, waaronder begrepen kaderstelling en toezicht. 2. De Drechtraad oefent voor de aan de Drechtsteden behorende autonome taken de bevoegdheden uit die bij of krachtens de Gemeentewet zijn opgedragen aan de gemeenteraad, met dien verstande dat zij niet kan treden in de autonomie van de gemeenten. 3. De Drechtraad is voor de in artikel 6, eerste lid genoemde taken bevoegd de daar genoemde activiteiten uit te voeren en producten vast te stellen. 4. De Drechtraad oefent voor de in artikel 6, tweede lid genoemde taken de bevoegdheden uit die bij of krachtens de daarop van toepassing zijnde wet- en regelgeving zijn opgedragen aan de gemeenteraad. Samenstelling Artikel 9 1. De Drechtraad bestaat uit: a. de voorzitter b. de leden. 2. De Drechtraad wordt als volgt samengesteld: a. uit door de raden van de deelnemende gemeenten uit hun midden aangewezen leden, waarbij het aantal leden dat per gemeente wordt aangewezen gelijk is aan het aantal fracties dat in de gemeenteraad is vertegenwoordigd en b. uit tenminste twee leden van het totaal aan burgemeesters en wethouders van de gemeenten. 3. Onverminderd het gestelde in artikel 20 van de Wgr is het lidmaatschap van de Drechtraad onverenigbaar met de betrekking van ambtenaar bij Drechtsteden. 4. De leden van de Drechtraad en hun plaatsvervangers kunnen een vergoeding voor hun werkzaamheden en/of tegemoetkoming in de kosten ontvangen, een en ander overeenkomstig artikel 21 van de Wgr. In dat geval stelt de Drechtraad de bedragen van de vergoeding en de tegemoetkoming op jaarbasis vast. Met opmaak: Genummerd + Niveau: 2 + Nummeringopmaakprofiel: a, b, c, + Beginnen bij: 1 + Uitlijning: Links + Uitgelijnd op: 18 pt + Tab na: 36 pt + Inspringen op: 36 pt Met opmaak: Genummerd + Niveau: 2 + Nummeringopmaakprofiel: a, b, c, + Beginnen bij: 1 + Uitlijning: Links + Uitgelijnd op: 18 pt + Tab na: 36 pt + Inspringen op: 36 pt Met opmaak: Genummerd + Niveau: 2 + Nummeringopmaakprofiel: a, b, c, + Beginnen bij: 1 + Uitlijning: Links + Uitgelijnd op: 18 pt + Tab na: 36 pt + Inspringen op: 36 pt Met opmaak: Inspringing:Links: 0 pt, Genummerd + Niveau: 1 + Nummeringopmaakprofiel: 1, 2, 3, + Beginnen bij: 1 + Uitlijning: Links + Uitgelijnd op: 18 pt + Tab na: 36 pt + Inspringen op: 36 pt, Tabs: 18 pt, Tab weergeven + Niet op 36 pt + 45 pt Met opmaak: Meerdere niveaus + Niveau: 1 + Nummeringopmaakprofiel: 1, 2, 3, + Beginnen bij: 1 + Uitlijning: Links + Uitgelijnd op: 0 pt + Tab na: 18 pt + Inspringen op: 18 pt Met opmaak: Meerdere niveaus + Niveau: 2 + Nummeringopmaakprofiel: a, b, c, + Beginnen bij: 1 + Uitlijning: Links + Uitgelijnd op: 18 pt + Tab na: 36 pt + Inspringen op: 36 pt Met opmaak: Meerdere niveaus + Niveau: 1 + Nummeringopmaakprofiel: 1, 2, 3, + Beginnen bij: 1 + Uitlijning: Links + Uitgelijnd op: 0 pt + Tab na: 18 pt + Inspringen op: 18 pt Met opmaak Met opmaak Met opmaak... [4]... [5]... [6] Versie 5.0-6 -

Aanwijzing van raadsleden voor de Drechtraad Artikel 10 1. De zittingsperiode van de leden van de Drechtraad als bedoeld in artikel 9, tweede lid onder a, is gelijk aan die van de leden van de gemeenteraden. 2. Aftredende leden van de Drechtraad als bedoeld in artikel 9, tweede lid onder a, blijven - onverminderd het bepaalde in het vijfde en achtste lid van dit artikel - als zodanig fungeren tot aan het moment dat hun opvolger is aangewezen. 3. De raden wijzen in de eerste vergadering van de zittingsperiode van de nieuwe raden opnieuw de leden aan van de Drechtraad. Aftredende leden kunnen opnieuw als lid worden aangewezen. 4. De raden kunnen per lid van de Drechtraad één vaste plaatsvervanger aanwijzen. 5. Het verlies van de hoedanigheid van raadslid doet het lidmaatschap of plaatsvervangend lidmaatschap van de Drechtraad van rechtswege ophouden. 6. Indien tussentijds een zetel van een lid of plaatsvervangend lid van de Drechtraad als bedoeld in artikel 9, tweede lid onder a beschikbaar komt, wijst de raad van de betrokken gemeente in zijn eerstvolgende vergadering een nieuw lid of plaatsvervangend lid aan. 7. Van elke aanwijzing tot lid of plaatsvervangend lid van de Drechtraad geeft de raad van de gemeente die het aangaat onverwijld kennis aan de Drechtsteden. 8. De leden van de Drechtraad kunnen te allen tijde ontslag nemen. Van dit ontslag stellen zij de voorzitter van de Drechtraad, alsmede de raad die hen heeft aangewezen, schriftelijk op de hoogte. Het ontslag gaat onmiddellijk in en is onherroepelijk. 9. Indien door splitsing of samenvoeging tijdens een periode de verdeling in fracties in een raad wijzigt, wordt door de betreffende raad het aantal leden van de Drechtraad daarmee in overeenstemming gebracht. Aanwijzing van collegeleden voor de Drechtraad Artikel 11 1. De leden van de Drechtraad als bedoeld in artikel 9, tweede lid onder b worden door de raden die het aangaat aangewezen op aanbeveling van de Drechtraad. 2. De Drechtraad doet zijn aanbeveling nadat hij zich heeft uitgesproken over de gewenste samenstelling van het Drechtstedenbestuur, overeenkomstig het bepaalde in artikel 17, tweede en derde lid. 3. Het verlies van de hoedanigheid van collegelid of lid van het Drechtstedenbestuur doet het lidmaatschap van de Drechtraad van rechtswege ophouden. 4. Indien tussentijds een vacature ontstaat onder de leden als bedoeld in artikel 9, tweede lid onder b, zijn het eerste en tweede lid van dit artikel van toepassing. 5. De zittingsperiode van de leden van de Drechtraad als bedoeld in artikel 9, tweede lid onder b, is gelijk aan die van de collegeleden van de gemeenten. 6. Aftredende leden van de Drechtraad als bedoeld in artikel 9, tweede lid onder b, blijven - onverminderd het bepaalde in het derde lid van dit artikel - als zodanig fungeren tot aan het moment dat hun opvolger is aangewezen. Werkwijze Artikel 12 1. De Drechtraad houdt vier keer per jaar een reguliere vergadering en voorts zo dikwijls de voorzitter dit nodig acht, of tenminste een/vijfde van het aantal leden van de Drechtraad dit schriftelijk en onder opgave van redenen verzoekt. 2. Datum, tijdstip en plaats van en de agenda voor een vergadering van de Drechtraad worden door de voorzitter bekendgemaakt. 3. De vergaderingen van de Drechtraad zijn openbaar. Indien evenwel, overeenkomstig artikel 22 van de Wgr, wordt besloten dat met gesloten deuren zal worden vergaderd, is artikel 24 van de Gemeentewet van overeenkomstige toepassing. Reglement van orde Artikel 13 De Drechtraad stelt voor zijn vergaderingen een reglement van orde vast. Het reglement wordt aan de gemeenteraden toegezonden. Beraadslaging en stemming Artikel 14 1. Elk lid van de Drechtraad heeft stemrecht. 2. In de Drechtraad wordt een stemverhouding gehanteerd, waarbij elke gemeente zoveel stemmen vertegenwoordigt als bij de laatst gehouden gemeenteraadsverkiezingen geldig in de gemeente zijn uitgebracht. Het stemgewicht van elke gemeente wordt gedeeld door 100 (honderd), waarna de uitkomst naar beneden wordt afgerond op een rond getal. 3. Alleen de aanwezige leden of hun plaatsvervangers kunnen aan een stemming deelnemen. 4. Het eerste, tweede en derde lid van artikel 28 van de Gemeentewet zijn van overeenkomstige toepassing. 5. Voor het tot stand komen van een beslissing is vereist dat ten minste 60% van het totaal aantal mogelijk uit te brengen stemmen vóór de beslissing stemt. Bij stemmingen over amendementen is dat een meerderheid van het totaal aantal mogelijk uit te brengen stemmen. Met opmaak: Inspringing:Links: 0 pt, Genummerd + Niveau: 1 + Nummeringopmaakprofiel: 1, 2, 3, + Beginnen bij: 1 + Uitlijning: Links + Uitgelijnd op: 54 pt + Tab na: 72 pt + Inspringen op: 72 pt, Tabs: 18 pt, Tab weergeven + Niet op 72 pt Met opmaak: Meerdere niveaus + Niveau: 1 + Nummeringopmaakprofiel: 1, 2, 3, + Beginnen bij: 1 + Uitlijning: Links + Uitgelijnd op: 0 pt + Tab na: 18 pt + Inspringen op: 18 pt Met opmaak: Inspringing:Links: 0 pt, Genummerd + Niveau: 1 + Nummeringopmaakprofiel: 1, 2, 3, + Beginnen bij: 1 + Uitlijning: Links + Uitgelijnd op: 54 pt + Tab na: 72 pt + Inspringen op: 72 pt, Tabs: 18 pt, Tab weergeven + Niet op 36 pt + 72 pt Met opmaak: Inspringing:Links: 0 pt, Genummerd + Niveau: 1 + Nummeringopmaakprofiel: 1, 2, 3, + Beginnen bij: 1 + Uitlijning: Links + Uitgelijnd op: 54 pt + Tab na: 72 pt + Inspringen op: 72 pt Met opmaak: Inspringing:Links: 0 pt, Genummerd + Niveau: 1 + Nummeringopmaakprofiel: 1, 2, 3, + Beginnen bij: 1 + Uitlijning: Links + Uitgelijnd op: 54 pt + Tab na: 72 pt + Inspringen op: 72 pt, Tabs: Niet op 72 pt Versie 5.0-7 -

6. In afwijking van het vijfde lid geldt ten aanzien van besluiten over het Ingenieursbureau Drechtsteden, het Onderzoekcentrum Drechtsteden en het Service Centrum Drechtsteden, dat slechts bij unanimiteit wordt beslist. Recht van initiatief, amendement, vragen en interpellatie Artikel 15 1. Een lid van de Drechtraad kan een voorstel voor een verordening of een ander voorstel ter behandeling in de raad indienen. 2. Een lid van de Drechtraad kan een voorstel tot wijziging van een voor de vergadering van de Drechtraad geagendeerde ontwerp-verordening of ontwerp-beslissing indienen. 3. Een lid van de Drechtraad kan aan het Drechtstedenbestuur mondeling en schriftelijk vragen stellen. 4. De Drechtraad regelt op welke wijze een voorstel als bedoeld in het eerste en tweede lid en mondelinge en schriftelijke vragen als bedoeld in het derde lid worden ingediend en behandeld. Hoofdstuk 6: Het Drechtstedenbestuur (Dagelijks Bestuur) Bevoegdheden van het Drechtstedenbestuur Artikel 16 1. Het Drechtstedenbestuur is bevoegd: a. het dagelijks bestuur van de regeling te voeren, voor zover niet bij of krachtens de wet of de Gemeentewet de Drechtraad of de voorzitter hiermee is belast; b. beslissingen van de Drechtraad voor te bereiden en uit te voeren; 2. Het Drechtstedenbestuur is voor alle in artikel 4, tweede lid genoemde belangen bevoegd tot: a. Het reageren op rijks- en provinciale nota s en plannen die voor het gebied van belang zijn; b. Het vertegenwoordigen van de regio in overlegsituaties; c. Het organiseren van overleg en het uitbrengen van advies. 3. Het Drechtstedenbestuur oefent voor de in artikel 6, tweede lid genoemde taken de bevoegdheden uit die bij of krachtens de daarop van toepassing zijnde wet- en regelgeving zijn opgedragen aan het college. 4. Het Drechtstedenbestuur is ten aanzien van de in artikel 6, derde lid juncto artikel 4, eerste lid onder b en c bedoelde taken in ieder geval bevoegd tot: a. de uitoefening van de bevoegdheden en verplichtingen die bij of krachtens de Algemene wet inzake rijksbelastingen, de Invorderingswet 1990, de Kostenwet invordering rijksbelastingen, de Gemeentewet, de Wet milieubeheer en de Wet waardering onroerende zaken zijn toegekend aan de Minister van Financiën, het bestuur van s Rijksbelastingdienst en de directeur, respectievelijk het college van burgemeester en wethouders, b. de aanwijzing van een of meer ambtenaren van de Drechtsteden als inspecteur en als ontvanger; c. de aanwijzing van een of meer ambtenaren van de Drechtsteden of een gerechtsdeurwaarder als belastingdeurwaarder; d. het aanwijzen van een of meer ambtenaren van de Drechtsteden als ambtenaar van de Drechtsteden als bedoeld in artikel 1, eerste lid onder n; e. het vaststellen van instructies per geval of in het algemeen en beleidsregels voor de inspecteur, ontvanger, de ambtenaar van de Drechtsteden en de belastingdeurwaarder voor de uitoefening van hun bevoegdheden; f. het stellen van beleidsregels en nadere regels met betrekking tot de heffing en invordering van de belastingen; g. het geheel of gedeeltelijk oninbaar verklaren van de belasting, binnen de door de betreffende gemeente vastgestelde kaders; h. het houden van toezicht op de uitoefening van de bevoegdheden door de inspecteur en de ontvanger; i. het nemen van alle conservatoire maatregelen, ook alvorens is besloten tot het voeren van een rechtsgeding, zowel in als buiten rechte, en het doen van alles wat nodig is ter voorkoming van verjaring en verlies van recht of bezit; j. het beheer van een register met de belastingverordeningen en de kwijtscheldingsregels die Drechtsteden voor de deelnemers uitvoert; k. het procederen in kort geding en tot voeging in strafzaken als bedoeld in artikel 51a van het Wetboek van Strafvordering, tenzij de Drechtraad daaromtrent in voorkomende gevallen een beslissing heeft genomen; l. indien ingevolge wettelijk voorschrift aan Drechtsteden of aan het bestuur van Drechtsteden hetzij een recht van beroep hetzij een recht bezwaar te maken toekomt, om spoedshalve beroep in te stellen of bezwaar te maken alsmede, voor zover de voorschriften dat toelaten, om schorsing van het aangevochten besluit of om voorlopige voorziening ter zake te verzoeken. 5. Het Drechtstedenbestuur is bevoegd tot het doen van aangifte van alle strafbare feiten waarvan het kennis heeft genomen. Met opmaak: Inspringing:Links: 0 pt, Genummerd + Niveau: 1 + Nummeringopmaakprofiel: 1, 2, 3, + Beginnen bij: 1 + Uitlijning: Links + Uitgelijnd op: 27 pt + Tab na: 45 pt + Inspringen op: 45 pt, Tabs: Niet op 45 pt Met opmaak: Inspringing:Links: 0 pt, Genummerd + Niveau: 1 + Nummeringopmaakprofiel: 1, 2, 3, + Beginnen bij: 1 + Uitlijning: Links + Uitgelijnd op: 18 pt + Tab na: 36 pt + Inspringen op: 36 pt, Tabs: 18 pt, Tab weergeven + Niet op 36 pt Met opmaak: Genummerd + Niveau: 1 + Nummeringopmaakprofiel: a, b, c, + Beginnen bij: 1 + Uitlijning: Links + Uitgelijnd op: 18 pt + Tab na: 36 pt + Inspringen op: 36 pt Met opmaak: Inspringing:Links: 0 pt, Genummerd + Niveau: 1 + Nummeringopmaakprofiel: 1, 2, 3, + Beginnen bij: 2 + Uitlijning: Links + Uitgelijnd op: 18 pt + Tab na: 36 pt + Inspringen op: 36 pt, Tabs: 18 pt, Tab weergeven + Niet op 36 pt Versie 5.0-8 -

Samenstelling Artikel 17 1. Het Drechtstedenbestuur bestaat uit: a. de voorzitter en b. ten minste vier en ten hoogste acht leden, aangewezen door de Drechtraad, met dien verstande dat ten minste de helft van de leden aangewezen wordt uit de collegeleden als bedoeld in artikel 9, tweede lid onder b en dat ten hoogste de helft van de leden aangewezen kan worden uit personen die geen lid zijn van de Drechtraad, gemeenteraden of colleges. 2. De Drechtraad benoemt in zijn eerste vergadering na de aanwijzing van de leden als bedoeld in artikel 9, tweede lid onder a, een formateur voor het Drechtstedenbestuur. Deze adviseert, na overleg met de colleges, de Drechtraad zo snel mogelijk over de aanwijzing van de leden van het Drechtstedenbestuur, waarover de Drechtraad zich terstond uitspreekt, waarna de Drechtraad de aanbeveling doet als bedoeld in artikel 11, eerste lid. 3. De aanwijzing van de leden van het Drechtstedenbestuur vindt plaats nadat de raden die het aangaat de in artikel 9, tweede lid onder b bedoelde leden van de Drechtraad hebben aangewezen. 4. Met betrekking tot de leden van het Drechtstedenbestuur zijn de artikelen 40, 41, 46 en 47 van de Gemeentewet van overeenkomstige toepassing. 5. De leden van het Drechtstedenbestuur treden als lid van het bestuur af in de eerste vergadering van de Drechtraad waarin de leden als bedoeld in artikel 9, tweede lid onder b optreden. Zij zijn direct weer herkiesbaar. 6. Aftredende leden van het Drechtstedenbestuur blijven - onverminderd het bepaalde in het zevende lid van dit artikel - als zodanig fungeren tot aan het moment dat hun opvolger is aangewezen. 7. Degene die tussentijds ophoudt lid van de Drechtraad te zijn, houdt tevens op lid van het Drechtstedenbestuur te zijn. 8. Indien tussentijds een plaats in het Drechtstedenbestuur beschikbaar komt, wijst de Drechtraad zo spoedig mogelijk een nieuw lid aan. 9. Hij die als lid van het Drechtstedenbestuur ontslag neemt blijft zijn functie waarnemen, totdat de opvolger zijn functie heeft aanvaard. 10. Een lid van het Drechtstedenbestuur kan, in geval van langdurige afwezigheid, worden vervangen door een ander lid van het Drechtstedenbestuur of door een door de Drechtraad uit zijn midden aan te wijzen lid, niet zijnde een lid van een gemeenteraad. Deze tijdelijke vervanging kan ook plaats hebben indien een lid van het Drechtstedenbestuur het voorzitterschap waarneemt. Werkwijze Artikel 18 1. Het Drechtstedenbestuur vergadert zo dikwijls als de voorzitter of tenminste twee leden dit nodig oordelen. 2. De artikelen 56 tot en met 59 van de Gemeentewet zijn van overeenkomstige toepassing. 3. Elk lid van het Drechtstedenbestuur heeft in de vergadering één stem. Het Drechtstedenbestuur beslist bij meerderheid van stemmen. 4. In afwijking van het derde lid geldt ten aanzien van besluiten over het Ingenieursbureau Drechtsteden, het Onderzoekcentrum Drechtsteden en het Service Centrum Drechtsteden, dat slechts bij unanimiteit wordt beslist. 5. Het Drechtstedenbestuur verdeelt de portefeuilles binnen zijn bestuur. Reglement van orde Artikel 19 Het Drechtstedenbestuur stelt voor zijn vergadering een reglement van orde vast. Het reglement van orde wordt ter kennis van de Drechtraad gebracht. Met opmaak: Inspringing:Links: 18 pt, Genummerd + Niveau: 1 + Nummeringopmaakprofiel: a, b, c, + Beginnen bij: 1 + Uitlijning: Links + Uitgelijnd op: 72 pt + Tab na: 90 pt + Inspringen op: 90 pt, Tabs: Niet op 90 pt Met opmaak: Inspringing:Links: 0 pt, Genummerd + Niveau: 1 + Nummeringopmaakprofiel: 1, 2, 3, + Beginnen bij: 1 + Uitlijning: Links + Uitgelijnd op: 54 pt + Tab na: 72 pt + Inspringen op: 72 pt, Tabs: 18 pt, Tab weergeven + Niet op 72 pt Hoofdstuk 7: De voorzitter Benoeming en positie Artikel 20 1. De voorzitter van de Drechtraad en het Drechtstedenbestuur wordt aangewezen door de Drechtraad uit de collegeleden als bedoeld in artikel 9, tweede lid onder b. Artikel 17, derde, vijfde, zesde en zevende lid zijn van overeenkomstige toepassing. De voorzitter heeft het recht bij de vergaderingen van de Drechtraad en het Drechtstedenbestuur deel te nemen aan de beraadslagingen. 2. De plaatsvervangend voorzitter van de Drechtraad wordt door de Drechtraad uit de leden als bedoeld in artikel 9, tweede lid onder a aangewezen. De plaatsvervangend voorzitter van het Drechtstedenbestuur wordt door het Drechtstedenbestuur uit zijn midden aangewezen. 3 Bij verhindering of ontstentenis van de voorzitter en de plaatsvervangend voorzitter worden zij vervangen door een lid, door en uit de Drechtraad respectievelijk het Drechtstedenbestuur aan te wijzen. 4. Tot het moment waarop de voorzitter is aangewezen op de wijze als bedoeld in het eerste lid, worden de vergaderingen van de Drechtraad voorgezeten door de burgemeester van Dordrecht en vindt de waarneming plaats door het langstzittende lid van de raden van de gemeenten. Versie 5.0-9 -

Hoofdstuk 8: Portefeuillehouder en Bestuursteams Benoeming Artikel 21 1. De behartiging van een belang en de uitvoering van taken, waaronder begrepen de uitvoering van in het uitvoeringsprogramma als bedoeld in artikel 38, vierde lid,opgenomen projecten, vindt plaats onder regie en verantwoordelijkheid van het Drechtstedenbestuur door een regionaal portefeuillehouder die als zodanig uit en door het Drechtstedenbestuur wordt benoemd. 2. De regionaal portefeuillehouder kan desgewenst voor specifieke uitvoeringsprojecten een bestuursteam samenstellen, waarin de betrokken gemeentelijke portefeuillehouders deelnemen. Het bestuursteam ondersteunt en adviseert de regionaal portefeuillehouder. Verwijderd: 2 Hoofdstuk 9: Commissies Commissies ex artikel 24 van de Wgr Artikel 22 1. De Drechtraad kan commissies van advies instellen. 2. De Drechtraad regelt de bevoegdheden, werkwijze en samenstelling. 3. Artikel 24 van de Wgr is van overeenkomstige toepassing. 4. De leden van de commissie als bedoeld in het eerste lid genieten, indien de Drechtraad dat bepaalt, een op jaarbasis door de Drechtraad te bepalen tegemoetkoming in de kosten. Het besluit hiertoe wordt aan Gedeputeerde Staten gezonden. 5. Collegeleden van de deelnemende gemeenten zijn geen lid van een vaste commissie van advies van de Drechtraad. 6. Raadsleden van de deelnemende gemeenten zijn geen lid van een vaste commissie van advies van Drechtstedenbestuur of de voorzitter. Commissies ex artikel 25 van de Wgr Artikel 23 1. De Drechtraad kan commissies instellen met het oog op de behartiging van bepaalde belangen als genoemd in artikel 4. 2. De Drechtraad regelt, met inachtneming van het bepaalde in artikel 25 van de Wgr, de bevoegdheden, werkwijze en samenstelling. 3. De Drechtraad gaat niet over tot de instelling van de in het eerste lid bedoelde commissies, dan na verkregen verklaring van geen bezwaar van de raden van de deelnemende gemeenten. 4. Raadsleden van de deelnemende gemeenten zijn geen lid van een commissie als bedoeld in dit artikel. Overige commissies Artikel 24 1. Andere commissies van advies aan het Drechtstedenbestuur of aan de voorzitter dan die welke worden bedoeld in artikel 22, worden door het Drechtstedenbestuur respectievelijk de voorzitter ingesteld. 2. Het Drechtstedenbestuur respectievelijk de voorzitter regelt de bevoegdheden, werkwijze en samenstelling. 3. Raadsleden van de deelnemende gemeenten zijn geen lid van een commissie als bedoeld in dit artikel. Hoofdstuk 9a: De inspecteur, ontvanger, ambtenaar van de Drechtsteden en belastingdeurwaarder Bevoegdheden van de inspecteur Artikel 25 1. De inspecteur oefent de bevoegdheden en verplichtingen uit welke bij of krachtens de Algemene wet inzake rijksbelastingen, de Invorderingswet 1990, de Kostenwet invordering rijksbelastingen, de Gemeentewet, de WOZ en de Wet milieubeheer toegekend zijn aan de inspecteur van de deelnemende gemeenten en de gemeenteambtenaar genoemd in artikel 1, tweede lid, van de WOZ. 2. Bij de uitoefening van de bevoegdheden als bedoeld in het voorgaande lid neemt de inspecteur de nadere regels van het Drechtstedenbestuur in acht en houdt hij rekening met de beleidsregels die het Drechtstedenbestuur heeft geformuleerd ter zake van de uitoefening van zijn bevoegdheid. Bevoegdheden van de ontvanger Artikel 26 1. De ontvanger oefent de bevoegdheden en verplichtingen uit welke bij of krachtens de Algemene wet inzake rijksbelastingen, de Invorderingswet 1990, de Kostenwet invordering rijksbelastingen, de Gemeentewet, de WOZ en de Wet milieubeheer toegekend zijn aan de ontvanger of een inzake rijksbelastingen bevoegde ontvanger van de deelnemende gemeenten. 2. Bij de uitoefening van de bevoegdheden als bedoeld in het voorgaande lid neemt de ontvanger de kwijtscheldingsregels van de desbetreffende gemeenten en de nadere regels van het Drechtstedenbestuur in acht, alsmede houdt hij rekening met de beleidsregels van het Drechtstedenbestuur ter zake van de uitoefening van zijn bevoegdheid. Met opmaak: Inspringing:Links: 0 pt, Genummerd + Niveau: 1 + Nummeringopmaakprofiel: 1, 2, 3, + Beginnen bij: 1 + Uitlijning: Links + Uitgelijnd op: 18 pt + Tab na: 36 pt + Inspringen op: 36 pt, Tabs: 18 pt, Tab weergeven + Niet op 36 pt + 72 pt Verwijderd: 4a Verwijderd: 4b Versie 5.0-10 -

3. De ontvanger beslist niet tot het leggen van beslag en tot het voeren van een executieprocedure in eerste aanleg, hoger beroep en in cassatie dan nadat hij het Drechtstedenbestuur van zijn voornemen op de hoogte heeft gesteld. 4. De ambtenaar belast met de invordering is bevoegd het Drechtstedenbestuur gemotiveerd te verzoeken tot het nemen van een besluit als bedoeld in artikel 16, vierde lid, onder g, van deze regeling, binnen de door de betreffende gemeente vastgestelde kaders. Bevoegdheden van de ambtenaar van de Drechtsteden Artikel 27 1. De ambtenaar van de Drechtsteden oefent de bevoegdheden en verplichtingen uit welke bij of krachtens de Algemene wet inzake rijksbelastingen, de Invorderingswet 1990, de Kostenwet invordering rijksbelastingen, de Gemeentewet, de WOZ en de Wet milieubeheer toegekend zijn aan de ambtenaren van de rijksbelastingdienst, respectievelijk de ambtenaar belast met de heffing of invordering van de gemeenten als bedoeld in artikel 232, lid 4, sub c, van de Gemeentewet. 2. Bij de uitoefening van de bevoegdheden als bedoeld in het voorgaande lid neemt de ambtenaar van de Drechtsteden de nadere regels van het Drechtstedenbestuur in acht en houdt hij rekening met de beleidsregels die het Drechtstedenbestuur heeft geformuleerd ter zake van de uitoefening van zijn bevoegdheid. Bevoegdheden van de belastingdeurwaarder Artikel 28 1. De belastingdeurwaarder oefent de bevoegdheden en verplichtingen uit welke bij of krachtens de Algemene wet inzake rijksbelastingen, de Invorderingswet 1990, de Kostenwet invordering rijksbelastingen, de Gemeentewet, de WOZ en de Wet milieubeheer toegekend zijn aan de belastingdeurwaarder. 2. Bij de uitoefening van de bevoegdheden als bedoeld in het voorgaande lid neemt de belastingdeurwaarder de nadere regels van het Drechtstedenbestuur in acht en houdt hij rekening met de beleidsregels die het Drechtstedenbestuur heeft geformuleerd ter zake van de uitoefening van zijn bevoegdheid. Hoofdstuk 10: Ondersteuning van de Drechtraad De Drechtstedensecretaris Artikel 29 1. Er is een Drechtstedensecretaris. De Drechtstedensecretaris wordt benoemd door het Drechtstedenbestuur. 2. De Drechtstedensecretaris staat de Drechtraad, de voorzitter en de door de Drechtraad ingestelde commissies bij de uitoefening van hun taak terzijde. De Griffie Artikel 30 1. De Drechtraad wordt mede ondersteund door een regiogriffie, die bestaat uit de griffiers van de gemeenteraden van de gemeenten en, eventueel, uit medewerkers. 2. De Drechtraad wijst op voorstel van de voorzitter van de Drechtraad een coördinerend griffier aan. De voorzitter pleegt voorafgaand aan het doen van het voorstel overleg met de regiogriffie en met de gemeenten, behorend tot de Drechtsteden. 3. De Drechtraad regelt in overleg met de Drechtstedensecretaris de wijze waarop invulling wordt gegeven aan de uitoefening van de in het eerste lid bedoelde taak. Wijze van functioneren Artikel 31 1. De voorzitter van de Drechtraad is verantwoordelijk voor het bestuurlijk gezag over het functioneren van de regiogriffie. 2. De stukken die van de Drechtraad uitgaan, worden door de Drechtstedensecretaris medeondertekend. Het gestelde in artikel 30, derde lid is van overeenkomstige toepassing. 3. De Drechtraad stelt in een instructie nadere regels over de regiogriffie. 4. De Drechtraad kan regels stellen over de organisatie van de regiogriffie. Hoofdstuk 11: Ondersteuning van het Drechtstedenbestuur Netwerkdirectie Drechtsteden Artikel 32 1. Er is een Netwerkdirectie Drechtsteden, bestaande uit de Drechtstedensecretaris en de gemeentesecretarissen van de deelnemende gemeenten. 2. In de Organisatieverordening Openbaar Lichaam Drechtsteden worden de samenstelling, de positie en de taken van de Netwerkdirectie Drechtsteden beschreven. De taken van de Drechtstedensecretaris Artikel 33 1. De Drechtstedensecretaris staat het Drechtstedenbestuur, de voorzitter en de door het Drechtstedenbestuur ingestelde commissies bij de uitoefening van hun taak terzijde. Verwijderd: 4c Verwijderd: 4d Verwijderd: 5 Met opmaak: Inspringing:Links: 0 pt, Genummerd + Niveau: 1 + Nummeringopmaakprofiel: 1, 2, 3, + Beginnen bij: 1 + Uitlijning: Links + Uitgelijnd op: 27 pt + Tab na: 45 pt + Inspringen op: 45 pt, Tabs: 18 pt, Tab weergeven + Niet op 45 pt Verwijderd: 25a Met opmaak: Inspringing:Links: 0 pt, Genummerd + Niveau: 1 + Nummeringopmaakprofiel: 1, 2, 3, + Beginnen bij: 1 + Uitlijning: Links + Uitgelijnd op: 54 pt + Tab na: 72 pt + Inspringen op: 72 pt, Tabs: 18 pt, Tab weergeven + Niet op 72 pt Verwijderd: 26 Verwijderd: 25 Verwijderd: vie Verwijderd: 7 Met opmaak: Inspringing:Links: 0 pt, Genummerd + Niveau: 1 + Nummeringopmaakprofiel: 1, 2, 3, + Beginnen bij: 1 + Uitlijning: Links + Uitgelijnd op: 18 pt + Tab na: 36 pt + Inspringen op: 36 pt, Tabs: 18 pt, Tab weergeven + Niet op 36 pt + 45 pt Verwijderd: 28 Versie 5.0-11 -

2. De stukken die van het Drechtstedenbestuur uitgaan, worden door de Drechtstedensecretaris medeondertekend Formatie, organisatie en rechtspositie Artikel 34 1. De omvang van de ambtelijke organisatie wordt vastgesteld door het Drechtstedenbestuur, binnen de door de Drechtraad goedgekeurde begroting. 2. De rechtspositie en bezoldiging van de Drechtstedensecretaris, de ambtenaren en van het personeel, werkzaam op arbeidsovereenkomst naar burgerlijk recht, worden door of namens de Drechtraad vastgesteld. Verwijderd: 29 Hoofdstuk 12: De administratie en de controle Algemeen Artikel 35 De deelnemers dragen er zorg voor dat Drechtsteden te allen tijde over voldoende middelen beschikt om aan al zijn verplichtingen jegens derden te kunnen voldoen. Financiële administratie Artikel 36 1. De Drechtraad stelt bij verordening regels vast over de uitgangspunten voor het financiële beleid, alsmede voor het financiële beheer en voor de inrichting van de financiële organisatie. 2. Op de in het eerste lid bedoelde verordening is artikel 212 van de Gemeentewet van toepassing. 3. De Drechtraad stelt bij verordening regels vast voor de controle op het financiële beheer en op de inrichting van de financiële organisatie. 4. Op de in het derde lid bedoelde verordening is artikel 213 van de Gemeentewet van toepassing. 5. De artikelen 214 en 215 van de Gemeentewet zijn van overeenkomstige toepassing. De rekenkamer(functie) Artikel 37 1. De Drechtraad beraadslaagt en spreekt zich uit over onderzoeken die door de rekenkamers of rekenkamercommissies van de deelnemende gemeenten over de doelmatigheid, de doeltreffendheid en de rechtmatigheid van facetten van het door hem en door het Drechtstedenbestuur in het kader van de samenwerking gevoerde bestuur, individueel en/of gezamenlijk, zijn verricht. 2. De Drechtraad beraadslaagt jaarlijks met de voorzitters van de rekenkamer(s)(commissies) over de onderzoeksprogramma s en kan daarbij aan de voorzitters een verzoek voorleggen tot het daarin opnemen van een of meerdere onderwerpen. Investeringsfonds Artikel 38 1. Er is een Investeringsfonds Drechtsteden. 2. Het Investeringsfonds vormt een aparte post op de begroting van Drechtsteden en wordt uitsluitend gebruikt om de realisatie van projecten van regionaal belang te stimuleren en te bewerkstelligen. 3. De met gelden in het fonds verkregen rente wordt in dit fonds gestort. 4. De Drechtraad stelt bij verordening regels vast voor de voeding en het vaststellen van een investeringsprogramma en een uitvoeringsprogramma, waarin de projecten worden benoemd die hij van regionaal belang acht. In de verordening worden tevens opgenomen de voorwaarden waaraan deze projecten moeten voldoen alsmede de wijze van allocatie van financiële middelen uit het Investeringsfonds. 5. In afwijking van het gestelde in artikel 14, vijfde lid is voor het tot stand komen van een beslissing over het doen van extra stortingen door de gemeenten in het Investeringsfonds, een unaniem besluit van de raden van de deelnemers vereist. De begroting Artikel 39 1. De Drechtraad stelt jaarlijks vóór 15 juli de begroting vast voor het eerstvolgende begrotingsjaar. 2. Het Drechtstedenbestuur zendt de ontwerp-begroting uiterlijk zes weken voor de voorgenomen datum van vaststelling door de Drechtraad toe aan de raden van de deelnemende gemeenten. De ontwerp-begroting wordt gelijktijdig toegezonden aan de leden van de Drechtraad. 3. De raden van de deelnemende gemeenten kunnen het Drechtstedenbestuur van hun gevoelen omtrent de ontwerp-begroting doen blijken. Het Drechtstedenbestuur voegt de ontvangen commentaren, waarin dit gevoelen is vervat, voorzover deze ten minste een week voor de voorgenomen datum van vaststelling door de Drechtraad zijn ontvangen, bij de ontwerp-begroting, zoals deze aan de Drechtraad wordt aangeboden. 4. De vastgestelde begroting wordt vóór 15 juli met alle bijbehorende bescheiden aan Gedeputeerde Staten toegezonden. Van de vaststelling doet het Drechtstedenbestuur mededeling aan de raden van de deelnemende gemeenten. Verwijderd: 29a Verwijderd: 0 Met opmaak: Inspringing:Links: 0 pt, Genummerd + Niveau: 1 + Nummeringopmaakprofiel: 1, 2, 3, + Beginnen bij: 1 + Uitlijning: Links + Uitgelijnd op: 27 pt + Tab na: 45 pt + Inspringen op: 45 pt, Tabs: Niet op 45 pt Verwijderd: 1 Met opmaak: Inspringing:Links: 0 pt, Genummerd + Niveau: 1 + Nummeringopmaakprofiel: 1, 2, 3, + Beginnen bij: 1 + Uitlijning: Links + Uitgelijnd op: 18 pt + Tab na: 36 pt + Inspringen op: 36 pt, Tabs: Niet op 36 pt Verwijderd: 2 Verwijderd: 3 Versie 5.0-12 -

Inhoud van de begroting Artikel 40 1. De Drechtraad stelt een verordening vast over de wijze waarop de door de deelnemende gemeenten en andere publiekrechtelijke lichamen verschuldigde algemene en specifieke bijdrage wordt berekend. Bij het opstellen van de verordening geldt als uitgangspunt dat de financiële gevolgen uitsluitend worden gedragen door de gemeenten die de betreffende taken hebben overgedragen. 2. In de ontwerp-begroting wordt aangegeven de naar raming door elke deelnemende gemeente verschuldigde algemene en specifieke bijdrage voor het jaar waarop de begroting betrekking heeft. 3. De deelnemende gemeenten betalen de in het eerste lid bedoelde totale bijdrage bij wijze van voorschot. Het Drechtstedenbestuur stelt de frequentie van betaling vast, waarbij geldt dat de totale bijdrage in ten minste 2 halfjaarlijkse termijnen wordt betaald. 4. Na vaststelling van de begroting zendt het Drechtstedenbestuur de begroting aan de raden van de deelnemende gemeenten, die ervoor zorgen dat het in deze begroting voor de betreffende gemeente als bijdrage in de kosten van de Drechtsteden geraamde bedrag, in de gemeentebegroting wordt opgenomen. 5. De relevante bepalingen uit dit hoofdstuk zijn zoveel mogelijk van overeenkomstige toepassing op wijzigingen van de begroting. 6. De artikelen 192 en 208 tot en met 211 van de Gemeentewet zijn van overeenkomstige toepassing. Weigering opname in begroting Artikel 41 Wanneer aan de Drechtraad blijkt, dat de raad van een gemeente niet voldoet of zal voldoen aan het gestelde in artikel 40, vierde lid, van deze regeling, verzoekt de Drechtraad aan Gedeputeerde Staten om over te gaan tot toepassing van artikel 194 van de Gemeentewet. De rekening Artikel 42 1. Van de inkomsten en uitgaven van de Drechtsteden over het afgelopen jaar wordt door het Drechtstedenbestuur verantwoording afgelegd aan de Drechtraad onder overlegging van de rekening met de daarbij behorende bescheiden. 2. Het Drechtstedenbestuur biedt de in het eerste lid bedoelde rekening, met toevoeging van een verslag als bedoeld in artikel 213, tweede lid van de (gedualiseerde) Gemeentewet alsmede met toevoeging van hetgeen het Drechtstedenbestuur voor zijn verantwoording dienstig acht, ter vaststelling aan de Drechtraad aan. 3. Het Drechtstedenbestuur zendt de ontwerp-rekening uiterlijk zes weken voor de voorgenomen datum van vaststelling door de Drechtraad toe aan de Drechtraad en aan de raden van de deelnemende gemeenten. Onderzoek en vaststelling Artikel 43 1. De Drechtraad onderzoekt de rekening zonder uitstel en stelt haar vóór 15 juli vast. 2. De rekening wordt vóór 15 juli met alle bijbehorende bescheiden aan Gedeputeerde Staten toegezonden. Van de vaststelling doet het Drechtstedenbestuur mededeling aan de raden van de deelnemende gemeenten. 3. De vaststelling van de rekening strekt het Drechtstedenbestuur tot décharge, behoudens later in rechte gebleken onregelmatigheden, ten aanzien van het daarin verwoorde financieel beheer. Bijdrage per gemeente Artikel 44 1. In de rekening worden de door elk van de deelnemende gemeenten over het betreffende kalenderjaar werkelijk verschuldigde bedragen opgenomen. 2. Verrekening van het verschil tussen het op grond van artikel 40, derde lid betaalde voorschot en de werkelijk verschuldigde bedragen vindt plaats onmiddellijk na kennisgeving aan de deelnemende gemeenten van de vaststelling van de rekening. Weigering verrekening Artikel 45 Wanneer aan de Drechtraad blijkt, dat een gemeenteraad van een gemeente niet voldoet of zal voldoen aan het gestelde in artikel 37, tweede lid, van deze regeling, verzoekt de Drechtraad aan Gedeputeerde Staten om over te gaan tot toepassing van artikel 195 van de Gemeentewet. Scheiding belastingen en andere taken Artikel 46 1. Drechtsteden houdt de administratie voor de opgelegde aanslagen en ingevorderde belastingen gescheiden van de administratie voor andere taken van Drechtsteden. 2. De ingevorderde belastingen worden beheerd op een uitsluitend daartoe bestemde rekening. 3. Het is Drechtsteden niet toegestaan te ontvangen of ontvangen belastingen te verrekenen met bijdragen van de gemeenten aan Drechtsteden. Verwijderd: 3 Verwijderd: 3 Verwijderd: a Verwijderd: 34 Verwijderd: 35 Verwijderd: 6 Verwijderd: 37 Met opmaak: Genummerd + Niveau: 1 + Nummeringopmaakprofiel: 1, 2, 3, + Beginnen bij: 1 + Uitlijning: Links + Uitgelijnd op: 0 pt + Tab na: 18 pt + Inspringen op: 18 pt Verwijderd: 3 Verwijderd: 37a Verwijderd: 37b Versie 5.0-13 -

Periodieke betaling van en informatievoorziening over belastingen Artikel 47 1. Ingevorderde belastingen worden maandelijks overgemaakt naar een rekening van de desbetreffende gemeente. 2. Het Drechtstedenbestuur zendt periodiek aan de colleges van burgemeesters en wethouders van de gemeenten een overzicht van de te heffen, geheven, in te vorderen en ingevorderde belastingen. Daarbij wordt zoveel mogelijk aangesloten bij de Planning en Controlcyclus van de betreffende gemeente. Verwijderd: 3 Verwijderd: c Hoofdstuk 13: Verantwoording Verantwoording Artikel 48 1. Het Drechtstedenbestuur geeft -samen dan wel ieder lid afzonderlijk ongevraagd aan de Drechtraad alle inlichtingen die voor een juiste beoordeling van het door het Drechtstedenbestuur te voeren en gevoerde bestuur nodig zijn. 2. Het Drechtstedenbestuur geeft -samen dan wel ieder lid afzonderlijk aan de Drechtraad, wanneer de Drechtraad of een of meer leden daarvan hierom verzoekt, alle gevraagde inlichtingen. 3. Het Drechtstedenbestuur is, samen en ieder lid afzonderlijk, aan de Drechtraad verantwoording verschuldigd voor het door hen gevoerde bestuur. 4. Een lid van het Drechtstedenbestuur kan door de Drechtraad worden ontslagen, indien dit lid het vertrouwen van de Drechtraad niet meer bezit. In dit geval zijn de artikelen 49 en 50 van de Gemeentewet van overeenkomstige toepassing. 5. Het bepaalde in het eerste tot en met het vierde lid is van overeenkomstige toepassing op de voorzitter voor het door hem gevoerde bestuur. Artikel 49 1. De Drechtraad geeft aan de raden van de deelnemende gemeenten gevraagd dan wel ongevraagd alle inlichtingen die voor een juiste beoordeling van het door de Drechtraad gevoerde en te voeren beleid nodig zijn. 2. De Drechtraad stelt een informatieprotocol vast voor de wijze waarop de in het eerste lid bedoelde inlichtingen worden verstrekt. 3. Een lid van de Drechtraad geeft aan de raad die hem heeft aangewezen alle inlichtingen die door de raad, of één of meer leden daarvan, worden gevraagd, en wel op de in het reglement van orde voor de vergaderingen van die raad aangegeven wijze. 4. Een lid van de Drechtraad is aan de raad die hem heeft aangewezen, verantwoording verschuldigd voor het door hem in de Drechtraad gevoerde beleid en wel op de in het reglement van orde voor de vergaderingen van die raad aangegeven wijze. 5. De benoeming van een lid van de Drechtraad kan door de raad die hem heeft benoemd worden ingetrokken, indien dit lid het vertrouwen van die raad niet meer bezit. Verwijderd: 3 Verwijderd: 3 Hoofdstuk 14: Geschillen Geschillen Artikel 50 1. Onverminderd het gestelde in artikel 28 van de Wgr worden geschillen over de toepassing van de regeling, in de ruimste zin van het woord, daaronder begrepen de wijze waarop lokaal invulling wordt gegeven aan vastgesteld regionaal beleid, onderworpen aan een niet-bindend deskundigenadvies. 2. Voordat wordt overgegaan tot het vragen van het in het eerste lid bedoelde deskundigenadvies, wordt het geschil besproken tussen een afvaardiging van het Drechtstedenbestuur en een afvaardiging van het college van de gemeente waarmee het geschil bestaat. 3. Indien het in het tweede lid bedoelde overleg niet tot een oplossing leidt benoemen het Drechtstedenbestuur en het college van de betreffende gemeente elk een onafhankelijke deskundige. Beide deskundigen benoemen een derde deskundige, die tevens als voorzitter van de adviescommissie optreedt. Het Drechtstedenbestuur treedt mede namens de betreffende gemeente op als opdrachtgever van de commissie. In de opdracht wordt ten minste het probleem geschetst, worden de te beantwoorden vragen geformuleerd en wordt de termijn genoemd waarbinnen de commissie haar advies dient uit te brengen. 4. De in het derde lid bedoelde commissie regelt zelf de wijze waarop zij haar advies tot stand brengt. Het advies wordt tegelijkertijd toegezonden aan het Drechtstedenbestuur en aan het college van de betreffende gemeente. 5. Na ontvangst van het advies treden de in het tweede lid bedoelde personen nogmaals in overleg om te trachten tot een oplossing van het geschil te komen. Indien het overleg niet tot een oplossing leidt, is elk der partijen vrij om het geschil overeenkomstig het gestelde in artikel 28 van de Wgr, voor te leggen aan Gedeputeerde Staten. 6. De kosten van de adviescommissie worden door het Drechtstedenbestuur en de betreffende gemeente ieder voor de helft gedragen. Verwijderd: 4 Met opmaak: Inspringing:Links: 0 pt, Genummerd + Niveau: 1 + Nummeringopmaakprofiel: 1, 2, 3, + Beginnen bij: 1 + Uitlijning: Links + Uitgelijnd op: 54 pt + Tab na: 72 pt + Inspringen op: 72 pt, Tabs: 18 pt, Tab weergeven + Niet op 45 pt + 72 pt Versie 5.0-14 -

Hoofdstuk 15: Archief Het archief Artikel 51 Het Drechtstedenbestuur is belast met de zorg en het toezicht op de bewaring en het beheer van de archiefbescheiden van de Drechtsteden, overeenkomstig een door de Drechtraad met inachtneming van de Archiefwet en andere relevante wet- en regelgeving, vast te stellen verordening. Verwijderd: 4 Hoofdstuk 16: Toetreding, uittreding, wijziging en opheffing Toetreding Artikel 52 1. Ten behoeve van de uitvoering van specifiek opgedragen taken als bedoeld in artikel 5, derde lid, kunnen ook andere dan de in de aanhef genoemde gemeenten alsmede andere publiekrechtelijke lichamen toetreden tot deze regeling. Het Drechtstedenbestuur zendt in dat geval een verzoek tot toetreding van een andere gemeente of publiekrechtelijk lichaam tot deze regeling aan de raden, de colleges en de burgemeesters van de deelnemende gemeenten. 2. Toetreding tot de regeling kan plaatsvinden bij daartoe strekkende besluiten van de Drechtraad en de bestuursorganen van de deelnemende gemeenten en, voor wat betreft de taken als bedoeld in het eerste lid, van de andere deelnemende publiekrechtelijke lichamen. 3. De Drechtraad regelt de gevolgen van de toetreding en kan aan die toetreding voorwaarden verbinden. 4. De toetreding gaat in op de in het toetredingsbesluit genoemde datum. 5. Terstond na de toetreding worden door de gemeenteraad van de toetredende gemeente of door het algemeen bestuur van het publiekrechtelijk lichaam de leden van de Drechtraad aangewezen. Behoudens eerdere beëindiging van het lidmaatschap treden de benoemde leden af op het tijdstip waarop de dan zitting hebbende leden van de Drechtraad aftreden. Uittreding Artikel 53 1. Een deelnemende gemeente en een deelnemend publiekrechtelijk lichaam kan uittreden door toezending aan de Drechtraad van een daartoe strekkend besluit van haar bestuursorganen. De Drechtraad besluit over de voorwaarden waaronder de uittreding geëffectueerd kan worden en regelt de financiële en overige gevolgen van de uittreding. 2. Tenzij de Drechtraad een kortere termijn bepaalt, kan de uittreding niet eerder plaatsvinden dan tegen 31 december van het tweede kalenderjaar volgend op de datum van het in het eerste lid bedoelde uittredingsbesluit. Wijziging Artikel 54 1. Wijziging van de regeling kan plaatsvinden bij daartoe strekkende besluiten van de bestuursorganen van alle deelnemende gemeenten en alle deelnemende publiekrechtelijke lichamen. 2. Zowel het Drechtstedenbestuur, als de bestuursorganen van de deelnemers aan deze regeling kunnen voorstellen doen tot wijziging van de regeling. 3. Een besluit tot wijziging dat conform het gestelde in het eerste lid tot stand is gekomen, treedt in werking op de in het wijzigingsbesluit genoemde datum. Opheffing Artikel 55 1. De regeling kan worden opgeheven bij daartoe strekkende besluiten van de bestuursorganen van alle deelnemende gemeenten en publiekrechtelijke lichamen. 2. Een besluit als bedoeld in het eerste lid kan niet worden genomen dan nadat de Drechtraad daarover is gehoord. 3. De opheffing gaat in op de in het opheffingsbesluit genoemde datum. 4. In geval van opheffing van de regeling stelt de Drechtraad ter regeling van de financiële en andere gevolgen van de opheffing een liquidatieplan vast gehoord het Drechtstedenbestuur, de bestuursorganen van de deelnemende gemeenten en publiekrechtelijke lichamen. Hierbij kan van bepalingen van deze regeling worden afgeweken. 5. Het liquidatieplan voorziet in de verplichting van de deelnemers alle rechten en verplichtingen van het openbaar lichaam over de deelnemers te verdelen op een in het plan te bepalen wijze. 6. Het liquidatieplan voorziet in ieder geval ook in de financiële en overige gevolgen die de opheffing voor het personeel heeft. Het plan bevat een personeelsplan als bedoeld in artikel 108 van de Wgr. 7. Het Drechtstedenbestuur is belast met de uitvoering van de liquidatie conform het liquidatieplan. 8. Zonodig blijven de bestuursorganen en commissies van de Drechtsteden ook na het tijdstip van opheffen in functie totdat de liquidatie is beëindigd. 9. Alle rechten en verplichtingen van de regeling die resteren na uitvoering van het liquidatieplan gaan bij vereffening over naar de gemeenten, naar evenredigheid van de grootte van hun bijdrage aan de regeling in het jaar voorafgaande aan de opheffing. Verwijderd: 4 Met opmaak: Genummerd + Niveau: 1 + Nummeringopmaakprofiel: 1, 2, 3, + Beginnen bij: 1 + Uitlijning: Links + Uitgelijnd op: 0 pt + Tab na: 18 pt + Inspringen op: 18 pt Verwijderd: 4 Met opmaak: Genummerd + Niveau: 1 + Nummeringopmaakprofiel: 1, 2, 3, + Beginnen bij: 1 + Uitlijning: Links + Uitgelijnd op: 0 pt + Tab na: 18 pt + Inspringen op: 18 pt Verwijderd: 4 Met opmaak: Genummerd + Niveau: 1 + Nummeringopmaakprofiel: 1, 2, 3, + Beginnen bij: 1 + Uitlijning: Links + Uitgelijnd op: 0 pt + Tab na: 18 pt + Inspringen op: 18 pt Verwijderd: 4 Met opmaak: Genummerd + Niveau: 1 + Nummeringopmaakprofiel: 1, 2, 3, + Beginnen bij: 1 + Uitlijning: Links + Uitgelijnd op: 0 pt + Tab na: 18 pt + Inspringen op: 18 pt Versie 5.0-15 -

Hoofdstuk 17: Overgangs- en slotbepalingen Evaluatie Artikel 56 De Drechtraad draagt zorg voor een evaluatie van de regeling in 2009. Bij deze evaluatie worden de bestuursorganen van de Drechtsteden en de deelnemers betrokken. De evaluatie wordt aan de deelnemers ter besluitvorming voorgelegd. Geldigheidsduur Artikel 57 Deze regeling wordt getroffen voor onbepaalde tijd. Inwerkingtreding Artikel 58 De regeling treedt in werking op 8 maart 2006. Citeertitel Artikel 59 De regeling kan worden aangehaald als Gemeenschappelijke regeling Drechtsteden. Verwijderd: 4 Verwijderd: 4 Verwijderd: 4 Verwijderd: 4 Versie 5.0-16 -

Pagina - 5 -: [1] Met opmaak ben kokx 3-2-2009 8:51 Inspringing:Links: 45 pt, Genummerd + Niveau: 1 + Nummeringopmaakprofiel: i, ii, iii, + Beginnen bij: 1 + Uitlijning: Rechts + Uitgelijnd op: 27 pt + Tab na: 45 pt + Inspringen op: 45 pt, Tabs: Niet op 45 pt Pagina - 5 -: [2] Met opmaak ben kokx 3-2-2009 8:51 Inspringing:Links: 45 pt, Genummerd + Niveau: 1 + Nummeringopmaakprofiel: i, ii, iii, + Beginnen bij: 1 + Uitlijning: Rechts + Uitgelijnd op: 27 pt + Tab na: 45 pt + Inspringen op: 45 pt, Tabs: Niet op 45 pt Pagina - 5 -: [3] Met opmaak ben kokx 3-2-2009 8:51 Inspringing:Links: 45 pt, Genummerd + Niveau: 1 + Nummeringopmaakprofiel: i, ii, iii, + Beginnen bij: 1 + Uitlijning: Rechts + Uitgelijnd op: 27 pt + Tab na: 45 pt + Inspringen op: 45 pt, Tabs: Niet op 45 pt Pagina - 6 -: [4] Met opmaak ben kokx 3-2-2009 8:51 Inspringing:Links: 18 pt, Meerdere niveaus + Niveau: 3 + Nummeringopmaakprofiel: a, b, c, + Beginnen bij: 1 + Uitlijning: Links + Uitgelijnd op: 36 pt + Tab na: 54 pt + Inspringen op: 54 pt, Tabs: 36 pt, Tab weergeven + Niet op 54 pt Pagina - 6 -: [5] Met opmaak ben kokx 3-2-2009 8:51 Meerdere niveaus + Niveau: 2 + Nummeringopmaakprofiel: a, b, c, + Beginnen bij: 1 + Uitlijning: Links + Uitgelijnd op: 18 pt + Tab na: 36 pt + Inspringen op: 36 pt Pagina - 6 -: [6] Met opmaak ben kokx 3-2-2009 8:51 Meerdere niveaus + Niveau: 1 + Nummeringopmaakprofiel: 1, 2, 3, + Beginnen bij: 1 + Uitlijning: Links + Uitgelijnd op: 0 pt + Tab na: 18 pt + Inspringen op: 18 pt

bijlage 14 Vergadernotitie voor de Drechtraad van 18 maart 2009 agendapunt 8c datum 16 februari 2009 steller C. Roozemond doorkiesnummer Onderwerp Begrotingswijziging 2009 Bureau Leerplicht en Voortijdig Schoolverlaten e-mail c.roozemond@drechtsteden.nl Gevraagde beslissing Vaststellen van de begrotingswijziging Verdere procedure en communicatie Na vaststelling door de Drechtraad gaat de begrotingswijziging ter kennisneming naar de provincie Zuid-Holland. Financiële consequenties De totale gemeentelijke bijdragen dalen met 200.000, rekening houdend met de voor 2009 beschikbare overige baten. Het kostendekkend tarief voor 2009 is vastgesteld op 18,54 per leerling, uitgaande van de geactualiseerde leerlingaantallen. Door de variatie in die leerlingaantallen verschilt het effect per gemeente. Toelichting Bureau Leerplicht en Voortijdig Schoolverlaten (BLVS) voert voor alle gemeenten in Zuid-Holland Zuid de RMC-taken (Regionale Meld- en Coördinatiefunctie) uit en sinds 1 augustus 2007 ook de Kwalificatieplicht. Daarnaast voert BLVS voor de volgende gemeenten de Leerplichttaken uit: Alblasserdam, Dordrecht, Hendrik-Ido-Ambacht, Papendrecht, Sliedrecht, Zwijndrecht, Gorinchem, Hardinxveld-Giessendam, Leerdam en vanaf 01-01-2008 ook voor de gemeenten Binnenmaas, Cromstrijen, Giessenlanden, Korendijk, Nieuw-Lekkerland, Oud-Beijerland, Strijen en Zederik. Op 19 maart 2008 heeft de Drechtraad ingestemd met de uitbreiding van de Leerplichttaken voor de laatst genoemde acht gemeenten. In de op 19 maart 2008 vastgestelde notitie is opgenomen dat vanaf 2009 een kostendekkend tarief per leerling berekend wordt op basis waarvan alle gemeenten (inclusief de Drechtsteden-gemeenten en de gemeenten Gorinchem, Hardinxveld- Giessendam en Leerdam) naar rato van het leerlingenaantal zullen bijdragen. Het kostendekkend tarief voor 2009 bedraagt 18,54 (exclusief B.T.W.) per leerling. Dit is een stijging met 3,86% ten opzichte van het tarief van 17,85, dat in 2008 is gehanteerd voor de Drechtsteden-gemeenten en de gemeenten Gorinchem, Hardinxveld-Giessendam en Leerdam. Dit percentage komt overeen met het algemene stijgingspercentage dat voor de begroting 2009 van de GRD is gehanteerd.

pagina 2, agendapunt Conform de bijdrageverordening wordt uitgegaan van het leerlingenaantal op peildatum 1 januari van het voorgaande jaar. Voor 2009 is dit dus peildatum 1 januari 2008. Voor het bepalen van het leerlingenaantal op de peildatum wordt het aantal leerlingen in de leeftijdcategorie 5 t/m 17 jaar, geregistreerd bij het Centraal Bureau voor de Statistiek, gehanteerd. Bijgaand is een overzicht opgenomen van de bijdrage 2009 per gemeente. In dit overzicht is af te lezen dat de leerlingenaantallen van de gemeenten afwijken van eerdere gehanteerde prognoses. Oorzaak van dit verschil is dat uitgegaan is van de GBA-gegevens die door de gemeenten zijn verstrekt voor leerlingen van 4 tot en met 18 jaar in plaats van 5 tot en met 17 jaar. Op totaalniveau gaat het om een flink lager leerlingenaantal. Hierdoor zal ook de bijdrage 2009 voor deze gemeenten afwijken ten opzichte van de vastgestelde begroting 2009. Voorgesteld wordt om de bijdragen van de deelnemende gemeenten conform bijgevoegd overzicht vast te stellen. In de primaire begroting 2009 zijn de baten ter uitvoering van de Kwalificatieplicht nog niet opgenomen. Deze middelen zullen voor 414.668 in de begroting worden opgenomen. Daarnaast komt de begrote bijdrage uit de reserve ( 122.095) te vervallen en is een post voor overige baten ( 78.500), waaronder projectgelden, opgenomen. De lastenkant van de begroting 2009 is overeenkomstig de batenkant bijgesteld. Bij de lasten is rekening gehouden met het recent vastgestelde organisatieplan van het Bureau Leerplicht en Voortijdig Schoolverlaten en de neerwaarts bijgestelde gemeentelijke bijdragen. Begrotingswijziging (bedragen x 1.000) Primaire begroting 2009 Begrotingswijziging 2009 Begroting 2009 na wijziging lasten baten saldo lasten baten saldo Lasten baten saldo 2.265 2.265 0 170 170 0 2.435 2.435 0 Specificatie baten begrotingswijziging: - baten Kwalificatieplicht 415.000 + - bijdrage uit de reserve 122.000 -/- - bijdrage gemeenten 201.000 -/- - overige baten 78.000 + totaal 170.000 +

pagina 3, agendapunt Bijdrage per gemeente 1e begrotingswijziging 2009 Bureau Leerplicht en Voortijdig Schoolverlaten Overzicht bijdrage 2009 per gemeente Oude prognose Opgenomen in Werkelijk Bijdrage Begrotingswijziging Gemeenten leerlingenaantal primaire begroting leerlingenaantal 2009 bijdrage 2009 2009 per 1/1/2008 Alblasserdam 3.820 69.432 3.321 61.571 7.861- Dordrecht 22.477 408.530 18.677 346.272 62.259- H.I. Ambacht 5.459 99.217 4.641 86.044 13.173- Papendrecht 6.072 110.357 5.165 95.759 14.598- Sliedrecht 4.602 83.649 3.868 71.713 11.936- Zwijndrecht 8.203 149.095 6.823 126.498 22.597- Gorinchem 5.166 93.899 5.497 101.914 8.016 Hardinxveld Giessendam 3.694 67.134 3.308 61.330 5.804- Leerdam 3.364 61.147 3.614 67.004 5.857 Giessenlanden 3675 74.429 2.640 48.946 25.483- Zederik 3675 74.429 2.539 47.073 27.356- Nieuw-Lekkerland 2900 58.733 2.062 38.229 20.503- Binnenmaas 3800 76.960 4.336 80.389 3.429 Cromstrijen 2000 40.505 2.075 38.471 2.035- Oud-Beijerland 4100 83.036 4.235 78.517 4.519- Korendijk 1700 34.430 1.852 34.336 94- Strijen 1400 28.354 1.517 28.125 229- Totaal 86.107 1.613.336 76.170 1.412.192 201.145- Alle bedragen exclusief btw

bijlage 15 Vergadernotitie voor de Drechtraad van 18 maart 2009 Onderwerp Begrotingswijziging 2009 Service Centrum Drechtsteden agendapunt 8c datum 16 februari 2009 steller J. van Dijk doorkiesnummer 078 6398513 e-mail jvan.dijk@drechtsteden.nl Gevraagde beslissing Vaststellen van de begrotingswijziging Verdere procedure en communicatie Na vaststelling door de Drechtraad gaat de begrotingswijziging ter kennisneming naar de provincie Zuid-Holland. Financiële consequenties Zie toelichting Toelichting In de vergadering van 17 december 2008 is de Drechtraad geïnformeerd over de ontwikkelingen bij het SCD en het IP&A-programma, onder andere met de informatiebrief aan de colleges van 10 december 2008. Daarbij is aangegeven dat de transitiekosten van het SCD in 2009 en 2010 doorlopen en van een hoger niveau zijn. Vanaf 2011 zijn er geen transitiekosten meer. De kosten die verbonden zijn aan de noodzakelijk gebleken formatie-uitbreidingen worden dan in de reguliere begroting opgenomen, en gedekt uit de resultaten van het programma Standaardisatie & Innovatie. In de informatiebrief is aangegeven dat het SCD verder nog geconfronteerd wordt met extra kosten van salarisgaranties en oude FPU-rechten van medewerkers, en dat dit separaat met de deelnemers zal worden afgewikkeld. Daarnaast zijn er een paar ontwikkelingen in het volume aan dienstverlening van het SCD voor 2009. Teneinde de begroting 2009 van het SCD actueel te houden, en om te voldoen aan het principe van begrotingsrechtmatigheid, wordt een begrotingswijziging voorgesteld, waarin de nu bekende onderdelen zijn opgenomen: Bedrag x 1 miljoen Transitiekosten + 2,50 Salarisgaranties + 0,75 Aanvullende opdrachten + 1,00 Materiele voorzieningen + 0,80 Dienstverlening regio ZHZ - 0,60 Totaal + 4,45

pagina 2, agendapunt Transitiekosten: zoals in de informatiebrief van 10 december 2008 is gemeld worden de transitiekosten voor 2009 begroot op totaal 2,5 miljoen. Zoals in de brief ook is opgenomen vindt rapportage van de stand van zaken plaats bij de 1 e en 2 e marap. Daarbij wordt aan de Drechtraad ook de bijdrage per deelnemer (rekening houdend met de gemaakte garantieafspraken) aan de transitiekosten ter vaststelling voorgelegd. Salarisgaranties: Zoals aangegeven zijn dit extra loonkosten die voortvloeien uit de afgegeven salarisgaranties en kosten van oude FPU-rechten van medewerkers die bij het SCD geplaatst zijn. Uitgangspunt is dat deze kosten apart worden afgewikkeld met de deelnemer van herkomst van de medewerker enerzijds, en waar de garanties het gevolg zijn van de plaatsing in het SCD deze via de begroting van het SCD op de gebruikelijke sleutel worden doorbelast aan de deelnemers aan het SCD. Aanvullende opdrachten: dit betreft kosten van aanvullende dienstverleningsopdrachten die door deelnemers op individuele basis aan het SCD worden gegeven, over het algemeen in het kader van de afgesloten dienstverleningsovereenkomsten. Deze kosten worden één op één met de desbetreffende opdrachtgever afgerekend. Voor 2009 worden de desbetreffende kosten begroot op 1,0 miljoen. Materiële voorzieningen: dit zijn materiële lasten die het SCD voor de klantorganisaties betaalt in verband met centrale inkoop door het SCD. Het betreft met name frankeerkosten en kosten van de huisdrukkerij. Deze kosten worden één op één met de deelnemer afgerekend, en worden voor 2009 begroot op 0,8 miljoen. Dienstverlening regio ZHZ: Bij de overgang van Brandweer en IVH naar de regio Zuid-Holland Zuid zijn medio 2008 afspraken gemaakt over de dienstverlening van het SCD aan die organisatieonderdelen. Deze afspraken resulteren in een lager niveau van dienstverlening, wat leidt tot een verlaging van de formatie en het budget van de SCD. Dit heeft met uitzondering van ZHZ, geen gevolgen voor de bijdrage van de deelnemers. Begrotingswijziging Voorgesteld wordt de begroting 2009 voor het begrotingsprogramma Service Centrum Drechtsteden als volgt te wijzigen: Bedragen Begroting 2009 x 1.000 Voor wijziging Wijziging Na wijziging Lasten 37.950 4.450 42.400 Baten 37.950 4.450 42.400 Saldo 0 0 0

bijlage 16 Vergadernotitie voor de Drechtraad van 18 maart 2009 Onderwerp Begrotingswijziging 2009 Sociale Dienst Drechtsteden, en Bureau Drechtsteden agendapunt 8c datum 16 februari 2009 steller J. van Dijk doorkiesnummer 078 6398513 e-mail jvan.dijk@drechtsteden.nl Gevraagde beslissing Vaststellen van de begrotingswijzigingen Verdere procedure en communicatie Na vaststelling door de Drechtraad gaat de begrotingswijzigingen ter kennisneming naar de provincie Zuid-Holland. Financiële consequenties De begrotingswijzigingen hangen samen met wijzigingen in de doeluitkeringen van het Rijk, deze wijzigingen zijn voor de gemeenten budgettair neutraal. Door herschikking van de apparaatslasten dalen de gemeentelijke bijdrage aan de SDD licht, met in totaal 67.000. Toelichting De voorgestelde begrotingswijzigingen zijn veelal naar aanleiding van de aanpassingen van doeluitkeringen van het Rijk. De volgende wijzigingen zijn verwerkt. Re-integratie: hier is een ophoging van zowel de baten als lasten van 2,5 miljoen opgenomen. Dit hangt vooral samen met de aanpassing van de toegekende Rijksmiddelen in het kader van het participatiebudget. Het participatiebudget is ingevoerd met ingang van 01-01-2009 en omvat de voorheen gescheiden geldstromen voor werk (het WWB-werkdeel), inburgering en volwasseneducatie (de WEB-gelden) Deze WEB-gelden lopen met ingang van 2009 via het begrotingsprogramma Sociale Dienst Drechtsteden, en dus niet meer via het begrotingsprogramma Bureau Drechtsteden. De begroting voor het begrotingsprogramma Bureau Drechtsteden wordt daarom gelijktijdig verlaagd met het daarin opgenomen bedrag aan WEB-gelden van 3,2 miljoen. Voor de gemeenten is deze wijziging budgettair neutraal. De gemeente Dordrecht ontvangt de WEB-gelden overigens in 2009 nog niet middels het participatiebudget. Bijstandsverlening: ten opzichte van de primaire begroting is een neerwaartse aanpassing toegepast van 1,5 miljoen, op grond van de door het Rijk toegekende voorlopige budgetten WWB-Inkomensdeel, de verwachting van de debiteuren opbrengsten 2009, en de verwachting van verstrekkingen WWB/IOAW/IOAZ/BBZ.

pagina 2, agendapunt WMO: naar aanleiding van de budgetverdeling door de regiegroep Wmo is een aanpassing gedaan. Ook zijn de eigen bijdragen, die door het CAK worden geïnd nu afzonderlijk in de begroting opgenomen Het totale bedrag gemoeid met de wijzigingen op dit onderdeel is daarmee 4,4 miljoen. Apparaatskosten: - De lasten stijgen met 400.000 voor de projectkosten voor de inrichting van het Werkplein. Deze kosten worden gedekt door een onttrekking aan de organisatie- en innovatiereserve. Die reserve is daarmee uitgeput. De apparaatlasten 2009 worden dus 400.000 hoger, maar door de dekking uit de innovatiereserve heeft dit geen consequenties voor de gemeentelijke bijdrage. - De uitvoeringsbudgetten Wmo worden in deze eerste begrotingswijziging opgenomen voor de dekking van de (WMO) apparaatlasten. Deze worden conform de afspraken gemaakt in de Wmo regiegroep opgehaald bij de deelnemende gemeenten. Het betreft hier 824.000. - De dekking van de overige apparaatlasten wordt ten opzichte van de primaire begroting aangepast. Dit leidt tot een lastenverlichting voor de deelnemende gemeenten. De lastenverlichting is het gevolg van de inzet van programmabudgetten. - Bij de primaire begroting SDD is een onttrekking aan de exploitatiereserve SDD begroot van 400.000, ter compensatie van het verwachte dekkingsverlies uit het WWB-werkdeel. Dekking blijkt toch mogelijk via het participatiebudget, zodat onttrekking aan de reserve achterwege kan blijven. Voor de gemeenten is dit budgettair neutraal. - De dekking van het project Route23 ( 180.000) uit het participatiebudget wordt vervangen door dekking vanuit reguliere budgetten. - Net als voorgaande jaren zijn de opbrengsten uit de dienstverleningsovereenkomsten (DVO s) nu opgevoerd ter dekking van de lasten. Ook dit draagt bij aan het beperken van de bijdrage van de gemeenten. Dit betreft een bedrag van 247.000. De DVO met de gemeente Nieuw Lekkerland zal worden beëindigd met ingang van 1 januari 2010. Begrotingswijzigingen De volgende begrotingswijzigingen voor 2009 worden voorgesteld. Begrotingsprogramma Sociale Dienst Drechtsteden bedragen x 1.000 Primaire begroting Begrotingswijziging Begroting na wijziging lasten baten saldo lasten baten saldo lasten baten saldo Totaal 161.389 161.389 0 5.888 5.888 0 167.277 167.277 0 Uitsplitsing programma Re-integratie 31.395 31.395 0 2.525 2.525 0 33.920 33.920 0 Kinderopvang 422 422 0 0 0 0 422 422 0 Bijstandsverlening 68.234 68.234 0-1.480-1.480 0 66.754 66.754 0 Minimabeleid 5.047 5.047 0 0 0 0 5.047 5.047 0 WMO 32.448 32.448 0 4.443 4.443 0 36.891 36.891 0 Schuldbemiddeling en 60 60 0 0 0 0 60 60 0 Budgetadvies Apparaatskosten 23.783 23.783 400 400 400 0 24.183 24.183 0

pagina 3, agendapunt Begrotingsprogramma Bureau Drechtsteden bedragen x 1.000 Begroting voor wijziging Begrotingswijziging Begroting na wijziging lasten baten saldo lasten baten saldo lasten baten saldo Totaal 9.601 8.901-700 -3.200-3.200 0 6.401 5.701-700 Gemeentelijke bijdragen Met de begrotingswijziging worden de bijdragen van de gemeenten aan het begrotingsprogramma Sociale Dienst Drechtsteden als volgt (bedragen x 1.000): Alblasserdam Dordrecht H.I. Ambacht Papendrecht Sliedrecht Zwijndrecht Totaal Sociale Dienst Drechtsteden Reintegratie 1.221 24.389 890 1.868 1.590 3.962 33.920 Kinderopvang 7 321 18 6 16 54 422 Bijstandsverlening 2.625 43.009 1.242 4.108 2.828 8.941 62.753 Minimabeleid 177 2.914 104 256 218 519 4.188 WMO-HV 1.669 10.878 1.325 2.023 2.275 4.147 22.317 WMO-ex WVG 1.007 5.922 850 1.146 1.034 1.915 11.874 Schuldbemiddeling en Budgetadvies 4 38 4 4 4 6 60 Apparaatskosten 1.000 15.887 601 1.434 1.243 2.915 23.080 Totaal 7.710 103.358 5.034 10.845 9.208 22.459 158.614 De gemeentelijke bijdragen voor het begrotingsprogramma Bureau Drechtsteden wijzigen niet.

bijlage 17 Advies van de Auditcommissie voor de Drechtraad van 18 maart 2009 Onderwerp Begrotingswijzigingen en kredietvoorstel agendapunt 8 c en d datum 18 februari 2009 steller J.J. t Lam doorkiesnummer 078 6398541 e-mail regiogriffie@drechtsteden.nl Betreft Dit advies heeft betrekking op de volgende stukken: 1. Begrotingswijziging 2009 BLVS 2. Begrotingswijziging 2009 SCD 3. Begrotingswijziging 2009 SDD/BDS 4. Kredietaanvraag huisvesting BDS Aandachtspunten Geen. Advies De begrotingswijzigingen vast te stellen en het gevraagde krediet beschikbaar te stellen.

bijlage 18 Vergadernotitie voor de Drechtraad op 18 maart 2009 Onderwerp Kredietaanvraag huisvesting Bureau Drechtsteden agendapunt 8c datum 29 januari 2009 steller J.H. van de Zedde doorkiesnummer (078) 6398528 e-mail j.vande.zedde@drechtsteden.nl Bijlagen Geen Gevraagde beslissing - Beschikbaar stellen van een krediet van 500.000 voor de huisvesting van Bureau Drechtsteden en de jaarlijkse lasten daarvan met ingang van 2010 in de conceptbegroting 2010 te verwerken. Verdere procedure Niet van toepassing Financiële consequenties De jaarlijkse kapitaallasten nemen bij de voorgeschreven afschrijvingstermijn van 15 jaar en een rekenrente van 5 % - met ingang van 2010 toe met gemiddeld circa 50.000,-. Dit bedrag zal in de op te stellen conceptbegroting 2010 worden verwerkt. Toelichting Bureau Drechtsteden is momenteel gehuisvest op de 5 de etage van het Regiokantoor aan de Noordendijk 250. Werkplektechnisch worden de ARBO-normen al geruime tijd niet meer gehaald. Dit o.a. vanwege een toegenomen huisvestingsdruk in verband met de uitbreiding van enkele staffuncties, intensivering en uitbreiding van programma s, inzet externen en op detacheringsbasis, de huisvesting van controlemedewerkers van de accountant e.d. Ook het inmiddels structurele gebruik door het Bureau van ROM-D ruimte die met ingang van medio 2009 niet meer beschikbaar zal zijn - vervalt en leidt dus tot het niet meer kunnen onderbrengen van de Bureaumedewerkers. ARBO-technisch gezien is dan ook een aantal aanpassingen noodzakelijk, die binnen de huidige huisvestingsmogelijkheden niet haalbaar is. Door het vertrek van het Ingenieursbureau Drechtsteden naar het gebouw De Hellingen in 2008 is de 1 ste verdieping van het gebouw Noordendijk 250 inmiddels vrijgekomen. Deze ruimte is geschikt voor de huisvesting van zowel Bureau Drechtsteden als van de nieuwe ROM-D, die eveneens met ruimtegebrek kampt, en biedt goede mogelijkheden voor desk-sharing, resp flexibele werkplekken. Gezien de mogelijkheden die deze verdieping biedt is het plan ontstaan om Bureau Drechtsteden op de 1 ste verdieping te huisvesten en daarmee tegen verhoudingsgewijs lagere meerkosten de geconstateerde ARBO-gebreken en ruimteproblemen het hoofd te kunnen bieden. Hier is namelijk voldoende ruimte om de medewerkers tbv Control & Compliance van de GRD te huisvesten, alsmede de intensivering van programma s op te vangen en de huisvesting van de accountant te genereren. Een verhuizing naar de reeds grotendeels gesloopte 1 e verdieping is goedkoper dan het verbouwen van de 5 de verdieping (extra sloopkosten, het openhouden van de winkel tijdens verbouwing, e.d.)

Overleg is gevoerd en overeenstemming is bereikt met de secretaris van de regio Zuid-Holland- Zuid. De plannen zijn voorts besproken met de medewerkers van het Bureau. Vervolgens is de Ondernemingsraad van Bureau Drechtsteden geconsulteerd. Om redenen van efficiency is gekozen voor desksharing, binnen een open ruimte, met verdeling in met elkaar samenhangende werkdomeinen. Er is breed draagvlak voor de geplande verhuizing, omdat gemeend wordt dat het de productiviteit en werksfeer in het algemeen zal bevorderen. De OR van Bureau Drechtsteden heeft met de plannen ingestemd. Om die reden wordt de Drechtraad nu een huisvestingskrediet gevraagd van 500.000,=. Belangrijke elementen in het krediet zijn: Bouwkundige kosten: ruimtelijke inrichting, geluidsabsorberende wanden, elektrische installaties, geluidsabsorberende plafonds. Noodzakelijke technische aanpassingen met betrekking tot de bestaande koeling. Gedeeltelijke zonwering (binnenzijde). Inrichtingskosten samenhangend met bovengenoemde toegenomen huisvestingsdruk. Bij dit alles is uitgegaan van het maximaal meenemen van het bestaande meubilair (bureaus, stoelen, tafels, kasten enz.). Ook apparatuur (PC s, etc.) wordt in dit voorstel niet vervangen.

MEERJARENPERSPECTIEF HOLLANDS GLORIE IN HET KADER VAN VRIJETIJDSECONOMIE BUREAU DRECHTSTEDEN HOLLANDS GLORIE 16 september 2008 110404.000350

MEERJARENPERSPECTIEF Potentie De Drechtsteden beschikken over een aantal belangrijke authentieke kenmerken, zoals het water, natuur, cultuur en hun historie. Deze kenmerken worden gesymboliseerd door de iconen Kinderdijk, de historische binnenstad van Dordrecht, het natuur- en recreatiegebied Hollandse Biesbosch (onderdeel van het nationale park Biesbosch) en de rivieren. Het maritieme industrieel erfgoed biedt eveneens mogelijkheden de Drechtsteden als uniek gebied op de kaart te zetten. Het vervoersysteem over water met waterbussen voegt hier een extra dimensie aan toe. Dit vervoer verbindt de Drechtsteden ook met Rotterdam, waardoor voor beide regio s een win-win-situatie ontstaat. Het benutten van deze kwaliteiten ten behoeve van eigen inwoners, recreanten en toeristen draagt bij aan de kwaliteit van het wonen en werken in de regio. Tevens draagt een goed toeristischrecreatief product bij aan de vrijetijdseconomie, in termen van hogere bestedingen en meer werkgelegenheid. Daarmee is het product van vitaal belang voor het stimuleren van de regionale economie. Voor de komende jaren zal het doel moeten zijn dat de Drechtsteden meer en meer transformeren van een doorvoergebied naar een aangename woon- en verblijfplaats. Daarbij gaat het zowel om een autonome doorontwikkeling van de individuele iconen, als om een versterking van het totaalproduct door samenwerking. Bij doorontwikkelen van het aanbod wordt naast het uitbreiden en verbeteren van bestaande iconen ingezet op de ontwikkeling van de scheepvaart als icoon en investeringen in nieuwe grote attracties: Holland Experience, Royal House of Holland, de Ark van Noach en een tulpen- en bonsaituin. Van deze nieuwe attracties zal de Holland Experience het boegbeeld moeten worden: op een aantrekkelijk gelegen locatie in de regio krijgen bezoekers de kans in een bijzonder vormgegeven omgeving de verschillende authentieke kenmerken van de Drechtsteden en omgeving virtueel te beleven. ARCADIS 2

MEERJARENPERSPECTIEF De versterking van het totaalproduct wordt ondersteund door de ontwikkeling van knooppunten en transferia, de optimalisering van het vervoer over water en de introductie van een Hollands Glorie-pas. Perspectief voor 2020 De bezoekers In 2020 ligt de kracht van de Drechtsteden nog steeds in het authentieke, maar meer nog in het klantgerichte. Geen massatoerisme, maar aandacht voor de individuele bezoeker, die op persoonlijke en ambachtelijke wijze wordt ontvangen. Alles draait om kwaliteit; oog voor detail en het onverwachte kopje koffie. Geen kant en klare draaiboeken, maar inspelen op de klantvraag, de bezoeker uitdagen en informeren. Hierbij maakt de Drechtsteden gebruik van traditionele en moderne hulpmiddelen. Bezoekers gaan niet naar één plek of bezienswaardigheid, ze gaat naar de Drechtsteden als geheel. De klant heeft de keuze uit vele pakketten of arrangementen, maar altijd wordt vooral de combinatie van zaken verkocht. De klant krijgt hierdoor altijd wat hij verwacht, en iets extra s. Dat beetje extra zal er voor zorgen dat de bezoeker elke keer weer nieuwsgierig zal zijn naar wat de Drechtsteden nog meer in huis hebben. De bewoners Door alle fysieke ingrepen, de combinatiemogelijkheden en de persoonlijke benadering hebben de Drechtsteden een nieuw, dynamisch imago verworven. Zij staan bekend als Samen stad aan het water, waar het prettig wonen, werken en recreëren is. Hierdoor is een evenwichtige bevolkingsopbouw en een prettig woonklimaat ontstaan. Nieuwe vormen van vervoer, minder milieubelasting, nieuwe recreatiemogelijkheden. Met gunstige huizenprijzen en een toenemende grondwaarde. Een regio die zich bewust is van haar cultuur en identiteit. Door gekozen te hebben voor Toegevoegde Waarde Economie en kwaliteit is de Drechtsteden een leefbare en concurrerende regio gebleven, ondanks de stijgende olieprijzen en de teruggang van de ARCADIS 3

MEERJARENPERSPECTIEF Leefbaarheid en versterken concurrentiekracht De historische binnenstad Maritieme technologie, innovatie en binnenvaart Unieke (landschappen in de) omgeving economie in 2008-2009 als gevolg van de hypotheekcrisis. Nieuwe bedrijvigheid, met werkgelegenheid, onder andere aan de onderkant van de arbeidsmarkt. Met een florerende toeristisch-recreatieve sector die extra werkgelegenheid biedt aan honderden mensen. Een vrijetijdseconomie die, op basis van kengetallen van het CBS, zorgt voor een extra omzet van meer dan 34.000.000 per jaar en voor meer dan 3.000.000 aan toegevoegde waarde creëert. Versterken fundament Bron: Bureau Drechtsteden (2008) Economie Bereikbaarheid Toerisme Ruimte/Groen/Milieu Wonen / Stedelijke vernieuwing Sociaal Kwaliteitsimpuls Kwaliteitsimpuls Versterken fundament Scenario s De Drechtsteden kunnen kiezen voor verschillende investeringscenario s. Minimale investeringen zorgen voor een stabiele situatie waarin de werkgelegenheid gelijk zal blijven. Ook kan er gekozen worden voor een beperkte toename in investeringen in quick wins. De werkgelegenheid zal hierbij op korte termijn licht stijgen. Bij de derde mogelijkheid wordt er na de quick wins doorgepakt. Dit scenario waakt ervoor dat behaalde winst verloren gaat en zet de beweging voort. Er wordt in dit scenario niet geïnvesteerd omdat het moet omdat het slechter gaat, maar juist op het moment dat het goed gaat. Deze actie wekt vertrouwen bij de markt, waarna de private sector in actie komt en de werkgelegenheid significant zal stijgen. 0 -scenario Quick Wins Echt Investeren Programma Het Meerjaren Uitvoeringsprogramma voorziet in een samenhangend pakket aan maatregelen voor de doorontwikkeling van de iconen en de versterking van het totaalproduct. Maatregelen die zowel bijdragen aan het toeristisch-recreatief profiel van de Drechtsteden als aan een verbetering van het woon- en leefklimaat in en rondom de stad aan het water. De maatregelen zijn onder te verdelen in algemene en in specifieke maatregelen. ARCADIS 4

MEERJARENPERSPECTIEF Algemene maatregelen Vooruitlopend op investeringen in specifieke projecten zal het gebied aan een aantal basisvoorwaarden moeten voldoen. Er dient een algehele visie ontwikkeld te worden, de gebiedsmarketing dient in orde te zijn, de monitoring dient te worden opgezet en er dienen middelen beschikbaar te worden gesteld om processen in gang te zetten en aan het rollen te houden. Ook zal er een stimuleringsfonds voor ondernemers opgericht moeten worden, ter ondersteuning van een gezond ondernemersklimaat. Specifieke maatregelen Doordat de overheid gericht investeert in verbetering van de infrastructuur, worden goede randvoorwaarden gecreëerd voor private ondernemers om hun activiteiten uit te breiden en te ontplooien. Publieke investeringen in de ontwikkeling van knooppunten en transferia, optimalisering van het vervoer over water en de introductie van een Hollands Glorie-pas vormen een basis, van waaruit private investeringen volgen in de scheepvaart, de Holland Experience, Royal House of Holland, de Ark van Noach en de tulpen- en bonsaituin. De maatregelen op een rij: Knooppunten & transferia: Het inrichten van locaties waar verschillende infrastructurele stromen samenkomen. Bezoekers kunnen overstappen naar andere typen van vervoer. De knooppunten bieden mogelijkheden voor dienstverlening door zelfstandige ondernemers en kunnen dienen als vertrekpunt van arrangementen. Vervoer over water: De ontwikkeling van het water tot alternatieve vervoersader als hart van Hollands Glorie. De kade wordt de verlenging van de stad, met aanvullende mogelijkheden voor locatieontwikkeling en een verhoogde beleving van water en waterkan. De verdere uitwerking van vervoer met de waterbus speelt vooral voor toerisme een belangrijke rol. Hollands Glorie-pas: Samenwerking van publieke en private partijen om gezamenlijke marktbewerking mogelijk te maken. Deze pas maakt diverse vormen van openbaar vervoer toegankelijk, vormt een kapstok voor arrangementen, maakt gecombineerd museabezoek mogelijk en biedt de kans voor de bezoeker op korting in de horeca. ARCADIS 5

MEERJARENPERSPECTIEF Scheepvaart als icoon: Het toegankelijk en beleefbaar maken van de maritieme- en de baggerindustrie Holland Experience: Het ontwikkelen een bezoekerscentrum waar de bezoeker inzicht krijgt in de Hollanderse (water)geschiedenis en beleeft wat het is om een Nederlander te zijn. De Holland Experience dient als uitvalsbasis en versterking van de bestaande iconen van de Drechtsteden. Royal House of Holland: Het realiseren van een bezoekerscentrum, waar oude ambachten herleven en beleefd worden in een authentieke Hollandse entourage. Ark van Noach: De bouw van een nieuwe replica van de Ark van Noach, verhouding 1 op 1. Tulpen- en bonsaituin: De aanleg van een park dat inspeelt op de behoefte naar de vraag van de buitenlandse bezoekers naar één van de authentieke Hollandse iconen: de tulp. In synergie met een bonsai-tuin speelt dit concept in op een groeiende stroom buitenlandse bezoekers uit de BIRC-landen. Er is een ondernemer die wil investeren in deze ontwikkeling in dit gebied. Figuur 1: Algemene Maatregelen Structurele overheidsinvestering in kader HG Procesbegeleiding projectgroep Hollands Glorie 150.000 Figuur 2: Specifieke Maatregelen Raming Stimuleringsfonds ondernemers 150.000 Ontwikkeling van knooppunten & transferia 100.000 Vervoer over water 100.000 Begeleiding overige grote investeringen 100.000 Totaal 600.000 jaarlijks Programmabegroting De gezamenlijke investeringen van publieke en private partijen zorgen voor maatschappelijke baten en spin-off, onder andere in de vorm van directe structurele werkgelegenheid. Investeren en innoveren in de kwaliteiten van de Drechtsteden levert een verbeterd leefklimaat en draagt bij aan een goede sociaaleconomische structuur. Om de algemene maatregelen te realiseren zijn er gedurende enkele jaren structureel budgetten noodzakelijk. Figuur 1 geeft een overzicht van een inschatting van deze budgetten. Met deze proceskosten creëert de gemeente aantrekkelijke randvoorwaarden en faciliteert en stimuleert zij een gezond ondernemersklimaat. Figuur 2 presenteert een globale schatting van de benodigde gezamenlijke eenmalige publiekprivate investeringen voor de benoemde projecten. Naar schatting 25% van deze investeringen zullen door publieke partijen moeten worden gedaan; de overige 75% zal door private partijen worden geïnvesteerd. ARCADIS 6

MEERJARENPERSPECTIEF Figuur 2: Specifieke Maatregelen PPS investeringen in specifiek projecten Ontwikkeling van knooppunten & transferia Vervoer over water Hollands Glorie-pas Het nieuwe icoon Holland Experience Royal House of Holland Ark van Noach Tulpen- en bonsaituin Totaal Publieke Investering (25%) Raming 10 mln 23 mln 1 mln 1 mln 25 mln 10 mln 2 mln 10 mln 82 miljoen 20,5 miljoen eenmalig Deze 25% overheidsinvesteringen nemen voor private investeerders de onrendabele top weg. Indien er geen private investeringen volgen, zijn de publieke investeringen niet noodzakelijk. We gaan er van uit dat de exploitatiekosten worden gedragen door de initiatiefnemers. Uit voorgesprekken met ondernemers is gebleken dat de mogelijke initiatiefnemers van de specifieke maatregelen mogelijkheden zien in het gebied en bereid zijn te investeren en te exploiteren, mits de overheid de juiste randvoorwaarden schept. De gezamenlijke investeringen leveren naar verwachting 420 fte per jaar aan directe en indirecte werkgelegenheid op. Aangenomen wordt dat door deze extra werkgelegenheid 150 man structureel uit de bijstand gehouden kan worden door het aanbieden van arbeidsplaatsen aan de onderkant van de arbeidsmarkt (die de overheid nu circa 30.000 per jaar per persoon kost). Een rekensom (JBF-methode) toont aan dat bovenstaande proceskosten en investeringen door de gemeente binnen zes jaar weer terugverdiend kunnen worden. Figuur 3: Planning ( 25% 82miljoen) + 6 jr 750.000 25miljoen Terugverdientijd = = = 6 jaar 150 fte 30.000 / jr 4,5miljoen / jr Mogelijk vallen het dragen van de kosten en het ontvangen van de baten niet het gehele traject ten deel van de Drechtsteden en zijn er andere overheidslagen bij betrokken, zoals de rijksoverheid. Conclusie Deze eenvoudige sommen tonen volgens ons aan dat investeringen van de overheid in het derde scenario (doorpakken) zorgen voor aanzienlijke spin-off en een stijging in de werkgelegenheid. Derhalve stellen wij voor om deze berekeningen verder uit te werken ter onderbouwing van een ambitieus doch realistisch meerjaren uitvoeringsprogramma voor een groeiende vrijetijdseconomie in de Drechtsteden. ARCADIS 7

MEERJARENPERSPECTIEF DE TIJDSCHRIFTLEZERESSEN DOEN EEN DAGJE DORDT, WOENSDAG 12 AUGUSTUS 2020 Na al die verhalen van mensen uit het dorp ben ik toch maar eens op internet gaan kijken. En voor ik het wist had ik twee kaartjes gedownload waarmee we de volgende dag al op pad gingen. Met onze kaartjes stapten we in de trein (inclusief een kopje koffie, donut én magazine!) en voor we het wisten stonden we op het vernieuwde station Dordrecht. Bij het informatiepunt kregen we een Komp@s uitgereikt en vol enthousiasme kozen we één van de mogelijke thema s; onze damesdag was begonnen! Met Johnny in de hand (het Komp@s kreeg al snel zijn eigen naam) liepen we door de binnenstad van Dordrecht, waar we op verschillende plekken kleine winkeltjes in werden geleid. In elke winkel was wel weer wat te ontdekken, proeven, ruiken of beluisteren. Het was een ware ontdekkingstocht door een stad die we nog niet kenden! Eigenlijk uit het niets stonden we ineens op de kade. Johnny wees ons de weg naar Alblasserdam. Wat moesten we in hemelsnaam in Alblasserdam? Tijdens de overtocht met het comfortabele schip kregen we beelden te zien over de evenementenkalender van Dordrecht, maar door de korte duur van de trip kregen we de helft niet eens mee! En ineens stonden we in Alblasserdam in het Royal House of Holland, het hoogtepunt van de dag! In het Royal House of Holland hebben we allerlei ambachten bekeken en (veel belangrijker nog) uitgeprobeerd! Het glasblazen ging nog niet zo goed (wel geweldig gelachen), maar bij het beschilderen van het Delfts Blauw gingen we helemaal los. Nog snel even wat souvenirs gekocht voor mijn moeder en toen lunch aan de waterkant. Na een heerlijke lunch met verse producten vertelde Johnny ons dat we van hieruit de fiets konden pakken naar Kinderdijk of weer een bootje konden pakken. Wij kozen voor het eerste. Opnieuw vertelde John ons de weg. Tijdens de route vertelde hij verhalen over het gebied, zijn inwoners en zijn geschiedenis. Over de dijk (heerlijk, windje in de rug) reden we langs de molens van Kinderdijk, waar we de oude molen bezochten. Iets verderop konden we de fietsen parkeren en precies de ferry halen die ons naar Rotterdam zou brengen. Het begon al weer langzaam donker te worden toen we daar aankwamen. Een fantastisch gezicht, die mooie brug en al die gebouwen en die lichtjes die weerspiegelen in de Maas. Hier kregen we ons toetje voorgeschoteld; een bezoek aan Sex and the City; the Musical! Wat een super afsluiting van een heerlijke dag! We zijn vastbesloten dit fijne gebied binnenkort nog eens verder te verkennen! ARCADIS 8

MEERJARENPERSPECTIEF HET VLAAMSE GEZIN ONTDEKT DE HOLLANDER, ZATERDAG 5 SEPTEMBER 2020 Vorig jaar zijn we met het hele gezin op vakantie geweest naar Florida, dit jaar geen grote vakantie voor ons. Wel leuke uitstapjes! Danny en Elize zijn al naar Disneyland Parijs geweest en we hebben De Panne al bezocht. Door de recente Toursuccessen van Gesink, Dekker en Boom wilden we ook eens kijken bij die Hollanders. De afgelopen jaren is er veel gesproken over een samengaan tussen Vlaanderen en Nederland, misschien toch maar eens extra verdiepen in die Kaaskoppen! In de Gazet van Antwerpen lazen we positieve artikelen over de Drechtsteden. Lekker dichtbij, veel te zien en te doen, dus met vier in de auto gesprongen en de E19 afgereden. En we waren de grens nog niet gepasseerd of de eerste informatie over onze bestemming werden we van de autoweg afgeleid en in een mum van tijd stonden we op een propere pleisterplaats. Via de kaartjesverkoop en een vernuftige hangconstructie liepen we zo de radarstoomboot op die ons naar de binnenstad van Dordrecht zou brengen. Je had de kinderen moeten zien! Ze genoten met volle teugen van het tochtje; hun ouders zeker niet minder. De Holland Experience bevond zich in een oud industrieel pand. Alles ademde de sfeer uit van de Hollandse Gouden Eeuw; we werden verwelkomd door Vondel, die ons in rijm uitlegde welke elementen uit de 17 e eeuw we allemaal konden aanschouwen en beleven. De kinderen kozen voor het thema Pompen of Verzuipen, waarschijnlijk hopende op een waterballet wat voor verkoeling zou kunnen zorgen. Tijdens ons 2 uren durende verblijf in de Holland Experience zagen, hoorden en voelden we teveel om op te noemen! De tijd vloog voorbij en we vielen van de ene verbazing in de andere. Hoewel geen (compleet) nat pak, vermaakten Danny en Elize zich zeer wel. En plotsklaps zaten we in een klein bootje (een watertaxi!) en scheerden we over het water naar de Biesbosch. Op de kade dienden we ons schoeisel uit te doen en kregen we klompen aangereikt. Hier kregen we kano s toegewezen een Komp@s uitgereikt; een computertje wat als vraagbaak diende en ons adviseerde over mooie ARCADIS 9

MEERJARENPERSPECTIEF routes en leuke plekjes om te bezoeken. Het deed me een beetje denken aan het Intergalactisch Liftershandboek, maar dan met de Hollandse Biesbosch als te ontdekken heelal! De dag vloog voorbij en al tijdens de ferrytocht terug naar de parkeerplaats van de wagen waren de kinderen in slaap gevallen; dromend van alle avonturen en belevenissen van een heerlijke dag! Die Hollanders, helemaal top! DE CHINESE REPEATER, DINSDAG 9 JUNI 2020 Jaren terug was ik al eens kort in Amsterdam geweest voor een congres. Nu ben ik terug, met ons hele gezin, omdat we ons erg aangetrokken voelen tot het landschap, het culturele erfgoed en de geschiedenis van de Lage Landen. In twee weken bezoeken we Nederland, België en Luxemburg. We hebben een dag in Amsterdam doorgebracht en hebben ook al Haarlem en de keukenhof bezocht. Vandaag staat een bezoek aan de Drechtsteden op het programma. Nou moet ik bekennen dat die stad me niet zo bekend voorkomt (het schijnt de bakermat van het moderne Nederland te zijn), maar de molens van Kinderdijk die daar staan zijn wereldberoemd en stiekem hoop ik ook wat luchten van Vermeer te zien en designproducten te kunnen komen. Tegen mijn verwachting in volgden we niet de snelweg naar Dordrecht, maar doken we met de touringcar Rotterdam in. Wel grappig om te zien; echt een beetje Shanghai in het klein. Onder de Erasmusbrug (had ik over gelezen) stapten we in een ferry die ons richting Kinderdijk zou varen. Onderweg kregen we allerlei filmpjes te zien over de haven, over het ontstaan van de polders en de werking van molens. We vingen nog een glimp op van de haven, maar voor ik er erg in had stond ik al weer met beide voeten op de wal. We werden verwelkomd door Loes die ons kaas liet proeven en klompen liet aantrekken. Vervolgens werden we in een huifkar door de polder gereden. Eén voor één passeerden we de statige molens, waarvan we er eentje helemaal konden bezichtigen en beklimmen. In de huifkar kwam Jan ons verhalen vertellen over de polder, de mensen en de scheepsbouwsector. Verhalen van een ver ver leden, maar ze gaven ons toch een klein beetje een beeld van die gekke ARCADIS 10

MEERJARENPERSPECTIEF Hollander. Na een kort ritje kwamen we in Alblasserdam aan, waar we ons ineens weer in Amsterdam waanden. In een erg gezellig gedeelte van de haven waren allerlei leuke winkeltjes, waar je diamanten, Delfts Blauw, klompen en glas kon kopen; leuke souvenirs om mee te nemen voor de familie in China! Voor we het wisten was het al weer tijd om onze touring car in stappen. s Avonds stond een bezoek aan Brugge op het programma. Ergens vonden we het wel jammer; juist nu we een klein beetje het oude Nederland hebben leren kennen, moesten we al weer weg! DE TWEEVERDIENER UIT DE NOORDOEVERS, VRIJDAG 10 JULI 2020 Suus zit in de tuin van haar nieuwbouwwoning in Hendrik-Ido-Ambacht. Zij, haar man en drie kinderen hebben lang genoeg uitgekeken naar dit huis en sinds een paar maanden is het dan eindelijk zover. Tot voor kort woonden ze in Rotterdam, maar met drie opgroeiende kinderen werd het hoog tijd voor wat meer ruimte en licht, zowel in huis als eromheen. Nu hebben ze een fijne tuin en hebben alle kinderen een eigen kamer. Dit huis was in Rotterdam niet te vinden, in ieder geval niet voor dit geld. Bovendien woont ze nu dichter bij haar werk. Suus is marketing director bij de Holland Experience. De kortere reistijd is mooi meegenomen. De Noordoevers vormen een erg prettige woonomgeving. Mooie woningen, met de Sophiapolder in de achtertuin. Of eigenlijk is het de voortuin. De auto staat natuurlijk in de parkeergarage, maar veel tripjes worden toch met de waterstofbus en de watertaxi uitgevoerd. Met 5 minuutjes ben je in Dordrecht en Rotterdam is ook om de hoek. Geen gezeur, veel comfort. Bovendien zorgt het voor veel gezelligheid in de buurt. Erwin heeft hier gebruik van gemaakt en heeft een paar maanden terug de grote stap gewacht; hij is zelf ondernemer geworden. Samen met een aantal partners en in overleg met de exploitant van de waterstofbus heeft hij een kiosk geopend nabij de aanlandplaats. Bij de kiosk zit ook een kleine brasserie, waar je heerlijk op een terrasje kunt zitten en van de waterkant kunt genieten. ARCADIS 11

MEERJARENPERSPECTIEF Gisteren had Suus, als lid van de gemeenteraad, nog een leuke vergadering over Groote Lindt. Samen met partners zoals de bank, aannemer en enkele bedrijven hebben ze nagedacht over de opening van het vernieuwde terrein. De start van het project was wat stroef, maar nu is het dan toch maar mooi voor elkaar: Groote Lindt wordt over drie maanden officieel heropend. Bedrijventerreinen zijn niet vaak mooi, maar deze wel. Voldoende ruimte en groen, gezamenlijk restaurant voor de medewerkers van de twaalf bedrijven. Eromheen Iigt een mooi hardloopparcours dat doorloopt naar Hendrik-Ido-Ambacht. Jenny, de jongste dochter van Suus & Erwin, gaat vanavond uit in de stad. Suus vindt het best nog wel spannend, haar kleine meid die zo groot wordt en vanavond uitgebreid stappen. Ok, het centrum van Dordrecht is één van de veiligste van Nederland, en de waterstofbus vaart in de weekenden ook tot diep in de nacht, dus thuiskomen, zal geen probleem vormen, maar toch. Ook voor moeders een best spannende ervaring. Wat vliegt de tijd toch. Suus herinnert zich nog zo hoe Jenny voor het eerst naar de middelbare school ging. Jenny was altijd al goed met haar handen, en het was dan ook niet gek dat ze koos voor een opleiding in de maakindustrie. Scheeptimmervrouw wil zij worden, in navolging van opa. ARCADIS 12

MEERJARENPERSPECTIEF HOLLANDS GLORIE IN HET KADER VAN VRIJETIJDSECONOMIE BUREAU DRECHTSTEDEN HOLLANDS GLORIE 16 september 2008 110404.000350

MEERJARENPERSPECTIEF Potentie De Drechtsteden beschikken over een aantal belangrijke authentieke kenmerken, zoals het water, natuur, cultuur en hun historie. Deze kenmerken worden gesymboliseerd door de iconen Kinderdijk, de historische binnenstad van Dordrecht, het natuur- en recreatiegebied Hollandse Biesbosch (onderdeel van het nationale park Biesbosch) en de rivieren. Het maritieme industrieel erfgoed biedt eveneens mogelijkheden de Drechtsteden als uniek gebied op de kaart te zetten. Het vervoersysteem over water met waterbussen voegt hier een extra dimensie aan toe. Dit vervoer verbindt de Drechtsteden ook met Rotterdam, waardoor voor beide regio s een win-win-situatie ontstaat. Het benutten van deze kwaliteiten ten behoeve van eigen inwoners, recreanten en toeristen draagt bij aan de kwaliteit van het wonen en werken in de regio. Tevens draagt een goed toeristischrecreatief product bij aan de vrijetijdseconomie, in termen van hogere bestedingen en meer werkgelegenheid. Daarmee is het product van vitaal belang voor het stimuleren van de regionale economie. Voor de komende jaren zal het doel moeten zijn dat de Drechtsteden meer en meer transformeren van een doorvoergebied naar een aangename woon- en verblijfplaats. Daarbij gaat het zowel om een autonome doorontwikkeling van de individuele iconen, als om een versterking van het totaalproduct door samenwerking. Bij doorontwikkelen van het aanbod wordt naast het uitbreiden en verbeteren van bestaande iconen ingezet op de ontwikkeling van de scheepvaart als icoon en investeringen in nieuwe grote attracties: Holland Experience, Royal House of Holland, de Ark van Noach en een tulpen- en bonsaituin. Van deze nieuwe attracties zal de Holland Experience het boegbeeld moeten worden: op een aantrekkelijk gelegen locatie in de regio krijgen bezoekers de kans in een bijzonder vormgegeven omgeving de verschillende authentieke kenmerken van de Drechtsteden en omgeving virtueel te beleven. ARCADIS 2

MEERJARENPERSPECTIEF De versterking van het totaalproduct wordt ondersteund door de ontwikkeling van knooppunten en transferia, de optimalisering van het vervoer over water en de introductie van een Hollands Glorie-pas. Perspectief voor 2020 De bezoekers In 2020 ligt de kracht van de Drechtsteden nog steeds in het authentieke, maar meer nog in het klantgerichte. Geen massatoerisme, maar aandacht voor de individuele bezoeker, die op persoonlijke en ambachtelijke wijze wordt ontvangen. Alles draait om kwaliteit; oog voor detail en het onverwachte kopje koffie. Geen kant en klare draaiboeken, maar inspelen op de klantvraag, de bezoeker uitdagen en informeren. Hierbij maakt de Drechtsteden gebruik van traditionele en moderne hulpmiddelen. Bezoekers gaan niet naar één plek of bezienswaardigheid, ze gaat naar de Drechtsteden als geheel. De klant heeft de keuze uit vele pakketten of arrangementen, maar altijd wordt vooral de combinatie van zaken verkocht. De klant krijgt hierdoor altijd wat hij verwacht, en iets extra s. Dat beetje extra zal er voor zorgen dat de bezoeker elke keer weer nieuwsgierig zal zijn naar wat de Drechtsteden nog meer in huis hebben. De bewoners Door alle fysieke ingrepen, de combinatiemogelijkheden en de persoonlijke benadering hebben de Drechtsteden een nieuw, dynamisch imago verworven. Zij staan bekend als Samen stad aan het water, waar het prettig wonen, werken en recreëren is. Hierdoor is een evenwichtige bevolkingsopbouw en een prettig woonklimaat ontstaan. Nieuwe vormen van vervoer, minder milieubelasting, nieuwe recreatiemogelijkheden. Met gunstige huizenprijzen en een toenemende grondwaarde. Een regio die zich bewust is van haar cultuur en identiteit. Door gekozen te hebben voor Toegevoegde Waarde Economie en kwaliteit is de Drechtsteden een leefbare en concurrerende regio gebleven, ondanks de stijgende olieprijzen en de teruggang van de ARCADIS 3

MEERJARENPERSPECTIEF Leefbaarheid en versterken concurrentiekracht De historische binnenstad Maritieme technologie, innovatie en binnenvaart Unieke (landschappen in de) omgeving economie in 2008-2009 als gevolg van de hypotheekcrisis. Nieuwe bedrijvigheid, met werkgelegenheid, onder andere aan de onderkant van de arbeidsmarkt. Met een florerende toeristisch-recreatieve sector die extra werkgelegenheid biedt aan honderden mensen. Een vrijetijdseconomie die, op basis van kengetallen van het CBS, zorgt voor een extra omzet van meer dan 34.000.000 per jaar en voor meer dan 3.000.000 aan toegevoegde waarde creëert. Versterken fundament Bron: Bureau Drechtsteden (2008) Economie Bereikbaarheid Toerisme Ruimte/Groen/Milieu Wonen / Stedelijke vernieuwing Sociaal Kwaliteitsimpuls Kwaliteitsimpuls Versterken fundament Scenario s De Drechtsteden kunnen kiezen voor verschillende investeringscenario s. Minimale investeringen zorgen voor een stabiele situatie waarin de werkgelegenheid gelijk zal blijven. Ook kan er gekozen worden voor een beperkte toename in investeringen in quick wins. De werkgelegenheid zal hierbij op korte termijn licht stijgen. Bij de derde mogelijkheid wordt er na de quick wins doorgepakt. Dit scenario waakt ervoor dat behaalde winst verloren gaat en zet de beweging voort. Er wordt in dit scenario niet geïnvesteerd omdat het moet omdat het slechter gaat, maar juist op het moment dat het goed gaat. Deze actie wekt vertrouwen bij de markt, waarna de private sector in actie komt en de werkgelegenheid significant zal stijgen. 0 -scenario Quick Wins Echt Investeren Programma Het Meerjaren Uitvoeringsprogramma voorziet in een samenhangend pakket aan maatregelen voor de doorontwikkeling van de iconen en de versterking van het totaalproduct. Maatregelen die zowel bijdragen aan het toeristisch-recreatief profiel van de Drechtsteden als aan een verbetering van het woon- en leefklimaat in en rondom de stad aan het water. De maatregelen zijn onder te verdelen in algemene en in specifieke maatregelen. ARCADIS 4

MEERJARENPERSPECTIEF Algemene maatregelen Vooruitlopend op investeringen in specifieke projecten zal het gebied aan een aantal basisvoorwaarden moeten voldoen. Er dient een algehele visie ontwikkeld te worden, de gebiedsmarketing dient in orde te zijn, de monitoring dient te worden opgezet en er dienen middelen beschikbaar te worden gesteld om processen in gang te zetten en aan het rollen te houden. Ook zal er een stimuleringsfonds voor ondernemers opgericht moeten worden, ter ondersteuning van een gezond ondernemersklimaat. Specifieke maatregelen Doordat de overheid gericht investeert in verbetering van de infrastructuur, worden goede randvoorwaarden gecreëerd voor private ondernemers om hun activiteiten uit te breiden en te ontplooien. Publieke investeringen in de ontwikkeling van knooppunten en transferia, optimalisering van het vervoer over water en de introductie van een Hollands Glorie-pas vormen een basis, van waaruit private investeringen volgen in de scheepvaart, de Holland Experience, Royal House of Holland, de Ark van Noach en de tulpen- en bonsaituin. De maatregelen op een rij: Knooppunten & transferia: Het inrichten van locaties waar verschillende infrastructurele stromen samenkomen. Bezoekers kunnen overstappen naar andere typen van vervoer. De knooppunten bieden mogelijkheden voor dienstverlening door zelfstandige ondernemers en kunnen dienen als vertrekpunt van arrangementen. Vervoer over water: De ontwikkeling van het water tot alternatieve vervoersader als hart van Hollands Glorie. De kade wordt de verlenging van de stad, met aanvullende mogelijkheden voor locatieontwikkeling en een verhoogde beleving van water en waterkan. De verdere uitwerking van vervoer met de waterbus speelt vooral voor toerisme een belangrijke rol. Hollands Glorie-pas: Samenwerking van publieke en private partijen om gezamenlijke marktbewerking mogelijk te maken. Deze pas maakt diverse vormen van openbaar vervoer toegankelijk, vormt een kapstok voor arrangementen, maakt gecombineerd museabezoek mogelijk en biedt de kans voor de bezoeker op korting in de horeca. ARCADIS 5

MEERJARENPERSPECTIEF Scheepvaart als icoon: Het toegankelijk en beleefbaar maken van de maritieme- en de baggerindustrie Holland Experience: Het ontwikkelen een bezoekerscentrum waar de bezoeker inzicht krijgt in de Hollanderse (water)geschiedenis en beleeft wat het is om een Nederlander te zijn. De Holland Experience dient als uitvalsbasis en versterking van de bestaande iconen van de Drechtsteden. Royal House of Holland: Het realiseren van een bezoekerscentrum, waar oude ambachten herleven en beleefd worden in een authentieke Hollandse entourage. Ark van Noach: De bouw van een nieuwe replica van de Ark van Noach, verhouding 1 op 1. Tulpen- en bonsaituin: De aanleg van een park dat inspeelt op de behoefte naar de vraag van de buitenlandse bezoekers naar één van de authentieke Hollandse iconen: de tulp. In synergie met een bonsai-tuin speelt dit concept in op een groeiende stroom buitenlandse bezoekers uit de BIRC-landen. Er is een ondernemer die wil investeren in deze ontwikkeling in dit gebied. Figuur 1: Algemene Maatregelen Structurele overheidsinvestering in kader HG Procesbegeleiding projectgroep Hollands Glorie 150.000 Figuur 2: Specifieke Maatregelen Raming Stimuleringsfonds ondernemers 150.000 Ontwikkeling van knooppunten & transferia 100.000 Vervoer over water 100.000 Begeleiding overige grote investeringen 100.000 Totaal 600.000 jaarlijks Programmabegroting De gezamenlijke investeringen van publieke en private partijen zorgen voor maatschappelijke baten en spin-off, onder andere in de vorm van directe structurele werkgelegenheid. Investeren en innoveren in de kwaliteiten van de Drechtsteden levert een verbeterd leefklimaat en draagt bij aan een goede sociaaleconomische structuur. Om de algemene maatregelen te realiseren zijn er gedurende enkele jaren structureel budgetten noodzakelijk. Figuur 1 geeft een overzicht van een inschatting van deze budgetten. Met deze proceskosten creëert de gemeente aantrekkelijke randvoorwaarden en faciliteert en stimuleert zij een gezond ondernemersklimaat. Figuur 2 presenteert een globale schatting van de benodigde gezamenlijke eenmalige publiekprivate investeringen voor de benoemde projecten. Naar schatting 25% van deze investeringen zullen door publieke partijen moeten worden gedaan; de overige 75% zal door private partijen worden geïnvesteerd. ARCADIS 6

MEERJARENPERSPECTIEF Figuur 2: Specifieke Maatregelen PPS investeringen in specifiek projecten Ontwikkeling van knooppunten & transferia Vervoer over water Hollands Glorie-pas Het nieuwe icoon Holland Experience Royal House of Holland Ark van Noach Tulpen- en bonsaituin Totaal Publieke Investering (25%) Raming 10 mln 23 mln 1 mln 1 mln 25 mln 10 mln 2 mln 10 mln 82 miljoen 20,5 miljoen eenmalig Deze 25% overheidsinvesteringen nemen voor private investeerders de onrendabele top weg. Indien er geen private investeringen volgen, zijn de publieke investeringen niet noodzakelijk. We gaan er van uit dat de exploitatiekosten worden gedragen door de initiatiefnemers. Uit voorgesprekken met ondernemers is gebleken dat de mogelijke initiatiefnemers van de specifieke maatregelen mogelijkheden zien in het gebied en bereid zijn te investeren en te exploiteren, mits de overheid de juiste randvoorwaarden schept. De gezamenlijke investeringen leveren naar verwachting 420 fte per jaar aan directe en indirecte werkgelegenheid op. Aangenomen wordt dat door deze extra werkgelegenheid 150 man structureel uit de bijstand gehouden kan worden door het aanbieden van arbeidsplaatsen aan de onderkant van de arbeidsmarkt (die de overheid nu circa 30.000 per jaar per persoon kost). Een rekensom (JBF-methode) toont aan dat bovenstaande proceskosten en investeringen door de gemeente binnen zes jaar weer terugverdiend kunnen worden. Figuur 3: Planning ( 25% 82miljoen) + 6 jr 750.000 25miljoen Terugverdientijd = = = 6 jaar 150 fte 30.000 / jr 4,5miljoen / jr Mogelijk vallen het dragen van de kosten en het ontvangen van de baten niet het gehele traject ten deel van de Drechtsteden en zijn er andere overheidslagen bij betrokken, zoals de rijksoverheid. Conclusie Deze eenvoudige sommen tonen volgens ons aan dat investeringen van de overheid in het derde scenario (doorpakken) zorgen voor aanzienlijke spin-off en een stijging in de werkgelegenheid. Derhalve stellen wij voor om deze berekeningen verder uit te werken ter onderbouwing van een ambitieus doch realistisch meerjaren uitvoeringsprogramma voor een groeiende vrijetijdseconomie in de Drechtsteden. ARCADIS 7

MEERJARENPERSPECTIEF DE TIJDSCHRIFTLEZERESSEN DOEN EEN DAGJE DORDT, WOENSDAG 12 AUGUSTUS 2020 Na al die verhalen van mensen uit het dorp ben ik toch maar eens op internet gaan kijken. En voor ik het wist had ik twee kaartjes gedownload waarmee we de volgende dag al op pad gingen. Met onze kaartjes stapten we in de trein (inclusief een kopje koffie, donut én magazine!) en voor we het wisten stonden we op het vernieuwde station Dordrecht. Bij het informatiepunt kregen we een Komp@s uitgereikt en vol enthousiasme kozen we één van de mogelijke thema s; onze damesdag was begonnen! Met Johnny in de hand (het Komp@s kreeg al snel zijn eigen naam) liepen we door de binnenstad van Dordrecht, waar we op verschillende plekken kleine winkeltjes in werden geleid. In elke winkel was wel weer wat te ontdekken, proeven, ruiken of beluisteren. Het was een ware ontdekkingstocht door een stad die we nog niet kenden! Eigenlijk uit het niets stonden we ineens op de kade. Johnny wees ons de weg naar Alblasserdam. Wat moesten we in hemelsnaam in Alblasserdam? Tijdens de overtocht met het comfortabele schip kregen we beelden te zien over de evenementenkalender van Dordrecht, maar door de korte duur van de trip kregen we de helft niet eens mee! En ineens stonden we in Alblasserdam in het Royal House of Holland, het hoogtepunt van de dag! In het Royal House of Holland hebben we allerlei ambachten bekeken en (veel belangrijker nog) uitgeprobeerd! Het glasblazen ging nog niet zo goed (wel geweldig gelachen), maar bij het beschilderen van het Delfts Blauw gingen we helemaal los. Nog snel even wat souvenirs gekocht voor mijn moeder en toen lunch aan de waterkant. Na een heerlijke lunch met verse producten vertelde Johnny ons dat we van hieruit de fiets konden pakken naar Kinderdijk of weer een bootje konden pakken. Wij kozen voor het eerste. Opnieuw vertelde John ons de weg. Tijdens de route vertelde hij verhalen over het gebied, zijn inwoners en zijn geschiedenis. Over de dijk (heerlijk, windje in de rug) reden we langs de molens van Kinderdijk, waar we de oude molen bezochten. Iets verderop konden we de fietsen parkeren en precies de ferry halen die ons naar Rotterdam zou brengen. Het begon al weer langzaam donker te worden toen we daar aankwamen. Een fantastisch gezicht, die mooie brug en al die gebouwen en die lichtjes die weerspiegelen in de Maas. Hier kregen we ons toetje voorgeschoteld; een bezoek aan Sex and the City; the Musical! Wat een super afsluiting van een heerlijke dag! We zijn vastbesloten dit fijne gebied binnenkort nog eens verder te verkennen! ARCADIS 8

MEERJARENPERSPECTIEF HET VLAAMSE GEZIN ONTDEKT DE HOLLANDER, ZATERDAG 5 SEPTEMBER 2020 Vorig jaar zijn we met het hele gezin op vakantie geweest naar Florida, dit jaar geen grote vakantie voor ons. Wel leuke uitstapjes! Danny en Elize zijn al naar Disneyland Parijs geweest en we hebben De Panne al bezocht. Door de recente Toursuccessen van Gesink, Dekker en Boom wilden we ook eens kijken bij die Hollanders. De afgelopen jaren is er veel gesproken over een samengaan tussen Vlaanderen en Nederland, misschien toch maar eens extra verdiepen in die Kaaskoppen! In de Gazet van Antwerpen lazen we positieve artikelen over de Drechtsteden. Lekker dichtbij, veel te zien en te doen, dus met vier in de auto gesprongen en de E19 afgereden. En we waren de grens nog niet gepasseerd of de eerste informatie over onze bestemming werden we van de autoweg afgeleid en in een mum van tijd stonden we op een propere pleisterplaats. Via de kaartjesverkoop en een vernuftige hangconstructie liepen we zo de radarstoomboot op die ons naar de binnenstad van Dordrecht zou brengen. Je had de kinderen moeten zien! Ze genoten met volle teugen van het tochtje; hun ouders zeker niet minder. De Holland Experience bevond zich in een oud industrieel pand. Alles ademde de sfeer uit van de Hollandse Gouden Eeuw; we werden verwelkomd door Vondel, die ons in rijm uitlegde welke elementen uit de 17 e eeuw we allemaal konden aanschouwen en beleven. De kinderen kozen voor het thema Pompen of Verzuipen, waarschijnlijk hopende op een waterballet wat voor verkoeling zou kunnen zorgen. Tijdens ons 2 uren durende verblijf in de Holland Experience zagen, hoorden en voelden we teveel om op te noemen! De tijd vloog voorbij en we vielen van de ene verbazing in de andere. Hoewel geen (compleet) nat pak, vermaakten Danny en Elize zich zeer wel. En plotsklaps zaten we in een klein bootje (een watertaxi!) en scheerden we over het water naar de Biesbosch. Op de kade dienden we ons schoeisel uit te doen en kregen we klompen aangereikt. Hier kregen we kano s toegewezen een Komp@s uitgereikt; een computertje wat als vraagbaak diende en ons adviseerde over mooie ARCADIS 9

MEERJARENPERSPECTIEF routes en leuke plekjes om te bezoeken. Het deed me een beetje denken aan het Intergalactisch Liftershandboek, maar dan met de Hollandse Biesbosch als te ontdekken heelal! De dag vloog voorbij en al tijdens de ferrytocht terug naar de parkeerplaats van de wagen waren de kinderen in slaap gevallen; dromend van alle avonturen en belevenissen van een heerlijke dag! Die Hollanders, helemaal top! DE CHINESE REPEATER, DINSDAG 9 JUNI 2020 Jaren terug was ik al eens kort in Amsterdam geweest voor een congres. Nu ben ik terug, met ons hele gezin, omdat we ons erg aangetrokken voelen tot het landschap, het culturele erfgoed en de geschiedenis van de Lage Landen. In twee weken bezoeken we Nederland, België en Luxemburg. We hebben een dag in Amsterdam doorgebracht en hebben ook al Haarlem en de keukenhof bezocht. Vandaag staat een bezoek aan de Drechtsteden op het programma. Nou moet ik bekennen dat die stad me niet zo bekend voorkomt (het schijnt de bakermat van het moderne Nederland te zijn), maar de molens van Kinderdijk die daar staan zijn wereldberoemd en stiekem hoop ik ook wat luchten van Vermeer te zien en designproducten te kunnen komen. Tegen mijn verwachting in volgden we niet de snelweg naar Dordrecht, maar doken we met de touringcar Rotterdam in. Wel grappig om te zien; echt een beetje Shanghai in het klein. Onder de Erasmusbrug (had ik over gelezen) stapten we in een ferry die ons richting Kinderdijk zou varen. Onderweg kregen we allerlei filmpjes te zien over de haven, over het ontstaan van de polders en de werking van molens. We vingen nog een glimp op van de haven, maar voor ik er erg in had stond ik al weer met beide voeten op de wal. We werden verwelkomd door Loes die ons kaas liet proeven en klompen liet aantrekken. Vervolgens werden we in een huifkar door de polder gereden. Eén voor één passeerden we de statige molens, waarvan we er eentje helemaal konden bezichtigen en beklimmen. In de huifkar kwam Jan ons verhalen vertellen over de polder, de mensen en de scheepsbouwsector. Verhalen van een ver ver leden, maar ze gaven ons toch een klein beetje een beeld van die gekke ARCADIS 10

MEERJARENPERSPECTIEF Hollander. Na een kort ritje kwamen we in Alblasserdam aan, waar we ons ineens weer in Amsterdam waanden. In een erg gezellig gedeelte van de haven waren allerlei leuke winkeltjes, waar je diamanten, Delfts Blauw, klompen en glas kon kopen; leuke souvenirs om mee te nemen voor de familie in China! Voor we het wisten was het al weer tijd om onze touring car in stappen. s Avonds stond een bezoek aan Brugge op het programma. Ergens vonden we het wel jammer; juist nu we een klein beetje het oude Nederland hebben leren kennen, moesten we al weer weg! DE TWEEVERDIENER UIT DE NOORDOEVERS, VRIJDAG 10 JULI 2020 Suus zit in de tuin van haar nieuwbouwwoning in Hendrik-Ido-Ambacht. Zij, haar man en drie kinderen hebben lang genoeg uitgekeken naar dit huis en sinds een paar maanden is het dan eindelijk zover. Tot voor kort woonden ze in Rotterdam, maar met drie opgroeiende kinderen werd het hoog tijd voor wat meer ruimte en licht, zowel in huis als eromheen. Nu hebben ze een fijne tuin en hebben alle kinderen een eigen kamer. Dit huis was in Rotterdam niet te vinden, in ieder geval niet voor dit geld. Bovendien woont ze nu dichter bij haar werk. Suus is marketing director bij de Holland Experience. De kortere reistijd is mooi meegenomen. De Noordoevers vormen een erg prettige woonomgeving. Mooie woningen, met de Sophiapolder in de achtertuin. Of eigenlijk is het de voortuin. De auto staat natuurlijk in de parkeergarage, maar veel tripjes worden toch met de waterstofbus en de watertaxi uitgevoerd. Met 5 minuutjes ben je in Dordrecht en Rotterdam is ook om de hoek. Geen gezeur, veel comfort. Bovendien zorgt het voor veel gezelligheid in de buurt. Erwin heeft hier gebruik van gemaakt en heeft een paar maanden terug de grote stap gewacht; hij is zelf ondernemer geworden. Samen met een aantal partners en in overleg met de exploitant van de waterstofbus heeft hij een kiosk geopend nabij de aanlandplaats. Bij de kiosk zit ook een kleine brasserie, waar je heerlijk op een terrasje kunt zitten en van de waterkant kunt genieten. ARCADIS 11