Auteur VO-content Laatst gewijzigd 03 May 2016 Licentie CC Naamsvermelding-GelijkDelen 3.0 Nederland licentie Webadres http://maken.wikiwijs.nl/52438 Dit lesmateriaal is gemaakt met Wikiwijsleermiddelenplein. Wikiwijsleermiddelenplein is hét onderwijsplatform waar je leermiddelen zoekt, vergelijkt, maakt en deelt. Stel zo voor iedere onderwijssituatie de optimale leermiddelenmix samen.
Inhoudsopgave Inleiding Thema Leerdoelen Planning Werkplan Opdrachten Kenmerken Diversiteit Arm en rijk in China Samenwerking Wereldhandel Trade not aid Armoede in Nederland Afsluiting Eindproduct Stap1 Stap2 Stap3 Stap4 Verderkijker Arm en Rijk Over dit lesmateriaal Pagina 1
Inleiding Thema In dit thema gaat het over arm en rijk. Je kijkt naar: Ontwikkelingsgebieden Kenmerken van ontwikkelingsgebeiden. Handel tussen rijke en arme landen. Armoede in eigen regio Vormen en oorzaken van armoede in je eigen omgeving. Het thema Arm en rijk sluit je af met het bedenken van een plan waarin je aangeeft wat jij zou kunnen doen om een (deel)probleem in een ontwikkelingsland op te lossen. Leerdoelen Pagina 2
Aan het eind van het thema moet je: de kenmerken van een ontwikkelingsland kunnen beschrijven. weten en kunnen benoemen dat er grote verschillen tussen ontwikkelingslanden kunnen zijn. weten wat het verschil is tussen ontwikkelingshulp en ontwikkelingssamenwerking. weten wat de handelspolitiek van rijke landen inhoudt. een onderzoek kunnen doen naar armoede in je eigen omgeving. kunnen beschrijven welke maatregelen armoede in je eigen omgeving zouden tegen kunnen gaan. Planning Planning Pagina 3
De module 'Arm en rijk' bestaat uit de volgende onderdelen: Onderdeel Tijd Eindproduct Inleiding 0,5 lesuur - Opdracht: Kenmerken 3 lesuren Artikel Opdracht: Diversiteit 2 lesuren Twee posters Opdracht: Arm en rijk in China 2,5 lesuren Eigen keuze Opdracht: Ontwikkelingssamenwerking 2 lesuren Schema Opdracht: Wereldhandel 2,5 lesuren Wereldhandelspel Opdracht: Trade not aid 2 lesuren Brief Opdracht: Armoede in Nederland 2,5 lesuren Eigen keuze Afsluiting 3 lesuren Presentatie Totaal 20 lesuren Werkplan Het thema Arm en rijk bestudeer je door acht opdrachten en de afsluiting te maken. In iedere opdracht wordt een ander aspect van arm en rijk belicht. Het is belangrijk dat je goed bijhoudt wat je gedaan hebt. Om je hierbij te helpen is er een werkplan gemaakt. Op dat werkplan kun je bijhouden welke onderdelen je al gedaan hebt. Download hier het Werkplan Arm en rijk Pagina 4
Opdrachten Kenmerken De eerste opdracht gaat over kenmerken van ontwikkelingsgebieden. Klik op de link om de opdracht te openen: > Kenmerken ontwikkelingslanden Diversiteit Niet alle ontwikkelingsgebieden zijn hetzelfde. De tweede opdracht gaat het over verschillen tussen ontwikkelingsgebieden. Pagina 5
Klik op de link om de opdracht te openen: > Diversiteit Arm en rijk in China China is een groot land. Er wonen rijke mensen, maar ook heel veel arme mensen. In deze opdracht staat arm en rijk in China centraal. Klik op de link om de opdracht te openen: > Arm en rijk in China Samenwerking Opdracht 4 Ontwikkelingssamenwerking gaat over de samenwerking tussen rijkere, westerse landen Pagina 6
en ontwikkelingslanden. Klik op de link om de opdracht te openen: > Ontwikkelingssamenwerking Wereldhandel In de opdracht Wereldhandel speel je het wereldhandelspel. Klik op de link om de opdracht te openen: > Wereldhandel Trade not aid Opdracht 6 heet Trade not aid: liever handel dan hulp. Je onderzoekt wat met deze uitspraak wordt bedoeld. Pagina 7
Klik op de link om de opdracht te openen: > Trade not aid Armoede in Nederland Ook in Nederland komt nog armoede voor. Deze armoede staat centraal in deze opdracht. Klik op de link om de opdracht te openen: > Armoede in Nederland Pagina 8
Afsluiting Eindproduct Het thema 'Arm en rijk' sluit je af door samen met twee klasgenoten een plan te maken en te presenteren waarin jullie beschrijven wat julllie zouden kunnen doen om een probleem in een ontwikkelingsland op te lossen. Het plan en de presentatie van het plan worden beoordeeld door jullie docent. Hij/zij zal bij de beoordeling letten op: de inhoud: is het plan er op gericht om een probleem in een ontwikkelingsland op te lossen? de originaliteit: is het plan origineel? de haalbaarheid: is het plan uitvoerbaar? Werkwijze Deze opdracht doe je in een groepje van drie of vier leerlingen. Voor het bedenken van het plan krijgen jullie 3 lesuren. Reserveer voor uitvoeren van het plan ook nog tijd. Stap1 Doelen ontwikkelingssamenwerking In het jaar 2000 beloofden de regeringleiders van 189 landen in de wereld om binnen vijftien jaar de millenniumdoelen te verwezenlijken. Onder aan de pagina zie je de doelen in het kort. Misschien vind je op het eerste gezicht dat de doelen weinig met elkaar te maken hebben, maar dat is niet zo. Als bijvoorbeeld de sterfte door zwangerschap afneemt (doel 2), sterven er minder Pagina 9
kinderen (doel 6). Bedenk zelf nog een voorbeeld waaruit de samenhang tussen de doelen blijkt. Stap2 Voorbeelden van ontwikkelingssamenwerking Bekijk de volgende filmpjes van SchoolTV over problemen in ontwikkelingslanden en voorbeelden van ontwikkelingssamenwerking. Pagina 10
Bespreek in jullie groep van ieder filmpje welk probleem er wordt behandeld. Bespreek ook wat de oplossing van het probleem zou kunnen zijn. Stap3 Alle kinderen naar school Eén van de doelen van ontwikkelingssamenwerking is: Alle kinderen naar scholen. Alle kinderen in alle landen moeten minimaal basisonderwijs krijgen. Hiernaast zie je een cirkelschema. Je kunt met zo'n schema in stappen uitleggen waarom veel kinderen niet naar school gaan. Stap 1 is al ingevuld. Vul de overige vier stappen in. A. B. C. D. E. 1=A In ontwikkelingslanden zijn veel gezinnen arm. Kinderen kunnen niet lezen en schrijven. Kinderen kunnen later alleen slecht betaalde baantjes krijgen. Kinderen kunnen niet naar school. Kinderen moeten werken om een deel van het gezinsinkomen te verdienen. 2 =... 3 =... 4 =... 5 =... Een arm gezin kan de cirkel moeilijk doorbreken. Daarvoor moet er iets gebeuren. Stel dat de vader van het gezin meer loon krijgt dan kan de cirkel doorbroken worden. Lees de zes stappen hieronder. Zet ze in de goede volgorde. Stap 1 staat al goed. 1. 2. 3. 4. 5. 6. Vader krijgt meer loon. Kinderen die geleerd hebben, krijgen later een betere baan. Kinderen kunnen naar school. Kinderen hoeven niet te werken om het inkomen aan te vullen. Kinderen kunnen lezen en schrijven. Kinderen gaan meer verdienen en zijn niet langer arm. Goede volgorde: 1 -... -... -... -... -... Stap4 Pagina 11
Maak het waar! Jullie hebben een aantal problemen in ontwikkelingslanden en een aantal mogelijke oplossingen gezien. Jullie gaan bedenken wat jullie zouden kunnen doen om te helpen om één van die problemen op te lossen. Wat voor actie jullie willen ondernemen mogen jullie zelf bepalen. Hieronder vind je wel een aantal tips: Gebruik je talenten. Kun je heel goed tekenen of zingen. Laat het zien of horen. Vorm een team. Werk samen. Samen kun je meer dan alleen. Vraag mensen die je kent om je te helpen. Misschien ken je iemand die werkt bij een goed doel. Ga naar hem of haar toe en vraag hulp. Maak het niet te ingewikkeld. De actie moet uitvoerbaar blijven. Bedenk een plan Als jullie een idee hebben bedacht, gaan jullie aan de slag. Omschrijf het plan zo nauwkeurig mogelijk. Maak daarna een lijstje met dingen die gedaan moeten worden. Verdeel de werkzaamheden onder elkaar. Maak een planning. Plan een of twee bijeenkomsten om met elkaar te kunnen overleggen.?presenteer het plan Voor jullie het plan gaan uitvoeren, presenteren jullie het plan aan de rest van de klas en aan de docent. Zij hebben mogelijk nog goede tips om het plan tot een nog groter succes te maken. Maak hierover duidelijke afspraken met je docent. Het plan in de praktijk Jullie gaan het plan dat jullie hebben bedacht ook uitvoeren. Dat doen jullie op de manier die jullie zelf hebben bedacht. Hopelijk levert het plan op wat jullie bedacht hadden. Pagina 12
Verderkijker Arm en Rijk Verderkijker Aan het eind van dit thema vind je de 'verderkijker'. De verderkijker biedt een selectie bij het thema passende fragmenten uit het archief van Beeld en Geluid. Voor thema Arm en rijk zijn de tien fragmenten geselecteerd. Om de Teleblik fragmenten te kunnen bekijken moet je ingelogd zijn op teleblik. Voor meer informatie over het inloggen ga naar: teleblik.nl/faq/hoe-krijg-ik-toegang-tot-teleblik Let op:om een video af te sluiten, moet je eerst op stop drukken en dan pas de popup wegklikken. 1 Arm en rijk in China Chinese vrouwen vertellen over hun loon en het werk in de fabriek. Arm en rijk in China Dubbelportret over de kloof tussen arm en rijk. Arm en rijk in China? 2 Wereldhandel Aardmetalen worden naast in computers ook gebruikt in elektrische auto s, zonnepanelen en windmolens. Van de aardmetalen wordt 97 procent gewonnen in China. Het land heeft de export daarvan beperkt om voldoende over te houden voor de binnenlandse markt. Het gevolg is een snel toenemende schaarste van aardmetalen in de rest van de wereld. Wereldhandel 3 Noodhulp en samenwerking De hulpverlening in de filipijnen komt langzaam op gang. Miljoenen inwoners hebben noodhulp nodig. Noodhulp Fragment uit een nieuwsprogramma dat gewijd is aan het scenario waarbij Nederland zou hebben besloten de hulpverlening aan Sub-Sahara Afrika stop te zetten. Hulpverlening 4 Trade not aid Drie jongeren van het internaat krijgen de volgende opdracht: zij mogen een week lang alleen fair trade-kleding dragen. Fair trade kleding Dat verdient een bloemetje, dacht de Keuringsdienst. De supermarkt die eerder doodgewone bloemen verkocht, verkoopt tegenwoordig ook bosjes met het label fair trade. Maar wat is er dan eigenlijk mis met al die andere bloemen? Bloemen Test door Froukje Jansen die drie soorten hagelslag proeft: de Venz, de Fair Trade Original en de Chocoreale, een biologische hagelslag. Hagelslag? 5 Armoede in Nederland Kinderen uit gezinnen met een laag inkomen kunnen vaak niet deelnemen aan sociale activiteiten in hun omgeving. Ze missen verjaardagsfeestjes en kunnen geen lid worden van een sportvereniging. Stichting Leergeld helpt dergelijke gezinnen. Armoede in Nederland - 1 In de supermarkt wordt de vraag gesteld: wat is armoede eigenlijk? Armoede in Nederland - 2 Pagina 13
Over dit lesmateriaal Colofon Het thema 'Arm en rijk' is ontwikkeld door auteurs en medewerkers van StudioVO. Fair Use In de Stercollecties van StudioVO wordt gebruik gemaakt van beeld- en filmmateriaal dat beschikbaar is op internet. Bij het gebruik zijn we uitgegaan van fair use. Meer informatie: Fair use Mocht u vragen/opmerkingen hebben, neem dan contact op via de helpdesk VO-content. Auteur VO-content Laatst gewijzigd 03 May 2016 om 12:32 Licentie Dit lesmateriaal is gepubliceerd onder de Creative Commons Naamsvermelding-GelijkDelen 3.0 Nederland licentie. Dit houdt in dat je onder de voorwaarde van naamsvermelding en publicatie onder dezelfde licentie vrij bent om: het werk te delen - te kopiëren, te verspreiden en door te geven via elk medium of bestandsformaat het werk te bewerken - te remixen, te veranderen en afgeleide werken te maken voor alle doeleinden, inclusief commerciële doeleinden. Meer informatie over de CC Naamsvermelding-GelijkDelen 3.0 Nederland licentie Aanvullende informatie over dit lesmateriaal Van dit lesmateriaal is de volgende aanvullende informatie beschikbaar: Leerniveau VWO 2; HAVO 1; VWO 1; HAVO 2; Leerinhoud en Arm en rijk; Verschillen in welvaart en welzijn in de eigen regio en Nederland; doelen Aardrijkskunde; Ontwikkelingsgebieden; Eindgebruiker leerling/student Moeilijkheidsgraad gemiddeld Studiebelasting 20 uur en 0 minuten Trefwoorden rearrangeerbare Pagina 14