Obesitas is een ernstige ziekte! + Internationale geaccepteerde definitie Behandeling van Kinderen met obesitas Dr. E. van Mil, kinderarts-endocrinoloog en C. van Ophuizen, kinderdietist, Jeroen Bosch Ziekenhuis, s-hertogenbosch + Diagnose of jonge leeftijd nog niet goed mogelijk + Prevalentie neemt wereldwijd toe + Chronische recidiverende vorm het meest prevalent + Beïnvloed door (epi)genetische en omgevingsfactoren + Complicaties zijn levensbedreigend + Farmacologische behandeling ontbreekt + Alleen een risicovolle chirurgische ingreep is effectief + Behandeling is enkel leefstijlaanpassingen + Mensen vinden het pesten ermee nog het ergst! Methode Zorgstandaard Obesitas + Eenvoudig waar mogelijk + Intensief waar nodig + Stepped care principle + Centrale zorgverlener + Vraaggestuurde zorg + Competentie gedreven + Zorg standaard is geen standaard zorg Overbruggingsplan JGZ 1
Overgewicht is een symptoom Gebruik Opname Wet van behoud van energie Diagnostiek Wat is uw rol in Anamnese en Lichamelijk onderzoek + Maternale voorgeschiedenis (gewicht, medicatie) + Perinatale anamnese (gewichtstoename, medicatie) + Neonatale periode (G/L/SO, BV, gewichtstoename) + Vanaf wanneer overgewicht (curve!) en waarom? + Interventies, houding tav overgewicht, + Ontwikkelingsanamnese + Vorige en huidige leefstijl (screentime, sport, diet, etc) + Medicatie en intoxicaties + Spec A (snurken, slapen, conc, def, gewrichtsprobl, stemming, thelarche / menarch datum, men stoorn) Anamnese en lichamelijk onderzoek + Tr anamnese (incl psycho-sociaal / pesten) + FA (obesitas, DM, H&VZ, dyslip schildklierz, eetstoorn) + Ethniciteit, SES, arbeidsparticipatie, etc + Lichamelijk onderzoek + Anthropometrie (incl ZH, SO en bijbehorende SD s) + Vetverdeling, huid en haar + Puberteitsstadia + Gaan & staan (standsafw, gibbus, extremiteiten) www.thelancet.com Vol 375 May 15, 2010 2
Van den Akker en Van Mil, Praktische Pediatrie 08 Van den Akker en Van Mil, Praktische Pediatrie 08 Leptinedeficientie Severe early-onset obesity, adrenal insufficiency and red hair pigmentation caused by POMC mutations in humans. Krude et al, Nature Genetics vol 19 june 1998. MC4R deficiency Height sds in MC4R deficient subjects vs GOOS 2.5 1.5 0.5 MC4R P< 0.0002 G.O.O.S. 2 1 0 Integrale benadering vergt intensievere zorg + Standaard behandeling buiten de zorg + Enkel therapie resistente patiënten verwezen + Centralisatie van zorg in regionale centra + Uitgebreider assessment + Gerichtere therapieën obv comorbiditeit + Regionaal centrum + Onderdeel van nationaal netwerk + Coördineert en evalueert + Combineert zorg met wetenschap en opleiding datum copyright auteur JBZ12 versie 3
Obesity Lifestyle Intervention Centre Patiënte n Kennis netwerk Organisa ties Medisch Centrum Innovatie Centrum OLIC Kennis Centrum Kennisontsluit ing en valoris atie + Uitgangspunt vormt het regievraagstuk op de interactie tussen individu en zijn/haar omgeving + Medisch centrum + Het uitvoeren van excellente zorg in lijn met en toepasbaar in het zorg/overheids netwerk + Innovatie centrum + Ontwikkelen en testen van diensten, producten of behandelmethoden die leefstijlverandering stimuleren of ondersteunen + Kennis centrum + Kennis toepasbaar, toegankelijk voor professionals die in de volle breedte van het netwerk, een rol hebben in de aanpak van obesitas bij kinderen datum copyright auteur JBZ12 versie Casus Ruby Casus Ruby - 14 jarige HAVO scholiere met obesitas, astma. -BMI 35.9 kg/m2 1.64 cm ( -0,5 SDS) en 96,6 kilo (>>+ 3 SDS) -Gewichtsverloop; 18, 3 kilo gewichtstoename in ruim 1 ½ tijd -Gestopt met sporten - Valt niet af, meerdere dietisten versleten. - Van Sonja Bakker tot koolhydraatbeperkt dieet -Tegenstrijdige adviezen uit omgeving; school, vriendinnen, andere ouders, misverstanden en fabels -Vaak onwel/ flauwvallen, benauwd, komt trap nauwelijks op -Geen sprake van laag economisch sociaal milieu Medisch Cholesterol 5,3 mmol/l HDL 1,2 mmol/l LDL 3,0 mmol/l Glucose 5,4 mmol/l Triglyceriden 2,4 mmol/l Vrij T4 9,6-14 Aanpak -Klinische opname - Doel: Observatie eet-, gedrags- en beweegpatroon Indirecte calometrie Dieetadvies Beweegadvies Multidisciplinair team eetstoornissen kinderen (Kinderarts, kinderpsycholoog, dietist, kinderarts, fysiotherapeut) Follow-up 4
Indirecte calometrie Ruby - uitkomsten -conclusie De Energie Balans Calorie is een eenheid voor energie eiwit E- voedsel + Een calorie is de hoeveelheid energie die nodig is om een 1 kg water 1 graad Celsius te doen stijgen vet E-act + 1 gram vet = 9 kcal Kool hydraa t E-rust = RMR + 1 gram eiwit = 4 kcal + 1 gram KHO = 5 kcal Calorimetrie - direct Indirecte calorimetrie 5
Voedingsanamnese van Ruby - Onvolwaardige voeding - 875 (!) kcal per dag - Toch wel gezonde productkeuzes - Tekort aan vitaminen en mineralen op alle fronten - Veel misverstanden over (gezonde) voeding -Slecht eten als peuter en kleuter; vaak ziek Dieet, - gedrags- en beweegadvies - Begrenst tot 1000 kcal - Uitbreiding van voedingsmiddelen -Totaal suppletie en calcium - Voldoende variatie aanbieden - Leren werken met variatielijst - Fabels ontkrachten -Beweegadvies 1-1 ½ uur per dag -Psycholoog -Follow-up 1 e lijn * Resultaat - 1,5 kilo gewichtsverlies bij opname - Na 2 maanden 4,1 kilo gewichtsverlies -BMI van 35.9 naar 34.4 kg/m2 -Dieet goed vol te houden -PCO klachten nemen af Respiratie Coefficienten + RQ = CO2 geproduceerd / O2 opgenomen + CHO + RQ = 1 + C6H12O6 + 6 O2 = > 6 CO2 + 6 H2O + Vet + RQ = 0.7 + C16H32O2 + 23 O2 => 16 CO2 + 16 H2O + Mix + 40% CHO en 60% vet => RQ = 0.82 + 4.825 kcal per liter O2 verbruik Vragen Gebruik Opname Wet van behoud van energie 6
Take Home Message - Gezinssysteem onderdeel van behandeling - Dieetadvies bij kinderen is maatwerk -Dieetadvies behoeft (bijna) altijd suppletie - Voldoende beweging -Goede samenwerking met kinderarts en multidisciplinair team -Follow-up 1 e lijn belangrijk! Hoe verder?! 7