Ouderen en ondervoeding

Transcriptie

1 Ouderen en ondervoeding Rens Henquet, Kaderarts ouderengeneeskunde Angela van Liempd, Huisarts/medisch directeur RCH Ellen Mathijssen, Diëtist De Wever Inleiding Casus Ondervoeding in de huisartsen praktijk, prevalentie, opsporen en behandeling, handout SNAQ 65+ Vitamine D, fabels of een panecee, hand-out vit. D 2 1

2 Casus Toos en Wil 81 jarige mevrouw Toos en vriendin Wil 82 jaar Wonen reeds 45 jaar samen Actief, wandelen elke dag een uur Voorjaar Toos opname met acute buik Opname ziekenhuis operatie stoma: sigmoïd tumor met perforatie In ziekenhuis, complicaties: abcessen Naar huis, na 6 weken opname, met dieetadvies van diëtist Wil, mantelzorger 3 Bespreek: casus en vragen Hoe herken je ondervoeding in de huisartsenpraktijk? Welke risicofactoren spelen een rol bij risico op ondervoeding? Schakel je de diëtist in? Waarom wel, waarom niet? Hoe vaak komt ondervoeding voor in de huisartsenpraktijk? 4 2

3 Inventariseren ondervoeding bij ouderen Herkennen: meten is weten: wegen hoe vaak: 1x per maand, risico 1x per week Diëtist inschakelen, in deze casus? Groen: ja. Rood: nee. Hoe vaak komt ondervoeding voor in de huisartsen praktijk? Groen < 10 % Rood > 10% Welke ouderen lopen meer risico? Wat heb je nodig/ welke hulpmiddelen gebruik je om inzicht te krijgen in de voedingstoestand bij ouderen? Aandacht voor mantelzorger? 5 Bureaudirecteur van de stuurgroep ondervoeding, 2014 Een deel van de overlijdensgevallen zou voorkomen kunnen worden als in de gezondheidszorg meer rekening gehouden zou worden met de impact van ondervoeding bij zieke mensen en kwetsbare ouderen. Als niemand ingrijpt wanneer iemand veel gewicht verliest, kan iemand in korte tijd zeer fragiel worden. Artsen zeggen vaak dat sterk gewichtsverlies erbij hoort als een patiënt ziek is, maar dat is een verkeerde gedachte. Het kan niet zo zijn dat patiënten in Nederland overlijden door onvoldoende aanpak van hun slechte voedingstoestand in ziekenhuizen, verpleeghuizen en thuis. Aldus: Ellen van der Heijden, bureaudirecteur van de Stuurgroep Ondervoeding,

4 WS De kwetsbare oudere en voeding 5 en 13 november 2014 Prevalentie ondervoeding Nederland 7 8 4

5 Factoren die een rol spelen bij voedingsproblemen Somatische factoren zoals: - veroudering - acute ziekten - chronische aandoeningen - inactiviteit Psychische factoren zoals: - depressie, angst - cognitief, dementie - gedragsstoornissen Voedingsproblemen Sociale factoren zoals - geld - eenzaamheid - alleenwonend - omgeving - sociaal netwerk - slechte eetomgeving - ontbreken mantelzorg Functionele factoren zoals: - mobiliteit - ADL-afhankelijkheid - communicatie Gevolgen ondervoeding complicaties gewicht spiermassa ondervoeding wondgenezing risico decubitus mortaliteit risico infectie kwaliteit van leven en zelfredzaamheid zorg duur kosten zorg 10 5

6 SNAQ 65+ beslisboom Stap 1 onbedoeld gewichtsverlies afgelopen 6 maanden Stap 2 < 4kg bovenarmomtrek 4kg 25 cm < 25 cm Stap 3 verminderde eetlust afgelopen week nee ja 15 treden trap op en aflopen zonder te rusten ja nee Stap 4 niet ondervoed risico op ondervoeding ondervoed 11 SNAQ 65+ Toos Gewichtsverlies > 4 kg Ondervoed! Wil Gewichtsverlies 1,5 kg Omtrek arm >27 cm Niet ondervoed. Welke hulp zet je in en wanneer? (bespreek met je buur) 12 6

7 13 Dieet behandeling Mulitidisciplinair Combinatie met beweegadvies Behandelbeleid en wens van patiënt Voeding: Energie, eiwit en vocht Vitamine en mineralen, tekorten suppleren Aanpassen gewone voeding: frequentie, consistentie en eetomgeving Dieet preparaten, modules, sondevoeding 14 7

8 Ca. 43 verschillende soorten bijvoeding Ca. 170 verschillende smaken Kiezen van de juiste bijvoeding? Een vak apart. Vitamine D, een panacee? Richtlijn NHG Richlijn CBO Richtlijn intergraal kanker instituut Algemene richtlijn vitamine D Wie slikt er vit D: groene kaartjes. 16 8

9 De Zon en Vitamine D 17 Vitamine D uit voeding 18 9

10 19 Vitamine D suppleren 20 10

11 Suppleren bij deficiëntie Terug naar casus Toos, te laag vitamine D, suppleren Richtlijn ie verdeeld over aantal weken Dus ie per week gedurende 4 weken, en nadien 800 ie per dag (drank of pil vorm) 21 Samenvatting Ondervoeding hangt samen met somatische, psychische, sociale en functionele factoren Gevolgen ondervoeding divers, negatieve spiraal Screening/wegen preventieve actie (maandelijks) Tijdige actie Aanpassen oorzakelijke factoren Aanpassen maaltijden/tussendoortjes Inschakelen dietist Acties volgens schema Suppleren vitamine D 22 11

12 Gebruikte literatuur Toolkit NPO Ouderen Toolkit ouderen U-care Nhg richtlijn Cbo richtlijn Cbo richtlijn vit D Stuurgroep ondervoeding Geriatrische richtlijnen