Kanker en Voeding. een Alpe D HuZes/KWF leerstoel. Ellen Kampman, 14 mei 2014

Transcriptie

1 Kanker en Voeding een Alpe D HuZes/KWF leerstoel Ellen Kampman, 14 mei 2014

2 Wat is gezonde voeding?

3

4 Koffie verhoogt het risico op kanker

5 Koffie verhoogt het risico op kanker

6 Wat moet je eten als je kanker hebt?

7 Leefstijl adviezen na kanker American Cancer Society 2012 Verkrijg en behoud een gezond lichaamsgewicht Beweeg regelmatig zsm na diagnose, 150 min per week, inclusief tenminste 2x krachttraining Voedingspatroon met veel groenten, fruit en volkoren producten Volg de richtlijnen voor kankerpreventie

8 De invloed van kanker(therapie) op voeding en vice versa Geur-en smaak veranderingen Veranderde voedselvoorkeuren Verstoorde stofwisseling van eiwit, vetten koolhydraten 1. Ongunstige veranderingen in lichaamssamenstelling Kwaadaardige tumor en/of therapie 2. Voedingstekorten functieverlies Veranderde eetlust, misselijkheid, braken Minder eten door kauw-en slikproblemen

9 Zichtbaar kwetsbare ondervoede patiënt Bij palliatieve zorg: 1. Optimale kwaliteit van leven 2. Smakelijke, eetbare voeding en goede vochtbalans 3. Evt. screenen op vitaminen/mineralen tekorten

10 Onzichtbaar kwetsbare patiënt Bij curatieve zorg: 1. Optimale kwaliteit van leven na behandeling 2. Gezonde, eetbare, smakelijke en optimale voeding voor, tijdens en na behandeling 3. Screenen op vitaminen/mineralen tekorten 4. Energie/eiwit balans 5. Naar een optimale lichaamssamenstelling

11 Betere overleving van kanker Uit Kankerzorg in beeld, IKNL 2014

12 Colon studie Prospectieve observationele studie 1000 dikke darm- en endeldarmkanker patienten Lichaamssamenstelling, voedingstoestand, leefstijl Verblijftijd in ziekenhuis, bijwerkingen van de therapie, kwaliteit van leven, terugkeer van ziekte, overleving 6mnd 1 jr 2 jr >5 jr

13 Deelnemende ziekenhuizen Ziekenhuis Gelderse Vallei Ziekenhuis Rijnstate UMC St. Radboud Slingeland Ziekenhuis Canisius Wilhelmina Ziekenhuis Gelre ziekenhuis Apeldoorn Ziekenhuis Bernhoven Isala klinieken, Zwolle Ziekenhuisgroep Twente, Almelo Martini, Groningen Admiraal de Ruyter, Goes n=747

14 COLON-studie deelnemers (Gelderse Vallei) Tussenstand bij diagnose Vrouwen (n=93) Mannen (n=153) Lee3ijd 65 (10) 66(10) Stadium IV 4% 15% Ondergewicht (%) 5% 3% Normaal (%) 45% 39% Overgewicht (%) 32% 47% Obesitas (%) 17% 11%

15 Verborgen lichaamssamenstelling

16 Lichaamssamenstelling met CT-scan bij diagnose

17 Optimale lichaamssamenstelling? Man met darmkanker 63 jaar BMI 20 kg/m 2 Spier Vet in de spier Onderhuids vet Visceraal vet

18 Man met darmkanker 65 jaar, BMI 24 kg/m 2

19 Man BMI = 25 kg/m 2 SMI spiermassa = 44 cm 2 /m 2 Man BMI = 25 kg/m 2 SMI spiermassa = 58 cm 2 /m 2

20 Sarcopenie/sarcopenische obesitas Inflammatie Metabole ontregeling Eiwitafbraak Verlies van spiermassa/spierkracht bij gelijkblijvende of toename van vetmassa

21 COLON-studie deelnemers (Gelderse Vallei) Tussenstand bij diagnose Vrouwen (n=93) Mannen (n=153) Sarcopenie (%) Slechte spierkwaliteit (%) 75 46

22

23 Optimale voeding & beweging voor optimale lichaamssamenstelling & spierfunctie?

24 Leefstijl wat doen patienten zelf? Wat gaan mensen zelf doen??

25 Supplementengebruik bij CRC Supplement gebruik bij diagnose Supplement gebruik nee ja # verschillende supplementen Supplementen Multi 54 Visolie 20 Vitaminen Vitamine C 15 Vitamine D 9 Foliumzuur of B12 7 Vitamin A 2 Mineralen Magnesium 14 IJzer 14 Calcium 11 Zink 5 Selenium 1 Anders 33 Gebruik (%)

26 Onderzoek naar supplement gebruik tijdens therapie Vermoeidheid Bijwerkingen Herstel na operatie Aanvullen van tekorten Verhoging kwaliteit van leven? Lagere kans op terugkeer tumor Langere overleving

27 Vitamine D in the picture

28 Vitamine D, inflammatie en prognose Voor, tijdens en na therapie

29 Kip of ei...

30 Projecten Leerstoel Voeding bij Kanker

31 Instituutoverstijgend programma Task Force Voeding en Kanker om de voedingszorg voor kankerpatienten te verbeteren

32

33

34

35

36 Online sinds 6 mei > 8000 bezoekers > 50 verschillende vragen gesteld... Voedingenkankerinfo.nl

37

38 Voedingsonderzoek voor, tijdens en na kanker

39 Wie blijft staan? ü Lichamelijk actief: 30 minuten per dag of meer ü Vlees: minder dan 5x per week varkens/rundvlees (incl. vleeswaren) ü Gewicht: BMI < 25, weinig vet op de buik ü Alcohol: minder dan 1 of 2 glazen per dag ü Fruit: 2x per dag of meer ü Groenten: 2 groentenlepels per dag of meer ü Geen voedingssupplementen om kanker te voorkomen

40 1.5 Borstkanker HR mortality Q1 Q2 Q3 Q4 Adherence score

41 Percentage NL vrouwen met groente/fruit aanbeveling ( g/day) Groenten Fruit 20 % jr 9-13 jr jr jr jr jr leeftijd Voedselconsumptie Peiling

42 Hoe gaan we veranderen?

43 Plannen o.a.

44