Daarbij kan er sprake zijn van minder eten door bijvoorbeeld: toenemende vermoeidheid; kortademigheid; minder beweging; angst; depressie.
|
|
- Vincent ten Hart
- 8 jaren geleden
- Aantal bezoeken:
Transcriptie
1 Voeding bij COPD Inleiding Een gezond, afwisselend eetpatroon is voor iedereen goed. Voedsel is immers de brandstof van ons lichaam. Klachten als kortademigheid, vermoeidheid en hoesten kunnen uw lichamelijke energiebehoefte en de voedselinname beïnvloeden, waardoor het lichaamsgewicht kan veranderen. Dit informatieblad bevat algemene informatie en tips over voeding bij COPD. Ondergewicht of overgewicht Bij COPD kan er sprake zijn van ondergewicht of onbedoeld afvallen. Maar er kan ook sprake zijn van overgewicht of onbedoeld aankomen. De meest voorkomende oorzaken staan hieronder beschreven. Ondergewicht of onbedoeld afvallen Het kan zijn dat uw lichaam behoefte heeft aan extra energie. Deze verhoogde behoefte kan de volgende oorzaken hebben: een versnelde stofwisseling (door ontstekingen of medicatie); een verhoogd energieverbruik (door b.v. kortademigheid). Daarbij kan er sprake zijn van minder eten door bijvoorbeeld: toenemende vermoeidheid; kortademigheid; minder beweging; angst; depressie. Een verhoogde energiebehoefte en/of een verminderde voedsel(energie)- inname zorgt voor een verhoogd risico op afvallen. Bij COPD is het juist extra belangrijk om op een gezond gewicht te blijven. Gewichtsverlies kan leiden tot ondergewicht en afname van de spiermassa. De afname van spiermassa vindt plaats bij de ademhalingsspieren maar ook bij de spieren in uw armen en benen. Waar door krachtverlies ontstaat. Het is daarom van groot belang om op een gezond gewicht te blijven.
2 Overgewicht Het kan zijn dat u door klachten als kortademigheid en vermoeidheid veel minder beweegt dan voorheen en dat u daardoor juist minder energie verbruikt. Hierdoor wordt uw energiebehoefte lager. Mocht u in dit geval blijven eten wat u altijd gewend was, dan kunt u in gewicht aankomen. Het is dus belangrijk dat u uw voeding aanpast aan uw lichamelijke behoefte. Bovendien kan, door het regelmatig gebruiken van medicijnen als Prednison, uw gewicht toenemen. Dit ontstaat mede door de vaak optredende toename van de eetlust en het vasthouden van vocht. Naast gezonde voeding is het van belang dat u ondanks lichamelijke klachten in beweging blijft. Dit houdt uw conditie en spiermassa op peil. COPD en lichaamsgewicht BMI staat voor Body Mass Index en geeft de verhouding weer tussen het lichaamsgewicht en de lichaamslengte. Deze waarde geeft aan of u een gezond gewicht heeft. Uw praktijkondersteuner, uw huisarts of de diëtist kan u vertellen wat de waarde van uw BMI is. Voor mensen zonder COPD spreken we van een gezond gewicht als de waarde van de BMI tussen de 20 en 25 ligt. Voor mensen met COPD ligt dat wat anders. Een BMI tussen de 25 en 30 wordt in dat geval ook als gunstig gezien. Uit onderzoek blijkt dat deze mensen minder kans hebben op infecties en op ziekenhuisopnames. Een BMI onder de 21 bij iemand met COPD wijst op een te laag gewicht en een te lage voedselinname. Adviezen Door uzelf maandelijks te wegen kunt u in de gaten houden of uw gewicht stabiel blijft. Het is verstandig om een diëtist te raadplegen wanneer: Uw BMI lager is dan 21; Uw BMI hoger is dan 30; U onbedoeld afvalt; Of wanneer er naast COPD ook sprake is van een andere (chronische) ziekte.
3 Voedingsrichtlijnen Het Voedingscentrum heeft richtlijnen opgesteld die ervoor kunnen zorgen dat u dagelijks voldoende voedingsstoffen binnen krijgt. De hoeveelheden staan in de onderstaande tabel: Bij COPD is het extra belangrijk dat de inname aan eiwitten, calcium en vitamine D voldoende is. In de volgende alinea s kunt u lezen waarom deze inname belangrijk is en hoe u ervoor zorgt dat u er voldoende van binnen te krijgt.
4 Eiwitten Bij COPD spelen eiwitten een belangrijke rol. Het eten van voldoende eiwitten, in combinatie met voldoende beweging, zorgt ervoor dat uw spiermassa in stand wordt gehouden. Eiwitrijke voedingsmiddelen zijn onder andere melkproducten, kaas, vlees en vleeswaren, vis, ei, peulvruchten en noten. In de tabel hiervoor kunt u de aanbevolen hoeveelheden terugvinden. Calcium Mensen met COPD hebben een verhoogd risico op botontkalking. Dit verhoogt de kans op botbreuken. Dit kan komen door het gebruik van Prednison. Maar ook een verminderde lichamelijke activiteit kan de kans op botontkalking verhogen. Het risico op botontkalking neemt verder toe wanneer uw dagelijkse voeding te weinig calcium en vitamine D bevat. Calcium zit in melk, melkproducten, kaas, groente, noten en peulvruchten. Als u helemaal geen zuivelproducten eet of drinkt, is de kans dat u te weinig calcium binnen krijgt groot. Vitamine D Voldoende vitamine D zorgt ervoor dat calcium beter wordt opgenomen in het lichaam. Vitamine D komt voor in een aantal dierlijke producten. Vooral vette vis, zoals haring, makreel en zalm bevat veel vitamine D. Lever, vlees, eieren en melkproducten bevatten een kleine hoeveelheid vitamine D. Verder zijn er maar weinig etenswaren die vitamine D bevatten. Daarom wordt dit in Nederland toegevoegd aan margarine, halvarine en vloeibare bak- en braadmargarine. De Nederlandse Gezondheidsraad adviseert de volgende mensen om een vitamine D supplement te gebruiken: Mannen en vrouwen van 4 t/m 49 jaar met een donkere (getinte) huidskleur en/of niet genoeg buiten komen: 10 mcg per dag. Vrouwen met een lichte huidskleur van 50 t/m 69 jaar: 10 mcg per dag. Alle mannen en vrouwen vanaf 70 jaar: 20 mcg per dag. Vitamine D supplementen zijn onder andere te koop bij de drogist en apotheek in de vorm van druppels, capsules, pillen of als onderdeel van een multivitaminen- supplement. Meestal staat op het etiket vitamine D3, en soms D2. Goedkopere huismerken zijn even goed als A- merken. Kijk goed op het etiket hoeveel u moet nemen en houdt u aan de voorschriften.
5 Praktische tips Bij slijmvorming in de mond Het slijm dat u van melkproducten krijgt is een ander soort slijm dan het slijm dat u ophoest. Eigenlijk is het helemaal geen slijm, maar speeksel dat slijmerig aanvoelt. Dit speeksel komt niet uit of in uw longen! Door na afloop een slokje water of vruchtensap te nemen verdwijnt dit speeksel. Zure melkproducten zoals karnemelk, yoghurt en zure room zorgen voor minder last van slijmvorming dan melk. Bij een droge mond Goed kauwen stimuleert de speekselproductie. Neem bij elke hap een slokje te drinken. Houd altijd iets te drinken bij de hand. Gebruik jus, saus of appelmoes om uw warme maaltijd smeuïger te maken. Beleg uw boterhammen met een smeerbaar, zacht beleg. Zuig op een zuurtje of een pepermuntje. Of kauw op kauwgom dit kan de speekselproductie stimuleren. Bij kortademigheid of vermoeidheid Begin uitgerust aan een maaltijd. Gebruik vaker een kleiner maaltijd, bijvoorbeeld 6-8 keer per dag. Zorg voor een goede houding tijdens het eten. Eet langzaam en kauw goed. Slik een hap na goed kauwen in een keer door. Haal diep adem voordat u een volgende hap neemt. Kies voor zacht voedsel, u hoeft dan minder (lang) te kauwen. Maak gebruik van eenvoudig te bereiden maaltijden, zoals groenten uit blik, diepvries en/ of kant- en- klaar gerechten. Ook hiermee kunt u zorgen voor een volwaardige maaltijd. Als u zuurstof gebruikt, gebruik dit dan ook tijdens de maaltijd. Gebruik de hoofdmaaltijd op een tijdstip dat u zich het beste voelt. Bij snelle verzadiging (vol gevoel) Eet langzaam en kauw goed. Neem de tijd voor een maaltijd. Vermijd het gebruik van gasvormende voedingsmiddelen als dit uw klachten verergert (uien, spruitjes, koolsoorten, koolzuurhoudende dranken).
6 Tot slot Voeding is een belangrijk onderdeel van de behandeling bij COPD. Weeg uzelf elke maand op een zelfde tijd, plaats en weegschaal. Naast voeding is lichaamsbeweging en training noodzakelijk voor behoud van uw spiermassa. Mocht u na het lezen van dit informatieblad nog vragen hebben dan kunt u terecht bij een van de diëtisten aangesloten bij HKN Huisartsen. Telefoon: E- mail: info@hknhuisartsen.nl Deze folder is gemaakt door HKN Longzorg in samenwerking met het Landelijke Netwerk COPD.
PATIËNTENINFORMATIE COPD EN VOEDING
PATIËNTENINFORMATIE COPD EN VOEDING 2 COPD EN VOEDING Algemeen Door middel van deze informatiefolder wil het Maasstad Ziekenhuis u informatie geven over de rol van voeding bij COPD. Indien u specifieke
Nadere informatieCOPD en voeding. Afdeling Diëtetiek IJsselland Ziekenhuis
COPD en voeding Afdeling Diëtetiek IJsselland Ziekenhuis Inleiding Deze folder is bedoeld voor mensen met COPD en bevat algemene informatie over de rol van voeding bij COPD. Wat is COPD? De afkorting COPD
Nadere informatieDiëtetiek Voeding bij COPD
Diëtetiek Voeding bij COPD Wat is COPD? De afkorting COPD staat voor Chronic Obstructive Pulmonary Disease en is een verzamelnaam voor chronische bronchitis en longemfyseem. Deze longaandoeningen zijn
Nadere informatieDeze folder is bedoeld voor mensen met COPD en bevat algemene informatie over de rol van voeding bij COPD.
COPD en voeding Deze folder is bedoeld voor mensen met COPD en bevat algemene informatie over de rol van voeding bij COPD. Wat is COPD? De afkorting COPD staat voor Chronic Obstructive Pulmonary Disease.
Nadere informatieDiëtetiek Voeding bij COPD
Diëtetiek Voeding bij COPD Wat is COPD? De afkorting COPD staat voor Chronic Obstructive Pulmonary Disease en is een verzamelnaam voor chronische bronchitis en longemfyseem. Deze longaandoeningen zijn
Nadere informatieInleiding. Wat is COPD?
COPD en overgewicht Inleiding Deze brochure is bedoeld voor mensen met COPD en overgewicht. De brochure bevat algemene informatie over de rol van voeding bij COPD wanneer er sprake is van overgewicht.
Nadere informatieCOPD en lichaamsgewicht
Voeding bij COPD Deze folder is bedoeld voor mensen met COPD en bevat algemene informatie over de rol van voeding bij COPD. De dietist kan u zo nodig specifieke informatie geven over ondervoeding dan wel
Nadere informatieCOPD en voeding. Albert Schweitzer ziekenhuis september 2014 pavo 1146
COPD en voeding Albert Schweitzer ziekenhuis september 2014 pavo 1146 Inleiding In deze folder leest u algemene informatie over de rol van voeding bij COPD. Wat is COPD? De afkorting COPD staat voor Chronic
Nadere informatieCOPD en voeding. Naar het ziekenhuis? Lees eerst de informatie op
COPD en voeding Naar het ziekenhuis? Lees eerst de informatie op www.asz.nl/brmo. Advies bestemd voor:.. Datum:.. Heeft u vragen over deze folder of het dieetvoorschrift, neem dan gerust contact op met
Nadere informatiePATIËNTEN INFORMATIE. COPD en voeding
PATIËNTEN INFORMATIE COPD en voeding 2 PATIËNTENINFORMATIE Door middel van deze informatiefolder wil het Maasstad Ziekenhuis u informatie geven over de rol van voeding bij COPD. Indien u specifieke informatie
Nadere informatieVoedingsrichtlijnen bij COPD
Diëtetiek/Longziekten Patiënteninformatie Voedingsrichtlijnen bij COPD U ontvangt deze informatie, omdat u COPD heeft en wij u willen informeren over de rol van voeding bij deze longziekte. In deze informatie
Nadere informatieVoeding bij chronische longziekten
Voeding bij chronische longziekten Voeding bij chronische longziekten Goede lichamelijke conditie Veel mensen met chronische longziekten (ook wel COPD genoemd) hebben voortdurend last van hun aandoening.
Nadere informatiePATIËNTEN INFORMATIE. COPD en voeding
PATIËNTEN INFORMATIE COPD en voeding Door middel van deze informatiefolder wil het Maasstad Ziekenhuis u informatie geven over de rol van voeding bij COPD. Indien u specifieke informatie wilt over ondervoeding
Nadere informatieDieet bij COPD. Informatie voor patiënten. Medisch Centrum Haaglanden www.mchaaglanden.nl
Dieet bij COPD Informatie voor patiënten F0521-1011 mei 2014 Medisch Centrum Haaglanden www.mchaaglanden.nl MCH Antoniushove, Burgemeester Banninglaan 1 Postbus 411, 2260 AK Leidschendam 070 357 44 44
Nadere informatieVoeding bij chronische longziekten
Voeding bij chronische longziekten Naam : Datum : Specialist : Diëtist : Telefoonnummer : o (0223) 69 69 16 o (0223) 69 69 27 o (0223) 69 63 29 1 Inhoud pag. Inleiding... 3 Voeding bij chronische longziekten...
Nadere informatieVoeding bij COPD Inleiding Wat is COPD? COPD en lichaamsgewicht
Voeding bij COPD Inleiding Deze brochure is bedoeld voor mensen met COPD. De brochure bevat algemene informatie over de rol van voeding bij COPD. De diëtist kan u zonodig specifieke informatie geven over
Nadere informatieVoeding bij COPD en astma
Voeding bij COPD en astma Inleiding COPD- en astmapatiënten moeten goed blijven eten. Niet alleen om een gezond gewicht te behalen of te behouden, maar ook om in een goede conditie te blijven. Veel COPD-
Nadere informatieVoeding en COPD. Diëtetiek. Beter voor elkaar
Voeding en COPD Diëtetiek Beter voor elkaar 2 Voeding en COPD Inleiding Deze brochure is bedoeld voor mensen met COPD. De brochure bevat algemene informatie over de rol van voeding bij COPD. Indien u specifieke
Nadere informatieVoedingsadviezen. Diëtetiek / Voedingsteam. Bij COPD. Inleiding. Goede Voeding
Diëtetiek / Voedingsteam Voedingsadviezen Bij COPD Inleiding U heeft van uw arts vernomen dat u COPD heeft. Voeding kan een belangrijke bijdrage leveren om uw conditie te verbeteren. U heeft al informatie
Nadere informatiePraktijk voor Fysiotherapie. Altijd in beweging
Praktijk voor Fysiotherapie Altijd in beweging In samenwerking met. Viola Gijzen, diëtist Mieke Verschuren/Marijke Sligchers, fysiotherapeuten Inhoud Inleiding Wat is COPD? COPD en dan? COPD en voeding
Nadere informatieVoorstellen. Wanneer naar de diëtist?
Voorstellen COPD Nut van goede voeding Aafke Hermsen, diëtist Karin Janssen-van Hemmen, kaderhuisarts astma/copd i.o. Agenda owanneer naar de diëtist? olichaamssamenstelling ogewichtsverandering onut van
Nadere informatievoedingsadvies bij dreigende ondervoeding
patiënteninformatie voedingsadvies bij dreigende ondervoeding De arts of verpleegkundige heeft met u besproken dat u kans heeft op ondervoeding. Goede voeding kan helpen om uw conditie te verbeteren. Wat
Nadere informatie(Risico op) ondervoeding
(Risico op) ondervoeding Op oudere leeftijd is het soms lastig om regelmatig, gezond en voldoende te eten. Dit kan uiteindelijk leiden tot een verminderde voedingstoestand en zelfs ondervoeding. Dit komt
Nadere informatieH.40025.0416. Voedingsadvies voor ouderen met (dreigende) ondervoeding
H.40025.0416 Voedingsadvies voor ouderen met (dreigende) ondervoeding Inleiding Een gezond voedingspatroon is voor iedereen van belang. Gezonde voeding levert de energie en de voedingsstoffen die uw lichaam
Nadere informatieP A T I Ë N T E N I N F O R M A T I E
Voeding bij COPD en Astma P A T I Ë N T E N I N F O R M A T I E 2 Inleiding Astma- en COPD-patiënten moeten goed blijven eten. Niet alleen om een gezond gewicht te behalen of te behouden, maar ook om in
Nadere informatieAdviezen bij ondervoeding
Adviezen bij ondervoeding Bij ziekte en herstel heeft het lichaam extra energie en eiwitten nodig. Als u onbedoeld veel afvalt door ziekte is er sprake van ondervoeding. U krijgt dan onvoldoende energie
Nadere informatieEet smakelijk Informatie over vocht en voeding voor ouderen
Ouder worden kan verschillende problemen op het gebied van voeding met zich meebrengen. Zo kan onder andere de eetlust afnemen en kunnen ouderen minder gaan drinken dan gewenst. Dit heeft gevolgen voor
Nadere informatieRisico op ondervoeding tijdens opname
Risico op ondervoeding tijdens opname Ondervoeding door ziekte, een behandeling of een operatie is in het ziekenhuis een veelvoorkomend probleem. Ongeveer één op de drie patiënten heeft een risico op
Nadere informatieVoedingsadviezen na een Whipple-operatie
Voedingsadviezen na een Whipple-operatie Albert Schweitzer ziekenhuis september 2014 pavo 1127 Inleiding U heeft een Whipple-operatie gehad waarbij (een deel van) uw alvleesklier is verwijderd. Na de operatie
Nadere informatieGezond gewicht. Vraag je Alphega apotheek om meer informatie en advies. Jouw gezondheid is onze zorg
Gezond gewicht Vraag je Alphega apotheek om meer informatie en advies Jouw gezondheid is onze zorg Inhoud Overgewicht 3 Oorzaken 4 Gezond gewicht 4 Tailleomvang 5 Voorkomen van overgewicht 6 Wat kun je
Nadere informatieBij de ziekte van Crohn en colitis ulcerosa
Diëtetiek / Voedingsteam Voedingsadviezen Bij de ziekte van Crohn en colitis ulcerosa Inleiding U heeft van uw arts vernomen dat u de ziekte van Crohn of Colitis Ulcerosa heeft. Deze ziekten kenmerken
Nadere informatieInformatie. Voeding en COPD WWW.ELKERLIEK.NL. Overzicht gegevens. Naam. Geboortedatum. Datum. Diëtist. Telefonisch spreekuur
Informatie Voeding en COPD Overzicht gegevens Naam Geboortedatum Datum Diëtist Telefonisch spreekuur Deze brochure is een gezamenlijke uitgave met de Zorgboog en Diëtistenpraktijk Roos Knijnenburg WWW.ELKERLIEK.NL
Nadere informatieGezond gewicht. Wat kunt u er zelf aan doen? altijd dichtbij. Vraag ons gerust om advies.
Gezond gewicht Wat kunt u er zelf aan doen? Vraag ons gerust om advies altijd dichtbij www.alphega-apotheek.nl Gezond gewicht De meeste mensen willen graag een aantal kilo s afvallen. Maar is dat wel nodig?
Nadere informatieVitamine D Krijg jij het advies om extra vitamine D te gebruiken?
Vitamine D Krijg jij het advies om extra vitamine D te gebruiken? Zonlicht en goede voeding zijn nodig om vitamine D binnen te krijgen. Maar niet iedereen krijgt daarmee altijd genoeg vitamine D binnen.
Nadere informatieVoeding bij mitochondriële ziekten
Voeding bij mitochondriële ziekten Inleiding Mitochondriën zijn de energiecentrales van ons lichaam. Mitochondriën zitten in alle lichaamscellen en zorgen voor de aanmaak van energie door de verbranding
Nadere informatieVoorkomen van ondervoeding bij volwassenen
Voorkomen van ondervoeding bij volwassenen Inleiding Ondervoeding door ziekte komt in het ziekenhuis veel voor. Daarom besteedt ook de Ommelander Ziekenhuis Groep hieraan extra aandacht. Ziek zijn is topsport
Nadere informatieBotontkalking en voeding
Diëtetiek Botontkalking en voeding www.catharinaziekenhuis.nl Inhoud Wat is calcium?... 3 Aanbevolen hoeveelheid calcium... 4 Hoe krijgt u voldoende calcium per dag binnen?... 4 Waarom vitamine D?... 7
Nadere informatieZiek zijn en voeding Informatie voor de ondervoede patiënt met een natrium- en/of vochtbeperkt dieet
Ziek zijn en voeding Informatie voor de ondervoede patiënt met een natrium- en/of vochtbeperkt dieet Deze folder is bedoeld voor patiënten met een natrium en/of vochtbeperkt dieet waarbij ondervoeding
Nadere informatieZin en onzin van voedingssupplementen Voeding voor senioren 23 november 2017 Best
Zin en onzin van voedingssupplementen Voeding voor senioren 23 november 2017 Best BOT Voor sterke botten is nodig: Calcium + Vitamine D + Bewegen >>> alle 3 samen! Sterke botten worden al in de jeugd gevormd
Nadere informatieSheet 3 Als jullie het advies lezen, komen waarschijnlijk deze vragen bij jullie op. In deze presentatie worden deze vragen beantwoord.
Memo Aan: Van: Datum: Dit document hoort bij de presentatie Vitamine D. De presentatie is bedoeld om te geven tijdens een voorlichtingsbijeenkomst voor (laag opgeleide) consumenten met een getinte of donkere
Nadere informatieVoeding bij COPD. Neem altijd uw verzekeringsgegevens en identiteitsbewijs mee!
Voeding bij COPD Omdat u COPD heeft, is goede voeding voor u extra belangrijk. De longverpleegkundigen of de diëtisten van de afdeling Longziekten zullen u hierover informeren. In deze folder kunt u alles
Nadere informatieBESTRALING HOOFD EN HALS
+ BESTRALING HOOFD EN HALS Mocht u, na het lezen van deze brochure nog vragen hebben, aarzel dan niet om telefonisch contact op te nemen met de verantwoordelijke diëtiste: Martine Blomme: 02 476 34 99
Nadere informatieOndervoeding: een miskend probleem
Heeft u opmerkingen of suggesties i.v.m. deze brochure? Geef ons gerust een seintje! Ondervoeding: een miskend probleem Dienst Kwaliteit E-mail: info@jessazh.be Tel: 011 28 91 11 Jessa Ziekenhuis vzw Maatschappelijke
Nadere informatieVoedingsadviezen bij COPD
Voedingsadviezen bij COPD Ziekenhuis Gelderse Vallei Deze brochure is bedoeld voor mensen met COPD. De brochure bevat algemene informatie over de rol van voeding bij COPD. En daarnaast ook meer specifieke
Nadere informatieOngewild afvallen. Dietetiek. gemini-ziekenhuis.nl
Ongewild afvallen Dietetiek gemini-ziekenhuis.nl Inhoudsopgave Ziek zijn is topsport 3 Gewicht 3 Wat doet het Gemini Ziekenhuis aan ondervoeding? 3 Wat is uw score? 4 Wat is goed eten en drinken? 4 Drink
Nadere informatieDieetadvies bij COPD. Diëtetiek
Dieetadvies bij COPD Diëtetiek Inleiding Een goede voedingstoestand en lichamelijke conditie zijn voor iedereen van belang, maar vooral voor ú. In deze brochure is het belang van optimale voeding bij chronische
Nadere informatieGoede voeding bij ziekte en herstel
Goede voeding bij ziekte en herstel Deze brochure is een uitgave van het Transmuraal Voedingsteam Gelderse Vallei Het belang van goede voeding bij ziekte en herstel Toch ondervoed? Als u ziek bent is het
Nadere informatieVoeding en Parkinson
Voeding en Parkinson Versie mei 2017 Inleiding Bij de ziekte van Parkinson kan het eten en drinken op den duur moeizamer gaan. Er kunnen klachten ontstaan zoals verminderde eetlust, kauw- en slikproblemen,
Nadere informatieRichtlijn voeding bij de ziekte van Parkinson
Richtlijn voeding bij de ziekte van Parkinson Versie voor mensen met parkinson M.J.M.D van Asseldonk H.C. Dicke J.I. Hoff B. van Harten B.R. Bloem S.H.J. Keus M. Munneke Inhoud Algemene informatie... 3
Nadere informatieAdviezen voor een optimale voeding. Energie- en eiwitrijke voeding bij ouderen
Adviezen voor een optimale voeding Energie- en eiwitrijke voeding bij ouderen Optimale voeding Wanneer u de laatste maanden onbedoeld bent afgevallen en/of minder eetlust heeft gehad, heeft dit invloed
Nadere informatieEnergie en eiwitverrijkte. voor kinderen
Energie en eiwitverrijkte voeding voor kinderen Inleiding Als uw kind ziek is, verbruikt het lichaam van uw kind meer energie en voedingsstoffen in vergelijking met een gezond kind. Ook kan een ziekte
Nadere informatiePATIËNTEN INFORMATIE. Ondervoeding. in het ziekenhuis Afdeling Diëtetiek
PATIËNTEN INFORMATIE Ondervoeding in het ziekenhuis Afdeling Diëtetiek Ondervoeding bij ziekte Ondervoeding door ziekte is in ziekenhuizen een veel voorkomend probleem. Ongeveer 1 op de 4 patiënten is
Nadere informatieZwangerschapsbraken. gevoelige slokdarm door het braken waardoor slikken moeizaam gaat
Zwangerschapsbraken Zwangerschapsbraken wordt ook wel hyperemesis gravidarum genoemd. Het is een term die wordt gebruikt voor overmatig braken tijdens de eerste helft van de zwangerschap. Veel vrouwen
Nadere informatieSNAQ AFDELING DIËTETIEK FRANCISCUS GASTHUIS
SNAQ AFDELING DIËTETIEK FRANCISCUS GASTHUIS Inleiding Tijdens het opnamegesprek heeft de verpleegkundige een aantal vragen gesteld over uw voedingstoestand. Deze vragen gingen over eetlust, onbewust gewichtsverlies
Nadere informatieDieetadviezen bij wondgenezing
Dieetadviezen bij wondgenezing Diëtetiek Bereikbaarheid afdeling Diëtetiek Amphia Ziekenhuis: Locatie Langendijk, Molengracht, Pasteurlaan: (076) 595 30 75 Algemeen telefoonnummer Amphia Ziekenhuis: (076)
Nadere informatieEnergie en eiwitverrijkt dieet. Afdeling Diëtetiek
00 Energie en eiwitverrijkt dieet Afdeling Diëtetiek 1 Wanneer is een energie- en eiwitverrijkt dieet nodig? Een energie- en eiwitverrijkt dieet is bestemd voor mensen met een te laag lichaamsgewicht of
Nadere informatievoorkomen van ondervoeding bij ouderen ZorgSaam
voorkomen van ondervoeding bij ouderen ZorgSaam 1 2 VOORKOMEN VAN ONDERVOEDING BIJ OUDEREN Bij het bezoek op de polikliniek is u een aantal vragen gesteld over gewichtsverlies en uw eetlust. Hiermee wordt
Nadere informatieEnergierijke & eiwitrijke voeding voor longpatiënten
Energierijke & eiwitrijke voeding voor longpatiënten Inleiding COPD geeft vaak veel klachten, waaronder kortademigheid. Deze kortademigheid geeft vaak last tijdens dagelijkse bezigheden, zoals wandelen,
Nadere informatieRisico op ondervoeding tijdens uw behandeling
Risico op ondervoeding tijdens uw behandeling Ondervoeding door ziekte, een behandeling of een operatie is een veelvoorkomend probleem in het ziekenhuis. Ongeveer één op de drie patiënten loopt risico
Nadere informatieEnergie en eiwitverrijkt dieet. Afdeling Diëtetiek
00 Energie en eiwitverrijkt dieet Afdeling Diëtetiek Wanneer is een energie- en eiwitverrijkt dieet nodig? Een energie- en eiwitverrijkt dieet is bestemd voor mensen met een te laag lichaamsgewicht of
Nadere informatieniveau 2, 3, 4 thema 5.5
niveau 2, 3, 4 thema 5.5 Gezonde voeding Inleiding Wanneer eet je gezond? Hoeveel moet ik dagelijks eten? Wat is een goed lichaamsgewicht? Onder- en overgewicht Inleiding Goede voeding levert de dagelijks
Nadere informatieH.366781.0614. Osteoporose (bij behandeling voor borstkanker)
H.366781.0614 Osteoporose (bij behandeling voor borstkanker) 2 Inleiding U wordt behandeld voor borstkanker, dit heeft invloed op uw botverlies. U krijgt praktische tips om uw botten gezond te houden.
Nadere informatie47 Voeding en kanker. A. van Stijgeren-Luthart
A. van Stijgeren-Luthart Inleiding Menigeen die kanker heeft (gehad), vraagt zich wel eens af of verandering van eetgewoonten nodig is. Ook kunnen vragen opkomen over het verband tussen voeding en het
Nadere informatieDienstverlenende werkzaamheden Les 7
Dienstverlenende werkzaamheden Les 7 voedingsadvies Julie hebben in les 1 al een voedingsdagboek moeten invullen en in les drie heb je als het goed is geleerd hoe de schijf van vijf werkt. Met deze kennis
Nadere informatieEen operatie? Let op uw voeding!
Een operatie? Let op uw voeding! Belangrijk Om een operatie en uw herstel zo goed mogelijk te laten verlopen is het belangrijk dat u lichamelijk in een zo goed mogelijke conditie bent. Een goede voedingstoestand
Nadere informatieParkinsonismen Vereniging. Parkinson en Voeding
Parkinsonismen Vereniging Parkinson en Voeding Inhoudsopgave Inleiding 4 Gezonde voeding 5 Voeding en gebruik van Levodopa 5 Volle maag 5 Obstipatie 5 Eten van eiwitten 6 Adviezen bij het innemen van Levodopa
Nadere informatieRisico op ondervoeding bij ziekte tijdens opname
DIETETIEK Risico op ondervoeding bij ziekte tijdens opname Deze folder is voor u en uw familieleden bestemd, omdat bij u (risico op) ondervoeding is geconstateerd. In deze folder is te lezen wat ondervoeding
Nadere informatiePas als de klachten optreden is het aan te raden de onderstaande adviezen te raadplegen. Verander dus niet bij voorbaat al uw voeding.
Voeding bij geïrriteerd slijmvlies van de mond, keel en/of slokdarm Door de bestraling kan het slijmvlies van de mond en keel geïrriteerd raken. Dit kan klachten geven bij het eten. Aanpassing van de voeding
Nadere informatieAdviezen bij slikproblemen
Adviezen bij slikproblemen 2 Inleiding In deze folder vindt u adviezen die u kunnen helpen het slikken zo makkelijk mogelijk te maken. Houding - Zorg dat u goed rechtop op de stoel zit. - Zorg ervoor dat
Nadere informatieOngewild afvallen Diëtetiek.
Ongewild afvallen Diëtetiek www.nwz.nl Ziek zijn is topsport 3 Gewicht 3 Wat doet Noordwest aan ondervoeding? 3 Wat is uw score? 4 Wat is goed eten en drinken? 4 Drink voldoende 5 Weinig trek? 5 Wat kunt
Nadere informatieOndervoeding of risico op ondervoeding in het revalidatiecentrum Revalidatiecentrum Breda
Ondervoeding of risico op ondervoeding in het revalidatiecentrum Revalidatiecentrum Breda Inleiding Ondervoeding is een veel voorkomend probleem bij mensen in revalidatiecentra. Ruim 1 op de 3 mensen is
Nadere informatieDieetadviezen voor mensen met een colostoma
Dieetadviezen voor mensen met een colostoma Naam : Datum : Specialist : Diëtist : Telefoonnummer : o (0223) 69 69 16 o (0223) 69 69 27 o (0223) 69 62 81 o (0223) 69 63 29 1 Inhoud pag. 1. Inleiding...
Nadere informatieZiek zijn en voeding. Informatie voor de ondervoede patiënt
Ziek zijn en voeding Informatie voor de ondervoede patiënt Deze folder is bedoeld voor patiënten en familieleden van patiënten waarbij ondervoeding is geconstateerd. Het doel is u schriftelijk te informeren
Nadere informatieOndervoeding door ziekte bij kinderen
Kindergeneeskunde i Ondervoeding door ziekte bij kinderen Patiënteninformatie Slingeland Ziekenhuis Algemeen Door ziekte eet uw kind (tijdelijk) minder of niet. Hierdoor krijgt uw kind mogelijk te weinig
Nadere informatieVoedingsadviezen na een buismaagoperatie
Voedingsadviezen na een buismaagoperatie Albert Schweitzer ziekenhuis april 2015 pavo 1125 Inleiding De diëtiste is bij u langs geweest om met u te bespreken waar u met uw eten en drinken rekening mee
Nadere informatieVoeding en Osteoporose
Voeding en Osteoporose Uit onderzoek blijkt dat u botontkalking heeft. Het is ook mogelijk dat u bepaalde medicijnen gebruikt of een ziekte heeft die botontkalking zouden kunnen veroorzaken. Op den duur
Nadere informatieOndervoeding, wat nu? INFORMATIE EN PRAKTISCHE TIPS OVER ONDERVOEDING VOOR MEDEWERKERS, BEWONERS EN FAMILIE. Maartje is onderdeel van
Ondervoeding, wat nu? INFORMATIE EN PRAKTISCHE TIPS OVER ONDERVOEDING VOOR MEDEWERKERS, BEWONERS EN FAMILIE Maartje is onderdeel van Ondervoeding, wat nu? WAT KAN DE DIËTIST VOOR U BETEKENEN BIJ (DREIGENDE)
Nadere informatieOsteopenie. Uitleg en leefstijladviezen. mca.nl
Osteopenie Uitleg en leefstijladviezen mca.nl Inhoudsopgave Wat is osteopenie? 3 Wie krijgen osteopenie? 3 Hoe ontstaat osteopenie? 3 Hoe weet u of u osteopenie heeft? 5 Uw vragen 6 Notities 7 Colofon
Nadere informatieVitaminen en mineralen. Vraag je Alphega apotheek om meer informatie en advies. Jouw gezondheid is onze zorg
Vitaminen en mineralen Vraag je Alphega apotheek om meer informatie en advies Jouw gezondheid is onze zorg Inhoud Vitaminen 3 Mineralen 4 Voeding 4 Dagelijkse behoefte 4 Wanneer extra vitaminen gebruiken
Nadere informatieGoed eten en drinken in het CWZ
Goed eten en drinken in het CWZ Als u de laatste maand(en) onbedoeld bent afgevallen en/of een verminderde eetlust heeft (gehad) kan het zijn dat u risico loopt op een slechte voedingstoestand of dat u
Nadere informatieVoeding voor goed herstel na operatie
Voeding voor goed herstel na operatie Inhoud 1. Vermijd snel gewichtsverlies, eet gezond 3 2. Nuchter voor de operatie? 3 3. Voeding na de operatie 4 4. Neem voldoende melkproducten, groenten en fruit!
Nadere informatieENERGIE- EN EIWITVERRIJKTE VOEDING
ENERGIE- EN EIWITVERRIJKTE VOEDING 436 Inleiding Eten is niet alleen lekker en gezellig, maar eten is ook goed voor ons. Door te eten krijgen we allerlei belangrijke voedingsstoffen binnen, zoals energie,
Nadere informatieWat is vitamine D? 3. Vitamine D tekort 3. Vitamine D, waar zit het in? 3. Naar buiten 3. Vitamine D-supplementen 3. Hoeveel vitamine D?
Vitamine D Inhoud Wat is vitamine D? 3 Vitamine D tekort 3 Vitamine D, waar zit het in? 3 Naar buiten 3 Vitamine D-supplementen 3 Hoeveel vitamine D? 4 Vitamine D en calcium gaan hand in hand 5 Meer informatie
Nadere informatieVoedingsadvies bij Diabetes Mellitus. Bij gebruik van GLP-1-analoog
Voedingsadvies bij Diabetes Mellitus Bij gebruik van GLP-1-analoog Aangezien u lijdt aan Diabetes mellitus, type 2 (oftewel ouderdomsdiabetes) én overgewicht hebt, heeft de arts u een behandeling met zogenaamd
Nadere informatieGewichtstoename bij behandeling van kanker
Gewichtstoename bij behandeling van kanker Naar het ziekenhuis? Lees eerst de informatie op www.asz.nl/brmo. Inleiding U bent tijdens uw behandelingen tegen kanker ongewenst in gewicht aangekomen. In deze
Nadere informatieVoeding en osteoporose
Voeding en osteoporose 2 Voeding bij osteoporose Bij osteoporose (botontkalking) is de afbraak van de botten vergroot, waardoor de botten erg verzwakt zijn. De kans op botbreuken is verhoogd. Belangrijke
Nadere informatieNaam : Datum : Specialist : Diëtist : Telefoonnummer : o (0223) 69 69 16 o (0223) 69 69 27 o (0223) 69 62 81 o (0223) 69 63 29
Diverticulitis Naam : Datum : Specialist : Diëtist : Telefoonnummer : o (0223) 69 69 16 o (0223) 69 69 27 o (0223) 69 62 81 o (0223) 69 63 29 1 Inhoud pag. Inhoud...2 Wat is diverticulitis?...3 Oorzaken
Nadere informatieGezonde voeding (voor ouderen)
Gezonde voeding (voor ouderen) We worden steeds ouder Europe 29% North America 25% Eastern Asia 21% LA & Caribbean 14% 1953 Schijf van vijf 2004 1981 voorjaar van 2016 1965 1991 Algemene voedingsadviezen
Nadere informatieVoedingsadvies voor de 70-plusser
Voedingsadvies voor de 70-plusser Eten is niet alleen lekker en gezellig, maar vooral belangrijk! Voeding levert de energie en voedingsstoffen die het lichaam nodig heeft om te kunnen functioneren. Ouder
Nadere informatieRelatie voeding en valpreventie
Relatie voeding en valpreventie Donderdag 10 oktober 2018 Suzan Bijleveld, diëtist Doel van deze presentatie Signaleren van factoren die de kans op vallen vergroten Voedings- en beweegtips om dit tegen
Nadere informatieOsteopenie. Inhoudsopgave Klik op het onderwerp om verder te lezen. Wat is osteopenie? Wat zijn de gevolgen van osteopenie? Oorzaak van osteopenie
Osteopenie Inhoudsopgave Klik op het onderwerp om verder te lezen. Inhoudsopgave 1 Wat is osteopenie? 1 Wat zijn de gevolgen van osteopenie? 1 Oorzaak van osteopenie 1 Wie krijgen er last van osteopenie?
Nadere informatieInhoud. Voorwoord 3. Voeding 6. Slaap 22. Houding 30. Naar de dokter 37. Kleding 65. Mode 74. Kleding wassen 77
Inhoud Voorwoord 3 Voeding 6 Slaap 22 Houding 30 Naar de dokter 37 Kleding 65 Mode 74 Kleding wassen 77 6 VOEDING Weet wat je eet Je eet elke dag. Alles wat je eet (en drinkt) heet voeding. Is elke voeding
Nadere informatieOvergewicht Inhoud Inleiding Oorzaken van overgewicht
Overgewicht Brochure over oorzaken, gevolgen en behandeling van overgewicht. Met eet- en beweegdagboekje. Inhoud Inleiding Oorzaken van overgewicht Gevolgen van overgewicht Meten en wegen BMI (Body Mass
Nadere informatieParkinson en voeding Informatie over gezonde voeding en voedingsadviezen bij de ziekte van Parkinson
Parkinson en voeding Informatie over gezonde voeding en voedingsadviezen bij de ziekte van Parkinson Inhoud van deze folder 1. Goede voeding om meer van te (w)eten! 2. Wat is goede voeding? 3. Wat heeft
Nadere informatieProFitt: Diëtetiek & Lifestyle coaching. Voeding & Kanker
: Diëtetiek & Lifestyle coaching Voeding & Kanker Voorstellen Marloes van Dommelen, diëtist sinds 2013 Werkzaam bij : diëtistenpraktijk in Nijmegen 16 locaties in Nijmegen Voorbeelden van vragen uit de
Nadere informatieAfdeling Diëtetiek. Voedingsadvies bij jicht
Afdeling Diëtetiek Algemeen U heeft jicht. In deze folder vindt u een aantal algemene adviezen die eventuele klachten kunnen voorkomen of verminderen. Wat is jicht? Jicht is een aandoening die behoort
Nadere informatieOsteopenie Uitleg en leefstijladviezen.
Osteopenie Uitleg en leefstijladviezen www.nwz.nl Inhoud Wat is osteopenie? 3 Wie krijgen osteopenie? 3 Hoe ontstaat osteopenie? 4 Hoe weet u of u osteopenie heeft? 6 Uw vragen 7 2 Bij het ouder worden,
Nadere informatieVoeding voor goed herstel na operatie
Voeding voor goed herstel na operatie Inhoud 1. Vermijd snel gewichtsverlies en eet gezond! 4 2. Nuchter voor de operatie? 4 3. Voeding na de operatie 5 4. Neem voldoende melkproducten, groenten en fruit!
Nadere informatieVoeding bij ziekte en herstel
Diëtetiek Voeding bij ziekte en herstel i Patiënteninformatie Slingeland Ziekenhuis Inleiding Als u ziek bent, is de kans groot dat u gewicht verliest. Dat komt doordat het lichaam meer energie en voedingsstoffen
Nadere informatieVoedingsadviezen bij COPD
Voedingsadviezen bij COPD Ziekenhuis Gelderse Vallei Deze brochure is bedoeld voor mensen met COPD. De brochure bevat algemene informatie over de rol van voeding bij COPD. En daarnaast ook meer specifieke
Nadere informatie