Poltek, cultuur, taal en relge: Een analyse van het stemgedrag dens het Eurovse Songfestval door Laura Sperdjk 1 en Mchel Vellekoop 2 Unverstet Twente De Fransen houden net van ledjes n het Engels. Nederland baseert de puntenverdelng vooral op de egenschappen van de ledjes en heeft een sterke voorkeur voor ledjes gezongen door vrouwen. De Baltsche staten spelen elkaar systematsch punten toe. Cyprus en Ierland hebben een sterke voorkeur voor ledjes ut landen met dezelfde relge. Turken woonachtg n Europa stemmen massaal op de Turkse bjdrage aan het Eurovse Songfestval Een econometrsche analyse van dertg jaar Eurovse Songfestval bedt een fraa nkjkje n het Europese stemgedrag. Zo hebben een aantal landen een utgesproken voorkeur voor de ledjes afkomstg van buurlanden en andere landen n hun nabjhed, zelfs na correcte voor overeenkomsten n taal, cultuur en relge. Het lgt voor de hand dt te nterpreteren als bewjs voor vrendjespoltek. Echter, de veelgehoorde beschuldgngen van poltek gekleurd stemgedrag aan het adres van Scandnavë, Oost-Europa en het voormalge Joegoslavë worden net ondersteund door de data. Alleen tegen de Baltsche staten s er overtugend bewjs voor het bevoordelen van elkaars ledjes. Introducte Het Eurovse Songfestval. Volgens sommgen een leuk en spannend evenement en volgens anderen just een afschuweljk camp fenomeen dat het beste zo snel mogeljk van de televse kan verdwjnen Over smaak valt uteraard net te twsten. Echter, welke kant men ook kest, het songfestval s zonder enge twjfel voer voor econometrsten en statstc. De hstorsche gegevens van de afgelopen vjftg jaar nmddels op eenvoudge wjze va nternet te bemachtgen 3 bevatten een rjke hoeveelhed nformate over het stemgedrag van de deelnemende landen en beden een fraa nkjkje n het Europese stemgedrag dens het Eurovse Songfestval. De regels van het songfestval zjn smpel. De deelnemende landen sturen een ledje n. Tjdens het festval worden deze ten gehore gebracht en daarna worden de ledjes beoordeeld door de deelnemende landen zelf, de de punten 1,2,3,4,5,6,7,8,10,12 mogen toekennen. Uteraard mogen de landen geen punten aan zchzelf toekennen. Omdat er de laatste decenna ald meer dan 20 landen meededen, kent elke jury aan een groot aantal ledjes geen enkel punt toe. Voor 1997/1998 werden de punten door professonele jury s toegekend. In 1997/1998 s men overgestapt op televotng, waarbj edereen kan stemmen va telefoon of sms. 4 Met het Eurovse Songfestval 2006 n het vzer (18 en 20 me n Athene) steken beschuldgngen van vrendjespoltek tussen o.a. Oost-Europese landen en de Baltsche staten opneuw de kop op n de meda. Zulke aangngen zjn overgens zo oud als het festval zelf en behoren nmddels tot de jaarljks terugkerende folklore. Wel ljken de beschuldgngen elk jaar extremer te worden. Zo beweerde runner-up Malta dat de wnnaar van vorg jaar (Grekenland) gewonnen heeft dankzj de hoge scores toegekend door andere landen met een substantële relgeus orthodoxe bevolkng zoals Roemenë, Macedonë en Bosnë. Genoeg redenen dus om het Eurovse Songfestval aan een grondge econometrsche analyse te onderwerpen. 1 L.Sperdjk@utwente.nl. 2 M.H.Vellekoop@utwente.nl. 3 Ze bjvoorbeeld http://www.eurovsoncontest.co.uk en http://members.fortunecty.com/mcdel69/1980.htm. 4 Snds 2004 s er bovenden een halve fnale om te bepalen welke landen door mogen naar de fnale. 1
Aanpak Ons onderzoek rcht zch op de perode 1975-2003. We beperken ons tot deze jaren omdat het qua spelregels een relatef homogene perode s. We nemen alleen de landen n beschouwng de n deze perode ten mnste dre keer meededen; dt zjn er totaal 36. Tabel 1 geeft een overzcht van de geanalyseerde landen en het aantal jaren dat deze landen partcpeerden gedurende de perode 1975-2003. Om erachter te komen of vrendjespoltek nderdaad een rol speelt dens het Eurovse Songfestval, rchten we ons op een aantal factoren. Ten eerste kjken we of geografsche aspecten nvloed hebben op de puntenverdelng. Uteraard corrgeren we eerst voor overeenkomsten n taal en cultuur tussen landen. Immers, voorkeuren voor naburge landen zouden ook veroorzaakt kunnen worden door lnguïstsche en culture banden tussen de betreffende landen. Als een land na correcte voor laatstgenoemde factoren nog steeds een sgnfcante voorkeur voor naburge landen heeft, kan dt op poltek gekleurd stemgedrag duden. Tevens onderzoeken we of beschuldgngen zoals de van Malta nzake mogeljk relgeus stemgedrag door de data worden ondersteund. Hoewel dt aspect wellcht vergezocht ljkt, s al vaker n de econome aangetoond dat relge de beslssngen van ndvduen kan beïnvloeden. 5 Derhalve s het nteressant om de rol van relge te onderzoeken. Ten derde kjken we of dertg jaar Eurovse de beschuldgngen aan het adres van Turkse mmgranten (en andere nwoners van de Europese Une met een Turkse afkomst) bevestgt. Snds de ntroducte van televotng n 1997/1998 wordt beweerd dat mgratelanden zoals Nederland en Dutsland relatef veel punten aan de Turkse nzendng geven ( patrottsch stemgedrag). Hoewel dergeljke effecten ook een rol kunnen spelen bj andere etnsche groepen, zjn betrouwbare mgratedata voor deze groepen vooralsnog net beschkbaar. Daarom beperken we ons tot de n Europa wonende Turken. Tot slot zullen we de resultaten betrekken op de veelgehoorde beschuldgngen van vrendjespoltek n de meda aan het adres van een aantal landengroepen, zoals de Baltsche staten, het voormalge Joegoslavë en bepaalde Oost-Europese landen. Hoewel er al redeljk wat econometrsch onderzoek naar het Eurovse Songfestval s gedaan 6, rchten de bestaande studes zch op de gemddelde nvloed van bepaalde factoren op het stemgedrag dens het songfestval, waarbj gemddeld wordt over alle deelnemende landen. Wj kezen voor een gedetalleerdere aanpak en onderzoeken het effect van bepaalde factoren op het stemgedrag per ndvdueel land, zodat we ook per land kunnen kjken naar het waarhedsgehalte van beschuldgngen van vrendjespoltek. land # jaren # stemmen land # jaren # stemmen land # jaren # stemmen Belgë 26 526 Italë 17 335 Polen 8 184 Bosnë 9 207 Joegoslavë 13 253 Portugal 27 550 Cyprus 21 448 Kroatë 11 254 Roemenë 5 118 Denemarken 22 450 Letland 4 92 Rusland 7 162 Dutsland 28 574 Ltouwen 4 91 Slovenë 9 207 Estland 9 208 Luxemburg 19 366 Slowakje 3 70 Fnland 24 482 Macedonë 3 70 Spanje 29 596 Frankrjk 28 579 Malta 14 315 Turkje 25 520 Grekenland 23 479 Monaco 5 89 Verengd Konnkrjk 29 596 Hongarje 4 94 Nederland 25 512 Zweden 28 579 Ierland 27 554 Noorwegen 28 573 Zwtserland 25 506 Israel 24 491 Oostenrjk 26 532 Tabel 1: Het aantal deelgenomen jaren per land n de perode 1975-2003 en het aantal geanalyseerde stemmen per land. Model De hstorsche Eurovse gegevens vormen dus een data set n dre dmenses: het aantal punten van een juryland toegekend aan een ledland n een bepaald jaar. Als te verklaren varabelen kezen we de zogenaamde votng bas b. Dt s het aantal punten s dat land n jaar t toekent aan een ledje j, 5 Ze bjvoorbeeld Iannaccone (1998) en Kuran (1994). 6 Ze bjvoorbeeld Fenn et al. (2005), Haan et al. (2005) en Gngsburgh en Noury (2004). 2
mnus het gemddelde aantal punten s tj dat er n dat jaar door de overge landen aan het led van land j wordt toegekend. De reden dat we de bas als verklarende varabele kezen en net het aantal toegekende punten, s dat de bas veel nformatever s over de mate van over- of onderwaarderng van een led door een bepaald land. Immers, een hoog (laag) aantal punten aan een led s pas exceptoneel als het led van de andere landen gemddeld genomen just weng (veel) punten krjgt. Zo endgde Grekenland n 1992 als 5 e op een totaal van 23 landen. In dt jaar kreeg het 12 punten toebedeeld door Cyprus. In 2003 werd Grekenland slechts 17 e van de 26 deelnemende landen, maar n dt jaar kreeg het land wederom 12 punten van Cyprus. Gegeven de utslag zjn de 12 punten n 2003 een veel sterkere ndcate voor een bas dan n 1992. Tabel 2 toont een overzcht van de gemddelde bas tussen enkele landen de regelmatg beschuldgd worden van vrendjespoltek, berekend over de perode 1975-2003. Deze tabel laat bjvoorbeeld zen dat Cyprus gemddeld 9.2 punten meer aan Grekenland geeft dan de overge deelnemers aan het songfestval. landen gemddelde bas (n punten) Grekenland Cyprus 7.7 Cyprus Grekenland 9.2 Belgë Nederland 0.4 Nederland Belgë 1.5 Denemarken Zweden 3.5 Zweden Denemarken 2.2 Letland Estland 4.0 Estland Letland 5.9 Letland Ltouwen 4.6 Ltouwen Letland 6.1 Estland Ltouwen 0.3 Ltouwen Estland 6.1 Macedonë Roemenë 6.8 Roemenë Macedonë 7.7 Tabel 2: Gemddelde bas over de perode 1975-2003 tussen verschllende landen. Voor elk land schatten we een regresse model om de bas van het betreffende land ten opzchte van de deelnemende ledjes te verklaren ut een groot aantal verklarende varabelen. De factoren de we beschouwen zjn: - Geografsche factoren: (1) een ndcator varabele de aangeeft of het juryland en het ledland buren zjn en (2) de afstanden tussen de hoofdsteden van jury- en ledland. - Relge: een ndcator varabele de weergeeft of landen een gemeenschappeljke relge hebben. 7 - Lnguïstsche en culturele factoren: de lexcostatstsche 8 afstand tussen de talen van het juryland en het ledland, de afstanden tussen ver culturele dmenses 9 van het juryland en het ledland. - Performance factoren: (1) led gezongen door man, vrouw of groep, (2) een ndcator varabele de aangeeft of het led n het Engels s gezongen, (3) een ndcator varabele de aangeeft of het led n het Frans s gezongen, (4) de poste van een led n de volgorde van 7 We hebben her alleen gekeken naar relges de n substantële mate vertegenwoordgd zjn n een land, dat wl zeggen dat zj onder ten mnste 20% van de gelovgen n een land beleden moeten worden. 8 De lexcostatstsche afstand tussen twee talen s gebaseerd op het percentage aan elkaar verwante woorden n de talen. Voor een preceze uteenzettng van dt begrp, ze Dyen et al. (1992). 9 We hebben de ver door Hofstede (1980, 1996) gedefneerde culture dmenses gebrukt, nameljk masculnty, ndvdualsm, uncertanty avodance en power dstance. 3
optreden en (5) een ndcator varabele de aangeeft of het songfestval plaatsvndt n het ledland. - Etnsche factoren: een ndcator varabele de aangeeft of een juryland behoort tot de groep van landen de snds de jaren zestg een relatef grote populate van Turkse afkomst heeft. Omdat we voor elk ndvdueel land de nvloed van de verschllende factoren op de votng bas schatten, s het mogeljk dat de nvloed van deze factoren verschlt per land. Deze aanpak bedt daardoor nzcht n de verschllen n het stemgedrag tussen landen. Het regressemodel dat we schatten voor elk land schatten heeft dus de volgende vorm: (1) b = α + X k = 1 E( ε ) = 0. X β + ε ; Her s b de votng bas van land naar land j, α een ntercept, β een K-dmensonale kolomvector van coëffcënten, X een K dmensonale rjvector van verklarende varabelen (herboven beschreven) enε een storngsterm. Voor elk land schatten we model (1) met behulp van de klenste kwadraten methode. 10 Resultaten Omdat we voor maar lefst 36 landen model (1) schatten met 19 verklarende varabelen (d.w.z. K = 19 ), rchten we ons alleen op de varabelen de sgnfcant zjn. Omdat dt er nog steeds veel zjn, geven we geen tabel met schattngsresultaten maar beschrjven we n woorden de belangrjkste resultaten. Voor een uteenzettng van de volledge resultaten verwjzen we naar Sperdjk en Vellekoop (2006). De schattngsresultaten maken dudeljk dat taal de belangrjkste factor s n het verklaren van de votng bas. Negen landen prefereren ledjes gezongen n een taal de dcht bj hun egen taal lgt, terwjl twee landen (Zwtserland en Malta) just van exotsche talen houden. Geografsche factoren spelen na taal de belangrjkste rol. Zes landen hebben een voorkeur voor de ledjes van buurlanden, zelfs na correcte voor overeenkomsten n taal en cultuur (Estland, Letland, Ltouwen, Slowakje, Slovenë en Zwtserland). Echter, Macedonë heeft just een afkeer van de bjdragen van buurlanden. Bj veerten landen speelt de afstand tot het ledland een sgnfcante rol n het verklaren van de votng bas, waarbj de meeste landen de ledjes prefereren van landen de dcht bj hen n de buurt lggen. Relge beïnvloedt het stemgedrag van zeven van de 36 landen. Een opvallend resultaat s dat het stemgedrag van twee landen de bekend staan als sterk relgeus (het katholeke Ierland en het orthodoxe Cyprus) nderdaad sgnfcant beïnvloed wordt door godsdenst. Tevens tonen de resultaten aan dat landen met een relatef grote Turkse populate een sgnfcant posteve bas hebben naar de Turkse nzendng. Tabel 3 geeft een overzcht van de meest opvallende resultaten. land Cyprus Grekenland Estland Letland sgnfcante effecten hoge waarderng voor landen de zngen n een verwante taal lage waarderng voor landen de later op de avond optreden hoge waarderng voor landen met een gemeenschappeljke relge hoge waarderng voor ledjes gezongen door mannen hoge waarderng voor landen de zngen n een verwante taal hoge waarderng voor landen de later op de avond optreden hoge waarderng voor dchtbj gelegen landen hoge waarderng voor buurlanden hoge waarderng voor ledjes gezongen door groepen 10 We berekenen de heteroskedastctet-robuuste standaardfouten met behulp van de procedure van Whte (1980). 4
Ltouwen Macedonë Nederland Belgë Frankrjk Monaco, Roemenë & Rusland hoge waarderng voor ledjes n het Frans hoge waarderng voor buurlanden hoge waarderng voor landen met een gemeenschappeljke relge hoge waarderng voor duetten hoge waarderng voor ledjes n het Engels hoge waarderng voor ledjes n het Frans hoge waarderng voor buurlanden hoge waarderng voor gastland hoge waarderng voor nabje landen, tenzj een buurland lage waarderng voor buurlanden lage waarderng voor ledjes door mannen lage waarderng voor ledjes door groepen lage waarderng voor duetten hoge waarderng voor ledjes n het Frans hoge waarderng voor landen met vergeljkbare cultuur lage waarderng voor ledjes ut het gastland lage waarderng voor landen met vergeljkbare cultuur lage waarderng voor ledjes n het Engels geen enkele factor beïnvloedt de bas sgnfcant Tabel 3: Overzcht van landen en de factoren de hun votng bas sgnfcant beïnvloeden. De schattngsresultaten laten zen dat er grote verschllen zjn n het stemgedrag van de deelnemende landen. De votng bas van sommge landen s net te verklaren ut de genoemde factoren (wat de suggeste wekt dat deze landen objectef stemmen), terwjl de van andere landen just sterk afhangt van deze varabelen (suggererend dat de landen subjectef stemmen). De braafste jongetjes van de klas zjn Rusland, Roemenë en Monaco (hun stemgedrag s onverklaarbaar ut de door ons beschouwde factoren), terwjl de Baltsche staten, Cyprus en Grekenland en landen van het voormalge Joegoslavë het stoutst zjn (hun stemgedrag hangt heel sterk af van de door ons bekeken factoren). Het s opvallend dat de gemddelde bas van Roemenë aan Macedonë wel heel hoog s (ze Tabel 1), maar dat het stemgedrag van Roemenë tegeljkerd net ut de beschouwde factoren verklaard kan worden. Ook s het opvallend dat het stemgedrag van Nederland als enge van de deelnemende landen grotendeels afhangt van de egenschappen van het ledje (d.w.z. taal en samenstellng performers) en net van andere factoren (op cultuur na). Door de perode voor en na de ntroducte van televotng te beschouwen, wordt dudeljk dat zowel patrottsch als relgeus stemgedrag sterk zjn toegenomen snds televotng de professonele jury s vervng. Dt mag gerust opvallend genoemd worden. Onlangs heeft de Eurovse organsate nameljk overwogen om terug te gaan naar het systeem van professonele jury s vanwege de enorme krtek op televotng. Utendeljk heeft men besloten om televotng toch te handhaven. Onze resultaten tonen aan dat de nvloed van net aan ledjeskwaltet gerelateerde factoren snds de ntroducte van televotng aanzenljk gegroed s. Vrendjespoltek: mythe of realtet? De eerste hamvraag s uteraard of de veel gehoorde beschuldgngen van vrendjespoltek aan het adres van verschllende landengroepen zoals het voormalge Joegoslavë, Scandnavë en Oost-Europa ondersteund worden door onze analyse. Het antwoord op deze vraag s verrassend. Hoewel veel landen een dudeljke voorkeur of afkeur voor hun buren hebben en er dus wel degeljk geografsch gestemd ljkt te worden, s er alleen voor de Baltsche staten sterk bewjs voor vrendjespoltek. Deze landen hebben een sterke voorkeur voor elkaar, zelfs na correcte voor overeenkomsten n taal, cultuur en relge. Voor de andere landen de regelmatg beschuldgd worden, toont het model aan dat netpolteke factoren (zoals taal, cultuur en relge) het stemgedrag voor het grootste gedeelte kunnen verklaren. Zo bljkt de enorme bas van Grekenland en Cyprus n grote mate verklaard te kunnen worden ut de gemeenschappeljke taal en relge. 5
Wanneer wnt Nederland het Eurovse Songfestval? Chauvnstsch als we zjn, s de tweede hamvraag natuurljk wanneer ons egen land weer de Eurovseoverwnnng n de wacht gaat slepen. De laatste was n 1975, toen de Enschedese groep Teach-n won met het led Dng-a-dong. Gaan de dames van Treble ons dt jaar naar de vctore leden? Nederland heeft n elk geval de pech slechts twee buren te hebben. Hoewel wj Belgë rjkeljk met punten bedelen (de gemddelde bas n de perode 1975-2003 was +1.53 punten), zjn onze zuderburen een stuk mnder harteljk naar ons toe (gemddelde bas slechts +0.38 punten). Dutsland s ets doller op ons dan Belgë, maar zal ons met een gemddelde bas van +0.58 punten zeker net aan de overwnnng helpen. Kortom, als Nederland voor het zoveelste jaar wederom laag endgt, dan hoeven we dat net langer alleen te wjten aan onze slechte ledjes. Nederland heeft gewoon net genoeg buren en de wenge buren de we hebben laten ons behoorljk n de steek. Wat dat betreft kan Nederland eerder een verre vrend dan een net zo n goede buur gebruken. Ofwel, het s de hoogste d om de Nederlands-Cyprotsche betrekkngen te versterken Lteratuurverwjzngen - Dyen, I., Kruskal, J. & Black, P. (1992), An ndo-european classfcaton: A lexostatstcal experment, Transactons of the Amercan Phlosophcal Socety 82 (5). - Fenn, D., Suleman, O., Efstathou, J. & Johnson, N.F. (2005), How does Europe make ts mnd up? Connectons, clques and compatblty between countres n the Eurovson Song Contest, te verschjnen n Physca A. - Gnsburgh, V. & Noury, A. (2004), Cultural votng: The Eurovson Song Contest. Workng Paper. - Haan, M., Djkstra, G. & Djkstra, P. (2005), Expert judgement versus publc opnon - Evdence from the Eurovson Song Contest, Journal of Cultural Economcs 29, 59 78. - Hofstede, G. (1980), Culture s Consequences, Sage, Beverly Hlls, Calforna. - Hofstede, G. (1996), Cultures and Organzatons, McGraw-Hll, London. - Iannaccone, L. (1998), Introducton to the economcs of relgon, Journal of Economc Lterature 36, 1465 1496. - Kuran, T. (1994), Relgous economcs and the economcs of relgon, Journal of Insttutonal and Theoretcal Economcs 150, 769 775. - Sperdjk, L. & Vellekoop, M. (2006), Geography, culture, and relgon: Explanng the bas n Eurovson Song Contest votng. Ze wwwhome.math.utwente.nl/~sperdjkl. - Whte, H. (1980), Heteroskedastcty consstent covarance matrx estmator and a drect test for heteroskedastcty, Econometrca 48, 817 838. 6