Masterplan Hoogwaardig Openbaar Vervoer >> Leek-Roden 2020 >> 30

6.3 Tussenfase A: ontwikkelen HOV-lussen Afhankelijk van de voortgang in de nieuwe woninglocaties neemt de behoefte aan uitbreiding van het HOV-traject toe. Hiertoe zijn effectieve doorstromings- en versnellingsmaatregelen nodig op het huidige traject. Dit geldt zowel voor de kernen van Leek en Roden als de trajecten tussen Roden, Leek en Groningen CS. Essentieel is dat deze investeringen vooruitlopen op het realiseren van de woninglocaties. Het rijtijdbesparende effect dient even groot te zijn als de extra rijtijd naar de nieuwe locaties. In Leek betreft het de uitbreiding van de huidige lusroute van QLiner 316 langs de westelijke en zuidelijke locaties. In Roden betreft het vooral het ontwikkelen van een tweede QLinerroute door Roden-Zuidwest. Masterplan Hoogwaardig Openbaar Vervoer >> Leek-Roden 2020 >> 31

6.4 Tussenfase B: ontwikkelen centrale HOV-as Een forse kwaliteitsverbetering is te realiseren door aanleg van de centrale HOV-as door en tussen Leek en Roden. Deze betekent een verdubbeling van de frequentie voor een deel van beide kernen, een versnelling van de lusroutes en onderlinge verknoping van de HOV-lijnen van Leek en Roden. Ook krijgt Roden hierdoor een betere aansluiting op het openbaar vervoer via de A7 richting Drachten en Heerenveen. Aan de HOV-as worden transferhaltes en overstapplaatsen voor het streekvervoer aangelegd, waardoor deze as kan gaan fungeren als de basisstructuur voor het openbaar vervoer. De ontwikkeling van de feitelijke vervoerbehoefte kan dan worden aangevuldbediend met een mixaanbod van spitslijnen, servicebussen, specifieke iqliners en andere maatwerkproducten. Masterplan Hoogwaardig Openbaar Vervoer >> Leek-Roden 2020 >> 33

6.5 Eindfase De centrale HOV-as is bedoeld als (reservering voor) de toekomstige Regio- Tramroute. Zodra de tram gaat rijden, verandert de QLinerbediening ingrijpend. Uitgangspunt is hierbij dat de voorkeursroute voor de RegioTram via het Zuiderzeelijntracé wordt gerealiseerd en dat bij de A7 een transferium en/of station is aangelegd. De HOV-lusroutes door Leek en Roden kennen dan geen rechtstreekse verbinding meer met Groningen. In plaats daarvan bieden QLiners (overdag) en/of servicebussen (in de daluren) aansluiting op de RegioTram op het Transferium A7 Leek en op een nieuwe, tweede centrumhalte van Roden-Noord. Ook streek, buurt- en servicebussen uit andere richtingen bieden dan aansluiting op de RegioTram. De HOV-verbinding Roden-Groningen verloopt dan in hoofdzaak via de RegioTram via de A7 en/of Zuiderzeelijn. Indien Transferium A7 Leek tevens een spoorstation aan de Zuiderzeelijn wordt, zal dit worden ontwikkeld als het Centraal Station voor de hele agglomeratie Leek-Roden en zal het OV-model nog meer hierop worden aangesloten. Masterplan Hoogwaardig Openbaar Vervoer >> Leek-Roden 2020 >> 35

6.6 Samenvatting Op hoofdlijnen is de lijnennet- en productstructuur van HOV/Bus+ als volgt: twee hoofdroutes HOV-Bus (ofwel QLiner) naar Groningen CS, apart voor Roden via de N372 en voor Leek via de A7 en Transferium Hoogkerk overdag elk viermaal per uur QLiner en in de daluren tweemaal per uur QLiner, naar behoefte aangevuld met streeklijnen naar/van verder gelegen plaatsen in spitsuren extra directe iqliners naar Zernike en/of Groningen-Zuid aansluitende stadslijnen van Transferium Hoogkerk richting Zernike en Groningen-Zuid in Leek en Roden splitsing in een centrale hoofdroute en een aanvullende lusroute diverse streeklijnen naar Assen, Oosterwolde, Drachten en andere bestemmingen. Beoordeling: + HOV-busontwikkeling profiteert van een ruimtelijke structurende werking van tram/trein + aanleg HOV-verbinding tussen Leek en Roden onderling + daardoor een goede verbinding van Roden via Leek aan A7 en regionetwerk (ook richting Drachten) + aanleg snelle infrastructuur en doorstromingsmaatregelen houdt rekening met latere tram/trein + kansen voor ontwikkeling Transferium A7 Leek en doorgroei naar Centraal Station = realisatie HOV-infrastructuur is bepalend voor het realisatietempo van de HOV-kwaliteit in nieuwe woonlocaties, een risicofactor dus HOV-ontwikkeling is minder flexibel, i.v.m. structuureisen van latere tram/trein ruimtelijke claims voor tram/trein moeten planologisch zorgvuldig worden vrijgehouden. Masterplan Hoogwaardig Openbaar Vervoer >> Leek-Roden 2020 >> 37

7 Infrastructuur In het kader van Kolibri worden en zijn inmiddels maatregelen genomen in de relatie Leek-Roden-Groningen: Tussen het Centraal Station en het Transferium Hoogkerk / A7 wordt een vrije HOV-as gerealiseerd, waarvan het eerste gedeelte al in gebruik is. Het tweede deel wordt voorbereid en het deel tussen Paterswoldseweg en CS wordt onderzocht. Alle verkeersregelinstallaties op de route in de stad verlenen prioriteit aan het openbaar vervoer. Bij de aansluiting Hoogkerk-Zuid / A7 kan de aanleg van Transferium Hoogkerk binnenkort van start gaan. Langs de drukke N372 wordt nabij Peizermade een vrije busbaan aangelegd. Op de A7 tussen Matsloot en de afrit Laan Corpus den Hoorn worden krijgen bussen vergunning van door RijksWaterStaat gefaciliteerd om files te passeren via de vluchtstrook. Belangrijke haltes in Roden, Leek en Groningen worden beter toegankelijk en sociaal veiliger gemaakt. Deze maatregelen zijn voor de goede OV-bereikbaarheid van de nieuwe woonlocaties van Leek en Roden noodzakelijk maar niet voldoende. Om de HOVlijnen te kunnen verlengen naar de nieuwe locaties zonder reistijdtoename is het verder versnellen van de huidige route vereist. Belangrijk is hierbij het beter beheersen van de regelmaat van de reistijden, zodat het OV-gebruik betrouwbaar en voorspelbaar wordt, en de exploitatie efficiënt. Essentieel is het gebruik van de vluchtstroken op de A7 tussen Matsloot en Groningen-Zuid door bussen; een voorbeeld van een maatregel die met relatief weinig middelen veel effect genereert. Met het wegnemen van diverse andere verkeersknelpunten op de HOV-routes kunnen nog meer Masterplan Hoogwaardig Openbaar Vervoer >> Leek-Roden 2020 >> 39

7 kostbare rijtijdminuten worden gewonnen. Voorbeelden zijn bypasses voor bussen bij rotondes, het verwijderen van oude haltekommen, voorrangskruisingen ten gunste van de bus en het wegnemen van snelheidsremmers in HOV-routes. Om de gewenste rijtijdverkorting voor de nieuwe locaties in Leek en Roden te bereiken, is het belangrijk om dergelijke maatregelen projectmatig op te pakken, bijvoorbeeld in het kader van Kolibri. Infrastructuur Masterplan Hoogwaardig Openbaar Vervoer >> Leek-Roden 2020 >> 41

7.1 Onderzoeksvragen voor de eindfase Een discussie over een station of een tram in Leek heeft uiteraard alleen zin indien de politieke beslissing valt een (Zuiderzee-)spoorlijn en/of een tram aan te leggen. In dit Masterplan is niet aan de orde hoe groot die kans is. Hoofdvraag is of het tracé voor een (Zuiderzee-)spoorlijn langs Leek en de ruimte voor een station zorgvuldig planologisch blijven gereserveerd. Of een HOV-model Leek- Roden met zowel een treinstation als een trambediening tot de mogelijkheden behoort, hangt vervolgens af van het antwoord op essentiële vragen: Kunnen alsnog bedieningsvarianten worden ontworpen waarin snelle (Zuiderzeelijn-)-Sprintertreinen een station Leek/A7 bedienen? Kan het (Zuiderzeelijn-)spoor worden medegebruikt door RegioTram, zoals in het Duitse Kassel? Is uitbreiding van het (Zuiderzeelijn-)tracé met een apart spoor voor RegioTram nodig tussen Groningen en Leek? Kan RegioTram haltes bedienen tussen Leek en Groningen, bijvoorbeeld in Lettelbert, Oostwold, Westpoort, Hoogkerk en Groningen-West? Kan RegioTram in Groningen CS worden doorgekoppeld naar Europapark, Veendam of Assen? Kan het (Zuiderzeelijn-)tracé tussen Groningen en Leek worden aangelegd voor RegioTram en eventueel Sprintertreinen naar Drachten en Heerenveen, met de mogelijkheid deze later alsnog voor een doorgaande HSL in te richten, dus als meest zekere planologische reservering daarvoor? In dit Masterplan wordt er rekening mee gehouden dat het antwoord op deze vragen ja zal kunnen luiden. De route voor de centrale HOV-as via Leek en Roden wordt hierdoor gefixeerd. Masterplan Hoogwaardig Openbaar Vervoer >> Leek-Roden 2020 >> 43

7.2 Afwegingen RegioTramroute Voor de situering van de centrale HOV-as is essentieel hoe een eventuele Regio- Tram wordt verbonden met Groningen. Doorgaans wordt gedacht aan de route via het Martiniziekenhuis, Peize en N372. Echter, het gereserveerde tracé voor de Zuiderzeelijn biedt een aantrekkelijker perspectief. Vervoerskundig zijn er sterke argumenten om bij inzet van een RegioTram naar Leek-Roden uit te gaan van de Zuiderzeelijnroute. Deze is snel, heeft een groot bedieningsgebied in Groningen-West, Westpoort, Leek en Roden en vormt een optimale aansluiting op de Zuiderzeelijnvarianten. Het tracé is daarvoor planologisch vrijgehouden. Een RegioTram via de N372 kan moeilijker concurreren met de huidige QLiners uit Leek naar Groningen, en is voornamelijk effectief voor Roden en Peize. Reden daarvoor is een tijdrovend stadstraject door Groningen-Zuid. De combinatie met een (Zuiderzee-)spoorlijn in Leek is in dit geval onlogisch. De RegioTram functioneert dan deels als feeder naar de trein op de spoorlijn, i.p.v. zelf als snelste verbinding te werken. Bij realisering van een spoorlijn met station bij Leek kunnen tramrails via de N72 worden gezien als een vervoerskundige doublure. Ook voor P+R-klanten op de A7 is een RegioTram via de N372 niet aantrekkelijk, door zijn reistijd van bijna 30 minuten van Transferium Leek-A7 naar Groningen. Via de Zuiderzeelijn-route kan een RegioTram P+R-reizigers vanaf Transferium Leek in slechts 15 minuten naar Groningen brengen. Afwegend overheerst de gedachte, dat belangrijke verschillende tussen beide RegioTram-routes naar Groningen zullen blijven bestaan, zelfs als er ook op langere termijn, geen spoorlijn met station bij Leek zou komen. Gelet op het integraal structuurplan, de totale vervoerspotentie en de verschillende reistijden lijkt een toekomstige RegioTram tussen Groningen en Leek-Roden via het Zuiderzeelijntracee kansrijker dan via N72, Peize en Roden. Masterplan Hoogwaardig Openbaar Vervoer >> Leek-Roden 2020 >> 45

7.2 Om echter een goede afweging voor de langere termijn te kunnen maken, zal nader onderzoek moeten worden uitgevoerd naar de vervoerskundige, landschappelijke en financiële verschillen. Afwegingen RegioTramroute Masterplan Hoogwaardig Openbaar Vervoer >> Leek-Roden 2020 >> 47

7.3 Voorfase Zolang er geen Zuiderzeelijn of RegioTram is gerealiseerd, dient de goede doorstroming voor de QLiners via de A7 en OV-as Peizerweg naar Groningen CS te worden gewaarborgd. De upgrading van routes voor HOV/Bus+ gebeurt tussen Roden-Centrum en Leek A7 zodanig, dat latere inpassing van RegioTram ruimtelijk en juridisch mogelijk blijft. In de tussenfasen zijn beide centrale HOV-assen in Leek en Roden nog niet onderling verbonden via Maatlanden, en zijn zowel in Roden-West als in Oostindie keerlussen en eindpuntvoorzieningen nodig. De doorkoppeling van beide centrale assen is in model HOV/Bus+ cruciaal. In Leek en Roden zijn voor een goede doorstroming van het HOV routes en wegen nodig met voorrangsvoorzieningen voor openbaar vervoer en zonder snelheidsremmende maatregelen. De afwikkeling van het autoverkeer dient zo veel mogelijk via andere routes te geschieden. Overstapmogelijkheden zullen worden geboden in Transferium Hoogkerk richting Groningen Noord / Zernike en Groningen-Zuid / Martiniziekenhuis. Bij de aansluiting Leek A7 kan eerst een compact transferium met overstaphaltes worden gemaakt, met reservering voor uitbreiding tot centraal station. De trajecten in de kernen en nieuwe locaties van Leek en Roden dienen te worden gestroomlijnd. Onder meer door herprofilering, aanbrengen van nieuw wegdek, haltes upgraden, wacht- en informatievoorzieningen moderniseren, rotondes aanpassen en snelheidsremmers verwijderen. Overstap- en centrumhaltes moeten worden aangelegd of verbeterd om streek- en servicelijnen en QLiners onderling te laten aansluiten. Alle haltes aan de hoofdassen in Leek en Roden krijgen P+R-voorzieningen voor fiets en auto. Masterplan Hoogwaardig Openbaar Vervoer >> Leek-Roden 2020 >> 49

7.3 Voorfase HOV-lusroutes door de nieuwbouwlocaties van Leek en Roden moeten voor QLiners en Servicebussen worden ingericht. Regelmatige doorstroming met een redelijk constante snelheid van 40 tot 45 km/uur is nodig. Dit om op korte loopafstand veel haltes te kunnen bedienen en toch al dan niet met een overstap op de QLiner binnen 30 reisminuten op Groningen CS te kunnen arriveren. De inpassing en dimensionering van de lusroutes is belangrijk voor het hele concept en vergt keuzes voor de ruimtelijke inpassing in de nieuwbouw en de alternatieve autoroutes. Het Masterplan geeft hiertoe alleen indicatieve routes aan op de IGS-plankaarten die in de detaillering van de woonomgevingen en de verkeerscirculatie moeten worden uitgewerkt. Centrumhaltes en P+R-haltes moeten strategisch worden ingepast en toegankelijk worden aangelegd. De kaartbeelden geven indicaties voor de gewenste plekken. Het overstappen tussen servicebussen en QLiners dient in de centra van Leek en Roden plaats te vinden. De meest doeltreffende locatie is in Roden bij het gemeentehuis, tegenover de Albert Hein. In Leek kunnen de overstappen zowel bij Transferium A7 Leek als bij de rotonde Oldebertweg / Midwolderweg worden gesitueerd. P+R-voorzieningen dienen bij enkele haltes aan de centrale assen in Leek en Roden te worden aangelegd, met name bij Oostindie en Nieuw Roden. De haltes aan de HOV-lusroutes dienen goed toegankelijk te worden aangelegd, zonder P+R-functie. Masterplan Hoogwaardig Openbaar Vervoer >> Leek-Roden 2020 >> 51

HOV-model Bus+ Leek - Roden 2020 Transferium Hoogkerk Transferium Leek A7 Leek Centrum Noord Leek Centrum Oost Qliner rondje Leek-Groningen Transferhalte Peize Noord Transferhalte Diepswal Transferhalte Peize West Transferhalte Oostindie Transferhalte Nieuw-Roden Qliner -ringlijn Leek-Roden- Groningen Transferhalte Maatlanden Roden Centrum Noord Qliner rondje Roden- Groningen Roden Centrum Oost Transferhalte Oosteinde Transferium Transferhalte Centrumhalte Lijnhalte

Relatie HOV Bus+ en bouwlocaties IGS Leek Roden 2020

Toekomstmodel HOV-Leek-Roden 2030 met RegioTram en Trein Station Hoogkerk Groningen CS Oostwold Westpoort Peizerweg Servicebus Westerkwartier Transferium Hoogkerk Grootegast Leek Lettelbert Station Leek ZZL Tolbert Lijn 82 naar Groningen Leek Centrum Noord Leek Centrum Oost Lijn 88 naar Marum - Drachten Servicebus Leek Transferhalte Oostindië Transferhalte Diepswal Roden Centrum Noord Peize West Oosteinde Roden Centrum Oost Peize Noord Transferhalte Nieuw-Roden Transferhalte Maatlanden Servicebus Roden Lijn 86 naar Donderen - Nor Lijn 85 naar Haulerwijk - Oosterwolde Lijn 83 naar Norg - Assen

Correspondentieadres Overcingellaan 15 E 9401 LA ASSEN