Preadvies Portefeuillehouder : H.J. van Komen Datum collegebesluit : 20 september 2013 Corr. nr.: 2013.14572 Onderwerp : Voorstel inzake afbouw exploitatiesubsidie buitensportverenigingen Programma : 6. Cultuur en sport Commissie : Mens en Maatschappij Agenda nr. : 7, 2013/48 Aan de raad van de gemeente Loon op Zand, 0. Samenvatting Voor u ligt het voorstel inzake afbouw van de exploitatiesubsidies van de buitensportverenigingen. Geadviseerd wordt in een periode van tien jaar het subsidieplafond van deze exploitatiesubsidies jaarlijks met 5% te verlagen tot uiteindelijk 50% van het huidige subsidiebedrag in 2023, zijnde 100.000,00 1. Daarnaast wordt geadviseerd om het college de opdracht te geven om te komen tot individuele subsidiebeschikkingen en om enkele denkrichtingen verder uit te werken. Tot slot wordt geadviseerd om het college de opdracht te geven om te komen tot nieuwe, dan wel aangepaste ingebruikgevingsovereenkomsten 1. Inleiding Privatisering In 1999 heeft de gemeente met zes buitensportverenigingen privatiseringsovereenkomsten afgesloten. In de ingebruikgevingsovereenkomsten is onder andere opgenomen dat de betreffende verenigingen van de gemeente een jaarlijkse exploitatiesubsidie ontvangen om de veldsportaccommodaties 2 in tenminste de conditie te houden, zoals vastgesteld bij het aangaan van de overeenkomst. De overeenkomsten zijn aangegaan voor onbepaalde tijd. De overeenkomst kan zowel door de gemeente als door de vereniging worden opgezegd met inachtneming van een opzegtermijn van 12 maanden. De gemeente heeft slechts de bevoegdheid de overeenkomst op te zeggen bij redenen ontleend aan het publiek belang. Indexering De exploitatiesubsidie wordt jaarlijks geïndexeerd met het indexcijfer voor de netto materiële overheidsconsumptie. Kadernota Bij de Kadernota 2013-2016 is voorgesteld om de subsidie over een periode van 10 jaar volledig af te bouwen. In de onderstaande tabel is de financiële vertaling daarvan per vereniging opgenomen. 1 2 De subsidie wordt enkel verstrekt voor onderhoud van de sportstandaardvoorzieningen (velden en kleedaccommodaties) en een vergoeding voor de verzekeringen op basis van de situatie in 1999. 1
Subsidie 2014 2015 2016 2017 2018 2019 2020 2021 2022 2023 Vereniging 2012* Berkdijk 31.147 28.032 24.917 21.802 18.687 15.572 12.457 9.342 6.227 3.112 0 Uno Animo 50.234 45.211 40.188 35.165 30.142 25.119 20.096 15.073 10.050 5.027 0 VV DESK 73.762 66.386 59.010 51.634 44.258 36.882 29.506 22.130 14.754 7.378 0 HV DESK 8.836 7.952 7.068 6.184 5.300 4.416 3.532 2.648 1.764 880 0 MHC DES 16.265 14.638 13.011 11.384 9.757 8.130 6.503 4.876 3.249 1.622 0 Blauw Wit 18.168 16.351 14.534 12.717 10.900 9.083 7.266 5.449 3.632 1.815 0 Totaal 198.411 178.570 158.728 138.886 119.044 99.202 79.360 59.518 39.676 19.834 0 * In de financiële vertaling is nog geen rekening gehouden met de indexering (volgens netto materiële overheidsconsumptie) van de bedragen zoals in de ingebruikgevingsovereenkomst is opgenomen. Extern juridisch advies In de aanloop naar de begroting 2013 is extern juridisch advies (AKD) ingewonnen met betrekking tot de vragen of het college gerechtigd is de exploitatiesubsidie binnen tien jaar naar nul terug te brengen en of de gemeente gerechtigd is de overeenkomst op te zeggen gezien de noodzaak tot bezuinigen op subsidies. AKD acht het mogelijk dat het college de subsidierelatie binnen 10 jaar beëindigt. Daarnaast adviseert AKD om de ingebruikgevingsovereenkomst op te zeggen wegens een door bezuinigingsnoodzaak ingegeven beleidswijziging. Begroting 2013 Met de vaststelling van de gemeentebegroting 2013 is besloten om de exploitatiesubsidies buitensport van 200.000,00 over een periode van 10 jaar af te bouwen naar 0,00, zoals weergegeven in de bovenstaande tabel. Door de raad is een motie aangenomen om in overleg te treden met de betreffende verenigingen over de gevolgen van de voorgestelde bezuiniging. (Daarbij is de kanttekening gemaakt dat voorkomen moet worden dat verenigingen omvallen.) Tweesporenbeleid Op basis van het advies van AKD is een tweesporenbeleid gevolgd. Enerzijds is de (privaatrechtelijke) ingebruikgevingsovereenkomst opgezegd met inachtneming van de opzegtermijn van 12 maanden. Het is de intentie van het college om met de clubs te komen tot een nieuwe, dan wel aangepaste ingebruikgevingsovereenkomst. Anderzijds heeft het college het voornemen om over te gaan tot het afbouwen van de subsidierelatie kenbaar gemaakt aan de zes buitensportverenigingen. Daarbij is de clubs de mogelijkheid geboden om een zienswijze in te dienen inzake de voorgenomen afbouw van de subsidie. Proces met verenigingen Naar aanleiding van de opzegging van de ingebruikgevingsovereenkomst door de gemeente hebben de verenigingen per brief aangegeven, dat zij van mening zijn dat een bezuiniging op de subsidieverstrekking geen grondslag kan of mag vormen voor de opzegging van deze overeenkomst. Daarnaast hebben de clubs schriftelijk laten weten, dat zij zich niet kunnen verenigen met het voornemen tot afbouw van de exploitatiesubsidie. De clubs zijn van mening dat zij onevenredig in hun belangen geschaad worden en hebben allen een zienswijze ingediend. De clubs stellen dat verlaging van de exploitatiesubsidie zal leiden tot het niet kunnen nakomen door de clubs van de in de ingebruikgevingsovereenkomst opgenomen verplichting. Vervolgens bleken de verenigingen allemaal bereid om in overleg te treden met de gemeente om over oplossingen te praten. De clubs wensten daarbij als collectief op te treden. Diverse overleggen hebben inmiddels plaatsgevonden, zowel collectief als individueel. Duidelijk is geworden dat de situatie per club anders is. De verenigingen leven de afspraken zoals gemaakt in 1999 goed na en handelen op basis van een meerjarenonderhoudsplanning. Wat door vrijwilligers gedaan kan worden, wordt door vrijwilligers uitgevoerd. Het cultuurtechnisch onderhoud wordt uitbesteed. Naast de middelen die de clubs van de gemeente ontvangen voor het onderhoud, leveren de verenigingen ook een bijdrage vanuit hun eigen exploitatie. Vermindering van subsidie kan volgens de clubs niet binnen de bestaande financiële huishouding van de verenigingen worden opgevangen en kan zelfs op termijn leiden tot het omvallen van verenigingen. 2
Daarnaast maken de clubs zich zorgen over de belasting van vrijwilligers. In hun ogen is de grens in zicht van de last die vrijwilligers kunnen dragen. De clubs zijn van mening dat contributieverhogingen zullen leiden tot lagere sportdeelname, waardoor de hogere lasten door steeds minder mensen gedragen moeten worden. De verenigingen zijn bezorgd over het in verval raken van de accommodaties (verpaupering en kapitaalvernietiging), waardoor de veiligheid op het spel komt te staan. Externe factoren Een aantal externe factoren heeft invloed op de verenigingen. Zo hebben de verenigingen te kampen met terugloop van inkomsten uit de bar en uit sponsoring. Daarnaast lopen de kosten op. Deze factoren leiden tot problemen bij de verenigingen. Daarbovenop komt de bezuiniging van de gemeente. Voorstel Er is sprake van veel eigen kracht binnen de verenigingen. Gelet op de inbreng van de verenigingen wordt het volledig afbouwen van de exploitatiesubsidies voor het (groot) onderhoud aan de sportstandaardvoorzieningen niet haalbaar geacht. Aan de andere kant is er de noodzaak tot gemeentelijke bezuinigingen. Vanuit de gemeente heeft dit geleid tot een voorstel om de verantwoordelijkheid te delen en de subsidie in tien jaar tijd tot de helft terug te brengen. Daarnaast is voorgesteld om tot een herverdeling van de middelen te komen. Tot slot is onderdeel van het voorstel om de velden nog steeds om niet ter beschikking te stellen aan de buitensportclubs. In de brief van 22 augustus 2013 van de heer De Koning namens de zes verenigingen staat het volgende: De verenigingen hebben ieder afzonderlijk en gezamenlijk gekeken naar de draagkracht voor bezuinigingen. In vervolg daarop hebben zij geconcludeerd dat het mogelijk moet zijn in een periode van 10 jaar een bezuiniging van in totaal maximaal 10% (1% per jaar) te realiseren zonder de kwaliteit zover achteruit te laten gaan dat dit onaanvaardbare gevolgen heeft. De verenigingen zien op basis van de verplichtingen ten opzichte van de gemeenschap voor het onderhoud van de accommodaties geen mogelijkheden om verminderd en / of kwalitatief onvoldoende onderhoud uit te voeren zonder dat dit op middellange termijn gevolgen heeft voor de beschikbaarheid van goede accommodaties voor de sporter. Aan de kostenkant zien de verenigingen geen mogelijkheden om de zaken goedkoper uit te voeren. Het beschreven proces heeft nog niet geleid tot een compromis. Wij komen tot de conclusie dat het niet is gelukt om - in de relatief korte periode die er was - samen met de betrokken verenigingen tot een gezamenlijk gedragen voorstel te komen. De impact van de (aangepaste) voorstellen leverde verenigingen financiële vraagstukken op, waarvoor men nog geen oplossingen in beeld had. Er is gekozen voor helderheid voor de komende 4 jaar met een doorkijk naar de jaren erna. Daardoor wordt rust gecreëerd om te komen tot een nadere uitwerking van de voorstellen (inclusief de denkrichtingen voor kostenbesparing). Uiterlijk bij de behandeling van de Kadernota 2018 dient er op basis van een evaluatie helderheid te zijn voor de vervolgperiode. 2. Wat willen we bereiken Middels dit advies wordt inzicht verschaft in de (on)mogelijkheden van de realisatie van uw raadsbesluit bij de begrotingsbehandeling 2013. Daarnaast wordt een aangepaste afbouwregeling met nieuw subsidieplafond voorgesteld. 3. Wat gaan we daarvoor doen Het gevoerde tweesporenbeleid wordt voortgezet. Er wordt (op basis van het advies van AKD van 5 november 2012) gestreefd naar een splitsing in een privaatrechtelijk deel (ingebruikgeving) en een publiekrechtelijk deel (subsidie). 3
Privaatrechtelijk deel Geadviseerd wordt om met de clubs tot een nieuwe of aangepaste ingebruikgevingsovereenkomst te komen. Tot het zover is, wordt voorgesteld om de ingebruikgeving tijdelijk te regelen. Naar aanleiding van het advies van AKD is het standpunt van het college dat de subsidiebepalingen geen onderdeel meer uitmaken van deze nieuwe, dan wel aangepaste overeenkomst. We willen niet terug naar de situatie van voor 1999 toen de gemeente het onderhoud uitvoerde en de clubs (een niet-kostprijsdekkende) huur betaalden aan de gemeente. Publiekrechtelijk deel Geadviseerd wordt in een periode van tien jaar het subsidieplafond van deze exploitatiesubsidies jaarlijks met 5% te verlagen tot uiteindelijk 50% van het huidige subsidiebedrag in 2023, zijnde 100.000,00 3. Daarnaast wordt geadviseerd om het college de opdracht te geven om te komen tot individuele subsidiebeschikkingen en om enkele denkrichtingen verder uit te werken. Nader onderzoek is nodig om te bezien of deze denkrichtingen tot kostenbesparingen kunnen leiden. Aan de volgende richtingen wordt gedacht: gezamenlijke aanbesteding (groot) onderhoud aan de velden (op dit moment maakt iedere vereniging afzonderlijke afspraken); aanpassing kwaliteitsniveau onderhoud; aanpassing verdeelsleutel middelen; gezamenlijke inkoop van energie en / of energiebezuinigende maatregelen, verzekeringen, horeca, et cetera. 4. Wat gaat het kosten Het totaal aan exploitatiesubsidies voor de buitensportverenigingen bedraagt afgerond 200.000,00 4. Voorgesteld wordt deze subsidies in tien jaar tijd af te bouwen tot een subsidieplafond van 100.000,00 (dit is nog exclusief jaarlijkse indexering). Het betreft een afbouw van het subsidieplafond met 5% per jaar. Dit betekent dat jaarlijks 10.000,00 extra budget nodig is om het verschil tussen de gemeentebegroting en daadwerkelijke bezuiniging financieel af te dekken. Het voorstel voor aanpassing van de bezuiniging vindt u terug in het hoofdstuk Financieel meerjarig perspectief van de begroting 2014. Hieronder is de financiële vertaling* opgenomen van de afbouw van de subsidies in tien jaar tot de helft. Hierbij is nog geen rekening gehouden met de indexering (volgens netto materiële overheidsconsumptie). Voorgestelde afbouw* MHC DES VV DESK VV BERKDIJK HV DESK Uno Animo Blauw Wit '81 Totaal 2014 15.456,24 70.077,29 29.595,77 8.397,40 47.733,08 17.260,77 188.520,56 2015 14.642,76 66.389,01 28.038,10 7.955,43 45.220,82 16.352,31 178.598,42 2016 13.829,27 62.700,73 26.480,42 7.513,46 42.708,55 15.443,85 168.676,29 2017 13.015,78 59.012,46 24.922,75 7.071,50 40.196,28 14.535,38 158.754,15 2018 12.202,30 55.324,18 23.365,08 6.629,53 37.684,01 13.626,92 148.832,02 2019 11.388,81 51.635,90 21.807,41 6.187,56 35.171,75 12.718,46 138.909,88 2020 10.575,32 47.947,62 20.249,74 5.745,59 32.659,48 11.810,00 128.987,75 2021 9.761,84 44.259,34 18.692,06 5.303,62 30.147,21 10.901,54 119.065,61 2022 8.948,35 40.571,06 17.134,39 4.861,65 27.634,94 9.993,08 109.143,48 2023 8.134,87 36.882,79 15.576,72 4.419,69 25.122,68 9.084,62 99.221,35 * Op basis van subsidie 2012 5. Communicatie Het raadsbesluit wordt gecommuniceerd met de verschillende verenigingen en verenigingen zullen op basis daarvan individuele beschikkingen ontvangen. Daarnaast zullen gesprekken opgestart worden om te komen tot hernieuwde ingebruikgevingsovereenkomsten. Gezien het verschil van inzicht in de juridische kant van de voorgenomen bezuinigingen en het opzeggen van de overeenkomst bestaat een reële kans dat het proces juridiseert. We proberen in gesprek te blijven en gezamenlijk naar oplossingen te zoeken. 3 4 Op basis van subsidies in 2012. 4
6. Advies raadscommissie De griffier meldt over de bespreking van dit voorstel het volgende: Door alle partijen zijn er vragen gesteld over dit onderwerp. Het ging daarbij met name over de bezwaren van de buitensportorganisaties tegen de bezuinigingen en een mogelijke herziening van de verdeelsleutel voor de buitensportorganisaties. De fractie van Voor Loon vroeg zich af of het mogelijk is meer tijd te nemen voor het proces en maatwerk te leveren voor de zes organisaties afzonderlijk. De commissie spreekt af dit voorstel als bespreekstuk te agenderen voor de raadsvergadering van 31 oktober 2013. 7. Voorgesteld wordt 1. in te stemmen met het voorstel om in een periode van tien jaar het subsidieplafond van de exploitatiesubsidies buitensport jaarlijks met 5% te verlagen tot uiteindelijk 50% van het huidige subsidiebedrag in 2023, zijnde 100.000,00 5 ; 2. het college de opdracht te geven om te komen tot individuele subsidiebeschikkingen; 3. het college de opdracht te geven om enkele denkrichtingen verder uit te werken; 4. het college de opdracht te geven te komen tot nieuwe of aangepaste ingebruikgevingsovereenkomsten. 5 5
Besluit De raad van de gemeente Loon op Zand; gezien het voorstel van het college van burgemeester en wethouders d.d. 20 september 2013, nummer 2013/48; gelet op het advies van de commissie Mens en Maatschappij d.d. 7 oktober 2013; b e s l u i t : 1. in te stemmen met het voorstel om in een periode van tien jaar het subsidieplafond van de exploitatiesubsidies buitensport jaarlijks met 5% te verlagen tot uiteindelijk 50% van het huidige subsidiebedrag in 2023, zijnde 100.000,00 6 ; 2. het college de opdracht te geven om te komen tot individuele subsidiebeschikkingen; 3. het college de opdracht te geven om enkele denkrichtingen verder uit te werken; 4. het college de opdracht te geven te komen tot nieuwe of aangepaste ingebruikgevingsovereenkomsten. Aldus besloten in de openbare vergadering van de raad van de gemeente Loon op Zand van 31 oktober 2013. De raad voornoemd, voorzitter, griffier, 6 6