SECOND OPINION OPLOSSINGSRICHTINGEN DRUNEN CENTRUM ALGEMEEN In deze notitie geeft XTNT, Experts in Traffic and Transport, een second opinion op de verschillende plannen die er in de gemeente Heusden leven om de verkeersproblemen rondom het centrum van Drunen op te lossen. Allereerst beschrijven wij de feitelijke verkeerssituatie rondom dit centrum. Daarna gaan wij in op twee oplossingsrichtingen om de geconstateerde verkeersproblemen op te lossen. Deze zijn het uitbreiden van de huidige inrichting van de Grotestraat en het inzetten van circulatiemaatregelen rondom het centrum. Dit leidt tot een advies over de ons inziens meest wenselijke oplossingsrichting voor de verkeersproblemen in en rondom het centrum van Drunen. FEITELIJKE SITUATIE CENTRUM DRUNEN In 2005 is begonnen met het uitvoeren van het centrumplan van Drunen in zijn huidige vorm. Nadien zijn er nog wijzigingen aangebracht aan de Schoolstraat en Stationsstraat. Eén van de uitgangspunten van dit centrumplan was een verkeersluw maken van Raadhuisplein en Grotestraat tussen de Joost van den Vondellaan en Hugo de Grootstraat: het kerngebied. Naast herinrichting van het centrum is er een halve ring aan de zuidzijde van het kerngebied gerealiseerd voor de afwikkeling van het verkeer. De éénrichtingsstraatjes zoals Jac. Van der Meijdenstraat zijn zo ingericht om aanliggende percelen bereikbaar te houden. De route Grotestraat is voor doorgaand gemotoriseerd verkeer onaantrekkelijk gemaakt met tegengesteld éénrichtingsverkeer. Door de herinrichting is de verkeersfunctie van het kerngebied Raadhuisplein/Grotestraat sterk verminderd en meer het domein geworden voor fietsers en voetgangers. De alternatieve route Joost van den Vondellaan - Hugo de Grootstraat is de route om aan de andere kant van het centrum te komen. Figuur 1: huidige verkeerscirculatie in het centrum van Drunen De verkeersintensiteiten op de wegen rondom het centrum zijn in het najaar van 2006 visueel geteld. Uit deze tellingen blijkt dat op de Grotestraat aan de westelijke kant circa 400 motorvoertuigen in een dagperiode (van 7.00 tot 19.00 uur) het kerngebied inrijden en circa 1.000 motorvoertuigen het centrum uitrijden. Aan de oostelijke kant rijden er gedurende dezelfde periode ruim 1.350 motorvoertuigen. Het inrijden is vanaf deze zijde van het kerngebied verboden voor motorvoertuigen. In de volgende figuren is een overzicht gegeven van de gemeten voertuigbewegingen op de twee kruisingen. Figuur 2: intensiteiten op kruispunten Grotestraat uit de metingen in 2006 Op de Grotestraat tussen de Torenstraat en Hugo de Grootstraat worden, bij hetzelfde onderzoek, circa 1.400 en 1.600 motorvoertuigen in de dagperiode geteld. Op de Hugo de Grootstraat bedraagt de gemeten intensiteit tussen de 4.500 en de 5.000 motorvoertuigen in dezelfde periode. (bron: Verkeerstellingen Centrum Drunen, gemeente Heusden, Groen Licht Verkeersadviezen BV, november 2006.) Het centrumgebied is ingericht als 30 kilometer per uur zone. Uit de evaluatie van het centrumplan is gebleken dat door de vormgeving en de uitstraling van het gebied het voor Second opinion Oplossingsrichtingen Drunen centrum 1
alle verkeersdeelnemers duidelijk is wat voor gedrag verwacht wordt. (bron: Evaluatie Centrumplan Drunen 1e fase, gemeente Heusden, Accent adviseurs, sept. 2005.) Binnen het 30 km/uur-gebied vormen de Joost van den Vondellaan en de Hugo de Grootstraat de belangrijkste route voor het gemotoriseerde verkeer. De rijbaan op deze route bestaat uit asfalt met rood gemarkeerde fietsstroken. De kruispunten zijn geaccentueerd en is een plateau aangebracht. Ter hoogte van de fietsoversteek op de Joost van den Vondellaan is een versmalling aangebracht. De route maakt onderdeel uit van het provinciale buslijnennet. Twee tot maximaal drie maal per uur stopt de bus op de halte aan de Joost van den Vondellaan. PROBLEMATIEK RONDOM HET CENTRUM Ondanks de realisatie van het centrumplan zijn niet alle knelpunten rondom het kerngebied opgelost. Twee belangrijke knelpunten die nog aan de orde zijn, zijn de volgende: 1. De hoeveelheid gemotoriseerd verkeer dat van de route Joost van de Vondellaan - Hugo de Grootstraat gebruik maakt. Dit gemotoriseerde verkeer zorgt voor geluidsoverlast en geeft een groot gevoel van onveiligheid op de kruispunten en in de directe omgeving van de Joost van de Vondellaan en de Hugo de Gootstraat. 2. De verkeersonveilige situaties en conflicten met het overige verkeer die het in- en uitparkeren van de haakse parkeervakken aan de Hugo de Grootstraat oplevert. Dit is al geconstateerd bij de evaluatie van het Centrumplan: "Het haaksparkeren wordt voor kort parkeren gebruikt. Hierdoor zijn er veel verkeersbewegingen in een kort tijdsbestek. In combinatie met de hoge verkeersintensiteiten levert dit met regelmaat conflicten en opstoppingen op. Dit uit zich in lange wachtrijen, onveilige oversteekbewegingen en fietsers die over het trottoir rijden om de verkeerssituatie te mijden. Kortom een verkeerbeeld dat in een centrumgebied niet wenselijk is. (Bron: Evaluatie Centrumplan Drunen 1e fase, gemeente Heusden, Accent adviseurs, sept. 2005.) TWEE MOGELIJKE OPLOSSINGSRICHTINGEN In deze second opinion liggen twee mogelijke oplossingrichtingen voor: het realiseren van een centrumcircuit met éénrichtingsverkeer rondom het kerngebied of het versterken en uitbreiden van het verkeersluwe centrum. 1. Oplossingsrichting 1: "realisatie van een centrumcircuit met éénrichtingsverkeer rondom het kerngebied". Hierbij wordt uitgegaan van het invoeren van een éénrichtingscircuit op de Grotestraat, Joost van den Vondellaan en Hugo de Grootstraat. Het collegevoorstel is om het éénrichtingsverkeer in te voeren op de Grotestraat van west naar oost en op de Joost van den Vondellaan en de Hugo de Grootstraat van oost naar west. Het rechtdoorgaande verkeer op de Grotestraat moet op beide kruispunten (begin en einde centrum) aan het verkeer op de Joost van den Vondellaan en de Hugo de Grootstraat voorrang verlenen. Dit middels een gelijkwaardige kruising met het verkeer van rechts voorrang aan de zijde van de Joost van den Vondellaan en aan de zijde van de Hugo de Grootstraat met een voorrangsregeling zoals deze in de huidige situatie ook al bestaat. De parkeersituatie op de Hugo de Grotestraat wordt eenvoudiger en er kan zelfs voor worden gekozen om de parkeervakken schuin ten opzichte van de rijbaan aan te leggen. Omdat er beter zicht is op het overige gemotoriseerde verkeer wordt het in- en uitparkeren gemakkelijker. Het huidige aantal parkeervakken kan daarmee blijven gehandhaafd. De (vroegere) bushalte bij de kerk in de Grotestraat kan worden hersteld in één richting. Voor fietsers wordt de verkeerssituatie op de kruispunten van de Grotestraat Second opinion Oplossingsrichtingen Drunen centrum 2
overzichtelijker omdat het autoverkeer slechts uit één richting komt. Overigens is het ook mogelijk om het circuit van éénrichtingsverkeer tegen de klok in te realiseren. Het effect en het oplossend vermogen van deze variant zullen grotendeels gelijk zijn aan die van de door het college voorgestelde variant, maar daar waar wij verschillen zien, geven wij dit aan. 2. Oplossingsrichting 2: "versterken verkeersluw centrum": hierbij wordt uitgegaan van de huidige verkeerscirculatie op de Grotestraat, de Joost van den Vondellaan en de Hugo de Grootstraat. Voorgesteld wordt het uitbreiden van het verblijfskarakter van de Grotestraat tussen Statenlaan en Lipsstraat/Duinweg door invoering van een maximum snelheid van 30 kilometer per uur met snelheidsremmende maatregelen. Dit conform de inrichtingsprincipes van Duurzaam Veilig voor een verblijfsgebied. De Grotestraat blijft in het kerngebied niet direct doorgaand voor gemotoriseerd verkeer en de overige delen van de Grotestraat en de beide andere straten blijven in twee richtingen te berijden. Er worden aanvullende maatregelen voorgesteld om onnodig autoverkeer op de route Grotestraat (exclusief het kerngebied), Joost van de Vondellaan en Hugo de Grootstraat tegen te gaan. Met een pakket van maatregelen dient het autoverkeer meer te worden gedwongen gebruik te maken van de routes via Spoorlaan en Beethovenlaan/Statenlaan voor oost-west verkeer en vice versa. Om de parkeersituatie aan de Hugo de Grootstraat op te lossen, wordt voorgesteld om de haakse parkeervakken te veranderen in langsparkeren. Dit vereenvoudigt het in- en uitrijden van deze parkeerplaatsen. Dit gaat ten koste van een aantal parkeerplaatsen aan de Hugo de Grootstraat. VERKEERSKUNDIGE ANALYSE VAN BEIDE OPLOSSINGSRICHTINGEN In deze paragraaf wordt nader ingegaan op de verkeerskundige effecten van beide oplossingsrichtingen. Hierbij gaan wij in op de naar onze mening te verwachten effecten van de betreffende oplossingsrichting. De te verwachten effecten hebben wij beoordeeld met een +, 0 of afhankelijk van de wenselijkheid van het betreffende effect. 1. Oplossingsrichting 1: "realisatie van een centrumcircuit met éénrichtingsverkeer rondom het kerngebied" + Door het instellen van een éénrichtingcircuit rondom het centrum wordt het gemotoriseerde verkeer verdeeld over verschillende routes. Dit betekent een verdeling van de verkeersdruk om en door het centrum. Daardoor neemt de verkeersproblematiek op de Joost van den Vondellaan - Hugo de Grootstraat af. + De parkeervakken aan de Hugo de Grootstraat kunnen in aantal (grotendeels) blijven gehandhaafd. De behoefte aan parkeerplaatsen voor kortparkeren in dat deel van het centrum blijft groot omdat men dan niet door het kerngebied zelf hoeft. 0 Het aanleggen van een bushalte in de Grotestraat is aantrekkelijk voor de gebruikers van het openbaar vervoer. Nadeel van het éénrichtingscircuit is dat een bushalte voor de tegenrichting niet direct in het zicht ligt van de uitstaphalte in het centrum. Voor reizigers is het dan niet duidelijk waar de bushalte voor de reis terug is. - Het openen van de Grotestraat voor doorgaand verkeer in één richting zal leiden tot een toename van het gemotoriseerde verkeer over Grotestraat/Raadhuisplein. Op basis van de visuele tellingen in 2006 mag een toename van het verkeer op de Grotestraat worden verwacht: aan de westzijde van 1.200 naar 2.100 motorvoertuigen en aan de oostzijde van 1.350 naar 4.000 motorvoertuigen in de dagperiode. Dit gaat ten koste van het verkeersluwe karakter en het verblijfsklimaat in het kerngebied. - Gemotoriseerd verkeer vanuit omliggende gebieden naar het kerngebied en vica versa wordt geconfronteerd met aanzienlijke omwegen via de Grotestraat, Joost van den Vondellaan en Hugo de Grootstraat. Alternatieve routes via om het kerngebied Second opinion Oplossingsrichtingen Drunen centrum 3
gelegen woongebieden via bijvoorbeeld Jac. van der Meijdenstraat of de Schoolstraat, zijn niet gewenst maar liggen wel voor de hand omdat deze vaak korter en sneller zullen zijn dan het éénrichtingscircuit in het kerngebied. - De kans bestaat dat autoverkeer dat op zoek is naar een parkeerplaats in het kerngebied meerdere keren het éénrichtingscircuit berijdt voordat een parkeerplaats is gevonden. Dit leidt tot onwenselijke extra verkeersbewegingen in en rondom het kerngebied. - Door de keuze voor het éénrichtingsverkeer met de klok mee, ontstaat er meer kruisend verkeer op de kruispunten met de Joost van den Vondellaan en de Hugo de Grootstraat. Dit leidt tot een afname van de verkeersdoorstroming op deze kruispunten, vooral voor het verkeer op de Grotestraat. Door de gekozen kruispuntoplossingen moet dat verkeer twee keer voorrang verlenen aan het verkeer op de route Joost van den Vondellaan en de Hugo de Grootstraat. In een drukke spitsperiode kan dit leiden tot wachtend auto- en fietsverkeer op de Grotestraat. Dit kan overigens het gebruik van de route Grotestraat tijdens de spitsperioden beperken. Wanneer dit echter niet het geval blijkt ze zijn, zal waarschijnlijk gevraagd worden naar een oplossing voor het verbeteren van de doorstroming op beide kruispunten. Nota bene, bij het omkeren van het circuit van éénrichtingsverkeer, treedt het bovengenoemde effect in mindere mate op. Er ontstaat nauwelijks kruisend verkeer, hetgeen juist een positief effect heeft op de verkeersdoorstroming op deze kruispunten. Dit leidt tot een voor autoverkeer aantrekkelijke route door het kerngebied en wij verwachten dat dit zal leiden tot meer verkeer. 2. Oplossingsrichting 2: "versterken verkeersluw centrum" + Het kerngebied wordt niet extra belast met gemotoriseerd verkeer. Het verblijfskarakter in het kerngebied van Drunen met het Raadhuisplein en Grotestraat voor het langzame verkeer zoals tijdens de evaluatie is geconstateerd, blijft behouden. De route Joost van den Vondellaan/Hugo de Grootstraat blijft het grootste deel van het gemotoriseerde verkeer in het centrum verwerken. De huidige inrichting van deze route voorziet daar in. + Het karakter van het verkeersluwe centrum wordt verder uitgebouwd en versterkt. Dit heeft een positief effect op de geconstateerde problemen van hoeveelheid verkeer, geluidsoverlast en onveiligheid op de route Joost van de Vondellaan/Hugo de Grootstraat. Ook de verkeersveiligheid op de kruispunten in het centrum kan door de maatregelen verbeteren. + Onderdeel van deze oplossingsrichting is het eerder verwijzen van doorgaand autoverkeer naar de verkeersaders om het centrum heen. Hierdoor wordt onwenselijk doorgaand autoverkeer door het centrum voorkomen en wordt dit verkeer gestimuleerd gebruik te maken van de gebiedsontsluitingswegen van Drunen, Spoorlaan enerzijds en Statenlaan/Beethovenlaan anderzijds. 0 Het aantal beschikbare parkeerplaatsen voor kortparkeren rondom het centrum aan de Hugo de Grootstraat neemt in beperkte mate af. Wij zijn van mening dat voor parkerende automobilisten voldoende alternatieven blijven: het grote parkeerterrein aan de Aalbersestraat, het Anton Pieckplein, het parkeerterrein aan Joost van den Vondellaan of parkeerterrein bij de supermarkten bij de Achterstraat. - Het versterken van het verkeersluwe centrum betekent een verdere reconstructie van de Grotestraat. Op meerdere locaties zullen aanvullende maatregelen ter ondersteuning van een lagere snelheid en beïnvloeding van de routekeuze noodzakelijk zijn. Dit geldt zeker wanneer hier de elementen uit het heringerichte profiel van de Grotestraat als uitgangspunt worden genomen. Dit zorgt voor een behoorlijke kostenpost. Wellicht is er bij de aanleg van 30 kilometer per uur gebied een subsidiebijdrage mogelijk van de Provincie Noord Brabant. Second opinion Oplossingsrichtingen Drunen centrum 4
NAAR ONZE MENING DE BESTE OPLOSSINGSRICHTING Zowel oplossingsrichting 1 als 2 bieden oplossingen voor de gesignaleerde knelpunten rondom het kerngebied Grotestraat. Door het instellen van een éénrichtingscircuit wordt het gemotoriseerde verkeer over het wegennet verdeeld, door het uitbreiden van het verkeersluwe deel van het kerngebied wordt het gemotoriseerde verkeer beperkt. Bij het vaststellen van onze second opinion over de oplossingsrichtingen hebben wij de volgende overwegingen: Een aanzienlijke toename van het gemotoriseerde verkeer op het gedeelte Grotestraat in het kerngebied door het invoeren van een éénrichtingscircuit is ons inziens ongewenst. Deze toename gaat ten koste van het verblijfsklimaat in het kerngebied en het bereikte effect door uitvoering van het centrumplan. Het instellen van het éénrichtingsverkeer zal niet leiden tot een beperking van het totale gemotoriseerde verkeer rondom het centrum. Wij verwachten dat mogelijk het totale aantal verkeersbewegingen in het centrum zal toenemen als gevolg van zoekverkeer en de langere routes door het centrum voor bestemmingsverkeer. Bij het invoeren van het éénrichtingscircuit met de klok mee, verwachten wij een knelpunt ten aanzien van de verkeersafwikkeling op de beide kruispunten Grotestraat met Joost van den Vondellaan en Hugo de Grootstraat. De wachtende voertuigen op deze kruispunten hebben een nadelig effect op de verkeersveiligheid en de luchtkwaliteit in het kerngebied. Dit effect kan worden voorkomen door een éénrichtingscircuit tegen de klok in te voeren, echter daarmee wordt de route door het kerngebied voor autoverkeer mogelijk aantrekkelijker dan het alternatief van de buitenring om het centrum heen. Ons inziens zal dit leiden tot extra verkeersdruk in het kerngebied. Oplossingsrichting 2 is een logisch vervolg op het uitgevoerde centrumplan in het kerngebied en de daarvoor vastgestelde uitgangspunten. Deze oplossingsrichting past in het gevoerde verkeersbeleid voor het centrum en met name in het kerngebied Grotestraat. In het kerngebied is gebleken dat door een goede inrichting van de openbare ruimte een lagere snelheid van het gemotoriseerde verkeer kan worden afgedwongen. Dit heeft een positief effect op de leefbaarheid, de verkeersveiligheid en de luchtkwaliteit. Hierbij blijven ook de voorzieningen in het kerngebied goed bereikbaar. Het effect van deze oplossingsrichting wordt versterkt door het eerder treffen van maatregelen op de Grotestraat om doorgaand autoverkeer te verwijzen naar de buitenring. Vanwege de te verwachten positieve effecten van het uitbreiden van het verkeersluwe gebied Grotestraat en de te verwachten negatieve effecten van het éénrichtingscircuit rondom het centrum van Drunen, gaat onze voorkeur sterk uit naar de oplossingsrichting 2. Wij adviseren tevens om de haakse parkeerplaatsen aan de Hugo de Grootstraat op korte termijn te veranderen in langsparkeerplaatsen. Alleen op deze manier komt er een einde aan de verkeersonveilige situaties op de Hugo de Grootstraat door in- en uitparkerende voertuigen. Het voorkomen van onveilige situaties weegt op tegen het beperken van het aantal parkeerplaatsen voor kortparkeren. INSPRAAKREACTIES: GEEN DRAAGVLAK VOOR OPLOSSINGSRICHTING 1 In maart 2007 is opgeroepen om te reageren op het voorstel om éénrichtingsverkeer in te voeren op een circuit rondom het centrum. Hierop zijn diverse reacties binnengekomen. Hieruit blijkt geen draagvlak voor het voorgestelde éénrichtingscircuit vanwege de te verwachte toename van het gemotoriseerde verkeer door de Grotestraat. Bewoners en belanghebbenden delen onze zorg over een toename van het verkeer door de Grotestraat Second opinion Oplossingsrichtingen Drunen centrum 5
en de verkeersafwikkeling op vooral de kruispunten van de Joost van de Vondellaan en de Hugo de Grootstraat met de Grotestraat. Uit de suggesties blijkt dat bewoners en belanghebbenden meer zien in of het verkeersluw houden van de Grotestraat of het omdraaien van het éénrichtingsverkeer. Second opinion Oplossingsrichtingen Drunen centrum 6