Beknopte Inhoudstafel Een gedetailleerde inhoudsopgave vindt U bij het begin van elk deel p. Algemene inleiding (Herman Nys)... 1 I. Wat is het recht?... 3 A. Oorsprong en noodzaak van het recht... 3 B. Het begrip recht... 3 II. Bronnen van het recht... 4 A. De wet... 4 B. De gewoonte... 7 C. Rechtspraak... 7 D. Rechtsleer... 8 E. Billijkheid... 8 III.Elementen van staatsrecht... 9 A. Inleidende begrippen... 9 B. Wetgevende en bestuurlijke overheden... 11 IV. Gerechtelijke organisatie... 13 A. Rechtbanken en hoven... 13 B. Rechtshulp (J. Vande Moortel)... 17 V. Strafrecht... 24 VI. Burgerlijk recht... 25 VII. Bijzondere rechtstakken... 26 A. Economisch recht... 26 B. Sociaal recht... 26 C. Gezondheidsrecht... 26 VIII. Internationaal privaatrecht... 27 IX. Volkenrecht... 28 Burgerlijk recht... 29 I. Inleiding (Marga De Bauw)... 37 A. Persoon en rechtspersoon... 37 Recht voor Verpleegkundigen en Vroedvrouwen V
II. Ontstaan van de persoon (Jan Vande Moortel)... 39 A. Embryo, fœtus en kunstmatige verwekking... 39 B. Aangifte van de geboorte... 40 C. Afstamming... 43 D. Adoptie... 57 E. Nationaliteit... 64 III.Ouderlijk gezag en voogdij... 69 A. Ouderlijk gezag - ouderlijke plichten (Marga De Bauw)... 69 B. Voogdij (Marga De Bauw)... 72 C. Pleegvoogdij (Geert Decock)... 74 IV. Bekwaamheid en onbekwamen... 76 A. Inleiding (oorspronkelijke versie: Marleen Durnez)... 76 B. Minderjarigen (Marga De Bauw)... 77 C. Bijzondere statuten voor mentaal gehandicapten en geesteszieken (oorspronkelijke versie: Marleen Durnez)... 79 V. De persoon en zijn gezin (Channe Haine)... 87 A. Het huwelijk... 87 B. Echtscheiding... 98 C. Andere samenlevingsvormen... 107 VI. Einde van de persoon (Jan Vande Moortel)... 113 A. Het begrip overlijden... 113 B. Formaliteiten bij een overlijden... 113 C. Verschillende vormen van lijkbezorging... 117 D. Statuut van het lijk... 118 E. Verdeling van de nalatenschap... 121 Strafrecht... 139 I. Algemeen (Edgard Peeters)... 143 A. Inleiding... 143 B. Misdrijf... 144 C. Strafrechtelijke procedure... 161 D. Uitspraak van de strafrechter... 173 E. Straf... 174 F. Internering... 182 G. Uitvoering... 183 H. Registrering van de strafrechtelijke veroordelingen... 186 I. Verjaringen... 188 J. Ondersteunende dienstverlening... 189 VI Kluwer
II. Bijzondere kwesties i.v.m. de uitoefening van het beroep... 192 A. Beroepsgeheim van de verpleegkundigen en vroedvrouwen (Herman Nys)... 192 B. Wettelijke hulpverleningsplicht (Herman Nys)... 196 C. Valsheid in geschrifte (Edgard Peeters)... 199 D. Abortus provocatus of zwangerschapsafbreking (Herman Nys)... 202 E. Toedienen van verdovende middelen (Herman Nys)... 206 F. Onopzettelijke doding en onopzettelijke verwonding (Edgard Peeters)... 209 G. Euthanasie (Edgard Peeters)... 215 Sociaal recht... 225 I. Inleiding (Viviane Janssens)... 231 II. Arbeidsrecht... 232 Tewerkstelling in het kader van de arbeidsovereenkomst... 232 A. Wet op de arbeidsovereenkomst (3 juli 1978) (Viviane Janssens)... 232 B. Arbeidsbescherming en arbeidsreglementering (Viviane Janssens)... 252 C. Collectief arbeidsrecht (Marga De Bauw)... 266 Tewerkstelling als zelfstandige (Marga De Bauw)... 276 A. Het begrip uitoefening van een zelfstandige activiteit... 276 B. Verplichtingen op sociaal gebied... 276 C. Verplichtingen op fiscaal gebied van de zelfstandige verpleegkundige... 277 D. Verplichtingen voor de zelfstandige verpleegkundige in het kader van de ziekte- en invaliditeitsverzekering... 279 Tewerkstelling als ambtenaar... 284 A. Het begrip ambtenaar... 284 B. Statuut van de in vast verband aangestelde ambtenaar... 284 III.Sociale zekerheid (Helga D'hanis)... 288 A. Algemene inleiding... 288 B. Sociale zekerheid voor werknemers in dienstverband... 291 C. Sociaal statuut voor zelfstandigen... 324 D. Sociale bescherming voor ambtenaren... 332 E. Besluit... 339 Aansprakelijkheid (Jan Vande Moortel)... 341 I. Inleiding... 343 II. Verschillende vormen van aansprakelijkheid... 344 A. Begrippen... 344 B. Verschilpunten... 345 Recht voor Verpleegkundigen en Vroedvrouwen VII
III.Vereisten voor de aansprakelijkheid... 347 A. Fout... 347 B. Schade... 350 C. Causaal verband tussen fout en schade... 352 IV. De aansprakelijkheid van de vroedvrouw en verpleegkundige... 353 A. Aansprakelijkheid van de zelfstandige zorgenverstrekker... 353 B. Aansprakelijkheid van de zorgenverstrekker als werknemer... 354 C. Aansprakelijkheid van de stagiair... 357 D. Aansprakelijkheid voor schade toegebracht aan de bezittingen van het ziekenhuis of de patiënt... 358 V. Drie aansprakelijkheidsvoorbeelden uit de rechtspraak... 359 A. Vonnis van de Correctionele Rechtbank van Brussel d.d. 13 december 1985... 359 B. Vonnis van de Burgerlijke Rechtbank van Brugge d.d. 10 november 1986... 363 C. Onuitgegeven vonnis d.d. 30 juni 1995... 370 VI. Aansprakelijkheidsverzekering... 375 A. Inleiding... 375 B. Het verzekerd risico... 375 C. Verzekerde personen... 379 D. Rechtsbijstand... 380 E. Pluraliteit... 380 F. Dekking in de tijd... 381 G. Dekking in de ruimte... 381 Gezondheidsrecht (Herman Nys)... 383 I. Inleiding... 385 II. Beroepsuitoefening in de gezondheidszorg... 386 A. Belangrijkste beroepen in de gezondheidszorg en hun wettelijke regeling... 386 B. Wettelijke regeling van het verpleegkundig beroep... 395 III.De rechten van de patiënt... 414 A. Internationale ontwikkelingen... 414 B. Algemene en specifieke patiëntenrechten. Individuele en sociale patiëntenrechten 414 C. De wet betreffende de rechten van de patiënt... 415 D. Het recht op gezondheidszorg... 429 Openbaar Centrum voor Maatschappelijk Welzijn (O.C.M.W.) (Edgard Peeters)... 431 I. Begrip... 433 VIII Kluwer
II. Taken van het O.C.M.W... 434 Inleiding... 434 A. Maatschappelijke integratie... 434 B. Maatschappelijke dienstverlening... 437 III. Vergoeding van het O.C.M.W.-dienstbetoon... 445 A. Persoonlijke bijdrage vanwege de aanvrager... 445 B. Terugvorderingen... 445 C. Billijkheidsredenen... 448 IV. Beroepsmogelijkheden... 449 V. Raad voor Maatschappelijk Welzijn... 450 A. Samenstelling... 450 B. Opdracht... 450 C. Vergaderingen... 451 D. Bezoldiging... 451 E. Sancties... 452 VI. Personeel... 453 A. Samenstelling en rechtstoestand... 453 B. Geboden en verboden... 453 C. Tuchtstraffen... 454 D. Taak van de secretaris van het O.C.M.W... 454 E. Taak van de ontvanger van het O.C.M.W.... 455 F. Taak van de maatschappelijk werker (de sociale dienst)... 455 VII.Financiering... 457 VIII.Administratief toezicht... 458 Bijzondere jeugdzorg (Geert Decock)... 459 I. Inleiding... 461 II. Historiek... 462 A. Vóór 1912... 462 B. Wet op de kinderbescherming van 15 mei 1912... 462 C. Van 1912 tot 1965... 463 D. Wet betreffende de jeugdbescherming van 8 april 1965... 463 E. Van 1965 tot 1980... 463 F. Van staatshervorming tot staatshervorming 1980-1988... 464 G. De opties van de Vlaamse Gemeenschap, van bescherming naar bijstand... 465 H. De opties van de federale overheid: van bescherming naar sanctie... 465 Recht voor Verpleegkundigen en Vroedvrouwen IX
III.De vrijwillig aanvaarde hulpverlening... 467 A. Het comité voor bijzondere jeugdzorg... 467 B. De bemiddelingscommissie... 470 IV. Bevoegdheid en werking van de jeugdrechtbanken... 472 A. Zaken die voorkomen voor de jeugdrechtbank op burgerlijk gebied... 472 B. Maatregelen... 473 C. De rol van de Sociale Dienst bij de Jeugdrechtbank... 476 D. De tussenkomst van de Jeugdrechtbank na de meerderjarigheid... 476 V. Rechtswaarborgen voor jongeren... 477 A. Het hoorrecht van de minderjarige... 477 B. De rechtsbijstand... 477 C. Klachtrecht en ombudsfuncties... 478 Trefwoordenregister... 479 X Kluwer