Openbaar Onderwerp GEMEENTE megen Uitwerkingsnota reclamebeleid Programma Openbare Ruimte BW-nummer Portefeuillehouder R. Helnner-Englebert Samenvatting Op 15 mei 2013 is de Beleidsnota Reclameboodschap door de gemeenteraad vastgesteld. Daarmee werd een eerste stap gezet naar een samenhangend en overkoepelend reclamebeleid. In die nota staat het beleid op hoofdlijnen geformuleerd. Op vele onderdelen was nog niet duidelijk hoe dit beleid in detail zou moeten functioneren. Ook moest het beleid nog toegankelijk worden gemaakt voor alle burgers en belanghebbenden. In deze Uitwerkingsnota Reclame is het beleid verder uitgewerkt naar de concrete praktijk. Deze nota is zodanig van opzet dat ondernemers, instellingen en partijen die reclame willen maken (de "zenders"), snel en eenvoudig informatie kunnen vinden. Directie/afdeling, ambtenaar, telefoonnr. PM30, René Holslag, 2169 Datum ambtelijk voorstel 17 april 2015 Registratienummer 15.0000085 Ter besluitvorming door het college 1.Het concept van de Uitwerkingsnota reclamebeleid vast te stellen. 2.Het concept van de Uitwerkingsnota reclamebeleid vrij te geven voor inspraak. 3. Het voornemen om het volgende document dat wordt ingetrokken, vrij te geven voor inspraak: -het onderdeel Reclame in het hoofdstuk "Criteria voor objecten-kleine bouwwerken" van de uitwerkingsnota Beeldkwaliteit (het gaat om paragraaf 5.1.8 Reclame). 4. Het instellen voor het nieuwe reclamebeleid van een overgangsperiode tot 1 januari 2016, waarin ondernemers en andere zenders van boodschappen vooral worden geïnformeerd en voorbereid op de nieuwe werkwijze. 5. Jaarlijks op basis van de uitgangspunten van de nota thema- dan wel gebiedsgericht projectmatig te handhaven op reclame-uitingen. Steller René Holslag Paraaf akkoord Datum D Alleen ter besluitvorming door het College Besluit B&W d.d. D Conform advies D Aanhouden D Anders, nl. nummer: Bestuursagenda Paraaf akkoord Datum Portefeuillehouder Voorstel College uitwerkingsnota reclamebeleid3
1 Probleemstelling Op 15 mei 2013 is de Beleidsnota Reclameboodschap door de gemeenteraad vastgesteld. Daarmee werd een eerste stap gezet naar een samenhangend en overkoepelend reclamebeleid. In die nota staat het beleid op hoofdlijnen geformuleerd. Op vele onderdelen was nog niet duidelijk hoe dit beleid in detail zou moeten functioneren. Ook moest het beleid nog toegankelijk worden gemaakt voor alle burgers en belanghebbenden. In deze Uitwerkingsnota Reclame is het beleid verder uitgewerkt naar de concrete praktijk. Deze nota is zodanig van opzet dat ondernemers, instellingen en partijen die reclame willen maken (de "zenders"), snel en eenvoudig informatie kunnen vinden wat er aan reclame onder welke voorwaarden mogelijk is op een particulier terrein of in de openbare ruimte en welke (vergunningen)procedure daaraan verbonden is. 2 Juridische aspecten In de Kadernota Reclameboodschap is bepaald dat in de openbare ruimte naast de reeds bestaande vergunde reclame-uitingen, alleen de gemeentelijke reclame-voorzieningen permanent zijn toegestaan; bijvoorbeeld mupi's, abri's, lichtmasten en evenementenborden. Reclame kan in de openbare ruimte of op particulier terrein voorkomen. Vaak wordt reclame uitgevoerd in de vorm van een bouwkundige constructie. Dan zijn de toetsingsgronden voor bouwwerken van toepassing. Als er geen sprake is van een bouwwerk of bouwkundige constructie (denk aan uitstallingen, vlaggen flyeren etc), dan zijn de toetsingsgronden van de APV van toepassing. Een belangrijke toetsingsgrond voor de vergunning zijn redelijke eisen van welstand. Hierdoor is het mogelijk dat er eisen kunnen worden gesteld aan reclame-uitingen. In de voorliggende Uitwerkingsnota Reclame wordt nader invulling gegeven aan deze welstandseisen. Deze criteria vormen een set beleidsregels. De beleidsregels voor reclame in de vorm van een bouwkundige constructie moeten door de gemeenteraad worden vastgesteld. De beleidsregels voor reclame waarop de APV van toepassing is, moeten door B&W worden vastgesteld. Omdat wijziging van de criteria voor reclame een wijziging van het welstandsbeleid is, moeten deze door de gemeenteraad worden vastgesteld en is een inspraak procedure noodzakelijk. Op de meeste reclame-aanvragen is de Wet algemene bepalingen omgevingsrecht (Wabo) van toepassing. Bij de aanvraag voor een omgevingsvergunning is (in de meeste gevallen) de reguliere voorbereidingsprocedure van toepassing. Dit houdt in dat er binnen 8 weken beslist moet worden over de aanvraag. Om tot een snellere procedure afhandeling te komen zijn de welstandseisen voor een aantal veel voorkomende standaard reclame-uitingen op particulier terrein in deze nota uitgewerkt in sneltoetscriteria. Als aanvragen aan deze sneltoetscriteria voldoen, wordt de aanvraag binnen 4 weken afgerond. Op "tijdelijke" reclame-uitingen is de APV van toepassing. Voor tijdelijke reclame die voldoet aan de in de nota gestelde eisen kan worden volstaan met een melding bij de gemeente. De gemeente moet dan binnen 14 dagen aangeven of zij bezwaar heeft tegen de voorgenomen uiting. In een bijlage van de Uitwerkingsnota wordt uitgebreid in gegaan op de juridische achtergronden van het reclamebeleid.
2 3 Doelstelling De gemeente Nijmegen faciliteert burgers, instellingen en ondernemers bij het maken van reclame of het doen van uitingen in de openbare ruimte. Daarbij moet de reclame passen bij de stad en geen afbreuk doen aan een schone, hele, veilige, fraaie en duurzame stad. Doel van de uitwerkingsnota is een eenduidig, integraal en overkoepelend beleidskader te bieden voor alle reclame-uitingen in de dagelijkse praktijk. Het vormt een eenvoudige en praktische handleiding die "zenders" van reclame snel wegwijs maakt wat er aan reclame kan en mag maar anderzijds ook een juridische basis biedt om op te treden tegen situaties die niet wenselijk zijn. 4 Argumenten 4.1.1 Eenduidig, integraal overkoepelend beleid. Er is een enorm scala aan onderwerpen dat direct dan wel indirect met reclame van doen heeft: Evenementen, terrassen, gevelreclame, vlaggen, banieren, verkiezingen, bouwprojecten, sportvelden, maar ook alle reclamevoorzieningen in de openbare ruimte die we als gemeente zelf in eigendom hebben zoals de reclameborden bij bushokjes (Abri's), losstaande reclamezuilen (Mupi's) etc etc. Waar er voor reclameuitingen op particulier terrein nog wel beleidslijnen waren, is het reclame-aanbod in de openbare ruimte geleidelijk ontstaan op basis van ad hoc behoeften vanuit de maatschappij en de gemeente zonder duidelijke onderliggende visie. Voor zover er al beleid was, was dit versnipperd over diverse beleidsdocumenten en gemeentelijke afdelingen. Deze uitwerkingsnota komt aan deze bezwaren tegemoet. 4.1.2 Reclame die past bij de stad. De volgende onderdelen van de uitwerkingsnota zorgen voor reclame die past bij de uitstraling van de stad. Om reclame beter te laten passen in het beeld van de stad is een gebiedsgericht beleid ontwikkeld. Bij het aanbrengen van reclame moet rekening worden gehouden met de architectuur, de uitstraling en de visuele kwaliteit van de gebouwde omgeving. Herkenbare structuurlijnen (invalswegen, stedelijke wegen) vragen om uniformiteit en herkenbaarheid. Reclame-uitingen moeten daarop worden afgestemd qua maat, schaal en verschijningsvorm. In de gebieden die binnen de structuurlijnen liggen moet reclame worden afgestemd op functie en belevingswereld. Zo kunnen sommige gebieden meer en drukkere reclame aan (Centrum, winkelcentra en industriegebieden) terwijl in andere gebieden juist minder of geen reclame is gewenst (woonwijken en groengebieden). Per gebied zijn dan ook verschillende (gebiedsgerichte) criteria ontwikkeld. Een belangrijk uitgangspunt voor reclame is "Less is more". We kiezen voor meer kwaliteit maar minder kwantiteit om verronnmeling tegen te gaan; Door de plaatsing van minder objecten in de openbare ruimte maar met roterende vlakken, door een betere spreiding door de stad en door concentratie op plekken die reclame goed verdragen. Ter bevordering van de beeldkwaliteit zijn algemene toetsingsgronden ontwikkeld voor algemene situaties en is tevens maatwerk mogelijk voor gewenste uitzonderingen door een beoordeling van de Commissie Beeldkwaliteit. De nota biedt een handvat voor bureau Toezicht en Handhaving en de ODRN om er voor te zorgen dat het voorgeschreven beleid ook in de praktijk wordt nageleefd.
3 4.1.3 Deregulering en maatwerk. In de nota is gezocht naar een optimale balans tussen deregulering en maximale vrijheid versus maatwerk en snelle procedures met duidelijke regels die kwaliteit van de omgeving garanderen. Dit is gedaan door de aanvrager van een vergunning voor reclame de keuze te bieden tussen - enerzijds de mogelijkheden te gebruiken binnen de standaard regels, gekoppeld aan snelheid en zekerheid dat de vergunning wordt verleend (sneltoets) - anderzijds te kiezen voor grotere vrijheid door afwijkende vormen, gekoppeld aan maatwerk in de beoordeling (reguliere procedure). 4.1.4. Faciliteren van belanghebbenden. Voor ondernemers en andere belanghebbenden was onduidelijk wat nu wel of niet aan reclame mogelijk is dan wel onder welke voorwaarden. Vandaar de wens te komen tot een samenhangend en overkoepelend reclamebeleid voor alle reclameuitingen. Om aanvragen van reclame nog beter te faciliteren is deze Uitwerkingsnota zodanig opgezet dat de nota is te gebruiken als een handleiding met stroomschema's waaruit snel blijkt welke regels in de betreffende situatie van toepassing zijn. Alle concrete situaties zijn met duidelijke voorbeelden en achtergrondinformatie weer gegeven. 4.2. Nota vrijgeven voor inspraak. Omdat wijziging van de criteria voor reclame een wijziging van het welstandsbeleid is, moeten deze door de gemeenteraad worden vastgesteld en is een inspraak procedure noodzakelijk. 4.3. Het in te trekken onderdeel van de uitwerkingsnota Beeldkwaliteit vrij te geven voor inspraak. In de Uitwerkingsnota zijn alle criteria voor reclame opgenomen, ook de criteria t.a.v. reclame en beeldkwaliteit. Daarom kunnen die criteria uit de nota Beeldkwaliteit vervallen. 4.4. Instellen van een overgangsperiode. In de afgelopen jaren is er niet op reclame gehandhaafd. Een flink aantal situaties zijn tijdelijk gedoogd omdat we wilden wachten op het tot stand komen van de uitwerkingsnota reclamebeleid. Ter ondersteuning staat er een nieuwe app op de gemeentelijke site die dient als handleiding voor ondernemers. We willen ondernemers nu informeren en begeleiden naar de nieuwe situatie. Bij excessen en nieuwe situaties zullen we natuurlijk wel handelend optreden. Reclame-objecten die volgens de uitwerkingsnota niet in de openbare ruimte zijn toegestaan zullen eveneens consequent worden verwijderd. 4.5. Jaarlijks projectmatig handhaven in deel van de stad. We willen de aantrekkelijkheid van de stad vergroten. Daartoe zullen we elk jaar een deel van de stad evalueren en daarna indien nodig handhavend optreden. Jaarlijks is hiervoor een budget van 25.000,- beschikbaar.
4 5 Klimaat Deze nota heeft geen direct effect op het klimaat. Wel zijn in deze Uitwerkingsnota ook richtlijnen met betrekking tot duurzaamheid opgenomen, bijvoorbeeld voor energiezuinige verlichting bij reclame. 6 Financiën De Uitwerkingsnota Reclamebeleid levert op zich niet meer inkomsten op. Het is primair bedoeld om een beleidskader te scheppen dat bijdraagt aan de doelstelling van het programma: een schone, hele, veilige, fraaie en duurzame stad. In de Stadsbegroting 2013 hebben wij vanaf 2015 5 ton als bezuiniging aan extra reclameinkomsten in de begroting opgenomen. Daarmee komt de raming voor reclame-inkomsten totaal op 8 ton. Op dat moment leek dit een reëel perspectief. Om 2 redenen wordt deze 5 ton niet gehaald. 1. inmiddels is als gevolg van de crisis de bereidheid om voor reclame te betalen afgenomen. 2. de extra inkomsten zouden moeten komen uit nieuwe aanbestedingen; de grootste aanbestedingen vinden pas plaats in 2018. Een aantal faciliteiten van de gemeente (lichtmastreclame, reclame op rotondes en A0- borden) is in 2014 opnieuw aanbesteed. Dit levert extra reclameopbrengsten op van 125.000. Naar aanleiding van deze nota kan toezicht en handhaving op ongewenste situaties met betrekking tot reclame worden geïntensiveerd. Afhankelijk van de mate waarin wordt opgetreden, brengt dit extra kosten met zich mee. Voor de kosten voor projectmatige handhaving van het reclamebeleid reserveren we 25.000. Hiermee is al rekening gehouden bij de prognose over 2015. We verwachten in 2015 in totaal 4,25 ton aan inkomsten te hebben Dit betekent dat we 4 ton aan bezuiniging realiseren en 25.000 besteden aan het projectmatig handhaven (bestaande inkomsten 3 ton, extra inkomsten als gevolg van de aanbestedingen 125.000, extra uitgaven voor handhaving 25.000). De beoordeling van het tekort aan bezuiniging van 4 ton (raming 8 ton en gerealiseerd 4 ton) en eventuele maatregelen daarop, wordt bij de Zomernota besproken. 7 Participatie en Communicatie Het beleid ten aanzien van reclame is na uitvoerig overleg met alle betrokkenen tot stand gekomen. Vooraf is een conferentie in Lux geweest en er hebben rondetafelgesprekken met betrokkenen uit bedrijfsleven en reclamewereld plaatsgevonden om er voor te zorgen dat alle belangen gekend zijn. Na vaststelling van de conceptnota volgt een inspraaktraject, inclusief een informatieavond voor ondernemers over de werkwijze en gevolgen van de uitwerkingsnota, waarna een eventueel aangepaste nota ter besluitvorming aan de Raad wordt aangeboden. Voor presentatie van de inhoud van de uiteindelijk vastgesteld nota wordt een communicatieplan opgesteld. Onderdeel van dat plan zullen zijn een persbericht, vermelding op de gemeentelijke Website, het maken van een brochure als inspiratiedocument waarin
5 positieve voorbeelden staan van mogelijke uitvoeringen, het maken van een app op de gemeentelijke site waarop alle informatie voor belanghebbenden is te vinden en die tevens dient als handleiding voor de aanvraag van een vergunning voor reclame. Tenslotte voeren we een overgangsperiode tot 1 januari 2016 in, waarbij we niet zo zeer sanctioneren maar vooral informeren, begeleiden en voorbereiden op de nieuwe werkwijze inclusief handhaving. 8 Uitvoering en evaluatie Toezicht en Handhaving Het reclamebeleid staat of valt met het houden van toezicht en handhaving ervan. Als dat niet gebeurt, zal de animo om zich aan de regels te houden en om een vergunning aan te vragen minimaal zijn. Daarom is het van belang om consistent en consequent tegen overtredingen op te treden. Het moet niet lonend zijn om zonder vergunning reclame te maken. Aanpassen APV De APV zal daar waar nodig in lijn met het reclamebeleid worden aangepast. Na het doorlopen van de inspraakprocedure en vaststelling van de nota door de gemeenteraad zullen deze aanpassingen worden doorgevoerd. Website Er wordt een website ontwikkeld waarmee `zenders' middels stroomschema's snel en eenvoudig wegwijs worden gemaakt in de mogelijkheden voor reclame in de openbare ruimte dan wel op particulier terrein en de voorschriften die daar eventueel aan zijn verbonden. In geval een melding of vergunning noodzakelijk is, leidt het stroomschema de zender ook naar het juiste digitale formulier om die melding dan wel aanvraag te kunnen doen. Op deze manier bewerkstelligen we een vlotte aanvraag- en proceduregang. Inspiratiebrochure Er wordt een inspiratiebrochure opgesteld waarin ondernemers positieve voorbeelden worden aangereikt van hetgeen er in elk geval op reclamegebied mogelijk is. Evaluatie Reclame kenmerkt zich door een geheel eigen dynamiek met steeds nieuwe uitingen en middelen. De Uitwerkingsnota Reclame kan daarop niet in alle gevallen anticiperen. Bovendien zullen zich door de opzet van het reclamebeleid waarbij zenders zelf meer ruimte krijgen om reclame vorm te geven, gevallen voordoen die niet zijn voorzien. Daarom zal binnen 2 jaar na vaststelling van de Uitwerkingsnota Reclame een evaluatie plaatsvinden om deze te herijken en/of aan te vullen. 9 Risico Meer ruimte meer discussie De opzet van de Uitwerkingsnota Reclame is dat we zenders meer ruimte willen geven. Dit betekent concreet, dat er minder regels zijn geformuleerd en er meer sprake is van richtlijnen en kaders. Op dit moment is niet te zeggen hoe deze opzet in de praktijk zal gaan uitpakken. Immers meer eigen ruimte voor reclame geeft ook meer aanleiding tot discussies. Zo zullen zich ongetwijfeld situaties voordoen die niet (eenduidig) in het reclamebeleid zijn voorzien; al was het maar omdat reclame een dynamisch geheel is met telkens weer nieuwe uitingsvormen. Het reclamebeleid zal dan ook duidelijk haar weg nog moeten vinden en in de praktijk moeten uitkristalliseren. In al deze bijzondere situaties zullen wij per geval een besluit
6 nemen in lijn met de algemene beleidslijnen van het reclamebeleid. Alle ervaringen zullen worden meegenomen in de evaluatie van het reclamebeleid. Toezicht en Handhaving Een van de doelstellingen van het reclamebeleid is dat reclame geen afbreuk doet aan een schone, hele, veilige, fraaie en duurzame stad. Om dat te bereiken vormen toezicht en handhaving een integraal onderdeel van het beleid. Zeker gezien de huidige uitgangssituatie waarbij er met name voor de openbare ruimte nog geen beleid was, is het een risico dat toezicht en handhaving onvoldoende aandacht krijgen. Bijlage(n): Uitwerkingsnota reclamebeleid Uitnodigingsbrieven voor informatieavond algemeen en een voor de - ondernemers van de Molenstraat ivm projectmatige aanpak Persbericht