Milieu Ingekomen stuk D5 (PA 12 februari 2014) Wonen Aan de gemeenteraad van Nijmegen Korte Nieuwstraat 6 6511 PP Nijmegen Telefoon 14024 Telefax (024) 329 95 81 E-mail gemeente@nijmegen.nl Postadres Postbus 9105 6500 HG Nijmegen Datum 28 januari 2914 Ons kenmerk ML30/14.0000865 Contactpersoon Jantine Stöckel Onderwerp Tussenevaluatie van het Uitvoeringsprogramma luchtkwaliteit Nijmegen 2010 t/m 2014 Datum uw brief Doorkiesnummer (024) 3299713 Geachte leden van de Raad, Om de luchtkwaliteit te verbeteren heeft u in januari 2010 het Uitvoeringsprogramma luchtkwaliteit 2010 t/m 2014 vastgesteld. Nu het programma nog volop in uitvoering is willen wij u hierbij informeren over de voorlopige resultaten. Doel uitvoeringsprogramma De maatregelen uit het Uitvoeringsprogramma luchtkwaliteit richten zich op het verbeteren van de luchtkwaliteit en het voldoen aan de wettelijke Europese normen voor fijn stof (PM 10 ), zeer fijn stof (PM 2,5 ) en stikstofdioxide (NO 2 ). PM 2,5 is de fijnere fractie van PM 10. Daarnaast kijken we naar de toekomst voorbij de horizon van het huidige uitvoerings Resultaten De tussenevaluatie maakt duidelijk dat we al veel gedaan hebben om de luchtkwaliteit in Nijmegen te verbeteren. Het effect van die maatregelen op de luchtkwaliteit is positief. Volgens prognoses overschrijden we de wettelijke Europese normen voor PM 10, PM 2,5 en NO 2 in 2015 niet meer. Dit is nog geen garantie dat we vanaf 2015 echt voldoen aan de wettelijke normen voor met name NO 2. De concentraties NO 2 zijn sterk afhankelijk van bepaalde meteorologische omstandigheden, ontwikkelingen in woningbouw en mobiliteit en Europese en landelijke maatregelen. In de bijlage geven we aan welke maatregelen we al uit hebben gevoerd en welke we de komende anderhalf jaar nog uit willen voeren, om te kunnen voldoen aan de wettelijke Europese normen vanaf 2015. Met de uitvoering van een aantal maatregelen zijn we gestopt. De gestopte maatregelen geven we, samen met de reden, aan in de bijlage. Daarnaast hebben we maatregelen toegevoegd. Deze geven we ook in de bijlage aan. Op deze toegevoegde maatregelen kregen we pas zicht na vaststelling van het uitvoerings Bezoek ook onze website www.nijmegen.nl Raadsbrieftussenevalproglucht20102014(6).doc
Gemeente Nijmegen Milieu Wonen Vervolgvel 1 Om vanaf 2015 te voldoen aan de normen voor NO 2 en de luchtkwaliteit verder te verbeteren gaan we in 2014 door met het uitvoeren van de maatregelen uit het vastgestelde uitvoeringsprogramma zoals in de bijlage aangegeven. Met de maatregelen sluiten we aan bij de klimaatdoelstellingen uit de Duurzaamheidsagenda waar luchtkwaliteit onderdeel van uitmaakt. We zetten vooral in op het toepassen van schonere brandstoffen en doorstromingsmaatregelen voor verkeer. Verlenging Nationaal Samenwerkingsprogramma Luchtkwaliteit Het huidige Nationaal Samenwerkingsprogramma Luchtkwaliteit (NSL) loopt af op 1 augustus 2014. Dan is nog niet duidelijk of Nederland de Europese grenswaarden voor luchtkwaliteit in 2015 haalt. Dit is pas in de loop van 2016 bekend omdat we dan pas kunnen constateren of we aan de grenswaarden voor 2015 voldoen. De wettelijke rekenmethode met terugblik op 2015 is pas in 2016 gereed. Naar verwachting wordt het NSL verlengd tot 1 januari 2017. Als we niet deelnemen aan een verlengd NSL en onze luchtkwaliteit niet verbetert zijn we als gemeente zelf aan zet om een oplossing te vinden voor een (dreigende) overschrijding van de Europese grenswaarden. Oplossingen moeten we in dat geval zelf financieren terwijl we via het NSL 50% financiering van het rijk ontvangen. Ook moeten we een programma vaststellen gericht op het bereiken van de grenswaarde of direct mogelijke maatregelen treffen om die grenswaarde te bereiken. Dit kan ruimtelijke ontwikkelingen ná 2015 bemoeilijken. Ruimtelijke ontwikkelingen worden gestopt of beperkt als niet voldaan wordt aan de wettelijke normen voor luchtkwaliteit. Het rijk kan ons aansprakelijk stellen voor de overschrijding van de Europese grenswaarden. Wij onderzoeken de optie om aan te sluiten bij een verlenging van het NSL, ons uitvoeringsprogramma daarop aan te passen en de benodigde middelen voor cofinanciering te vinden. Gezondheid en luchtkwaliteit Ook als we in 2015 aan de huidige wettelijke normen voldoen kunnen we nog steeds veel winnen op het gebied van gezondheid van Nijmeegse inwoners en de daarmee gepaard gaande kosten, door de luchtkwaliteit verder te verbeteren. Ook onder de grenswaarden zijn er bewezen gezondheidseffecten, met name voor PM 10 en PM 2,5. De gezondheidseffecten van luchtverontreiniging veroorzaken jaarlijks hoge kosten voor onze maatschappij. Dit is vooral het gevolg van vroegtijdige sterfte en het verlies aan gezonde levensjaren door langdurige en kortdurende blootstelling aan fijn en zeer fijn stof. De blootstelling zorgt voor ontstaan en toename van ziekten en klachten. Provincie Gelderland benadrukt in haar nieuwe omgevingsvisie het belang van gezondheid in relatie tot luchtkwaliteit. Bezoek ook onze website www.nijmegen.nl Raadsbrieftussenevalproglucht20102014(6).doc
Gemeente Nijmegen Milieu Wonen Vervolgvel 2 Recent verschenen in de media berichten over de gezondheidseffecten van luchtverontreiniging. Onder andere werd geschreven over een nieuw Europees onderzoek naar de gezondheidseffecten van PM 10 en PM 2,5. Hieraan heeft de universiteit van Utrecht (onderdeel IRAS) deelgenomen. Door dit onderzoek is nog beter wetenschappelijk onderbouwd dat PM 10 en PM 2,5 ook onder de grenswaarde gezondheidseffecten geven. Aanscherping van grenswaarden is door deskundigen en politici in de media gesuggereerd en door de Wereld Gezondheidsorganisatie aanbevolen maar hierover is nog geen duidelijkheid. Dit geeft extra belang aan het verder verbeteren van de luchtkwaliteit in Nijmegen. We gaan bij toetsing van ruimtelijke plannen vooralsnog uit van vastgestelde grenswaarden. Voorbereidend op de toekomst verkennen we kansen voor Nijmegen op het gebied van het verbeteren van de gezondheid in relatie tot luchtkwaliteit. Vanwege gezondheidseffecten is het verstandig om ook bij het behalen van de huidige wettelijke normen te blijven investeren in maatregelen. Hoogachtend, College van Burgemeester en Wethouders van Nijmegen, De Burgemeester, De Gemeentesecretaris, drs. H.M.F. Bruls drs. B. van der Ploeg bijlage: Overzicht uitvoering maatregelen Uitvoeringsprogramma luchtkwaliteit 2010 t/m 2014 Bezoek ook onze website www.nijmegen.nl Raadsbrieftussenevalproglucht20102014(6).doc
Bijlage A: overzicht uitvoering maatregelen Uitvoeringsprogramma luchtkwaliteit 2010 t/m 2014 Categorie Maatregel Omschrijving Status Resultaat Schone brandstoffen 1. LNG voor vracht- Stimuleren LNG-brandstof Voortzetten Tussenstand: verkeer voor vrachtverkeer Transportbedrijf Nijmegen heeft 5 trucks op LNG aangeschaft. 2. Schoon wagenpark Heel gemeentelijk wagenpark Voortzetten Tussenstand: op groengas Eind 2013 48 van de 63 gemeentelijke voertuigen op groengas. Meerdere afgeschreven voertuigen niet vervangen waardoor hoeveelheid voertuigen is afgenomen. Gebruik landelijk groengaslogo sinds begin 2011 voor nieuwe voertuigen. Eind '13 plaatsing aardgasvulpunt (thuistap) bij Stadsbedrijven voor eigen wagenpark. 3. Schone taxi's Nijmegen geeft subsidie voor Gereed Eindresultaat: onderhoudskosten aardgastaxi's In 2013 rijden 34 taxi's op aardgas in regio Nijmegen door onze subsidie. Daarnaast nog aantal aardgastaxi's door rijkssubsidie voor aanschaf. 4. Parkeerdifferentiatie Onderscheid maken in parkeren Voortzetten Ministerie vastgesteld dat gedifferentieerd parkeren op basis van soort voertuig en juridisch onhaalbaar is voor 'bezoekers'. Gemeente brandstof Amsterdam wil gedifferentieerd parkeren via vergunningen. Nijmegen onderzoekt mogelijkheden voor gedifferentieerd parkeren via vergunningen. 5. Schone vrachtwagens Inzet op schone vrachtwagens Voortzetten Tussenstand: i.p.v. milieuzone centrum Nijmegen Onderzoek uitgevoerd door Robert Goevaers naar CO2- koeling op vrachtwagens. Rapport opgeleverd. Daarnaast contract Binnenstadservice verlengd tot medio '13 voor schone levering van kantoorartikelen gemeente Nijmegen. 6. Scheepvaart- Onderzoek naar uitstoot Gereed Eindresultaat: onderzoek scheepvaart Waal door TNO Onderzoek uitgevoerd door TNO. Gemeente heeft rapport ontvangen. Maatregel wordt voortgezet in maatregel 7, Schone scheepvaart. 7. Schoner varen Stimuleren van schonere scheep- Voortzetten Tussenstand: (Stimuleren) vaart door Nijmegen GGD-onderzoek naar uitstoot scheepvaart op de Waal in 2012. Aanleg Walstroom op Waalkade is in plannen opgenomen. Stadsregio heeft projectleiderschap op zich genomen vanaf eind 2012. Walstroom voor de Waalkade is in uitvoering. Subsidieregeling voor nageschakelde technieken bij schepen is in de maak bij Stadsregio. 8. Bouwlogistiek Stimuleren van een schone invulling Voortzetten Tussenstand: van de bouwlogistiek door o.a. Projectleiding door Stadsregio. Opzetten van regionale Nieuwe maatregel. schoon vervoer en bundeling van bijeenkomsten voor marktpartijen (aannemers) en Nog onbekend bij start transport bij bouwprojecten. andere organisaties voor onderlinge versterking en brainstorm. 9. Luchtemissiemaat- Werkgroep getrokken door Gestopt Werkgroep Eolus gestopt. Uit tussenrapport bleek regelen bedrijven Stadsregio om te onderzoeken dat puntbronnen nu weinig/geen negatieve invloed op wat voor effect puntbronnen op luchtkwaliteit hebben of door andere projecten al op luchtkwaliteit in Nijmegen hebben. worden gepakt. 10. Elektrische scooters Gemeentelijk wagenpark voorzien Voortzetten Tussenstand: en fietsen van elektrische fietsen en scooters. Gemeentelijk wagenpark is voorzien van 10 e-fietsen Gebruik van elektrische scooters en 10 e-scooters. Subsidie voor bedrijven voor aanschaf in Nijmegen stimuleren. e-scooters is op 21-01-'13 gestart. Voor particulieren in juni '13. In oktober '13 waren er 55 aanvragen, waarvan 32 door particulieren en 23 scooters door ondernemers 11. Oplaadpunten voor Oplaadpunten creëren op strate- Voortzetten Tussenstand: elektrisch vervoer gische locaties Eind '13 zijn er 16 oplaadpunten op strategische locaties waarvan 4 in parkeergarages. E-laad Nieuwe maatregel. exploiteert en beheert ze. Er wordt gewerkt aan Nog onbekend bij start toetsingskader voor oplaadpunten door afdeling Openbare Ruimte. Stadsregio werkt aan regionale concessie voor oplaadpunten. 12. Onderzoek effect Onderzoek uitbesteden om Gestopt Gestopt wegens teruggedrongen luchtverontreiniging stadsverwarming effect van stadsverwarming op en prioriteit voor andere maatregelen. luchtkwaliteit te onderzoeken. 13. Biogas voor aardgas Rijden op groengas faciliteren/ Voortzetten Tussenresultaat: stimuleren Sinds dec. 2012 rijden stads- en regionale bussen op groengas. Project Groene Hub is gestart en pakt groengas voor aardgas op. Door project Rijden op groengas van Stadsregio zijn een rekenmodel voor rijden op groengas en een regionale subsidie voor taxi, (bestel)bus, vrachtwagen op groengas opgezet. Daarnaast tweede aardgasvulpunt in Nijmegen vanaf 2012 dat o.a. groengas aan gemeentelijk wagenpark biedt. 14. Promotie schone Promoten van schone brandstoffen Gestopt Ingehaald door andere maatregen zoals biogas brandstoffen voor aardgas. 15. Lespakket voor lucht Promoten van het ontwikkelde Voortzetten Tussenresultaat: lespakket zodat het op Het lespakket wordt in '13 door SSGN en NSG toegescholen wordt gebruikt. past. 2 Andere scholen hebben belangstelling. Interesse voor lespakket door GGD Rotterdam. 16. Onderzoek Tunnel- Onderzoek naar luchtkwaliteit Voortzetten Onderzoek moet nog worden opgepakt. Voortzetten weg, bijstelling in tunnel om ontbreken van i.v.m. bijna-knelpunt luchtkwaliteit. luchtmodellen gegevens in luchtmodellen bij
Nieuwe maatregel. Nog onbekend bij start te kunnen stellen. 17. Meetprogramma Meetnet voor NO2 opzetten en Voortzetten Tussenresultaat: NO2 onderhouden om hoeveelheid NO2 Meetnet is opgezet en resultaten worden regelmatig te meten en knelpunten te bepalen. geanalyseerd. Doorstromingsmaat- 18. Stadsdistributie Stimuleren van duurzame distributie Voortzetten Tussenresultaat: regelen en vervoers- van goederen in de stad. Venstertijden voor centrum zijn aangepast voor alternatieven. duurzame voertuigen. Duurzame voertuigen mogen tijdens avonduren de binnenstad bevoorraden. Contract Binnenstadservice voor schone levering kantoorartikelen gemeente tot medio '13. Contract met fietskoerier Velocity. Organiseren denktank logistiek met HAN, ROC en overheden. Stimuleert en faciliteert ontwikkelingen van ondernemers. Stadsdistributie eerst onder project Groene Hub ondergebracht. Per 2013 is stadsdistributie voortgezet met middelen uit beter benutten/slim werken goederen vervoer. Vormt ook onderdeel van Groene Kracht programma van Stadsregio. 19.TPN West Ondersteuning door gemeente Gereed Eindresultaat: van bedrijvenvereniging TPN West Handboek vervoersmanagement gemaakt. 10% voor opzetten van duurzaam en emissiereductie bij 6 voorbeeldbedrijven. economisch rendabel vervoers- Ondersteuning van verdere doorontwikkeling concept. distributieconcept TPN-West nl. CombiPakt. Jaarlijkse toename van bedrijven met vervoersmanagementplan te vinden op www.westenweurt.nl 20. Vervoersmanage- Stimuleren van bedrijven/ Gereed Bedrijven zijn zover gestimuleerd dat ze dit nu zelf ment grote bedrijven werknemers om andere vervoers- oppakken. Is door Stadsregio gestimuleerd door wijzen te gebruiken. prijsvraag beste logistieke concept. Daaruit kwamen 5 winnaars waarvoor de bezwarentermijn nog loopt. Begin dec. '13 worden de 5 initiatieven gepresenteerd. 21. DVM op Pr. Maurits- Verleggen bufferpunt van Voortzetten Tussenresultaat: singel Traianusplein naar Bouwweg/ DVM Pr. Mauritssingel is klaar. 1 Jaar durende Vrouwe Udasingel. evaluatie vindt vanaf midden 2014 plaats. Is onderdeel geworden van maatregel 27 DVM Doorstroomroute. 22. Aansluiting verkeers- Plan van aanpak verkeers- Gereed Eindresultaat: centrale en beheer management. Is afgesloten in 2011. Resultaten onderzoek worden gebruikt in maatregel 27 DVM Doorstroomroute. 23. Aanpassen Uitbreiden van transferium Gereed Eindresultaat: transferium Ressen voor meer Transferium is aangepast en uitgebreidt. 24. Aanleg parallelroute Creëren van 2 x 1 rijstrook met Voortzetten Tussenresultaat: westelijk vrijliggend fietspad. De Margaretha van Mechelenweg is op 1 oktober 2013 opengesteld. Van het vrijliggende fietspad is zuidelijk deel klaar. Noordelijk deel wordt over paar jaar uitgevoerd samen met aangrenzende woningbouw. 25. Knip Griftdijk Ruimte voor busvoorzieningen Ligt stil en bewonersvriendelijke knip ten zuiden van Stationsstraat. 26. Verkeersmaatregelen Kruisingen St. Annastraat Voortzetten Tussenresultaat: St. Annastraat + en Graafseweg aanpassen St. Annastraat is fysiek afgerond. Aanpassingen DVM Graafseweg zodat verkeer beter doorstroomt. en evaluatie moeten nog. Studie naar verbetering verkeersdoorstroming Graafseweg in 2012 afgerond. Aanpassingen Graafseweg nog niet uitgevoerd. Deze zijn afgestemd op HOV-traject en mede afhankelijk van verkeersontwikkeling n.a.v. De Oversteek. 27. DVM Doorstroom- Dvm op doorstroomroute Voortzetten route door Nijmegen om verkeersdoorstroming te verbeteren. Nieuwe maatregel. Nog onbekend bij start 28. Stimuleren fiets- stimuleren fietsgebruik zodat Voortzetten Tussenresultaat: gebruik gemotoriseerd verkeer afneemt en Snelfietsroutes worden aangelegd. Opening luchtkwaliteit verbetert. snelfietsroute Nijmegen-Beuningen april '13. 600 werknemers in de regio op de fiets i.p.v. auto door succesvolle subsidie van de stadsregio voor e-fietsen voor woon-werkverkeer. 29. HOV Realiseren Hoogwaardig Voortzetten Tussenresultaat: Openbaar Vervoer tussen Nijmegen, In planstadium. Nijmegen-Noord en aantal omliggende dorpen. Groen 30. Groene structuren Realiseren groene structuren Gestopt Gestopt als luchtmaatregel wegens beperkte langs bijvoorbeeld wegen om effecten van groen op luchtkwaliteit. De gemeente lucht te filteren. realiseert wel groen om andere redenen zoals verbetering van de leefomgeving. 31. Groeninrichting Prins Groene structuren langs Gestopt Gestopt als luchtmaatregel wegens beperkte Mauritssingel en Prins Mauritssingel en Graaf effecten van groen op luchtkwaliteit. Wel is er om Graaf Allaardsingel Allaardsingel om lucht te filteren. andere redenen aandacht voor groen zoals verbetering van de leefomgeving. 32. Groeninrichting Groene structuren in Bloemer- Gestopt Gestopt als luchtmaatregel wegens beperkte Bloemerstraat straat om lucht te filteren. effecten van groen op luchtkwaliteit. Wel is er om andere redenen aandacht voor groen zoals verbetering van de leefomgeving.
33. Binnenstedelijke Deelname aan pilot van het Rijk Gestopt Gestopt wegens beperkte effecten van groen op meetproef om het effect van groen op de luchtkwaliteit. luchtkwaliteit in de stad te meten.