Leergang Bedrijfskunde Agribusiness Perspectief op verandering Logo klant dr. ing. René Weijers Breukelen, 3 juni 2015 www.bestuursadvies.org
Zijn we wel goed wijs? Kop Asasas Asas asas Het soort dadendrang dat behagen schept in drukdoenerij is in feite geen ondernemingszin, maar de bedrijvigheid van een opgejaagde geest. Anderzijds kan je geen rust noemen wat elke beweging als onredelijk bestempelt: machteloosheid is dat, en gebrek aan energie Seneca Logo klant
Complexere context: intern en extern Kop Tijdperk van verandering of verandering van tijdperk? Asasas Asas asas Logo klant
Complexiteit van problemen Kop Asasas Asas asas Wicked problem Paradox Logo klant Dienen en Deugen, 2011
Managementparadoxen Kop Asasas Asas asas Logo klant Vincken en Weijers, 1995
Omgaan met complexiteit Kop Asasas Asas asas Als je problemen kunt oplossen, stop dan met piekeren; als problemen onoplosbaar zijn, heeft piekeren geen zin Dalai Lama Logo klant
Dialoog Aangrijpingspunten 1. Actief inschakelen spelers en respecteren: feiten, belangen, inzichten, opvattingen, gevoelens en emoties 2. Centraal stellen proces van gedachtevorming 3. Stimuleren dialoog, conversatie en twijfel 4. Ruimte scheppen voor innovatieve ideeën 5. Aanspreken adaptief vermogen van mensen Ontmoeting tussen mensen is cruciaal: Kennismaken
Ethos, Pathos, Logos Aristoteles
Begrijpen wij elkaar? Gedacht is nog niet gezegd Gezegd is nog niet gehoord Gehoord is nog niet begrepen Begrepen is nog niet ingestemd Ingestemd is nog niet uitgevoerd
Luisteren Als dirigent leid je zielen, geen instrumenten. Wie gerespecteerd wil worden moet respecteren. Wie goed luistert wordt gehoord Antonella Manacorda
Reflectie op goed bestuur Falen, dwalen en schandalen Gebrek aan strategische focus Groepsdenken Machtsstrijd Hebzucht IJdelheid Hoogmoed Megalomanie Besluitloosheid Gebrek aan moraliteit 11
Actualiteit NRC 26 februari 2014 12
Uitdaging bij verandering Kop Asasas Asas asas Verantwoordelijkheid nemen Antwoordkundigheid Response-ability Logo klant
Kop Doing :de kerntaken die er toe doen Sturen Organiseren Asasas Asas asas Inspireren Logo klant
Being : wie ben je als mens Kop Integriteit Asasas Asas asas Geloofwaardigheid Authenticiteit Moreel gezag Fatsoen Verantwoordelijkheid Eigen wijsheid Logo klant
Goed Bestuur Ambrogio Lorenzetti,1340 Geloof, Hoop, en Liefde Justitia Vrede, Fortitudo, Prudentia Ruimhartigheid, Gematigdheid, Rechtvaardigheid Eendracht 16
Slecht Bestuur Ambrogio Lorenzetti,1340 Trots Gierigheid IJdelheid Tirannie Wreedheid Verraad Fraude Razernij Verdeeldheid Oorlog 17
Kardinale deugden Kop Moed Matigheid Asasas Asas asas Fortitudo Rechtvaardigheid Temperentia Wijsheid Justitia Logo klant Sofia, Prudentia Plato
Praktische deugden Kop Asasas Asas asas Observeer nauwkeurig Spreek en schrijf precies Leg ervaringen vast in het geheugen Wees vindingrijk Houd maat Durf fouten te maken Zie dingen in perspectief Wees creatief Gebruik je gezond verstand Wees een vriend Vertel verhalen Gebruik je gevoel voor humor Wees speels Logo klant Primo levi
Deugdzaamheid en bekwaamheid Kop Asasas Asas asas Tegenover dwaasheid en corrumperende macht staat wijsheid en deugdzaam gezag Logo klant
Handelingsrepertoire bij complexiteit Kop Asasas Asas asas 1.Herkennen, erkennen en hanteren complexiteit Logo klant Dienen en Deugen, 2011 21
Handelingsrepertoire bij complexiteit Kop Asasas Asas asas 2. Reduceren en vereenvoudigen complexiteit Logo klant 22
Handelingsrepertoire bij complexiteit 3. Anticiperen op de toekomst met scenario s 23
Handelingsrepertoire bij complexiteit 4. Kiezen en creëren van een eigen toekomst 24
Handelingsrepertoire bij complexiteit 5. Organiseren van diversiteit in (top-)teams 25
Handelingsrepertoire bij complexiteit 6. Ontwikkelen van veerkracht en vitaliteit 26
Handelingsrepertoire bij complexiteit 7. Respecteren feitelijke en zachte informatie 27
Handelingsrepertoire bij complexiteit 8. Aanspreken collectieve intelligentie 28
Handelingsrepertoire bij complexiteit Kop 9. Respecteren van het primaire proces Asasas Asas asas Logo klant 29
Handelingsrepertoire bij complexiteit Kop 10. Niets doen: het goede moment afwachten Asasas Asas asas Logo klant 30
Twee (complementaire) paradigma s (1) Kop Asasas Asas asas I. Planned Change Centraal machtscentrum Top-down Logo klant
Planned Change Principes Rationele analyse en lineaire causaliteit Externe sturing: top-down Veranderen als implementeren van een plan Reizigersmodel: de verzorgde reis Indirecte beïnvloeding via strategie, structuur, systemen Nadruk op de systeemwereld Positioneel veranderen: zo doen wij zaken hier Werktuigbouwkundig ingenieur
Planned Change Vijf veranderstrategieën De Caluwé Denkwijze Geeldruk Blauwdruk Rooddruk Groendruk Witdruk Kern van de veranderstrategie Bij elkaar brengen van belangen via macht en onderhandeling: haalbare oplossingen Duidelijke gewenste resultaten via planmatige aanpak en rationele uitvoering Op de juiste manier uitdagen van medewerkers en aantrekkelijk maken om zich in te zetten: mensen centraal Veranderen is leren, via bewust onbekwaam naar bewust bekwaam: nadruk op training, opleiding en MD Alles is open: inspelen op spontane ontwikkeling
Twee complementaire paradigma s (2) II. Organisatiedynamica Co-creatie en zelfsturing Bottom-up
Organisatiedynamica Principes Sociaal constructivisme: mensen creëren voortdurend een eigen werkelijkheid Dé werkelijkheid bestaat niet: polyvocale werkelijkheid Trekkersmodel Veranderen als co-creëren Dialoog en ontmoeting: rechtstreekse, wederzijdse beïnvloeding Handelen én reflecteren Nadruk op de leefwereld Transactioneel veranderen: zo gaan we hier met elkaar om Cultureel antropoloog
Best of both worlds? Leiderschap bij verandering Kotter, 1996 1. Urgentiebesef vestigen 2. De leidende coalitie vormen 3. Een visie en strategie ontwikkelen 4. Veranderingsvisie communiceren 5. Een breed draagvlak creëren voor de verandering 6. Korte termijn successen genereren 7. Verbeteringen consolideren en meer verandering tot stand brengen 8. Nieuwe benaderingen verankeren in de cultuur
Veranderkundig denkraam Strategie Externe druk en interne ambitie Aard van probleem Angel en Kiem Ontwikkelfase organisatie Aanpak verandering Rol(invulling) veranderaar
Angel en Kiem Angel Waar komen problemen vandaan en wat houdt ze in stand? Kiem Waar zit een mogelijk aangrijpingspunt voor verandering?
Cultuurverandering Kop Asasas Asas asas Logo klant
Veel manieren om dwars te liggen (1) Kop Het is onvoldoende doordacht Asasas Asas asas Er is onvoldoende overleg geweest We moeten eerst een andere discussie voeren We moeten niet te lang praten Heeft men geïnformeerd hoe het elders geregeld is Het geheel heeft geen niveau Het is nogal academisch Logo klant
Veel manieren om dwars te liggen (2) Kop Asasas Asas asas We zijn bezig met een luxe probleem Hoe liggen de verantwoordelijkheden precies De cijfers zeggen niks Theoretisch een goed verhaal, maar nu de praktijk Wij hadden graag een paar alternatieven gehad bij dit voorstel Hoe kunnen we over het totaalplaatje spreken als we de details niet kennen? Hoe kunnen we over de details spreken als we het totaalplaatje niet kennen? Logo klant
Over theorie en praktijk Kop Asasas Asas asas Theorie is als je precies weet hoe het moet, maar niets gaat goed Praktijk is als alles goed gaat, maar niemand weet waarom Theorie en Praktijk het is gelukt theorie en praktijk te combineren, niets gaat goed en niemand weet waarom Logo klant