Sekse en gender in hart- en vaatziekten: Implementatie in de praktijk

Vergelijkbare documenten
Zwangerschap is wel (soms) een ziekte. J Roeters van Lennep/ internist vasculaire geneeskunde, Erasmus MC, Rotterdam

Zwangerschap: De fietsproef voor een gezond leven? J. J. (Hans) Duvekot, gynaecoloog/perinatoloog Afdeling Verloskunde Erasmus MC, Rotterdam

Nederlandse samenvatting

!Log vast in! NVHVV.presenterwall.nl. (zonder www!)

Het Vrouwenhart: begeerd maar (nog) onbekend

Primaire preventie HVZ

Preeclampsie & hypertensie in de zwangerschap. Nationaal hypertensie congres - Titia Lely Gynaecoloog WKZ

Bloeddrukstreefwaarden bij diabetes mellitus: lager of toch niet? Erik Serné Internist- vasculair geneeskundige

HET LIPIDENSPECTRUM VAN PATIËNTEN

Lipiden behandelen bij de oudere patiënt: starten, stoppen of doorgaan?

Richtlijn (erfelijke) dyslipidemie in de tweede en derde lijn (in aanvulling op richtlijn CVRM)

Richtlijn CVRM 2011 Miriam Cohen Kaderhuisarts hart- en vaatziekten te Amsterdam

Gendersensitieve geneeskunde van utopie naar klinische praktijk

Cardiovasculair risicomanagement. Patrick Schrömbges Kaderhuisarts Diabetes Mellitus

: klopt het? Take home messages. Vice versa 13 november 2018

Topics in Chronic Disease. Chronische Nierschade en de huisarts

Kwaliteitsproject. Het opstellen van een CVRM-risicoprofiel. Kwaliteitsproject in het kader van de opleiding tot Arts voor Verstandelijk Gehandicapten

NIEUWE CVRM RICHTLIJN 2018 (concept)

Sekse en gender in hart-en vaatziekten: Zijn het allemaal hormonen?

Lipiden, Diabetes en Cardiovasculair Risicomanagement. 17 januari 2013, Utrecht Dr. Janneke Wittekoek, Cardioloog Stichting Actief Preventie Plan

CVRM: richtlijnen en werkwijze in 2 de lijn. Sybiel Bakker-Aling VS vasculaire geneeskunde Gelre ziekenhuis Apeldoorn

CVRM addendum (kwetsbare) ouderen

Dia 1 Lipiden, Diabetes en Cardiovasculair Risicomanagement. Dia 2. Dia 3. Vet in Historisch Perspectief. simpele vetopstapelingsziekte

INVENTARISATIEFORMULIER IN- EN EXCLUSIE CVRM Versie w1.1 Jan. 2017

Persoonsgerichte preventie in de praktijk. S.A. Petra

Overgebleven risico op hart-en vaatziekten in patiënten met Familiaire Hypercholesterolemia, wat nu?

Bijsluiter gebruik CVRM (verhoogd risico)- indicatoren in de huisartsenpraktijk

Screening Diabetische Retinopathie bij Diabetes mellitus type 2. Daniel Tavenier, kaderhuisarts diabetes 17 mei 2011

Bloeddruk: hoe lager hoe beter?

24 september Van harte welkom!

Addendum. Nederlandse Samenvatting

Diabetes en ouder worden Dr. K.J.J. van Hateren

Bij de behandeling en begeleiding van CVRM neemt de diëtist als zorgaanbieder binnen de zorgketen de dieetadvisering 1 op zich.

Vakgroepoverleg praktijkondersteuners. 5 juni 2014

Vitale Vaten. Ineke Sterk projectleider Vitale Vaten 4 oktober 2011

Nierschade: erger voorkomen... Wybe Douwe Kloppenburg, nefroloog

Individueel zorgplan vitale vaten

Kent u de cijfers van uw hart?

Medicatie, Consequenties voor dieetadviezen

Het syndroom van Klinefelter: Screening en opvolging van metabole afwijkingen. David Unuane Endocrinologie Klinefelter Kliniek

Transmurale afspraken interne <-> huisartsen

zwangerschapsdiabetes

Kennisgebieden. The happy decision. Zwangerschapsdiabetes en zwangeren met type 2 diabetes in 20 minuten

van chaos naar eenheid

24 uurs Bloeddruk meting (ABPM)

Regionale transmurale afspraak, regio Oss-Uden-Veghel Cardiovasculair risico management

Uitgevoerd onderzoek in de huisartsenpraktijk

CARDIOVASCULAIR RISICO MANAGEMENT BIJ DEMENTIE

STAPPENPLAN VRM PRIMAIRE PREVENTIE

Dr. J.J. Duvekot, gynaecoloog/perinatoloog Moeder en Kind Centrum Erasmus MC subafdeling verloskunde en prenatale geneeskunde

Bepalingenclusters CVRM

Amsterdam Joke Lanphen Kaderarts Hart en Vaatziekten. huisarts in GZC de Lloods. Amsterdam

NHG Stendardo Obesità

Dokter wat heb ik. Casuïstiek workshop over de Multidisciplinaire richtlijn CVRM 2011

Chronische Nierschade in Nederland

VSV ACHTERHOEK OOST PROTOCOL HYPERTENSIEVE AANDOENINGEN TIJDENS

Fries Wisselprotocol CVRM

Hoe kan ik als patiënt bijdragen aan verbetering in de zorg: Het Utrecht Cardiovasculair Cohort

Cardiovasculair Risico Management Regionale Transmurale Afspraak Zuidoost Brabant

Richtlijn Cardiovasculair Risicomanagement Herzien 14 juni 2015

VUmc Basispresentatie

Werkprotocol CVRM praktijkondersteuner en huisarts

Leuven protocol Cardiovasculaire preparticipatie screening en evaluatie van sporters boven 35 jaar goedgekeurd door ALV op 17 september 2015

Cardio Vasculair Risico Management 29 januari 2014

Less- Tight versus Tight Control of Hypertension in Pregnancy (CHIPS) The New England Journal of Medicine 2015:372(5): L.

Diabetes en hart- en vaatziekten. CVRM nieuwe stijl. Nieuwe richtlijn CVRM Risicostratificatie. Wanneer risicostratificatie?

Beslisboom begeleiden in 1e en/of 2e lijn CVRM bij vrouwen. Vrouwen met: Bewezen cardiovasculaire ziekten en/of onbegrepen klachten.

Chronische Nierschade

CVRM in N.Kennemerland

Exercise is Medicine Praktische beweegadviezen voor patiënten met perifeer arterieel vaatlijden

Samenvatting protocol ketenzorg CVRM. Zaanstreek, Waterland en Midden-Kennemerland

Regionaal Protocol Obesitas

Fries Wisselprotocol CVRM Auteurs: Wim Brunninkhuis, Martinus Fennema en Froukje Ubels, November 2014 Beheerder: Froukje Ubels

Bijsluiter gebruik HVZ-indicatoren in de huisartsenpraktijk. Fenna Schouten Versie 3

Bevolkingsonderzoek Familiaire Hypercholesterolemie

Bijlage KA.1 Diagnostisch instrument overgewicht kinderen

Fries Wisselprotocol CVRM

Mijn zorgplan Preventie en behandeling Hart- en Vaatziekten

Cardiale preventie en revalidatie UZ Leuven

Bloeddruk en CV risico. Bert-Jan van den Born Vasculaire geneeskunde AMC

CVRM Ketenzorg: secundaire preventie Huisartsenpraktijk Maasoever

BMI protocol. Doel protocol Gezamenlijk protocol van de 1 e en 2 e lijn met als doel een eenduidig beleid voor alle zwangeren met een BMI > 30.

Casus. PrevalenOe OSAS Als OSAS je na aan t hart staat Cardiovasculaire aspecten van OSAS. Disclosures

Het Vrouwenhart. begeerd en minder miskend

Oud en anders Cardiovasculair risicomanagement bij ouderen: wat te doen of te laten?

Wanneer is mijn bloeddruk goed?

Preventie in de spreekkamer met U-Prevent

Inleiding 11 INLEIDING. Aanleiding. Onderwerp en doel

Het Erasmus MC hartteam, vruchtbare samenwerking voor moeder en kind.


982a. Vragenlijst Menopauze Centrum Flevoziekenhuis. Geachte mevrouw, U bezoekt binnenkort de Menopauze poli van het Flevoziekenhuis.

Programma Doelmatigheid Cardiovasculair Risicomanagement. Welke rol speelt u bij de preventie en behandeling van hart- en vaatziekten?

Fetal Origins of Socioeconomic Inequalities. in Early Childhood Health. The Generation R Study. Lindsay Marisia Silva SAMENVATTING

Evidence-based Lifestyle Advies

Quiz. Hart en Vrouw. Doel. Opzet. Juist / Onjuist? Onjuist Hart en vaatziekten als doodsoorzaak. Het herkennen van sekseverschillen in risicofactoren

Preventie consult. Huisartspraktijk J.B. Sanders

Landelijk Diabetes Congres Diabetes en hart- en vaatziekten

RTA CVRM Regio Oss-Uden-Veghel ZH Bernhoven - ZorggroepSynchroon. Regionale Transmurale afspraak CVRM. Doel: Waarom?

Gezond ouder met een verstandelijke beperking: specialistische zorg voor hoog-risicogroepen

NAAR EEN NIEUWE CVRM RICHTLIJN

Transcriptie:

Sekse en gender in hart- en vaatziekten: Implementatie in de praktijk Dr Jeanine Roeters van Lennep Internist, Vascular Medicine Erasmus MC Rotterdam, The Netherlands email:j.roetersvanlennep@erasmusmc.nl

Klassieke risicofactoren - Diabetes - Roken - Overgewicht - Familie met premature HVZ - Hoog cholesterol - Lichamelijke inactiviteit - Ongezond dieet Alle RF zowel als Impact kan verschillen

Reproductieve risicofactoren POI PCOS Specifieke fase menstruele cyclus? Maar ook: Overgangsklachten (opvliegers, nachtzweten)

Zwangerschapscomplicaties Zwangerschapshypertensie Pre-eclampsie/HELLP Zwangerschapsdiabetes Herhaalde miskramen Intrauteriene groeivertraging Vroeggeboorte

Pre-eclampsie & HVZ Retrospectieve cohort studie 1.033.559 vrouwen in Ontario, Canada MPS, maternal placental syndrome: preeclampsia, Gest RR, placental abruption or infarction Ray et al, Lancet 2005

Pathofysiologie

Pathofysiologie

Wat is impact pre-eclampsie HVZ Wat is het RR op HVZ vrouwen met pre-eclampsie in verleden vs ongecompliceerde zwangerschap? a. RR 1,5 b. RR 2.0 c. RR 4.0 d. RR 8.0

Wat is impact vroege pre-eclampsie HVZ Wat is het RR op HVZ vrouwen met VROEGE* pre-eclampsie in verleden vs ongecompliceerde zwangerschap? a. RR 1,5 b. RR 2.0 c. RR 4.0 d. RR 8.0 * Bevallen 37 weken AD

Wat is impact pre-eclampsie HVZ Bellamy et al, BMJ 2007

Impact risico factoren HVZ Risico Factor Risk Ratio (95% C.I) Pre-eclampsie RR 2.16 (1.86-2.55) Abdominale obesitas RR 2.26 (1.90-2.68) Roken RR 2.86 (2.36-3.48) Hypertensie RR 2.96 (2.57-3.39) Diabetes RR 4.26 (3.51-5.18) Vroege Pre-eclampsie RR 7.71 (4.40-13.52) Familiair hypercholesterolaemie RR 8.54 (5.29-13.80) Yusuf et al, Lancet. 2004, ; Bellamy et al, BMJ 2007 Umans-Eckenhausen et al, Circulation 2002

Wie vraagt systematisch naar vrouwspecifieke risicofactoren?

Wat te doen in de spreekkamer?

37 jarige vrouw bloeddruk 150/95 mmhg 1 jaar geleden bevallen bij 30+5 AD. Tijdens zwangerschap pre-eclampsie/hellp. Na bevalling bloeddruk genormaliseerd, antihypertensiva snel afgebouwd. Wat nu? Antihypertensiva?

Antihypertensiva? JA NEE

10-jaars risico op ziekte of sterfte aan HVZ CVRM Richtlijn <10% risico op ziekte of sterfte door HVZ: leefstijladviezen indien daar aanleiding voor is, zelden medicamenteuze behandeling. Patienten zonder HVZ/DM of RA Patiënten met een SBD > 180 mmhg of een TC/HDL-ratio> 8 komen in aanmerking voor medicatie, ongeacht het risico op HVZ. Noot 20: Bij een herhaald gemeten SBD > 160 mmhg worden leefstijlmaatregelen geadviseerd en bij onvoldoende effect op de SBD na drie maanden, eventueel medicamenteuze therapie

CVRM Richtlijn

Aanbeveling PE

Huidige tekst CVRM

En dan de SPRINT studie SPRINT research groeup, NEJM 2015 online

Wie zou haar NIET Behandelen? (en waarom?)

Hoe vindt je deze patienten?

Multidisciplinaire Follow-Up Pre-Eclampsie (FUPEC) polikiniek Sinds 2011 FUPEC poli: Internist & gynaecoloog Doel: cardiovasculaire preventie Doelgroep: vrouwen met ernstige PE* >550 vrouwen op poli gezien * ACOG criteria Bloeddruk 160/110mmHg, Proteinurie: 5 g/24 uur, oligurie : 500mL/24 uur, leverfunctiestoornissen, thrombocytopenie, cerbrale of visuele stoornissen, longoedeem of cyanose, bovenbuikspijn of foetale groeirestrictie

Multidisciplinaire Follow-Up Pre-Eclampsie (FUPEC) polikiniek Tijd postpartum Metingen Lab AHA cardiovascular health Bijzonderheden 6 weken Lengte, gewicht, BMI, middelomtrek, RR Bloedbeeld, lever, nier, proteinurie Nee 3 maanden gewicht, BMI, middelomtrek, RR Bloedbeeld, lever, nier, proteinurie lipiden, TSH, vit D, glucose Ja APS 1 jaar gewicht, BMI, middelomtrek, RR Bloedbeeld, lever, nier, proteinurie lipiden, TSH, vit D, glucose Ja 24 hrs meting 3/5/7 jaar etc gewicht, BMI, middelomtrek, RR Bloedbeeld, lever, nier, proteinurie lipiden, TSH, vit D, glucose Ja

Lange termijn vragen na pre-eclampsie Concentratie ᵠ Geheugen problemen PTSS Bloeddruk CVRM Glucose Overgewicht Lipiden conditie Prenatale counceling Risico s Hoofdpijn Andere klachten Visusklachten Vermoeidheid

Wie zou zorg na (ernstige) pre-eclampsie moeten coordineren? Huisarts Internist Gynaecoloog Overig bijv