Quiz. Hart en Vrouw. Doel. Opzet. Juist / Onjuist? Onjuist Hart en vaatziekten als doodsoorzaak. Het herkennen van sekseverschillen in risicofactoren

Transcriptie

1 Disclosure belangen spreker (potentiële) belangenverstrengeling Zie hieronder > geen Voor bijeenkomst mogelijk relevante relaties met bedrijven Bedrijfsnamen Sponsoring Sanofi Geen Takeda Nederland BV Geen Teva Nederland Geen Novartis Pharma B.V. Geen VGZ Geen Hart en Vrouw Prof.dr. Toine Lagro Janssen Vrouwenstudies Medische Wetenschappen :Paul Klee Herzdame Doel Het herkennen van sekseverschillen in risicofactoren Opzet Introductie Aanleiding aparte aandacht m/v Hetherkennen van sekseverschillen in de presentatie van pijn op de borst Met deze verschillen in het diagnostisch proces rekening te houden Profiel m/v coronaire hartziekten Presentatie m/v Leerpunten Quiz 1. Hart en vaatziekten komen als doodsoorzaak vaker voor bij mannen dan bij vrouwen. Onjuist Hart en vaatziekten als doodsoorzaak zijn bij vrouwen iets hoger ( vrouwen versus mannen). Vrouwen zijn gemiddeld 7 jaar ouder. CBS

2 2. Geneesmiddelen voor harten vaatziekten bij vrouwen staan in de top 3 van het aantal voorgeschreven geneesmiddelen. Geneesmiddelen per patiënt / jaar Vrouwen Mannen 1. Zenuwstelsel 1299,6 623,6 2. Hart vaatstelsel 957,3 776,3 3. Urogenitaal en hormonen 683,4 505,6 3. Diabetes Mellitus is voor vrouwen een grotere risicofactor voor hart en vaatziekten dan voor mannen. Diabetes Mellitus is bij vrouwen een 2 tot 3 keer grotere risicofactor op het krijgen van hart en vaatziekten. 4. Peervormig overgewicht (vrouwen) vormt een kleiner risico voor hart en vaatziekten dan appelvormig (mannen) overgewicht. Appelvorming overgewicht past bij het metabool syndroom en dat is een risicofactor voor hart en vaatziekten. 5. Pre eclampsie in de zwangerschap is een risicofactor voor hypertensie later. (Pre )eclampsie, HELLP syndroom en PCOS geven een verhoogd risico op hypertensie. 6. Vrouwen met een myocard infarct hebben vaker dan mannen klachten van moeheid, duizeligheid of benauwdheid. Bij een acuut myocard infarct hebben vrouwen minder vaak dan mannen pijn op de borst, maar meer klachten van vegetatieve aard en luchttekort. 7. Het risico op het krijgen van een infarct stijgt sterk bij vrouwen boven de 35 jaar die de pil gebruiken en roken. Het is een contra indicatie voor OAC. Haar risico wordt bijna 50 keer hoger. Roken > 15 sigaretten en ouder dan 35 jaar is een contra indicatie voor de combinatiepil. 2

3 Wat is aanleiding voor aparte aandacht? Mannen met pijn op de borst vaker en sneller ECG Mannen vaker verwezen naar cardioloog Mannen meer diagnostische en therapeutische ingrepen Mannen met infarct sneller in ziekenhuis Dokters beoordelen klachten pijn borst van mannen serieuzer Merendeel onderzoek naar diagnostiek HVZ: witte mannen Effecten medicatie bijna uitsluitend bij mannen onderzocht Lori Mosca CL. e.a. National Study of Women s Awareness, Preventive Action, and Barriers to Cardiovascular Health. Circulation 2006;113: Daly C. Gender differences in the management and clinical outcome of stable angina Circulation 2006;113: Ridker PM et al. A Randomized Trial of Low Dose Aspirin in the Primary Prevention of Cardiovasculair Disease in Women. N Engl J Med 2005;352: Heer Hartemink 55 jaar, timmerman, acute pijn borst sinds 5 minuten Zijn vrouw belt spoedtelefoon Rienstra M. J Gender-Related Differences in Rhytm Control Treatment in Persistent Atrial Fibrillation. Am Coll Cardiol 2005;46: Heer Hartemink 55 jaar Voorgeschiedenis Hypertensie, 5 jaar goed ingesteld chloortalidon Roken+, dd sinds 20ste jaar, 2x gestopt Geen diabetes Normaal cholesterol Geen overgewicht Familiair niet belast HVZ Voetbalt senioren Trekvogels Mevrouw Langleven 70 jaar, oud wijkverpleegkundige Komt voor controle op diabetes spreekuur Soms druk op de borst, uitstralend naar linker schouder Treedt op bij traplopen met zware tas Diagnose infarct Beloop: Coronaire angiografie Coronaire bypass operatie Treedt ook op bij emoties 3

4 Mevrouw Langleven 70 jaar Voorgeschiedenis Belangrijkste doodsoorzaken (in percentages) Diabetes mellitus 10 jaar, goed ingesteld metformine Hypertensie, goed ingesteld ACE remmer Cholesterol: 5.2 mmol/l Overgewicht (BMI 25) Familiair niet belast Sport niet Diagnose angina pectoris Beloop: Medicatie Bloedverdunner: acetylsalicyl β blokker Cholesterol verlager CBS enquête Profiel coronaire hartziekten man/vrouw mortaliteit m/v gelijk: dagelijks 68 vrouwen en 63 mannen vrouwen 7 10 jaar ouder vrouwen eerste presentatie angina pectoris; mannen eerste presentatie myocard infarct risicofactoren gelijk maar andere impact m/v verschillen in presentatie en in symptomatologie Incidentie van hartinfarct in vrouwen en mannen zonder en met diabetes geen diabetes diabetes vrouwen mannen 4

5 Insulineresistentie bij vrouwen sterkere risicofactor HVZ (metabool syndroom) Social support Zwangerschapsdiabetes Pre eclampsie (HELLP) Polycysteus Ovarium Syndroom (PCOS) Low CA, Thurston RC, Matthews KA. Psychosocial factors in the development of heart disease in women: Current Research and Future Directions. Psychosom Med 2010;72: Opzet Introductie Presentatie Pijn op de borst man/vrouw Aanleiding aparte aandacht m/v Profiel m/v coronaire hartziekten Presentatie m/v Opdracht Welke kenmerken in de presentatie van vrouwen herkent u? Leerpunten 5

6 Presentatie man 1. Vaker pijn na inspanning 2. Vaker pijn die overgaat in rust 3. Vaker drukkend gevoel achter het borstbeen 4. Vaker uitstraling naar hals, nek, schouder of arm Presentatie vrouw 1. Vaker pijn in rust 2. Vaker gaat de pijn niet over bij terugnemen van de activiteiten 3. Vaker onaangenaam gevoel ergens in de borst Presenteert de klachten vaker samen met andere klachten bv duizeligheid, kortademigheid, moeheid 4. Minder vaak typische uitstraling Hart envrouw Aandacht controles vrouw Revalidatie gevolgd? Voldoende beweging/sporten Gender specific treatment of chronic heart failure Sociale steun belangrijk Bekende risicofactoren: volg de richtlijnen! Acetylsyalicylzuur en menorragie (SSRI, NSAID s) Jaarlijkse controles bij huisarts (m/v) Baumhakel, M. et al. Eur J Heart Fail : ; doi: /eurjhf/hfn041 Leerpunten Bij vrouwen vergroot diabetes mellitus het risico op angina pectoris meer dan bij mannen Vrouwen met angina pectoris hebben vaker dan mannen klachten die in rust of na nitrobaat niet direct verdwijnen (atypische pijn op de borst) Vrouwen hebben bij angina pectoris vaak andere klachten dan pijn op de borst als dyspnoe, moeheid, misselijkheid, duizeligheid bij inspanning (atypische presentatie) Motto hulpverleners! Het hart op de juiste plaats Vrouwen en artsen denken niet aan hartziekten bij vrouwen 6