BREATH Online zelfhulpprogramma voor vrouwen met borstkanker prof. dr. Judith Prins drs. Sanne vd Berg- dr. Marieke Gielissen dr. Nelleke Ottevanger Medische Psychologie UMC St Radboud Nijmegen 8 maart 2012
Van klinische praktijk naar wetenschappelijk onderzoek 2000 patiëntenzorg psychologische behandeling van patiënten met borstkanker bij angst, depressie, vermoeidheid, re-integratie, verwerkingsproblemen, recidive, palliatieve fase 2008 onderzoek ontwikkeling van psychologische screening en e-health behandelingen voor vrouwen met borstkanker
Borstkanker in Nederland 2010: nieuwe patiënten 14.000 1 : 8 vrouwen in Nederland 1990-2010: 5-jrs overleving ( 7%) 80%; 10-jrs overleving 70% screening 50-75 jr: sterfte gehalveerd (van Schoor et al. 2011) prognose 2009-2020: 10-jaars overleving 2020: 140.000 survivors Grote en groeiende groep vrouwen die leeft met ervaring van borstkanker * Kanker in Nederland tot 2020. Trends en prognoses. Signaleringscommissie Kanker, KWF Kankerbestrijding, 2011
Medische behandeling van borstkanker is intensief Chirurgie, borstsparend of amputatie (met reconstructie) Radiotherapie Chemotherapie, adjuvant Hormoonbehandeling, Tamoxifen of Arimidex, 5 jaar aandacht voor psychische gevolgen
Herstel na borstkanker Verwerking Omgaan lichamelijke gevolgen Praten met omgeving Werkhervatting Somberheid Universele herstelthema s Vertrouwen eigen lichaam Angst voor terugkeren kanker Rol verandering
klachten tijd Herstel na borstkanker
Psychische gezondheid van vrouwen met borstkanker Distress Resources
Psychische gezondheid van vrouwen met borstkanker Klachten Krachten
Naast klachten ook krachten Distress : depressie, angst, vermoeidheid, verwerking Resources: positieve aanpassing, veerkracht, empowerment, post-traumatische groei, controle, Pink Ribbon Award 2008 Peter van den Berge
Van borstkanker patient naar borstkanker survivor Geen standaard zorg bij aanpassing Meeste vrouwen goede aanpassing 60-70% Helgeson 2004 / Henselmans 2010 Grote behoefte aan informatie Wallberg 2010 Internet gebruik bij borstkanker 41-56% Pereira 2000 / Fogel 2001, 2002 / Nelson 2004 Internet gebruik Nederlandse huishoudens 94% (CBS, 2011) Online gezondheidsbehandelingen: goed opgeleide vrouwen middelbare leeftijd (Anderson-Bill et al. 2011) Kansen voor online zelfhulpprogramma s
BREAst cancer e-health (Breath) Randomised controlled trial naar de (kosten-) effectiviteit van de zelfmanagement website Beter naar borstkanker?! Drs. Sanne van der Berg Prof. dr. Judith B. Prins Dr. Nelleke Ottevanger, medisch oncoloog
BREATH Laagdrempelige interventie Voor alle borstkankerpatiënten Bespoedigen aanpassing & herstel Niet-begeleide zelfhulp Op adem komen na borstkanker
BREATH interventie - Ontwikkeling Cognitieve gedragstherapie (CGT) na borstkanker = effectief¹ Interventie technieken² ³ Psycho-educatie Cognitieve herstructurering Doelen stellen Proces evaluatie Huiswerk Interpersoonlijke vaardigheidstraining ¹Fors 2010 / ²Marks 2010: commonlanguagepsychotherapy.org / ³Graves 2003
BREATH interventie - Ontwikkeling Patiëntparticipatie Gefilmde interviews Multidisciplinaire leescommissie Testfase
BREATH interventie Online zelfhulpprogramma Beter na Borstkanker?!
BREATH interventie Vaste structuur van 4 maanden herstel na borstkanker: Fase 1 = Terugkijken Fase 2 = Verwerken Fase 3 = Versterken Fase 4 = Vooruitkijken
BREATH interventie Vaste structuur per maand (ofwel fase): 1 week psycho-educatie 1 week klachten in het dagelijks leven 1 week sociale omgeving 1 week empowerment
BREATH interventie Lezen : 25 teksten Doen : 48 opdrachten Testen : 10 testjes Luisteren : 39 videofragmenten BREATH IPOS 19-10-2011
BREATH - Effectstudie Interventie groep M1 BREATH interventie M2 M3 Einde van primaire behandeling 3 mnd 7 mnd 9 mnd Controle groep M1 M2 M3 Einde van primaire behandeling 3 mnd 7 mnd 9 mnd RADQUEST online vragenlijsten en loting
BREATH effectiviteit Multicenter RCT September 2010 Study open in 2 hospitals March 2011 Study open in 3 hospitals June 2011 Study open in 5 hospitals August 2011 Study open in 6 hospitals December 2011 152 patients included 4 drop-outs September 2012: resultaten
Tot slot relevantie BREATH-studie Krachten als interventie doel? Van behandeling naar preventie? One size fits all? Nazorg borstkanker stepped care?
Stepped care bij borstkanker Verpleegkundige: gesprek over Lastmeter Breath: zelfmanagement door patiënt Arts: follow-up van borstkanker Multidisciplinair: Herstel en Balans Psycholoog 1 e lijn of Medische Psychologie
BREATH Careprijs 2011 Sanne van den Berg junior onderzoeker
Met dank aan Drs. Sanne vd Berg Drs. Floor Ploos van Amstel Jose Custers MSc Drs. Annemiek Vissers Dr. Marieke Gielissen Dr. Nelleke Ottevanger, medisch oncoloog Dr. Hanneke van Laarhoven, medisch oncoloog Mariëtte Las, verpleegkundige en patiënt Elly, Judith, Ans, patiënten Pieter Wolswijk, psycholoog, regisseur Frank Kraaijeveld, psycholoog, IPPZ