Project. Projectgroep. Intimiteit en seksuele gezondheid,een zorgprogramma voor kankerpatiënten

Transcriptie

1 Ongekende noden Intimiteit en seksuele gezondheid,een zorgprogramma voor kankerpatiënten Tiny Van Keymeulen - Klinisch Psycholoog Oncologisch Psychosociaal Support Team 25 november 2011 Dixit Woet Gianotten Ongekende noden Project Reactie van de doorsnee oncologische zorgverlener: Bang te praten over seks! Reactie van de doorsnee patiënt en partner Bang te praten over seks! Reactie van de doorsnee seksuologische zorgverlener: Bang te praten over kanker! Organisatie van een gestructureerd zorgprogramma op vlak van intimiteit en seksualiteit voor patiënten met borstkanker en hun partner. i.s.m. Dixit Woet Gianotten Projectgroep Dr. A. Roelstraete, Radiotherapeut oncoloog Dr. J. Van den Haute, Gynaecoloog A. De Grauwe, verpleegkundig specialist Borstkliniek L. Houbracken, sociaal verpleegkundige A De Clercq, hoofdverpleegkundige Gynaecologie L. Bonduelle, Psycholoog Seksuoloog T. Van Keymeulen, Psycholoog C. Vanhecke, student Instituut voor Familiale en Seksuologische Wetenschappen, U. Leuven Prof. Dr. P. Enzlin, Instituut voor Familiale en Seksuologische Wetenschappen, U. Leuven Studie: Intimiteit en seksuele gezondheid bij borstkankerpatiënten Zicht krijgen op vragen i.v.m. intimiteit en seksualiteit bij patiënten en hun partners Wat kunnen we doen in het OLV Ziekenhuis 1

2 Recrutering deelnemers (ex-)borstkankerpatiënten 3 maanden tot 5 jaar uit behandeling niet ouder dan 75 jaar Van maart 2009 tot maart 2010 Informed consent bij follow-up consultatie Vragenlijst Algemene gegevens Distress-barometer Hospital Anxiety and Depression Scale (HADS) Vragenlijst borstkanker, intimiteit en seksuele gezondheid Female Sexual Function Index (FSFI) Short Sexual Function Scale (SSFS) for women Deelnemers 65 (ex-)borstkankerpatiënten 11 dropouts 74 weigeringen: geen partner of niet seksueel actief niet geïnteresseerd, niet zinvol te persoonlijk onderwerp Opzet van de studie Vragen waar we een antwoord op willen 1. Is er een probleem met intimiteit en seksualiteit? 2. Wat is het probleem? 3. Wat is eraan te doen? 4. Hoe komen we het probleem te weten? 5. Wat kunnen we doen in het OLV Ziekenhuis? 2

3 1. Is er een probleem? 2. Wat is het probleem? Resultaten van de studie Verlaagd seksueel verlangen Pijn Opwinding Orgasme Verhoogd seksueel verlangen Disfunctie 44% 42,6% 37% 25,9% 1,9% Lijden 22,2% 25,9% 29,6% 14,8% 0% Soort disfunctie Groep Verhoogd verlangen Verminderd verlangen Opwinding Hormonaal IUD 18% 21% 5% 7% Orgasme Koper IUD 25% 15% 10% 12% Artritis 4% 36% 13% 19% Stoma 12% 66% 27% 36% Gynaecologische kanker Borstkanker (onze studie) - 76% 42% 30% 1.9% 44% 37% 25.9% Oorzaken disfunctioneren Relationele factoren Prof. P. Enzlin 3

4 Invloed van ziekte en behandeling op intimiteit en seksualiteit Invloed van ziekte en behandeling op intimiteit en seksualiteit Andere kijk op intimiteit 59.7% Intimiteit minder belangrijk 29.1% Andere kijk op seksualiteit 63.5% Seksualiteit minder belangrijk 39.1% Seksualiteit belangrijker 29.6% Hinder bij seks door vermoeidheid 24.2% Hinder bij seks door pijn 32.3% Hinder bij seks door energietekort 24.2% Hinder bij seks door krachtverlies 19.4% Hinder bij seks door operatie 30.6% Hinder bij seks door littekens 30.6% Belang van intimiteit Samenzijn zonder lichamelijk contact 90.2% Liefkozingen uiten 90% Zoenen 75% Intimiteit 86.6% Strelen 85% Knuffelen 93.5% 3. Wat is eraan te doen? Welke behandelingen zijn beschikbaar? Welke behandeling is aangewezen? Prof. Enzlin: Medisch is hier meestal weinig aan te doen. Sekstherapie wordt aangeraden. Seks zonder geslachtsgemeenschap 63.3% Seks met geslachtsgemeenschap 66.7% 4. Hoe komen we het probleem te weten? Welke patiënten kaarten een probleem aan? Correlatie behandeling en seksuele disfunctie Borstamputatie.545 Borstsparend.119 Sentinelverwijdering.262 Okselruiming.410 Reconstructie Chemo Radio Hormono.020 Immuno Aromatase.246 Tamofixen.012 Significantie (<0.05) 4

5 Hoe kunnen seksuele problemen worden gesignaleerd? opnemen in screeningsinstrument Hoe kan een mogelijke oplossing worden aangeboden? zorgprogramma Verwachtingen rond seksuele hulpverlening in het OLV ziekenhuis Geen behoefte aan een gesprek: 75,8% Willen wel een gesprek hierover : 47,7% Met wie willen ze een gesprek? Verwachtingen rond seksuele hulpverlening in het OLV ziekenhuis Willen meer aandacht voor intimiteit en seksualiteit: 73,8% Op welke manier moet er aandacht gegeven worden aan intimiteit en seksualiteit? Projectuitbreiding Organisatie van een gestructureerd zorgprogramma op vlak van intimiteit en seksualiteit voor alle kankerpatiënten en hun partner. 5

6 Op welke manier gaan we deze resultaten implementeren? Bewustwordingscampagne: via folder en poster Standaard opnemen van informatie over seksualiteit in infobrochure Informatiebrochure Informatiesessies Zorgprogramma: wanneer seksualiteit wordt aangekaart mogelijkheid tot verwijzing Sensibiliseren van hulpverleners Sensibiliseren van hulpverleners Opleiding projectgroep Symposium Intimiteit en seksuele gezondheid bij kankerpatiënten voor artsen, verpleegkundigen en andere ziekenhuishulpverleners Opleiding van het Oncologisch Psychosociaal Support Team Training voor de psychologen Opleidingscyclus voor oncologieverpleegkundigen Bewustwordingscampagne 6

7 Zorgprogramma Intake/ screening door psycholoog WIE Patiënt Partner WAT WAT MENTAAL Opwinding, Verlangen, Orgasme, Beleving, Zelf en Lichaamsbeeld, Angst, Ontevredenheid,... FYSIEK Erectiestoornissen, Dyspareunie, Vaginisme, Pijn, Droogte MENTAAL Opwinding, Verlangen, Orgasme, Beleving, Veranderd uiterlijk van de partner, Angst, Ontevredenheid,... FYSIEK Erectiestoornissen, Dyspareunie, Vaginisme, Pijn, Droogte Psycholoog Docter Psycholoog Docter Sekstherapie Sekstherapie Kanker. U staat er niet alleen voor. Infosessies 2011 Behandelingen bij borstkanker: Donderdag 20 oktober, 14u 17u Dr. Roelstraete, radiotherapeut-oncoloog en coördinator borstkliniek OLV Ziekenhuis Aalst Omdat niemand kanker verdient. Gespreksgroep voor mensen met kanker 2011 Intimiteit, seksualiteit en kanker: Donderdag 27 oktober, 19u30-21u30 Ellen Troch, psycholoog OPST OLV Ziekenhuis Aalst Vermoeidheid en oncorevalidatie: Donderdag 17 november, 14u 17u Ann Biebaut, sociaal verpleegkundige OPST, OLV Ziekenhuis Aalst Samen met de psycholoog ontmoet je er lotgenoten bij wie je met je eigen verhaal, vragen en emoties terecht kan. Door naar mekaar te luisteren leer je anders omgaan met je ziek zijn. Je steunt en begrijpt mekaar. Ik hou er goeie vrienden aan over. Voor mij was de gespreksgroep een rijke ervaring. 7

8 Klinisch psychologen Met dank aan De projectgroep intimiteit en seksualiteit Het Oncologsich Psychosociaal Support Team De directie van het OLV Ziekenhuis VLK Nationaal Kankerplan Bedankt voor uw aandacht! 8