M E M O R A A D Aan: de leden van de raad Van: college van Heusden Datum: 19 november 2013 maatregelen versobering hulp bij het huishouden Doel: ter kennisname/ter informatie Aanleiding: taakstelling Wmo Aard informatie: openbaar Aanleiding Wij willen u informeren over ons besluit over de hulp bij het huishouden vanwege de maatschappelijke invloed die daarvan uitgaat. Informatie Wij hebben besloten de hulp bij het huishouden in het kader van de Wet maatschappelijke ondersteuning (Wmo) op twee punten te versoberen: - wassen en strijken worden niet langer vergoed; - de normtijden van het zwaar huishoudelijk werk worden naar beneden bijgesteld. Ook zullen we de hulp bij het huishouden hervormen: van een individuele voorziening naar een algemene voorziening. De maatregelen zijn van toepassing op een grote groep Wmo-klanten. Hoewel klanten al enige tijd worden meegenomen in de kantelingsgedachte van de Wmo en ook ervaren dat dit terrein flink in beweging is, houden we er rekening mee dat dit besluit tot enige beroering zal leiden. De volledige tekst van het voorstel treft u als bijlage bij deze memo aan.
Collegevoorstel Inleiding Het terrein van de individuele voorzieningen Wet Maatschappelijke Ondersteuning (WMO) is, net als het hele sociale domein, flink in beweging. Steeds meer wordt gekeken wat de klant zelf of binnen zijn netwerk kan organiseren. Ook werken we toe naar het zoveel mogelijk afbouwen van individuele voorzieningen en het inrichten van algemene voorzieningen. Hiertoe worden we aangespoord door de fikse kortingen die vanuit het Rijk worden opgelegd. Ook heeft de raad in de voorjaarsnota 2014 een taakstelling opgenomen voor het budget van de Wet Maatschappelijke Ondersteuning (WMO). Beide ontwikkelingen leiden ertoe dat er in dit voorstel maatregelen staan om de hulp bij het huishouden te versoberen en daarmee de kosten te beperken. Verder is het voorstel om de mogelijkheid te onderzoeken om de hulp bij het huishouden per 2015 als algemene voorziening aan te bieden. Feitelijke informatie Per 2015 vindt er een korting van 40% plaats op het WMO-budget. Vanuit de Vereniging van Nederlandse Gemeenten (VNG) worden gemeenten op het belang gewezen tijdig hun beleid bij te stellen om financiële risico s tegen die tijd te beperken. Het is ook de wens van de raad om de kosten op dit onderdeel te beperken. De raad heeft een taak gesteld die oploopt tot 600.000,00 vanaf 2015. Daarom is gekeken naar mogelijkheden om op korte termijn maatregelen te nemen. Uit eigen onderzoek bij andere gemeenten blijkt dat Heusden op het vlak van hulp bij het huishouden nog ruime normen hanteert voor het indiceren van zwaar huishoudelijk werk. Verder blijkt ook dat in meerdere gemeenten het wassen en strijken niet langer wordt aangeboden als individuele voorziening. De huidige normtijden voor zwaar huishoudelijk werk zijn gebaseerd op verouderde inzichten. Verder leren ervaringen in andere gemeenten dat een bijstelling van deze normen gewenst is. Het streven is maatwerk. Om die reden gaan wij, per individu, verschillende onderdelen normeren. In geval van bijzondere omstandigheden kunnen normen dan ook naar boven worden bijgesteld. Daarnaast is de mogelijkheid, van het aanbieden van wassen en strijken als algemeen gebruikelijke voorziening in plaats van individuele voorziening, onderzocht. Een algemeen gebruikelijke voorziening betekent dat mensen (met of zonder beperking) deze dienst voor eigen rekening kunnen inkopen. Steeds meer wordt het wassen en strijken als zodanig beschouwd. Andere gemeenten hebben deze individuele voorziening al eerder afgeschaft. Er zijn dus mogelijkheden om de hulp bij het huishouden in Heusden bij te stellen met de volgende maatregelen: - wassen en strijken niet langer aanbieden als individuele voorziening maar als algemeen gebruikelijke voorziening beschouwen; - aanpassen normtijden voor zwaar huishoudelijk werk zoals stofzuigen, dweilen, sanitair, ramen wassen, beddengoed. De norm ligt nu op drie uur en het voorstel is dit terug te brengen naar maximaal twee uur voor een alleenstaande en maximaal tweëenhalf uur voor gehuwden. Deze maatregelen zijn van toepassing op veruit het grootste deel van de klanten met hulp bij het huishouden. De WMO-adviesraad heeft 5 november jongstleden advies uitgebracht en kan instemmen met de voorgenomen maatregelen. Zij benadrukt wel het belang van goede communicatie naar de klanten, de snelle 1
afhandeling van bezwaren en af te stemmen met zorgaanbieders. Het advies is als bijlage bij het voorstel gevoegd. Recent is gestart met het onderzoeken van de mogelijkheid om de individuele voorziening hulp bij het huishouden om te buigen naar een algemene voorziening. Tilburg heeft deze ombuiging al doorgevoerd. Hiermee is het mogelijk een verdere besparing te realiseren en een eerste grote stap te zetten in de afbouw van individuele voorzieningen. Te zijner tijd ontvangt u hierover een afzonderlijk voorstel. Afweging U heeft de bevoegdheid om het aantal uren hulp bij het huishouden aan te passen. Wel bent u op grond van artikel 4 lid 1 WMO verplicht om de beperkingen, die een persoon in de zelfredzaamheid en in de maatschappelijke participatie ondervindt, te compenseren (..) die belanghebbende onder andere in staat stellen tot het voeren van een huishouden. Het is niet geregeld wat wordt verstaan onder het voeren van een huishouden. Daarom is het aan de gemeente om zelf te bepalen wat deze daaronder verstaat. De voorgestelde maatregelen liggen in het verlengde van de landelijke ontwikkelingen, maar sluiten ook aan bij de concepttekst van de nieuwe Wet Maatschappelijke Ondersteuning. Bovendien zetten we hiermee een stap in de afstemming van het beleid van de Langstraat en de ontwikkelingen binnen Hart van Brabant. Met dit voorstel (wassen/strijken wordt algemeen gebruikelijke voorziening en normtijd zwaar huishoudelijk werk verlagen) bestaat de verwachting dat de opgelegde taakstelling wordt gerealiseerd. Het voorstel is om ook alvast te besluiten om de hulp bij het huishouden te gaan hervormen tot een algemene voorziening. Als u hiermee akkoord bent, kunnen wij deze ontwikkeling ook aankondigen bij de klanten. Hoewel dit besluit binnen uw bevoegdheid valt, is het wenselijk de raadsleden hierover actief te informeren met bijgaand memo en daarbij ook dit voorstel toe te sturen. Inzet van Middelen In de begroting vanaf 2014 is als onderdeel voor de invulling van de taakstelling al rekening gehouden met een hogere eigen bijdrage van 100.000,00. Daarnaast is in de tweede bestuursrapportage 2013 voorgesteld om het structurele bedrag ad 150.000,00, dat niet langer nodig is voor de kosten van woonvoorzieningen, ook in mindering te brengen op de taakstelling WMO. De taakstelling voor het jaar 2014 wordt hiermee volledig ingevuld en de resterende taakstelling vanaf 2015, waarvoor nog maatregelen getroffen moeten worden, komt daarmee op 350.000,00. De besparing door het laten vervallen van het wassen en strijken als individuele voorziening bedraagt naar verwachting 400.000,00. Door het aanpassen van de normtijden voor zwaar huishoudelijk werk verwachten we nog eens ongeveer 300.000,00 te kunnen besparen. Deze besparingen zullen voor een aantal klanten leiden tot een lagere eigen bijdrage waardoor er mogelijk minder inkomsten voor de gemeente zijn. Per saldo lijkt het mogelijk om met deze maatregelen de taakstelling te realiseren. Risico's Hoewel klanten al enige tijd worden meegenomen in de kantelingsgedachte binnen de WMO en ook ervaren dat dit terrein flink in beweging is, houden we er rekening mee dat deze maatregelen mensen niet onberoerd laten. Met een zorgvuldig invoeringstraject en dito communicatie zullen mensen zo goed mogelijk worden geïnformeerd en voorbereid. Procedure Als u akkoord bent, gaan de brieven met de voorgenomen beleidsveranderingen- en besluiten naar de klanten. 2
Deze krijgen vervolgens de tijd om hierop te reageren, waarna wordt beoordeeld of er aanleiding is voor een aanpassing van de beschikking in de individuele situatie. Daarna krijgen de klanten de definitieve beschikkingen. Volgens de huidige planning kunnen de maatregelen per 1 maart 2014 ingaan. Voorgenomen besluit Wij stellen u voor bijgaand besluit vast te stellen. 3
BESLUIT Het college van Heusden heeft in de vergadering van 19 november 2013 besloten: - tot het nemen van de volgende maatregelen betreffende hulp bij het huishouden: - wassen en strijken niet langer aanbieden als individuele voorziening maar als algemeen gebruikelijke voorziening beschouwen; - aanpassing normtijden voor zwaar huishoudelijk werk naar maximaal tweëenhalf uur voor gehuwden en maximaal twee uuur voor alleenstaanden; - de hieruit voortvloeiende kostenbesparingen in mindering te brengen op de taakstelling WMO; - de raadsleden hierover te informeren met bijgaand memo en daarbij dit voorstel toe te sturen; - de hulp bij het huishouden te gaan hervormen tot een algemene voorziening. namens het college van Heusden, de secretaris, mr. J.T.A.J. van der Ven 4