Jaarverslag en Jaarrekening Lichtenvoorde, 22 april 2013
Personalia Bestuur, directie en management Algemeen Bestuur Gemeente Aalten de heer J. Teeuwsen Voorzitter Gemeente Aalten de heer H.J. Rijks Gemeente Berkelland de heer J.B. Boer Vicevoorzitter Gemeente Berkelland de heer F.H.C. Mulkens Gemeente Berkelland de heer L.J.H. Scharenborg Gemeente Haaksbergen de heer J.M. van Rees Gemeente Oost Gelre de heer K.J.M. Bonsen Gemeente Oost Gelre de heer R.H.M. Hoijtink Gemeente Winterswijk mevrouw I.G. Saris Gemeente Winterswijk de heer G.J.W. te Gronde Hameland de heer H. Wullink Secretaris Dagelijks Bestuur Gemeente Aalten Gemeente Berkelland Gemeente Haaksbergen Gemeente Oost Gelre Gemeente Winterswijk de heer J. Teeuwsen de heer J.B. Boer de heer J.M. van Rees de heer K.J.M. Bonsen mevrouw I.G. Saris Directie en management Algemeen directeur Manager serviceorganisatie & werken Manager ontwikkelen de heer H. Wullink de heer H.G.G. Engelberts mevrouw G.T.H. Nijstad
Voorwoord In 2010 is aan de hand van het plan Hameland Fundamenteel Anders (HFA) de herstructurering van Hameland gestart. De planning was erop gericht om de transformatie eind 2013 af te ronden. Door extra bezuinigingen in 2011 is HFA vervolgens versneld uitgevoerd. Door het afstoten van nagenoeg alle activiteiten wilde Hameland begin al starten met de tweede noodzakelijke personele reorganisatie. Door de val van het kabinet Rutte I en het daarna gesloten Lenteakkoord verviel echter de landelijke herstructureringsfaciliteit. Dit zorgde voor een aanzienlijke vertraging in de besluitvorming aangezien de vijf gemeenten gezamenlijk 6,4 miljoen misliepen. De reorganisatie werd hierdoor pas in het najaar van uitgevoerd. Ondanks deze vertraging kan worden gesteld dat de herstructurering eind is afgerond. Hameland is als organisatie nu rank en slank - het aantal formatieplaatsen voor het niet-gesubsidieerde personeel is in de periode 2010-2013 gedaald met ongeveer 100 fte - en ingericht voor haar kerntaak: het aan het werk krijgen en houden van ongeveer 1.500 sw-medewerkers. 500 sw-medewerkers zijn aangewezen op een beschutte werkplek, 1.000 sw-medewerkers werken individueel of in groepen bij werkgevers in de regio. Hameland haalt het werk dan ook voornamelijk uit de markt. Alleen voor de beschutte doelgroep wordt werk binnengehaald. Het gaat dan om passend werk die de medewerkers kunnen uitvoeren zonder dat Hameland veel kosten hoeft te maken of financiële risico s loopt. Denk bijvoorbeeld aan inpakwerk of eenvoudige assemblage werkzaamheden. Vanuit de ondersteuning willen we goed in beeld hebben wat de sw-medewerkers wel en niet kunnen (intake), streven we van daaruit naar een optimale match tussen de capaciteiten van onze medewerkers en het werkaanbod (bemiddelen) en ten slotte moet een adequate begeleiding aan de hand van een trajectplan er voor zorgen dat de arbeidsrelatie duurzaam in stand blijft en dat de sw-medewerker naar tevredenheid functioneert en zich indien mogelijk ontwikkelt. In 2013 zal Hameland zich verder bekwamen op het uitvoeren van deze kerntaak. HFA was, naast de transformatie van productiebedrijf naar arbeidsontwikkelbedrijf, erop gericht om financieel gezonde kaders te realiseren. Dit is in nog niet gerealiseerd en ook voor de nabije toekomst zal dit een moeilijke opgave worden. De bedrijfskosten zijn de afgelopen jaren enorm gereduceerd. In 2009 bedroegen de totale bedrijfskosten nog 19,5 miljoen, in zijn deze kosten uitgekomen op 11,9 miljoen en ze zullen verder dalen naar 7,9 miljoen in 2013. Dit is een rechtstreeks gevolg van de uitgevoerde herstructureringsoperatie. Als onderdeel van de bedrijfskosten zijn ook de netto huisvestingslasten gedaald van 2,2 miljoen naar 0,7 miljoen per jaar. In hebben we de panden van Hameland in Aalten kunnen verkopen en het pand in Neede kunnen verhuren. Ondanks de daling van de bedrijfskosten is het in financieel gezien niet gelukt een positief resultaat te realiseren. In de gewijzigde begroting van oktober werd nog uitgegaan van een tekort van 4,89 miljoen. Uiteindelijk is het tekort uitgekomen op 4,43 miljoen. Dit tekort in wordt grofweg veroorzaakt door de kosten voor de reorganisatie ( 2,5 miljoen voor afvloeiing en frictie) en het negatieve subsidieresultaat ( 2 miljoen). Hiermee blijft het resultaat 456.500 onder het genoemde maximumverlies. De bijgevoegde jaarrekening geeft een volledig beeld van de financiële situatie van. In 2013 wil Hameland zich vooral kwalitatief ontwikkelen in de uitvoering van haar kerntaak. De herstructurering is immers afgerond en de focus kan nu volledig worden gericht op het professioneel en betrokken bedienen van de sw-medewerkers. Dit is ook nodig, op diverse fronten is een verbetering te realiseren. Denk bijvoorbeeld aan het gestructureerd werken met actuele trajectplannen. In de toekomst zal Hameland - als het aan het bestuur ligt - zich blijven inzetten voor de sw-medewerkers en waar gewenst ook een rol spelen in de uitvoering van de nieuwe Participatiewet. Hameland heeft nu eenmaal ervaring met het bemiddelen van mensen met een arbeidsbeperking naar (regulier) werk. Dit advies zal het bestuur van Hameland dan ook richting de Colleges van Burgemeester en Wethouders doen laten uitgaan. Algemeen Bestuur, Johan Teeuwsen voorzitter
Inhoudsopgave Personalia Bestuur en Directie Voorwoord 1. Herstructurering Hameland 6 1.1 Hameland Fundamenteel Anders 6 1.2 Reorganisatie Hameland 7 2. Programmaverantwoording arbeidsontwikkeling 9 2.1 Sw-medewerkers 9 2.1.1 Volumeontwikkeling 9 2.1.2 Arbeidsontwikkeling 10 2.1.3 Ziekteverzuim 11 2.1.4 Onder- en bovengrenzers 11 2.1.5 Bedrijfsvoering 12 2.2 Taakstelling en wachtlijst 12 2.3 Overige activiteiten 15 2.4 Financieel beleid 16 3. Verplichte Paragrafen 21 3.1 Weerstandsvermogen 21 3.2 Financiering 21 3.3 Verbonden partijen 23 3.4 Bedrijfsvoering 24 4. Jaarrekening 26 Bijlagen 4.1 Balans per 31 december 26 4.2 Programmarekening arbeidsontwikkeling 27 4.3 Kasstroomoverzicht over 28 4.4 Grondslagen voor waardering en resultaatbepaling 28 4.4.1 Algemene grondslagen voor het opstellen van de jaarrekening 28 4.4.2 Balans 29 4.4.3 Programmarekening 31 4.5 Toelichting op de onderscheiden posten van de balans 32 4.5.1 Activa 32 4.5.2 Passiva 34 4.6 Toelichting op de onderscheiden posten van de programmarekening arbeidsontwikkeling 36 1. Normenkader en controletoleranties 2. Sisa Wsw 3. Controleverklaring
Jaarverslag 1. Herstructurering Hameland 1.1 Hameland Fundamenteel Anders De herstructurering is in 2010 gestart, nadat eind 2009 bleek dat Hameland technisch failliet was. In het voorjaar van 2010 is door de gemeenten geld beschikbaar gesteld om enerzijds een reorganisatie door te voeren ( 9,7 miljoen) en anderzijds de reguliere bedrijfsvoering voor vier jaar te ondersteunen (met 1,1 miljoen per jaar). Het plan Hameland Fundamenteel Anders (HFA) vormde de basis voor de door te voeren herstructurering. De herstructurering richtte zich op het transformeren van Hameland van productiebedrijf naar arbeidsontwikkelbedrijf. Daarbij dienden we zo veel als mogelijk afscheid te nemen van de eigen productieactiviteiten. Dit diende te leiden tot minder kosten en minder ondernemingsrisico voor de gemeenten. De sw-medewerkers moesten zo veel als mogelijk bij reguliere werkgevers aan de slag. Inmiddels werken grofweg 1.000 sw-medewerkers buiten en zijn op dit moment 500 sw-medewerkers aangewezen op een plek bij beschut werken. Het uiteindelijke doel was om binnen financieel gezonde kaders de ruim 1.500 sw-medewerkers te laten werken en te begeleiden. Hierna puntsgewijs de belangrijkste ontwikkelingen uit : In 2011 waren al de meeste activiteiten vervreemd. Aan het eind van hebben we afscheid genomen van de activiteiten op het gebied van post. Deze activiteiten zijn overgegaan naar Schotpoort, waarbij 27 fte sw-medewerkers wordt gedetacheerd. We beschikken nu alleen nog over de activiteit Catering en daarnaast heeft Hameland een belang van 50% in de joint ventures van Groen (Hacron VOF) en Facilitair (Hameland Facilitair VOF). In het najaar van zijn de panden van Hameland in Aalten verkocht. Het ging om panden aan de 1 e en de 2 e Broekdijk. De netto huisvestingslasten zijn gedaald van 2,2 miljoen in 2009 naar 0,7 miljoen in (-60%). De huuropbrengsten van het verhuurde vastgoed zijn minimaal gelijk aan de kosten inclusief rente en aflossing van het verhuurde vastgoed. Ten tijde van het opstellen van HFA was ingeschat dat de niet-gesubsidieerde formatie uit zou komen op 136,5 fte. In het verlengde van de notitie Hameland in 2013, de mens centraal uit 2011 heeft Hameland een inrichtingsplan opgesteld. Dit heeft uiteindelijk geleid tot een nieuwe personele reorganisatie in het najaar van (zie hierna) waarbij de niet-gesubsidieerde formatie is vastgesteld op 66,5 fte 1. Maar liefst 70 fte lager dan voorzien in 2010. Het (deels) verkopen van eigen activiteiten, het langjarig verhuren van panden en het plaatsen van 1.000 sw-medewerkers bij reguliere werkgevers is gerealiseerd in zeer moeilijke omstandigheden: een voortdurende financiële en vastgoedcrisis met oplopende werkloosheid. Toch is de missie niet volledig geslaagd. Ondanks dat de juiste stappen zijn gezet binnen de bedrijfsvoering van Hameland in het doel (financieel gezonde kaders) niet geheel bereikt. Dit komt vooral door twee externe factoren: Door een daling van het subsidiebedrag van 27.080,- in 2010 naar 25.758,- in 2011 (-5%) is het werkelijke subsidieresultaat 2 voor de jaren 2011-2013 veel negatiever uitgepakt dan begroot. In HFA was voor een subsidieresultaat begroot van - 885.000, dit is in werkelijkheid uitgekomen op afgerond - 2 miljoen. 3 Een daling van de opbrengst uit Wwb- en re-integratietrajecten met 1,7 miljoen. Ten tijde van HFA was deze opbrengst nog 2,0 miljoen en werd er vanuit gegaan dat de opbrengst zou stijgen naar 2,4 miljoen. Deze is gedaald tot 0,2 miljoen in. Vooral het subsidieresultaat zal er voor zorgen dat Hameland een structureel tekort blijft houden. Ervan uitgaande dat de nieuwe Participatiewet zal worden ingevoerd, daalt het subsidiebedrag per SE namelijk nog verder van 25.930 in 2013 naar 22.700 in 2019. Het subsidieresultaat zal dus nog fors verslechteren. 1 Samen met 18,0 fte gesubsidieerd personeel bedraagt de ondersteunende formatie hiermee 84,5 fte. 2 In dit jaarverslag wordt de landelijke definitie gehanteerd, ook omdat deze definitie is toegepast bij het opstellen van de begroting. Dit betekent dat het subsidieresultaat wordt bepaald door enerzijds het subsidiebedrag van Rijkswege en anderzijds de loon-, opleidings- en vervoerskosten van de sw-medewerkers. 3 Het subsidiebedrag per SE is in weer iets gestegen: van 25.758 in 2011 naar 25.930. Hameland 6
Jaarverslag 1.2 Reorganisatie Hameland Nadat eind 2011 de notitie Hameland in 2013 was opgesteld, wilde de directie begin al overgaan tot een nieuwe reorganisatie. Het was immers duidelijk dat Hameland over te veel en - gelet op de transformatie van productiebedrijf naar arbeidsontwikkelbedrijf - niet op alle plekken over juist gekwalificeerd personeel beschikte. Het gaat niet meer om het organiseren van werk en het onderhouden van machines maar om intake, bemiddeling en begeleiding van sw-medewerkers. Kortom, een hele andere tak van sport. De verwachting was dat de landelijke herstructureringsfaciliteit het benodigde budget zou kunnen bieden om de reorganisatie te bekostigen. Deze faciliteit - die gekoppeld was aan de invoering van de Wet Werken Naar Vermogen - was eind december 2011 formeel geopend, waarna de plannen konden worden ingediend. Die plannen moesten er uiterlijk op 30 april liggen. Hameland heeft het herstructureringsplan ruimschoots op tijd opgesteld waarna de vijf betrokken Colleges van Burgemeester en Wethouders (B&W) en de Gemeenteraden vervolgens unaniem hebben ingestemd. Het plan is op 26 april bij de Commissie herstructurering Wsw is ingediend. Helaas zorgde de val van het kabinet Rutte I en met name het Lenteakkoord van eind mei voor het letterlijk om zeep helpen van de faciliteit en het bijbehorende budget. Dit zorgde voor een forse vertraging in de besluitvorming aangezien de gemeenten nu zelf garant moesten staan voor het benodigde budget. Na het akkoord met de vakorganisaties en een positief advies van de ondernemingsraad is de reorganisatie formeel op 3 oktober van start gegaan en op 1 december afgerond. Het proces is daarbij conform de gemaakte afspraken uitgevoerd en heeft niet tot noemenswaardige bijzonderheden geleid. Door de reorganisatie uit te voeren worden de loonkosten - na afvloeiing van alle boventallig verklaarde medewerkers - structureel met ongeveer 2,2 miljoen verlaagd. In totaal is het aantal boventallige medewerkers uitgekomen op 27,8 fte (14,1 fte ambtelijk en 13,7 fte HTC BV). De feiten inzake de afvloeiing in het kader van de reorganisatie op een rij: in totaal zijn 31 personen boventallig verklaard, die samen 27,8 fte vertegenwoordigen; met 19 personen (18,3 fte) zijn definitieve afspraken gemaakt over het vertrek; met 12 personen (9,5 fte) loopt nog een van werk naar werk traject. Naast de 27,8 fte in het kader van de reorganisatie is in ook afscheid genomen van: 17 personen (15,5 fte); 2 personen (2 fte) met een in aflopend contract, waarvoor geen kosten zijn gemaakt. De kosten voor de afvloeiing in op een rij (afgeronde bedragen): afvloeiing 19 personen (18,3 fte) reorganisatie 1.600.000 afvloeiing 17 personen (15,5 fte) voorafgaand aan reorganisatie 400.000 --------------- Totaal kosten in aan afvloeiing 2.000.000 De kosten voor de afvloeiing en frictie in het kader van de reorganisatie in zijn in totaliteit begroot op 5,9 miljoen. Voor zijn de totale kosten voor de reorganisatie uitgekomen op 2,5 miljoen: 2 miljoen afvloeiingskosten (33,8 fte zie hierboven) en 0,5 miljoen frictiekosten. Bij de frictiekosten gaat het onder meer om de kosten voor de plaatsingsadviescommissie, het employability loket, het inrichten van het selectieproces met behulp van het competentieonderzoek en de juridische ondersteuning. Ook de verlofuren van de gedetacheerde medewerkers bij Hacron (33,9 fte; deze niet-gesubsidieerde formatie dient nog definitief over te gaan) zijn conform de afspraken uit 2011 eind afgerekend met Hacron VOF ( 136.000). Voor 2013 en verdere jaren resteert er nog een budget van 0,7 miljoen voor frictie en van 2,7 miljoen voor afvloeiingskosten. Dit bedrag is in worst case nodig voor de afvloeiing van het resterende personeel (de 9,5 fte) dat in een van werk naar werk traject zit. Succesvolle bemiddeling van deze groep naar werk buiten Hameland bepaalt in hoeverre het bedrag van 2,7 miljoen daadwerkelijk nodig is. In totaal zijn in dus 38 personen (18,3 + 15,5 = 33,8 fte) afgevloeid en zitten er nog 12 personen (9,5 fte) in een van werk naar werk traject. Het was voorts de bedoeling om de niet-gesubsidieerde werknemers die zijn gedetacheerd bij Hacron VOF in definitief over te laten gaan. Dat is echter niet gerealiseerd. De loonkosten van deze werknemers worden echter volledig vergoed. Hameland 7
Jaarverslag Hierna is de niet-gesubsidieerde formatie van eind inzichtelijk gemaakt: Stand bij start reorganisatie Aantal fte boventallig Stand na de reorganisatie Waarvan gedetacheerd bij Hacron Stand op 31-12- en werkzaam bij Hameland 127,5 fte 27,8 fte ----------- 99,7 fte 33,9 fte ----------- 65,8 fte Naast de niet-gesubsidieerde formatie maakt Hameland in de ondersteuning gebruik van de kwaliteiten van sw-medewerkers. Eind werkte 17,4 fte gesubsidieerd personeel in een kaderfunctie. Dit maakt de totale kaderformatie op dit moment 83,2 fte (65,8 + 17,4). In de reorganisatie was uitgegaan van een formatie van 84,5 fte. In het volgende hoofdstuk laten we de herstructurering van Hameland achter ons en richten we ons op de kernactiviteit van onze organisatie: het ontwikkelen, bemiddelen en begeleiden van sw-medewerkers naar passende arbeid in een zo regulier mogelijke werkomgeving. Want uiteraard is dit, ondanks de herstructurering, in gewoon doorgegaan. Hameland 8
Jaarverslag 2. Programmaverantwoording arbeidsontwikkeling Gelijktijdig met de voortdurende herstructurering en de reorganisatie is getracht het arbeidsontwikkelbedrijf kwalitatief verder door te ontwikkelen. In dit hoofdstuk gaan we in op onder meer de volumeontwikkeling en de arbeidsontwikkeling van de sw-medewerkers, het ziekteverzuim, de taakstelling en de wachtlijst, de overige activiteiten (onder meer de re-integratie van andere doelgroepen) en het financieel beleid. 2.1 Sw-medewerkers 2.1.1 Volumeontwikkeling Hieronder staat de volumeontwikkeling van het aantal sw-medewerkers weergegeven. Hierbij zijn we uitgegaan van de indeling beschut werken en werken buiten. Bij werken buiten maken we een onderverdeling in werken op locatie, groepsdetacheringen, individuele detacheringen, de joint ventures en begeleid werken. Onderdeel 2011 Verschil Pers. Fte Pers. Fte Pers. Fte Beschut Werken 495 411,6 593 497,5 98 85,9 Werken Buiten: 1.099 994,4 976 886,5-123 -107,9 - waarvan werken op locatie 4 102 92,2 87 80,1-15 -12,1 - waarvan groepsdetachering 386 355,5 295 276,8-91 -78,5 - waarvan joint ventures 396 359,4 347 316,1-49 -43,3 - waarvan individuele detachering 180 157,8 207 180,2 27 22,4 - waarvan begeleid werken 35 29,7 40 33,3 5 3,6 Overig (staf) 25 22,0 18 15,5-7 -6,5 Totaal 1.619 1.428,0 1.587 1.399,5-32 -28,5 Het totaal aantal fte sw-medewerkers is gedaald van 1.428 fte naar 1.399,5 fte. Dit heeft alles te maken met de daling van de taakstelling (zie paragraaf 2.2). Wat verder opvalt is de daling van het aantal personen dat buiten aan het werk is; met name het aantal personen dat bij een groepsdetachering aan het werk is, is gedaald. Behalve dat een groepsdetachering is omgezet naar werkzaamheden bij beschut werken, houdt dit verband met de financiële en economische crisis die de wereld sinds 2008 in zijn greep houdt. De invloed van de diverse reorganisaties en faillissementen in de regio is duidelijk waarneembaar. Ten opzichte van eind december 2011 nam de werkloosheid in de regio Achterhoek toe met liefst 34% (ruim 9.000 werklozen). Dit is fors hoger dan de stijging van de werkloosheid in Nederland (+ 16%). Daar staat ook nog eens een daling van het aantal vacatures tegenover. Kortom: de verhouding tussen vraag en aanbod naar personeel is in verder in disbalans gekomen. Hameland merkt dit ook bij het detacheren van sw-medewerkers. In deze instabiele omgeving is het ons wel gelukt om het aantal medewerkers dat via individuele detachering aan de slag is bij werkgevers in de regio te laten groeien. Waren op 1 januari nog 180 medewerkers (157,8 fte) op basis van een individuele detachering buiten de muren van Hameland werkzaam, op 31 december van dat jaar bedroeg dit aantal 207 (179,2 fte). Ook het aantal medewerkers dat in een dienstverband werkzaam was bij werkgevers (begeleid werken) heeft in een lichte stijging laten zien: van 35 personen (29,7 fte) naar 40 personen (33,3 fte). De positieve kwantitatieve ontwikkeling bij de individuele detacheringen en begeleid werken plaatsen is voor een groot deel te danken aan de kwalitatieve impuls die in is gegeven aan de arbeidsbemiddeling. Sinds februari van dit jaar beschikt Hameland over een afdeling Bemiddelen op sterkte die haar focus volledig heeft op het bij elkaar brengen van vraag en aanbod naar personeel in de regio. Enerzijds hebben de medewerkers van deze afdeling steeds meer het vizier naar buiten en zijn zij de gesprekspartner van diverse organisaties in de regio op het gebied van capaciteitsvragen. Daarbij is elke medewerker gericht op zijn eigen werkgebied om zo dicht bij de (potentiële) opdrachtgever te kunnen acteren. Anderzijds is het zicht op de beschikbaarheid en 4 Werken op locatie betrof catering en post. Post is eind een groepsdetachering geworden. Hameland 9
Jaarverslag capaciteiten van onze medewerkers toegenomen. De introductie van een digitale match voorafgaand aan de finale match heeft hier zeker zijn bijdrage in gehad. 2.1.2 Arbeidsontwikkeling Intake In is er vooruitlopend op de aangekondigde reorganisatie een begin gemaakt met de inrichting van het proces Intake. De activiteiten van het voormalige OTC (onderzoek en trainingscentrum) zijn opgenomen c.q. uitgebreid tot een volledig proces Intake. De activiteiten zijn zowel methodisch, instrumenteel als administratief doorgelicht. Vanaf juni is er op grond van opgedane ervaring en vernieuwde inzichten een begin gemaakt met het inrichten van een vraaggericht intakeproces. De te nemen maatregelen om te komen tot deze werkwijze zijn op diverse gebieden genomen. Niet alleen de aanvraagstructuur, maar ook het aanbod van trajecten, overlegvormen en op te leveren eindproducten zijn ontwikkeld en aangepast. Ook deze nieuwe trajecten zijn doorgevoerd in de administratie van het personeelsinformatiesysteem. De behoefte aan een planningsmodel voor Intake werd steeds groter en in de tweede helft van het jaar is hiermee gestart. Op deze manier kunnen we efficiënter omgaan met vraag en aanbod en daarmee onze klanten naast maatwerk ook een snellere aanvang van hun traject bieden. Rekening houdend met alle (door)ontwikkelingen zijn in totaal 780 trajecten uitgevoerd, onder te verdelen in: Onderzoeken en testen Coachen en trainen Werk-leercentrum Item Aantal Item Aantal Item Aantal Loonwaardebepaling 26 Intervisie 64 Arbeidsgewenning 63 Adviesgesprek 40 Conflicthantering 2 Werkvloercompetenties 39 Intakegesprek 25 (H)eerlijk assertief 41 Capaciteitentest 41 Werknemerschap 10 WSW-criterium 29 Sollicitatietraining 1 Quickscans 398 Praktijkonderzoek 1 Totaal O&T 560 Totaal C&T 118 Totaal WLC 102 Ongeveer 100 trajecten (C&T en werk-leercentrum) lopen door in 2013, hiervan zijn de eindtermen nog niet behaald. De ervaringen die het afgelopen jaar zijn opgedaan met vooral de quick scans, geleid tot nieuwe rapportages die gezamenlijk de zogenaamde foto van het individu vormen. Deze foto - een medewerkersprofiel - dient meerdere belangen: de individuele medewerker heeft zicht op zijn/haar kwaliteiten, mogelijkheden en ontwikkelpunten (capaciteiten); de afdeling begeleiden (werkcoaches) maakt gebruik van het eindproduct om samen met de medewerker zijn/haar trajectplan (zie hierna) op te stellen; de afdeling bemiddelen kan met behulp van een digitale match vraag en aanbod (vacature en kandidaat / kandidaat en werk) efficiënter op elkaar afstemmen. Trajectplannen Het trajectplan vormt sinds medio binnen Hameland de basis voor het ontwikkelingsproces van de sw-medewerker, met als doel plaatsing in een zo regulier mogelijke werkomgeving. Arbeidsontwikkeling is daarbij geen doel op zich maar een middel om te komen tot plaatsing buiten Hameland. Om dit proces op individueel werknemersniveau te begeleiden is er aan elke werknemer een werkcoach toegewezen. Voorheen werkte Hameland met persoonlijke ontwikkelplannen. Het is de bedoeling dat de persoonlijke ontwikkelplannen actueel worden gehouden totdat er een trajectplan is opgesteld. Hieronder is de situatie met betrekking tot de persoonlijke ontwikkelplannen (POP) en de trajectplannen weergegeven: POP / Trajectplan Aantal % van totaal medewerkers POP 267 16,8% Trajectplannen (concept) 536 34,6% Trajectplan in uitvoering 23 1,5% We moeten constateren dat door de toewijzing van de werkcoach er minder focus is geweest bij de teamleiders op het actueel houden van de persoonlijke ontwikkelplannen. Ook de werkcoaches moesten zich positioneren in hun rol binnen de organisatie. Nu de reorganisatie achter de rug is, Hameland 10
Jaarverslag de taken en verantwoordelijkheden duidelijk zijn en de werkcoach zijn plek in de organisatie heeft ingenomen, dienen de resultaten in 2013 te verbeteren. Opleidingen In hebben 201 sw-medewerkers weer gewerkt aan hun eigen ontwikkeling door middel van het volgen van een opleiding, training of cursus. De belangrijkste onderwerpen in waren de volgende: Opleiding Aantal Arbeidsmarkt Kwalificatie Assistent Horeca 2 Arbeidsmarkt Kwalificatie Assistent Algemeen 10 Arbeidsmarkt Kwalificatie Assistent Schoonmaak 24 Assistent Natuur en Groen niveau 1 6 Nederlandse les Alfa beginners 20 Nederlandse les A1 gevorderden 14 Nascholing beroepschauffeur of vorkheftruck 12 In totaal is in voor afgerond 86.000 aan opleidingen en trainingen van sw-medewerkers uitgegeven. In 2011 was dit nog 120.000. 2.1.3 Ziekteverzuim Hameland kent al jaren een te hoog ziekteverzuim. In 2011 is het ziekteverzuim uitgekomen op 15,7%. Het doel voor was gesteld op 13,5%. Dit doel is niet gehaald, het ziekteverzuimpercentage is uitgekomen op 15,5%. Deze lichte daling is uiteraard ontoereikend. Wel positief is dat er een daling is gerealiseerd in het aantal langdurige verzuimdossiers in : een afname in langdurige verzuimdossiers (43 tot en met 365 dagen) van 414 dossiers naar 324 dossiers (-90 dossiers); een afname in verzuim langer dan 1 jaar van 54 dossiers naar 39 dossiers (-15 dossiers). Aan het einde van is het ziekteverzuimbeleid geëvalueerd en zijn er nieuwe afspraken gemaakt teneinde in 2013 het ziekteverzuimpercentage fors te kunnen laten dalen. Onder meer zijn er sociaal-medische teams (SMT) ingesteld waarin de bedrijfsarts- of verpleegkundige, de verantwoordelijke manager, de leidinggevende en de werkcoach zitting hebben. In dit SMT worden alle ziektedossiers stuk voor stuk doorgenomen en worden afspraken gemaakt over de aanpak en de rolverdeling tussen betrokkenen. 2.1.4 Onder- en bovengrenzers Bij periodieke herindicaties kan het UWV tot het oordeel komen dat betrokkene niet meer tot de doelgroep van de Wsw behoort doordat hij/zij de boven- dan wel de ondergrens is gepasseerd. We spreken in dit kader dan ook van zogenaamde bovengrenzers en ondergrenzers. De afgelopen jaren heeft Hameland een actief beleid gevoerd met betrekking tot de ondergrenzers. Dit zijn sw-medewerkers die niet meer kunnen voldoen aan de minimale vereisten die aan een swmedewerker worden gesteld en derhalve worden toegeleid naar een dagbestedingactiviteit in het kader van de Awbz. In zijn 20 personen uitgestroomd naar de dagbesteding. Deze personen vertegenwoordigen 15,7 fte. Het aantal bovengrenzers is in gedaald van 31 naar 24 medewerkers. 3 medewerkers zijn uit dienst gegaan en 4 medewerkers hebben weer een nieuwe sw-indicatie ontvangen. Verder zijn er nog 7 medewerkers waar we - in overleg met de gemeenten - niet meer actief inzetten op uitstroom buiten de sociale werkvoorziening. Deze medewerkers zijn allemaal 61 jaar of ouder. Onderzocht wordt of deze medewerkers in het kader van hun leeftijd (eerder) kunnen uitstromen. Dit betekent dat er nog 17 (24-7) medewerkers zijn met de herindicatie bovengrens. Van deze 17 medewerkers is Hameland voornemens om voor 12 medewerkers een nieuwe sw-indicatie aan te vragen. Voor een aantal medewerkers zijn we hieromtrent al in gesprek met het UWV. Vijf medewerkers trachten we te bemiddelen naar een reguliere baan buiten Hameland. Hameland 11
Jaarverslag 2.1.5 Bedrijfsvoering Stuwmeer van verlof Een deel van de sw-medewerkers bij Hameland heeft een overschot aan verlofuren, een zogenaamd verlofstuwmeer 5. Het is van belang dat het stuwmeer wordt afgebouwd. In is als doel gesteld dat we een netto daling (de daling van de formatie is hierin gecorrigeerd) van het aantal verlofuren met 5% realiseren. Hieronder is dit weergeven: Stuwmeer van verlof Totaal Per fte Stand per 31-12-2011 119.533 87 Stand per 31-12- 109.639 80 Absolute daling -9.894 % daling -8,3% In is het aantal uren met 8,3% gedaald. Het aantal sw-medewerkers met een stuwmeer (meer dan 72 uren) is gedaald van 604 naar 517. Productieve uren Onder productieve uren wordt het aantal uren verstaan dat bij de inlener kan worden gedeclareerd. Een verhoging van het aantal productieve uren levert direct een hogere omzet op en is daarom voor een financieel gezonde bedrijfsvoering van belang. Het gaat bij de productieve uren met name om de groepsdetacheringen en de individuele detacheringen. Hierbij worden de uren ook daadwerkelijk gedeclareerd bij inleners, dan wel kan op basis van afspraken over het aantal stuks productie een reële uurprijs worden berekend 6. Hierna wordt voor de groepsdetacheringen (groepsdeta) en de individuele detacheringen (individuele deta) het aantal productieve uren van 2011 en weergegeven: 2011 Onderdeel Aantal uren Fte Uren per fte Aantal uren Fte 7 Uren per fte Groepsdeta 370.570 293 1.265 410.620 319 1.287 Individuele deta 206.753 162 1.276 202.157 179 1.129 Totaal 577.323 455 1.269 612.777 499 1.128 Wij streefden in naar een stijging van het aantal productieve uren van 3,5%. Dit is niet gerealiseerd. Bij de groepsdetacheringen is wel een stijging gerealiseerd van 21 uur per fte. Dit is een stijging van 1,6%. Het ziekteverzuim bij dit onderdeel is gedaald van 13,5% in 2011 naar 10,0% in, wat logischerwijs een positieve invloed had op het aantal productieve uren. Daar tegenover staat echter dat er fors is gestuurd op de afbouw van het verlofstuwmeer. Dit is ten koste gegaan van het aantal productieve uren. Het aantal uren per fte bij de individuele detacheringen is helaas gedaald. Dit is een rechtstreeks gevolg van met name het stijgende ziekteverzuim in dit onderdeel. Waar het gemiddelde in 2011 nog lag op 15,3% en we ook hier een daling wilden realiseren, is het ziekteverzuimpercentage in uitgekomen op 17,1%. Omdat ook hier is gestuurd op de afbouw van het verlofstuwmeer, is dus sprake geweest van een daling van het aantal productieve uren. Gemiddeld uurtarief Het vaststellen van een reëel en marktconform uurtarief is van belang. De gemaakte afspraken over de uurtarieven vloeien echter voort uit meerjarige uitvoeringscontracten en continuering van bestendige gedragslijnen. Verbetering van de uurtarieven is derhalve niet eenvoudig. Desalniettemin heeft Hameland in ingezet op een verbetering van het gemiddelde uurtarief 8 voor de sw-medewerkers 9 die worden gedetacheerd. We streefden naar een stijging van 2%, exclusief prijsindexatie. 5 Het aantal verlofuren boven de 72 uur, uitgaande van een full time (36 uur) dienstverband). 6 Doordat de detacheringen bij de joint ventures Hacron VOF en Hameland Facilitair VOF niet op uurbasis worden afgerekend zijn deze in onderstaande berekening buiten beschouwing gelaten. 7 Het aantal fte betreft hier het gemiddelde aantal in. Deze aantallen komen dan ook niet overeen met de aantallen in paragraaf 2.1.1 aangezien het daar gaat om de eindstand van. 8 Voor de duidelijkheid: het gaat om het bruto uurtarief omdat de kosten voor bijvoorbeeld begeleiding hier nog niet zijn afgetrokken. 9 Voor wat betreft het uurtarief gaat het alleen om sw-medewerkers die aan de slag zijn bij inleners (klanten) en waarvoor ook daadwerkelijk een uurtarief wordt afgesproken. Hameland 12
Jaarverslag Bij de groepsdetacheringen is het gemiddelde uurtarief gestegen van 5,67 in 2011 naar 6,10 in. Dit betekent een stijging van 7,5% (ongeveer 1,5% komt door de doorgevoerde prijsindexactie, netto stijging is derhalve 6%). Bij de individuele detacheringen is sprake van een stijging van 3,5% 10. Deze stijging komt volledig door de doorgevoerde prijsindexatie van 3,5%. Gelet op de moeilijke economische omstandigheden staan de tarieven blijvend onder druk. 2.2 Taakstelling en wachtlijst Taakstelling Ieder jaar stelt de Minister van Sociale Zaken en Werkgelegenheid (SZW) op gemeentelijk niveau de taakstelling vast (in arbeidsjaren (SE)). Op basis van deze taakstelling ontvangen de gemeenten het budget voor de uitvoering van de Wsw. De afgelopen jaren is er sprake van een teruglopende taakstelling Wsw voor de gemeenten die deelnemen in de gemeenschappelijke regeling Hameland (met uitzondering van Haaksbergen). De taakstelling van de gemeenten is in uitgekomen op afgerond 1.442 SE. Hameland heeft van deze taakstelling afgerond 1.416 SE uitgevoerd. De overige taakstelling van de gemeenten is uitgevoerd door andere sw-bedrijven. Hameland heeft op zijn beurt ook voor gemeenten buiten het schapsgebied 33,6 SE aan taakstelling uitgevoerd. Daarmee bedroeg de taakstelling van Hameland in afgerond 1.450 SE. In 2011 bedroeg deze nog 1.495 SE (-45 SE). Hierna is de taakstelling en de realisatie per gemeente weergegeven: Gemeente Taakstelling gemeente Taakstelling Hameland Verschil Aalten 308,68 305,18 302,49-2,69 Berkelland 357,37 351,88 348,68-3,20 Haaksbergen 114,78 100,05 98,39-1,66 Oost Gelre 328,50 327,50 327,40-0,10 Winterswijk 333,34 331,23 330,09-1,14 Overige gemeenten 33,66 33,66 0,00 Totaal 1.442,67 1.449,50 1.440,71-8,79 Dankzij de collegiale uitruil door de vijf Colleges van B&W zijn de financiële effecten van de daling van de taakstelling geminimaliseerd. Het is namelijk van belang dat de realisatie zo dicht mogelijk in de buurt komt van de taakstelling. Iedere SE overrealisatie (boven de taakstelling) betekent dat Hameland een sw-medewerker in dienst heeft (en dus loon voor moet betalen) waarvoor het geen subsidie ontvangt. Dit moet uiteraard voorkomen worden. Hieronder is de collegiale uitruil in weergegeven: Overdragend college Ontvangend college Aantal arbeidsjaren Aalten Berkelland 1,47 Aalten Oost Gelre 0,71 Haaksbergen Oost Gelre 0,78 Haaksbergen Winterswijk 3,85 Daarnaast is er op het einde van het jaar behoudend omgegaan met het invullen van de laatste fte s gelet op de verdere daling van taakstelling in 2013 en de invoering van de participatiewet per 1 januari 2014. Zodoende is de realisatie afgerond 9 SE onder de taakstelling uitgekomen. Dit betekent dat Hameland / de gemeenten de bijbehorende subsidie dient terug te betalen. Wachtlijst Hameland is verantwoordelijk voor het beheer van de wachtlijst. Op grond van de wettelijke bepalingen en het door de gemeenten vastgestelde wachtlijstbeleid wordt er gezorgd voor een actuele wachtlijst Wsw. Door middel van een halfjaarlijkse enquête wordt er voor zorg gedragen dat alleen die personen op de wachtlijst worden geplaatst die ingezetene zijn van de betreffende gemeente en beschikken over een geldige (her)indicatiebeschikking Wsw. Bij de invulling van de taakstelling in heeft Hameland rekening gehouden met de in de gemeentelijke verordeningen wachtlijstbeheer opgenomen bepalingen ten aanzien van de prioritaire doelgroepen. Dit waren de volgende groepen: 10 Vanwege concurrentie overwegingen wordt het gemiddelde uurtarief voor de individuele detacheringen niet weergegeven. Hameland 13
Jaarverslag 1. PGB-ers met financiering vanuit het participatiebudget Wwb 2. VSO-(Z)MLK-schoolverlaters en schoolverlaters Praktijkschool 3. PGB voor Wsw-geïndiceerde op de wachtlijst Eind hebben vier gemeenten de verordening aangepast en zijn de bestaande prioritaire doelgroepen losgelaten. De gemeente Aalten zal de verordening begin 2013 aanpassen. Op basis van de nieuwe verordening hebben inwoners die ook een Wwb-uitkering hebben voorrang bij plaatsing vanuit de wachtlijst. Hieronder is de ontwikkeling van de wachtlijst in weergegeven: Gemeente 31-12-2011 Instroom Uitstroom 31-12- Aalten 71 7-19 59 Berkelland 76 18-25 69 Haaksbergen 45 10-40 15 Oost Gelre 58 15-12 61 Winterswijk 77 9-16 70 Totaal 327 59-112 274 We zien dat het aantal personen op de wachtlijst in fors is gedaald ten opzichte van 2011, te weten 53 personen. Deze sterke daling wordt enerzijds veroorzaakt door een duidelijk minder grote instroom op de wachtlijst in ten opzichte van 2011: er stroomden 59 personen in op de wachtlijst terwijl dit in 2011 nog 97 personen waren, een daling van 38 personen. Anderzijds is de uitstroom in ten opzichte van 2011 veel groter geweest: 112 personen zijn van de wachtlijst uitgestroomd, in 2011 waren dit 74 personen (+ 36 personen). Hierna wordt gespecificeerd aangegeven welke redenen aan de uitstroom ten grondslag lagen: Reden uitstroom wachtlijst Aalten B land H brgn Oost G W wijk Totaal Intrekking indicatie door gemeente 0 0 1 0 0 1 Overige redenen 1 4 7 3 5 20 Overlijden 0 1 0 0 2 3 Plaatsing begeleid werken 0 2 3 1 1 7 Plaatsing dienstverband Hameland 13 8 25 6 4 56 Reguliere arbeid buiten Wsw 3 3 2 0 3 11 Verhuizing naar andere gemeente 2 6 2 2 1 13 Voorziening i.h.k.v. de AWBZ 0 1 0 0 0 1 Totaal 19 25 40 12 16 112 De stijging van het aantal personen dat is uitgestroomd van de wachtlijst zien we met name terug bij de gemeenten Aalten en Haaksbergen. Dit komt doordat aan Wsw-geïndiceerden op de wachtlijst uit die gemeenten dienstverbanden bij Hameland zijn aangeboden. Deze gemeenten kenden in hun taakstelling namelijk de meeste ruimte om mensen in te laten stromen in een dienstverband. In totaal hebben 56 personen een dienstverband Wsw gekregen en is voor 7 personen een begeleid werkenplaats gerealiseerd. Tot slot is hierna de gemiddelde wachtlijstduur per gemeente op 31 december weergegeven en afgezet tegen de stand van 2011: Gemeente < 1 jaar 1 tot 2 jaar > 2 jaar Totaal 2011 2011 2011 2011 Aalten 19 6 18 16 34 37 71 59 Berkelland 21 13 15 20 40 36 76 69 Haaksbergen 9 7 10 2 26 6 45 15 Oost Gelre 18 15 22 17 18 29 58 61 Winterswijk 15 8 19 12 43 50 77 70 Totaal 82 49 84 67 161 158 327 274 Zoals hiervoor is aangegeven is de uitstroom van de wachtlijst zeer divers en vindt er ook weer nieuwe instroom plaats. Bij de uitstroom hebben we daarnaast te maken met de prioritaire doelgroepen. Tevens verschuiven personen in het lopende jaar naar een andere categorie (indien iemand niet is uitgestroomd telde hij in 2011 mee in de categorie 1 tot 2 jaar en in in de categorie > 2 jaar ). Derhalve is het niet goed mogelijk een verklaring te geven waarom de ene categorie harder is gedaald dan de andere. Hameland 14
Jaarverslag 2.3 Overige activiteiten Re-integratieactiviteiten overige doelgroepen In 2011 hebben de gemeenten en het UWV geanticipeerd op de verwachte invoering van de Wet Werken Naar Vermogen per 1 januari 2013 en de daarmee gepaard gaande bezuinigingen. Dit heeft geleid tot een afname van het aantal door Hameland uit te voeren re-integratietrajecten. In mei bleek dat de WWNV niet door zou gaan. Duidelijk was echter wel dat de budgetten onder druk zouden blijven staan. De ingezette daling van het aantal uitgevoerde re-integratietrajecten heeft zich dan ook in volle omvang doorgezet. Hieronder de ontwikkeling van de trajecten in 2010-: Organisatie 2010 2011 Gemeenten 564 400 127 UWV 114 80 70 Totaal 678 480 197 De totale omzet van de in de tabel genoemde trajecten bedroeg in nog slechts 206.000. In 2011 was dit nog 602.000. Samenwerking met de SDOA Sinds september maakte het team Marktbewerking van de Sociale Dienst Oost Achterhoek (SDOA) deel uit van de afdeling Bemiddelen. Door deze samenwerking was sprake van één werkgeversbenadering waarmee de kans op succesvolle bemiddeling van mensen met een afstand tot de arbeidsmarkt werd vergroot. De samenwerking zal in 2013 vooralsnog niet worden gecontinueerd. Vervoer op maat In is het beleid rondom vervoer op maat herijkt. Het algemene streven is het vergroten van het aantal sw-medewerkers dat zelfstandig reist van woonplek naar werkplek. Logischerwijs dient dit ook te zorgen voor een verlaging van de kosten voor vervoer op maat. Deze kosten lagen in op 467.000 waarbij de sw-medewerkers gezamenlijk 70.000 eigen bijdrage betaalden. De netto kosten voor Hameland bedroegen in derhalve 397.000 11. Overigens dienen ook nieuwe afspraken met de vervoerder, alsmede een andere opzet van de opstapplaatsen te zorgen voor een daling van de kosten. Ten slotte hebben al 8 sw-medewerkers in samenwerking met Stichting Mee de training MEE op WEG gevolgd. De training is er op gericht om mensen zelfstandiger te leren reizen. Tijdens de training is aandacht geschonken aan onder andere de volgende punten: zelfstandig van en naar het werk / vrienden reizen; informatie krijgen over het openbaar vervoer, reistijden, opstapplaatsen en de OV chipkaart; wat te doen bij vertragingen of treinen die niet rijden het zelfvertrouwen met betrekking tot deelname aan het openbaar vervoer/verkeer. 11 Daarnaast gaf Hameland voor de reiskosten woon-werkverkeer van sw-medewerkers in een bedrag uit van 326.000. Hameland 15
Jaarverslag 2.4 Financieel beleid In is een begrotingswijziging 12 doorgevoerd. De in 2011 voor het begrotingsjaar opgestelde begroting ging nog in grote mate uit van bedrijfsactiviteiten in eigen beheer en daarnaast forser ingezette bezuinigingen op de Wsw-subsidie. In de volgende tabel wordt een vergelijking gemaakt met de (gewijzigde) begroting en de realisaties in de jaren en 2011. Resultatenanalyse (bedragen x 1.000) Rekening Begroting na wijziging Begroting Rekening 2011 Totaal bedrijfsopbrengsten 9.684 9.560 12.176 14.457 Af: Totaal bedrijfskosten 11.750 11.574 12.100 15.384 Gemeentelijke bijdrage (GB) 5.514 5.971 1.122 1.146 Operationeel resultaat incl. GB 3.448 3.957 1.198 219 Wsw-subsidie 37.371 37.451 34.732 38.267 Af: Salarissen Wsw en begeleid werken 39.336 40.231 40.481 41.068 Subsidieresultaat -1.965-2.780-5.749-2.801 Buitengewone baten/lasten -1.483-1.177 5.000 1.897 Mutaties in reserves 0 0 0 525 Resultaat na bestemming 0 0 449-160 De resultaten worden net als voorgaand jaar gekenmerkt door een organisatie in beweging. Ook uit bovenstaand overzicht blijkt duidelijk de kanteling van de organisatie. Bestonden de bedrijfsopbrengsten in 2011 nog grotendeels uit (risicovolle) activiteiten die in eigen beheer werden uitgevoerd, in bestaan deze nagenoeg volledig uit detacheringsvergoedingen. De absolute omvang van de bedrijfsopbrengsten is in lijn met de afbouw van bedrijfsrisico s afgenomen. Daar waar de bedrijfsopbrengsten inmiddels een beduidend andere invulling en daarmee omvang kennen zijn de bedrijfskosten niet navenant gedaald. Als gevolg van de versneld doorgevoerde herstructurering bleek Hameland te beschikken over te veel fte aan niet-gesubsidieerd personeel. In eerste instantie was Hameland voornemens om de laatste fase van de herstructurering en een noodzakelijk geachte tweede personele reorganisatie (de 1 e was in 2010 bij de start van de uitvoering van HFA) te bekostigen uit de landelijke herstructureringsfaciliteit. Zoals al eerder aangegeven is deze faciliteit weggevallen waardoor de personele reorganisatie ook niet eerder dan in het najaar van kon worden uitgevoerd. De personele kosten voor bovenformatief niet-gesubsidieerd personeel hebben derhalve zwaar op de exploitatie gedrukt. Subsidie- en operationeel resultaat Het operationeel resultaat in bovenstaande tabel wordt in grote mate beïnvloed door de bijdrage die Hameland aanvullend van haar deelnemende gemeenten heeft ontvangen om het exploitatietekort te kunnen dekken. De aanvullende gemeentelijke bijdrage is noodzakelijk geweest ter compensatie van de loonkosten van niet-gesubsidieerd personeel welke het hele jaar op de exploitatie hebben gedrukt alsook de kosten voor afvloeiing en de overige reorganisatiekosten. Het subsidieresultaat heeft zich in positieve zin ontwikkeld, zowel ten opzichte van 2011 alsook de begrotingen voor. In de oorspronkelijke begroting werd nog een forse daling van het subsidiebedrag per medewerker voorzien. Deze bezuiniging heeft niet plaatsgevonden, door de rijksoverheid is in eerste instantie het subsidiebedrag per arbeidsjaar gelijk gesteld aan 2011. Daarnaast heeft het kabinet tegen alle verwachtingen in besloten de SW-organisaties deels te compenseren voor de gestegen loonkosten voor haar sw-medewerkers door het subsidiebedrag per arbeidsjaar met 181 te verhogen. 12 In het voorjaar van is een 1 e gewijzigde begroting in concept vastgesteld door het bestuur en aan de gemeenteraden gestuurd ten behoeve van het geven van hun zienswijze. Door het gedurende dit besluitvormingsproces vervallen van de landelijke herstructureringsfaciliteit is deze 1 e gewijzigde begroting echter nooit definitief vastgesteld. In het najaar is een 2 e gewijzigde begroting wel definitief vastgesteld. In formele zin is dus echter sprake geweest van één gewijzigde begroting ten opzichte van de oorspronkelijk opgestelde begroting uit 2011. Hameland 16
Jaarverslag Doordat de looptijd van de CAO WSW reeds in februari 2011 was verstreken heeft Hameland voorzichtigheidshalve in haar begrotingen rekening gehouden met een opwaartse loonontwikkeling als gevolg van nieuwe CAO-afspraken. Uiteindelijk is er eind een akkoord bereikt over de CAO WSW, waarbij een loonstijging van 1% is afgesproken. Deze ging in op 1 januari 2013, zonder terugwerkende kracht. Mede als gevolg hiervan zijn de loonkosten Wsw in ten opzichte van de begrotingen lager uitgevallen. Daardoor is het uiteindelijke subsidieresultaat uitgekomen op -/- 1.965.000 en wijkt daarmee in positieve zin af van voorgaand jaar en de in de begrotingen weergegeven verwachtingen. Bedrijfsopbrengsten De bruto omzet bedroeg in 15,5 miljoen, waarmee deze in lijn ligt met de gewijzigde begroting. In absolute zin is deze echter beduidend lager dan voorgaand jaar toen de omzet nog ruim 20,9 miljoen bedroeg. De daling van de absolute omvang van de omzet is grotendeels het logische gevolg van het afstoten van risicovolle bedrijfsactiviteiten. In werd de omzet nagenoeg volledig gerealiseerd door de detachering van medewerkers op individuele basis alsook in groepsverband. Wel is duidelijk de invloed van de recessie merkbaar waardoor de detacheringstarieven onder druk staan en het verloop binnen met name de groepsdetacheringen toeneemt. Op de bruto omzet dienen de kosten voor grond- en hulpstoffen en andere externe kosten in mindering te worden gebracht om zo tot de toegevoegde waarde van Hameland te komen. In 2011 bedroegen deze kosten 7,7 miljoen bestaande uit de inkoopkosten voor materialen en uitbestede werken. In zijn deze kosten uitgekomen op een bedrag van 8,6 miljoen en bestaan voor het leeuwendeel uit loonkostensubsidies die in het kader van de joint ventures Hacron en Hameland Facilitair zijn verrekend. Over het begrotingsjaar is de toegevoegde waarde hiermee uitgekomen op een bedrag van 6,9 miljoen, daar waar deze in 2011 nog 13,2 bedroeg. In het verlengde van de absolute afname van de toegevoegde waarde is ook het risico liggend onder deze toegevoegde waarde in belangrijke mate afgenomen als gevolg van het afstoten van risicovolle bedrijfsactiviteiten. Naast de opbrengsten voor bedrijfsactiviteiten kende Hameland overige bedrijfsopbrengsten bestaande uit opbrengsten uit verhuur van onroerend goed en de detacheringsvergoeding voor het gedetacheerde niet-gesubsidieerde personeel bij de joint venture Hacron VOF. De joint venture is per september 2011 opgericht en dit vormde ook de start van de detachering van een aantal nietgesubsidieerde medewerkers. De hieruit voortvloeiende revenuen waren in de oorspronkelijke begroting voor nog niet voorzien. De huuropbrengsten voor onroerend goed liggen in lijn met de begroting. Hameland is in staat geweest de als gevolg van vervreemding van bedrijfsactiviteiten vrijkomende ruimte renderend te verhuren. Bedrijfskosten Door de vervreemding van bedrijfsactiviteiten zijn de bedrijfskosten dit jaar fors lager dan vorig jaar. Bedroegen deze kosten in 2011 in totaliteit nog 15,4 miljoen, in zijn deze teruggelopen naar 11,8 miljoen. Door de afbouw van eigen bedrijfsactiviteiten zijn o.a. kosten voor huisvesting, wagenpark en ICT teruggebracht. Desondanks zijn de bedrijfskosten dit jaar in relatie met de bedrijfsopbrengsten nog niet in evenwicht. In de bedrijfskosten zijn de volledige kosten meegenomen voor het niet-gesubsidieerd personeel, aangezien de personele reorganisatie pas in het najaar is uitgevoerd. De besparingen zijn daarom in dit begrotingsjaar nog niet in volle omvang gerealiseerd. Salarissen sw-medewerkers en begeleid werken De personele kosten van sw-medewerkers bestaan uit de loonkosten inclusief sociale lasten en pensioenpremies en daarnaast ook de vervoer- en scholingskosten. Onderstaande tabel toont de ontwikkeling van de personele kosten per fte: Personele kosten Wsw (bedragen x 1.000) Rekening Begroting 13 Rekening 2011 Personele kosten 38.995 39.901 40.744 Personele kosten per fte 28,2 28,8 28,4 De personele kosten Wsw laten ten opzichte van de begroting zowel een kostendaling zien in totaliteit (- 0,9 miljoen) als ook in de personele kosten per fte. Dit wordt grotendeels 13 Het gaat vanaf dit punt dus steeds om de gewijzigde begroting. Hameland 17
Jaarverslag veroorzaakt doordat de verwachte CAO-loonstijging in is uitgebleven. Daarnaast is als gevolg van uit- en instroom de gemiddelde loonsom per fte lager uitgevallen omdat duurdere medewerkers uitstromen en instroom bij aanvang tegen wettelijk minimumloon plaatsvindt. Het ambitieniveau voor het aantal te realiseren begeleid werken plaatsingen is als gevolg van de economische recessie niet volledig gerealiseerd. Uiteindelijk is het aantal plaatsingen ten opzichte van 2011 wel licht gestegen en derhalve liggen de verstrekte loonkostensubsidies in dan ook een fractie hoger dan in 2011. Personele kosten Wwb-medewerkers Als gevolg van de landelijk ingezette bezuinigingen op de Wwb-budgetten was al duidelijk dat gemeenten de re-integratietrajecten met dienstverband zouden vervangen door trajecten in het kader van sociale activering en werken met behoud van uitkering. Zo bedroegen de personele lasten voor Wwb-medewerkers in 2011 nog 216.000 en is deze kostenpost door de reductie van het aantal medewerkers teruggelopen naar 63.000 in. Personele kosten niet-gesubsidieerde medewerkers De personele kosten voor niet-gesubsidieerde medewerkers bestaan uit salarissen, sociale lasten, pensioenpremies en daarnaast de kosten voor scholing. Personele kosten niet-gesubsidieerde medewerkers (bedragen x 1.000) Rekening Begroting Rekening 2011 Personele kosten 8.584 8.622 9.037 Personele kosten per fte 62,6 62,0 59,4 Onder de personele kosten vallen in : de volledige personele kosten en daarmee eveneens de kosten voor het na de reorganisatie bovenformatief verklaard personeel alsook de kosten voor niet-gesubsidieerde medewerkers die worden gedetacheerd bij de joint venture Hacron VOF (33,9 fte). De reorganisatie heeft in dus niet gezorgd voor een daling van de personele kosten voor het niet-gesubsidieerd personeel. Doordat Hameland ook lopende het jaar, voorafgaand aan de reorganisatie, afscheid heeft kunnen nemen van niet-gesubsidieerd personeel is de absolute omvang van de personele kosten ten opzichte van 2011 toch al beduidend lager uitgevallen (bijna - 0,5 miljoen). Ondanks de lagere bruto loonsom zijn de sociale lasten in verhouding sterk gestegen: in 2011 was dit nog 12% van de bruto loonsom, in is dit percentage opgelopen naar 14%. De gemiddelde loonsom per fte is als gevolg van CAO-wijzigingen hoger uitgevallen dan waarmee in de begroting rekenschap was gehouden. Afschrijvingen De afschrijvingslasten in bedroegen 506.000 en liggen hiermee beduidend lager dan het niveau in 2011 toen deze kosten nog ruim 1 miljoen bedroegen. Deze daling is grotendeels toe te schrijven aan de verkoop van de met de afstoting van bedrijfsactiviteiten samenhangende activa. Overige bedrijfskosten Binnen de overige bedrijfskosten is duidelijk de kanteling van de organisatie merkbaar. Door de vervreemding van productie- en dienstverlenende activiteiten is het kostenpeil navenant gedaald. In vergelijking met voorgaand jaar liggen deze kosten zelfs 2,2 miljoen lager en in vergelijking met de oorspronkelijke begroting voor is bijna 1,0 miljoen minder uitgegeven. Op nagenoeg alle onderliggende kostensoorten kent Hameland in dit jaar een lager kostenniveau samenhangend met de voor productie noodzakelijk te maken kosten. De grootste besparingen zijn logischerwijs gerealiseerd binnen de onderhoudskosten, energielasten en indirecte productiekosten. Ondanks de oprichting van de joint venture Hacron VOF per september 2011 zijn in 2011 de resultaten van de groenvoorziening nog volledig binnen de programmarekening van Hameland verantwoord. De direct bij Hacron VOF in rekening gebrachte kosten zijn binnen de programmarekening onder de diverse overige bedrijfslasten opgenomen. In draait de joint venture volledig binnen haar eigen administratie en vindt er derhalve ook geen toerekening van kosten meer plaats. De overige bedrijfslasten vallen dit jaar dan ook bijna 0,6 miljoen lager uit dan voorgaand jaar. Hameland 18