Schooljaarverslag (SJV)

Vergelijkbare documenten
Schooljaarverslag (SJV)

Schooljaarverslag (SJV)

Schooljaarplan (SJP)

Schooljaarplan (SJP)

Schooljaarverslag (SJV)

Schooljaarverslag (SJV)

Schooljaarverslag (SJV)

Schooljaarverslag (SJV)

Schooljaarverslag (SJV)

Schooljaarverslag (sjv)

Schooljaarverslag (SJV)

Elk hoofdstuk bevat een conclusie met eventuele actiepunten voor het nieuwe schooljaar.

Schooljaarverslag Schooljaar

Schooljaarverslag

Schooljaarverslag Conclusie en consequenties

de bentetop Kwaliteitszorg Evaluatie jaarplannen op hoofdlijnen

Opbrengsten. Basisschool Pius X

Schooljaarverslag (SJV)

Schooljaarverslag. Ontwikkeling schoolpopulatie

Schooljaarverslag

Schooljaarplan (SJP)

Schoolverbeterplan

Schooljaarverslag (SJV) Schooljaar

Jaarverslag GBS Klim-op Middelstum

RAPPORT VAN BEVINDINGEN KWALITEITSONDERZOEK. Basisschool Adriaan van den Ende

Schooljaarplan obs de Skûle

RAPPORT ONDERZOEK IN HET KADER VAN HET VIERJAARLIJKS BEZOEK OP RKBS ANNE FRANK

Jaarverslag schooljaar Basisschool Maria Goretti

Schooljaarplan (SJP)

Uitkomsten kwaliteitsonderzoek pilot toezicht 2020

Schooljaarverslag. Conclusie en consequenties. Door- en uitstroom: Aantal zittenblijvers : 1 leerling, 4 kleuterverlening

RAPPORT VAN BEVINDINGEN KWALITEITSONDERZOEK. rkbs St. Nicolaas

RAPPORT VAN BEVINDINGEN KWALITEITSONDERZOEK. p.c.b.s. Dr. E.A. Borger

Jaarplan - jaarverslag

VERSLAG VOORTGANGSGESPREK. obs De Fuik

RAPPORT VAN BEVINDINGEN KWALITEITSONDERZOEK. o.b.s. "Prinses Margriet"

Schooljaarverslag SBO De Meerpaal Groningen

Schooljaarverslag (SJV)

RAPPORT ONDERZOEK REKENEN-WISKUNDE PC BASISSCHOOL DE REGENBOOG

Schooljaarverslag (SJV)

Schooljaarverslag (SJV)

Ontwikkelingsperspectief in het basisonderwijs. Maart 2014

RAPPORT VAN BEVINDINGEN. Basisschool t Kwekkeveld

Onderwijskundig jaarverslag

RAPPORT VAN BEVINDINGEN TUSSENTIJDS KWALITEITSONDERZOEK. o.b.s. Westerschool

RAPPORT ONDERZOEK REKENEN-WISKUNDE BASISSCHOOL 'DE TOUWLADDER'

RAPPORT VAN BEVINDINGEN KWALITEITSONDERZOEK. cbs Koningin Juliana

Jaarverslag schooljaar Basisschool Maria Goretti

Schooljaarverslag (SJV)

Onderwijskundig Jaarplan. CBS de Ark September 2013

Schooljaarverslag (SJV)

RAPPORT Onderzoek in het kader van het vierjaarlijks bezoek bij R.K. basisschool De Kemp

analyse van de opbrengsten.

Schoolondersteuningsprofiel. 15QG00 Horizon

Schooljaarplan (SJP)

Rapportage resultatenanalyse

RAPPORT VAN BEVINDINGEN KWALITEITSONDERZOEK. basisschool De Eendracht

Schoolondersteuningsprofiel De Griftschool - 14 oktober 2014

Jaarplan - jaarverslag

RAPPORT ONDERZOEK REKENEN-WISKUNDE KARDINAAL ALFRINKSCHOOL

Jaarverslag schooljaar Basisschool De Violier

Jaarplan De leerkrachten samen eigenaar van het onderwijs Juni 2015

DOELSTELLINGEN EN DOMEINEN

RAPPORT JAARLIJKS ONDERZOEK HET DRIELUIK. BRIN-nummer : 27XJ Onderzoeksnummer : 88304

RAPPORT ONDERZOEK REKENEN-WISKUNDE BASISSCHOOL 'SINT JOZEF'

RAPPORT PERIODIEK KWALITEITSONDERZOEK BASISSCHOOL BEATRIX

RAPPORT VAN BEVINDINGEN. Tussentijds kwaliteitsonderzoek bij. Geref.b.s. Dr. K. Schilder

INHOUDSOPGAVE 2 VOORWOORD EN INLEIDING 3 DOELEN VAN HET ONDERWIJS 4 RESULTATEN VAN HET ONDERWIJS 5 SCORE EINDTOETS 7 UITSTROOM NAAR VO 7

lp o INSPECTIE het ONDERWIJS RAPPORT VAN BEVINDINGEN ONDERZOEK BIJ obs De Gavehoek

RAPPORT VAN BEVINDINGEN KWALITEITSONDERZOEK

U kunt hieronder zien in welke periode welke toets wordt afgenomen.

RAPPORT VAN BEVINDINGEN KWALITEITSONDERZOEK. de J.H. van Daleschool

Inleiding. Wat is kwalitatief goed onderwijs?

RAPPORT ONDERZOEK REKENEN-WISKUNDE DE CHRISTELIJKE BASISSCHOOL DE ONTMOETING

Opbrengsten. Schooljaar

RAPPORT VAN BEVINDINGEN KWALITEITSONDERZOEK. De Berkenhorst

Eind en tussenopbrengsten januari Koningin Wilhelmina School

RAPPORT VAN BEVINDINGEN ONDERZOEK BIJ DE PAPERCLIP

Jaarverslag Jaarplan o.b.s. de Sprenge

INSPECTIE. hetonderwus DEFINITIEF RAPPORT VAN BEVINDINGEN ONDERZOEK BIJ CHRISTELIJKE BASISSCHOOL MAXIMA

RAPPORT VAN BEVINDINGEN TUSSENTIJDS KWALITEITSONDERZOEK. Leeuwenhartschool

Jaarplan - jaarverslag

Maart Leerlingen 57 Ouders Personeel 15/ 16 Aantal respondenten Aantal respondenten Aantal respondenten

Plaats BRIN-nummer Onderzoeksnummer Datum schoolbezoek Rapport vastgesteld te Utrecht op

RAPPORT JAARLIJKS ONDERZOEK BASISSCHOOL DE HOBBEDOB

Schooljaarverslag Zakelijke gegevens

Monitoring en analyse van de opbrengsten SKOR-breed november 2015

RAPPORT VAN BEVINDINGEN KWALITEITSONDERZOEK. Basisschool Podium

RAPPORT ONDERZOEK IN HET KADER VAN HET VIERJAARLIJKS BEZOEK OP OBS NOORDERSCHOOL

RAPPORT ONDERZOEK REKENEN-WISKUNDE OPENBARE BASISSCHOOL NOORDHOVE

Jaarverslag Gbs De Springplank

Schoolondersteuningsprofiel

RAPPORT VAN BEVINDINGEN ONDERZOEK NAAR KWALITEITSVERBETERING BIJ DE DIJSSELBLOEM

RAPPORT ONDERZOEK REKENEN-WISKUNDE BASISSCHOOL ALBERT SCHWEITZER

RAPPORT VAN BEVINDINGEN KWALITEITSONDERZOEK. basisschool De Bornput

RAPPORT ONDERZOEK IN HET KADER VAN HET VIERJAARLIJKS BEZOEK OP BASISSCHOOL DE BOOGURT

DEFINITIEF RAPPORT ONDERZOEK IN HET KADER VAN HET ONDERWIJSVERSLAG OP RKBS HOEKSTEEN

Jaarverslag Naam school: CBS De Ark. Jaarverslag CBS de Ark

RAPPORT Onderzoek in het kader van het vierjaarlijks bezoek bij de Graaf Jan van Nassauschool

RAPPORT VAN BEVINDINGEN TUSSENTIJDS KWALITEITSONDERZOEK. Basisschool De Venser

Transcriptie:

Schooljaarverslag (SJV) 2016-2017 Naam school Katholieke Daltonschool Sint Walfridus Brinnummer 06CI Adres Bazuinslaan 2 / nu: Ter Laan 8 E-mail margreet.deboer@primenius.nl Postcode 9781 HM 9781 HN Website www.walfridus.nl Plaats Bedum Directeur Margreet de Boer Telefoon 050-3015467 Bevoegd gezag Primenius/ J. van Meekeren Datum vaststelling Handtekening directeur M.H. de Boer Handtekening MR P. Hellinga 1

Inhoud Schooljaarverslag 1 Kengetallen 1.1 Leerlingen Gegevens teldatum - Ontwikkeling Prognose 1.2 Personeel Aantal Scholing Ziekteverzuim 1.3 Opbrengsten 1.3.1 Eindopbrengsten 1.3.2 Tussenopbrengsten 1.3.3 Opbrengsten door- en uitstroom 2 Evaluatie schooljaar 2.1 Evaluatie Schooljaarplan Domein 1: Zorg voor Kwaliteit Domein 2: Onderwijs & Leren Domein 3: Zorg & Begeleiding Domein 4: Management & Organisatie Domein 5: Persoonlijke ontwikkelingen en teamontwikkeling 2.2 Overige opmerkingen 3 Bevindingen Belanghebbenden en betrokkenen 3.1 Bevindingen inspectie Uitkomsten Kwaliteitsonderzoek Themaonderzoek etc. 3.2 Waardering personeel Uitkomsten tevredenheidonderzoek/enquête/ri&e/etc. 3.3 Waardering ouders Uitkomsten tevredenheidonderzoek/enquête/ouderpanel/etc. 3.4 Waardering leerlingen Uitkomsten tevredenheidonderzoek/enquête/gesprekken met leerlingen/etc. 3.5 Onderzoeksbevindingen Uitkomsten visitatie/audit/schoolzelfevaluatie/etc. 2

Kwaliteitscriteria 1 Verantwoording Dit schooljaarverslag is een verantwoordingsdocument dat past bij de opdracht tot meervoudig publieke verantwoording, zowel horizontaal (aan de schoolomgeving) als verticaal (bevoegd gezag, overheid/inspectie). 2 Evaluatie Voor team en directie vormt het schooljaarverslag een evaluatieve terugblik op het afgelopen schooljaar: welke resultaten hebben we behaald en wat betekent dat voor onze beleidsvoornemens voor het nieuwe schooljaar. 3 Analyse en actiepunten In elk hoofdstuk zoeken we naar trends, analyseren we gegevens, trekken we conclusies en formuleren we actiepunten voor het nieuwe schooljaar. 4 Kwaliteitscyclus Dit schooljaarverslag maakt deel uit van de kwaliteitscyclus: Schoolplan - Schooljaarplan - Schooljaarverslag. 3

Hoofdstuk 1: Kengetallen 1.1 Kengetallen leerlingen jaar aantal 0,0 0,3 1,2 %weging 01-10-2014 153 148 5 0 3,3 01-10-2015 156 150 6 0 2,6 01-10-2016 171 166 4 1 3.0 Gegevens laatste teldatum landen van herkomst Landen van herkomst Aantal leerlingen Brazilië 1 Nigeria 1 Totaal 2 Schatting overzicht opbouw leerlingenaantallen per leerjaar Leerjaar 1 2 3 4 5 6 7 8 Totaal Aantal ll. Eind 15-16 44 18 24 18 16 23 16 12 171 Aantal ll. start 16-17 15 29 18 24 18 16 23 15 158 Aantal ll. Eind 16-17 44 30 19 26 14 18 16 15 182 Aantal ll.start 17-18 28 31 30 19 27 15 22 16 178 Prognose leerlingaantal Jaar 2013 2014 2015 2016 2017 Aantal 151 150 153 157 163 *Op basis van gemeentelijke prognose (indien beschikbaar) 4

Aantal leerlingen met een eigen leerlijn Leerjaar 1 2 3 4 5 6 7 8 Totaal Rekenen 1 1 Spelling 0 Technisch lezen 0 Begrijpend lezen 0 Aantal leerlingen met Cluster 1 en 2 Categorie 1 2 3 4 5 6 7 8 Totaal Cluster 1 2 2 Cluster 2 0 Aantal leerlingen met diagnose Aspect 1 2 3 4 5 6 7 8 Totaal Dyslexie 1 1 Dyscalculie 1 1 ADHD/ASS 1 2 1 4 Analyse / trends We zien een stijging van aantal leerlingen met een diagnose, met name op de gedragskant. In het kader van passend onderwijs komen er meer leerlingen met een extra ondersteuningsbehoefte binnen het reguliere basisonderwijs. Dit vraagt van leerkrachten, ouders en kinderen een andere manier van kijken en begeleiden naar en van kinderen met extra ondersteuningsbehoeften. Het basiszorgaanbod voor alle leerlingen is een helder pedagogisch-didactisch klimaat waarin gewenst gedrag wordt vastgesteld, geoefend en beloond en ongewenst gedrag genegeerd en zo nodig gecorrigeerd. Conclusies en consequenties voor ons beleid: - Wij gaan door met het ingezette beleid, waarin het gericht aandacht besteden aan het verstevigen van het Daltonprofiel en pedagogisch tact hoog op de agenda staan. - Prioriteiten zijn het komend jaar het loslaten van een gedeelte van de methoden, denken en doen in leerlijnen. Leergesprekken uitbouwen en verdiepen in strategieën en toepassen in breder vlak. Werken aan gepersonaliseerd leren. - Werken aan de versteviging van de sociaal emotionele ontwikkeling van kinderen (vijf fasen van groepsvorming, Rots en Water lessen/goed gedaan borgen) - Meer aandacht besteden aan de digitalisering van het onderwijs. Implementatie Snappet in groep 6/7. 5

- Werken aan verdere professionalisering van het team ( open communicatie, didactisch handelen en het geven en ontvangen van feedback). - Het wegingspercentage is iets gedaald, maar in het kader van het toenemen van aantal diagnoses binnen de school blijft het onze aandacht in het verfijnen van de begeleiding, gericht op ontwikkeling en het denken in haalbare doelen vanuit analyses houden. - Een goed werkend systeem van leerlingbegeleiding, een heldere onderwijszorgstructuur, goede samenwerkingsrelaties en voldoende scholingsmogelijkheden. 6

1.2 Kengetallen personeel Functie wtf Directie IB / zorg 0,3879 Leerkr. 8.0783 OOP 0,8314 Totaal 8,9097 Overzicht relevante Teamscholing / begeleiding 2016-2017 Onderwerp / thema teamscholing Inzet gepersonaliseerd leren Bijeenkomst Zien Bijeenkomst SIDI Bijeenkomst effectieve rekeninstructie Teamcommunicatie Dalton regio conferentie Organisatie Freek Velthausz Maritza Tielbeek Leny Bosmann Maritza Tielbeek Ilonka Waterloo NDV Overzicht relevante individuele scholing / begeleiding 2016-2017 Onderwerp/thema individuele scholing Naam Organisatie Taal coördinator Sanne Hamersma Freek Velthausz Cursus voor Levensbeschouwing en identiteit Silvia de Haan/Job van Onderwijsbureau Meppel Overbeek/Janny Toonder Cursus identiteit coördinator Greetje Bleeker/Margreet de Boer Onderwijsburea Meppel Rots en Water Janet Poelma Minskenwurk Reken coördinator Marjo Kuiper Hanzehogeschool Groningen Cultuur coördinator Marieke Cohen Kunst en cultuur Drenthe Certificaat gymnastiek Marieke Cohen Hanzehogeschool Groningen Zelfsturend leren Sabrina Lem/Tyneke Hogendorp/Sanne Hamersma Saxion Deventer 7

Overzicht ziekteverzuim Gegevens ziekteverzuim onderwijzend personeel 2014-2015 2015-2016 2016-2017 Percentage ziekteverzuim eigen school 6,8 4,0 3,4 Landelijk gemiddelde percentage ziekteverzuim PO *) 4,9 6,6 6,4 *) Gegevens MaetisArdyn Overzicht personele ontwikkeling Overzicht relevante personele ontwikkelingen 2016-2017 -Een pas gestarte leerkracht in groep 7 heeft door persoonlijke omstandigheden m.i.v. 1 januari 2017 haar ontslag ingediend. In november en december heeft groep 7 meerdere invalkrachten gehad. Met ingang van het nieuwe kalenderjaar is er een nieuwe, pas startende leerkracht aangesteld. -De leerkracht van groep 1-2 is door persoonlijke omstandigheden het schooljaar gestart na de herfstvakantie. Tot die tijd is er een invalkracht aangesteld. -De leerkracht van groep 3 heeft na de voorjaarsvakantie een nieuwe baan in Lemmer bij een andere stichting aanvaard. -De leerkracht van groep 5/6 heeft mobiliteit aangevraagd met ingang van het schooljaar 2017/2018. Conclusies en consequenties voor ons beleid: - De personele bezetting blijft wederom aandacht vragen omdat langdurige vervanging, zonder verlenging van dienstverband, de continuïteit in m.n. onderwijskundig opzicht kan bedreigen. We maken ons daarom ook hard om een kwalitatief sterke personele bezetting te behouden om de onderwijskundige lijnen een vervolg te geven. - We blijven insteken op vergroten van professionaliteit en scholing op individueel en op team-niveau. - We blijven werken aan het vergroten van de professionele cultuur. 1.3 Opbrengsten 2016-2017 Hieronder vindt u een totaaloverzicht van de resultaten voor de eindopbrengsten, de tussenopbrengsten en de opbrengsten voor door- en uitstroom van onze school. Voor uitgebreide analyses per onderdeel verwijzen wij naar de trendanalyse van de afzonderlijke toetsen. Alhoewel het m.i.v. dit schooljaar niet langer verplicht is een overzicht van de tussenopbrengsten te geven, kiezen we er voor de volledigheid van het overzicht voor deze gegevens wel op te nemen in dit schooljaarverslag. 8

1.3.1 Eindopbrengsten Doordat de Katholieke Daltonschool Sint Walfridus in 2014-2015 niet langer met Cito-eindtoetsen werkt, is het lastig om een overzichtelijk geheel van de eindopbrengsten te geven. Hieronder geven we het oude overzicht tot en met het schooljaar 2013-2014 en zullen in de nadere analyses de bevindingen van de alternatieve toetsen weergeven. Inspectiekaart Eindtoets School Periode Weergave RKBS St Walfridus (06CI) Uitslag CITO Eindtoets t.o.v. inspectienorm 2013 / 2014 2015/2016 2016/2017 Aantal deelnemende leerlingen 15 Route 8 AMN Aantal leerlingen in leerjaar 8 15 Aantal leerlingen op school 151 Aantal ongewogen leerlingen 147 Percentage gewogen leerlingen 3% Inspectienorm bij Eindtoetsgemiddelde Ongewogen Bovengrens inspectie 538,8 Landelijk gemiddelde 536,8 Ondergrens inspectie 534,8 CITO EINDTOETS 531,3 op of boven bovengrens (goed) op of boven landelijk gemiddelde (voldoende)! op of boven de ondergrens (voldoende) onder de ondergrens (onvoldoende) 9

Niet deelnemende leerlingen Reden*) Aantal 14-15 Aantal 15-16 1 Leerlingen die toelaatbaar zijn tot het praktijkonderwijs of voortgezet speciaal onderwijs. 0 0 0 2 Leerlingen die een lgf-, so of sbo-indicatie hebben en als gevolg van beperkte capaciteiten geheel of 1 0 0 gedeeltelijk zijn losgekoppeld van het reguliere curriculum van de groep. 3 Leerlingen die in groep 7 of 8 zijn ingestroomd. 0 0 0 4 Leerlingen die kort in Nederland verblijven én om die reden het Nederlands niet goed beheersen. 0 0 0 Aantal 16-17 10

Analyse/trends Het schoolresultaat op de AMN Eindtoets van de individuele leerlingen komt overeen met de verwachtingen op grond van de gegevens vanuit het leerlingvolgsysteem. Een leerling is een uitzondering. Uit de gegevens van het LVS komt een VMBO GT/HAVO advies, terwijl uit de AMN eindtoets een VWO advies komt. Het definitief advies is HAVO. Het leer- en leefklimaat in de groep is goed. De leerlingen zijn betrokken. Ze laten elkaar in hun waarde. De sociale vaardigheden van de leerlingen zijn goed te noemen. Er is extra leertijd gestoken in de vakken begrijpend lezen, woordenschat, spelling en werkwoordspelling Aandachtspunten/consequenties t.a.v. beleid: Het ingezette beleid wordt voortgezet. Analyse Midden opbrengsten groep 8 CITO -Omdat we op basis van de verschillende eindtoetsen, achtereenvolgens AMN-Route 8-AMN, geen goede vergelijking kunnen maken, baseren we ons voor onze vergelijking van de resultaten van de voorgaande 3 jaren ook op de gegevens van de Cito M8 toetsen. We zien zowel bij rekenen als bij begrijpend lezen een enorme groei in vaardigheidsscore. CITO M-8 GEGEVENS Jaar Aantal lln. Schoolgroep 2017 15 1 > 88% 0,00 leerlingen 2016 12 1 > 88% 0,00 leerlingen 2015 22 1 > 88% 0,00 leerlingen 2014 15 1 > 88% 0,00 leerlingen 2013 27 1 > 88% 0,00 leerlingen Norm Rekenen en wiskude < 15% 110 15% 106 < 15% 110 15% 106 < 15% 110 15% 106 < 15% 110 15% 106 < 15% 110 15% 106 Gemiddelde VS Norm Begrijpend Rekenen en wiskunde lezen 120.9 < 15% 55 15% 47 113,8 < 15% 55 15% 47 113,5 < 15% 55 15% 47 103,0 < 15% 55 15% 47 112,3 < 15% 55 15% 47 Gemiddelde VS Begrijpend lezen 70,9 52,5 61,5 53,4 55,1 11

Conclusies en consequenties voor ons beleid -We gaan volgend schooljaar door met school breed actief insteken op het afstemmen op leerdoelen, het betekenisvol maken van de leerstof door de doelen in een context te plaatsen, te differentiëren, door met de individuele leerling het leergesprek aan te gaan en door op groepsniveau in te steken op eigenaarschap en verantwoordelijk werken. De didactische aanpak gaan we versterken door collegiale consultatie en klassenbezoeken vanuit directie/mib met insteek op het didactisch handelen van de leerkracht. 12

1.3.2 Tussenopbrengsten 13

Samenvatting analyse en conclusie: In de meeste groepen zijn de tussenresultaten voldoende. Met betrekking tot het AVI lezen zie je dat, met uitzondering van de midden toets groep 3, een score die op of boven de inspectienorm ligt. Het tempo lezen (DMT) behoeft nog wel aandacht, met name in groep 4. De middenopbrengsten van groep 3 en groep 5 waren nog niet voldoende, door extra in te zetten op het tempolezen en het maken van leeskilomerers zitten de eindopbrengsten nu op inspectienorm. De resultaten op begrijpend lezen zitten op of boven de inspectienorm, Dankzij het scherper analyseren van gegevens, de afstemming van het leerstofaanbod in de groepen en het werken aan de verbinding van de inzet van leesstrategieën in andere vakken, is de groei tot stand gekomen. -De resultaten op het gebied van rekenen zijn op of boven de inspectienorm, met uitzondering van groep 5. -In groep 7 is er adaptief getoetst bij drie leerlingen. Op hun eigen niveau zitten deze leerlingen nu op de inspectienorm. Rest van de groep zit boven de inspectienorm. -De spellingsresultaten zijn opvallend. In de groepen 3,4 en 5 zijn deze resultaten onder de inspectienorm. Consequenties voor ons beleid -In samenwerking met de taal coördinator gaan we kijken hoe we het lees/taalonderwijs op een andere manier vorm kunnen gaan geven, zodat we het leesplezier en de motivatie gaan vergroten bij de leerlingen. Meer leesplezier en motivatie leidt tot hogere opbrengsten. Spelling nemen we hier in mee. -Doorgaan met de ingezette lijn voor Begrijpend Lezen en verder gaan met het inzetten van de leesstrategieën in alle andere vakken en het toepassen van deze strategieën in andere vakken (verbinding maken). -Doorgaan met het denken en werken in doelen i.p.v. de methodes te volgen. Vanuit de analyses het planmatig en doelgericht handelen vergroten. -Het ingezette beleid rond versterken van klassenmanagement, didactisch handelen, collegiale consultatie gericht op plannen van leerstof en het structureel analyseren van toetsen continueren. -Hulpplannen zorgniveau 3 continueren en het analyses aanscherpen. 14

1.3.3 Opbrengsten door- en uitstroom Onderdeel 14-15 15-16 16-17 Aantal leerlingen met een eigen leerlijn dat tussendoelen haalde 3 3 1 % leerlingen dat op 1 oktober 12 jaar of ouder is (indicatie max. 5%) 2,6% 0,6 1,1% Percentage leerlingen dat na 3 jaar VO functioneert volgens advies (indicatie inspectie: na 3 jaar maximaal 25% op- of afgestroomd) Is niet voldoende in beeld omdat een aantal VO scholen geen info verstrekt. Hierdoor kunnen we geen betrouwbaar beeld geven. Is niet voldoende in beeld omdat een aantal VO scholen geen info verstrekt. Hierdoor kunnen we geen betrouwbaar beeld geven. Is niet voldoende in beeld omdat een aantal VO scholen geen info verstrekt. Hierdoor kunnen we geen betrouwbaar beeld geven. Percentage kleuterverlengers groep 1-2* (indicatie inspectie: maximaal 12%) 0% 4.2% 0% Percentage zittenblijvers in groep 3-8* (indicatie inspectie: maximaal 3%) 4,2% 1.8% Nog niet bekend Samenvatting analyse en conclusies: - We streven er in ons onderwijsaanbod naar om de kinderen zo lang mogelijk met het groepsaanbod en de groepsinstructie mee te laten doen. De inzet van individuele leerlijnen proberen we zo laat mogelijk in te zetten om zo vanuit de passende perspectieven streefdoelen van minimaal eind groep 6 te kunnen behalen. - Kinderen met een leerachterstand die kleiner of groter is dan 10 leerstofmaanden(achterstand of ontwikkelingsvoorsprong), worden geplaatst in zorgniveau 2 of zorgniveau 3. Dit wordt beslist door het beslisschema Visie op hulpplannen, gemaakt door het ondersteuningsteam van Primenius. - Kinderen met een leerachterstand die groter is dan 10 leerstofmaanden, worden na overleg met een externe deskundige, zoals de orthopedagoog van de stichting, losgekoppeld van de groep. Voor die leerlingen wordt met een individuele leerlijn met een ontwikkelingsperspectief gewerkt. 15

Consequenties voor ons beleid: - Doorgaan met het ingezette beleid. - Vanuit de ontwikkelingen naar gepersonaliseerd onderwijs, nadenken over clusteren van instructietijden in de groepen om zo de bereikbaarheid van de leerstof voor de individuele leerling mogelijk te maken. 16

Hoofdstuk 2: Evaluatie Schooljaar 2016-2017 2.1 Evaluatie Schooljaarplan Domein 1. Zorg voor kwaliteit Acties Gewenst resultaat Evaluatie einde schooljaar vervolgacties 1 Dalton boek Een Daltonboek, aangepast aan de nieuwe visitatie. 2 Digitalisering Informatieverstrekking IPads, scholing en invoering 80-100% De Dalton coördinator heeft bij een andere Stichting een baan aanvaard. Hierdoor zijn de taken van de Dalton coördinator niet tot nauwelijks opgepakt. Komend jaar zal dit weer worden opgepakt. Plan van aanpak is geschreven door de ICT coördinatoren. Teamvergaderingen betreffende het beleidsplan zijn gevoerd. Visie op ICT is hierin besproken. Pilot gestart in groep 5/6 met behulp van Snappet. Invoering 80 100% is niet gehaald. Het verstevigen van ons Daltononderwijs met groep doorbrekend en meer zelfsturend onderwijs binnen het format van onze stichting. Nieuwe coördinator Dalton aanstellen. Uitbreiding invoering IPads als ondersteuning bij het gepersonaliseerd en zelfsturend Daltononderwijs. Implementatie Snappet. Deze zal vervolgd worden in groep 6/7. In het nieuwe schooljaar wordt gestart met een zakelijke ouderavond (31-10 a.s.)met betrekking tot Snappet/IPads voor alle ouders. Het doel is om dit schooljaar in meerdere groepen met Snappet te starten 3. Didactisch handelen 80 % van het didactisch handelen van de leerkracht moet voldoende zijn (didactisch handelen) Aandachtspunten: *Effectieve instructie *Toepassen van vakdidactische principes/werkvormen *Afstemmen van het onderwijsaanbod *Actieve betrokkenheid stimuleren Tijdens klassenbezoeken zien we een diversiteit in het didactisch handelen. Gepersonaliseerd leren is in ontwikkeling, maar verdient nog de nodige aandacht. Inzet Erna Damhof Instructie en gepersonaliseerd leren Leerlijnen Leergesprekken Coöperatief leren Collegiale consultaties Domein 2. Onderwijs en leren Acties Gewenst resultaat Evaluatie einde schooljaar vervolgacties 17

1 Implementatie Rots en Water 2 Werken volgens de methodische en cognitieve leerlijnen Rots en Waterschool Alle leerkrachten zijn bekend met de leerlijnen en passen dit toe in de lessen. Er zijn nu drie leerkrachten bevoegd als trainer. Er worden R&W lessen in de groepen gegeven volgens plan. Er is een werkgroep Rots en Water (Tyneke/Janet) Nog niet alle leerkrachten hebben de durf om de methodes los te laten. Leerlijnen zijn binnen een teamvergadering besproken en uitgedeeld. Pilot Snappet in groep 5/6 Klasseplan in groep 5/6 Voor schooljaar 2017-2018 de lessen plannen in het schoolplan/teamtraining voor alle leerkrachten. Aanstellen van een R&W coördinator. Het predicaat Rots en Waterschool aanvragen. Training voor Rots en Water trainer voor enkele leerkrachten. Stappen zetten in gepersonaliseerd leren met ondersteuning van ipads volgens fasen schema stichting in schooljaar 2017-2018 het behalen van fase 3. Ondersteuning van Erna Damhof 3 Vormgeven leerproces zelfsturend leren in het kader van gepersonaliseerd leren. Met alle leerlingen worden tenminste 2x leergesprekken per jaar gevoerd waarbij ook de leerdoelen worden besproken. Leergesprekken worden gevoerd. Het vergroten van het bepalen van eigen leerdoelen kan meer. Ook ondersteuning van Saxion gehad bij het zelfsturend maken van de lessen. Het traject Saxion is nu afgerond. Werkgroep zelfsturend leren gaat dit nu vormgeven. Domein 3. Zorg & Begeleiding Acties Gewenst resultaat Evaluatie einde schooljaar vervolgacties Stappen zetten in de fasen naar gepersonaliseerd en zelfsturend leren: eigenaarschap meer bij de leerlingen Leergesprekken voeren en bepaling leerdoelen door de leerling. We zetten in op rekenen in combinatie met Snappet en Klasseplan in groep 6 en 7. 1 Zelfsturend leren Effectieve professionalisering van leerkrachten in het basisonderwijs in het bevorderen van zelfsturend leren van leerlingen 2 Leerlijnen het realiseren van hogere/doelgerichte onderwijsopbrengsten D.m.v. de begeleiding van Saxion is dit traject gevolgd en uitgevoerd. Door het vertrek van de dalton coördinator zijn er activiteiten van implementatie blijven liggen. Deze zullen in het nieuwe schooljaar worden opgepakt. Door het clusteren van opdrachten volgens de leerlijnen als voorbereiding op een digitale methode zijn de onderwijsopbrengsten doelgerichter en verhoogd. Stappen zetten in de fasen naar gepersonaliseerd en zelfsturend leren: eigenaarschap meer bij de leerlingen Aanstellen Dalton coördinator. Activiteiten betreffende zelfsturend leren doorvoeren. Leerlijnen en leerdoelen op elkaar afstemmen. Continueren van deze manier van werken met ondersteuning van ipads. 18

3 Verdieping in analyseren Beheersen van het analyseren en de vervolgstappen kunnen zetten 4 Zorg en begeleiding De nieuwe leerkrachten staan achter de visie van de school en vullen hun onderwijs in de groep ook zodanig in. In een teamvergadering zijn de leerlijnen uitgedeeld en besproken, leerkrachten hebben kennis van de leerlijnen. In groep 8 zijn ze gestart om meer vanuit de doelen te werken. Het analyseren wordt beheerst. De vervolgstappen worden gezet. De nieuwe leerkrachten staan achter de visie en vullen dit met de nodige ondersteuning en begeleiding in de groep in. Domein 4. Management en Organisatie Acties Gewenst resultaat Evaluatie einde schooljaar vervolgacties 1 Voortgang MOOI als ontwikkelingsdocument 2 Informatievoorziening schoolbreed 3 Doorgaan met ingezette beleid professionele cultuur Leerkrachten gebruiken MOOI als ontwikkelingsdocument: POP s schrijven Resultaat waarderingslijsten - Functionerings- en beoordelingsgesprekken. Heldere communicatie met ouders en school Verder openstellen ouderportaal Parnassys Dalton informatie delen Groepsberichten Een professionele cultuur: Feedback geven en ontvangen Alle ontwikkelingen worden nog niet vermeld. Het is de verantwoordelijkheid van de leerkrachten zelf. Het blijft een aandachtspunt Communicatie naar buiten toe is te uitgebreid. Voor ouders te veel via verschillende schijven. Ouderportaal wordt veelvuldig gebruikt. Traject communicatie met team is opgestart met externe instantie. Het team is een traject gestart met betrekking tot communicatie. Domein 5. Persoonlijke Ontwikkeling / Teamontwikkeling (scholing en begeleiding) Acties Gewenst resultaat Evaluatie einde schooljaar vervolgacties 1 Bekwaamheidsdossier verder ontwikkelen Alle personeelsleden beschikken over een up to date bekwaamheidsdossier Door nog niet iedereen wordt zijn/haar dossier in MOOI actueel gehouden. Het analyseren borgen en verdiepingsslagen blijven maken in het schooljaar 2017-2018 in het doelgericht en planmatig handelen. M.i.v. het nieuwe schooljaar blijft de leerkracht van groep 4. En worden er 4 nieuwe leerkrachten aangetrokken. Deze zijn op basis van visie van de school aangenomen en zullen worden begeleid en ondersteund door IB en OOT. Voortgang MOOI in het schooljaar 2017-2018 als ontwikkelingsdocument blijven bevorderen. Alle leerkrachten houden dit bij. De nieuwe leerkrachten meenemen in het proces van MOOI Team map met afspraken in BRIN Terug naar een compleet Walfridusbericht inclusief groepsmededelingen. Traject communicatie met I. Waterloo zal worden vervolgd. Verstevigen professionele cultuur: verdiepingsslag maken in het geven en ontvangen van feedback. Traject wordt doorgezet. Bekwaamheidsdossier bij houden voor 100% van de leerkrachten. 19

2 Individuele scholing Cursussen met goed gevolg doorlopen Kennisoverdracht is geschied van de cursussen/bijeenkomsten welke leerkrachten doorlopen hebben. Reken coördinator en Identiteit coördinator hebben hun diploma behaald. Een leerkracht is nu gym bevoegd. En gaat door met opleiding cultuur coördinator. Drie leerkrachten hebben hun certificaat levensbeschouwing behaald. De taal coördinator gaat door met haar opleiding. 3 Zelfsturend leren Effectieve professionalisering van leraren in het basisonderwijs in het bevorderen van zelfsturend leren van leerlingen Scholing en begeleiding Saxion is voltooid. Saxion heeft klassenbezoeken in groep ½ - 5/6 en 8 gedaan en feedback gegeven. Voor en na- meting gedaan. Bevorderen scholing. Inhoudelijk binnen team meer hierover in gesprek/ van elkaar leren. Als school met een nieuw aan te stellen dalton coördinator zal het zelfsturend leren een vervolg krijgen ook in de andere groepen. 2.2 Overige opmerkingen Het aannamebeleid is aangescherpt. Van de sollicitanten voor de interne en open vacatures worden stichtingseisen gesteld o.a. op het gebied van identiteit. De tijdelijke leerkrachten moeten opnieuw solliciteren naar hun functie. Door te voldoen aan de stichtingseisen zijn de tijdelijke banen omgezet in vast. De MIB er Beika Vrieling blijft ook komend jaar in Bedum. De school gaat wederom verhuizen, van een tijdelijke huisvesting aan Ter Laan 8 te Bedum terug naar de school aan de Bazuinslaan. Deze is in week 51 (dec. 2017) aardbevingsbestendig verbouwd en herbouwd. 20

Hoofdstuk 3: Waardering belanghebbenden en betrokkenen 3.1 Waardering Inspectie Op 21 september 2015 heeft de inspectie een kwaliteitsonderzoek verricht op onze school. Een rapport met bevindingen kunt u vinden op www.onderwijsinspectie.nl Dit rapport beschrijft de oordelen van de inspectie over de kwaliteit van het onderwijs op de Katholieke Daltonschool Sint Walfridus. Daarnaast heeft de inspectie aan de school en het bestuur gevraagd haar eigen kwaliteit te beoordelen en dat samen met de oordelen van de inspectie te vertalen naar de ontwikkelingsrichting van de school. Hieronder geeft het bestuur haar reactie: Het conceptrapport is gelezen en in vergelijking met de 'oude' rapportages is dit rapport veel plezieriger om door te nemen. De nieuwe aanpak is ook een goede verbetering. Het concept is helder, bondig en overzichtelijk en komt na verduidelijking overeen met de rapportage van de dag. De bevindingen uit het onderzoek worden zeker betrokken bij de verdere ontwikkeling van de school : Na het bezoek van de inspectie zal onze focus meer verlegd worden naar de didactische vaardigheden van de leerkrachten. Leren kijken naar hun eigen kwaliteiten. Deze toepassen in de groep. Elkaars kwaliteiten gebruiken. Daarbij loslaten van de methoden, zelf minder aan het woord zijn en meer verantwoordelijkheid en zelfstandigheid neerleggen bij de kinderen. Dit zijn voorwaarden voor gepersonaliseerd leren. Werken volgens leerlijnen hoort hier bij. De eindresultaten zijn in principe voldoende. Vanuit de analyse van de gegevens van de toetsen, is de trend het versterken van de resultaten begrijpend lezen, rekenen en studievaardigheden merkbaar. Deze trend willen we doorzetten. Tegelijkertijd zien we dat de leerkrachten de informatie uit de analyses nog onvoldoende benutten/gebruiken voor planmatig en doelgericht handelen. Gezien onze populatie kunnen de opbrengsten hoger. Speerpunten voor alle vakken blijven: scherp analyseren en werken aan doelen. Verschillende aanpakken uitproberen en deze ook weer dieper analyseren en evalueren. De Katholieke Daltonschool Sint Walfridus heeft haar kwaliteit op orde en de inspectie handhaaft het basisarrangement. De cognitieve eindresultaten zijn voldoende. De leraren bieden een breed, eigentijds en op de kerndoelen gebaseerd aanbod. De leraren nemen regelmatig toetsen af, maar benutten de informatie daaruit nog onvoldoende voor planmatig en doelgericht handelen. De kwaliteit van het didactisch handelen verschilt tussen leraren en is schoolbreed niet voldoende. 21

Leraren, leerlingen en ouders zijn tevreden over de school en voelen zich veilig. Het team wil graag werken aan kwaliteitsverbetering. Conclusies en consequenties voor ons beleid: - In september 2015 heeft de inspectie de school opnieuw het basisarrangement gegeven op basis van voldoende tussen- en eindopbrengsten. De school is dit bezoek vanuit de pilot veranderend inspectiekader bezocht. - Wij gaan door met het ingezette beleid, waarin we gericht aandacht besteden aan de ik doelen, de kind leergesprekken (reflectie en verantwoordelijkheid), het verstevigen van het Dalton klassenmanagement en het verbeteren van het Daltonboek (borging). - Werken aan verdere professionalisering van het team. - Doorgaan met werken aan open communicatie en het geven en ontvangen van feedback. - Collegiale consultatie richten op plannen van leerstof en denken in doelen en het meer loslaten van het volgen van de methoden. - Doordat de opbouw van de methodeleerlijn van Rekenrijk te divers is en we volgend jaar verwachten over te stappen op een digitale methode, gaan we nog meer insteken op de leerlijnen en leerdoelen. - Ook voor taal-spellingonderwijs steken we meer in op het aanbieden van strategieën. - Na de implementatie van ZIEN en de methode Goed gedaan, gaan we door met het werken aan de sociaal-emotionele ontwikkeling van de kinderen en het sociale klimaat in school. Drie leerkrachten zijn inmiddels opgeleid en gecertificeerd voor Rots en Water. De lessen zijn een onderdeel van ons lesprogramma en het komend jaar wordt er een coördinator R&W aangesteld. - We streven er in ons onderwijsaanbod naar om de kinderen zo lang mogelijk met het groepsaanbod en de groepsinstructie mee te laten doen. De inzet van individuele leerlijnen proberen we zo laat mogelijk in te zetten om zo de streefdoelen van minimaal eind groep 6 te kunnen behalen. - Kinderen met een leerachterstand die kleiner is dan 10 leerstofmaanden, werken volgens het groepsplan op de minimumlijn binnen de groep. Het gaat m.n. om kinderen met reken- of taalproblematiek. - Kinderen met een leerachterstand die groter is dan 10 leerstofmaanden, worden na overleg met een externe deskundige, zoals de orthopedagoog van de stichting, losgekoppeld van de groep. Voor die leerlingen wordt met een individuele leerlijn met een ontwikkelingsperspectief gewerkt. - Kinderen die een ontwikkelingsvoorsprong hebben die kleiner is dan 10 leerstofmaanden, werken volgens het groepsplan met extra aanbod binnen de groep. - Kinderen die een ontwikkelingsvoorsprong hebben die groter is dan 10 leerstofmaanden, krijgen hun instructie en verwerkingstijd in de hogere jaargroep. Bij deze kinderen wordt ook Levelwerk ingezet. Het gaat hier m.n. om het vakgebied rekenen. - De reikwijdte van ons klassenmanagement bepaalt de mogelijkheden van begeleiden van kinderen met hun onderwijsbehoeften. 22

3.2 Waardering personeel Datum peiling Mei 2017 Instrument(en) Scholen met succes Percentage respons 92% Relevante uitkomsten Medewerkers geven de school een gem. rapportcijfer van 6,36. Bij de vorige peiling in 2014 was dit 7,60. De medewerkers zijn o.a. tevreden over het functioneren van de OR, het uiterlijk van het gebouw, mogelijkheden om in eigen tempo te werken, contact met de leerlingen en de informele contacten met de ouders. Naast deze pluspunten, zijn er ook verbeterpunten. Deze zijn o.a. de vervanging bij afwezigheid,benutten mogelijkheden ICT, werkdruk, interne informatiestromen, communicatieve vaardigheden van de directeur en sfeer in het team. Conclusies en consequenties voor ons beleid: Aan de informatiestromen zowel extern als intern wordt gewerkt. Ouderportaal Parnassys is ingevoerd en wordt veelvuldig gebruikt. Wel is gebleken dat de informatie met groepsberichten en Walfridusberichten teveel voor ouders is, Vandaar dat we weer teruggaan naar een wekelijke nieuwsbrief. (groepsberichten en Walfridusberichten samen.) Als team zijn wij al gestart met een extern begeleider, Ilonka Waterloo. De begeleiding moet er aan bijdragen dat er een verdere basis wordt gelegd voor een professionele cultuur. Er wordt aandacht besteed aan teamvorming en samenwerking. Het proces moet bij de leerkrachten leiden tot eigenaarschap. En dan niet alleen voor de eigen groep, maar voor de school als geheel. De directeur wordt begeleid in de richting van een meer eigentijdse directievoering. In de praktijk betreft dat het doelgericht en zakelijk aansturen van deze school, als onderdeel van haar taak als clusterdirecteur van drie scholen. 3.3 Waardering ouders Datum peiling April 2017 Instrument(en) Scholen met succes Percentage respons 58% 23

Relevante uitkomsten Gemiddeld rapportcijfer van 7,55. Landelijk is dit een 7,57 Bij ouders worden als sterke punten genoemd: inzet en motivatie leerkrachten (99%), mate waarin de leerkracht naar ouders luistert (98%), aandacht voor gymnastiek (92%) en hygiëne en netheid binnen de School (89%). Maar ook zaken als veiligheid op het plein, aandacht voor normen en waarden en duidelijkheid van de schoolregels worden genoemd. Uiteraard zijn er ook verbeterpunten. Vanuit de ouders wordt genoemd dat de veiligheid op weg naar school verbeterd kan worden (47%), dat de opvang bij afwezigheid van de leerkracht (47%) en het overblijven tussen de middag (30%) verbeterd kan worden, dat er meer speelmogelijkheden op het plein wenselijk is (45%). Ouders zouden ook de informatievoorziening over de school verbeterd willen zien (20%). Conclusies en consequenties voor ons beleid: Op gebied van communicatie verbeteren we de informatievoorziening over het kind en de school. De groepsberichten en Walfridusberichten gestart in de vorm van maandbrieven zullen weer een wekelijkse nieuwsbrief worden. De verkeerssituatie zal in het nieuwe schooljaar (rond de jaarwisseling) weer gewijzigd worden. Net als de speelmogelijkheden. We zullen dan de tijdelijke huisvesting verlaten en weer terug komen in onze ver- en herbouwde school aan de Bazuinslaan. M.i.v. schooljaar 2017-2018 beginnen we met een vijf-gelijke dagenmodel, waarbij we overblijven in onze eigen groepen. De opvang bij afwezigheid van de leerkracht hopen we te kunnen ondervangen door binnen onze stichting meer leerkrachten aan te trekken in de vervangingspool. 3.4 Waardering leerlingen Datum peiling April 2017 Instrument(en) Scholen met succes Percentage respons 100% (alle leerlingen groep 5 t/m 8) Relevante uitkomsten Gemiddeld rapportcijfer van 7,89. Landelijk is dit een 8.1. Bij leerlingen komen als pluspunten naar voren dat de juffen aardig gevonden worden, de mate 24

van veiligheid in school en de waardering gymles en uitstapjes met de klas. Daarbij wordt ook genoemd dat leerlingen vinden dat ze veel leren op school. Ook waarderen de leerlingen dat juf/meester goed luistert en je laat uitspreken. Leerlingen vinden het een minpunt dat er invalleerkrachten zijn. Ook willen leerlingen dat het rustig is in de klas en het overblijven leuk is. De waardering voor verschillende vakken ( Taal 29% - Levensbeschouwelijke vorming en godsdienst 23%)is laag. Conclusies en consequenties voor ons beleid: Door veel wisselingen van leerkrachten (Een pas gestarte leerkracht in groep 7 heeft door persoonlijke omstandigheden m.i.v. 1 januari 2017 haar ontslag ingediend. In november en december heeft groep 7 meerdere invalkrachten gehad. Met ingang van het nieuwe kalenderjaar is er een nieuwe, pas startende leerkracht aangesteld. De leerkracht van groep 1-2 is door persoonlijke omstandigheden het schooljaar gestart na de herfstvakantie. Tot die tijd is er een invalkracht aangesteld. De leerkracht van groep 3 heeft na de voorjaarsvakantie een nieuwe baan in Lemmer bij een andere stichting aanvaard. Hier werd ook een nieuwe leerkracht ingezet) heeft dit onrust gebracht in de school voor de leerlingen, leerkrachten en ouders. Dit heeft geleid tot ouderavonden, ondersteuning vanuit het bestuur, externe begeleiding en plannen van aanpak voor de desbetreffende groepen. In het nieuwe jaar zal er stevig ingezet worden op de groepsvorming en de externe begeleiding moet er aan bijdragen dat er een verdere basis wordt gelegd voor een professionele cultuur. Ook zullen we stappen zetten in de fasen naar gepersonaliseerd en zelfsturend leren: eigenaarschap meer bij de leerlingen leggen. Leergesprekken voeren en bepaling van de leerdoelen op allerlei leergebieden door de leerling. M.i.v. schooljaar 2017-2018 beginnen we met een vijf-gelijke dagenmodel, waarbij de leerlingen overblijven in hun eigen groep bij de eigen leerkracht. 3.5 Waardering externe visitatie/audit Datum peiling 24 11-2015 Instrument(en) Dalton visitatie X Licentie voor vijf jaar verlengen Maximaal één onvoldoende kernwaarde inclusief realisering aanbevelingen vorige visitatie ontwikkeling nr kernwaarden O V 0 Realisering aanbevelingen vorige visitatie * X 1 Vrijheid in gebondenheid / Verantwoordelijkheid en vertrouwen X 2 Zelfstandigheid X 3 Samenwerking X 4 Reflectie X 5 Effectiviteit- doelmatigheid X 25

6 Borging X * niet van toepassing bij licentieverlening Aanbeveling Nr.1 Omschrijving Er is veel vertrouwen van leerkrachten naar leerlingen. We zien zeer zelfstandige leerlingen. Kortom een prima voorwaarde om nu meer los te laten en meer richting leerling gestuurd onderwijs te gaan: - Bespreek met elkaar wat daarin het einddoel is van de school. - Maak gebruik van collegiale consultaties. - Spreek elkaar hierop aan, jullie kunnen nog veel meer van elkaar leren. Nr. 2 Aansluitend op aanbeveling 1: - Leer de leerlingen zelf te plannen. - Laat leerlingen meepraten, meebeslissen in bijv. een klassenvergadering en leerlingenraad. 26