Raadsvoorstel *Z039CC83AD7* Aan de raad Documentnummer : INT-17-33437 Afdeling : Ruimte Onderwerp : Vaststellen procesafspraken m.b.t. marktconsultatie zeehaven De Pijp en het document Marktconsultatie zeehaven De Pijp Inleiding In december 2015 heeft de gemeenteraad, in het kader van de brede (her)oriëntatie voor een duurzaam beheermodel voor haven De Pijp, het uitgangspunt vastgesteld om te komen tot een verzelfstandiging van de Beverwijkse haven. Op basis daarvan heeft het college de afgelopen periode stappen gezet om deze verzelfstandiging voor te bereiden. Naast het houden van gesprekken met bedrijven en belanghebbenden maakte ook het opstellen van het document Marktconsultatie zeehaven De Pijp een belangrijk onderdeel uit van deze voorbereiding. Voorliggend voorstel voorziet in de vaststelling door de raad van de procesafspraken inzake de marktconsultatie zeehaven De Pijp en het document Marktconsultatie zeehaven De Pijp. Het document Marktconsultatie is de eerste bouwsteen om te komen tot verzelfstandiging van de Beverwijkse zeehaven. Verder vraagt het college aan de raad om zijn wensen en bedenkingen op het concept-document Marktconsultatie zeehaven De Pijp te uiten en deze ter kennis van het college te brengen. Het college houdt vervolgens rekening met deze eventuele reacties bij het omzetten van het concept-document Marktconsultatie zeehaven De Pijp in een definitief document. Dit document wordt vervolgens aangeboden aan geselecteerde marktpartijen, met een gelijktijdige publicatie over de consultatie. In dit voorstel wordt tot slot aan uw raad voorgesteld om bij de Voorjaarsnota een extra budget ad 40.000 beschikbaar stellen om de kosten die met het traject van de verzelfstandiging gemoeid zijn te kunnen dekken. Relatie met collegeprogramma Onder het speerpunt een kloppend stadshart zet het college in op ruimte voor stad en dorp. Ten aanzien van de Beverwijkse haven De Pijp richt men zich o.a. op het vaststellen van een beheervorm voor de haven. Relatie met gemeentebegroting / budgetregels De baten en lasten van de haven staan in de gemeentebegroting in programma 2 Verkeer, vervoer en waterstaat in taakveld 2.4. Economische havens en waterwegen. De opbrengst kadegeld staat in de programmabegroting in programma 0 Bestuur en ondersteuning in taakveld 0.64 Belastingen overig. Ten behoeve van het verzelfstandigingstraject maakt de gemeente op verschillende onderdelen gebruik van externe advisering/begeleiding. Denk hierbij onder meer aan het opstellen en ontwerpen van het document Marktconsultatie zeehaven De Pijp, de inzet van de gemeentelijke onderhandelaar, het vervolgonderzoek over de staat van onderhoud van de maritieme infrastructuur.
De verwachting is dat de kosten hiervoor in 2017 40.000 bedragen. Hiervoor is geen dekking binnen de huidige exploitatielasten van taakveld 2.4 Economische havens en waterwegen. Aan de raad wordt voorgesteld om een incidenteel budget van 40.000 beschikbaar te stellen ten laste van de algemene middelen en dit bij de voorjaarsnota in de begroting van 2017 te verwerken. Relatie met regionale samenwerking / MRA De haven is onderdeel van het Noordzeekanaalgebied, waar intensief wordt samengewerkt met andere gemeenten en havenbeheerders. Eerdere besluiten / bestaand beleid / nieuw beleid Discussienota duurzaam beheer Haven De Pijp, januari 2015 (INT-14-14406). Duurzame toekomst haven De Pijp verzelfstandiging (INT-15-21859). Motivering voorgesteld besluit De gemeenteraad heeft zich in de vergadering 17 december 2015 uitgesproken over het uitgangspunt van de verzelfstandiging van de Beverwijkse haven De Pijp. Aan dit besluit lag de uitspraak van de raadscommissie uit januari 2015 ten grondslag dat het huidige beheermodel van de Beverwijkse haven toe is aan een heroverweging. Er is destijds gesteld dat bij deze heroverweging aandacht dient te zijn voor het beperken van kosten, van financiële en organisatorische risico s en het behoud van de havenfunctie op de lange termijn. Het achterstallig onderhoud, tekorten en risico s in de exploitatie en het kwetsbare beheer van het havencomplex, waren ook in 2002 de aanleiding voor het besluit tot verzelfstandiging. Op basis van het raadsbesluit uit december 2015 is de ambtelijk organisatie gestart met gesprekken met marktpartijen (Haveninterviews) om deze verzelfstandiging voor te bereiden. In het voorbereidingstraject neemt het document Marktconsultatie zeehaven De Pijp een belangrijke plek in. Het betreffende document moet worden gelezen als een uitnodiging van de gemeente Beverwijk voor een marktconsultatie om te komen tot ideeën hoe de verzelfstandiging van de zeehaven De Pijp kan worden vorm gegeven en welke rol marktpartijen daarin kunnen vervullen. Middels dit voorstel wordt uw raad gevraagd in te stemmen met de procesafspraken inzake het houden van een marktconsultatie voor zeehaven De Pijp en het document Marktconsultatie zeehaven De Pijp. Het Marktconsultatie zeehaven De Pijp is de eerste bouwsteen om te komen tot verzelfstandiging van de Beverwijkse zeehaven. Marktconsultatie De marktconsultatie is een georganiseerde informatie-uitwisseling tussen de gemeente Beverwijk en belanghebbende partijen. Het doel is daarbij de markt uit te nodigen c.q. uit te dagen om met eigen oplossingen en ideeën te komen over de beoogde verzelfstandiging van de haven en het borgen van de duurzame toekomst van zeehaven De Pijp. Hierover kan tijdens de markconsultatie met partijen overleg worden gevoerd. Ook kan bijvoorbeeld worden gesproken over zaken als eisen en contract- en gunningvoorwaarden. Ten aanzien van de duur van de marktconsultatie wordt op dit moment uitgegaan van een periode van 8 weken. Aan de hand van de opgedane informatie en inzichten uit de marktconsultatie kan de gemeente de haalbaarheid en de randvoorwaarden vaststellen en daaraan invulling geven bij het opstellen van een eigen alomvattend plan voor haven De Pijp. Daarbij zal de gemeente ook proberen te bepalen of en zo ja welke aanbestedingsprocedure moet worden gevolgd. Onderstaand worden de belangrijkste elementen uit het Marktconsultatie zeehaven De Pijp puntsgewijs toegelicht, waarbij in grote lijnen de hoofdstukindeling van het document wordt gevolgd. INT-17-33437 pagina 2
Aanleiding en overwegingen De gemeenteraad heeft in de vergadering 17 december 2015 geconcludeerd dat de bestaande beheerstructuur voor de Beverwijkse (zee)haven De Pijp niet langer voldoet aan de (technische, operationele en economische) wensen en eisen. De Pijp is te klein, de exploitatie brengt teveel risico s met zich mee en de gemeente is onvoldoende in staat gebleken om de slag naar een professioneel en duurzame beheerde haven in eigen beheer vorm te geven. De gemeente Beverwijk wil deze structuur aanpassen door de zeehaven, met de beperkte schaalgrootte, te laten overgaan in een grotere structuur. De verzelfstandiging van de Beverwijkse zeehaven maakt het mogelijk de taakvelden beheer, onderhoud en exploitatie buiten de gemeentelijke organisatiestructuur te plaatsen. De gemeente zoekt daartoe een professionele organisatie aan wie de betreffende bevoegdheden, rechten en verplichtingen kunnen worden overgedragen. Marktconsultatie Het document Marktconsultatie zeehaven De Pijp is een bouwsteen voor het houden van een marktconsultatie met geselecteerde marktpartijen. We halen informatie en inzichten op in de markt als input voor een alomvattend plan hoe de verzelfstandiging van de zeehaven De Pijp kan worden vormgegeven en welke rol marktpartijen daarin kunnen vervullen. Het document Marktconsultatie zeehaven De Pijp, waarin gemeentelijke uitgangspunten als ook feiten en cijfers over de haven zijn beschreven, fungeert daarbij als onderlegger Met de geselecteerde marktpartijen worden gedoeld op die partijen die in het voorbereidingstraject, bijv. tijdens de Haveninterviews, te kennen hebben gegeven in meer of mindere mate betrokken te willen worden bij het vormgeven van de duurzame toekomst van zeehaven De Pijp. Het college stelt voor om de betreffende marktpartijen bij de marktconsultatie te betrekken en hen daartoe een exemplaar van het document Marktconsultatie zeehaven De Pijp aan te bieden. Gelijktijdig met het beschikbaar stellen van het document Marktconsultatie zeehaven De Pijp aan de geselecteerde marktpartijen, zal de gemeente Beverwijk een algemene publicatie plaatsen dat de marktconsultatie plaatsvindt. Andere belangstellenden worden daarbij ook in de gelegenheid gesteld een document Marktconsultatie zeehaven De Pijp op te vragen. Uitgangspunten De gemeente Beverwijk heeft een eigen wensbeeld inzake de verzelfstandiging en enkele uitgangspunten geformuleerd. Dit schetst het beeld dat de gemeente Beverwijk voor ogen heeft voor een duurzame toekomst van de zeehaven. Kort gezegd is het gemeentelijk streefbeeld voor zeehaven De Pijp dat het een haven is met een scherpe focus, een slagvaardige en flexibele organisatie die op een duurzame wijze de ontwikkeling van het havenbedrijfsleven en de werkgelegenheid in Beverwijk bevordert waarbij de huidige signatuur van De Pijp behouden blijft. Met de bestaande signatuur wordt gedoeld op de door veel betrokkenen gewaardeerde dienstgerichte, slagvaardige en flexibele organisatie met korte lijntjes. Het college stelt voor om middels de marktconsultatie de standpunten vanuit de markt te vragen over de volgende gemeentelijke uitgangspunten (in willekeurige volgorde): De gemeente Beverwijk is bereid tot de overdracht van de (openbare) gronden en werken (kades verticaal en horizontaal) en het water zoals weergegeven in figuur 2 teneinde de exploitatie, het beheer en het onderhoud van de haven in een andere organisatiestructuur te kunnen beleggen. Daarmee draagt de gemeente Beverwijk de zeggenschap en de regie over alsmede het recht om de gemeentelijke havenexploitatie te voeren met alle rechten en verplichtingen, lasten en lusten. INT-17-33437 pagina 3
De gemeente Beverwijk vraagt marktpartijen aan te geven hoe zij denken in de komende jaren in de zeehaven De Pijp een optimalisatie van onder andere ladingstromen en omzet te behalen. De gemeente Beverwijk hecht veel waarde aan het behoud van de economische functie van zeehaven De Pijp, als ook aan het borgen van de lokale werkgelegenheid. De gemeente vraagt marktpartijen de mogelijkheden aan te geven om te bewerkstelligen dat het huidige aandeel van de Beverwijkse zeehaven in de totale omzet van het Noordzeekanaalgebied na de verzelfstandiging tenminste gelijk blijft en niet achteruit zal gaan, op basis van de meest actuele gegevens uit de Havenmonitor. De gemeente Beverwijk vraagt marktpartijen aandacht te besteden aan een analyse van de vastgoedexploitatie in zeehaven De Pijp, waarbij uit gegaan dient te worden van het handhaven van de huidige situatie. De gemeente Beverwijk vraagt marktpartijen aandacht te besteden aan het havenbeheer en de organisatie. De gemeente Beverwijk vraagt marktpartijen aandacht te besteden aan het meerjarig technisch onderhoud en beheer. De gemeente Beverwijk vraagt marktpartijen aandacht te besteden aan de mogelijkheden om bij de verzelfstandiging van zeehaven De Pijp ondernemers, die daartoe bereid en in staat zijn, te laten participeren in de duurzame toekomst van zeehaven De Pijp. De gemeente Beverwijk vraagt marktpartijen aandacht te besteden aan de organisatorische, juridische en financiële structuur waarin de verzelfstandiging vorm kan krijgen. De gemeente Beverwijk blijft vanuit haar rol en verantwoordelijkheden binnen het Centraal Nautisch Beheer (CNB) betrokken bij de nautische ontwikkelingen in het Noordzeekanaalgebied, waaronder ook in zeehaven De Pijp. De gemeente Beverwijk blijft vanuit haar publiekrechtelijke rol en verantwoordelijkheden zeggenschap houden over onder meer de planologische en milieukundige invulling van het havengebied (bijv. via de op te stellen gemeentelijke visies en bestemmingsplannen). Het is goed te realiseren dat het eerst gestelde uitgangspunt in de praktijk kan betekenen dat de gemeente Beverwijk enkel invloed houdt op de gang van zaken in De Pijp via de taakvelden en verantwoordelijkheden die onvervreemdbaar bij de gemeente horen, zoals ruimtelijke ordening, openbare orde en veiligheid. Eén van de uitgangspunten - zoals geformuleerd op de pagina s 5 en 6 van het document Marktconsultatie zeehaven De Pijp - ziet toe op een vraag over een mogelijk toekomstige juridische structuur voor zeehaven De Pijp. Over de verschillende rechtsvormen en modellen bent u, middels een notitie en de presentatie van Pot Jonker in de commissievergadering van medio februari jl., nader geïnformeerd. Volledigheidshalve is de betreffende notitie van Pot Jonker als bijlage aan het document Marktconsultatie zeehaven De Pijp toegevoegd. De reacties vanuit de marktconsultatie zullen door de gemeente worden beoordeeld en getoetst met behulp van onder meer de notitie van Pot Jonker en betrokken worden bij de verdere planvorming. Visie gemeente Beverwijk en omzetpotentie De gemeente Beverwijk ziet voor zeehaven De Pijp en het Noordzeekanaalgebied voor de komende jaren groeikansen en mogelijkheden voor verdere marktontwikkeling. Door de externe adviseur Colliers International en Stig Delta is een analyse van de omzetpotentie opgesteld die een meerjarige doorkijk geeft op die groeikansen. De analyse is beknopt beschreven in het document Marktconsultatie zeehaven De Pijp en gedetailleerd terug te vinden in de zogenoemde dataroom (waarover hieronder meer). INT-17-33437 pagina 4
In de potentieanalyse worden scenario s geschetst waarin het in de toekomst mogelijk moet zijn om in de Beverwijkse zeehaven tot een stijgende omzet te kunnen komen. Dit kan bijvoorbeeld door het intensiveren van het gebruik van de openbare kade. Een ander, meer verstrekkende optie, betreft het creëren van nieuwe ontwikkelruimte in De Pijp door het dempen van één van de zwaaikommen. De kosten voor de demping worden gecompenseerd door de opbrengsten (zoals bijv. erfpacht en huur), waardoor de additionele opbrengsten vooral van de scheepsbewegingen moeten komen. Via erfpacht of verhuur kan gestuurd worden op de juiste activiteiten en kunnen zekerheden worden gevraagd van de terminals die zich in de voormalige zwaaikom zullen vestigen. Het gebruik van de zwaaikom en de uiteindelijke mogelijkheden tot demping moeten nautisch wel worden onderzocht. De gemeente doet via de marktconsultatie navraag naar de kansen die marktpartijen zien over hoe zeehaven De Pijp de bijdrage aan de lokale/regionale economie kan behouden of versterken. Wij zijn daarbij geïnteresseerd in elementen als een optimalisatie van goederenstromen, omzetontwikkeling en het borgen van lokale werkgelegenheid. Ook zijn we benieuwd naar de inzichten van markpartijen om de huidige, door de ondernemers en gebruikers van De Pijp genoemde en geroemde signatuur van De Pijp (dienstgerichte, slagwaardige en flexibele organisatie met korte lijntjes naar alle gebruikers en belanghebbenden in de haven) te kunnen borgen. Dataroom en factsheet Naast de gemeentelijke visie biedt het document Marktconsultatie zeehaven De Pijp ook inzicht in relevante havencijfers en andere gegevens die betrekking hebben op De Pijp. Deze gegevens, die mogelijk deels gevoelig en/of vertrouwelijk zijn, worden in een (online) dataroom digitaal aan geselecteerde marktpartijen beschikbaar gesteld. Een geselecteerde marktpartij kan door middel van eigen inloggegevens toegang tot de betreffende gegevens worden verstrekt. De digitale dataroom biedt, in tegenstelling tot een gedrukt document, de mogelijkheid om steeds de meest actuele informatie met de marktpartijen te delen. Wanneer er aanvullende, relevante gegevens over de haven beschikbaar zijn, kunnen die direct aan de dataroom worden toegevoegd. Het document Marktconsultatie zeehaven De Pijp bevat in de bijlage een (Engelstalige) factsheet over zeehaven De Pijp. De factsheet geeft beknopt feitelijke gegevens weer over de haven zoals de ligging en ontsluiting van De Pijp, de aanwezige diepgang, maatvoeringen, contactgegevens, etc. Procesplanning Voor de procedure van het vaststellen van het concept- document Marktconsultatie zeehaven De Pijp tot en met het college- en raadsbesluit over de definitieve verzelfstandiging is een concept-procesaanpak en tijdspad uitgezet. Het figuur op de volgende pagina geeft schematisch en volgordelijk de voorziene procesgang weer. Daarbij wordt opgemerkt dat de resultaten vanuit de marktconsultatie opnieuw in de vorm van een expertmeeting met de raadscommissie zullen worden doorgesproken. INT-17-33437 pagina 5
Raadsbesluit verzelfstandiging (17 december 2015) Gesprekken bedrijven (voorjaar/ zomer 2016) College- en raadsbesluit concept-document marktconsultatie (juni 2017) Aanbieding document marktconsultatie aan geselecteerde marktpartijen (zomer 2017) Indiening plannen marktpartijen definitief plan / aanbestedingstraject obv input marktconsultatie College- en raadsbesluit tav definitief plan/ aanbestedingstraject College- en raadsbesluit definitieve verzelfstandiging Presentatie uitkomsten Haveninterviews In het door de gemeente beschreven wensbeeld over de ontwikkeling van zeehaven De Pijp neemt de positie van de huidige gebruikers en belanghebbenden in en om de haven een belangrijke plek in. Het zijn veelal deze partijen die De Pijp hebben gemaakt tot wat het vandaag is en de gemeente hecht er aan dat het signatuur, de bedrijfscultuur en het bestaansrecht van de bedrijven behouden kan blijven. In de ambtelijke Haveninterviews die in 2016 zijn gehouden is met betrokkenen gesproken over de bedrijfsvoering en visie van de bedrijven en belanghebbenden op De Pijp, het overnameproces, als ook de interesse voor (een rol in de) overname en de conditie waaronder. Hoofdstuk 6 van het document Marktconsultatie zeehaven De Pijp bevat een samenvatting van de verschillende gevoerde gesprekken. De informatie is daarbij geanonimiseerd en gebundeld, waarbij de belangrijkste conclusies zijn weergegeven. Concept-document Marktconsultatie zeehaven De Pijp Het college legt uw raad op dit moment een conceptversie van het document Marktconsultatie zeehaven De Pijp voor. Dit betreft dus nog niet de definitieve versie die als onderlegger voor de marktconsultatie aan de marktpartijen wordt toegezonden. Het raadsvoorstel ziet met name toe op het vaststellen van de procesafspraken en het starten van een marktconsultatie waarvoor het vast te stellen document Marktconsultatie zeehaven De Pijp de onderlegger vormt. Het college kiest bewust voor het voorleggen van een conceptversie omdat zij de reactie van de raad op het document Marktconsultatie zeehaven De Pijp wil vernemen. Tevens acht zij het raadzaam om de mogelijkheid open te houden om de laatste actualiteiten en inzichten in het uiteindelijke document Marktconsultatie zeehaven De Pijp te kunnen verwerken. Denk in dit kader bijvoorbeeld aan het opnemen van de onderzoeksresultaten rond de staat van de maritieme infrastructuur of het betrekken van de cijfers uit de jaarrekening 2016. Het college bepaalt vervolgens het meest geschikte moment waarop de marktconsultatie kan starten. Het definitieve document Marktconsultatie zeehaven De Pijp wordt dan aan geselecteerde marktpartijen toegezonden, waarbij tegelijkertijd de algemene publicatie wordt geplaatst. INT-17-33437 pagina 6
Consequenties voorgesteld besluit Wanneer uw raad instemt het voorliggend voorstel zal het college de voorbereidingen voor de marktconsultatie opstarten en de komende periode gebruiken om, waar nodig, de laatste actualiteiten, zoals het onderzoek naar de staat van de maritieme infrastructuur, nog in het definitieve document Marktconsultatie zeehaven De Pijp te verwerken. Het college zal vervolgens het document Marktconsultatie zeehaven De Pijp vaststellen en het startmoment van de marktconsultatie bepalen waarna het document Marktconsultatie zeehaven De Pijp aan geselecteerde marktpartijen wordt aangeboden. Deze resultaten van de marktconsultatie worden opnieuw in de vorm van een expertmeeting met de raadscommissie doorgesproken. Verdere procedure Op grond van artikel 169, vierde lid van de Gemeentewet licht het college de raad in voordat tot privaatrechtelijke rechtshandelingen wordt besloten, indien de uitoefening ingrijpende gevolgen kan hebben voor de gemeente. Ter verdere navolging van voornoemd artikellid verzoekt het college de raadscommissie zich te buigen over onderhavig voorstel en de raad van advies te voorzien, opdat deze zijn wensen en bedenkingen dienaangaande ter kennis van ons college kan brengen. Ons college besluit uiteindelijk, rekening houdende met de eventueel door de raad gedane opmerkingen. Zie bovengenoemd consequenties voorgesteld besluit Voorgesteld besluit en commissieadvies Wij stellen u voor te besluiten overeenkomstig bijgevoegd ontwerpbesluit. Het advies van de commissie treft u aan in de beknopte besluitenlijst van de Raadscommissie. Beverwijk, 30 mei 2017 burgemeester en wethouders van Beverwijk, mw. mr. A.L. Schölvinck drs. M.E. Smit INT-17-33437 pagina 7
Raadsbesluit Documentnummer : INT-17-33437 Afdeling : Ruimte Onderwerp : Vaststellen procesafspraken m.b.t. marktconsultatie zeehaven De Pijp en het document Marktconsultatie zeehaven De Pijp De raad van de gemeente Beverwijk; gezien het voorstel van burgemeester en wethouders d.d. 30 mei 2017, nummer INT-17-33437; gehoord de Raadscommissie; gelet op de artikelen 160 en 169, lid 2 en 4 Gemeentewet; b e s l u i t : 1. in te stemmen met de procesafspraken inzake een marktconsultatie voor de Beverwijkse zeehaven De Pijp, zoals vastgelegd in het concept-document Marktconsultatie zeehaven De Pijp (INT-17-33436); 2. in te stemmen met de vaststelling van het concept-document Marktconsultatie zeehaven De Pijp (INT-17-33436); 3. op grond van artikel 169, vierde lid van de Gemeentewet, zijn wensen en bedenkingen, inzake het concept-document Marktconsultatie zeehaven De Pijp ter kennis van het college brengen; 4. in te stemmen dat het college, rekening houdende met de onder drie genoemde opmerkingen van de raad, het concept-document Marktconsultatie zeehaven De Pijp definitief maakt; 5. in te stemmen met het aanbieden van het document Marktconsultatie zeehaven De Pijp aan de relevante partijen die in het voorbereidingstraject, bijv. tijdens de Haveninterviews, te kennen hebben gegeven betrokken te willen worden bij het vormgeven van de toekomstige beheerstructuur. Gelijktijdig wordt er een algemene publicatie verzorgd dat ook andere belangstellenden het document Marktconsultatie zeehaven De Pijp kunnen verkrijgen; 6. in te stemmen met het beschikbaar stellen van een incidenteel budget ad 40.000, deze ten laste te brengen van de algemene middelen en dit bij de voorjaarsnota in de begroting van 2017 te verwerken. Beverwijk, de raad voornoemd, de griffier, de voorzitter,