> Retouradres Postbus 2680 3500 GR Utrecht Mondriaan T.a.v. Raad van Bestuur John F. Kennedylaan 301 6419 XZ HEERLEN Stadsplateau 1 3521 AZ Utrecht Postbus 2680 3500 GR Utrecht T 088 120 50 00 F 088 120 50 01 www.igz.nl Inlichtingen bij Onderwerp definitieve rapportage follow up 2014 ambulante heroïne- en methadonbehandeling V1003801 Geachte Raad van Bestuur, Op 25 november 2014 bezocht de Inspectie voor de Gezondheidszorg (hierna: inspectie) de heroïnebehandelunit (HBU) aan de St. Gerardusweg 30 in Maastricht en de heroïnebehandelunit (HBU) aan de Valkenburgerweg 17 in Heerlen. Dit in het kader van de bezoekronde Follow-up 2014 ambulante heroïne- en methadonbehandeling. Volledigheidshalve merkt de inspectie op dat bij haar bekend is dat op beide behandelunits zowel methadon als heroïne wordt verstrekt. Ter wille van de uniformiteit is ervoor gekozen beide locaties als een heroïnebehandelunit aan te merken. Beide locaties zijn onderdeel van Mondriaan. U treft in deze rapportage de resultaten van dit bezoek aan. Aanleiding/Doelstelling In de aankondigingbrief van 14 november 2014 heeft de inspectie u geïnformeerd over de aanleiding en het doel van het inspectiebezoek. Het bezoek is afgelegd door een senior inspecteur en ondergetekende. Inrichting van het bezoek Tijdens het bezoek is gekeken of uw instelling beschikte over de gevraagde documenten. Daarnaast is een gesprek gevoerd met een aantal medewerkers en is een aantal dossiers ingezien, waarvoor de inspectie toestemming had gevraagd. Wanneer een heroïnebehandelunit werd bezocht, vond tevens een korte rondgang plaats. Tot slot zijn per behandelunit drie vragenlijsten overhandigd, met het verzoek deze door drie a-select gekozen cliënten te laten invullen en terug te sturen. Toelichting op de rapportage Tijdens het bezoek toetste de inspectie de resultaten van de inter-institutionele audits (IIA s) die in 2014 zijn uitgevoerd. De inspectie had de verslaglegging hiervan ontvangen en geanalyseerd. Deze IIA s omvatten zowel de geactualiseerde (nieuwe) veldnormen als de in 2010 en 2012 door de inspectie getoetste normen (hierna benoemd als oude normen ).
Om die reden treft u in deze brief onder het kopje Resultaten twee paragrafen aan. De eerste paragraaf bevat de resultaten van de geactualiseerde (nieuwe) normen en de tweede paragraaf bevat de resultaten van de oude normen, die in de IIA s een score hadden van niet operationeel of gedeeltelijk operationeel scoorden. Ten aanzien van deze laatste normen is een oordeel gevormd over de mate waarin uw instelling die tekortkomingen heeft verbeterd. De oude normen in de IIA s met een score operationeel zijn niet getoetst, ook niet indien deze voorheen bij inspectiebezoeken niet-operationeel scoorden. De uitkomsten uit de IIA s waren leidend. De inspectie gaat hierbij uit van high trust. Dat betekent dat we instellingen een hoge mate van vertrouwen schenken. Tot slot wordt een samenvatting gegeven van het oordeel van een aantal cliënten, aan wie een vragenlijst is voorgelegd. De antwoordmogelijkheden die de inspectie heeft gehanteerd, of een instelling voldoet aan de norm, zijn ja, nee of gedeeltelijk. Bij antwoordmogelijkheid ja wordt operationeel gescoord. Wanneer een instelling niet of gedeeltelijk aan de gestelde eisen voldoet, wordt niet operationeel gescoord. Op basis hiervan is vervolgens per behandelunit de mate van risico vastgesteld. De relatie tussen de score op de normen en de risico-indeling ziet er als volgt uit: Heroïnebehandelunit: Geen tot gering risico Gering tot matig risico Matig tot hoog risico Hoog tot zeer hoog risico 9-10 van 10 operationeel 6-8 van 10 operationeel 4-5 van 10 operationeel 0-3 van 10 operationeel Methadonbehandelunit: Geen tot gering risico Gering tot matig risico Matig tot hoog risico Hoog tot zeer hoog risico 6-7 van 7 operationeel 4-5 van 7 operationeel 2-3 van 7 operationeel 0-1 van 7 operationeel Resultaten geactualiseerde (nieuwe) normen Hoofdthema 1 behandelplan; toezichtthema behandeldoelen 1.3.3 Wensen patient bij vaststellen behandeldoelen Pagina 2 van 8
De subdoelen zijn in het EPD niet beschreven of ingevuld. Bij HBU 1 is in één dossier in de generieke tekst een doel aangetroffen dat door betrokken patiënt geformuleerd was. (Score HBU 1 gedeeltelijk.) Hoofdthema 2 behandeling; toezichtthema somatische screening en onderzoek 2.1 Somatische screening 2.2 ECG (QT interval) 2.3 Urineonderzoek De instelling heeft vastgesteld beleid. De somatische screening omvat lichamelijk onderzoek, ECG, bloedprikken, een test op hepatitis, er is aandacht voor SOA, TBC, metabool syndroom en HVS. De screening wordt uitgevoerd door een arts. De screening vindt echter niet tweemaal, maar eenmaal per jaar plaats, behalve bij de heroïnebehandeling. De reden op beide locaties voor de screening eenmaal per jaar is de omvang van groep cliënten. (Score somatische screening tweemaal per jaar is nee.) Ten aanzien van de ECG beschikt de instelling over een eigen protocol dat voorschrijft dat ook bij lage doseringen en bij alle mogelijke risico s een ECG gemaakt wordt. Hoofdthema 2 behandeling; toezichtthema indicatiestelling heroïnebehandeling 2.4 Indicatiecriterium Op beide locaties is, wanneer noodzakelijk, toestemming van de inspectie gevraagd. Pagina 3 van 8
Hoofdthema 2 behandeling; toezichtthema multidisciplinair overleg 2.6 Bespreking in MDO eenmaal per zes maanden 2.7 Aanwezigheid beroepsbeoefenaren MDO De bespreking in het MDO vindt niet eenmaal per zes maanden plaats, maar merendeels eenmaal per jaar. Bij heroïnebehandeling wordt wel tweemaal per jaar een bespreking belegd. Op indicatie en bij een grotere hulpvraag wordt de frequentie verhoogd. Bij navraag op de eerste locatie blijkt dat de aanwezigheid van beroepsbeoefenaren geborgd is doordat een psycholoog, verslavingsarts, verpleegkundig behandelaar (= case manager) de bijeenkomst bijwoont en op indicatie de psychiater. Hoofdthema 2 behandeling; toezichtthema acute en chronische somatische problemen 2.10 Reanimatiecursus en overdosis Op beide locaties krijgt het hele team een interne opleiding tot reanimeren of bijscholing hierin. Er zijn meerdere mogelijkheden per jaar. Deelname is verplicht en wordt gemonitord. Pagina 4 van 8
Hoofdthema 5 Opiumwet en verstrekking; toezichtthema verstrekking 5.3 Verpleegkundinge deskundigheid bij verstrekking heroïne 5.4 Openingstijden poliklinische voorziening 1 Op beide locaties vindt de verstrekking altijd plaats door twee verpleegkundigen, dit, aldus de gesprekspartners op de eerste locatie, vanwege de specifieke complexe doelgroep. Verstrekking vindt niet altijd plaats door een HBO-V, maar in ieder geval een A of B-verpleegkundige of door een HBO-V. Resultaten oude normen Hoofdthema 1 behandelplan; toezichtthema actualiteit behandelplannen 1.4 Aantoonbare evaluatie behandelplannen Vanwege de grootte van de groep cliënten en de lage opkomst wordt niet eenmaal per half jaar maar eenmaal per jaar de behandelplannen geëvalueerd en zonodig bijgesteld. Hoofdthema 2 behandeling; toezichtthema actueel medicatieoverzicht 2.5 Beschikbarheid actueel (volledig en uniek) medicatieoverzicht 1 De inspectie handhaaft hierop niet in 2014 Pagina 5 van 8
Op 8 december 2014 wordt gestart met een centraal elektronisch medicatiesysteem (EMS). Dit wordt fasegewijs ingevoerd. Eerst ambulant en eigen medicatie, vanaf Q1 2015 ook externe medicatie inclusief apotheken. Ten tijde van het inspectiebezoek werkte men met verschillende interne systemen. De externe medicatie wordt handmatig geïnventariseerd. Hoofdthema 3 kwaliteitsbeleid; toezichtthema visie, monitoren van behandeluitkomsten en sanctiebeleid 3.1 Aantoonbare visie ambulante behandeling 3.2 Aantoonbare monitoring behandeluitkomsten 3.5 Sanctiebeleid niet in tegenspraak met rechten patient Ten aanzien van 3.1 wordt gesteld dat dit ten tijde van het inspectiebezoek vastgelegd is in de algemene visie van Mondriaan. Men is bezig met het verbijzonderen naar elk onderdeel van de verslavingszorg. Dit staat gepland voor Q1 2015. De verslavingszorg wil centrale verstrekking en behandeling. Mondriaan daarentegen wilde verstrekking en behandeling splitsen, waarbij behandeling naar FACT teams zou gaan. De verslavingszorg maakt zich zorgen om behoud van de koppeling tussen verstrekking en behandeling. Oordeel cliënten op basis van verstrekte vragenlijsten De inspectie heeft twee ingevulde vragenlijsten ontvangen van patiënten van de Mondriaan. De patiënten geven aan ruim voldoende tot uitstekend ondersteund te worden (score 8 tot 10). De cliënten geven tevens aan dat de casemanager ruim voldoende tot uitstekend uit gaat van hun kracht en hun mogelijkheden (score 8 tot 10). Ook ervaren zij ruim voldoende betrokkenheid bij de begeleiding van de casemanager (score 7 tot 8). Tot slot geven de twee patiënten aan dat in het gesprek bij het geven van de medicatie ruim voldoende wensen en problemen kunnen worden aangegeven (score 7 tot 8). Beide patiënten geven aan eens per 3 maanden geen vervolggesprek te hebben met de verpleegkundige. Pagina 6 van 8
Conclusies op basis van geactualiseerde (nieuwe) normen De inspectie heeft op HBU 1 een gering tot matig risico op onverantwoorde zorg geconstateerd. Op de HBU werden 7 van de 10 geactualiseerde (nieuwe) normen als operationeel beoordeeld, 3 normen werden als niet operationeel beoordeeld. Op HBU 2 heeft de inspectie eveneens een gering tot matig risico op onverantwoorde zorg geconstateerd. Op de HBU werden 7 van de 10 geactualiseerde nieuwe normen als operationeel beoordeeld, 3 normen werden als niet operationeel beoordeeld. Conclusies op basis van oude normen De inspectie constateert dat in de IIA 5 oude normen niet of gedeeltelijk operationeel scoorden. Bij de toetsing door de inspectie scoorden op de HBU 1 3 ook niet-operationeel en 2 scoorden wel operationeel. Bij de toetsing door de inspectie scoorden op de HBU 2 3 ook niet-operationeel en 2 scoorden wel operationeel. Handhaving Maatregelen ten aanzien van de geactualiseerde (nieuwe) normen Aangezien de inspectie een gering tot matig heeft geconstateerd in uw instelling, verwacht de inspectie dat u maatregelen treft om de geconstateerde risico s te beperken. De inspectie verzoekt u om binnen 6 maanden na ontvangst van het vastgestelde rapport de inspectie te informeren over het resultaat van de interne audit op de niet operationele normen. Maatregelen ten aanzien van de oude normen Als uit de resultaten van de getoetste oude normen is gebleken dat nog steeds sprake is van geconstateerde tekortkomingen, wordt de instelling in de gelegenheid gesteld de noodzakelijke verbeteringen door te voeren. Wanneer de inspectie vervolgens constateert dat hieraan onvoldoende gevolg is gegeven, kan de inspectie handhavend optreden. De accounthouder van uw instelling wordt over bovenstaande geïnformeerd en zal zonodig met u in contact treden. Vervolgacties De inspectie zal mogelijk in 2015 een aantal instellingen met een matig tot hoog risico en/of een hoog tot zeer hoog risico opnieuw bezoeken. Mocht tijdens een volgend onaangekondigd inspectiebezoek blijken dat er geen adequate maatregelen zijn getroffen, dan zal de inspectie passende maatregelen nemen, zoals het instellen van verscherpt toezicht. Tot slot De inspectie gaat er van uit dat u de betrokken hulpverleners en de cliëntenraad op de hoogte stelt van de bevindingen. De inspectie maakt deze rapportage actief openbaar via onze website www.igz.nl. De eindrapportage wordt aan de Minister aangeboden met het verzoek deze aan de Tweede Kamer aan te bieden. Pagina 7 van 8
Ik vertrouw erop u op deze wijze voldoende te hebben geïnformeerd. Ik dank u voor uw medewerking. Hoogachtend, senior inspecteur projectleider FU heroïne- en methadonbehandeling Pagina 8 van 8
> Retouradres Postbus 2680 3500 GR Utrecht Mondriaan T.a.v. de Raad van Bestuur John F. Kennedylaan 301 6419 XZ HEERLEN Stadsplateau 1 3521 AZ Utrecht Postbus 2680 3500 GR Utrecht T 088 120 50 00 F 088 120 50 01 www.igz.nl 2 december 2015 Onderwerp toezicht op heroïne-/methadonbehandeling V1003801/V1005762 2015-1237820/V1005762/RS/nh Geachte Raad van Bestuur, Per brief d.d. informeerde de Inspectie voor de Gezondheidszorg (hierna inspectie) u over de geconstateerde tekortkomingen in de behandeling van patiënten met heroïne en methadon. Daarin werd u gevraagd om verbetermaatregelen te treffen en een interne audit uit te voeren op deze onderwerpen. U heeft de inspectie per brief d.d. 16 september 2015 geïnformeerd met de resultaten van een interne audit van juni/juli 2015. Conclusies Op basis van de interne audit concludeert de inspectie dat: Er door de instelling aantoonbaar inspanningen zijn verricht om de kwaliteit van zorg naar een hoger plan te tillen. De inspectie blijvend aandacht vraagt voor de no-show betreffende somatische screening. Mondriaan niet aantoonbaar voldoet aan de veldnormen zoals vastgelegd in het Handboek Behandeling met heroïne (2011), de Richtlijn Opiaatonderhoudsbehandeling (RIOB, 2012) en de multidisciplinaire richtlijn opiaatverslaving (2013). De reden hiervan kan liggen in het feit dat de audit in juni/juli 2015 is uitgevoerd. Specifiek: 1. Er is geen aantoonbaar operationeel 1 beleid ten aanzien van bespreking in MDO eenmaal per zes maanden. In de bovenstaande tekortkoming ziet de inspectie aanzienlijke risico s voor de patiëntveiligheid. Handhaving De inspectie verwacht van Mondriaan dat met onmiddellijke ingang binnen de methadon- en heroïne behandelunits gewerkt wordt conform de landelijke richtlijnen, zodat er sprake is van verantwoorde zorgverlening aan deze doelgroep. 1 wil in dit verband zeggen dat er t.a.v. een toezichtthema niet alleen beleid is vastgesteld, maar ook is geïmplementeerd.
De inspectie vraagt Mondriaan daarnaast om binnen 3 weken na dagtekening van deze brief de inspectie schriftelijk te informeren op welke manier zij de werkwijze op de methadon- en heroïne behandelunits in overeenstemming heeft gebracht met de veldnormen. Op basis van deze informatie zal de inspectie een besluit nemen welke handhavingmaatregel geëigend is, wanneer er nog normen niet operationeel blijken te zijn. 2 december 2015 Kenmerk 2015-1237820/V1005762/RS/nh Heeft u vragen naar aanleiding van deze brief, dan verzoek ik u met ondergetekende contact op te nemen. Ik vertrouw erop u op deze wijze voldoende te hebben geïnformeerd. Hoogachtend, senior inspecteur projectleider FU thematoezicht heroïne- en methadonbehandeling Pagina 2 van 2
> Retouradres Postbus 2518 6401 DA Heerlen Mondriaan t.a.v. de raad van bestuur Postbus 4436 6401 CX HEERLEN Stadsplateau 1 3521 AZ Utrecht Postbus 2518 6401 DA Heerlen T 088 120 50 00 F 088 120 50 01 www.igz.nl Inlichtingen bij 4 februari 2016 Onderwerp afsluitbrief FU heroïne- en methadonbehandeling 2016-1257067 V1005762/GGZ/RS/cvg Geachte raad van bestuur, Per brief d.d. 2 december 2015 informeerde de Inspectie voor de Gezondheidszorg (hierna: inspectie) u dat bij de opiaatbehandelingen in Mondriaan diverse verbeteringen waren gerealiseerd in het werken conform de veldnormen, maar er geen aantoonbaar operationeel 1 beleid aanwezig was ten aanzien van de frequentie van het MDO. De inspectie verzocht Mondriaan om binnen 3 weken aan te geven op welke manier u de betreffende werkwijze op de heroïne- en methadonbehandelunits in overeenstemming heeft gebracht met de veldnormen. De inspectie heeft uw reactie op 29 december 2015 ontvangen. U heeft aangegeven inmiddels een inhaalslag te hebben afgerond, waarmee het betreffende beleid nu operationeel is. De inspectie sluit hiermee de follow-up van het thematisch toezicht op de heroïneen methadonbehandeling af. Heeft u vragen naar aanleiding van deze brief, dan verzoek ik u met ondergetekende contact op te nemen. Ten slotte wil de inspectie u hartelijk danken voor de constructieve wijze waarop het toezicht heeft kunnen plaatsvinden. In de hoop u hiermee voldoende te hebben geïnformeerd, Hoogachtend, senior inspecteur projectleider FU thematoezicht heroïne- en methadonbehandeling 1 wil in dit verband zeggen dat er t.a.v. een toezichtthema niet alleen beleid is vastgesteld, maar ook is geïmplementeerd