Hogeschool Rotterdam, Rotterdam Willem de Kooning Academie

Transcriptie

1 Hogeschool Rotterdam, Rotterdam Willem de Kooning Academie Opleiding: Croho: Opleiding: Croho: Autonome Beeldende Kunst, bachelor; 39110, varianten: voltijd en deeltijd Vormgeving, bachelor; 39111, varianten: voltijd en deeltijd Visitatiedatum: 3 en 4 oktober 2007 Netherlands Quality Agency (NQA) Utrecht, december 2007

2 2/69 NQA-visitatie Willem de Kooning Academie, Autonoom Beeldende Kunst en Vormgeving (vt,dt)

3 Inhoud Inhoud 3 Deel A: Onderwerpen Voorwoord Inleiding Werkwijze Oordeelsvorming Deel B: Facetten 15 Onderwerp 1 Doelstelling van de opleiding 17 Onderwerp 2 Programma 20 Onderwerp 3 Inzet van personeel 31 Onderwerp 4 Voorzieningen 35 Onderwerp 5 Interne kwaliteitszorg 38 Onderwerp 6 Resultaten 43 Deel C: Bijlagen 47 Bijlage 1: Onafhankelijkheidsverklaring panelleden 48 Bijlage 2: Deskundigheden panelleden 56 Bijlage 3: Bezoekprogramma 60 Bijlage 4: Overzichtslijst van door de opleiding ter inzage gelegd materiaal 63 Bijlage 5: Domeinspecifieke en opleidingsspecifieke competenties 68 NQA-visitatie Willem de Kooning Academie, Autonoom Beeldende Kunst en Vormgeving (vt,dt) 3/69

4 4/69 NQA-visitatie Willem de Kooning Academie, Autonoom Beeldende Kunst en Vormgeving (vt,dt)

5 Deel A: Onderwerpen NQA-visitatie Willem de Kooning Academie, Autonoom Beeldende Kunst en Vormgeving (vt,dt) 5/69

6 6/69 NQA-visitatie Willem de Kooning Academie, Autonoom Beeldende Kunst en Vormgeving (vt,dt)

7 1.1 Voorwoord Dit rapport is het verslag van het panel dat in opdracht van NQA de opleidingen Autonome Beeldende Kunst en Vormgeving van de Willem de Kooning Academie te Rotterdam heeft onderzocht. Het beschrijft de werkwijze, de bevindingen en de conclusies. Het onderzoek heeft plaatsgevonden in het kader van de accreditatie van hogere beroepsopleidingen. Het onderzoek is begonnen in augustus 2007, toen het zelfevaluatierapport bij NQA is aangeleverd. Als onderdeel van het onderzoek heeft het panel de opleiding gevisiteerd op 3 en 4 oktober Het panel bestond uit: De heer drs. R.A.M. Visschedijk (voorzitter, domeinpanellid); De heer L. Pennock (domeinpanellid); De heer drs. R.J. Guldemond (domeinpanellid); De heer B. van Elderen (domeinpanellid); De heer H. den Breejen (studentpanellid); De heer drs. L.S. van der Veen (NQA-auditor); Mevrouw M.J.E. Wegkamp (NQA-junior auditor). Dit panel voldoet aan de eisen zoals gesteld in het document Protocol ter beoordeling van de werkwijze van visiterende en beoordelende instanties van de NVAO (22 augustus 2005). Het panel beschikt over relevante werkvelddeskundigheid en over vakdeskundigheid. Onder vakdeskundigheid wordt verstaan het vertrouwd zijn met de meest recente ontwikkelingen en vertrouwd met lesgeven en beoordeling en toetsing minstens op het niveau/oriëntatie van de te beoordelen opleiding. Daarnaast beschikt het panel over onderwijsdeskundigheid, studentgebonden deskundigheid en visitatiedeskundigheid (zie bijlage 2). Het rapport bestaat uit drie delen: Deel A: een hoofdrapport, het Onderwerprapport, waarin de oordelen van het panel over de basiskwaliteit van de opleiding op onderwerpniveau worden uitgesproken met daarbij de overwegingen waarop die oordelen zijn gebaseerd. Het gaat hier om oordelen in de gradatie positief/negatief. Tevens wordt hier het eindoordeel geformuleerd. Deel B: een Facetrapport waarin op facetniveau door het panel oordelen en argumenten ter onderbouwing van dat oordeel worden gegeven. De oordelen gaan uit van de vierpuntsschaal (onvoldoende, voldoende, goed en excellent) conform het voorschrift van de NVAO. Uitzondering hierop is facet 2.6, als gevolg van aanvullende instructies van de NVAO wordt hier het oordeel voldaan of niet voldaan gegeven. Dit Facetrapport vormt de basis van het Onderwerprapport. Deel C: hierin zijn alle relevante bijlagen opgenomen. NQA-visitatie Willem de Kooning Academie, Autonoom Beeldende Kunst en Vormgeving (vt,dt) 7/69

8 1.2 Inleiding De Hogeschool Rotterdam (HR) biedt ongeveer 80 bacheloropleidingen en 12 masteropleidingen aan. Bij de HR staan ruim studenten ingeschreven; de afgelopen jaren is er sprake van een grote groei van het aantal studenten. Het aanbod van de HR is breed. De opleidingen van de HR zijn tot het studiejaar 2006/2007 ondergebracht bij in totaal 17 clusters. De opleidingen worden ondersteund door negen centrale diensten. Het college van bestuur fungeert als bevoegd gezag dat zich primair richt op de strategische positie en ontwikkeling van de hogeschool. De hogeschool ontwikkelt zich thans van een opleidingsinstituut naar een kennisinstituut. De missie van de HR luidt als volgt: De hogeschool Rotterdam is dé Rotterdamse hogeschool, waar mensen hun grenzen verleggen door leren en werken, denken en doen. De hogeschool biedt een breed pakket van hbo-opleidingen uit diverse sectoren aan voor ieder die daartoe de capaciteiten heeft en wil daarmee tegemoet komen aan de maatschappelijke behoefte aan hoger opgeleiden, in de eerste plaats in de regio. Bij de ontwikkeling van het aanbod van opleidingen, minoren, lectoraten en kenniskringen laat de HR zich leiden door de thema s die voor de stad en de regio van belang zijn. Er zijn in 2006 acht centrale thema s met een eigen programma geformuleerd die steden worden genoemd. Voorbeelden zijn de Gezonde stad, Bouwende stad, Creatieve stad en Lerende stad. Aan de steden zijn lectoraten, minoren gericht op centrale vragen uit de steden en projecten die een innovatieve bijdrage leveren aan de omgeving gekoppeld. Rond thema s die voor de regio belangrijk zijn, is er sprake van wederzijdse samenwerking. Hierbij levert het werkveld een actieve bijdrage aan de opleidingen en leveren de opleidingen bijdragen aan de ontwikkelingen van het werkveld (Outside in, Inside out). Centraal staat de ambitie van de HR zich te profileren als kennisinstituut voor de regio Rotterdam. De HR wil haar kracht ontlenen aan een stevige binding met de stad en de regio waarin zij geworteld is. Vooral het onderzoek van de lectoraten is gericht op concrete vraagstukken uit de omgeving van de HR. Hiermee wil zij als kennisinstituut een bijdrage leveren aan de innovatie en aan economische en sociale ontwikkeling van de omgeving. De opleidingen zijn tot en met het studiejaar ondergebracht bij clusters. Met de ontwikkelingen rondom de steden en de snelle groei van het aantal studenten is de behoefte ontstaan de steden en de bijbehorende lectoraten, kenniskringen, masteropleidingen en contractactiviteiten organisatorisch een prominentere plaats te geven. Daarom worden vanaf september 2007 de opleidingen ondergebracht bij instituten. Er worden 11 instituten gevormd. De hogeschool hanteert bij de vorming van de instituten het uitgangspunt dat de twee-lagenstructuur wordt gehandhaafd en steden, clusters en (commercieel) maatwerk worden samengevoegd. De omvang van de nieuwe instituten is ongeveer 2500 studenten. De centrale taak van de instituten is het verzorgen van bacheloropleidingen. Daarnaast komt er meer ruimte voor maatwerktrajecten, kenniskringen en lectoraten. Ook de contractactiviteiten worden ondergebracht bij de instituten. Per instituut zal er een directie zijn met een voorzitter en een lid of adjunct-directeur. 8/69 NQA-visitatie Willem de Kooning Academie, Autonoom Beeldende Kunst en Vormgeving (vt,dt)

9 Het beleid van de HR op het gebied van internationalisering is vastgelegd in de Beleidsnota Internationalisering hogeschool Rotterdam De nota biedt een kader waarbinnen clusters en opleidingen naar eigen inzicht en in relatie tot het eigen beroepsprofiel invulling kunnen geven aan het internationaliseren van het onderwijs. Waar zinvol en relevant worden opleidingen aangezet internationale en interculturele aspecten in de programma s te integreren, student- en docentmobiliteit te stimuleren, een internationaal netwerk op te bouwen, Engelstalig onderwijs aan te bieden, te participeren in partnerschappen met buitenlandse onderwijsinstellingen en te participeren in internationale projecten met het oog op kennisuitwisseling. Ook is in de beleidsnota een aantal ambities verwoord op het gebied van internationalisering. Ten eerste wil de hogeschool een leeromgeving bieden waarbinnen studenten competenties kunnen verwerven om in een geïnternationaliseerde en interculturele beroepssetting en leefomgeving te functioneren. Verder wil de hogeschool door een actueel en innovatief onderwijsaanbod de concurrentiepositie binnen en buiten Nederland versterken. Tenslotte wil de hogeschool deelnemen aan internationale (interdisciplinaire) projecten die aansluiten bij de speerpunten van de hogeschool en waarmee de hogeschool zich kan profileren als innovatief kennisinstituut dat bijdraagt aan de ontwikkeling van landen met een onderwijsachterstand. Met het oog op het intensiveren en professionaliseren van de contacten met het werkveld en de HR, de clusters en de opleidingen voert de hogeschool een tweesporenbeleid. Dit betekent concreet het inrichten in de nieuwe organisatiestructuur van een HR-centraal Centrum Externe Betrekkingen als aanvulling op bestaande contacten met op externe contacten gerichte media: website, telefooncentrale, drukwerk. Het Centrum Externe Betrekkingen ondersteunt en voedt de HR bij de marktbepaling en het onderzoeken van het assortiment. Daarnaast worden op clusterniveau de externe betrekkingen geprofessionaliseerd door het inrichten van Bureaus Externe Betrekkingen als coördinatiepunt voor alle praktijkgerelateerde onderwijsactiviteiten en de relaties met de omgeving. Aldus vervullen deze bureaus een fysieke loketfunctie voor externe relaties en studenten. De Willem de Kooning Academie (WdKA) is een onderdeel van hogeschool Rotterdam. De Academie biedt hbo-opleidingen in art, media and design. De Academie is vernoemd naar oud-student Willem de Kooning. Aan de academie studeren 1671 studenten. Het totaal aantal docenten is 189 (81 fte), waarvan 27 onderwijsondersteunend (18 fte). De academie heeft drie bacheloropleidingen: Autonome Beeldende Kunst, Vormgeving en Docent Beeldende Kunst en Vormgeving. Ze hecht aan een sterke interactie met de maatschappelijke omgeving. De visie van de Academie kent vijf kernbegrippen; artistiek hoogwaardig; toepassingsgericht; internationaal; maatschappelijk betrokken; interdisciplinair en mediagericht. NQA-visitatie Willem de Kooning Academie, Autonoom Beeldende Kunst en Vormgeving (vt,dt) 9/69

10 De opleiding Autonome Beeldende Kunst draagt bij aan het visuele bewustzijn, de visuele communicatie en de diversiteit van de privé- en publieke omgeving. Tijdens deze opleiding wordt de student opgeleid tot beeldend kunstenaar met een eigen handtekening. De student werkt volgens een persoonlijk artistiek plan. Idee-ontwikkeling staat tijdens deze studie centraal. De opleiding wordt in voltijd en in deeltijd (Grafiek en Tekenen) aangeboden. In 2006 stroomden er in totaal 38 studenten in bij deze opleiding. Onder de opleiding vormgeving vallen de volgende studierichtingen: Grafisch Ontwerpen, Illustratie, Advertising, Interieurarchitectuur, Mode, Lifestyle&Design, Animatie, Audiovisueel Ontwerpen en Interactieve Multimedia. De opleiding wordt in voltijd en in deeltijd (richtingen Grafisch Ontwerpen/Advertising en Ruimtelijke Vormgeving/Stijl) aangeboden. Bij de opleiding Vormgeving stroomden in 2006 in totaal 423 studenten in. Grafisch ontwerpen gaat over ordening en vormgeving van informatie tekst én beeld opdat die optimaal communiceert. De student werkt tijdens zijn studie aan ontwerpopdrachten voor print-producten en voor digitale media, bijvoorbeeld brochures, huisstijlen en beeld voor het web. Bij de richting Illustratie gaat het om beeldmaken. Illustratoren leveren een belangrijke bijdrage aan de sterke beeldgerichte communicatiecultuur. Tijdens de studie leert de student een beeld te bedenken, te tekenen en te schilderen en digitale technieken. Bij de richting advertising traint de student zijn beeldontwikkeling, de ontwerpmethodiek, de typografie, de creative marketing en basisvaardigheden in de relevante software. De student wordt opgeleid tot artdirector. Als artdirector ben je de link tussen de opdrachtgevers en alle creatieve. Tijdens de richting Interieurarchitectuur wordt de student opgeleid tot interieurarchitect. De studenten leren te werken aan de inrichting, aanpassing, indeling van binnenruimten: winkels en restaurants, soms wooninterieurs, of meer onpersoonlijke ruimten in kantoorgebouwen, beursstands of tentoonstellingen. Bij interieurarchitectuur gaat het erom dat de bezoekers en gebruikers zich comfortabel en geborgen voelen, en de juiste sfeer ondergaan. Bij de richting Mode wordt de student opgeleid tot één van de designers achter de labels. Ze leren hun creativiteit en marktinzicht in te zetten om binnen de identiteit van een opdrachtgever of doelgroep trends te definiëren. Toekomstvisies en de visualisering staan centraal binnen deze studierichting. De studierichting Lifestyle & Design leidt op voor allround stylisten. Zij werken vanuit hun visie op actuele ontwikkelingen in de mode en in de maatschappij, en zij passen die visie toe op vragen uit uiteenlopende branches. De allround stylist is in staat trends te signaleren, die om te zetten in concreet toegepast beeld en hij kan marktbehoeften onderkennen en voorzien. Tijdens de richting Animatie leren de studenten leven in iets levenloos te blazen. Ze leren eigen inhoudelijke concepten te ontwikkelen en een eigen handschrift te creëren. Tijdens de richting Audiovisueel ontwerpen leren de studenten zelfstandig hele AVproducties te ontwerpen en/of te functioneren als regisseur. Een audiovisueel ontwerper maakt zelfstandig AV- producties, met een eigen stempel op zowel de inhoud als de uiteindelijke vorm. 10/69 NQA-visitatie Willem de Kooning Academie, Autonoom Beeldende Kunst en Vormgeving (vt,dt)

11 Bij de studierichting Interactieve media staan ideevorming en experiment met technische vernieuwing centraal: het gaat om innovatief beeld en visionaire toepassingen. De student ontwikkelt beeldende kwaliteiten in de wisselwerking tussen Autonome Beeldende Kunst en andere ontwerpdisciplines. De beide opleidingen, zowel voltijd als deeltijd, worden verzorgd door 159 onderwijsgevende en -ondersteunende medewerkers in een formatieomvang van 58,8 fte. Er worden vaak docenten uit het werkveld ingeschakeld. Bij de Willem de Kooning Academie draait het bij elke studie om Beeldende creativiteit gebaseerd op een concept. Zoals Willem de Kooning zelf zei: I have to change to stay the same. 1.3 Werkwijze De beoordeling van de opleiding door het panel verliep volgens de werkwijze zoals die is neergelegd in het Beoordelingsprotocol van NQA. Deze werkwijze wordt hieronder beschreven. Het onderzoek vond plaats op basis van het domeinspecifieke referentiekader dat voor de opleiding geldt (zie facet 1.1). NQA onderscheidt drie fasen in het visiteren: de voorbereidingsfase, het eigenlijke bezoek door het panel en de rapportagefase. Hieronder volgt een korte toelichting per fase. De voorbereidingsfase Voorafgaand aan de visitatie van de opleidingen is door twee auditoren van NQA een generieke agenderende audit uitgevoerd op instellingsniveau (15 maart 2005). Hierbij zijn de generieke, opleidingsoverstijgende aspecten geaudit. De resultaten zijn voorgelegd aan de hogeschool en ter beschikking gesteld aan het visitatiepanel, dat de resultaten heeft betrokken bij de beoordeling van de opleiding. Ter voorbereiding van de visitatie heeft de NQA-auditor het informatiedossier gecheckt op kwaliteit en compleetheid (de validatie) en daarmee op bruikbaarheid voor de visitatie. Vervolgens bereidden de panelleden zich in de periode september 2007 inhoudelijk voor op het bezoek in oktober Zij bestudeerden het zelfevaluatierapport (en bijlagen), formuleerden in een beoordelingsformat hun voorlopige oordelen op basis van argumenten en zij formuleerden vraagpunten. Zij gaven hun bevindingen door aan de NQA-auditor. Op basis van een overzicht van voorlopige oordelen inventariseerde de NQA-auditor tenslotte kernpunten en prioriteiten voor materialenonderzoek en gesprekken. Tijdens een voorbereidende vergadering is het bezoek door het panel voorbereid. De opleiding heeft in haar zelfevaluatierapport kenbaar gemaakt voor welk domeinspecifiek referentiekader zij kiest. De NQA-auditor heeft met de domeindeskundigen in het panel bekeken of sprake is van adequate domeinspecifieke doelstellingen, of dat nadere aanvulling dan wel nadere specificatie nodig is. In het facetrapport is aangegeven op welke landelijke beroeps- en opleidingsprofielen het domeinspecifieke kader (en het opleidingsprogramma) is gebaseerd. NQA-visitatie Willem de Kooning Academie, Autonoom Beeldende Kunst en Vormgeving (vt,dt) 11/69

12 Het bezoek door het panel NQA heeft een bezoekprogramma ontwikkeld voor de (dag-)indeling van het bezoek door het panel dat is aangepast aan de specifieke situatie van de opleiding (bijlage 3). Er vonden gesprekken plaats met het opleidingsmanagement, docenten, studenten, afgestudeerden en met werkveldvertegenwoordigers. Aan het begin en tijdens het bezoek heeft het panel ter inzage gevraagd materiaal bestudeerd. Tussen de gesprekken door heeft het panel ruimte ingelast om de bevindingen uit te wisselen en te komen tot gezamenlijke en meer definitieve (tussen-)oordelen. De bevindingen zijn door de panelleden beargumenteerd. Aan het einde van het bezoek heeft de voorzitter een mondelinge terugkoppeling gegeven van enkele indrukken en ervaringen van het panel, zonder expliciete oordelen uit te spreken. De fase van rapporteren Door NQA is, op basis van de bevindingen van het panel, een tweeledige rapportage opgesteld, bestaande uit een facetrapport en een onderwerprapport, waarin de kwaliteit van de opleiding is beoordeeld. Met dit rapport kan de opleiding accreditatie aanvragen bij de NVAO. De opleiding heeft in november 2007 een concept van het Facetrapport (deel B) voor een controle op feitelijke onjuistheden ontvangen. Naar aanleiding daarvan zijn enkele wijzigingen aangebracht. In het Onderwerprapport (deel A) wordt door NQA een oordeel op de onderwerpen en op de opleiding als geheel gegeven. Dit rapport is in december 2007 voor een controle op feitelijke onjuistheden aan de opleiding voorgelegd. Het definitieve rapport is door het panel vastgesteld in december Het visitatierapport is uiteindelijk in december 2007 ter beschikking gesteld aan de opleiding, die het samen met de accreditatieaanvraag kan indienen bij de NVAO. 1.4 Oordeelsvorming In dit hoofdstuk wordt per onderwerp een oordeel uitgesproken op basis van weging van de facetten die van dat onderwerp deel uitmaken. Bij deze weging spelen de beslisregels zoals die door de NQA in het Beoordelingsprotocol zijn geformuleerd en nader uitgewerkt in de notitie Handreiking voor oordeelsvorming een belangrijke rol. Tevens is bij de beoordeling rekening gehouden met accenten die de opleiding eventueel legt, het domeinspecifieke kader en een vergelijking met andere relevante opleidingen op een aantal aspecten. Het eindoordeel is voorzien van een aanvullende tekst als sprake is van: weging van de oordelen op facetniveau; benchmarking; generieke bevindingen die het facetniveau overschrijden; bepaalde accenten respectievelijk best practices. In de oordelen per onderwerp wordt steeds een herhaling gegeven van de oordelen op de facetten gevolgd door een weging die leidt tot het eindoordeel. De (uitgebreide) argumentatie is te vinden in het facetrapport. Daar waar een argumentatie/beoordeling voor de deeltijd afwijkt van de voltijd, is dit expliciet vermeld. Indien niet vermeld, gelden voor de deeltijdopleiding dezelfde argumentatie/oordelen als voor de voltijdopleiding, aangezien de 12/69 NQA-visitatie Willem de Kooning Academie, Autonoom Beeldende Kunst en Vormgeving (vt,dt)

13 deeltijdopleiding inhoudelijk voornamelijk zijn gebaseerd op dezelfde module-inhouden als de voltijdopleiding. Volgorde en onderwijsmethodieken kunnen daarbij verschillen. 1.5 Oordelen per facet en onderwerp Totaaloverzicht van oordelen op facet- en onderwerpniveau Onderwerp/Facet Aut. BK Votijd Aut. BK Deeltijd Vormgeving Voltijd Vormgeving Deeltijd Onderwerp 1 Doelstelling van de opleiding 1.1 Domeinspecifieke eisen Goed Goed Goed Goed 1.2 Niveau bachelor Goed Goed Goed Goed 1.3 Oriëntatie hbo bachelor Goed Goed Goed Goed Totaaloordeel Positief Positief Positief Positief Onderwerp 2 Programma 2.1 Eisen hbo Goed Goed Goed Goed 2.2 Relatie doelstellingen en inhoud Goed Goed Goed Goed programma 2.3 Samenhang in opleidingsprogramma Goed Goed Goed Goed 2.4 Studielast Goed Goed Goed Goed 2.5 Instroom Goed Goed Goed Goed 2.6 Duur Voldaan Voldaan Voldaan Voldaan 2.7 Afstemming tussen vormgeving en inhoud Goed Goed Goed Goed 2.8 Beoordeling en toetsing Goed Goed Goed Goed Totaaloordeel Positief Positief Positief Positief Onderwerp 3 Inzet van personeel 3.1 Eisen hbo Goed Goed Goed Goed 3.2 Kwantiteit personeel Goed Goed Goed Goed 3.3 Kwaliteit personeel Goed Goed Goed Goed Totaaloordeel Positief Positief Positief Positief Onderwerp 4 Voorzieningen 4.1 Materiële voorzieningen Excellent Excellent Excellent Excellent 4.2 Studiebegeleiding Goed Goed Goed Goed Totaaloordeel Positief Positief Positief Positief Onderwerp 5 Interne kwaliteitszorg 5.1 Evaluatie resultaten Goed Goed Goed Goed 5.2 Maatregelen tot verbetering Goed Goed Goed Goed 5.3 Betrekken van medewerkers, studenten, alumni en het beroepenveld Goed Goed Goed Goed Totaaloordeel Positief Positief Positief Positief Onderwerp 6 Resultaten 6.1 Gerealiseerd niveau Goed Goed Goed Goed 6.2 Onderwijsrendement Goed Voldoende Goed Voldoende Totaaloordeel Positief Positief Positief Positief NQA-visitatie Willem de Kooning Academie, Autonoom Beeldende Kunst en Vormgeving (vt,dt) 13/69

14 Doelstellingen opleiding Het panel beoordeelt voor beide opleidingen de facetten 1.1 Domeinspecifieke eisen, 1.2 Niveau Bachelor en 1.3 Oriëntatie hbo bachelor met een goed. Het oordeel over het onderwerp is voor beide opleidingen derhalve positief. Programma Het panel beoordeelt voor beide opleidingen het facet 2.6 Duur met voldaan. De overige facetten worden als goed beoordeeld. Het panel heeft veel waardering voor de wijze waarop het programma is vormgegeven. De programma s kenmerken zich door een goede structuur, waarbinnen veel ruimte is voor de eigen ontwikkeling van de studenten. Het oordeel over het onderwerp is voor beide opleidingen derhalve positief. Inzet van personeel Het panel beoordeelt voor beide opleidingen de facetten 3.1 Eisen hbo, facet 3.2 Kwantiteit personeel en Facet 3.3 Kwaliteit personeel met een goed. Het oordeel over het onderwerp is voor beide opleidingen derhalve positief. Voorzieningen Het panel beoordeelt voor beide opleidingen facet 4.1 Materiële voorzieningen met een excellent en facet 4.2 Studiebegeleiding met een goed. Het oordeel over het onderwerp is voor beide opleidingen derhalve positief. Interne kwaliteitszorg Het panel beoordeelt voor beide opleidingen facet 5.1 Evaluatieresultaten, facet 5.2 maatregelen tot verbetering en facet 5.3 Betrekken van medewerkers, studenten, alumni en het beroepenveld met een goed. Het oordeel over het onderwerp is voor beide opleidingen derhalve positief. Resultaten Het panel beoordeelt voor beide opleidingen facet 6.1 Gerealiseerd niveau met een goed. Facet 6.2 Onderwijsrendement wordt voor de voltijdopleidingen met een goed beoordeeld, voor de deeltijdopleidingen met een voldoende. Het oordeel over het onderwerp is voor beide opleidingen derhalve positief. Totaaloordeel Op grond van voorgaand schema en de inhoudelijke onderbouwing daarvan blijkt dat de beide opleidingen op de zes de onderwerpen positief scoren. De conclusie is dat het totaaloordeel over de opleidingen positief is. 14/69 NQA-visitatie Willem de Kooning Academie, Autonoom Beeldende Kunst en Vormgeving (vt,dt)

15 Deel B: Facetten NQA-visitatie Willem de Kooning Academie, Autonoom Beeldende Kunst en Vormgeving (vt,dt) 15/69

16 16/69 NQA-visitatie Willem de Kooning Academie, Autonoom Beeldende Kunst en Vormgeving (vt,dt)

17 Onderwerp 1 Doelstelling van de opleiding Facet 1.1 Domeinspecifieke eisen ABK: Goed VG: Goed Criteria - De eindkwalificaties van de opleiding sluiten aan bij de eisen die door (buitenlandse) vakgenoten en de beroepspraktijk gesteld worden aan een opleiding in het betreffende domein (vakgebied/discipline en/of beroepspraktijk). Het oordeel wordt als volgt beargumenteerd: De HR stimuleert dat clusters en opleidingen stevige verbindingen leggen met de beroepspraktijk. De HR institutionaliseert en professionaliseert de relaties met de beroepspraktijk in de bureaus externe betrekkingen op centraal en instituutsniveau. Hierdoor zijn de clusters en opleidingen op de hoogte van actuele eisen die door vakgenoten en de beroepspraktijk gesteld worden. Het aanbod aan minoren (een samenhangend programma van 30 EC in het derde en vierde jaar van de opleiding) is voor elke opleiding een profilerend element. De HR bevordert dat de minoren aansluiten op actuele ontwikkelingen in de beroepspraktijk. De minor biedt de student een extra inhoudelijke startkwalificatie en de student ontwikkelt een innovatieve competentie. De eindkwalificaties (competenties) van beide opleidingen zijn ontleend aan de domeinspecifieke opleidingsprofielen die het Nederlandse kunstvakonderwijs gezamenlijk heeft opgesteld in het Overleg Beeldende Kunstonderwijs (Opleidingsprofiel Beeldende Kunst, oktober 2006; Opleidingsprofiel Vormgeving, oktober 2006). De Federatie van Kunstenaarsverenigingen trad bij de validatie ervan in 2002 op als coördinerende partij namens de kunstpraktijk. De beroepsprofielen zijn in 2002 vastgesteld door de HBO-raad. Deze competenties zijn: creërend vermogen; vermogen tot kritische reflectie; vermogen tot groei en vernieuwing; organiserend vermogen; communicatief vermogen; omgevingsgerichtheid; vermogen tot samenwerking. Deze zeven competenties zijn gekoppeld aan drie domeinen: het artistiek-vaktechnische; het professioneel-maatschappelijke; en het theoretische domein. In het zelfevaluatierapport wordt aangegeven dat de Willem de Kooning Academie binnen de eindkwalificaties eigen accenten legt, met name op samenwerken en op interdisciplinariteit, die in het hedendaagse beroepenveld een belangrijke rol spelen, onder andere onder invloed van de digitale media. De beroepenveldcommissies doen aanbevelingen om de eindkwalificaties of het programma bij te stellen. Dat heeft recent bijvoorbeeld geleid tot het ontwikkelen en invoeren van de nieuwe studierichting Lifestyle Design binnen de opleiding Vormgeving. NQA-visitatie Willem de Kooning Academie, Autonoom Beeldende Kunst en Vormgeving (vt,dt) 17/69

18 De opleidingen toetsen hun eindkwalificaties regelmatig aan die van nationale en internationale partners. Daartoe heeft zij regelmatig overleg in het Overleg Beeldende Kunst, het Network for International Cooperation (NICA), het Bristol/Berlijn netwerk, de European Leage of Institutes in the Arts (ELIA), het Network for European Design Education & Research (CUMULUS), en de International Council of Fine Arts Deans (ICFAD). De opleidingen hebben hun eindkwalificaties (competenties) afgezet tegen die van het Maryland Institute College of Art in Baltimore, de Karel de Grote hogeschool Sint Lucas in Antwerpen en de University of Central England in Birmingham. Daaruit blijkt dat de competentie organiserend vermogen bij deze drie instituten niet wordt genoemd. De competentie vermogen tot samenwerking is alleen bij de University of Central England onderdeel van de eindkwalificaties. De overige competenties worden ook door de drie genoemde buitenlandse instituten gehanteerd. Tijdens de gesprekken komt naar voren dat de opleidingen kiezen voor een breed profiel. Studenten worden niet opgeleid in een bepaalde school, maar worden gestimuleerd zichzelf en hun eigen handtekening te ontwikkelen. De ontwikkeling van de student staat centraal. In het onderwijs wordt het accent gelegd op crossovers en op de ontwikkeling van idee tot concept. Dit beeld van het profiel wordt blijkens de gevoerde gesprekken breed gedragen. Werkveldvertegenwoordigers spreken over de opleidingen als praktisch en conceptueel. Facet 1.2 Niveau bachelor ABK: Goed VG: Goed Criteria - De eindkwalificaties van de opleiding sluiten aan bij algemene, internationaal geaccepteerde beschrijvingen van de kwalificaties van een Bachelor. Het oordeel wordt als volgt beargumenteerd: Ter ondersteuning van de invulling van de Dublin-descriptoren op opleidingsniveau heeft de HR een hogeschoolbrede concretisering van de Dublin-descriptoren geformuleerd voor zowel de bacheloropleidingen als de masteropleidingen. De landelijk vastgestelde competenties (Opleidingsprofiel Beeldende Kunst, oktober 2006; Opleidingsprofiel Vormgeving oktober 2006) zijn mede gebaseerd op de Dublin-descriptoren. In de profielen wordt het hbo-niveau gekenschetst en afgezet tegen het masterniveau. De zeven competenties vertegenwoordigen naar de mening van het panel het bachelorniveau, zoals omschreven in de Dublin-descriptoren. Zo komt de Dublin-descriptor toepassen van kennis en inzicht tot uitdrukking in de competentie creërend vermogen en is de Dublin-descriptor communicatie in de competenties vertegenwoordigd. De zeven competenties zijn vertaald naar zeven leerdoelen voor respectievelijk de semesters 1 en 2 en voor de leerjaren 2, 3 en 4. De competenties zijn gespecificeerd in vier niveaus die overeenkomen met de vier leerjaren. 18/69 NQA-visitatie Willem de Kooning Academie, Autonoom Beeldende Kunst en Vormgeving (vt,dt)

19 Facet 1.3 Oriëntatie hbo bachelor ABK: Goed VG: Goed Criteria - De eindkwalificaties zijn mede ontleend aan de door (of in samenspraak met) het relevante beroepenveld opgestelde beroepsprofielen en/of beroepscompetenties. - De eindkwalificaties weerspiegelen het niveau van beginnend beroepsbeoefenaar in een specifiek beroep of samenhangend spectrum van beroepen waarvoor een hbo-opleiding vereist is of dienstig is. Het oordeel wordt als volgt beargumenteerd: De beroepsgerichte identiteit van het HR-onderwijs komt tot uiting in de contacten met het beroepenveld op het niveau van de hogeschool, de clusters en de opleidingen in de Bureaus Externe Betrekkingen. De eindkwalificaties (competenties) van de opleidingen zijn ontleend aan de domeinspecifieke opleidingsprofielen die het Nederlandse kunstvakonderwijs gezamenlijk heeft opgesteld in het Overleg Beeldende Kunstonderwijs (Opleidingsprofiel Beeldende Kunst, oktober 2006; Opleidingsprofiel Vormgeving, oktober 2006). Deze zijn in 2002 door het beroepenveld gevalideerd (vergelijk 1.1). De zeven competenties zijn gekoppeld aan drie domeinen: het artistiekvaktechnische; het professioneel-maatschappelijke; en het theoretische domein. De opleidingen maken binnen het professioneel-maatschappelijke domein een onderscheid in het domein concept/artistiek en het domein internationale beroepspraktijk/product. Daarmee wordt uitdrukking gegeven aan de keuze voor de conceptuele, ideematige kant van het onderwijs in een proces van experiment en research enerzijds en de internationale oriëntatie op de beroepspraktijk anderzijds. De opleidingen sluiten aan op de veranderingen in de beroepspraktijk van de beeldende kunst en vormgeving. De scheidslijnen zijn volgens de academie vervaagd tussen de kunsten en de vormgevingsdisciplines onderling, tussen high art en low culture, tussen kunst en technologie, informatie en entertainment. Het beroepenveld is nu interdisciplinair en maakt deel uit van een mondiale beeldcultuur. De opleidingen onderschrijven de beroepsvisie die is verwoord in de landelijke opleidingsprofielen. Volgens deze profielen geeft de autonoom beeldend kunstenaar zin en betekenis aan het leven door het maken van kunstwerken die een beroep doen op de gevoelens en de reflectieve vermogens van de beschouwer en op diens kennis van de geschiedenis van de kunsten. In de werken komt de persoonlijke beeldtaal en de artistieke visie van de kunstenaar tot uiting, alsook nieuwe inventies ten aanzien van het vakgebied van de beeldende kunst. Vormgever is een parapluterm voor vormgevende ontwerpers uit verschillende disciplines, die in het proces van het tot stand brengen van een product activiteiten verrichten die tot de vorm van dit product leiden. De producten die hij ontwerpt zijn (zakelijke, industriële of huishoudelijke) gebruiksvoorwerpen (Opleidingsprofiel Beeldende Kunst, oktober 2006; Opleidingsprofiel Vormgeving oktober 2006). Het panel onderschrijft de beroepsvisie van de opleidingen. NQA-visitatie Willem de Kooning Academie, Autonoom Beeldende Kunst en Vormgeving (vt,dt) 19/69

20 Onderwerp 2 Programma Facet 2.1 Eisen hbo ABK: Goed VG: Goed Criteria - Kennisontwikkeling door studenten vindt plaats via vakliteratuur, aan de beroepspraktijk ontleend studiemateriaal en via interactie met de beroepspraktijk en/of (toegepast) onderzoek. - Het programma heeft aantoonbare verbanden met actuele ontwikkelingen in het vakgebied/de discipline. - Het programma waarborgt de ontwikkeling van beroepsvaardigheden en heeft aantoonbare verbanden met de actuele beroepspraktijk. Het oordeel wordt als volgt beargumenteerd: De HR wil de praktijk een centrale plaats gegeven in het curriculum door de beroepspraktijk in de school te halen (Outside in). Vanaf het begin van de studie wordt studenten geleerd om vraagstukken aan te pakken die ze in hun beroepspraktijk tegenkomen. Het betreft zoveel mogelijk échte vraagstukken met een échte opdrachtgever. Zoveel mogelijk samen met andere studenten, ook met studenten van andere opleidingen. Elke student van de HR wordt een aantal keuzemogelijkheden geboden. Daarmee wordt ingespeeld op de diversiteit van de beginsituaties en leervragen van de studenten. Ten eerste zijn 12 EC gereserveerd voor keuze- en bijspijkeronderwijs. Voorts omvat ieder curriculum een minor met een omvang van 30 EC. De opleiding heeft een overzicht van de minoren waaruit studenten kunnen kiezen. De minoren bieden de studenten een extra inhoudelijke startkwalificatie. Het werken aan concrete vraagstukken uit de beroepspraktijk staat centraal in het minorprogramma. Ook verdiept de student zich in nieuwe conceptuele kaders. Er worden drie typen minoren onderscheiden: verbredende minoren, verdiepende minoren, en doorstroomminoren. Het assortiment aan minoren sluit aan bij de strategische inzet van de hogeschool (speerpunten). Kenniskringen van de HR hebben een rechtstreekse verbinding met het onderwijs. Nieuw ontwikkelde inzichten worden vertaald in het onderwijsprogramma. Ook leveren de studenten bij aan het ontwikkelen van die kennis. Studenten leveren hun bijdrage door te participeren in onderwijsprojecten die gericht zijn op het aanpakken van reële vragen uit de praktijk. De Willem de Kooning Academie heeft vier jaar lang een lectoraat gehad. Op dit moment is sprake van een overgangsperiode naar een nieuwe invulling daarvan. De opleidingen sluiten aan bij het Rotterdamse Onderwijsmodel (ROM). Op basis daarvan zijn in de curricula drie samenhangende leerlijnen aan te wijzen: kennisgestuurd, praktijkgestuurd en studentgestuurd (zie verder 2.7). De opbouw van beide opleidingen loopt in het eerste semester parallel. Studenten volgen gezamenlijk onderwijs. Het is algemeen oriënterend en is de basis voor de 20/69 NQA-visitatie Willem de Kooning Academie, Autonoom Beeldende Kunst en Vormgeving (vt,dt)

21 vervolgstudie. De kennisgestuurde leerlijn heeft de meeste nadruk. Daarnaast is er aandacht voor beroepsoriëntatie om studenten een eerste indruk van de studierichtingen te bieden. Aan het eind van dit semester is er een integrale beoordeling. Het tweede semester is gedeeltelijk gezamenlijk en is daarnaast ingevuld vanuit de studierichtingen. Het biedt de voorbereiding op de definitieve keuze voor de opleiding en studierichting. Het tweede studiejaar is er geen gezamenlijk programma meer, maar verdiepen studenten zich in de vakstudie. Deze heeft dan nog een breed karakter. In het derde studiejaar maakt de student een keuze voor een verdiepende of verbredende minor en ontwikkelt hij meer een eigen visie op het vak. In semester 7, in het vierde studiejaar, volgt de student Vormgeving een stage, in binnen- of buitenland. Hij kan ook kiezen voor een uitwisseling naar een buitenlandse academie. De student Autonome Beeldende Kunst werkt in dit semester zelfstandig in een gedeeld atelier. In het laatste semester schrijven de studenten van beide opleidingen een scriptie (theoretisch onderzoek) en voeren een of meer praktijkopdrachten uit. Hierin kan de student aantonen dat hij beschikt over de kwalificaties voor een beginnend beroepsbeoefenaar. Praktijkvaardigheden en kennis gaan samen in opdrachten. Het merendeel van de lesopdrachten is in de vorm van projecten, in het algemeen ontleend aan de beroepspraktijk van docenten of van externe opdrachtgevers. De opdrachten omvatten het gehele creërende proces met inbegrip van de conceptuele en theoretische ideeënwereld van kunsten en vormgeving. De student moet een permanente onderzoekende attitude ontwikkelen. Deze wordt enerzijds verworven in het vak ideeontwikkeling (de ontwikkeling van het individuele creatieve proces), anderzijds door opdrachten in het kader van theorievakken kunsten cultuurgeschiedenis. Daar leert de student tevens zijn werk te plaatsen in de traditie en in de huidige ontwikkelingen. De opleidingen beschouwen theorie als een belangrijk onderdeel van het onderwijs, het is het fundament om te kunnen reflecteren op de ideeën en het werk van zichzelf en van medestudenten. De vakken worden gegeven aan de hand van (beeld)materiaal en vakliteratuur. De inhoud van de theorievakken sluit waar mogelijk aan bij de praktijkopdrachten. Door de inzet van veel tijdelijke docenten en gastdocenten die direct in de beroepspraktijk staan komen de actuele ontwikkelingen in het curriculum aan de orde. Ook door deelname aan symposia, excursies, werkbezoeken en presentaties door alumni komen studenten in contact met actuele ontwikkelingen in de kunstpraktijk. Studenten kunnen tevens deelnemen aan prijsvragen en wedstrijden. De Willem de Kooning Academie beschikt over twee interdisciplinaire platforms, waarin de academie het traditionele strikte onderscheid tussen autonoom en vormgeving opheft. In het StadsLab werken studenten in interdisciplinaire teams aan praktijkcases uit de stad Rotterdam in samenwerking met externe partijen. Het is een regulier vak in Autonome Beeldende Kunst, over de context van kunst en over openbare ruimte. Het staat open voor studenten uit andere richtingen. In de AdCom studio werken studenten advertising en grafisch ontwerpen onder begeleiding van een creatief directeur aan externe opdrachten. Het CrossLab (recent gestart) NQA-visitatie Willem de Kooning Academie, Autonoom Beeldende Kunst en Vormgeving (vt,dt) 21/69

22 ontwikkelt innovatief en technologisch hoogwaardig mediaonderwijs. Het fungeert als studierichting-overstijgend platform (Lab) en als vast onderdeel van het curriculum specifiek per studierichting. Studenten, alumni en externe deskundigen zijn volgens evaluaties positief over de praktijk in het onderwijs en over de onderwijsinhoud van beide opleidingen (Studenttevredenheidsonderzoek 2005, Kwaliteitszorgkringen , Alumnionderzoek , Kunstenmonitor 2005, Verslag externe deskundigen ). Dit wordt bevestigd in de gesprekken van het panel. Uit de bestudering van het materiaal en de gesprekken blijkt dat de literatuurlijst alleen in het eerste jaar verplichte literatuur bevat (kunst- en cultuurgeschiedenis). Het eerste jaar is kennisgestuurd (in de vorm van hoorcolleges, opdrachten). Het tweede jaar is meer gericht op vaktheorie. Vanaf het derde jaar staat de eigen praktijk centraal en is de theorie ondersteunend. Dit sluit aan op het brede profiel waarin de eigen ontwikkeling van de student centraal staat (vergelijk 1.1). Na het eerste jaar bespreekt de studieloopbaancoach het traject met de student en wijst hem op literatuur (verplicht/keuze). De kennisgestuurde leerlijn is op die manier door de Willem de Kooning Academie gekoppeld aan de studentgestuurde leerlijn, in afwijking van het hogeschoolbeleid. Er worden veel uren besteed aan theorie (12 EC per jaar). Het panel heeft de literatuur en literatuurlijsten ingezien. De verplichte literatuur is basaal. De literatuurlijsten van het materiaal dat verder wordt gebruikt geeft een divers beeld en weerspiegelt naar de mening van het panel in voldoende mate de actuele stand van zaken. Studenten schrijven regelmatig papers. De scriptie is een theoretisch vooronderzoek voor het afstudeerwerk. In de deeltijdvarianten verwerft de student dezelfde competenties als in de voltijdvarianten, zij het in gecomprimeerde vorm en veelal in theorievorm. Er wordt zoveel mogelijk aangesloten bij situaties die worden ontleend aan de (eigen) praktijk. Projectonderwijs heeft een belangrijke plaats. Het panel is goed te spreken over de onderwijsprogramma s. De lesinhouden sluiten goed aan bij de ontwikkelingen in de kunst- en ontwerppraktijk en het proces en de attitudevorming komen goed aan bod. De interactie met de beroepspraktijk is sterk aanwezig. In de eerste studiejaren zijn er veel excursies en atelierbezoek, in het vierde jaar zijn er de stage respectievelijk werkperiode en het afstudeerproject. De actuele ontwikkelingen komen tot hun recht via de opzet met veel tijdelijke docenten en gastdocenten die direct in de beroepspraktijk staan. Uit de gesprekken van het panel blijkt dat veel studenten stages en lessen volgen in het buitenland en dat er veel buitenlandse studenten aan de Willem de Kooning Academie studeren. Studenten voelen zich gestimuleerd om naar het buitenland te gaan en worden er goed op voorbereid. Zij stellen daarvoor een studieplan op en houden in een portfolio hun ontwikkeling bij. 22/69 NQA-visitatie Willem de Kooning Academie, Autonoom Beeldende Kunst en Vormgeving (vt,dt)

23 Facet 2.2 Relatie doelstellingen en inhoud programma ABK: Goed VG: Goed Criteria - Het programma is een adequate concretisering van de eindkwalificaties, qua niveau, oriëntatie en domeinspecifieke eisen. - De eindkwalificaties van de doelstellingen zijn adequaat vertaald in leerdoelen van (onderdelen van) het programma. - De inhoud van het programma biedt studenten de mogelijkheden om de geformuleerde eindkwalificaties te bereiken. Het oordeel wordt als volgt beargumenteerd: De zeven competenties zijn vertaald naar zeven leerdoelen voor respectievelijk de semesters 1 en 2 en voor de leerjaren 2,3 en 4. In matrices per semester/leerjaar zijn aan deze leerdoelen indicatoren verbonden en toegedeeld naar de vier domeinen en de vijf fasen van het leerproces: idee-ontwikkeling, ontwerp, uitvoering, presentatie en reflectie. Bovendien is het niveau aangegeven (verg 1.2). Dit is eerst voor de opleiding Vormgeving op deze manier uitgewerkt. Inmiddels is dit vertaalproces van eindkwalificaties naar leerdoelen en lesaanbod ook bij de opleiding Autonome Beeldende Kunst gerealiseerd en is de matrix vastgesteld. Op deze wijze wordt de relatie tussen doelstellingen en leerdoelen naar de mening van het panel helder beschreven. Bij de leerdoelen zijn opdrachten en sub-opdrachten geformuleerd. In het zelfevaluatierapport worden daarvan goede voorbeelden gegeven. Bij de opzet van nieuwe studierichtingen wordt middels een vooronderzoek bepaald wat er in het beroepenveld wordt gevraagd. Daarvan worden doelen afgeleid en wordt een programma ontwikkeld. Het panel heeft daarvan een voorbeeld gezien, van de recent gestarte studierichting Lifestyle Design van de opleiding Vormgeving. Uit evaluaties onder studenten, alumni en stagebieders blijkt dat zij tevreden zijn over het inhoudelijk niveau van de opleidingen en dat zij van mening zijn dat het programma studenten zeer goed in staat stelt om hun competenties verder te ontwikkelen (Studenttevredenheidsonderzoek 2005, Kwaliteitszorgkringen , Alumnionderzoek , Kunstenmonitor 2005, Vragenlijsten stages , Stagejaarverslag ). Het panel vindt dat de opleidingen aansluiten op het brede profiel waarin de eigen ontwikkeling van de student centraal staat (vergelijk 1.1). Het is een pragmatische maar conceptuele opleiding. Het panel stelt op basis van materiaalbestudering vast dat de competenties en leerdoelen voor beide opleidingen expliciet zichtbaar zijn in het studiemateriaal. NQA-visitatie Willem de Kooning Academie, Autonoom Beeldende Kunst en Vormgeving (vt,dt) 23/69

24 Facet 2.3 Samenhang in opleidingsprogramma ABK: Goed VG: Goed Criteria - Studenten volgen een inhoudelijk samenhangend opleidingsprogramma. Het oordeel wordt als volgt beargumenteerd: In de curricula van de opleidingen worden drie hoofdlijnen onderscheiden die in elke studiefase (in wisselende verhouding) aanwezig zijn en onderling inhoudelijk verbonden zijn: kennisgestuurd (beroepsrelevante conceptuele kaders en vaardigheden), praktijkgestuurd (leren in en van de beroepspraktijk) en studentgestuurd (studieloopbaancoaching, bijspijker- en keuzeonderwijs en minoren). De omvang van deze lijnen is in het Rotterdamse Onderwijsmodel (ROM) vastgelegd (zie facet 2.7). Voor deze leerlijnen zijn voor de clusters/opleidingen richtinggevende kadernotities ontwikkeld. Zo zijn er handreikingen beschikbaar voor de functie en organisatie van de minoren, de invulling van het onderwijs in de laatste twee jaar van de studie naast de minor en het ontwerpen van een curriculum van een deeltijd opleiding. Het didactisch concept zoals vastgelegd in het ROM bevordert dat het curriculum als een samenhangend geheel wordt ontworpen en ontwikkeld. In elke fase van de opleiding is er sprake van een wisselwerking tussen theorie en praktijk. De verticale samenhang krijgt vorm door middel van de drie leerlijnen (vergelijk 2.7). Binnen de verschillende leerlijnen is sprake van een goede opbouw, zo blijkt uit bestudering van het studiemateriaal en uit gesprekken. In horizontale zin wordt de samenhang per semester gerealiseerd doordat er wordt gewerkt aan thema s waaraan de verschillende onderdelen zijn opgehangen. Zo werken studenten Autonome Beeldende Kunst bijvoorbeeld in projecten en vraagstukken rond de grootstedelijke buitenruimte van Rotterdam en doen studenten Vormgeving, richting Animatie, een langlopend filmproject waarin onderdelen als tekenen, animatiesoftware, narratieve technieke en kennis van scenario en storyboard samenkomen. De drie leerlijnen ondersteunen elkaar. De kennis en vaardigheden uit de kennisgestuurde lijn ondersteunen het werken aan praktijkproblemen in de praktijkgestuurde leerlijn. Er is sprake van samenhangende programma s van inhoudelijk en technisch verwante onderwerpen en vakken met doorlopende leerlijnen. De inhoud van de kernvakken (artistieke, ontwerpende en vakinhoudelijke), vaardigheids- en theorievakken zijn op elkaar afgestemd. De praktijkcomponent (een groot deel van het programma) is verweven met de theoretische component. Beide worden met elkaar in verband gebracht. Dit begint in de propedeuse met algemene kunst- en cultuurgeschiedenis. Deze vakken zijn van belang voor vakken als idee- en conceptontwikkeling. In de vervolgstudie krijgt de theorie een accent dat in de lijn ligt van de studierichtingen. Daarnaast kent elk vakgebied zijn eigen specifieke vaktheorie. Deze heeft een plaats in de ontwerp- en vaardigheidsvakken. Dit jaar is een onderzoek gestart naar een vernieuwde opzet van het gehele theorieaanbod van de academie met aandacht voor de aansluiting 24/69 NQA-visitatie Willem de Kooning Academie, Autonoom Beeldende Kunst en Vormgeving (vt,dt)

25 bachelor master onderzoek. De samenhang van theorie- en praktijkvakken krijgt naar de mening van het panel goed vorm. De vaktheorie wordt goed gekoppeld aan de praktijk. Evenals in de voltijdvarianten wordt ook in de deeltijdvarianten gewerkt volgens de leerlijnen van het ROM, die zorgen voor verticale samenhang. De horizontale samenhang wordt gerealiseerd in projecten, waarin wordt gewerkt aan de hand van thema s. Een voorbeeld daarvan is het project Small House in de opleiding Vormgeving (richting Ruimtelijke Vormgeving/Stijl). In het deeltijdonderwijs is minder ruimte voor keuzeonderwijs buiten het opleidingsprofiel. Op basis van assessments, waarin evc's worden vastgesteld, wordt een individueel leerplan uitgezet. Uit evaluaties blijkt dat studenten tevreden zijn over de samenhang in de opleidingsprogramma s. Studenten Autonome Beeldende Kunst merken wel op dat er sprake is van overlap bij de vakken (Studenttevredenheidsonderzoek 2005, Kwaliteitszorgkringen , Kunstenmonitor 2005). Facet 2.4 Studielast ABK: Goed VG: Goed Criteria - Het programma is studeerbaar doordat factoren, die betrekking hebben op dat programma en die de studievoortgang belemmeren zoveel mogelijk worden weggenomen. Het oordeel wordt als volgt beargumenteerd: In het OER van iedere opleiding zijn normen vastgesteld met betrekking tot de studeerbaarheid van het programma. Het aantal contacturen (van 40 minuten) loopt van het eerste naar het vierde studiejaar af van 28 naar 16. Het aantal zelfstudie-uren (van 60 minuten) loopt op van ongeveer 21 tot 29 uur. De roosters zijn zo ingericht dat de maandag beschikbaar is voor keuzeonderwijs. Elk semester is opgebouwd uit kern-, vaardigheids- en theorievakken, keuzeonderwijs en studieloopbaancoaching. Op die manier wordt de studielast zoveel mogelijk gespreid. Extra studiebelasting als gevolg van herkansingen wordt zoveel mogelijk voorkomen door die in de vorm van (aangepaste) specifieke taken in het vervolg van de studie op te nemen. Uit gesprekken blijkt dat er in voorkomende gevallen passende oplossingen worden gezocht, zowel voor voltijd- als deeltijdstudenten. Van struikelvakken blijkt geen sprake te zijn. De studieloopbaancoach bewaakt de studielast van de individuele student. De opleidingen doen regelmatig onderzoek onder studenten naar factoren die zij als belemmerend voor hun studie ervaren en voeren waar nodig verbeteringen uit. Ook wordt regelmatig in kaart gebracht of de feitelijke studielast overeenkomt met de geplande studielast. Evaluaties wijzen uit dat studenten Autonome Beeldende Kunst tevreden zijn over de studielast (Studenttevredenheidsonderzoek 2005, Kwaliteitszorgkringen , NQA-visitatie Willem de Kooning Academie, Autonoom Beeldende Kunst en Vormgeving (vt,dt) 25/69