Fontys Hogescholen, Eindhoven

Transcriptie

1 Fontys Hogescholen, Eindhoven Opleiding: Management Economie en Recht; hbo-bachelor Croho: Varianten: voltijd/deeltijd Visitatiedatum: 16 april 2009 Netherlands Quality Agency (NQA) Utrecht, juli 2009

2 2/57 NQA - visitatie Fontys Hogescholen, hbo-bacheloropleiding MER (vt/dt)

3 Inhoud Inhoud 3 Deel A: Onderwerpen Voorwoord Inleiding Werkwijze Oordeelsvorming Oordelen per facet en onderwerp 11 Deel B: Facetten 13 Onderwerp 1 Doelstelling van de opleiding 15 Onderwerp 2 Programma 18 Onderwerp 3 Inzet van personeel 29 Onderwerp 4 Voorzieningen 32 Onderwerp 5 Interne kwaliteitszorg 35 Onderwerp 6 Resultaten 38 Deel C: Bijlagen 43 Bijlage 1: Onafhankelijkheidsverklaring panelleden 44 Bijlage 2: Deskundigheden panelleden 49 Bijlage 3: Bezoekprogramma 53 Bijlage 4: Overzichtslijst van door de opleiding ter inzage gelegd materiaal 54 Bijlage 5: Domeinspecifieke referentiekader en opleidingscompetenties 57 NQA - visitatie Fontys Hogescholen, hbo-bacheloropleiding MER (vt/dt) 3/57

4 4/57 NQA - visitatie Fontys Hogescholen, hbo-bacheloropleiding MER (vt/dt)

5 Deel A: Onderwerpen NQA - visitatie Fontys Hogescholen, hbo-bacheloropleiding MER (vt/dt) 5/57

6 6/57 NQA - visitatie Fontys Hogescholen, hbo-bacheloropleiding MER (vt/dt)

7 1.1 Voorwoord Dit rapport is het verslag van het panel dat in opdracht van NQA de opleiding Management Economie en Recht van Fontys Hogescholen heeft onderzocht. Het beschrijft de werkwijze, de bevindingen en de conclusies. Het onderzoek heeft plaatsgevonden in het kader van de accreditatie van hogere beroepsopleidingen. Het onderzoek is begonnen in februari 2009, toen het zelfevaluatierapport bij NQA is aangeleverd. Als onderdeel van het onderzoek heeft het panel de opleiding gevisiteerd op 16 april Het panel bestond uit: Mevrouw Mr. H.J.E. (Heleen) van Balen (domeindeskundige) De heer H.A.B.G. (Harry) van Haren (domeindeskundige) De heer M. (Maris) Keijser (studentlid) Mevrouw Drs. W.M.R. (Wilma) de Water (NQA auditor). Dit panel voldoet aan de eisen zoals gesteld in het document Protocol ter beoordeling van de werkwijze van visiterende en beoordelende instanties van de NVAO (oktober 2007). Het panel beschikt over relevante werkvelddeskundigheid en over vakdeskundigheid. Onder vakdeskundigheid wordt verstaan het vertrouwd zijn met de meest recente ontwikkelingen en vertrouwd met lesgeven en beoordeling en toetsing minstens op het niveau/oriëntatie van de te beoordelen opleiding. Daarnaast beschikt het panel over onderwijsdeskundigheid, studentgebonden deskundigheid en visitatiedeskundigheid (zie bijlage 2). Het rapport bestaat uit drie delen: Deel A: een hoofdrapport, het Onderwerprapport waarin de oordelen van het panel over de basiskwaliteit van de opleiding op onderwerpniveau worden uitgesproken met daarbij de overwegingen waarop die oordelen zijn gebaseerd. Het gaat hier om oordelen in de gradatie positief/negatief. Tevens wordt hier het eindoordeel geformuleerd. Deel B: een Facetrapport waarin op facetniveau door het panel oordelen en argumenten ter onderbouwing van dat oordeel worden gegeven. De oordelen gaan uit van de vierpuntsschaal (onvoldoende, voldoende, goed en excellent) conform het voorschrift van de NVAO. Uitzondering hierop is facet 2.6, als gevolg van aanvullende instructies van de NVAO wordt hier het oordeel voldaan of niet voldaan gegeven. Dit Facetrapport vormt de basis van het Onderwerprapport. Deel C: hierin zijn alle relevante bijlagen opgenomen. 1.2 Inleiding Bij de Fontys Hogescholen staan ruim studenten ingeschreven. De school biedt, verspreid over het hele land, onderdak aan 200 bacheloropleidingen en 36 masteropleidingen op de gebieden communicatie, economie, educatie, gezondheidszorg, informatica, kunsten, logistiek, mens en maatschappij en techniek. Er werken circa personen, die samen fte bezetten. In stedelijke centra in met name Zuid-Nederland geeft Fontys cursussen en trainingen. Naast onderwijs legt Fontys zich ook toe op onderzoek en kennisinnovatie; Fontys heeft 40 lectoraten. NQA - visitatie Fontys Hogescholen, hbo-bacheloropleiding MER (vt/dt) 7/57

8 Fontys profileert zich als een moderne hogeschool met innovatieve onderwijsproducten. Het strategisch beleid heeft zij vastgelegd in de nota Idealisme in Learning Communities (2002). De nota beschrijft wat Fontys voor haar studenten, medewerkers en haar omgeving wil zijn: een learning community, een plaats voor waardeneducatie, een kennispoort en een organisatie die groot is in kleinschaligheid. In Fontys is in 2005 een omvangrijk veranderprogramma van start gegaan. Het programma heeft de naam Biloba meegekregen. De twee doelen ervan zijn: de inrichting van bacheloropleidingen volgens een major-minormodel en de transformatie van de huidige leer- en onderwijsprocessen naar competentiegericht en flexibel leren, beoordelen en onderwijzen. Elke bacheloropleiding van Fontys bestaat na afloop van het programma in principe uit een major van 180 EC in de hoofdrichting en twee minoren van 30 EC. De student dient de keuze van één minor te verantwoorden, de andere minor is vrij te kiezen. Deze laatste minor mag geen overlap vertonen met de major noch met de te verantwoorden minor. Inmiddels heeft Fontys het beleid met betrekking tot major-minor bijgesteld. Met ingang van september 2008 kunnen opleidingen kiezen tussen een bachelor bestaande uit een major van 210 en een minor van 30 EC of een bachelor bestaande uit een major van 180 EC en twee minors van 60 EC. Fontys heeft een platte organisatiestructuur die is opgebouwd rond de volgende processen: - Operationele proces: de instituten voeren, ieder in hun eigen marktsegment, de kernactiviteiten van Fontys uit: ontwikkeling en uitvoering van onderwijs, commerciële activiteiten en toepassingsgericht onderzoek; - Het bestuurlijke proces: de Raad van Bestuur oefent, met ondersteuning van de Bestuursstaf, de bestuurlijke bevoegdheden van Fontys uit. De Raad van Bestuur fungeert als resultaatverantwoordelijke eenheid onder de Raad van Toezicht; - Het facilitaire proces; in opdracht van de instituten en/of de Raad van Bestuur voert het Facilitair Bedrijf ondersteunende werkzaamheden uit ten behoeve van de primaire processen. Deze werkzaamheden zijn gericht op de behoeften van de afnemende instituten. De opleiding Fontys Management, Economie en Recht (MER) maakt deel uit van het instituut Fontys Hogeschool Management, Economie en Recht, een van de 36 instituten van Fontys Hogescholen. De Fontys MER opleiding bestaat in zijn huidige vorm sinds 1 januari Fontys MER verzorgt drie opleidingen: Vastgoed & Makelaardij, Financial Services Management en Management, Economie en Recht. De opleiding is gevisiteerd in Naar aanleiding van de bevindingen in het zelfevaluatierapport (2003) en de conclusies van de visitatiecommissie (2004), is de opleiding MER in 2004 gestart met het inhoudelijk wijzigen van het programma. Deze wijzigingen waren vooral gericht op de aanscherping van de externe component in het beroepsbeeld en versterking van de integratieve bedrijfskundige inkleuring. E.e.a. geschiedde op basis van het in 1999 door het Landelijk overlegorgaan Management, Economie en Recht (LOO-MER) vastgestelde beroepsprofiel, dat in 2001 is uitgewerkt in beroepscompetenties. Doelstelling van de opleiding was en bleef het opleiden van afgestudeerden die aantoonbaar in staat moesten zijn om in de uiteenlopende beroepssituaties op het snijvlak van bedrijfsleven en overheid te functioneren. 8/57 NQA - visitatie Fontys Hogescholen, hbo-bacheloropleiding MER (vt/dt)

9 De onderwijsvernieuwing die volgens het Biloba-programma in 2004/2005 en het uitgangspunt van competentiesturing is ingezet, vormt een wezenlijke vernieuwing van het onderwijsprogramma en de wijze van toetsing. Studenten werken in het nieuwe curriculum (en daarbuiten) aan het verwerven van door de opleiding geformuleerde competenties (eindkwalificaties) en bijbehorende prestatie-indicatoren (leerdoelen). De genoemde ontwikkelingen hebben samen met de invoering van de BAMA-structuur en van de acht domeincompetenties van de Bachelor of Business Administration (2004), ertoe geleid dat de opleiding MER haar competentieprofiel in 2005 heeft geherformuleerd en haar curriculum voor voltijd en deeltijd heeft aangepast. 1.3 Werkwijze De beoordeling van de opleiding door het panel verliep volgens de werkwijze zoals die is neergelegd in het Beoordelingsprotocol van NQA. Deze werkwijze wordt hieronder beschreven. Het onderzoek vond plaats op basis van het domeinspecifieke referentiekader dat voor de opleiding geldt (zie facet 1.1). NQA onderscheidt drie fasen in het visiteren: de voorbereidingsfase, het eigenlijke bezoek door het panel en de rapportagefase. Hieronder volgt een korte toelichting per fase. De voorbereidingsfase Allereerst heeft een NQA-auditor het zelfevaluatierapport gecontroleerd op kwaliteit en compleetheid (de validatie) en daarmee op bruikbaarheid voor de visitatie. De validatie heeft een positief resultaat opgeleverd. Dit is in een brief d.d. 26 februari 2009 gericht aan de opleiding, vastgelegd. Vervolgens bereidden de panelleden zich in de periode maart en april 2009 inhoudelijk voor op het bezoek d.d. 16 april Zij bestudeerden het zelfevaluatierapport (en bijlagen), formuleerden hun voorlopige oordelen op basis van argumenten en zij formuleerden vraagpunten. Zij gaven hun bevindingen door aan de NQA-auditor. Op basis van een overzicht van voorlopige oordelen inventariseerde de NQA-auditor tenslotte kernpunten en prioriteiten voor materialenonderzoek en gesprekken. Tijdens een voorbereidende vergadering is het bezoek door het panel voorbereid. De opleiding heeft in haar zelfevaluatierapport kenbaar gemaakt voor welk domeinspecifiek referentiekader zij kiest. De NQA-auditor heeft met de domeindeskundigen in het panel bekeken of sprake is van adequate domeinspecifieke doelstellingen, of dat nadere aanvulling dan wel nadere specificatie nodig is. In het facetrapport is aangegeven op welke landelijke beroeps- en opleidingsprofielen het domeinspecifieke kader (en het opleidingsprogramma) is gebaseerd. Het bezoek door het panel NQA heeft een bezoekprogramma ontwikkeld voor de (dag-)indeling van het bezoek door het panel dat is aangepast aan de specifieke situatie van de opleiding (bijlage 3). Er vonden gesprekken plaats met het opleidingsmanagement, docenten, studenten, afgestudeerden en met werkveldvertegenwoordigers. Aan het begin en tijdens het bezoek heeft het panel ter inzage gevraagd materiaal bestudeerd. NQA - visitatie Fontys Hogescholen, hbo-bacheloropleiding MER (vt/dt) 9/57

10 Tussen de gesprekken door heeft het panel ruimte ingelast om de bevindingen uit te wisselen en te komen tot gezamenlijke en meer definitieve (tussen-)oordelen. De bevindingen zijn door de panelleden beargumenteerd. Aan het einde van het bezoek heeft de voorzitter een mondelinge terugkoppeling gegeven van enkele indrukken en ervaringen van het panel, zonder expliciete oordelen uit te spreken. De fase van rapporteren Door NQA is, op basis van de bevindingen van het panel, een tweeledige rapportage opgesteld, bestaande uit een facetrapport en een onderwerprapport, waarin de kwaliteit van de opleiding is beoordeeld. Met dit rapport kan de opleiding accreditatie aanvragen bij de NVAO. De opleiding heeft in juni 2009 een concept van het facetrapport (deel B) voor controle op feitelijke onjuistheden ontvangen. Naar aanleiding daarvan zijn enkele wijzigingen aangebracht. In het Onderwerprapport (deel A) wordt door NQA een oordeel op de onderwerpen en op de opleiding als geheel gegeven. Dit rapport is in juli voor controle op feitelijke onjuistheden aan de opleiding voorgelegd. Het definitieve rapport is door het panel vastgesteld in augustus Het visitatierapport is uiteindelijk in augustus 2009 ter beschikking gesteld aan de opleiding, die het samen met de accreditatieaanvraag kan indienen bij de NVAO. 1.4 Oordeelsvorming In dit hoofdstuk wordt per onderwerp een oordeel uitgesproken op basis van weging van de facetten die van dat onderwerp deel uitmaken. Bij deze weging spelen de beslisregels zoals die door NQA in het Beoordelingsprotocol zijn geformuleerd en nader uitgewerkt in de notitie Handreiking voor oordeelsvorming een belangrijke rol. Tevens is bij de beoordeling rekening gehouden met accenten die de opleiding eventueel legt, het domeinspecifieke kader en een vergelijking met andere relevante opleidingen op een aantal aspecten. Het eindoordeel is voorzien van een aanvullende tekst als sprake is van: - weging van de oordelen op facetniveau; - benchmarking; - generieke bevindingen die het facetniveau overschrijden; - bepaalde accenten respectievelijk best practices. In de oordelen per onderwerp wordt steeds een herhaling gegeven van de oordelen op de facetten gevolgd door een weging die leidt tot het eindoordeel. De (uitgebreide) argumentatie is te vinden in het facetrapport. Daar waar een argumentatie/beoordeling voor de deeltijd afwijkt van de voltijd, is dit expliciet vermeld. Indien niet vermeld, gelden voor de deeltijdopleiding dezelfde argumentaties/oordelen als voor de voltijdopleiding, aangezien de deeltijdopleiding inhoudelijk voornamelijk is gebaseerd op dezelfde module-inhouden als de voltijdopleiding. De volgorde en onderwijsmethodieken kunnen daarbij verschillen. 10/57 NQA - visitatie Fontys Hogescholen, hbo-bacheloropleiding MER (vt/dt)

11 1.5 Oordelen per facet en onderwerp Totaaloverzicht van oordelen op facet- en onderwerpniveau Onderwerp/Facet Opleiding 008A MER voltijd deeltijd Onderwerp 1 Doelstelling van de opleiding 1.1 Domeinspecifieke eisen voldoende voldoende 1.2 Niveau bachelor goed goed 1.3 Oriëntatie HBO bachelor goed goed Totaaloordeel positief positief Onderwerp 2 Programma 2.1 Eisen HBO voldoende voldoende 2.2 Relatie doelstellingen en inhoud programma goed voldoende 2.3 Samenhang in opleidingsprogramma goed goed 2.4 Studielast goed goed 2.5 Instroom voldoende voldoende 2.6 Duur voldaan voldaan 2.7 Afstemming tussen vormgeving en inhoud goed goed 2.8 Beoordeling en toetsing goed goed Totaaloordeel positief positief Onderwerp 3 Inzet van personeel 3.1 Eisen HBO goed goed 3.2 Kwantiteit personeel goed goed 3.3 Kwaliteit personeel goed goed Totaaloordeel positief positief Onderwerp 4 Voorzieningen 4.1 Materiële voorzieningen voldoende voldoende 4.2 Studiebegeleiding goed goed Totaaloordeel positief positief Onderwerp 5 Interne kwaliteitszorg 5.1 Evaluatie resultaten goed goed 5.2 Maatregelen tot verbetering goed goed 5.3 Betrekken van medewerkers, studenten, alumni en het beroepenveld goed goed Totaaloordeel positief positief Onderwerp 6 Resultaten 6.1 Gerealiseerd niveau voldoende voldoende 6.2 Onderwijsrendement voldoende voldoende Totaaloordeel positief positief NQA - visitatie Fontys Hogescholen, hbo-bacheloropleiding MER (vt/dt) 11/57

12 Doelstellingen opleiding De facetten 1.2 Niveau bachelor en 1.3 Oriëntatie HBO-bachelor worden met een goed beoordeeld. Het facet 1.1 Domeinspecifieke eisen wordt met een voldoende beoordeeld. Het oordeel op het onderwerp 1 Doelstellingen is derhalve positief. Programma De facetten 2.1 Eisen HBO en 2.5 Instroom worden als voldoende beoordeeld. De facetten: 2.2 Relatie doelstellingen en inhoud programma, 2.3 Samenhang in opleidingsprogramma, 2.4 Studielast, 2.7 Afstemming tussen vormgeving en inhoud en 2.8 Beoordeling en toetsing worden als goed beoordeeld. Aan facet 2.6 Duur is voldaan. Het oordeel op het onderwerp 2. Programma is derhalve positief. Inzet van personeel De beoordelingen van de facetten 3.1 Eisen HBO, 3.2 Kwantiteit personeel en 3.3 Kwaliteit personeel zijn goed. Het oordeel op het onderwerp 3. Inzet personeel is derhalve positief. Voorzieningen De beoordelingen van de facetten 4.1 Materiële voorzieningen is voldoende, 4.2 Studiebegeleiding is goed. Het oordeel op het onderwerp 4. Voorzieningen is derhalve positief. Interne kwaliteit De beoordeling van de facetten 5.1 Evaluatie resultaten en 5.2 Maatregelen tot verbetering en 5.3 Betrekken van medewerkers, studenten, alumni en het beroepenveld is goed. Het oordeel op het onderwerp 5. Interne kwaliteit is derhalve positief. Resultaten De beide facetten 6.1 Gerealiseerd niveau en 6.2 Onderwijsrendement zijn voldoende beoordeeld. Het oordeel op het onderwerp 6. Resultaten is derhalve positief. Totaaloordeel Op grond van voorgaand schema en de inhoudelijke onderbouwing daarvan blijkt dat de opleiding op de zes onderwerpen positief scoort. De conclusie is dat het totaaloordeel over de opleiding positief is. 12/57 NQA - visitatie Fontys Hogescholen, hbo-bacheloropleiding MER (vt/dt)

13 Deel B: Facetten NQA - visitatie Fontys Hogescholen, hbo-bacheloropleiding MER (vt/dt) 13/57

14 14/57 NQA - visitatie Fontys Hogescholen, hbo-bacheloropleiding MER (vt/dt)

15 Onderwerp 1 Doelstelling van de opleiding Facet 1.1 Domeinspecifieke eisen Voldoende Criterium - De eindkwalificaties van de opleiding sluiten aan bij de eisen die door (buitenlandse) vakgenoten en de beroepspraktijk gesteld worden aan een opleiding in het betreffende domein (vakgebied/discipline en/of beroepspraktijk). Het oordeel wordt als volgt beargumenteerd: In het zelfevaluatierapport geeft de opleiding aan dat het landelijk beroepscompetentieprofiel van de MER (2001) en de inhoud van de MER-opleidingen in 2004 als basis hebben gediend voor de landelijke vaststelling van de domeincompetenties voor Bachelor Business Administration. Het landelijk overlegorgaan MER heeft op basis hiervan een specifiek beroepscompetentieprofiel voor de MER opgesteld dat door de Hbo-raad in 2008 is vastgesteld. Voorts hanteert de opleiding volgens de zelfevaluatie twee uitgangspunten voor het vaststellen van het competentieprofiel: - de opleidingscompetenties moeten aansluiten bij het landelijke beroepsprofiel; - de opleidingscompetenties moeten aansluiten bij de beroepspraktijk. Het competentieprofiel is vastgelegd in Fontys Hogeschool Management, Economie en Recht, Competentieprofiel Opleiding MER, 1 maart De opleiding geeft in haar zelfevaluatie aan dat er negen competenties voor de MERstudenten van belang zijn. Dit zijn: A. omgevingsbewustheid, B. netwerkgerichtheid, C. analytisch en probleemoplossend vermogen, D. overtuigend vermogen, E. beherend en uitvoerend vermogen, F. integratief vermogen, G. communicatief vermogen, H. zelfsturend vermogen, I. beslissingsvermogen. Deze competenties worden gecombineerd met de domeincompetenties die zijn vastgelegd in omschrijving voor Bachelor Business Administration. Uit de zelfevaluatie blijkt dat de competenties E (beherend en uitvoerend vermogen) en C (analytisch en probleemoplossend vermogen) het zwaarst vertegenwoordigd zijn. Het panel waardeert de toevoeging van de competentie beslissingsvermogen als belangrijke competentie voor studenten van de MER-opleiding. De aansluiting met de beroepspraktijk wordt, volgens de zelfevaluatie, gezocht in de externe gerichtheid van de opleiding. De opleiding voorziet in de behoefte vanuit de beroepspraktijk dat afgestudeerden onder andere : - kunnen signaleren welke maatschappelijke vraagstukken de belangen van een organisatie raken; - zich snel inhoudelijk in een bepaald thema en belangenverhoudingen kunnen verdiepen; - resultaat kunnen boeken door belangentegenstellingen met aanvaardbare middelen te overbruggen. De Fontys MER wil zich onderscheiden op twee punten. Zij wil haar opleiding niet uitsluitend lokaliseren in de interne bedrijfsprocessen, maar deze ook positioneren in de schil van activiteiten die elke organisatie omgeeft. Deze oriëntatie onderbouwt de NQA - visitatie Fontys Hogescholen, hbo-bacheloropleiding MER (vt/dt) 15/57

16 opleiding omdat Nederland een netwerk- en overlegeconomie kent waar bedrijfsleven, overheid en maatschappelijke organisaties intensief met elkaar overleggen. Daarnaast heeft Fontys MER de keuze gemaakt duurzame ontwikkeling bijzondere aandacht te geven. Bij het toepassen van de verworven kennis uit de studie in de beroepspraktijk past aandacht voor duurzame ontwikkeling en de balans tussen people, planet en prosperity. Voorgenomen verbeteracties: De opleiding heeft een actieve bijdrage geleverd aan het nieuwe competentieprofiel en is het lid van het bestuur van het landelijk overlegorgaan MER. De opleiding wil actief blijven bijdragen aan het landelijk overlegorgaan MER zodat ontwikkelingen op dit terrein goed gevolgd worden en een bijdrage kan worden geleverd aan periodieke actualisatie van de kwalificaties. Uit de gesprekken met het opleidingsmanagement en het werkveld komt naar voren dat na de visitatie in 2005 er hard is gewerkt aan een duidelijker profiel voor de Fontys MER. De opleiding kiest ervoor om voor profit en non-profit op te leiden. Deze duidelijke focus wordt door het beroepenveld herkend. Het beroepenveld geeft aan dat de studenten goed voorbereid worden tijdens de opleiding op de praktijk van het werkveld. Zij leren snel een (bedrijfskundig) probleem in kaart te brengen, verzamelen feiten en kunnen een standpunt innemen en dat onderbouwen zegt een van de vertegenwoordigers van het beroepenveld hierover. De opleiding heeft de internationale context als volgt vorm gegeven in het curriculum door: - De internationale samenwerking met faculteit economica (Universiteit van Alicante), Cologne Business School (Fachhochschule Brühl) en School of business and information management (Hogeschool van Oulu, Finland) is tot stand gekomen na programmavergelijking. - Structurele deelname van docenten aan het internationale netwerk EAIE (European Association for International Education). - Internationale oriëntatie in het reguliere programma met vakken als onder andere Globalisering, de Europese Unie, International recht, Lobbyen in de EU en VS, Engels en Internationale economische ontwikkelingen. - Buitenlandse stages (27,3% in 2008 en 62,6% in 2009) - Afstudeerrichting International Business Consultancy (IBC). Evenwel kiest de opleiding in overleg met het beroepenveld er bewust voor om studenten op te leiden in het Nederlands economische model. In het reguliere curriculum komen studenten in voldoende mate in aanraking met internationalisering. Studenten hebben de keuzemogelijkheid om zich toe te spitsen op internationalisering. Het panel komt tot de conclusie dat door de invulling van de internationale oriëntatie in de studie de eindkwalificaties van de opleiding voldoende overeenkomen met de eisen die worden gesteld aan de MER-opleiding. Het panel stelt vast dat de internationale oriëntatie vooral zichtbaar is bij de literatuurlijst voor het vak International Business Consultancy (zie ook facet 2.1). Bovendien komt het panel tot de conclusie dat er geen internationale vergelijking is gemaakt van de eindkwalificaties en komt daarom tot het oordeel voldoende. 16/57 NQA - visitatie Fontys Hogescholen, hbo-bacheloropleiding MER (vt/dt)

17 Facet 1.2 Niveau bachelor Goed Criterium - De eindkwalificaties van de opleiding sluiten aan bij algemene, internationaal geaccepteerde beschrijvingen van de kwalificaties van een bachelor. Het oordeel wordt als volgt beargumenteerd: De opleiding sluit aan op de landelijke domeincompetenties voor de Bachelor of Business Administration en de Dublin descriptoren (Landelijk Beroepscompetentieprofiel Management Economie en Recht, competentieprofiel voor de HBO Bacheloropleiding, juni 2008). Alle negen competenties voor de opleiding MER zijn door middel van een matrix afgezet tegen de vijf competenties zoals is vastgelegd in de Dublin descriptoren. Hieruit blijkt dat alle competenties een plaats hebben gekregen in het opleidingsprogramma. Een voorbeeld kan dit verduidelijken: in de Dublin descriptoren is aangegeven dat een student de leervaardigheden bezit die noodzakelijk zijn om een vervolgstudie die een hoog niveau van autonomie veronderstelt aan te gaan. Fontys MER heeft dit in haar eigen competentieprofiel als volgt vertaald: De student stuurt zichzelf in eigen functioneren en professionele ontwikkeling en kan planmatig een verbetertraject ontwikkelen en uitvoeren. Uit de evaluatie onder studenten (2007) blijkt dat respectievelijk 96% en 100% van de voltijdstudenten bevestigen dat: - de opleiding voldoende actuele kennis bevat; - de opleiding voorziet in de integratie van kennis, inzichten, houding en vaardigheden. Het panel stelt vast na bestudering van het aangeleverde materiaal van de opleiding en het visitatiebezoek dat de opleiding heeft aangetoond dat de eindkwalificaties goed aansluiten bij het bachelorniveau zoals wordt weergegeven in de Dublin descriptoren. Facet 1.3 Oriëntatie HBO bachelor Goed Criteria - De eindkwalificaties zijn mede ontleend aan de door (of in samenspraak met) het relevante beroepenveld opgestelde beroepsprofielen en/of beroepscompetenties. - De eindkwalificaties weerspiegelen het niveau van beginnend beroepsbeoefenaar in een specifiek beroep of samenhangend spectrum van beroepen waarvoor een hbo-opleiding vereist is of dienstig is. Het oordeel wordt als volgt beargumenteerd: De argumentatie met betrekking tot de eindkwalificaties bij facet 1.1 en 1.2 gelden ook voor facet 1.3. In de zelfevaluatie geeft de opleiding aan dat het opgestelde profiel van Fontys MER is gebaseerd op het landelijk vastgestelde MER-profiel dat in overleg met relevante vertegenwoordiging van het werkveld is komen vast te staan. De studenten van de MER komen terecht in diverse beroepen in het bedrijfsleven, overheid en maatschappelijke NQA - visitatie Fontys Hogescholen, hbo-bacheloropleiding MER (vt/dt) 17/57

18 organisaties. Voorbeelden hiervan zijn: (junior) consultant organisatie-adviesbureau, juridisch medewerker bankinstelling, afdelingshoofd bij een gemeente. De opleiding heeft de eindkwalificaties geschreven gericht op het niveau van beginnend beroepsbeoefenaar. Doorgroei naar opvolgende functies is mogelijk. De beroepenveldcommissie heeft de validatie uitgevoerd van het competentieprofiel zoals blijkt uit de notulen Beroepenveldcommissie opleiding Management, Economie en Recht, 21/09/2006. Uit een analyse van de functies van oud-studenten (onderzoek onder alumni in 2008) blijkt dat zij vooral in adviesfuncties, managementondersteunende functies en leidinggevende of resultaatgerichte functies terecht komen. Daarbij is gebleken dat het vooral om start- en doorgroeifuncties gaat. Tijdens het gesprek met alumni en het beroepenveld is het panel gebleken dat studenten tijdens de vele stages goed zijn voorbereid op de vragen in het werkveld. Onderwerp 2 Programma Facet 2.1 Eisen HBO Voldoende Criteria - Kennisontwikkeling door studenten vindt plaats via vakliteratuur, aan de beroepspraktijk ontleend studiemateriaal en via interactie met de beroepspraktijk en/of (toegepast) onderzoek. - Het programma heeft aantoonbare verbanden met actuele ontwikkelingen in het vakgebied/de discipline. - Het programma waarborgt de ontwikkeling van beroepsvaardigheden en heeft aantoonbare verbanden met de actuele beroepspraktijk. Het oordeel wordt als volgt beargumenteerd: In de zelfevaluatie geeft de opleiding aan actuele en gerenommeerde vakliteratuur te gebruiken. Er zijn literatuurlijsten opgesteld met verplichte artikelen en boeken die voor alle studenten gelden. Daarnaast heeft het panel tijdens de bezoekdag ander materiaal ingezien zoals werkboeken die de opleiding hanteert. Het panel is van mening dat de gebruikte literatuur actueel is en het vakgebied goed omvat. Ook is er voldoende aandacht voor duurzaam ondernemen. Om de opleiding goed te laten aansluiten bij de actuele ontwikkelingen wordt gebruik gemaakt van aan de beroepspraktijk ontleende casuïstiek en informatie. Wat betreft de borging van het actualiseren van studiemateriaal zijn hiervoor de projectcoördinator en teamleider verantwoordelijk. Dit wordt tweemaal per jaar geagendeerd en besproken in de teamvergaderingen. Grotere wijzingen worden onderzocht en bewaakt door de Onderwijsontwikkelgroep (OOG) en aan de beroepenveldcommissie (BVC) voorgelegd. Er is aantoonbaar budget beschikbaar voor opleidingen en congresbezoek van docenten om op die manier actuele ontwikkelingen te kunnen volgen. Verder wordt de actuele 18/57 NQA - visitatie Fontys Hogescholen, hbo-bacheloropleiding MER (vt/dt)

19 praktijk door middel van een casus in de propedeuse behandeld. Dit wordt ondersteund door relevante colleges op diverse vakgebieden. Deze werkvormen waarbij de interactie met de beroepspraktijk moet bijdragen aan de kennisontwikkeling bij de studenten wordt in de hoofdfase van de opleiding voortgezet via stages en externe opdrachten. Voorbeelden van dit soort opdrachten zijn: het organiseren van een congres voor een maatschappelijke organisatie, het analyseren van interne processen bij een gemeente en het doen van verbetersuggesties, in samenwerking met een adviesbureau werken aan een bedrijfskundige adviesopdracht. De ontwikkeling van beroepsvaardigheden vindt overwegend plaats in leersituaties die aan de beroepspraktijk zijn ontleend dan wel in de beroepspraktijk plaatsvinden. Dit houdt in dat de studenten een contextrijke leeromgeving wordt aangeboden. Het trainen van beroepsvaardigheden betreft bijvoorbeeld ict-vaardigheden, informatievaardigheden, communicatieve vaardigheden. Tijdens een tweetal stages van 17 weken in het 3 e en 4 e leerjaar en externe opdrachten werkt iedere student aan de communicatieve vaardigheden zoals presenteren, onderhandelen, mondeling en schriftelijk rapporteren, debatteren en adviesvaardigheden. Ieder half jaar wordt er een externe opdracht door de studenten vervuld. De opleiding geeft voorts in de zelfevaluatie aan te werken met gastdocenten of gastsprekers uit de praktijk waardoor actuele informatie aan studenten wordt aangereikt. Het panel is van mening dat Fontys MER bijzonder veel aandacht besteed aan het realiseren van praktijkvoorbeelden in het curriculum. Door de contacten van docenten met het werkveld zijn stageplaatsen steeds beschikbaar. Het panel merkt op dat het toegepaste onderzoek, dat op verschillende plaatsen in het onderwijsprogramma voorkomt een aandachtspunt is voor de opleiding. In het zelfevaluatierapport van de opleiding zijn voorbeelden gegeven op welke wijze toegepast onderzoek in het curriculum is opgenomen. In de deeltijdopleiding zijn studenten al geruime tijd op de arbeidsmarkt actief en vanaf het tweede studiejaar is een relevante werkkring een vereiste. Hierdoor beschikken de deeltijdstudenten vaak over betere beroepsvaardigheden en om die reden wordt daaraan in de deeltijdopleiding minder tijd besteed. In ieder studiejaar is er tenminste één module beroepsvaardigheden voor deeltijdstudenten zoals Communicatieve vaardigheden en Engels in jaar 1. Internationale ontwikkelingen krijgen volgens het zelfevaluatierapport van de opleiding als volgt een plaats in de opleiding: - er wordt gebruik gemaakt van Engelstalige literatuur en er worden internationale onderwerpen aangesneden; - er vindt tussen Fontys MER en buitenlandse opleidingen samenwerking en uitwisseling van docenten en studenten plaats; - de opleiding biedt sinds september 2008 een internationale en Engelstalige afstudeerrichting aan. Het panel is van mening dat de Engelstalige literatuur vooral wordt aangeboden voor de internationale studievariant. Er zou meer aandacht kunnen zijn voor buitenlandse literatuur in de reguliere opleiding. Uit de evaluatie onder studenten blijkt dat voltijdstudenten en deeltijdstudenten tevreden zijn over kennisontwikkeling via vakliteratuur en studiemateriaal dat aan de praktijk is ontleend. Uit de evaluaties onder organisaties die stageplaatsen aanbieden voor NQA - visitatie Fontys Hogescholen, hbo-bacheloropleiding MER (vt/dt) 19/57

20 studenten van Fontys MER blijkt dat zij vrijwel unaniem de kennis en vaardigheden van voldoende tot uitmuntend beoordelen. Het viel het panel op tijdens de bezoekdag dat de opleiding verschillende formats hanteert voor de werkboeken voor studenten wat als een belemmering in de toegankelijkheid kan worden ervaren door de studenten. Tijdens het gesprek gaven studenten aan die niet als zodanig te ervaren. Het panel komt tot het oordeel voldoende omdat anderstalige literatuur op de literatuurlijst ontbreekt met uitzondering van een internationale afstudeervariant International Business Consultancy. Facet 2.2 Relatie doelstellingen en inhoud programma VT: Goed DT: Voldoende Criteria - Het programma is een adequate concretisering van de eindkwalificaties, qua niveau, oriëntatie en domeinspecifieke eisen. - De eindkwalificaties van de doelstellingen zijn adequaat vertaald in leerdoelen van (onderdelen van) het programma. - De inhoud van het programma biedt studenten de mogelijkheden om de geformuleerde eindkwalificaties te bereiken. Het oordeel wordt als volgt beargumenteerd: De globale opbouw van de studie blijkt uit de zelfevaluatie van de opleiding: in de propedeuse worden projecten aangeboden, in de hoofdfase gaat het om velden en bij de deeltijdopleiding wordt gewerkt met modulen. Voor elk onderdeel zijn leerdoelen geformuleerd. Deze leerdoelen zijn de prestatie-indicatoren die zijn opgenomen in het competentieprofiel en zijn gekoppeld aan de competentieniveaus. De kenmerkende beroepssituaties zijn terug te vinden in de werkboeken van een project (propedeuse) of veld (hoofdfase). Een voorbeeld kan een en ander verduidelijken. Bij de deeltijdopleiding wordt de module Management gegeven. Hierin wordt als kenmerkende beroepssituatie vanuit hun eigen functie het relatienetwerk in kaart gebracht. De leerdoelen die bij deze module zijn geformuleerd zijn: - De student kan voor de uitoefening van zijn professie het belang benoemen van het deelnemen aan netwerken (1.1) en de student legt een logisch geordende en efficiënt raadpleegbare digitale verzameling aan van bereikbaarheidsgegevens van vrienden en relaties waarin naast zakelijke ook persoonlijke informatie is opgenomen (1.2). Voor elk leerarrangement worden een opdracht/kenmerkende beroepssituatie en leerdoelen/prestatie-indicatoren geformuleerd. Uitgangspunten bij de inrichting van het voltijdprogramma zijn: De studenten werken tegelijkertijd aan een aantal competenties; De student werkt in de propedeuse aan competentieniveau 1 (hoofdfasebekwaam). In de projecten 1 en 2 wordt gewerkt aan meer algemene competenties. In de projecten 3 en 4 komen de MER-specifieke competenties (zoals bijvoorbeeld omgevingsbewustheid, overtuigend vermogen) aan bod. In de hoofdfase moeten studenten bovendien twee minoren (onderwijseenheden van 30 studiepunten) voltooien. De student kiest beide 20/57 NQA - visitatie Fontys Hogescholen, hbo-bacheloropleiding MER (vt/dt)

21 minoren in overleg met en op advies van zijn studieloopbaanbegeleider. De minor draagt bij aan de algemene hbo-competenties of de specifieke opleidingscompetenties. De opleiding hanteert een systematiek waarbij in de propedeuse via projecten kenmerkende beroepssituaties centraal staan. In de hoofdfase wordt eenzelfde systematiek via velden uitgewerkt en in de deeltijdopleiding via modulen. Hierin komen de negen competenties zoals omschreven in paragraaf 1.1 terug. De eindkwalificaties zoals die zijn omschreven in 1.1, 1.2 en 1.3 zijn voor alle studieonderdelen (Projecten, velden en modulen) vertaald in leerdoelen zodat alle studieonderdelen bijdragen aan het behalen van de eindkwalificaties. Om te bewaken dat er een optimale afstemming is tussen het opleidingsprogramma en de opleidingscompetenties en eindkwalificaties, is de organisatie van het onderwijs zodanig ingericht dat projecten en velden worden aangestuurd door een projectleider of coördinator die hiervoor verantwoordelijk is. De Onderwijsontwikkelgroep houdt vervolgens toezicht wanneer er ingrijpende wijzigingen plaatsvinden in de hoofdfase van het onderwijsprogramma. In de propedeusefase is er bewaking op drie niveaus. De opleiding peilt de tevredenheid van studenten over de vraag of het curriculum aantoonbaar gericht is het behalen van de vereiste competenties. Hierover blijken de voltijdstudenten het meest positief te zijn. In 2007 gaf 69% van de voltijdstudenten op dit onderdeel een positief antwoord. Voor de deeltijdstudenten was het minder duidelijk wat de relatie is tussen het programma van de propedeuse en het behalen van de vereiste competenties. Omdat het cohort deeltijdstudenten (instroom september 2007) erg klein is zijn hiervan geen aantallen bekend. De opleiding heeft in de zelfevaluatie vermeld dat dit uit gesprekken met deeltijdstudenten is gebleken. Het panel stelt vast dat uit de overlegde documentatie van de opleiding blijkt dat de inhoud van het studieprogramma de studenten de mogelijkheid biedt om de eindkwalificaties te bereiken. Door de opleiding zijn de volgende verbeteracties in gang gezet: - ten aanzien van de deeltijdopleiding worden de modules met ingang van studiejaar 2008/2009 meer gericht op de te behalen competenties; - er wordt meer informatie gegeven aan studenten over competentiegericht leren. Het panel is van mening dat de opleiding een zodanig programma heeft opgesteld van vakgerichte inhoud en het ontwikkelen van competenties dat daarmee voor voltijdstudenten de eindkwalificaties kunnen worden bereikt. Voor deeltijdstudenten zijn door de opleiding verbeteracties geformuleerd die moeten waarborgen dat ook de deeltijdstudenten de competenties kunnen behalen. Omdat nog onvoldoende duidelijk is of deze verbeteracties tot het gewenste resultaat leiden beoordeelt het panel dit facet voor de deeltijdopleiding met een voldoende. NQA - visitatie Fontys Hogescholen, hbo-bacheloropleiding MER (vt/dt) 21/57

22 Facet 2.3 Samenhang in opleidingsprogramma Goed Criterium - Studenten volgen een inhoudelijk samenhangend opleidingsprogramma. Het oordeel wordt als volgt beargumenteerd: In de zelfevaluatie van de opleiding wordt aandacht geschonken aan de horizontale en verticale samenhang in het studieprogramma en de bewaking die hierop plaatsvindt. Hieruit blijkt dat de competenties uitgewerkt zijn in prestatie-indicatoren en zijn gekoppeld aan de werkvormen, toetsvormen en studiepunten. Op die manier heeft de visitatiecommissie inzicht gekregen in de opbouw en samenhang van de opleiding. Er is een onderscheid aangebracht tussen de voltijd- en deeltijdopleiding. Bij de voltijdopleiding wordt de horizontale samenhang in het programma als volgt beargumenteerd: uitgaande van een beroepssituatie zoals het opstellen van een strategisch plan wordt de student ondersteund door middel van een aantal samenhangende lessen zoals bedrijfskundige technieken, projectmanagement, ondernemingsrecht, organisatiekunde. De verticale samenhang in het voltijdsprogramma zoals blijkt uit de zelfevaluatie, bestaat uit: - een opbouwende moeilijkheidsgraad in de kennisonderdelen en opdrachten; - een onderwijsconcept dat verloopt van docentgestuurd naar studentgericht leren; - van vakgericht leren naar beroepsgestuurd leren; - van groepsgericht werken naar steeds meer individueel werken; - een duidelijke keuze voor drie velden waarin studenten werkzaam zullen zijn na hun afstuderen, dit zijn: overheid, maatschappelijke organisaties en bedrijfsleven. Deze drie velden worden in het onderwijsprogramma duidelijk herkend door de studenten zoals tijdens de bezoekdag bleek. Bij de deeltijdopleiding is de horizontale samenhang afwijkend ingevuld. Er wordt bij de deeltijdopleiding gestudeerd vanuit modulen. Er is gekozen voor een inhoudelijke samenhang op de drie domeinen Management, Economie en Recht. Deze drie domeinen worden aangevuld met op beroepsvaardigheden gerichte modulen. De verbinding komt tot stand binnen een integrale opdracht. In de propedeuse is dit een bedrijfskundige casus. De verticale opbouw en samenhang zijn voor de deeltijdopleiding gelijk aan die van de voltijdopleiding. Studenten en docenten geven tijdens het gesprek aan dat met de keuze voor vakken (minor) of stages gewerkt wordt aan de samenhang in het studieprogramma. Hierdoor kunnen studenten nagaan welke richting hen het meest aanspreekt in de brede MERopleiding. Enerzijds kunnen studenten kiezen voor generalisme, anderzijds voor een meer specialistische richting. De samenhang tussen het binnenschools- en buitenschoolscurriculum wordt gewaarborgd doordat praktijkopdrachten uitsluitend na overleg met de studieloopbaanbegeleider en/of docenten plaatsvinden. Voor de bewaking van de samenhang van de verschillende studieonderdelen is de propedeusecoördinator samen met de projectleiders verantwoordelijk. In de hoofdfase is dit het onderwijsteam/projectleider en de Onderwijsontwikkelgroep. Bij de deeltijdopleiding functioneert een deeltijdcoördinator die de samenhang bewaakt. Het 22/57 NQA - visitatie Fontys Hogescholen, hbo-bacheloropleiding MER (vt/dt)

23 panel heeft tijdens de bezoekdag kunnen vaststellen dat het Persoonlijk Ontwikkelings Plan (POP) en de portfolio s een belangrijke rol spelen bij de samenhang in het programma. Dit is gebleken uit het ter beschikking gestelde materiaal van studenten. Tijdens de evaluatie onder studenten (2007) komt de samenhang in het studieprogramma aan bod. Zowel de voltijdstudenten, de deeltijdstudenten als de docenten geven in dit onderzoek aan de samenhang in de studie te herkennen en te waarderen. Van de voltijdstudenten geeft tussen de 67 en 100% van de studenten aan een duidelijke samenhang te herkennen in het curriculum (17% van de studenten gaf in jaar 1 aan onvoldoende samenhang te zien, 0% in jaar 2, 33% in jaar 3, en 8% in jaar 4). Van de deeltijdstudenten herkent gemiddeld 86% de duidelijke samenhang in het curriculum (14% beantwoordt deze vraag negatief). Van de docenten ziet 89% een duidelijke samenhang (11% ziet onvoldoende samenhang) in het programma. Facet 2.4 Studielast Goed Criterium - Het programma is studeerbaar doordat factoren, die betrekking hebben op dat programma en die de studievoortgang belemmeren zoveel mogelijk worden weggenomen. Het oordeel wordt als volgt beargumenteerd: De opleiding heeft in het zelfevaluatierapport aangegeven op welke manieren zij de studievoortgang zoveel mogelijk stimuleert. Dit zijn uitgangspunten gericht op contacttijd en studiebegeleiding, evenwichtige spreiding van de studielast, flexibiliteit in het programma, monitoring van struikelvakken, informatievoorziening gericht op het opleidingsprogramma en de studievoortgang. Wat betreft het aantal contacturen geeft de opleiding aan dat dit start met 20 uur per week voor voltijdstudenten in de propedeuse. Het aantal contacturen neemt in de hoofdfase met enkele uren per week af. De deeltijdopleiding kent een omgekeerd beeld. Daar wordt gestart met 8 contacturen per week en dit loopt op naar circa 12 contacturen in de hoofdfase. Door de studenten wordt tijdens de bezoekdag aangegeven dat de studielast goed verdeeld is over het jaar. Er is wel sprake van enige samenloop van werkzaamheden doordat voor het einde van het studiejaar alles moet zijn ingeleverd maar dit weten studenten tijdig. Ook deeltijdstudenten geven aan dat de studielast niet afwijkt van wat wordt aangegeven over de opleiding en dat de opleiding daardoor goed is te doen naast het hebben van een werkkring. Door middel van studieloopbaanbegeleiding wordt getracht stagnatie in de studievoortgang snel op te sporen en te verhelpen. In de propedeuse vindt de begeleiding plaats door na ieder project de voortgang te bespreken met de student. In de hoofdfase vindt alleen begeleiding op verzoek van de student plaats. Een evenwichtige spreiding van de studieactiviteiten vindt plaats door een doelmatige opbouw van projecten, toetsen en herkansingen. Tijdens de projecten moeten studenten individuele en groepsopdrachten inleveren (propedeuse). In de hoofdfase bestaan de NQA - visitatie Fontys Hogescholen, hbo-bacheloropleiding MER (vt/dt) 23/57

24 velden uit een vast aantal weken (20), waarbij de toetsen in week 18 plaatsvinden. Ook in de hoofdfase vinden kennistoetsen plaats en worden verspreid over de periode opdrachten gegeven. Stage- en afstudeerperioden lopen synchroon met de semesters om te voorkomen dat er studievertraging optreedt. De flexibiliteit die is ingebouwd in de opleiding heeft betrekking op het aanbieden van een aangepaste leerroute als een student studievertraging heeft opgelopen in de propedeuse, de volgorde van de velden in de hoofdfase en de mogelijkheid om 2x per jaar te starten met een stage. Fontys biedt studenten via intranet diverse informatie over de studie. Deze voorziening is zeven dagen per week en 24 uur per dag beschikbaar. De informatie heeft onder andere betrekking op: - onderwijs- en examenregelingen; - studie-, toets- en docentenroosters; - mededelingen over afwezigheid van docenten en - studievoortgang. Ten aanzien van struikelvakken heeft de opleiding blijkens de zelfevaluatie een beleid dat erop gericht is de behaalde cijfers te analyseren om zodoende struikelvakken te kunnen opsporen. Tijdens de bezoekdag zijn de struikelvakken met docenten, opleidingsmanagement en studenten aan de orde geweest. Het is het panel duidelijk geworden dat de opleiding heeft onderkend dat er struikelvakken zijn in vooral de propedeuse. Dit zijn met name de vakken op het terrein van bedrijfseconomie en in iets mindere mate geldt het ook voor recht. De opleiding werkt hieraan door: - studenten beter voor te lichten dat bedrijfseconomie een belangrijk onderdeel is van de studie. Op deze manier sluit het profiel van de instroom van studenten beter aan bij de gewenste capaciteiten van studenten; - meer uren les te geven in met name de eerste periode en bijlessen aan te bieden voor de struikelvakken. Studenten geven aan dat de struikelvakken vooral gelden voor studenten van wie profiel en opleidingsachtergrond eigenlijk niet goed aansluiten bij de MER-opleiding. Studenten geven aan dat de opleiding goede maatregelen heeft genomen zoals verplichte aanwezigheid bij het vak bedrijfseconomie en meer lesuren in verschillende werkvormen (werk- en hoorcolleges) aanbieden voor deze vakken. In de zelfevaluatie is aangegeven hoe de studenten de maatregelen waarderen om de studievoortgang te stimuleren dan wel studievertraging te voorkomen. Hieruit blijkt dat de studenten over het algemeen tevreden zijn over de contacttijd, de spreiding van de studielast, de flexibiliteit in de opleiding en de studieloopbaanbegeleiding. Tijdens de bezoekdag geven studenten aan dat de opleiding veel begeleiding aanbiedt in de vorm van gesprekken over of men wel op de juiste plaats zit bij de opleiding MER. Tijdens de bezoekdag roemen de voltijdstudenten het open-deuren beleid van docenten waardoor het makkelijk is om contact te leggen met docenten voor vragen of begeleiding. De deeltijdstudenten geven aan dat dit laatste voor hen minder geldt. Wel kunnen de deeltijdstudenten rekenen op begeleiding op afspraak. Het panel trekt de conclusie dat het programma goed studeerbaar is en dat er bij de opleiding voldoende aandacht is om belemmeringen in de studievoortgang te signaleren en zo mogelijk weg te nemen. 24/57 NQA - visitatie Fontys Hogescholen, hbo-bacheloropleiding MER (vt/dt)

25 Facet 2.5 Instroom Voldoende Criterium - Het programma sluit qua vorm en inhoud aan bij de kwalificaties van de instromende studenten: vwo, havo, middenkaderopleiding of specialistenopleiding (WEB) of daarmee vergelijkbare kwalificaties, blijkend uit toelatingsonderzoek. Het oordeel wordt als volgt beargumenteerd: De opleiding geeft in de zelfevaluatie aan dat er duidelijke beleidslijnen worden gehanteerd met het doel het programma aan te laten sluiten bij de kwalificaties van de instromende studenten. De criteria die worden gehanteerd zijn: - formele wettelijke vooropleidingseisen. Dit betreft het diploma havo of vwo met Economie of mbo-4. De opleiding gaat uit van een havo leerling met het profiel Economie en Maatschappij, dan wel van een leerling afkomstig van een economisch gerichte mbo-opleiding; - werkvormen die passen bij de vooropleiding van studenten. Qua werkvormen wordt aansluiting gezocht bij de vooropleiding door tijdens de MER-opleiding vooral klassikaal te starten met lessen. Gaandeweg de studie nemen de omvang en zwaarte van projecten toe en neemt het aantal klassikale lessen af. - voorlichting aan studenten via een instroomcoördinator. Via voorlichting aan toekomstige studenten worden leerlingen voorbereid op de studie qua inhoud en opzet. Deze voorlichting vindt vooral plaats in de vorm van open dagen, voorlichtingsavonden op scholen en meeloopdagen voor scholieren. Op managementniveau wordt door de MER-opleiding overleg gevoerd met mbo, havo en vwo-opleidingen in de regio; - mogelijkheid tot verkorte studieroutes voor mbo-4 studenten met een hbodoorstroomkwalificatie. Daarnaast is er een apart traject voor studenten die vanuit een andere hbo- en wo-opleiding met de MER-opleiding willen starten. Het betreft een EVC-traject (Erkenning van Verworven Competenties) voor studenten die via een andere opleiding of werkervaring in aanmerking willen komen voor een versnelling van het opleidingsprogramma. Deze studenten volgen een standaard EVC-procedure, waarbij zij een portfolio maken van hun eerder verworven competenties. Zij worden hierbij ondersteund door de studieloopbaanbegeleider. Vervolgens wordt er een intake-assessment afgenomen waarbij getoetst wordt over welke competenties de student beschikt. Hierna wordt een opleidingstraject vastgesteld in samenspraak met de instroomcoördinator. - vaste intakeprocedure bij afwijking van wettelijk vooropleidingseisen. Hieronder wordt verstaan de zogenaamde zij-instromers die op basis van hun diploma niet zonder meer toelaatbaar zijn. Op basis van een test en een assesment worden vastgesteld of de student de opleiding kan volgen en welk opleidingstraject kan worden afgelegd. De opleiding heeft duidelijk gemaakt voldoende te anticiperen op het beter aan laten sluiten van het profiel van de instroom van studenten op de eisen van de studie. Uit de analyse van de evaluaties onder studenten blijkt dat de voltijdstudenten positiever oordelen over inhoudelijke aansluiting van de opleiding op de vooropleiding dan de deeltijdstudenten (van de voltijdstudenten is 69% van mening dat de opleiding inhoudelijk NQA - visitatie Fontys Hogescholen, hbo-bacheloropleiding MER (vt/dt) 25/57