Hogeschool Zeeland, Vlissingen

Transcriptie

1 Hogeschool Zeeland, Vlissingen Opleiding: Elektrotechniek, hbo-bachelor; Croho: Varianten: voltijd en deeltijd Visitatiedatum: 5 maart 2008 Netherlands Quality Agency (NQA) Utrecht, december 2008

2 2/59 NQA - visitatie Hogeschool Zeeland: hbo-bacheloropleiding Elektrotechniek (vt/dt)

3 Inhoud Inhoud 3 Deel A: Onderwerpen Voorwoord Inleiding Werkwijze Oordeelsvorming Oordelen per facet en onderwerp 11 Deel B: Facetten 13 Onderwerp 1 Doelstelling van de opleiding 15 Onderwerp 2 Programma 18 Onderwerp 3 Inzet van personeel 29 Onderwerp 4 Voorzieningen 34 Onderwerp 5 Interne kwaliteitszorg 37 Onderwerp 6 Resultaten 41 Deel C: Bijlagen 45 Bijlage 1: Onafhankelijkheidsverklaring panelleden 46 Bijlage 2: Deskundigheden panelleden 51 Bijlage 3: Bezoekprogramma 55 Bijlage 4: Overzichtslijst van door de opleiding ter inzage gelegd materiaal 56 Bijlage 5: Domeinspecifieke referentiekader en opleidingscompetenties 58 NQA - visitatie Hogeschool Zeeland: hbo-bacheloropleiding Elektrotechniek (vt/dt) 3/59

4 4/59 NQA - visitatie Hogeschool Zeeland: hbo-bacheloropleiding Elektrotechniek (vt/dt)

5 Deel A: Onderwerpen NQA - visitatie Hogeschool Zeeland: hbo-bacheloropleiding Elektrotechniek (vt/dt) 5/59

6 6/59 NQA - visitatie Hogeschool Zeeland: hbo-bacheloropleiding Elektrotechniek (vt/dt)

7 1.1 Voorwoord Dit rapport is het verslag van het panel dat in opdracht van NQA de opleiding Elektrotechniek van Hogeschool Zeeland heeft onderzocht. Het beschrijft de werkwijze, de bevindingen en de conclusies. Het onderzoek heeft plaatsgevonden in het kader van de accreditatie van hogere beroepsopleidingen. Het onderzoek is begonnen in januari 2008, toen het zelfevaluatierapport bij NQA is aangeleverd. Als onderdeel van het onderzoek heeft het panel de opleiding gevisiteerd op 5 maart Het panel bestond uit: Dhr. ir. L. Nederlof (voorzitter, domeinpanellid); Dhr. dr. ir. C.J.M. Verhoeven (domeinpanellid); Dhr. P.J. de Vries (studentpanellid); Mw. drs. M.J.J. van Beers (NQA-auditor). Dit panel voldoet aan de eisen zoals gesteld in het document Protocol ter beoordeling van de werkwijze van visiterende en beoordelende instanties van de NVAO (oktober 2007). Het panel beschikt over relevante werkvelddeskundigheid en over vakdeskundigheid. Onder vakdeskundigheid wordt verstaan het vertrouwd zijn met de meest recente ontwikkelingen en vertrouwd met lesgeven en beoordeling en toetsing minstens op het niveau en/of de oriëntatie van de te beoordelen opleiding. Daarnaast beschikt het panel over onderwijsdeskundigheid, studentgebonden deskundigheid en visitatiedeskundigheid (zie bijlage 2). Het rapport bestaat uit drie delen: Deel A: een hoofdrapport, het Onderwerprapport, waarin de oordelen van het panel over de basiskwaliteit van de opleiding op onderwerpniveau worden uitgesproken met daarbij de overwegingen waarop die oordelen zijn gebaseerd. Het gaat hier om oordelen in de gradatie positief/negatief. Tevens wordt hier het eindoordeel geformuleerd. Deel B: een Facetrapport waarin op facetniveau door het panel oordelen en argumenten ter onderbouwing van dat oordeel worden gegeven. De oordelen gaan uit van de vierpuntsschaal (onvoldoende, voldoende, goed en excellent) conform het voorschrift van de NVAO. Uitzondering hierop is facet 2.6, als gevolg van aanvullende instructies van de NVAO wordt hier het oordeel voldaan of niet voldaan gegeven. Dit Facetrapport vormt de basis van het Onderwerprapport. Deel C: hierin zijn alle relevante bijlagen opgenomen. 1.2 Inleiding De hogeschool Zeeland (HZ) heeft ongeveer 4000 studenten en ruim 300 medewerkers in de locaties Vlissingen en Terneuzen. Ongeveer 10 procent van de studentenpopulatie is afkomstig uit het buitenland. De HZ biedt 24 bachelor opleidingen aan in voltijd en een aantal ook in deeltijd en duaal. De HZ is sinds september 2004 georganiseerd in Departments: Maritime Operations; Engineering; Information and Communication; Health and Welfare; Education; Business Administration; Environment & Applied Science en Professional Core. NQA - visitatie Hogeschool Zeeland: hbo-bacheloropleiding Elektrotechniek (vt/dt) 7/59

8 Onder dit laatste Department vallen programmaonderdelen als taal-, communicatieve vaardigheden, onderzoeksvaardigheden, wiskunde en statistiek. De Departments staan onder leiding van een Head. Naast de verschillende Departments is er een aantal ondersteunende diensten. De opleiding Elektrotechniek maakt samen met de opleidingen Algemene Operationele Techniek en Werktuigbouwkunde deel uit van het Department Engineering. De opleiding wordt aangeboden in een voltijdse en deeltijdse variant. Een aantal studenten dat nu in het laatste jaar van de opleiding zit, heeft in de eerste twee jaren het Columbus-curriculum gevolgd. De brede propedeuse van dat curriculum werd gevolgd door alle Engineeringstudenten. Het programma was thematisch ingedeeld volgens de fasen van de product life cycle. In het tweede jaar van het Columbus-curriculum maakten studenten een keuze voor Mechatronica of Proces- en Energietechnologie. Vanaf het cursusjaar is het KBL-curriculum (Koers Bepalend Leren) ingevoerd. In het cursusjaar geldt het KBL-curriculum voor alle theoriesemesters en voor het cursusjaar is ook het afstuderen volledig aangepast aan het KBL-concept. De speerpunten van het Department Engineering zijn: water, (duurzame) energie met productontwikkeling en MST (Micro Systems Technology) als enabling technology. Het aantal voltijdstudenten bij de opleiding Elektrotechniek bedraagt in en het aantal deeltijdstudenten 26. De totale omvang van het docententeam is 6 fte. Daarmee is de docent/student ratio 1:17 in de eerste twee jaar en 1:28 in de laatste twee jaar. Studenten vanaf cohort zijn ingestroomd in het onderwijsmodel van de hogeschool Zeeland, zoals beschreven in het HZ Onderwijskompas. Studenten krijgen na het afronden van de opleiding de titel Bachelor of Engineering. 1.3 Werkwijze De beoordeling van de opleiding door het panel verliep volgens de werkwijze zoals die is neergelegd in het Beoordelingsprotocol van NQA. Deze werkwijze wordt hieronder beschreven. Het onderzoek vond plaats op basis van het domeinspecifieke referentiekader dat voor de opleiding geldt (zie facet 1.1). NQA onderscheidt drie fasen in het visiteren: de voorbereidingsfase, het eigenlijke bezoek door het panel en de rapportagefase. Hieronder volgt een korte toelichting per fase. De voorbereidingsfase Allereerst heeft een NQA-auditor het zelfevaluatierapport gecontroleerd op kwaliteit en compleetheid (de validatie) en daarmee op bruikbaarheid voor de visitatie. Vervolgens bereidden de panelleden zich in de periode februari 2008 inhoudelijk voor op het bezoek (5 maart 2008). 8/59 NQA - visitatie Hogeschool Zeeland: hbo-bacheloropleiding Elektrotechniek (vt/dt)

9 Zij bestudeerden het zelfevaluatierapport (en bijlagen), formuleerden in een beoordelingsformat hun voorlopige oordelen op basis van argumenten en zij formuleerden vraagpunten. Zij gaven hun bevindingen door aan de NQA-auditor. Op basis van een overzicht van voorlopige oordelen inventariseerde de NQA-auditor tenslotte kernpunten en prioriteiten voor materialenonderzoek en gesprekken. Tijdens een voorbereidende vergadering is het bezoek door het panel voorbereid. De opleiding heeft in haar zelfevaluatierapport kenbaar gemaakt voor welk domeinspecifiek referentiekader zij kiest. De NQA-auditor heeft met de domeindeskundigen in het panel bekeken of sprake is van adequate domeinspecifieke doelstellingen, of dat nadere aanvulling dan wel nadere specificatie nodig is. In het facetrapport is aangegeven op welke landelijke beroeps- en opleidingsprofielen het domeinspecifieke kader (en het opleidingsprogramma) is gebaseerd. Het bezoek door het panel NQA heeft een bezoekprogramma ontwikkeld voor de (dag-)indeling van het bezoek door het panel dat is aangepast aan de specifieke situatie van de opleiding (bijlage 3). Er vonden gesprekken plaats met het opleidingsmanagement, docenten, studenten, afgestudeerden en met werkveldvertegenwoordigers. Aan het begin en tijdens het bezoek heeft het panel ter inzage gevraagd materiaal bestudeerd. Tussen de gesprekken door heeft het panel ruimte ingelast om de bevindingen uit te wisselen en te komen tot gezamenlijke en meer definitieve (tussen-)oordelen. De bevindingen zijn door de panelleden beargumenteerd. Aan het einde van het bezoek heeft de voorzitter een mondelinge terugkoppeling gegeven van enkele indrukken en ervaringen van het panel, zonder expliciete oordelen uit te spreken. De fase van rapporteren Door NQA is, op basis van de bevindingen van het panel, een tweeledige rapportage opgesteld, bestaande uit een facetrapport en een onderwerprapport, waarin de kwaliteit van de opleiding is beoordeeld. Met dit rapport kan de opleiding accreditatie aanvragen bij de NVAO. De opleiding heeft in maart 2008 een concept van het Facetrapport (deel B) voor een controle op feitelijke onjuistheden ontvangen. Naar aanleiding daarvan zijn enkele wijzigingen aangebracht. In het Onderwerprapport (deel A) wordt door NQA een oordeel op de onderwerpen en op de opleiding als geheel gegeven. Dit rapport is in mei 2008 voor een controle op feitelijke onjuistheden aan de opleiding voorgelegd. Het definitieve rapport is door het panel vastgesteld in september Het visitatierapport is uiteindelijk in september 2008 ter beschikking gesteld aan de opleiding, die het samen met de accreditatieaanvraag kan indienen bij de NVAO. 1.4 Oordeelsvorming In dit hoofdstuk wordt per onderwerp een oordeel uitgesproken op basis van weging van de facetten die van dat onderwerp deel uitmaken. Bij deze weging spelen de beslisregels zoals die door de NQA in het Beoordelingsprotocol zijn geformuleerd en nader uitgewerkt in de notitie Handreiking voor oordeelsvorming een belangrijke rol. Tevens is bij de beoordeling NQA - visitatie Hogeschool Zeeland: hbo-bacheloropleiding Elektrotechniek (vt/dt) 9/59

10 rekening gehouden met accenten die de opleiding eventueel legt, het domeinspecifieke kader en een vergelijking met andere relevante opleidingen op een aantal aspecten. Het eindoordeel is voorzien van een aanvullende tekst als sprake is van: weging van de oordelen op facetniveau; benchmarking; generieke bevindingen die het facetniveau overschrijden; bepaalde accenten respectievelijk best practices. In de oordelen per onderwerp wordt steeds een herhaling gegeven van de oordelen op de facetten gevolgd door een weging die leidt tot het eindoordeel. De (uitgebreide) argumentatie is te vinden in het facetrapport. Daar waar een argumentatie/beoordeling voor de deeltijd afwijkt van de voltijd, is dit expliciet vermeld. Indien niet vermeld, gelden voor de deeltijdopleiding dezelfde argumentatie/oordelen als voor de voltijdopleiding, aangezien de deeltijdopleiding inhoudelijk is gebaseerd op dezelfde module-inhouden als de voltijdopleiding. Volgorde en onderwijsmethodieken kunnen daarbij verschillen. 10/59 NQA - visitatie Hogeschool Zeeland: hbo-bacheloropleiding Elektrotechniek (vt/dt)

11 1.5 Oordelen per facet en onderwerp Totaaloverzicht van oordelen op facet- en onderwerpniveau Onderwerp/Facet Opleiding Elektrotechniek Voltijd Deeltijd Onderwerp 1 Doelstelling van de opleiding 1.1 Domeinspecifieke eisen Goed Goed 1.2 Niveau bachelor Goed Goed 1.3 Oriëntatie hbo bachelor Goed Goed Totaaloordeel Positief Positief Onderwerp 2 Programma 2.1 Eisen hbo Goed Goed 2.2 Relatie doelstellingen en inhoud programma Voldoende Voldoende 2.3 Samenhang in opleidingsprogramma Goed Goed 2.4 Studielast Voldoende Voldoende 2.5 Instroom Voldoende Voldoende 2.6 Duur Voldaan Voldaan 2.7 Afstemming tussen vormgeving en inhoud Goed Goed 2.8 Beoordeling en toetsing Goed Goed Totaaloordeel Positief Positief Onderwerp 3 Inzet van Personeel 3.1 Eisen hbo Voldoende Voldoende 3.2 Kwantiteit personeel Voldoende Voldoende 3.3 Kwaliteit personeel Goed Goed Totaaloordeel Positief Positief Onderwerp 4 Voorzieningen 4.1 Materiële voorzieningen Goed Goed 4.2 Studiebegeleiding Voldoende Voldoende Totaaloordeel Positief Positief Onderwerp 5 Interne kwaliteitszorg 5.1 Evaluatie resultaten Goed Goed 5.2 Maatregelen tot verbetering Goed Goed 5.3 Betrekken van medewerkers, studenten, alumni en het beroepenveld Voldoende Voldoende Totaaloordeel Positief Positief Onderwerp 6 Resultaten 6.1 Gerealiseerd niveau Voldoende Voldoende 6.2 Onderwijsrendement Voldoende Voldoende Totaaloordeel Positief Positief NQA - visitatie Hogeschool Zeeland: hbo-bacheloropleiding Elektrotechniek (vt/dt) 11/59

12 Doelstellingen opleiding Alle facetten zijn beoordeeld als goed. Het oordeel op het onderwerp is voor de opleiding derhalve positief voor de drie varianten. Programma De facetten Eisen hbo, Samenhang in het opleidingsprogramma, Afstemming tussen vormgeving en inhoud en Beoordeling en toetsing zijn beoordeeld als goed. Het facet Duur als voldaan en de overige facetten als voldoende. Het oordeel op het onderwerp is voor de opleiding derhalve positief voor de drie varianten. Inzet van personeel Het facet Eisen hbo en Kwantiteit personeel zijn beoordeeld als voldoende, het facet Kwaliteit personeel als goed. Het oordeel op het onderwerp is voor de opleiding derhalve positief voor de drie varianten. Voorzieningen Het facet Materiële voorzieningen is beoordeeld als goed, het facet Studiebegeleiding als voldoende. Het oordeel op het onderwerp is voor de opleiding derhalve positief voor de drie varianten. Interne kwaliteitszorg Het facet Betrekken van medewerkers, studenten, alumni en het beroepenveld is beoordeeld als voldoende, de overige facetten als goed. Het oordeel op het onderwerp is voor de opleiding derhalve positief voor de drie varianten. Resultaten Beide facetten van dit onderwerp zijn beoordeeld als voldoende. Het oordeel op het onderwerp is voor de opleiding derhalve positief voor de drie varianten. Totaaloordeel Op grond van voorgaand schema en de inhoudelijke onderbouwing daarvan blijkt dat de opleiding op de zes onderwerpen positief scoort. De conclusie is dat het totaaloordeel over de opleiding POSITIEF is. 12/59 NQA - visitatie Hogeschool Zeeland: hbo-bacheloropleiding Elektrotechniek (vt/dt)

13 Deel B: Facetten NQA - visitatie Hogeschool Zeeland: hbo-bacheloropleiding Elektrotechniek (vt/dt) 13/59

14 14/59 NQA - visitatie Hogeschool Zeeland: hbo-bacheloropleiding Elektrotechniek (vt/dt)

15 Onderwerp 1 Doelstelling van de opleiding Facet 1.1 Domeinspecifieke eisen Goed Criterium - De eindkwalificaties van de opleiding sluiten aan bij de eisen die door (buitenlandse) vakgenoten en de beroepspraktijk gesteld worden aan een opleiding in het betreffende domein (vakgebied/discipline en/of beroepspraktijk). Het oordeel wordt als volgt beargumenteerd: De competenties van de opleiding Elektrotechniek zijn gebaseerd op de Beroeps- en opleidingscompetenties van de werktuigbouwkundig ingenieur (2002). Dit document is opgesteld door het landelijk overleg werktuigbouwkunde. In het toenmalige HZ-cluster Engineering is besloten om deze competenties ook voor de andere opleidingen binnen het cluster te gebruiken. De reden daarvoor was dat het op dat moment de meest complete set was om toe te passen als Engineering-brede competenties voor de opleidingen Elektrotechniek, Werktuigbouwkunde en AOT. Deze keuze is bevestigd door de beroepenveldcommissie van het cluster. Deze competentiebeschrijving is door het landelijk cluster van Engineeringopleidingen vastgesteld en op de website van de HBO-raad gepubliceerd. Kenmerkend in deze competentiebeschrijving is de groepering in competenties voor maken, sturen, vertalen en algemene competenties. Binnen de competenties zijn de hbo-generieke competenties verwerkt. De 18 competenties uit het Beroeps- en opleidingscompetenties van de werktuigbouwkundig ingenieur (2002) zijn door de Hogeschool Zeeland geclusterd tot 15 startcompetenties voor de Bachelor of Engineering. Deze competenties zijn uitgewerkt in een competentiebreakdown volgens het onderwijsconcept van Hogeschool Zeeland (HZ-Onderwijskompas, 2005). In de competentiebreakdown is zichtbaar hoe de 15 startcompetenties vertaald worden naar deeltaken die de basis voor het opleidingsprogramma vormen. Het beroepenveld is op diverse momenten betrokken geweest bij het proces van de competentiebreakdown en heeft ingestemd met de resultaten ervan. De opleiding overlegt met het regionale beroepenveld over keuzes die specifiek zijn voor de context van de opleiding. De 15 startcompetenties zijn uitgewerkt in zeven generieke hbo-competenties en acht specifieke competenties voor de Bachelor of Engineering. In de cursussen van de opleiding zijn specifieke leerdoelen voor kennis, vaardigheden en persoonskenmerken opgenomen evenals beschrijvingen van beroepssituaties die ervoor zorgen dat de competenties invulling geven aan het domein Elektrotechniek. Uitgaande van de visie op mens en maatschappij, geformuleerd door het HZ-cluster Engineering en gebaseerd op het landelijk beroepsprofiel van de Bachelor of Engineering, is voor de major Electrical Engineering een beroepsbeeld opgesteld (OpleidingsKader). NQA - visitatie Hogeschool Zeeland: hbo-bacheloropleiding Elektrotechniek (vt/dt) 15/59

16 De Hogeschool Zeeland heeft een aantal thema s gekozen om zich als hogeschool (inter)nationaal te profileren, te weten duurzaamheid, veiligheid, ondergronds ruimtegebruik en ethisch handelen. Op deze thema s zijn HZ-brede competenties geformuleerd. Deze gelden ook voor elektrotechniek. De opleiding werkt in het kader van studentuitwisselingen met buitenlandse instellingen samen in het zogeheten INHEE-verband en heeft in dat kader een beeld van internationale kwalificaties. De competenties van de minor System Support Management zijn mede gebaseerd op de eindtermen van de European Federation of National Maintenance Societies. Bij de ontwikkeling van de minor Micro System Technology is samengewerkt met de Hogeschool van Utrecht en enkele industriële partijen. De opleiding heeft onderzoek gedaan naar de aangepaste domeincompetenties Engineering aan de hand van het Profiel van de bachelor of Engineering (2006). Daaruit heeft de opleiding geconcludeerd dat het overnemen van het nieuwe profiel voor de opleiding op dit moment geen meerwaarde heeft. Het panel stelt vast dat de domeincompetenties voor een belangrijk deel overeenkomen met de competenties van de opleiding Elektrotechniek. Facet 1.2 Niveau bachelor Goed Criterium - De eindkwalificaties van de opleiding sluiten aan bij algemene, internationaal geaccepteerde beschrijvingen van de kwalificaties van een bachelor. Het oordeel wordt als volgt beargumenteerd: Het curriculum van de opleiding Elektrotechniek is gebaseerd op de eindkwalificaties die landelijk zijn vastgesteld in het overleg van de werktuigbouwkunde opleidingen en zijn goedgekeurd door de HBO-raad in Beroeps- en opleidingscompetenties van de werktuigbouwkundig ingenieur (2002). Het panel stelt vast dat binnen de competenties de hbo-generieke competenties zijn verwerkt. De 18 landelijke competenties zijn geclusterd tot 15 startcompetenties die vervolgens via een competentiebreakdown zijn opgedeeld in deeltaken. Aan deze set competenties zijn de HZ-brede competenties op het gebied van duurzaamheid, veiligheid, ondergronds ruimtegebruik en ethisch handelen toegevoegd. Op hogeschoolniveau zijn de omschrijvingen van de Dublin descriptoren verder geconcretiseerd in de nota Royaal het HBO-niveau bereiken (2006). De vijf Dublin descriptoren zijn hierin vertaald naar zes aspecten van het hbo-niveau. Per aspect zijn vervolgens enkele niveaus gedefinieerd. Door deze aspecten en hun niveaus over de leerjaren te verdelen ontstaan duidelijke en haalbare ontwikkelingslijnen, die zowel bij de onderwijsontwikkeling als bij de -uitvoering gebruikt worden. Het panel stelt vast dat uit de zes aspecten en de uitwerking hiervan het hbo-niveau blijkt. 16/59 NQA - visitatie Hogeschool Zeeland: hbo-bacheloropleiding Elektrotechniek (vt/dt)

17 Ook doelstellingen op het gebied van algemene hbo-vaardigheden, die worden getraind door het Department of Professional Core (o.a. Presenteren en rapporteren, Systematische Probleemaanpak en Engels), zijn gekoppeld aan de Dublin descriptoren en dragen bij aan het te realiseren niveau van de opleiding. Facet 1.3 Oriëntatie HBO bachelor Goed Criteria - De eindkwalificaties zijn mede ontleend aan de door (of in samenspraak met) het relevante beroepenveld opgestelde beroepsprofielen en/of beroepscompetenties. - De eindkwalificaties weerspiegelen het niveau van beginnend beroepsbeoefenaar in een specifiek beroep of samenhangend spectrum van beroepen waarvoor een hbo-opleiding vereist is of dienstig is. Het oordeel wordt als volgt beargumenteerd: Voor dit facet gelden ook de argumenten van de facetten 1.1 en 1.2. De eindkwalificaties zijn landelijk afgesproken en zijn vastgelegd in Beroeps- en opleidingscompetenties van de werktuigbouwkundig ingenieur (2002). De opleiding Elektrotechniek van de Hogeschool Zeeland heeft deze competenties besproken met de eigen beroepenveldcommissie (verslagen bvc). De beroepenveldcommissie heeft bevestigd dat deze set aan competenties bruikbaar is voor alle opleidingen (majors) die onder het domein Engineering vallen. De competentiebreakdown, die leidend is voor het huidige curriculum, is afgeleid van de landelijke competenties. Deze breakdown is in samenwerking met het beroepenveld tot stand gekomen. Voor het KBL-curriculum is een competentiebreakdown gemaakt, waarvan de zogeheten startcompetenties het eindniveau van de opleiding weerspiegelen. In het Inhoudelijk OpleidingsKader (IOK) heeft de opleiding het beroepsbeeld vastgelegd. De afgestudeerde vindt een baan in de industrie, bij energiebedrijven of ingenieursbureaus, waar hij een bijdrage kan leveren aan het ontwikkelen van producten die de kwaliteit van het menselijk bestaan kunnen verbeteren. De kwalificaties sluiten aan bij het beroep van de elektrotechnisch ingenieur: in het beroepsprofiel worden diverse rollen beschreven die de beginnend ingenieur moet beheersen. Afhankelijk van welke taken in de ontwerpcyclus het meest belicht worden, kunnen voor de Bachelor of engineering, major Electrical Engineering, drie functierollen worden onderscheiden, te weten; - Maken - ontwerper van componenten en/of systemen - Sturen - beheerder, supervisor - Vertalen - consultant, verkoper Een elektrotechnisch ingenieur komt aan het begin van zijn carrière meestal terecht in een industriële bedrijfssector waarin productontwikkeling, productie en/of technische dienstverlening een belangrijke rol spelen. Bedrijven binnen de industriële sector zijn onder andere telecommunicatiebedrijven, productiebedrijven, NQA - visitatie Hogeschool Zeeland: hbo-bacheloropleiding Elektrotechniek (vt/dt) 17/59

18 energieproducenten, installatiebouwers en technische adviesbureaus. Een pas afgestudeerde elektrotechnische ingenieur kan terecht komen in de volgende functies: automatiseringsmedewerker, commercieel medewerker, installateur, onderhoudsmedewerker, produktiebeheerder, produktontwikkelaar, researchassistent of systeemontwerper. De competenties zijn op landelijk niveau met het beroepenveld besproken. De betrokkenheid van het werkveld op dit niveau is in de documentatie beschreven. Ook op regionaal niveau heeft de opleiding de competenties met een werkveldvertegenwoordiging besproken. Hiervan is verslag gedaan in de notulen van de beroepenveldcommissie van de opleiding, die het panel heeft ingezien. Onderwerp 2 Programma Facet 2.1 Eisen HBO Goed Criteria - Kennisontwikkeling door studenten vindt plaats via vakliteratuur, aan de beroepspraktijk ontleend studiemateriaal en via interactie met de beroepspraktijk en/of (toegepast) onderzoek. - Het programma heeft aantoonbare verbanden met actuele ontwikkelingen in het vakgebied/de discipline. - Het programma waarborgt de ontwikkeling van beroepsvaardigheden en heeft aantoonbare verbanden met de actuele beroepspraktijk. Het oordeel wordt als volgt beargumenteerd: Het panel heeft de literatuur bekeken die voor de courses wordt gebruikt en stelt vast dat deze van goed niveau is en relevant is bij de courses. Docenten maken voor ondersteunend materiaal gebruik van artikelen uit IEEE Spectrum en Elektronica en Embedded Systems. De literatuur is in de meeste gevallen actueel. Wanneer dit minder het geval is, worden aanvullende artikelen gebruikt of zijn er nauwelijks actuele ontwikkelingen. Er wordt tevens gebruik gemaakt van Engelstalige literatuur. Ondersteunend lesmateriaal zoals PowerPoint presentaties, handleidingen en tutorials, wordt voor de studenten beschikbaar gemaakt via de elektronische leeromgeving Virtual Learning Desktop (VLD). Een deel van het studiemateriaal is aan de beroepspraktijk ontleend. In de courses Elektromechanica en Aandrijftechniek wordt bijvoorbeeld gebruik gemaakt van documentatie van fabrikant SEW: Plannen van aandrijvingen. Ook in een aantal andere courses heeft het panel voorbeelden gezien hoe de beroepspraktijk aan bod komt. In het eerste semester van de propedeuse geeft de course Oriëntatie op de beroepspraktijk de studenten een introductie in het werkveld. In deze course vinden een aantal excursies plaats naar onder andere de Koninklijke Luchtmacht 18/59 NQA - visitatie Hogeschool Zeeland: hbo-bacheloropleiding Elektrotechniek (vt/dt)

19 Woensdrecht, Schelde Radarketen, Unitron IJzendijke, EPZ Borssele en Istimewa Vlissingen-Oost. Jaarlijks wordt de projectweek Bedrijven gehouden. Studenten werken gedurende een week in verticale teams (alle jaren gemengd) aan opdrachten die door bedrijven worden verstrekt. De studenten werken ook samen met een groep Franse studenten die voor dit project een week in Nederland zijn. Zowel het panel als de studenten zijn zeer positief over deze projectweek, met name over het werken in verticale teams. In het Engineering Project werkt een groepje van 3-5 studenten gedurende een semester aan een bedrijfsopdracht. Voorbeelden van deze opdrachten zijn: Aanpassen van een CocaCola-verkoopautomaat, Autonomous light cell en Ankerpositie van een synchrone servomotor meten. In de laboratoria staat testapparatuur die ook in het bedrijfsleven wordt gebruikt. Software voor simulatie en ontwerp is vergelijkbaar met wat in de praktijk gebruikt wordt: Multisim, Ultiboard, Labview, Matlab en Simulink. Het panel heeft de laboratoria gezien en stelt vast dat deze ruim opgezet zijn, goed uitgerust en goed toegankelijk voor studenten. De opleiding heeft een laboratorium voor microsysteem technologie dat vernieuwend is. Sinds 2004 is Hogeschool Zeeland actief op het vakgebied van de Microsysteem Technologie, in samenwerking met de Hogeschool Utrecht. Er wordt tevens gewerkt aan een internationale minor MicroSysteem Technologie (MST) en een laboratorium voor onderzoek en training. Deze ontwikkeling heeft een impuls gegeven aan het aanbod van courses aan de studenten Elektrotechniek. Studenten Elektrotechniek lopen stage in het eerste semester van het derde jaar en tijdens het afstuderen (tweede semester vierde jaar). In de stage werken studenten onder leiding aan verschillende opdrachten in bedrijven. Ook in de afstudeerfase werken studenten in de praktijk, maar dan grotendeels zelfstandig aan een vooraf afgesproken opdracht. Deeltijdstudenten zorgen er, in overleg met hun begeleiders, voor dat de opdrachten kunnen worden ingepast in hun dagelijkse werkzaamheden. Studenten leren door het hele programma heen hoe ze methodologisch verantwoord producten of diensten ontwerpen. Dit gebeurt in geconcentreerde vorm in het Engineering Project en de afstudeerfase. De opleiding participeert vanaf het cursusjaar in het lectoraat ICT met het project Domotica in de zorg. Studenten van de opleiding leveren een bijdrage aan dit project in de vorm van toegepast onderzoek. In het studium generale is aandacht voor ontwikkelingen in het vakgebied: ingenieurs uit de beroepspraktijk vertellen hoe ze nieuwe methoden, werkwijzen en technieken toepassen in de praktijk. In het gesprek met het panel geven zowel studenten als docenten aan dat zij het studium generale regelmatig bezoeken. De onderwerpen die hier behandeld worden, sluiten goed aan op de praktijk. Tijdens het periodiek expertteamoverleg worden courses ontwikkeld en geactualiseerd en worden de onderwerpen en inhouden besproken en op elkaar afgestemd. Tevens wordt de inhoud geactualiseerd aan de hand van recente ontwikkelingen in het vakgebied. Daarbij wordt een keuze gemaakt, rekening houdend met de speerpunten die binnen de hogeschool en het department zijn benoemd. Belangrijke ontwikkelingen in het vakgebied waaraan in de opleiding NQA - visitatie Hogeschool Zeeland: hbo-bacheloropleiding Elektrotechniek (vt/dt) 19/59

20 aandacht wordt besteed zijn: microsysteem technologie, programmeerbare componenten (FPGA), embedded systems en mechatronica. De beroepsvaardigheden waar de opleiding aandacht aan besteedt zijn bijvoorbeeld: ontwerpen, analyseren, werken in multidisciplinaire teams, communiceren, leren leren, zelfstandig werken, oordeelsvorming en leiding geven. Deze zijn beschreven in de competentiebreakdown. Voor alle majorcourses is een beroepssituatie beschreven. Deze beroepssituatie vervult een richtinggevende rol tussen theorie en praktijk. De beroepssituatie is opgenomen in de coursebeschrijving. Beroepsvaardigheden worden ontwikkeld in de majorcourses door gebruik te maken van verschillende actieve werkvormen en door het uitvoeren van practicumopdrachten in de laboratoria, computerlokalen en werkplaats. In de courses Praktische Elektrotechniek en Integratief Project worden de ontwerpvaardigheden en praktijkvaardigheden aangeleerd en ontwikkeld. De beroepsvaardigheden worden verder ontwikkeld en getoetst aan de beroepspraktijk door het uitvoeren van ontwerpen onderzoeksopdrachten voor een opdrachtgever uit de beroepspraktijk tijdens de jaarlijkse projectweek Bedrijven, tijdens het Engineering Project, tijdens de stageperiode en tijdens de afstudeerperiode. De opleiding kent tevens een aantal internationale aspecten, te weten de internationale projectweek waarin 2e jaarsstudenten naar Frankrijk gaan en de mogelijkheid voor studenten om buitenlandse minoren (INHEE) te volgen. Alle studenten volgen tevens courses in de professional core. Het panel is positief over deze invulling voor de ontwikkeling van algemene vaardigheden. Uit de studentenenquêtes van studiejaar blijkt dat de studenten vinden dat de courses aansluiten bij de praktijk. Het panel ziet dit bevestigd in het gesprek met studenten. Facet 2.2 Relatie doelstellingen en inhoud programma Goed Criteria - Het programma is een adequate concretisering van de eindkwalificaties, qua niveau, oriëntatie en domeinspecifieke eisen. - De eindkwalificaties van de doelstellingen zijn adequaat vertaald in leerdoelen van (onderdelen van) het programma. - De inhoud van het programma biedt studenten de mogelijkheden om de geformuleerde eindkwalificaties te bereiken. Het oordeel wordt als volgt beargumenteerd: In de competentiebreakdown is zichtbaar hoe de 15 startcompetenties vertaald worden naar deeltaken die de basis voor het opleidingsprogramma vormen. Per competentie zijn de deeltaken, structurele problemen, kenmerkende situaties, resultaten en criteria voor de kwaliteit uitgewerkt. De breakdown vormt de basis voor de opbouw van het curriculum. Dit wordt zichtbaar in de dekkingsmatrix. 20/59 NQA - visitatie Hogeschool Zeeland: hbo-bacheloropleiding Elektrotechniek (vt/dt)

21 In de dekkingsmatrix worden de van de competenties afgeleide deeltaken en de courses tegen elkaar afgezet. In deze matrix is terug te vinden aan welke competenties en deeltaken in een bepaalde course gewerkt wordt. Gebruik van de dekkingsmatrix garandeert dat alle competenties in voldoende mate in het programma aan bod komen. Tevens biedt de matrix aan studenten de mogelijkheid om een alternatief programma te volgen, waarbij toch de vereiste competenties worden verworven. In de dekkingsmatrix is het niveau van een course aangegeven aan de hand van deze aspecten hbo-niveau. Per course staat aangegeven aan welke precompetenties (uit de dekkingsmatrix) en aan welke structurele problemen (uit de competentiebreakdown) wordt gewerkt. Ook worden kennisindicatoren, vaardigheidsindicatoren en persoonskenmerkindicatoren aangegeven. Het hogeschoolbrede Onderwijskompas beschrijft volgens welke werkwijze de courses behoren te worden afgeleid van de (landelijk vastgestelde) startcompetenties, om te garanderen dat het gehele studieprogramma qua niveau, domein en oriëntatie aan de competenties voldoet. Op deze wijze is voor het KBLcurriculum een competentiebreakdown gemaakt. Dat wil zeggen dat er een volledige structuur is van de landelijk vastgestelde competenties naar de deeltaken in de courses. Daarin zijn eveneens opgenomen: kenmerkende situaties, resultaten, indicatoren voor kennis, vaardigheden en persoonskenmerken. De courses zijn afgeleid van de competentiebreakdown. Op basis van het overzicht stelt het panel vast dat alle competenties in het opleidingsprogramma aan bod komen. Met de competentiebreakdown dekt de opleiding het domein af en dit wordt in beeld gebracht in de dekkingsmatrix. In de dekkingsmatrix wordt de koppeling tussen de startcompetenties, de Dublin descriptoren en de courses zichtbaar gemaakt. In de courses wordt verwezen naar de competenties waaraan de studenten werken. De Dublin descriptoren beschrijven, via een vertaling, het niveau van de course (Royaal het HBO-niveau bereiken). Voor elke course is een coursebeschrijving gemaakt waarin o.a. is terug te vinden aan welke competenties wordt gewerkt en hoe deze worden getoetst. Met behulp van de indicatoren voor de kennis, vaardigheden en persoonskenmerken (KVP s), de beschrijvingen van de toetsvormen en de beoordelingscriteria kan worden vastgesteld in welke mate studenten de competenties hebben gerealiseerd. Het panel heeft de coursebeschrijvingen gezien en stelt op basis hiervan vast dat het voor studenten duidelijk is aan welke competenties zij gaan werken. De beroepenveldcommissie is betrokken geweest bij de totstandkoming van de competentiebreakdown. Haar inbreng heeft ervoor gezorgd dat er specifieke kennis, vaardigheden en persoonskenmerken (KVP s) voor de opleiding Elektrotechniek zijn toegevoegd om het opleidingsspecifieke karakter te borgen. Het panel concludeert dat studenten met het programma de startcompetenties kunnen behalen. NQA - visitatie Hogeschool Zeeland: hbo-bacheloropleiding Elektrotechniek (vt/dt) 21/59

22 Facet 2.3 Samenhang in opleidingsprogramma Goed Criterium - Studenten volgen een inhoudelijk samenhangend opleidingsprogramma. Het oordeel wordt als volgt beargumenteerd: Samenhang tussen courses ontstaat vooral door het concentrische karakter van het programma: het heeft een toenemende complexiteit van de situaties, de contexten of van de kennis en vaardigheden in de studiejaren. Iedere course is afgeleid van competenties en deeltaken, waardoor samenhang in het curriculum geborgd is. Dit geldt tevens voor de deeltijd. Het eerste semester is voor studenten met een niet-technische vooropleiding voornamelijk oriënterend en verwijzend. Door middel van de courses Oriëntatie op de Beroepspraktijk en Inleiding elektrotechniek krijgt de student snel een beeld van de beroepspraktijk en van het vakgebied van de elektrotechniek. Voor elke course is beschreven aan welke precondities de student moet voldoen om aan de course te kunnen deelnemen. Bij de ontwikkeling van elke course is voor elke Dublin descriptor aangegeven welk niveau bereikt moet worden. Daarmee wordt gewaarborgd dat het niveau van de course past bij de plaats die deze in het programma heeft. Hierbij wordt de verdeling over de studiejaren gehanteerd (Royaal het HBO-niveau bereiken). De competenties worden ontwikkeld in de major-courses. Ter voorbereiding daarop volgen studenten vaardigheidstrainingen in courses van de Professional Core (PC). Voorbeelden van PC-courses zijn: wiskunde, Engels, communicatieve vaardigheden, onderzoeksvaardigheden en projectmanagement. Deze vaardigheden worden vervolgens in de major-courses gekoppeld aan kennis en persoonskenmerken en toegepast in de contextrijke omgeving van de major-courses. Een deel van het programma is een keuzeprogramma: studenten kunnen kiezen uit een aantal minors en uit drie profielen. Minors zijn verbredend (uit een andere opleiding) of verdiepend (extra courses uit de eigen opleiding). De opleiding heeft er tevens voor gekozen de studenten meer keuze te bieden door aan het einde van het opleidingsprogramma drie profielen aan te bieden: technische informatica, mechatronica en commercieel ingenieur. Bovendien hebben studenten de mogelijkheid om een deel van de studie in het buitenland te volgen. Altijd wordt beoordeeld of de door de student gemaakte keuze bijdraagt aan het realiseren van de deeltaken. Daartoe zijn op opleidingsniveau keuzeregels opgesteld die zijn opgenomen in de Onderwijs- en Examenregeling deel 2 (OER 2). Dit proces wordt begeleid door een studieloopbaancoach. De aansluiting tussen onderdelen van de PC en het opleidingsprogramma is niet altijd door studenten herkend. In het afgelopen studiejaar is de samenwerking tussen opleidingsdocenten en PC-docenten daarom versterkt met het oog op het verbeteren van de inhoudelijke samenhang. De meest concrete maatregel die is genomen, is dat het vak Engels niet meer algemeen is, maar for specific purposes, waarmee 22/59 NQA - visitatie Hogeschool Zeeland: hbo-bacheloropleiding Elektrotechniek (vt/dt)

23 docenten Engels de inhoud van hun course toespitsen op de inhoud van het bachelorprogramma. De studenten van Elektrotechniek geven aan dat dit nu verbeterd is. Uit evaluaties blijkt dat studenten de relatie tussen competenties en course-inhoud positief waarderen en dat zij positief zijn over de samenhang van de courses. Studenten bevestigen dit in het gesprek met het panel. Op basis van het materiaal is het panel ook van mening dat de courses in een logische volgorde op elkaar volgen. Facet 2.4 Studielast Voldoende Criterium - Het programma is studeerbaar doordat factoren, die betrekking hebben op dat programma en die de studievoortgang belemmeren zoveel mogelijk worden weggenomen. Het oordeel wordt als volgt beargumenteerd: Bij het ontwerp van het curriculum wordt rekening gehouden met spreiding in werkvormen en toetsmomenten om piekbelasting bij studenten te voorkomen. In het programma zijn drempels aangebracht om de studievoortgang en het niveau te bevorderen. Zo wordt bij iedere course het ingangsniveau genoemd. Bovendien dienen studenten alle semesters afgerond te hebben met uitzondering van het semester direct voorafgaand aan de stage, voor ze op stage mogen. Studenten mogen aan de afstudeerfase beginnen wanneer zij alle credits uit de voorafgaande semesters hebben behaald (OER deel 2). Een student dient minimaal 37,5 credits te behalen in het eerste jaar van inschrijving om de studie te mogen voortzetten, tenzij er bijzondere omstandigheden zijn. Binnen twee jaar na inschrijving moet de propedeuse zijn afgerond (OER). In de OER zijn termijnen opgenomen voor de bekendmaking van tentamencijfers, tentamen- en lesroosters en dergelijke. Met name voor het beoordelen van verslagen en rapporten is het niet altijd gelukt om die termijnen te halen. Studieresultaten van studenten worden verwerkt via de cijfermodule van HZ-Infonet, waar de cijfers altijd inzichtelijk zijn voor de studenten. Als studenten er voor kiezen is het zelfs mogelijk dat ze via een sms-bericht geïnformeerd worden over de invoer van nieuwe resultaten. De studenten geven in het gesprek met het panel aan dat zij over het algemeen deze informatie op tijd krijgen. Docenten werken in de directe nabijheid van de leslokalen en werkruimtes voor studenten waardoor ze goed bereikbaar en benaderbaar zijn. Docenten helpen ook buiten de lesroostertijden hun studenten waar dat nodig is om de voortgang te bevorderen. is hiervoor een veel gebruikt communicatiemiddel. Tijdens het tweewekelijks expertteamoverleg, maar ook tijdens informeel contact tussen docenten, worden knelpunten gesignaleerd en besproken. De feitelijke studielast van de studieonderdelen wordt bij evaluaties in kaart gebracht. NQA - visitatie Hogeschool Zeeland: hbo-bacheloropleiding Elektrotechniek (vt/dt) 23/59

24 Uit de evaluaties blijkt dat de lesroosters tot ontevredenheid hebben geleid bij studenten uit de hele hogeschool. Het College van Bestuur heeft daarom een projectgroep geformeerd om dit probleem op te lossen. De kwaliteit van de roosterinformatie is inmiddels sterk verbeterd. Er wordt hard aan gewerkt om de roosters tijdig voor studenten en docenten beschikbaar te stellen. De onderdelen Laplace en differentiaalvergelijkingen werden in het jaar niet tijdig in het curriculum gegeven, waardoor studenten problemen kregen met het vak regeltechniek (struikelvak). In het studiejaar is dat probleem opgelost, aldus de opleiding. Studenten deeltijd hebben twee lesavonden van vier contacturen per week, dus acht contacturen in totaal. Daarnaast wordt twaalf uren zelfstudie van hen geëist en dat blijkt in de praktijk haalbaar te zijn. De cursussen in het deeltijdprogramma zijn dezelfde als die van de voltijd, maar de werkvormen worden aangepast. Van de courses die in het studiejaar zijn geëvalueerd blijkt dat de studielast van de courses als normaal wordt beoordeeld, maar wel minder tijd vergt dan de 10 uur die studenten gemiddeld per week aan een course zouden moeten besteden. Het gemiddeld aantal uren studie in de propedeuse is ongeveer 25 uur. Ook in het gesprek met het panel geven de studenten aan ongeveer 25 uur per week aan hun studie te besteden, in dit antwoord hebben de studenten alle onderdelen meegenomen. Het panel is van oordeel dat een dergelijke studiebelasting aan de lage kant is. Gemiddeld is het aantal contacturen uur. Het panel heeft de tentamenresultaten ingezien en stelt vast dat deze gemiddeld genomen niet heel hoog zijn. Het panel komt tot het oordeel voldoende, omdat zij, gegeven de informatie van de studenten, de gerealiseerde studielast laag vindt. Facet 2.5 Instroom Voldoende Criterium - Het programma sluit qua vorm en inhoud aan bij de kwalificaties van de instromende studenten: vwo, havo, middenkaderopleiding of specialistenopleiding (WEB) of daarmee vergelijkbare kwalificaties, blijkend uit toelatingsonderzoek. Het oordeel wordt als volgt beargumenteerd: Studenten zijn toelaatbaar tot de opleiding Elektrotechniek met een havo-diploma met de profielen Natuur & Techniek en Natuur & Gezondheid, een vwo-diploma of een mbo-diploma Elektrotechniek niveau 4 met een hbo-doorstroomprofiel (Onderwijs- en ExamenRegeling, ). Wanneer een student niet aan één van de genoemde vooropleidingseisen voldoet, wordt een toelatingsonderzoek uitgevoerd. De hogeschool werkt in regionaal verband met ROC s aan een digitaal portfolio en een EVC-procedure, waardoor de aanwezigheid van competenties of kwalificaties bij studenten beter inzichtelijk wordt. 24/59 NQA - visitatie Hogeschool Zeeland: hbo-bacheloropleiding Elektrotechniek (vt/dt)

25 Mbo ers elektrotechniek met een niveau-4-opleiding en het hbo-doorstroomprofiel, kunnen een aantal vrijstellingen krijgen. Daarmee kan de studieduur met een jaar bekort worden (OER ). Voor mbo ers die op het ROC niet het hbodoorstroomprofiel hebben gevolgd, biedt de hogeschool een schakelcursus wiskunde en natuurkunde aan. Deze cursussen zijn verplicht voor studenten die het doorstroomprofiel niet hebben gevolgd. Deze wordt gegeven in de avonduren en in twee weken aan het begin van de zomervakantie. Hogeschool Zeeland is met de twee Zeeuwse ROC s in bespreking om te komen tot een mbo-hbo doorlopende leerlijn. Vanaf het studiejaar kunnen vwo ers met het profiel Natuur en Techniek kiezen voor een versneld traject. Deze studenten krijgen voor een aantal courses vrijstelling en volgen de eerste drie semesters een zwaarder programma, waardoor de studieduur met een half jaar bekort kan worden. Tot de deeltijdopleiding zijn uitsluitend studenten toelaatbaar die beschikken over een mbo-elektrotechniek, niveau-4-vooropleiding met hbo-doorstroomprofiel. Studenten met relevante werkervaring kunnen vrijstelling van de stage krijgen. Voor studenten zonder dit doorstroomprofiel worden twee keer per jaar schakelcursussen wiskunde en natuurkunde aangeboden door het Department of Professional Core. Deeltijdstudenten die niet voldoen aan de toelatingseisen kunnen een intake-gesprek aanvragen, waarin de voorkennis in kaart wordt gebracht. Met ingang van het cursusjaar verloopt de toelating van deeltijdstudenten die niet aan de toelatingeisen voldoen via een toelatingsonderzoek en worden vrijstellingen verleend op basis van een EVC-traject. Om de aansluiting tussen de vooropleiding en hbo-opleiding te bevorderen zet de hogeschool de volgende voorlichtingsinstrumenten in: brochures en website, voorlichtingsdagen op de hogeschool en op scholen voor voortgezet onderwijs en ROC s, begeleiding bij profielwerkstukken, mogelijkheid om een module te volgen via de HZ-website, en meeloopdagen. De voorlichting is niet alleen gericht op werving, maar ook op het afstemmen van de verwachtingen van scholieren met de realiteit van de opleiding, zowel wat inhoud als aanpak betreft. De opleiding doet mee aan het landelijke stimuleringsprogramma HBO-Sprint, waarvoor de HZ als doel heeft geformuleerd dat de instroom in % groter is dan in Voor het project zijn extra faciliteiten beschikbaar op het gebied van marketing en werving, met het oog op instroombevordering. Deze activiteiten worden ontwikkeld en uitgevoerd in samenwerking met de andere bèta-opleidingen en de Dienst Marketing. Een bijzondere groep instromers wordt gevormd door buitenlandse studenten die een éénjarig traject volgen voor het behalen van het bachelordiploma Mechatronica of Commercieel Ingenieur. Het gaat hier om studenten met een bachelorgraad van een buitenlandse hogeschool of universiteit in een verwante opleiding. Deze studenten stromen in in het Engelstalige profiel Mechatronics of Commercial Engineering. Zij volgen het theoriesemester samen met Nederlandse studenten en worden bij hun afstudeerproject begeleid en geëxamineerd door een docent van de opleiding. De instroom varieert van 5 tot 12 studenten per semester, voornamelijk uit Frankrijk en NQA - visitatie Hogeschool Zeeland: hbo-bacheloropleiding Elektrotechniek (vt/dt) 25/59

26 Spanje. De toelating van buitenlandse studenten verloopt via een cv-onderzoek en een intake-gesprek of door de waardering van hun vooropleiding door Nuffic. De Hogeschool Zeeland heeft de Code of Conduct getekend. Het panel stelt op basis van de gesprekken vast dat het instroomniveau op het gebied van wiskunde bij mbo ers te laag is. Zij missen kennis op bepaalde onderwerpen. Deze studenten kunnen een zomercursus volgen. Inmiddels is, sinds het studiejaar , de basiscursus wiskunde verplicht voor studenten die niet het doorstroomprofiel hebben gevolgd. Het effect van de maatregel was daarom nog niet goed zichtbaar. Studenten die afkomstig zijn van het mbo krijgen zonder nader onderzoek vrijstelling voor de stage, op basis van afspraken met twee mbo-instellingen in de regio. Het panel stelt echter vast dat in deze stage competenties aan bod komen, die niet in het mbo aan bod komen of niet op hbo-niveau aan bod komen. Een doorlopende leerlijn is hierbij niet zichtbaar. Omdat hier geen nadere aandacht aan wordt besteed komt het panel tot het oordeel voldoende. Gezien de opmerkingen van het panel over het instroomniveau wiskunde en over de vrijstellingen van de stage voor mbo ers komt het panel tot het oordeel voldoende. Facet 2.6 Duur Voldaan Criterium - De opleiding voldoet aan formele eisen met betrekking tot de omvang van het curriculum: hbo-bachelor: 240 studiepunten. Het oordeel wordt als volgt beargumenteerd: De formele studieduur van de opleiding is 240 credits. De wijze waarop de credits zijn verdeeld over de studiejaren is beschreven in de Onderwijs- en ExamenRegeling deel 2 ( ). De inschatting van de feitelijke omvang van een course gebeurt op basis van ervaring en vuistregels. Op basis van evaluaties onder studenten en waarnemingen van docenten worden werkvormen, opdrachten, literatuur en/of toetsvormen aangepast. De formele studieduur van de opleiding is 240 EC. De wijze waarop de credits zijn verdeeld over de studiejaren staat in de OER en in de Studiegids. Het opleidingsprogramma is verdeeld in courses. Bachelorcourses hebben een omvang van 7,5 EC. Courses van de Professional Core hebben een omvang van 2,5 EC of 1,25 EC. Facet 2.7 Afstemming tussen vormgeving en inhoud Goed Criteria - Het didactisch concept is in lijn met de doelstellingen. - De werkvormen sluiten aan bij het didactisch concept. 26/59 NQA - visitatie Hogeschool Zeeland: hbo-bacheloropleiding Elektrotechniek (vt/dt)

27 Het oordeel wordt als volgt beargumenteerd: Het onderwijssysteem aan de hogeschool is Koers Bepalend Leren, dat uit wil drukken dat het onderwijs vraaggestuurd is en studenten keuzes hebben in een aantal onderdelen van hun opleiding. Een studieloopbaancoach helpt studenten in het keuzeproces en begeleidt hen tijdens de studie. Het didactisch concept dat aan het KoersBepalend Leren ten grondslag ligt, is beschreven in het HZ-Onderwijskompas (2005). De kern is dat de hogeschool uitgaat van een sociaal-constructivistische visie op leren, waarbij leren zowel binnen als buiten de school plaats vindt en in formele en informele situaties. Het onderwijs is ingericht op het verwerven en realiseren van competenties bij studenten. Deze visie op leren heeft geleid tot een didactisch model dat het ISP-model wordt genoemd: Informatie-Student-Praktijk. De docent zorgt in zijn courses voor een afwisseling tussen deze drie elementen. Het ISP-model wordt op een gevarieerde manier in het onderwijs toegepast. Een beroepssituatie, vaak gecombineerd met een beroepsproduct, staat altijd centraal in een course. De afwisseling met de theorie (Informatie uit het model) en de beginsituatie van de student (de Student in het model) was ook al leidend in voorgaande curricula (HZ-Onderwijskompas, 2005). In het competentiegerichte onderwijs van de Hogeschool Zeeland wordt de verantwoordelijkheid voor het leerproces in de loop van de studie daarom van de docent naar de student verplaatst, om zo een toenemende zelfstandigheid bij de student te bevorderen. Dit komt niet alleen tot uitdrukking in afnemende docentbegeleiding tijdens opdrachten, maar ook in toenemende mogelijkheden voor de student om zelf leerdoelen te bepalen en zelf te bepalen waarop hij beoordeeld wenst te worden. De docenten, studieloopbaancoaches en programmacoördinator vervullen de rol van bewaker van de opleidingsdoelen: de studiekeuzes van de student moeten passen bij de te realiseren competenties. Bij het opzetten van de courses is voor de docenten een catalogus beschikbaar met verschillende werkvormen. De hogeschool kiest onder andere voor: onderzoekend leren, werken met casuïstiek, probleem gestuurd leren, probleemoplossend en productgericht leren, hoorcollege, werkcollege, practicum en projectonderwijs. De docenten kiezen voor één of meerdere werkvormen in hun course. In onderling overleg, informeel en tijdens teamvergaderingen, worden de werkvormen op elkaar afgestemd om studenten een gevarieerd pakket aan te kunnen bieden. Het didactisch concept en de organisatiestructuur van KBL zijn vanaf september 2005 ingevoerd. Om de overgangstijd te bekorten en de werkdruk bij docenten te verminderen, heeft de opleiding begin 2007 alle studenten ingepast in het KBLcurriculum. Dat betekent dat de modulen en blokken uit het derde en vierde jaar zijn geconverteerd naar courses van 7,5 credits. Hiervoor is een conversieoverzicht beschikbaar. Voor de projectweek is gekozen om te werken met een verticaal project, waarin studenten van alle jaren samenwerken. Het panel vindt dit een originele, leerzame opzet en ook studenten zijn hier tevreden over. In dit verticale project doen tevens buitenlandse studenten mee. NQA - visitatie Hogeschool Zeeland: hbo-bacheloropleiding Elektrotechniek (vt/dt) 27/59