Hogeschool Journalistiek, Fontys Tilburg. Visitatiedata: 15 en 16 maart 2005

Transcriptie

1 Hogeschool Journalistiek, Fontys Tilburg Opleiding: Journalistiek Visitatiedata: 15 en 16 maart 2005 Netherlands Quality Agency (NQA) Utrecht, september 2005

2 2 NQA - visitatie Fontys Hogeschool, Tilburg - opleiding Journalistiek

3 Inhoud 3 Deel A: Onderwerpen Voorwoord Inleiding Werkwijze Oordeelsvorming Oordelen per onderwerp Schematisch overzicht oordelen Totaaloordeel 12 Deel B: Facetten 13 Onderwerp 1 Doelstellingen van de opleiding 15 Onderwerp 2 Programma 18 Onderwerp 3 Inzet van personeel 27 Onderwerp 4 Voorzieningen 30 Onderwerp 5 Interne kwaliteitszorg 33 Onderwerp 6 Resultaten 36 Deel C: Bijlagen 41 Bijlage 1 Onafhankelijkheidsverklaring panelleden 43 Bijlage 2 Deskundigheden panelleden 45 Bijlage 3 Bezoekprogramma 49 Bijlage 4 Kengetallen 50 Bijlage 5 Overzichtslijst van door de opleiding ter inzage gelegd materiaal 52 NQA - visitatie Fontys Hogeschool, Tilburg - opleiding Journalistiek 3

4 4 NQA - visitatie Fontys Hogeschool, Tilburg - opleiding Journalistiek

5 Deel A: Onderwerpen NQA - visitatie Fontys Hogeschool, Tilburg - opleiding Journalistiek 5

6 6 NQA - visitatie Fontys Hogeschool, Tilburg - opleiding Journalistiek

7 Deel A: Onderwerpen 1.1 Voorwoord In dit rapport doet het panel dat in opdracht van NQA de opleiding Journalistiek van de Fontys Hogeschool heeft gevisiteerd, verslag van zijn werkwijze, bevindingen en conclusies. Het onderzoek vond plaats in het kader van de accreditatie van hogere beroepsopleidingen. Het onderzoek is feitelijk gestart in december 2004, het moment waarop de opleiding haar zelfevaluatierapport bij de NQA aanleverde. Een visitatiebezoek vond plaats op 15 en 16 maart 2005 en werd uitgevoerd door een panel dat bestond uit de volgende personen: Dhr. drs. J. Greven (voorzitter); Mw. drs. R.T. Heddema (domeinpanellid); Mw. A.L. LeLarge (studentpanellid); Dhr. drs. L.S. van der Veen (NQA-auditor); Mw. drs. M.J.J. van Beers (NQA-auditor). Het panel voldoet aan de eisen zoals gesteld in het document Protocol ter beoordeling van de werkwijze van visiterende en beoordelende instanties van de NVAO (12 mei 2003). Het panel beschikt over domeinspecifieke deskundigheid, onderwijs- en auditdeskundigheid en deskundigheid over de internationale ontwikkelingen van de discipline (zie bijlage 2). Het rapport bestaat uit drie delen: Deel A: een hoofdrapport, het Onderwerprapport, waarin de oordelen van het panel over de basiskwaliteit van de opleiding op onderwerpniveau worden uitgesproken en de overwegingen waarop die oordelen zijn gebaseerd. Het gaat hier om oordelen in de gradatie positief/negatief. Tevens wordt hier het eindoordeel geformuleerd. Deel B: een Detailrapport waarin op facetniveau door het panel oordelen en argumenten ter onderbouwing van dat oordeel worden gegeven. De oordelen gaan hier uit van de vierpuntsschaal (onvoldoende, voldoende, goed en excellent) zoals die door de NVAO is voorgeschreven. Dit detailrapport vormt de basis van het Onderwerprapport. Deel C: hierin zijn alle relevante bijlagen opgenomen. 1.2 Inleiding Bij de Fontys Hogescholen staan ruim studenten ingeschreven. De school biedt verspreid over het hele land onderdak aan 200 opleidingen op de gebieden communicatie, economie, educatie, gezondheidszorg, informatica, kunsten, logistiek, mens en maatschappij en techniek. Er werken circa 3600 personen, die samen 2800 fte bezetten. Fontys profileert zich als een moderne hogeschool met innovatieve onderwijsproducten. Het strategisch beleid heeft zij vastgelegd in de nota Idealisme in Learning Communities (2002). De nota beschrijft wat Fontys voor haar studenten, medewerkers en haar omgeving wil zijn: een NQA - visitatie Fontys Hogeschool, Tilburg - opleiding Journalistiek 7

8 learning community, een plaats voor waardeneducatie, een kennispoort en een organisatie die groot is in kleinschaligheid. In Fontys is in 2004 een omvangrijk veranderprogramma van start gegaan. Het programma heeft de naam Biloba meegekregen. De twee doelen ervan zijn: (1) de inrichting van bacheloropleidingen volgens een major/minormodel en (2) de transformatie van de huidige leeren onderwijsprocessen naar competentiegericht en flexibel leren, beoordelen en onderwijzen. Elke bachelor opleiding van Fontys bestaat na afloop van het programma in principe uit een major van 180 EC in de hoofdrichting en een minor van 60 EC in een andere studierichting. Fontys heeft haar opleidingen ondergebracht in 37 instituten. Een daarvan is de Fontys Hogeschool Journalistiek Tilburg. Voor de reorganisatie van Fontys Hogescholen (1 januari 2000) was de opleiding ondergebracht in de Academie voor Journalistiek en Voorlichting. Binnen de FHJ wordt de opleiding Journalistiek in voltijd en deeltijd aangeboden. De FHJ heeft bijna 1000 studenten, van wie ongeveer 760 in de voltijd studeren en ongeveer 240 in de deeltijd. Jaarlijks stromen er gemiddeld 275 studenten in de voltijdopleiding in en gemiddeld 70 in de deeltijdopleiding. Voor 2003 is de fixus van de voltijdopleiding vastgesteld op 285. De deeltijdopleiding kent geen fixus. De FHJ heeft 60 medewerkers, met een totale aanstelling van 46,13 fte. Dit is een docent-student ratio van 1:21,7. De FHJ verleent de graad Bachelor of Journalism aan haar afgestudeerden. 1.3 Werkwijze De visitatie van de opleiding door het panel heeft plaatsgevonden conform de werkwijze zoals die is neergelegd in het beoordelingsprotocol van NQA en die hieronder wordt beschreven. Dit houdt tevens in dat het panel heeft vastgesteld dat het zelfevaluatierapport en de bijlagen een duidelijke basis bood voor het visitatiebezoek en dat de visitatie plaats vond op basis van het voor de opleidingen geldende domeinspecifieke referentiekader (zie facet 1.2). NQA onderscheidt drie fasen in het visiteren: de voorbereidingsfase, het eigenlijke visitatiebezoek en de rapportagefase. Hieronder volgt een korte toelichting per fase. De voorbereidingsfase Allereerst heeft de NQA-auditor het zelfevaluatierapport gecheckt op kwaliteit en compleetheid (de screening) en daarmee op bruikbaarheid voor de visitatie. Nadat het zelfevaluatierapport met de bijlagen in orde was bevonden (januari 2005), konden de panelleden zich inhoudelijk gaan voorbereiden op het bezoek (februari 2005). Zij lazen het zelfevaluatierapport (en bijlagen), formuleerden in een beoordelingsformat voorlopige oordelen op basis van argumenten en zij formuleerden vraagpunten, die doorgegeven werden aan de NQA-auditor. Op basis van een overzicht van voorlopige oordelen inventariseerde de NQA-auditor tenslotte kernpunten en prioriteiten voor materialenonderzoek en gesprekken. Tijdens een voorbereidende vergadering is het visitatiebezoek concreet voorbereid. 8 NQA - visitatie Fontys Hogeschool, Tilburg - opleiding Journalistiek

9 Door middel van een agenderende audit zijn de belangrijkste agenda-onderwerpen voor het visitatiebezoek bepaald, zodat de opleiding en het visitatiepanel zich op adequate wijze konden voorbereiden op het visitatiebezoek. De opleiding heeft in haar zelfevaluatierapport kenbaar gemaakt voor welk domeinspecifiek referentiekader zij kiest. De NQA-auditor heeft met de domeindeskundigen in het panel bekeken of sprake is van adequate domeinspecifieke doelstellingen, of dat nadere aanvulling dan wel nadere specificatie nodig is. In het detailrapport is aangegeven op welke landelijke beroeps- en opleidingsprofielen het domeinspecifieke kader (en het opleidingsprogramma) is gebaseerd. Het visitatiebezoek NQA heeft een bezoekprogramma ontwikkeld voor de (dag-)indeling van het visitatiebezoek dat is aangepast aan de specifieke situatie van de opleidingen (bijlage 3). Er vonden gesprekken plaats met het opleidingsmanagement, docenten, studenten, afgestudeerden en vertegenwoordigers van het werkveld. Tijdens het bezoek is ter inzage gevraagd materiaal bestudeerd. Tussen de gesprekken door heeft het panel zogenaamde schakelmomenten ingelast om de bevindingen uit te wisselen en te komen tot gezamenlijke en meer definitieve (tussen-)oordelen. Aan het einde van het bezoek heeft de voorzitter een mondelinge terugkoppeling gegeven van enkele indrukken en ervaringen van het panel, zonder expliciete oordelen uit te spreken. De fase van rapporteren Door NQA is, op basis van de bevindingen van het panel, een tweeledige rapportage opgesteld, bestaande uit een detailrapport en een onderwerprapport, waarin de kwaliteit van de opleiding is beoordeeld. Met dit rapport wordt door de opleiding(en) accreditatie aangevraagd bij de NVAO. In het detailrapport wordt door NQA gerapporteerd op facetniveau. De opleiding heeft in mei 2005 een concept van dit rapport voor een check op feitelijke onjuistheden ontvangen. Naar aanleiding daarvan zijn enkele wijzigingen aangebracht. In het onderwerprapport wordt door NQA een oordeel op de onderwerpen en op de opleiding als geheel gegeven. Dit rapport is in juni 2005 voor een check op feitelijke onjuistheden aan de opleiding voorgelegd. Het definitieve rapport is door het panel vastgesteld in juni 2005 en vervolgens ter beschikking gesteld aan de opleiding, die het samen met de accreditatieaanvraag kan indienen bij de NVAO. 1.4 Oordeelsvorming In dit hoofdstuk wordt per onderwerp een oordeel uitgesproken op basis van weging van de facetten die van dat onderwerp deel uitmaken. Bij deze weging spelen de beslisregels zoals die door de NQA in het Beoordelingsprotocol zijn geformuleerd en nader uitgewerkt in de notitie Handreiking voor oordeelsvorming een belangrijke rol. Tevens is bij de beoordeling rekening gehouden met accenten die de opleiding eventueel legt, het domeinspecifieke kader en een vergelijking met andere relevante opleidingen op een aantal aspecten. Het eindoordeel is voorzien van een aanvullende tekst als sprake is van: NQA - visitatie Fontys Hogeschool, Tilburg - opleiding Journalistiek 9

10 weging van de oordelen op facetniveau; benchmarking; generieke bevindingen die het facetniveau overschrijden; bepaalde accenten respectievelijk best practices. In de oordelen per onderwerp wordt steeds een herhaling gegeven van de oordelen op de facetten gevolgd door een weging die leidt tot het eindoordeel. De (uitgebreide) argumentatie is te vinden in het detailrapport. 1.5 Oordelen per onderwerp Doelstellingen opleiding De facetten 1.1 en 1.2 zijn goed beoordeeld, het facet 1.3 voldoende. Het oordeel op het onderwerp is daarom positief. De eindkwalificaties van de opleiding sluiten aan bij de eisen die door het beroepenveld zoals vastgelegd in het beroeps- en opleidingsprofiel. Dit profiel is geaccordeerd door het Nederlands Genootschap van Hoofdredacteuren en de Nederlandse Vereniging van Journalisten. De competenties weerspiegelen het niveau van een beginnend Journalist op hbo-niveau Programma De facetten 2.1, 2.2, 2.4 t/m 2.7 zijn als goed beoordeeld, de facetten 2.3, 2.7 en 2.8 als voldoende. Het oordeel op het onderwerp is daarom positief. Het programma is een adequate uitwerking van de gestelde doelen, die in de verschillende periodes aan de orde komen. Praktijksimulaties staan in het onderwijs centraal en door vier leerlijnen is er een duidelijke samenhang in het programma zichtbaar. De didactische visie sluit goed aan op de doelstellingen. De werkvormen, in het bijzonder het projectonderwijs, zijn daarvan een goede uitwerking. Ook de toetsen sluiten in voldoende mate aan bij de gekozen onderwijsvorm en bij de leerdoelen en de leerstof Inzet van personeel De facetten 3.1 en 3.3 zijn als goed beoordeeld, het facet 3.2 als voldoende. Het oordeel op het onderwerp is daarom positief. De kwaliteit en kwantiteit van het docententeam staan garant voor de uitvoering van goed onderwijs. De docenten beschikken over relevante kwalificaties in vakinhoudelijk en didactisch opzicht en hebben goed zicht op het beroepenveld Voorzieningen De facetten 4.1 en 4.2 zijn als voldoende beoordeeld. Het oordeel op het onderwerp is daarom positief. De materiële voorzieningen zijn toereikend voor de uitvoering van het onderwijs. De begeleiding van studenten is in handen van mentoren en tutoren. Voor de informatievoorziening wordt onder andere gebruik gemaakt van het intranet. Studenten worden regelmatig over hun studievoortgang geïnformeerd. 10 NQA - visitatie Fontys Hogeschool, Tilburg - opleiding Journalistiek

11 1.5.5 Interne kwaliteitszorg De facetten 5.1 en 5.2 zijn als goed beoordeeld, facet 5.3 als voldoende. Het oordeel op het onderwerp is daarom positief. De FHJ heeft een gedetailleerd systeem van kwaliteitszorg ontwikkeld en geïmplementeerd. Ze zet een groot aantal evaluatie-instrumenten in van goede kwaliteit. De verbeteringen worden via verschillende cycli doorgevoerd. De verschillende belanghebbenden worden in voldoende mate bij de kwaliteitszorg betrokken Resultaten De facetten 6.1 en 6.2 zijn beoordeeld als voldoende. Het oordeel op het onderwerp is daarom positief. Het gerealiseerde niveau sluit in voldoende mate aan op de eindkwalificaties en wordt in het afstudeerproject op adequate wijze vastgesteld. Werkgevers en afgestudeerden zijn over het algemeen over de gerealiseerde kwalificaties te spreken. De kwantitatieve rendementen van de opleiding zijn goed. De streefgetallen worden in het algemeen bereikt. NQA - visitatie Fontys Hogeschool, Tilburg - opleiding Journalistiek 11

12 1.6 Schematisch overzicht oordelen Totaaloverzicht van oordelen op facet- en onderwerpniveau Onderwerp/Facet Oordelen 1 Doelstellingen 1.1 Domeinspecifieke eisen Goed 1.2 Niveau bachelor Goed 1.3 Oriëntatie hbo-bachelor Voldoende Totaal oordeel onderwerp Positief 2 Programma 2.1 Eisen hbo Goed 2.2 Relatie doelstellingen en inhoud programma Goed 2.3 Samenhang in het opleidingsprogramma Voldoende 2.4 Studielast Voldoende 2.5 Instroom Voldoende 2.6 Duur Goed 2.7 Afstemming tussen vormgeving en inhoud Goed 2.8 Beoordeling en toetsing Voldoende Totaal oordeel onderwerp Positief 3 Inzet van personeel 3.1 Eisen hbo Goed 3.2 Kwantiteit personeel Voldoende 3.3 Kwaliteit personeel Goed Totaal oordeel onderwerp Positief 4 Voorzieningen 4.1 materiele voorzieningen Voldoende 4.2 Studiebegeleiding Voldoende Totaal oordeel onderwerp Positief 5 Interne Kwaliteitszorg 5.1 Evaluatie resultaten Goed 5.2 Maatregelen tot verbetering Goed 5.3 Betrekken van medewerkers, studenten, alumni en Voldoende beroepenveld Totaal oordeel onderwerp Positief 6 Resultaten 6.1 Gerealiseerd niveau Voldoende 6.2 Onderwijsrendement Voldoende Totaal oordeel onderwerp Positief 1.7 Totaaloordeel Op grond van voorgaand schema en de inhoudelijke onderbouwing daarvan in paragraaf 1.5 waaruit blijkt dat de opleiding op de zes de onderwerpen positief scoort, is de conclusie dat het totaaloordeel over de opleiding positief is. 12 NQA - visitatie Fontys Hogeschool, Tilburg - opleiding Journalistiek

13 Deel B: Facetten NQA - visitatie Fontys Hogeschool, Tilburg - opleiding Journalistiek 13

14 14 NQA - visitatie Fontys Hogeschool, Tilburg - opleiding Journalistiek

15 Deel B: Facetten Onderwerp 1 DOELSTELLINGEN VAN DE OPLEIDING Facet 1.1 Domeinspecifieke eisen Goed Criteria: - De eindkwalificaties van de opleiding sluiten aan bij de eisen die door (buitenlandse) vakgenoten en de beroepspraktijk gesteld worden aan een opleiding in het betreffende domein (vakgebied/discipline en/of beroepspraktijk). Het oordeel wordt als volgt beargumenteerd: De opleiding Journalistiek neemt de tien competenties die landelijk zijn vastgelegd in het Beroeps- en Opleidingsprofiel Journalistiek (maart 2004) over als eindkwalificaties. Deze competenties vallen uiteen in drie groepen: productiecompetenties, reflectiecompetenties en functioneringscompetenties. Aan deze tien competenties heeft de opleiding een elfde inhoudsgerichte toegevoegd. Daarin benadrukt de opleiding het kunnen reflecteren op maatschappelijke verschijnselen en ontwikkelingen en het kunnen vervaardigen van producten waarin kennis over de werkelijkheid op een heldere wijze wordt geconstrueerd. Het landelijke beroeps- en opleidingsprofiel is op gedegen wijze tot stand gekomen. In 2000 is een conceptversie geaccordeerd door het Nederlands Genootschap van Hoofdredacteuren (NGH) en de Nederlandse Vereniging van Journalisten (NVJ). Binnen de opleidingen spraken ook de werkveldcommissies zich positief uit. In de periode 2000 tot 2004 is een landelijk onderzoek gedaan onder werkgevers, waaruit bleek dat zij de competenties van het beroeps- en opleidingsprofiel en de tien generieke kernkwalificaties hbo relevant vonden (Startbekwaamheden van Journalisten, november 2003). De conclusies van het onderzoek werden in de conferentie Nijenrode II besproken met vertegenwoordigers uit de verschillende sectoren van het werkveld. In het voorjaar van 2004 is het definitieve Beroeps- en Opleidingsprofiel door de HBO-raad vastgesteld. De opleiding onderhoudt in samenwerking met de zusteropleidingen in Nederland sterke banden met de beroepspraktijk, teneinde de opleidingscompetenties van tijd tot tijd te actualiseren. De opleiding hanteert om de drie jaar een startbekwaamhedenonderzoek onder alumni en werkgevers om de actualiteit en relevantie van de opleidingscompetenties te bevragen. De elfde competentie is toegevoegd op grond van de resultaten van een startbekwaamhedenonderzoek onder werkgevers (2003) en alumni (2004). De curriculumgroep heeft hiertoe besloten om de startende journalist meer greep te doen krijgen op de onderwerpen die hij aanpakt. De domeinspecifieke eindkwalificaties komen - zo merkt de opleiding op - vooral voort uit het vigerende beroepsbeeld in de Nederlandse journalistiek. Alleen op het NQA - visitatie Fontys Hogeschool, Tilburg - opleiding Journalistiek 15

16 terrein van ethische gedragsvormen is er een internationale richtlijn, vastgelegd in de Code van Bordeaux. Het panel stelt vast dat het referentiekader met name nationaal is. Er zijn wel internationale elementen in het curriculum opgenomen in bijvoorbeeld het project Atlas, waarin studenten buitenlands nieuws volgen. Voorts worden er jaarlijks ongeveer 20 studenten naar het buitenland gezonden en is er een project op de FHJ dat uitgevoerd wordt door een gemengde groep van Nederlandse en buitenlandse studenten. Facet 1.2 Niveau bachelor Goed Criteria: - De eindkwalificaties van de opleiding sluiten aan bij algemene, internationaal geaccepteerde beschrijvingen van de kwalificaties van een bachelor. Het oordeel wordt als volgt beargumenteerd: De opleiding Journalistiek gaat uit van elf competenties, de tien competenties uit het landelijk beroepsprofiel en de eigen contentgerichte competentie (zie facet 1.1). In het landelijk Beroeps- en Opleidingsprofiel (2004) wordt aangegeven dat het hboniveau zichtbaar is in de competenties. Deze hebben betrekking op de complexiteit van denken en handelen; op communicatieve vaardigheden en inzicht in het communicatieve proces; op eigen inbreng en creativiteit; op een brede kennis van en visie op maatschappelijke ontwikkelingen; op de ontwikkeling van analytisch vermogen; op het kunnen inzetten van competenties in uiteenlopende beroepssituaties; op het kunnen integreren van kennis, vaardigheden en houding; op het zelfstandig kunnen formuleren van problemen en probleemgericht werken; en op het aanleren van maatschappelijk verantwoordelijkheidsbesef en het ontwikkelen van een eigen persoonlijke visie, aanpak en stijl. Het panel onderschrijft deze analyse en is tevens van mening dat ook de toegevoegde contentgerichte competentie getuigt van het hbo-niveau. De opleiding beschrijft in haar Opleidingsprofiel Fontys Hogeschool Journalistiek (2004) de h van het hbo als het op basis van visie op het vak zelfstandig invulling kunnen geven aan journalistieke productieprocessen. De afgestudeerde moet het vermogen bezitten om te reflecteren, afstand te nemen, keuzes te maken, deze te legitimeren en eigen initiatief te nemen. De opleiding maakt in een overzicht in het zelfevaluatierapport inzichtelijk hoe de tien generieke hbo-kwalificaties in verband staan met de elf competenties en in welke leerlijnen deze zijn terug te vinden (vergelijk 2.2). Het panel concludeert dat de generieke hbo-kwalificaties worden gedekt door de eindkwalificaties van de opleiding. NQA heeft in een tabel de tien generieke kernkwalificaties in relatie gebracht met de vijf Dublin-descriptoren. De opleiding heeft een competentiegroeimatrix opgesteld, waarin de elf competenties worden uitgewerkt naar drie niveaus: basisbekwaamheid, mediumbekwaamheid en startbekwaamheid. Deze competentiegroeimatrix zal worden geoperationaliseerd en gehanteerd met de invoering van de onderwijsvernieuwing in het kader van Biloba. 16 NQA - visitatie Fontys Hogeschool, Tilburg - opleiding Journalistiek

17 Facet 1.3 Oriëntatie hbo-bachelor Voldoende Criteria: - De eindkwalificaties zijn mede ontleend aan de door (of in samenspraak met) het relevante beroepenveld opgestelde beroepsprofielen en/of beroepscompetenties. - De eindkwalificaties weerspiegelen het niveau van beginnend beroepsbeoefenaar in een specifiek beroep of samenhangend spectrum van beroepen waarvoor een hboopleiding vereist is of dienstig is. Het oordeel wordt als volgt beargumenteerd: De opleiding Journalistiek gaat uit van elf competenties, de tien competenties uit het landelijk beroepsprofiel en de eigen contentgerichte competentie. Deze zijn via een zorgvuldig traject door het beroepenveld gevalideerd (zie facet 1.1). De opleiding leidt haar studenten op tot brede beroepsbeoefenaren. Van oudsher richtte men zich op de zuivere journalistiek, met het accent op de nieuwsgeoriënteerde journalist. In aansluiting op het gezamenlijk met de andere journalistiekopleidingen ontwikkelde landelijke beroepsprofiel richt de opleiding zich nu niet alleen op de zuivere journalistieke beroepen, maar tevens op journalistieke beroepen in meer commerciële en gebonden omgevingen. De afgestudeerde moet terechtkunnen in de brede informatiesector waar vraag is naar het kunnen inzetten van journalistieke competenties. Volgens het landelijke beroepsprofiel, waarop het opleidingsprofiel van de Journalistiekopleiding van Fontys aansluit, moeten de afgestudeerden als beginnend beroepsbeoefenaar op uitvoerend niveau aan de slag kunnen als verslaggever/redacteur of programmamaker. Zij zijn werkzaam binnen de volgende media: de nieuwsgeoriënteerde geschreven pers; de tijdschriften en overige periodieken; de publieke en commerciële radio; de publieke en commerciële televisie; en de nieuwe media, zoals internet, intranet, bedrijfsbladen etc. Ze kunnen zelfstandig relevante onderwerpen bepalen, het werkproces plannen, informatie verwerven, bewerken en verwerken en reflecteren op het eigen werkproces en product. HBO-Monitor en startbekwaamhedenonderzoek bevestigen dat afgestudeerden in deze verschillende sectoren terechtkomen en naar behoren kunnen functioneren. Het opleidingenveld journalistiek is niet zo groot. Er zijn vier opleidingen verspreid over het land, deze zijn allen sterk regionaal gericht. De oriëntatie van de journalistiekopleiding van Fontys is daarom breed en richt zich op alle media. Volgens werkveldvertegenwoordigers heeft de FHJ nog een sterke krantenbasis. De toekomst in de krantenmarkt is echter, onder meer als gevolg van fusies, niet goed. Het is aan te raden de opleiding meer te richten op andere journalistieke markten, zoals die van de tijdschriften. Het panel voegt daaraan toe dat ook andere ontwikkelingen, zoals de rol van de journalistiek in de commerciële setting, meer aandacht behoeven. Het management geeft aan dat het curriculum de journalistieke basis weliswaar aanbrengt in een context van geschreven journalistiek, maar in de profilering juist de nadruk legt op werken voor meer specifieke doelgroepen (bijvoorbeeld in de sectoren tijdschrift en televisie) en in meer commerciële NQA - visitatie Fontys Hogeschool, Tilburg - opleiding Journalistiek 17

18 omgevingen. In het voorlichtingsbeleid wordt al enkele jaren gewezen op de teruglopende werkgelegenheid in de krantensector. Onderwerp 2 PROGRAMMA Facet 2.1 Eisen hbo Goed Criteria: - Kennisontwikkeling door studenten vindt plaats via vakliteratuur, aan de beroepspraktijk ontleend studiemateriaal en via interactie met de beroepspraktijk en/of (toegepast) onderzoek. - Het programma heeft aantoonbare verbanden met actuele ontwikkelingen in het vakgebied / de discipline. - Het programma waarborgt de ontwikkeling van beroepsvaardigheden en heeft aantoonbare verbanden met de actuele beroepspraktijk. Het oordeel wordt als volgt beargumenteerd: Het onderwijsprogramma van de opleiding journalistiek is gecentreerd rond projecten, waarin relevante onderwerpen uit de praktijk worden behandeld. Door simulaties van de praktijk binnen de projecten ontstaan processen van ervaringsleren. Bij deze praktijksimulaties worden kennis van de werkelijkheid en kennis van het journalistieke vak geïntegreerd. Het panel stelt vast dat het studiemateriaal voor de praktijksimulaties veelal ontleend is aan de beroepspraktijk. Deze projecten worden jaarlijks geactualiseerd. In sommige projecten, zoals het project Bladen Maken, werken studenten aan opdrachten voor de praktijk. Studenten komen direct in aanraking met de beroepspraktijk door middel van twee stages, beide van 13 weken. De eerste stage vindt plaats in de verbredingsfase (tweede jaar), de tweede in de profileringsfase (derde jaar). Het panel is van mening, op basis van inzage van stageverslagen, dat de stages voldoende mogelijkheden bieden voor de studenten om kennis te maken met de journalistieke praktijk. In de Fontys Studentenenquête (2004) scoort de vraag naar de plaats in het curriculum en de betekenis van de stages voor de ontwikkeling en de voorbereiding op het beroep 3,9. Het aan bod komen van de nieuwste ontwikkelingen scoort 3,2, de stageregeling 3,4 (allen op een vijfpuntsschaal). Het panel beoordeelt het niveau en de relevantie van de stages als voldoende, en van de stages bij radio en tv als goed. Het panel concludeert op basis van de cv s dat er bij de opleiding voldoende docenten werken met relevante werkervaring in het vak (vergelijk 3.1). Volgens studenten brengen zij die ervaring regelmatig in het onderwijs in. Daarnaast wordt er, met name in de voltijdopleiding, veel gebruik gemaakt van gastdocenten. Het aan bod komen van de nieuwste ontwikkelingen in het onderwijs scoort 3,2 in de Fontys Studentenenquête Het panel heeft tijdens de visitatie studiemateriaal en literatuur ingezien die door de opleiding worden gebruikt. Het heeft vastgesteld dat deze van goede kwaliteit zijn en 18 NQA - visitatie Fontys Hogeschool, Tilburg - opleiding Journalistiek

19 over het algemeen eigentijds. Voor de projecten worden veelal goede thematische readers gebruikt met vakliteratuur over de onderwerpen in het project. De opleiding geeft aan dat zij altijd letten op de laatste, meeste actuele drukken van readers. De opleiding verwerkt de actuele ontwikkelingen in de journalistieke praktijk in haar curriculum. Zo leren studenten nieuwe bronnen te gebruiken, zoals elektronische databanken en netwerken. Facet 2.2 Relatie doelstellingen en inhoud programma Goed Criteria: - Het programma is een adequate concretisering van de eindkwalificaties, qua niveau, oriëntatie en domeinspecifieke eisen. - De eindkwalificaties van de doelstellingen zijn adequaat vertaald in leerdoelen van (onderdelen van) het programma. - De inhoud van het programma biedt studenten de mogelijkheid om de geformuleerde eindkwalificaties te bereiken. Het oordeel wordt als volgt beargumenteerd: De opleiding heeft haar curriculum op heldere wijze in verband gebracht met de eindkwalificaties. Het curriculum is opgebouwd rond meer dan 400 leerdoelen die zijn ondergebracht binnen de elf competenties van het beroepsprofiel. In een matrix zijn deze leerdoelen (onderscheiden naar kennis-, vaardigheids- en attitudedoelen) toegedeeld aan de vier leerlijnen (zie hieronder) en aan de leereenheden in het curriculum (Opleidingsprofiel Fontys Hogeschool Journalistiek, 2000). Dit schema vormde de basis voor de onderwijsontwikkeling. In de periode zijn alle leereenheden aan de hand van het schema onderzocht en zonodig aangepast. In de periode /04 is gewerkt met een competentiemodel met acht niveaus. Inmiddels is een vereenvoudiging doorgevoerd en is een competentiegroeimatrix ontwikkeld, waarin de competenties zijn onderscheiden naar drie niveaus: basisbekwaamheid, mediumbekwaamheid en startbekwaamheid. Elk studiejaar bestaat uit drie blokken waarbinnen projecten zijn geprogrammeerd vanuit een cluster samenhangende doelen, die worden afgesloten met een toets met op die leerdoelen gerichte toetstermen. Daarnaast zijn er flankerende programma s als Kennis van de Wereld, Taalreflectie en Persoonlijke Ontwikkeling. In een tweede matrix zijn alle leerdoelen per onderwijseenheid in kaart gebracht. Deze leerdoelen staan, zoals het panel heeft geconstateerd, vermeld in de handleidingen van de onderwijseenheden. Het programma is verdeeld in vier fasen, te weten propedeuse (3 blokken), verbreding (3 blokken), profilering (5 blokken) en de afstudeerfase/meesterproef (1 blok). In de propedeuse ligt het accent op functioneringscompetenties, in de verbreding op productie-, en functioneringscompetenties, in de profileringsfase op content-, medium-, en reflectie-, en functioneringscompetenties en in de afstudeerfase ligt het accent op productie-, en reflectiecompetenties. NQA - visitatie Fontys Hogeschool, Tilburg - opleiding Journalistiek 19

20 Het curriculum bestaat uit tien onderwijsblokken van twaalf weken en twee stages van dertien weken. Elk leerjaar bevat drie blokken en een herkansingsperiode aan het eind van het jaar. Ieder blok is vormgegeven als een project (13 tot 16 EC) met daarnaast flankerend onderwijs, zoals Kennis van de Wereld, Taalreflectie, Persoonlijke Ontwikkeling en Vrije Ruimte. Voorts worden er vier leerlijnen onderscheiden - vaardigheden, vakreflectie, content en teamwork - die elk staan voor een of meer van de elf competenties. De vier leerlijnen, de leerdoelen en de competenties zijn over de blokken verdeeld. Met de invoering van Biloba (met ingang van ) gaat men over naar zestien onderwijsblokken in plaats van twaalf, dus vier per jaar. Het programma dat de afgelopen jaren tot stand is gebracht ziet er naar de mening van het panel goed uit. De opleiding heeft zes afstudeerprofielen, te weten tijdschrift, krant, nieuwe media, radio, televisie en bedrijfsjournalistiek. Studenten kunnen zich vanaf de profileringsfase in een van deze richtingen specialiseren. De leerstofinhouden van beide varianten komen voor het grootste deel overeen. Belangrijk verschil is dat er in het deeltijdprogramma één blok meer is voor mediumprofilering en één blok minder voor verdieping. De deeltijdstudent heeft in de regel een voorsprong met betrekking tot de kennis van de samenleving en van onderzoek. Studenten lopen stage in de verbredingsfase (20 EC) en in de profileringsfase (20 EC). De regelingen omtrent stages scoort een 3,4 in de Fontys Studentenenquête (2004). In de deeltijd lopen de studenten twee stages van ieder 14 EC. Per september 2005 zal Fontysbreed het major-minor systeem ingevoerd worden. De student met een major journalistiek zal dan een minor kunnen kiezen in de richting waarin hij zich wil specialiseren. Voorbeelden daarvan zijn sport, kunst of muziek. Daarnaast is er dan ook de mogelijkheid om een minor te doen als voorbereiding op een universitaire master. Volgens de Fontys Studentenenquête (2004) is het studieprogramma voltijd interessant (3.7) en het niveau voldoende (3.1). De deeltijd beoordeelt het studieprogramma ook als interessant en van voldoende niveau (resp. 3.6 en 3.0). Facet 2.3 Samenhang in het opleidingsprogramma Voldoende Criteria: - Studenten volgen een inhoudelijk samenhangend opleidingsprogramma. Het oordeel wordt als volgt beargumenteerd: De verticale samenhang wordt op een aantal manieren in het programma gerealiseerd. Allereerst is het programma opgebouwd in vier fasen (vergelijk 2.2): van oriëntatie via verbreding naar specialisatie/profilering. De student werkt aan leerdoelen die onderdeel uitmaken van de fasen en die zijn gebaseerd op het beroepsprofiel. Voorts is het onderwijs geordend in vier leerlijnen (clusters van leerdoelen) die respectievelijk betrekking hebben op vaardigheden, vakreflectie, 20 NQA - visitatie Fontys Hogeschool, Tilburg - opleiding Journalistiek

21 content en teamwork. Binnen elke leerlijn is een eigen verticale opbouw aangebracht die een geleidelijke groei van de student mogelijk maakt op de terreinen van vaardigheden, content, vakreflectie en teamwork. De projecten worden geplaatst in perspectief van wat de student reeds gedaan heeft. Naarmate de studie vordert is er sprake van een toenemende mate van zelfstandigheid en een toenemende complexiteit van projecten. De horizontale samenhang wordt met name gerealiseerd in de zinvolle samenhang binnen het project dat de student volgt. In het project worden werksituaties gecreëerd waarin de leerlijnen worden geïntegreerd. De leerstofelementen van de leerlijnen worden zoveel mogelijk in samenhang gepresenteerd. Het flankerend onderwijs dat studenten naast de projecten volgen wordt zoveel mogelijk met de projecten in verband gebracht. Dit wordt bewerkstelligd door elk trimester (blok) op te bouwen rond een thema. De leerstofonderdelen sluiten daarbij aan. De interne samenhang in het onderwijsprogramma wordt geborgd door de curriculumgroep en krijgt vorm door overleg binnen het team en tijdens studiedagen. De interne samenhang in het curriculum komt tot uitdrukking in het opleidingsprofiel, door het aldaar opgenomen samenhangende geheel van eindkwalificaties en leerdoelen. De opleiding heeft in 2003 de projecthandleidingen geëvalueerd op het punt van samenhang en heeft daarbij vastgesteld dat de verticale verbanden van het project in die handleidingen vaak onvoldoende expliciet waren vermeld. Daarin is inmiddels door docenten verbetering gebracht op basis van een vast format. De plaats van de stage wordt in de stagehandleiding inzichtelijk beschreven. In de uitvoering van het onderwijs speelt de tutor een centrale rol als het gaat om het verduidelijken van de samenhang en de consistentie in het programma. In de Fontys Studentenenquête (2004) scoort de samenhang 3,4 (vt) respectievelijk 3.1 (dt) op een vijfpuntsschaal. Dat is een vooruitgang ten opzichte van eerdere jaren. De eerdere slechtere evaluatieresultaten hebben geleid tot veranderingen in het curriculum. Desondanks meent de opleiding dat er nog verbeteringen mogelijk zijn. Zo heeft men besloten om de verticale verbanden binnen de leerlijn content te versterken om daarmee het analytisch vermogen van de studenten te verhogen. De implementatie van deze verbeteringen vindt momenteel plaats. Het panel acht dit gewenst gezien de kanttekeningen die werkgevers plaatsen (vergelijk facet 6.1). Uit het gesprek met studenten komt naar voren dat zij tevreden zijn over de samenhang in het programma. Dat geldt in het bijzonder voor de richting Schrijvende Pers. Facet 2.4 Studielast Voldoende Criteria: - Het programma is studeerbaar doordat factoren, die betrekking hebben op dat programma en die de studievoortgang belemmeren zoveel mogelijk worden weggenomen. NQA - visitatie Fontys Hogeschool, Tilburg - opleiding Journalistiek 21

22 Het oordeel wordt als volgt beargumenteerd: Om de studievoortgang te bevorderen is in het curriculum de diversiteit in aangeboden keuzeblokken verminderd. Wanneer bepaalde onderdelen in de hoofdfase voltijd wegens te geringe belangstelling niet kunnen worden uitgevoerd, kunnen studenten de deeltijdse pendant volgen of een ander profileringsproject kiezen. De opleiding heeft het aantal toetsen per module verminderd en zijn er betere mogelijkheden voor herkansingen ingevoerd. Binnen de voltijd bestonden tot voor kort geen flexibele leerroutes. In de deeltijdopleiding is dat wel het geval. Door een goede routeplanning kunnen daar individuele doorlopende routes worden ontworpen zonder vrijgestelde onderdelen. Goede en gemotiveerde voltijdstudenten konden in het studiejaar deelnemen aan een assessment waarmee zij toegang konden krijgen tot een versnelde route voor de hoofdfase. Uit deze pilot is gebleken dat enkele studenten gebruik maken van deze mogelijkheid. In de hoofdfase zit een aantal drempels. De student kan pas op eerste stage wanneer de propedeuse is voltooid en op tweede stage wanneer de eerste stage is voltooid en de competentietoetsing van een relevant mediumproject voldoende is beoordeeld. Om te kunnen beginnen met het afstuderen moeten alle overige onderdelen voltooid zijn. De studielast wordt als zeer wisselend ervaren. Dat blijkt uit projectevaluaties door de opleiding en uit de gesprekken van het panel. Uit die laatste komt naar voren dat met name de studielast van het onderdeel Kennis van de Wereld verschillend wordt ervaren. De mbo-instroom heeft hier veel moeite mee, terwijl havisten en vwo-ers de studielast als laag ervaren omdat ze juist dit onderdeel licht vinden. Het opleidingsmanagement herkent dit niet en het blijkt ook niet uit de studieresultaten. Met het vorderen van de studie neemt de tijd die studenten eraan besteden toe (30-35 uur per week), volgens de docenten als gevolg van de toenemende interesse van de student in de studie. Aan studenten wordt de mogelijkheid geboden om een versneld traject te volgen. Daarvoor blijkt echter weinig belangstelling te bestaan. De studeerbaarheid scoort in de Fontys Studentenenquête (2004) wisselend: de regelingen voor het inhalen van achterstanden (2.9) en de correcte administratieve verwerking niet hoog (2.6). De roostering (3.4) en de bereikbaarheid en deskundigheid van de studentbegeleider (3.6) worden wel positief beoordeeld. De studie is goed te doen in de tijd die ervoor staat (voltijd 3.8, deeltijd 3.6). De spreiding is voldoende (vt 3.1, dt 3.0). Facet 2.5 Instroom Voldoende Criteria: - Het programma sluit qua vorm en inhoud aan bij de kwalificaties van de instromende studenten: vwo, havo, middenkaderopleiding of specialistenopleiding (WEB) of daarmee vergelijkbare kwalificaties, blijkend uit toelatingsonderzoek. 22 NQA - visitatie Fontys Hogeschool, Tilburg - opleiding Journalistiek

23 Het oordeel wordt als volgt beargumenteerd: De opleiding stelt geen nadere vooropleidingseisen met betrekking tot het instroomprofiel havo of vwo. Deze studenten zijn zonder meer toelaatbaar. De opleiding journalistiek kent geen verwante opleidingen in het mbo. De voltijd opleiding kent een wettelijke numerus fixus, voor : 275 studenten. Voor dat jaar maakt de opleiding echter geen gebruik van de geboden mogelijkheid van selectie aan de poort (Onderwijs- en Examenregeling ). Aan instromende deeltijders worden geen specifieke eisen gesteld ten aanzien van hun werkervaring of -situatie. De opleiding past een selectie toe na het eerste jaar door middel van een bindend advies (tenminste 36 EC s hebben behaald en voldoen aan aanvullende eisen ten aanzien van Taalreflectie, Kennis van de Wereld en teamwork/attitude). Na het tweede jaar vindt nogmaals een selectie plaats. Dan dient de student de propedeuse te hebben afgerond. De opleiding verricht onderzoek om zicht te krijgen op de aansluitingsproblematiek. Daaruit blijkt onder meer dat in het eerste studiejaar elementen van zelfstandig en betekenisgericht leren voorkomen naast taakgericht en toetsgericht leren. De opleiding constateert dat de verwachting terug te kunnen vallen op een attitude van zelfstandigheid en eigen verantwoordelijkheid bij studenten, gebaseerd op de invoering van het studiehuis, op gespannen voet staat met de werkelijkheid. Met name ten aanzien van het wegwerken van hiaten op het gebied van Kennis van de Wereld en Taalreflectie bleek de opleiding teveel te verwachten van de zelfstandigheid van de student. Studenten hebben meer behoefte aan sturing en regelmatige controle. De rol van de mentor is versterkt, hiermee is een begin gemaakt met de opzet in het Bilobasysteem. De problemen doen zich in het bijzonder voor bij instromenden mbostudenten. De aansluiting op de verschillende vooropleidingen vraagt naar de mening van het panel daarom aandacht. Een tweede probleem betreft het feit dat het analytische vermogen van de studenten minder is dan verondersteld (vergelijk 2.3). Het panel constateert op basis van het gesprek met de studenten dat aansluitingsproblemen zich in het bijzonder voordoen bij mbo-studenten. De aansluiting op de verschillende vooropleidingen vraagt naar de mening van het panel daarom om extra aandacht. Het raamwerk daarvoor is aanwezig. De studenten worden in het eerste jaar intensief, wekelijks begeleid door de tutor. Eventuele problemen ten aanzien van de aansluiting van de studie op de vooropleiding kunnen hierdoor goed worden opgevangen. In het Studie- en Leervaardighedentraject worden de studenten uitgebreid voorbereid op de didactiek, de competentiegerichtheid, de inrichting van het curriculum etc. Ook wordt aandacht besteed aan leerstijlen. Bij aanwezigheid van specifieke deficiënties kan de student een beroep doen op de schooldecaan. Taalachterstanden van allochtone studenten blijken binnen de periode van de propedeuse moeilijk weg te werken. De opleiding is niet in de gelegenheid hier aparte programma s voor te ontwikkelen. Soms wordt in dergelijke gevallen afgeweken van de eis van het bindend studieadvies (binnen de propedeusegrens van twee jaar). NQA - visitatie Fontys Hogeschool, Tilburg - opleiding Journalistiek 23

24 In de voltijdopleiding komen verkorte routes op basis van eerder verworven competenties nauwelijks voor. Voor de deeltijdopleiding zijn instroomprofielen opgesteld op grond waarvan vrijstelling kan worden verleend voor een samenhangend pakket van studieonderdelen met een omvang van minimaal 46 EC s, in de praktijk veelal een geheel studiejaar. Een en ander is ter beoordeling aan de examencommissie. De regeling is opgenomen in de Onderwijs- en Examenregeling. Facet 2.6 Duur Goed Criteria: - De opleiding voldoet aan formele eisen met betrekking tot de omvang van het curriculum: hbo-bachelor: 240 studiepunten. Het oordeel wordt als volgt beargumenteerd: Uit de studiegids blijkt dat de totale omvang van de opleiding 240 EC s bedraagt. De opleiding voldoet daarmee aan de formele eisen met betrekking tot de omvang van het curriculum. De totale studieduur van 240 EC s is gelijkmatig verdeeld over de verschillende onderwijsperiodes. De studiepunten zijn per studiejaar, periode en onderwijseenheid verantwoord in de Onderwijs- en Examenregeling en de studiegids. Facet 2.7 Afstemming tussen vormgeving en inhoud Goed Criteria: - Het didactisch concept is in lijn met de doelstellingen. - De werkvormen sluiten aan bij het didactisch concept. Het oordeel wordt als volgt beargumenteerd: De Fontys Hogeschool Journalistiek kiest voor competentiegericht en vraaggestuurd onderwijs, met als kernbegrippen activerend leren en een multidisciplinaire aanpak. Het wordt ook constructivistisch genoemd, omdat het voorwaarden schept voor zelfstandige leeractiviteiten van studenten. Het leerproces van de student staat centraal en het gaat om leren leren. Het onderwijsprogramma gaat sterk uit van beroepssituaties. Het concept levert naar de mening van het panel een adequate bijdrage aan de realisatie van de opleidingscompetenties door de student. Door de toevoeging van de elfde competentie geeft de opleiding aan dat de kennisontwikkeling van studenten ook binnen het competentiegerichte onderwijs belangrijk is. De centrale werkvorm is projectonderwijs. Studenten werken in groepen aan een opdracht die verband houdt met of direct ontleend is aan relevante beroepssituaties. Deze vorm sluit volgens het panel goed aan bij het principe van competentiegericht 24 NQA - visitatie Fontys Hogeschool, Tilburg - opleiding Journalistiek

25 en constructivistisch onderwijs. Voor het flankerende onderwijs, zoals Kennis van de Wereld en Taalreflectie, wordt vooral gebruik gemaakt van colleges. ICT speelt in toenemende mate een rol in het onderwijs. Naast het gebruik van ICT in de gesimuleerde beroepspraktijk (bijvoorbeeld redactiesystemen voor de schrijvende pers en edittoepassingen voor radio, televisie en nieuwe media) worden ICTmiddelen ook steeds meer ingezet als didactisch middel. Vanaf september 2004 werkt de opleiding met de elektronische leeromgeving (voorheen Blackboard). De mogelijkheden voor het werken met projecten zijn voor de deeltijdopleiding geringer doordat de studenten minder frequent aanwezig zijn (ongeveer 8 uur per week). In een aantal gevallen wordt dat opgelost door gebruik te maken van de elektronische leeromgeving. De opleiding heeft de verschillen en overeenkomsten tussen vol- en deeltijd in kaart gebracht. Er wordt gestreefd naar zoveel mogelijk synergie, maar afwijkingen als gevolg van het specifieke karakter van de deeltijdopleiding zijn mogelijk. Uit de Fontys Studentenenquête blijkt dat de studenten in 2002 ontevreden waren over het gedaalde aantal contacturen (score 2.5) als gevolg van het nieuwe didactische concept. In 2004 is de score opgelopen naar 3.3, zonder dat het aantal contacturen wijzigde. De mate waarin docenten begeleiden naar onafhankelijk leren scoort in 2004: 3.0, het stimuleren tot een kritische instelling: 3.5 Het studiemateriaal dat het panel heeft ingezien is goed vormgegeven en biedt studenten goede mogelijkheden om zich de stof eigen te maken. De opbouw is helder. De projecthandleidingen zijn tamelijk gedetailleerd en bevatten beschrijvingen van studieactiviteiten van week tot week. In het gesprek met het panel blijkt dat men aanvankelijk te optimistisch was over het zelfstandige vermogen van de studenten. Om die reden is besloten het onderwijs, vooral in de propedeuse, op meer gestructureerde wijze aan te bieden. Studenten laten het panel weten nu tevreden te zijn over de mate van zelfstandigheid, die toeneemt naarmate de studie vordert. De opdrachten worden geleidelijk groter en complexer. Facet 2.8 Beoordeling en toetsing Voldoende Criteria: - Door de beoordelingen, toetsingen en examens wordt adequaat getoetst of de studenten de leerdoelen van (onderdelen van) het programma hebben gerealiseerd. Het oordeel wordt als volgt beargumenteerd: De opleiding heeft haar toetsbeleid helder uiteengezet in een bijlage bij het Opleidingsprofiel FHJ (2000). Het bevat de uitgangspunten en de voorwaarden voor een goede toetsing en beoordeling. Voor de leerlijnen worden de toetsvormen per fase beschreven. De belangrijkste gehanteerde toetsvormen zijn: competentietoetsing (stijgt boven de leerlijnen uit), voortgangstoetsing (bij Kennis van de Wereld en Taalreflectie), het NQA - visitatie Fontys Hogeschool, Tilburg - opleiding Journalistiek 25

26 vaardighedendossier (een individueel productdossier dat de nieuwe vaardigheidsdoelen van een project covert), vakreflectiebloktoets (voor alle eerste en tweedejaarsprojecten) en de toets mediumkunde (als vakreflectietoets van de mediummodulen). In het zelfevaluatierapport laat de opleiding in een overzicht voor elke toetsvorm zien in welke fase die wordt gebruikt, door wie de toets wordt beoordeeld en in welke leerlijnen ze worden gehanteerd. In de deeltijdvariant wordt op overeenkomstige wijze getoetst als in de voltijd. De frequentie van de competentietoetsing is alleen minder hoog, doordat er minder modulen zijn met een projectmatige opzet. Het panel vindt de toetsen die het heeft ingezien van voldoende niveau en constateert dat de inhoud voldoende aansluit bij de leerstof. Bij projecten vinden in principe individuele beoordelingen plaats. Ieder individu krijgt een persoonlijke beoordeling voor de bijdrage die wordt geleverd aan het groepsproces/product. Studenten geven aan dat meeliften af en toe voorkomt. Het toetsbeleid wordt uitgewerkt in de projecthandleidingen voor de betreffende projecten. De functie van de toetsen worden daarin toegelicht en ook de beoordelingscriteria en wegingsregelingen zijn erin opgenomen. Naar de mening van het panel is een en ander zorgvuldig uitgewerkt. Het onderwijs is ontwikkeld met de toets als uitgangspunt. Studenten zijn bekend met de competenties en leerdoelen. Ze weten aan welke eisen ze aan het eind van een cursus moeten voldoen. In het gesprek met het panel geven ze aan dat de inhoud en het niveau van de toetsen voldoende zijn. Ze merken op dat het onderdeel Taal streng wordt beoordeeld. Ten aanzien van de groepsbeoordeling geven ze aan dat meeliften wel voorkomt, maar dat daarvan niet overmatig sprake is. Veel van deze mensen vallen later in de studie uit, geven de studenten aan. De opleiding voert een duidelijk beleid ten aanzien van de ontwikkeling en bewaking van de kwaliteit van de toetsen. Deze rol is toebedeeld aan de toetscommissie. De voorzitter ervan zit tevens in de curriculumgroep. De toetscommissie controleert de validiteit en betrouwbaarheid van de toetsen. Zo nodig worden beoordelingscriteria aangepast. Gedurende het opleidingstraject worden af en toe externen bij de beoordeling betrokken (bijvoorbeeld van de NOS) om zo voor de docenten een referentiepunt te creëren. Het panel plaatst hier de kanttekening dat studenten in het gesprek hebben aangegeven dat docenten niet altijd op dezelfde wijze beoordelen, met name bij geschreven opdrachten. Beoordelingen kunnen bij de ene docent als voldoende uitvallen, terwijl een ander een onvoldoende geeft. De docenten geven aan hier alert op te zijn. Het opleidingsmanagement geeft aan dat gewerkt wordt met ijkpunten en wegingscriteria en dat verschillende beoordelaars op intervisiebasis met elkaar spreken. Tijdens het project geeft de tutor tussentijds feedback op vorderingen. Voor de toetsen van de leerlijnen content en vakreflectie worden vooraf responsiecolleges gegeven. Na de toets wordt feedback gegeven door schriftelijk commentaar. Na een toets zijn er feedbackcolleges, maar deze worden niet altijd goed bezocht. In de deeltijdopleiding wordt voornamelijk gebruik gemaakt van feedback via elektronische weg. Studenten kunnen gebruik maken van de klachtenprocedure wanneer zij het niet eens zijn met toetsvragen en de bijbehorende antwoorden. 26 NQA - visitatie Fontys Hogeschool, Tilburg - opleiding Journalistiek