AVANS Hogeschool, s-hertogenbosch

Transcriptie

1 AVANS Hogeschool, s-hertogenbosch Opleiding: Varianten: Civiele Techniek voltijd en duaal Visitatiedata: 29 en 30 september 2004 NQA (Netherlands Quality Agency)

2 2 NQA visitatie Avans Hogeschool vestiging s-hertogenbosch opleiding Civiele Techniek

3 Inhoud 3 Deel A: Onderwerpen Voorwoord Inleiding Werkwijze Oordeelsvorming Oordelen per onderwerp Schematisch overzicht oordelen Totaaloordeel 14 Deel B: Facetten 15 Onderwerp 1 Doelstellingen van de opleiding 17 Onderwerp 2 Programma 19 Onderwerp 3 Inzet van personeel 29 Onderwerp 4 Voorzieningen 32 Onderwerp 5 Interne kwaliteitszorg 34 Onderwerp 6 Resultaten 37 Deel C: Bijlagen 41 Bijlage 1 Onafhankelijkheidsverklaring panelleden 43 Bijlage 2 Beknopt CV Panelleden 45 Bijlage 3 De zelfevaluatie in verband met NVAO accreditatie Vragen en Aanwijzingen 53 Bijlage 4 Beoordelingsprotocol van NQA 71 Bijlage 5 Handreiking voor oordeelsvorming 89 NQA visitatie Avans Hogeschool vestiging s-hertogenbosch opleiding Civiele Techniek 3

4 4 NQA visitatie Avans Hogeschool vestiging s-hertogenbosch opleiding Civiele Techniek

5 Deel A: Onderwerpen NQA visitatie Avans Hogeschool vestiging s-hertogenbosch opleiding Civiele Techniek 5

6 6 NQA visitatie Avans Hogeschool vestiging s-hertogenbosch opleiding Civiele Techniek

7 Deel A: Onderwerpen 1.1 Voorwoord In dit rapport doet het panel, dat in opdracht van NQA de bacheloropleiding Civiele Techniek van Avans Hogeschool heeft gevisiteerd, verslag van zijn werkwijze, bevindingen en conclusies. Het onderzoek vond plaats met het oog op accreditatie van de opleiding. Het onderzoek is feitelijk gestart in juli 2004, het moment waarop de opleiding haar zelfevaluatierapport bij de NQA aanleverde. Een visitatiebezoek vond plaats op woensdag 29 en donderdag 30 september 2004 en werd uitgevoerd door een panel dat bestond uit de volgende personen: De heer drs. G.M.G.M. van Lieshout (voorzitter) De heer ing. C.A. van Sparrentak De heer M.M. Cox (student-lid) De heer drs. W. de Boer (NQA-auditor). Dit panel voldoet aan de eisen zoals gesteld in het document Protocol ter beoordeling van de werkwijze van visiterende en beoordelende instanties van de NVAO (12 mei 2003). Het panel beschikt over domeinspecifieke deskundigheid, onderwijs- en auditdeskundigheid en deskundigheid over de internationale ontwikkelingen van de discipline (zie bijlage 2). Het rapport bestaat uit drie delen: deel A: een hoofdrapport, het Onderwerprapport, waarin de oordelen van het panel over de basiskwaliteit van de opleiding op onderwerpniveau worden uitgesproken en de overwegingen waarop die oordelen zijn gebaseerd. Het gaat hier om oordelen in de gradatie positief/negatief. Tevens wordt hier het eindoordeel geformuleerd. deel B: een detailrapport waarin op facetniveau door het panel oordelen en argumenten ter onderbouwing van dat oordeel worden gegeven. De oordelen gaan hier uit van de vierpuntsschaal zoals die door de NVAO is voorgeschreven. Dit detailrapport vormt de basis van het Onderwerprapport. deel C: hierin zijn alle relevante bijlagen opgenomen. 1.2 Inleiding De opleiding Civiele Techniek maakt sinds januari 2001 deel uit deel uit van de Academie voor Bouwkunde en Civiele Techniek (ABCT). De Academie wordt aangestuurd door een academiedirecteur die per 1 augustus 2003 als zodanig in functie is. De Academie is onderdeel van de per 1 januari 2004 uit de Stichting Brabantse Hogescholen voortgekomen Avans Hogeschool. De Academie is gevestigd in s-hertogenbosch. De opleiding wordt als voltijd- en als duale variant aangeboden. Er is ook een internationale variant, maar die wordt niet ter accreditatie aangeboden. De duale variant is bestemd voor studenten met een mbo-achtergrond met werkervaring en kan, onder voorwaarden, verkort worden doorlopen. Ook in de voltijdopleiding is voor instromers uit het mbo een verkorte route mogelijk. NQA visitatie Avans Hogeschool vestiging s-hertogenbosch opleiding Civiele Techniek 7

8 Per 1 oktober 2003 staan bij de opleiding 220 studenten ingeschreven in de voltijd- en 43 in de duale variant. De opleiding wordt verzorgd door 19 docenten in een formatieomvang van 12,5 fte. De fte/student ratio is dus 1:21. De opleiding kent de volgende afstudeerrichtingen: waterbouwkunde, verkeersbouwkunde en constructie. De opleiding is voor het laatst gevisiteerd in De Academie is bezig met de ontwikkeling van een brede bacheloropleiding Built Environment, waarvan de propedeuse per 1 september 2004 is gestart. 1.3 Werkwijze De visitatie van de opleiding door het panel heeft plaatsgevonden conform de werkwijze zoals die is neergelegd in het Beoordelingsprotocol van NQA (zie bijlage 4), die hieronder in concreto wordt beschreven. Dit houdt tevens in dat het panel heeft vastgesteld dat het zelfevaluatierapport plus de bijlagen een voldoende basis bood voor het visitatiebezoek en dat de visitatie plaats vond op basis van het voor de opleidingen geldende domeinspecifieke referentiekader (zie hieronder). NQA onderscheidt drie fasen in het visiteren: de voorbereidingsfase, het eigenlijke visitatiebezoek en de rapportagefase. Hieronder volgt een korte toelichting per fase. De voorbereidingsfase Allereerst heeft de NQA-auditor het zelfevaluatierapport gecheckt op kwaliteit en compleetheid (de screening) en daarmee op bruikbaarheid voor de visitatie. De bevindingen zijn aan de opleiding gerapporteerd in een valideringsbrief. Op basis van het zelfevaluatierapport zijn de panelleden zich inhoudelijk gaan voorbereiden op het bezoek. Zij lazen het zelfevaluatierapport (en bijlagen), formuleerden in een beoordelingsformat voorlopige oordelen op basis van argumenten en zij formuleerden vraagpunten, die doorgegeven werden aan de NQA-auditor. Hoewel ieder panellid alle onderwerpen en facetten onder de loep nam, is er sprake geweest van een taakverdeling, waarbij bepaalde onderwerpen en facetten door een bepaald panellid extra grondig bestudeerd zijn. Op basis van een overzicht van voorlopige oordelen inventariseerde de NQA-auditor tenslotte kernpunten en prioriteiten voor materialenonderzoek en gesprekken. Tijdens een voorbereidende vergadering is het visitatiebezoek concreet voorbereid. De opleiding heeft in haar zelfevaluatierapport kenbaar gemaakt voor welk domeinspecifiek referentiekader zij kiest. De NQA-auditor heeft met de domeindeskundige(n) in het panel bekeken of sprake is van adequate domeinspecifieke doelstellingen, of dat nadere aanvulling dan wel nadere specificatie nodig is. In het detailrapport is aangegeven op welke landelijke beroeps- en opleidingsprofielen het domeinspecifieke kader (en het opleidingsprogramma) is gebaseerd. Het visitatiebezoek NQA heeft een Raamwerk bezoekprogramma ontwikkeld voor de (dag-)indeling van het visitatiebezoek dat is aangepast aan de specifieke situatie van de opleiding. Tijdens het visitatiebezoek is gesproken met (een representatieve) vertegenwoordiging van: docenten, studenten, werkveld en afgestudeerden. Aan het begin en aan het eind van het 8 NQA visitatie Avans Hogeschool vestiging s-hertogenbosch opleiding Civiele Techniek

9 visitatiebezoek vonden gesprekken plaats met het academiemanagement (het operationeel management). Tijdens het bezoek vond er tevens, voor meer opleidingen tegelijk, een gesprek plaats met het college van bestuur (het strategisch management). Tijdens de eerste visitatiedag heeft het panel materiaal bestudeerd dat door de opleiding ter inzage was gelegd en voorbereidend overleg gevoerd voor de te voeren gesprekken. In het bezoekprogramma kende het ochtendprogramma van de tweede visitatiedag een vaste structuur en is gesproken met de bovengenoemde gespreksgroepen. Het middagprogramma had een meer open karakter Het tweede deel van de middag is benut om de bevindingen uit te wisselen en te komen tot gezamenlijke en meer definitieve (tussen-)oordelen. Aan het einde van de middag heeft het panel een tweede gesprek gevoerd met het management. De fase van rapporteren De NQA-auditor heeft, op basis van de bevindingen van het panel, een conceptrapportage opgesteld en die voorgelegd aan de panelleden. Het panel heeft vervolgens het definitieve concept vastgesteld. Het definitieve conceptrapport is aan de opleiding voorgelegd ter correctie van feitelijke onjuistheden. Naar aanleiding daarvan zijn door de NQA-auditor enkele wijzigingen aangebracht en is het definitieve rapport door het panel vastgesteld. Het visitatie- of beoordelingsrapport is uiteindelijk ter beschikking gesteld aan de opleiding, die het samen met de accreditatieaanvraag kan indienen bij de NVAO. 1.4 Oordeelsvorming In hoofdstuk 1.5 wordt per onderwerp een oordeel uitgesproken. Het oordeel komt tot stand op basis van een weging van de facetten die van dat onderwerp deel uitmaken. Bij deze weging spelen de beslisregels, zoals die door de NQA in het Beoordelingsprotocol (zie bijlage 4) zijn geformuleerd en nader uitgewerkt in de notitie Handreiking voor Oordeelsvorming (zie bijlage 5), een belangrijke rol. Tevens is bij de beoordeling rekening gehouden met accenten die de opleiding eventueel legt, het domeinspecifieke kader en een vergelijking met andere opleidingen Civiele Techniek op een aantal aspecten. Het eindoordeel is voorzien van een aanvullende tekst als er sprake is van: weging van de oordelen op facetniveau; benchmarking; generieke bevindingen die het facetniveau overstijgen; bepaalde accenten respectievelijk best practices. In de oordelen per onderwerp wordt steeds een herhaling gegeven van de oordelen op de facetten gevolgd door een weging die leidt tot het eindoordeel. De wegingen zullen in dit rapport niet diepgaand zijn, omdat de opleiding op alle facetten minimaal een voldoende heeft gehaald. De (uitgebreide) argumentatie daarvoor is te vinden in het detailrapport. NQA visitatie Avans Hogeschool vestiging s-hertogenbosch opleiding Civiele Techniek 9

10 1.5 Oordelen per onderwerp Doelstellingen opleiding Alledrie de facetten zijn voor beide varianten met een goed beoordeeld. Het oordeel op het onderwerp is derhalve voor beide varianten positief. De beschrijving van de drie facetten door de opleiding op dit onderwerp zijn vergeleken met die van enkele andere opleidingen Civiele Techniek. De eindkwalificaties van de opleiding komen overeen met die van overeenkomstige opleidingen binnen het domein. Ze zijn afgeleid van de landelijk vastgestelde eisen en competenties zoals die geformuleerd zijn in het document Beroeps-en Opleidingsprofiel HBO-Ingenieur Civiele Techniek uit Voor de duale opleiding gaat het om door de opleiding zelf ontwikkelde competenties die in 2004 landelijk zijn overgenomen. De opleiding onderscheidt zich door extra nadruk te leggen op het ontwerpen. De opleiding heeft zelf een vergelijking gemaakt van de eindkwalificaties met de generieke kwalificaties van de commissie Franssen en tevens met de Dublin-descriptoren Programma De facetten eisen hbo, relatie doelstellingen en inhoud programma, studielast, instroom en duur zijn bij de voltijdopleiding met een voldoende beoordeeld. De facetten samenhang, duur en afstemming tussen vormgeving en inhoud met een goed. De duale opleiding kreeg voor het facet beoordeling en toetsing het oordeel excellent. De facetten relatie doelstellingen en inhoud programma, samenhang, instroom en relatie vormgeving en inhoud programma kregen een goed, de facetten eisen hbo en studielast een voldoende. Het oordeel op het onderwerp is voor beide varianten positief. Over het geheel bezien is het feit dat de opleiding deze score heeft behaald het gevolg van de heldere visie die de opleiding heeft op beroep (zie doelstellingen) en didactiek (facet 2.7). De eindkwalificaties/competenties zijn consequent doorvertaald naar het curriculum. In combinatie met de themagerichte en projectmatige aanpak heeft dat geleid tot een consistent beroeps- en praktijkgericht programma met een eigen inkleuring dat, bij de voltijdopleiding, tevens in sterke mate zowel horizontale als verticale samenhang vertoont. Voor de duale opleiding geldt bovendien dat door het verweven zijn met de praktijk, de beroepsgerichtheid, de actualiteit van het curriculum en het aanleren van beroepsvaardigheden in voldoende mate gerealiseerd worden. De toetssystematiek voor de duale opleiding was zodanig dat die als voorbeeldig kan worden gezien Inzet van personeel Alle drie facetten: Eisen hbo, Kwantiteit van het personeel en Kwaliteit van het personeel worden met een voldoende beoordeeld. Het oordeel op dit onderwerp is derhalve positief Voorzieningen Beide facetten: Materiële voorzieningen en Studiebegeleiding, worden als voldoende beoordeeld. Het oordeel op het onderwerp is derhalve positief. 10 NQA visitatie Avans Hogeschool vestiging s-hertogenbosch opleiding Civiele Techniek

11 1.5.5 Interne kwaliteitszorg Alledrie de facetten zijn met een voldoende beoordeeld. Het oordeel op het onderwerp is derhalve positief Resultaten Het facet Onderwijsrendement is met een voldoende beoordeeld, het facet Gerealiseerd niveau met een goed. Het oordeel op dit onderwerp is derhalve positief. Kengetallen opleiding Civiele Techniek Avans Hogeschool Tabel 1: Algemene gegevens opleiding 1998* Totaal aantal ingeschreven vt du studenten Totaal aantal docenten vt du Omvang docerend vt personeel in fte du 13,6 11,9 Fte/studentratio vt 1:21.8 1:26 du idem idem * 1998 betekent het studiejaar 1998/1999. Idem voor de andere jaartallen. 12,1 1:24,6 idem 12,5 1:21 idem Tabel 2: Instroomgegevens opleiding (instroomcohort eerste keer hogeschool) INSTROOM Totaal ingestroomde studenten vt du Vergelijking van de kengetallen van de opleiding met landelijke kengetallen De gegevens van de opleidingen worden hieronder vergeleken met landelijke gegevens, voorzover die via de website van de HBO-raad beschikbaar zijn (CRIHO). In de tabellen 3a en 3b worden rendementsgegevens, uitvalgegevens en gegevens met betrekking tot de gemiddelde studieduur vergeleken. Tabel 3a: Gegevens opleiding Civiele Techniek Avans Hogeschool Percentage diploma behaald na 5 vt 57,7 jaar (instroomcohort)* du Gemiddelde studieduur van gediplomeerden uitstroomcohort vt du 46,9 45,1 48,2 48,6 40,8 49,2 jaar x (in maanden) Percentage uitval na 1 jaar vt 25,6 28,7 24,4 9,6 17,0 (instroomcohort)* du Percentage uitval na 3 aar vt 27,1 27,6 35,9 43,7 28,2 (instroomcohort)* Gemiddelde studieduur studiestakers in jaren van het uitstroomcohort in jaar x (in maanden) du vt du 14,6 13,9 14,9 32,8 12,0 14,1 NQA visitatie Avans Hogeschool vestiging s-hertogenbosch opleiding Civiele Techniek 11

12 Tabel 3b: Landelijke gegevens (instroomcohort eerste keer hogeschool)* Percentage diploma behaald na 5 jaar (instroomcohort) CT htno 63,0 61,0 60,6 59,1 62,8 60,9 64,3 60,7 63,9 61,7 Gemiddelde studieduur van gediplomeerden uitstroomcohort jaar x (in maanden) Ct htno du 49,3 48,2 49,0 46,5 48,0 46,5 46,3 46,7 24,0 45,1 49,7 Percentage uitval na 1 jaar (instroomcohort) Percentage uitval na 3 jaar (instroomcohort) Gemiddelde studieduur studiestakers in maanden van het uitstroomcohort in jaar x (in maanden) Ct htno du Ct htno du CT htno du 25,8 33,5 26,2 34,4 21,4 27,1 27,5 37,9 20,0 19,5 24,7 28,1 11,8 32,7 38,6 29,4 19,2 20,1 12,0 23,2 29,5 24,4 32,9 41,2 51,2 20,3 19,3 12,8 21,7 30,1 22,6 23,7 19,4 15,0 * de kengetallen betreffen merendeels de voltijdopleiding omdat de kengetallenwebsite van de HBO-raad voor de civiele opleidingen niet overal informatie over de duale opleidingen levert. Conclusies ten aanzien van de vergelijking van de kengetallen: Het opleidingsrendement na vijf jaar van het instroomcohort 1998 (57,7%) ligt iets onder het landelijk gemiddelde voor de voltijdopleidingen Civiele Techniek (63,9%). Het ligt iets boven het landelijk gemiddelde hbo-rendement (alle hbo-opleidingen, 56%),maar weer iets onder het gemiddelde van de sector HTNO (61,7%). Het uitvalpercentage na 1 jaar vertoont sinds 2001 een sterk dalende lijn. Het ligt in de periode daarvoor boven het landelijk gemiddelde voor Civiele Techniek maar onder het cijfer voor de sector HTNO. Vanaf 2001 ligt uitvalpercentage na 1 jaar royaal onder de beide landelijke gemiddelden. Het uitvalpercentage na 3 jaar (instroomcohorten 1998 tot 2000) ligt eerst onder, maar in 2000 boven het landelijke gemiddelde voor Civiele Techniek. Het uitvalspercentage ligt duidelijk onder dat van de hele sector HTNO. De gemiddelde studieduur van gediplomeerden (uitstroomcohorten 1998 tot 2002) ligt in 1998 en 1999 onder het landelijke gemiddelde voor de opleidingen Civiele Techniek en ook onder het resultaat van de sector HTNO. De twee daarop volgende jaren ligt de gemiddelde studieduur er iets boven, maar in 2002 duikt deze weer onder de landelijke gemiddelden. De gemiddelde studieduur van studiestakers (uitstroomcohorten 1998 tot 2002) lag meestal onder het landelijk gemiddelde van alle civiele techniekopleidingen en de sector HTNO. Alleen in 2001 schiet de opleiding flink boven de twee landelijk getallen. 24,2 28,9 19,7 20,6 20,8 18,3 12 NQA visitatie Avans Hogeschool vestiging s-hertogenbosch opleiding Civiele Techniek

13 1.6 Schematisch overzicht Oordelen Totaaloverzicht oordelen op facet- en onderwerpniveau Opleiding: Civiele Techniek Avans Hogeschool Onderwerp/Facet Civiele Techniek voltijd Civiele Techniek duaal Doelstellingen 1.1 G G 1.2 G G 1.3 G G Totaaloordeel Positief Positief Programma 2.1 V V 2.2 V G 2.3 G G 2.4 V V 2.5 V G 2.6 G G 2.7 G G 2.8 V E Totaaloordeel Positief Positief Personeel 3.1 V V 3.2 V V 3.3 V V Totaaloordeel Positief Positief Voorzieningen 4.1 V V 4.2 V V Totaaloordeel Positief Positief Kwaliteitszorg 5.1 V V 5.2 V V 5.3 V V Totaaloordeel Positief Positief Resultaten 6.1 V V 6.2 G G Totaaloordeel Positief Positief NQA visitatie Avans Hogeschool vestiging s-hertogenbosch opleiding Civiele Techniek 13

14 1.7 Totaaloordeel Op grond van bovenstaand schema en de onderbouwing daarvan in paragraaf 1.5, waaruit blijkt dat de opleiding bij beide varianten op alle zes de onderwerpen positief scoort, is de conclusie dat het totaaloordeel over de totale opleiding POSITIEF is. De opleiding voldoet op alle facetten aan de basiskwaliteit en gaat daar op meerdere facetten bovenuit. 14 NQA visitatie Avans Hogeschool vestiging s-hertogenbosch opleiding Civiele Techniek

15 Deel B Facetten NQA visitatie Avans Hogeschool vestiging s-hertogenbosch opleiding Civiele Techniek 15

16 16 NQA visitatie Avans Hogeschool vestiging s-hertogenbosch opleiding Civiele Techniek

17 Deel B Facetten N.B het oordeel voor voltijd- en duale opleiding is alleen gesplitst als er sprake is van verschillende oordelen. Onderwerp 1 DOELSTELLINGEN VAN DE OPLEIDING Facet 1.1 Niveau bachelor Goed Criteria: - De eindkwalificaties van de opleiding sluiten aan bij algemene, internationaal geaccepteerde beschrijvingen van de kwalificaties van een bachelor. Het panel beoordeelt het niveau bachelor van de opleiding als goed. De argumentatie voor het oordeel is als volgt: De eindkwalificaties van de voltijdopleiding Civiele Techniek zijn gebaseerd op de landelijk in 1995 opgestelde kernkwalificaties Civiele Techniek (Cluster Bouwnijverheid, Kernkwalificaties van het Hoger Technisch en Wetenschappelijk Onderwijs, 1995). De opleiding heeft op basis van de kernkwalificaties in 1996 eindtermen opgesteld. In 1999 is het document uit 1995 geactualiseerd en gevalideerd door het werkveld. Dat leidde tot de vaststelling van het document Beroeps-en Opleidingsprofiel HBO Ingenieur Civiele Techniek (november 1999). Dit profiel is gevalideerd door vertegenwoordigers van het werkveld, een grote groep afgestudeerden van de opleidingen civiele techniek (1 5 jaar na afstuderen) en de opleidingen zelf. De opleiding heeft een koppeling gelegd met de criteria die de commissie Accreditatie Hoger Onderwijs (commissie Franssen) heeft geformuleerd in het rapport Prikkelen, Presteren en Profileren. In de matrix hbo-kwalificaties binnen de opleiding Civiele Techniek, die in het voorjaar van 2004 is opgesteld, is ook een link gelegd met de Dublindescriptoren. In de loop van 2004 wil de opleiding deze koppeling met de Dublindescriptoren verder uitwerken. Het panel constateert dat de landelijk en internationaal geformuleerde eisen voor het bachelor niveau gedekt zijn binnen de eindkwalificaties. Voor de duale variant heeft de opleiding een aparte set competenties ontwikkeld, de Competentieset Civiele Techniek Duaal. De ontwikkeling kreeg in 1999 vorm in een samenwerkingstraject met de Hogeschool Brabant. In VICTON 1 verband zijn die competenties verder ontwikkeld in Dit traject was nauw gekoppeld aan de ontwikkeling van het landelijk Beroeps- en opleidingsprofiel Civiele Techniek. Inmiddels zijn deze VICTON competenties in 2004 landelijk overgenomen. 1 VICTON: Versterking Innovatie Civiel Technische Opleidingen Nederland, een samenwerkingsverband dat is gestart op initiatief van het Ministerie van Verkeer & Waterstaat, en waarin partijen uit het werkveld, en civiel technische opleidingen van de TU Delft, AVANS Hogeschool en het Koning Willem I College (MBO) deelnemen. In het ontwikkeling traject binnen VICTON van de duale opleiding zijn ook de Hogeschool van Utrecht en Hogeschool Brabant betrokken geweest. NQA visitatie Avans Hogeschool vestiging s-hertogenbosch opleiding Civiele Techniek 17

18 Facet 1.2 Domeinspecifieke eisen Goed Criteria: - De eindkwalificaties van de opleiding sluiten aan bij de eisen die door (buitenlandse) vakgenoten en de beroepspraktijk gesteld worden aan een opleiding in het betreffende domein (vakgebied/discipline en/of beroepspraktijk). Het panel beoordeelt de domeinspecifieke eisen als goed. De argumentatie voor het oordeel is als volgt: Zoals hierboven aangegeven sluiten de eindkwalificaties aan op het landelijk vastgestelde Beroeps-en Opleidingsprofiel HBO Ingenieur Civiele Techniek (november 1999). Dit profiel is gevalideerd door vertegenwoordigers van het werkveld, een grote groep afgestudeerden van de opleidingen civiele techniek (1-5 jaar na afstuderen) en de opleidingen zelf. In het kader van de ontwikkeling van de competenties voor de duale opleiding is in VICTON verband samengewerkt met relevante partijen uit het werkveld aan de doorontwikkeling van de competenties (zie facet 1.1). Ook deze competenties zijn mede door het werkveld gevalideerd. In het kader van de ontwikkeling van de brede bachelor-opleiding Built Environment zijn de geformuleerde eindkwalificaties voorgelegd aan de Werkveldadviesraad WAR. Uit het verslag van de bijeenkomst van de werkveldadviesraad blijkt dat de set competenties als afdoende wordt gezien. Het panel constateert op grond van het bovenstaande dat de beroepsspecifieke competenties van de opleiding adequaat aansluiten op de eisen die de beroepspraktijk stelt. De algemene hbo- ingenieurscompetenties (het denken in modellen, systemen en processen; proces beheersen/projectmanagement voeren; projectmatig werken; en veilig, duurzaam en kwaliteitsbewust handelen), sociaalcommunicatieve competenties en zelfsturende competenties zijn in het bedrijfsleven in toenemende mate van belang voor de functie-uitoefening van de hbo-ingenieur; en komen binnen de eindkwalificaties van de opleiding in voldoende mate aan bod. Het panel constateert dat de eindkwalificaties goed aansluiten bij de eisen van vakgenoten. In de beschrijving van de doelstelling van de opleiding ontbreekt informatie over de aansluiting bij internationale standaarden in het vakgebied. Die laatste constatering valt voor het panel in twee elementen uiteen. Enerzijds zijn, voor zover het panel bekend, geen internationale doelen voor de hbo-bachelor Civiele Techniek geformuleerd. Dit kan de opleiding niet worden aangerekend. Anderzijds stelt de opleiding ook zelf in het zelfevaluatierapport dat de internationale oriëntatie beperkt is. Het panel meent dat de opleiding op dat punt wel verantwoordelijkheid draagt. Het panel constateert dat de eindkwalificaties van de opleiding goed aansluiten op de eisen van vakgenoten en het werkveld. Daarbij is echter sprake van een beperkte internationale oriëntatie. Tegen die achtergrond komt het panel tot het oordeel voldoende. 18 NQA visitatie Avans Hogeschool vestiging s-hertogenbosch opleiding Civiele Techniek

19 Facet 1.3 Oriëntatie hbo-bachelor Goed Criteria: - De eindkwalificaties zijn mede ontleend aan de door (of in samenspraak met) het relevante beroepenveld opgestelde beroepsprofielen en/of beroepscompetenties. - De eindkwalificaties weerspiegelen het niveau van beginnend beroepsbeoefenaar in een specifiek beroep of samenhangend spectrum van beroepen waarvoor een hboopleiding vereist is of dienstig is. Het oordeel wordt toegekend op grond van de volgende overwegingen: De kerntaken van de beginnende beroepskracht (gedefinieerd als 1-5 jaar na zijn diplomering) zijn beschreven in het document Beroeps- en Opleidingsprofiel HBO- Ingenieur Civiele Techniek (november 1999). Zij hebben betrekking op: de professionele opdrachtgever, op het ontwerpen, op het uitvoeren en op het beheer. In relatie tot de facetten 1.1 en 1.2 is aangegeven dat de doelstellingen van de opleiding aansluiten op het beroeps- en opleidingsprofiel. De opleiding richt zich op het opleiden van een breed inzetbare civiel ingenieur, die op een groot aantal plaatsen inzetbaar is. De opleiding formuleert als inhoudelijk accent dat extra nadruk wordt gelegd op het ontwerpen. Daarnaast wordt de student de gelegenheid geboden een accent te leggen op constructie, wegenbouw of waterbouw. Het niveau waarop een beginnend beroepsbeoefenaar binnen het civiele domein moet kunnen functioneren wordt aangeduid met een beschrijving van de context waarin hij moet kunnen functioneren: zelfstandig eenvoudige projecten kunnen uitvoeren. Daarnaast moet de civiel technische ingenieur een bijdrage kunnen leveren in complexe situaties als medewerker in een team of onder leiding. Onderwerp 2 PROGRAMMA Facet 2.1 Eisen hbo Voldoende Criteria: - Kennisontwikkeling door studenten vindt plaats via vakliteratuur, aan de beroepspraktijk ontleend studiemateriaal en via interactie met de beroepspraktijk en/of (toegepast) onderzoek. - Het programma heeft aantoonbare verbanden met actuele ontwikkelingen in het vakgebied / de discipline. - Het programma waarborgt de ontwikkeling van beroepsvaardigheden en heeft aantoonbare verbanden met de actuele beroepspraktijk. Het panel beoordeelt de eisen hbo ten aanzien van het programma als voldoende. Het oordeel is gebaseerd op de volgende argumenten: NQA visitatie Avans Hogeschool vestiging s-hertogenbosch opleiding Civiele Techniek 19

20 De opleiding beschrijft in het Opleidingskader Civiele Techniek en in het zelfevaluatierapport dat binnen het programma het projectonderwijs centraal staat. Daarmee legt de opleiding een link naar het werkveld: het beroepsprofiel beschrijft het beroepenveld van de civieltechnisch ingenieur als een projectenwereld. De projecten koppelen de opleiding aan de beroepspraktijk: studenten werken in groepsverband aan vraagstukken of casussen die afkomstig zijn uit bedrijven of (grootschalige) civieltechnische projecten. Een aantal vakken wordt vakgericht aangeboden, zoals hydrologie, waterbouwkunde, wegenbouwkunde en ontwerpen. Ook binnen deze vakken wordt expliciet een link gelegd met de beroepspraktijk. Deze vakken zijn inhoudelijk gerelateerd aan de projecten; binnen de projecten in overige delen van het curriculum wordt een beroep gedaan op de kennis die binnen deze vakken is ontwikkeld. Bestudering van het studiemateriaal laat zien dat vakliteratuur (boeken, dictaten, vakbladen en readers) wordt gebruikt bij het verwerven van kennis. Het panel constateert dat de opleiding gebruik maakt van actueel materiaal; (vrijwel) al het materiaal is minder dan 10 jaar oud. Bij het studiemateriaal trof het panel veel door docenten zelf samengestelde dictaten aan, die een goed verzorgde indruk maakten. Daarnaast maken studenten steeds meer gebruik van internet, om naar kennis en informatie te zoeken. Het panel stelt vast dat de interactie met de beroepspraktijk goed is geregeld door middel van stages vanaf het tweede jaar en de afsluiting van de studie met een eindopdracht die ontleend is aan de praktijk. Daarnaast worden excursies georganiseerd en worden ook gastcolleges verzorgd. Voor duale studenten geldt de koppeling aan de beroepspraktijk nog sterker, omdat zij vanaf het eerste jaar in de praktijk werkzaam zijn. De werkplek waar studenten van de duale opleiding werkzaam zijn moet aan duidelijke eisen voldoen, die geformuleerd zijn in het document Toetscriteria Werkplek Civiele Techniek Duaal. De eisen zijn erop gericht dat de student gedurende de gehele opleiding taken op het gewenste niveau kan uitvoeren. Middels maandelijkse voortgangsrapportages wordt dit door de opleiding gemonitord. Studenten (voltijd en duaal) zijn blijkens evaluaties positief over de actualiteit en praktijkgerichtheid van het programma. Uit het gesprek met afgestudeerden blijkt dat het programma voldoende praktijkgericht is. Afgestudeerden geven aan dat zij binnen de opleiding goed zijn voorbereid op de beroepspraktijk. Studenten geven aan dat in het eerste jaar een werkveldoriëntatie plaatsvindt, en dat in latere jaren middels stages en projecten adequaat wordt aangesloten op de beroepspraktijk. Duale studenten geven aan dat (ondanks de criteria die de opleiding heeft geformuleerd) er situaties voorkomen waarin van de zijde van de werkgever onvoldoende mogelijkheden worden geboden om leerdoelen te realiseren. Zij geven wel aan dat over het geheel genomen de aansluiting goed functioneert. De opleiding besteedt in beperkte mate aandacht aan internationalisering in het programma. Zij maakt in het programma op bescheiden schaal gebruik van Engelstalige literatuur en boeken. Er zijn mogelijkheden voor stages in het buitenland, maar daar wordt door studenten weinig gebruik van gemaakt. Een weldoordachte lijn van 20 NQA visitatie Avans Hogeschool vestiging s-hertogenbosch opleiding Civiele Techniek

21 internationale aspecten van het bouwen heeft het panel niet aangetroffen in het programma. Het panel stelt vast dat de borging van de actualiteit van het programma zwak is. Binnen de opleiding wordt (bijvoorbeeld door de onderwijscommissie) niet centraal gestuurd of gecheckt op (de noodzaak tot) actualisering van het programma. Feitelijk leidt dat niet tot problemen; docenten houden de modulen up-to-date. Binnen het programma wordt in beperkte mate aandacht besteed aan (de uitkomsten van) toegepast onderzoek. In het zelfevaluatierapport en in gesprekken gaf de opleiding aan dat dit gaat gebeuren, onder meer via betrokkenheid bij een kenniskring. Ten tijde van de visitatie had dit echter nog niet tot opname in het opleidingsprogramma geleid. Het panel heeft in het bovenstaande een aantal overwegingen genoemd die leiden tot het oordeel voldoende in plaats van goed. Met name de beperkte aandacht voor internationalisering en de zwakke borging van de actualiteit zijn voor het panel aanleiding tot dit oordeel. Facet 2.2 Relatie doelstellingen en inhoud programma Voltijd: Voldoende Duaal: Goed Criteria: - Het programma is een adequate concretisering van de eindkwalificaties, qua niveau, oriëntatie en domeinspecifieke eisen. - De eindkwalificaties van de doelstellingen zijn adequaat vertaald in leerdoelen van (onderdelen van) het programma. - De inhoud van het programma biedt studenten de mogelijkheid om de geformuleerde eindkwalificaties te bereiken. Het panel beoordeelt de relatie tussen doelstellingen en de inhoud van het programma voor de voltijd variant als voldoende. Voor de duale variant beoordeelt het panel deze relatie als goed. Het oordeel is gebaseerd op de volgende overwegingen: Het document Opleidingskader Civiele Techniek beschrijft de opzet van het programma. Het curriculum is opgebouwd rond thema s en projecten en gericht op het vervaardigen van beroepsproducten. Daarnaast en in relatie ermee worden theorie -en vaardigheidsonderdelen aangeboden. In het eerste jaar vindt kennismaking met het beroepsdomein plaats en wordt aandacht besteedt aan basisvakken en -vaardigheden. Bij de basisvaardigheden horen ook communicatieve vaardigheden, studievaardigheden en organiseren. In de kernfase van de opleiding, het tweede en derde jaar, leert de student eenvoudige problemen op te lossen. Op de belangrijkste vakgebieden voert de student projecten uit. Daarnaast loopt hij stage. In het vierde jaar (de ingenieursfase) specialiseert de student zich en maakt hij een eindwerkstuk. Het eindwerkstuk is altijd gebaseerd op een reële vraag zoals die zich in de praktijk voordoet. Het panel heeft moduleboeken bestudeerd en constateert dat alle modulen uitgaan van voldoende duidelijk geformuleerde leerdoelen. De leerdoelen zijn geformuleerd in termen van kennis, inzicht en vaardigheden. NQA visitatie Avans Hogeschool vestiging s-hertogenbosch opleiding Civiele Techniek 21

22 In het document Eindtermen Civiele Techniek in relatie met de leerdoelen van januari 2004 is aangegeven hoe de eindtermen zijn verdeeld over de verschillende modulen van de voltijdopleiding. De relatie tussen de modulen en de eindkwalificaties is met dat document geëxpliciteerd. Uit het overzicht in het document blijkt dat de eindkwalificaties in voldoende mate worden gedekt door het programma dat wordt aangeboden. In studiehandleidingen / blokboeken worden de eindtermen genoemd waar het betreffende programma onderdeel op is gericht. Het panel meent echter (op basis van blokboeken die ter inzage beschikbaar waren tijdens de visitatie) dat de relatie tussen de leerdoelen van de modulen en de eindkwalificaties niet altijd voldoende duidelijk is. De relatie lijkt eerder door analyse achteraf tot stand te zijn gekomen dan als onderdeel van het ontwerp van het programma. In het gesprek met studenten is bevestigd dat ook voor hen bij een aantal blokken de relatie niet echt helder is. Om deze reden besluit het panel tot het oordeel voldoende, en niet tot goed. De duale opleiding gaat uit van een combinatie van leren op de werkplek en binnenschools leren. Het leren op de werkplek wordt ondersteund vanuit de opleiding (coach) en het bedrijf (bedrijfsbegeleider). Het duale traject is competentiegericht. Belangrijk is dat de student zelf sturing geeft aan zijn leerweg. De student maakt samen met zijn coach en bedrijfsbegeleider een persoonlijk ontwikkelingsplan (POP), waarin hij uiteenzet op welke wijze hij gaat werken aan zijn competenties. De student moet aan het eind van de opleiding kunnen aantonen dat hij de competenties in voldoende mate beheerst. Dit doet hij via het bijhouden van een portfolio. De student rapporteert maandelijks over de vorderingen. Meer dan de voltijdstudent heeft de duale student de mogelijkheid om zijn eigen leerroute te plannen. Het is de student die in overleg met de coach bewaakt of hij de eindtermen / competenties bereikt via de leerweg die hij zelf uitstippelt. Voor de duale variant is een duidelijke link gelegd tussen de competenties die binnen deze variant worden gehanteerd en de blokken binnen het curriculum. Dit is zichtbaar in het document Competentiegericht curriculum duale opleiding Civiele Techniek. In gesprek met docenten blijkt dat de link tussen competenties en leerdoelen / blokken in de praktijk goed functioneert; de competenties hebben een sturend effect. Gesprekken met afgestudeerden, studenten en praktijkbegeleiders uit het werkveld wijzen uit dat ook voor deze betrokkenen de relatie tussen de leerdoelen van een blok en de competenties helder is. Naast de relatie tussen de beoogde eindkwalificatie (competentie) en de leerdoelen van het blok is ook aangegeven hoe de verworven competenties zullen worden getoetst (zie 2.8). Het binnenschools curriculum van de duale variant volgt de aanpak zoals die in het voltijd onderwijs geldt. Facet 2.3 Samenhang in het opleidingsprogramma Goed Criteria: - Studenten volgen een inhoudelijk samenhangend opleidingsprogramma. 22 NQA visitatie Avans Hogeschool vestiging s-hertogenbosch opleiding Civiele Techniek

23 Het panel beoordeelt de samenhang in het opleidingsprogramma voor de voltijdopleiding als goed. Voor de duale opleiding is het oordeel voldoende gegeven. Het oordeel is gebaseerd op basis van de volgende argumenten. De opleiding beschrijft in het Opleidingskader Civiele Techniek de wijze waarop zij de samenhang in het programma vorm geeft. Binnen de propedeuse en de kernfase van de opleiding vormt ieder blok een thematische eenheid, waarbinnen een project, een aantal direct ondersteunende kennisonderdelen, en een aantal ondersteunende vaardigheidsonderdelen aan elkaar gekoppeld zijn. Inhoudelijk sluiten de kennisonderdelen en de projecten op elkaar aan. Uit evaluatiegegevens en uit gesprekken met studenten en afgestudeerden blijkt dat de samenhang binnen de blokken goed beoordeeld wordt. Het oordeel over de samenhang tussen de inhoudelijke en vaardigheidsonderdelen en het project wordt positief beoordeeld. Uit evaluatiegegevens en gesprekken met studenten blijkt dat studenten eveneens positief zijn over de volgtijdelijke samenhang binnen het opleidingsprogramma. De blokken sluiten adequaat op elkaar aan. Er is sprake van een toenemende moeilijkheidsgraad in opdrachten; programmaonderdelen bouwen voort op eerder in de opleiding verworven kennis en vaardigheden. Naast deze inhoudelijke samenhang is er ook sprake van een samenhang vanuit een didactisch principe: toenemende zelfstandigheid van de student, toenemende complexiteit van de projecten. Het panel heeft op basis van het bestudeerde materiaal kunnen vaststellen dat er een ontwikkeling is van het verwerven van basiskennis naar verdieping, van het oplossen van eenvoudige problemen naar het oplossen van meer complexe problemen, van instructie naar het zelfvorm geven aan probleemoplossing. Bij de duale opleiding is het in hoge mate de student die bepaalt of en in hoeverre hij een samenhangend programma volgt. Hij stippelt samen met de coach een leerweg uit die wordt vastgelegd in een POP en bewaakt aan de hand van een portfolio. De samenhang tussen de praktijkplaats en de opleiding wordt over het algemeen positief beoordeeld. Studenten en afgestudeerden constateren dat de aansluiting tussen opleiding en werkplek niet altijd optimaal is. De mogelijkheden voor de student om de op grond van het programma noodzakelijke taken uit te voeren is ook afhankelijk van het type werk dat binnen een bedrijf voorkomt. Op dit punt doen zich voor een deel van de studenten problemen voor. De opleiding is zich daarvan bewust, en ondersteunt studenten ook in het overleg met de werkgever om ruimte te maken voor de uitvoering taken die vanuit de opleiding gevraagd worden (zie ook 4.2). Daarnaast organiseert de opleiding voor die studenten waar zich dit probleem voordoet een lesweek op het Bouwplaats Management Simulatie Centrum in Leeuwarden. Studenten kunnen daar een certificaat verwerven, dat door de opleiding wordt erkend als bewijs voor het behalen van een specifieke competentie. Daarnaast worden studenten in staat gesteld om in voorkomende gevallen via specifieke opdrachten aan te tonen dat zij een bepaalde competentie hebben verworven. Het panel is daarmee van oordeel dat probleemsituaties die zich in de relatie tussen werkgever en duale student kunnen voordoen, adequaat ondervangen kunnen worden. NQA visitatie Avans Hogeschool vestiging s-hertogenbosch opleiding Civiele Techniek 23

24 Facet 2.4 Studielast Voldoende Criteria: - Het programma is studeerbaar doordat factoren, die betrekking hebben op dat programma en die de studievoortgang belemmeren zoveel mogelijk worden weggenomen. Het panel beoordeelt de studielast als voldoende. Dit oordeel is als volgt beargumenteerd: Via evaluaties houdt de opleiding zicht op de gerealiseerde studielast. Daaruit blijkt dat studenten (voltijd en duaal), naar eigen zeggen, hard moeten werken. Uitgedrukt in uren per week studeert de gemiddelde student 35 uur (studenttevredenheidsonderzoek 2002). Deze inschatting is door studenten bevestigd in gesprekken met het panel. De opleiding biedt gedifferentieerde leerwegen aan voor verschillende instroomgroepen. Instromers met een aansluitende MBO-CT vooropleiding kunnen kiezen voor een voltijd of een duale variant van drie jaar. Voor de duale variant komt een mbo er in aanmerking als hij een werkplek en/of werkervaring heeft. Voor de vwo en havo instroom is er een vierjarig voltijdtraject, waarbinnen niet wordt gedifferentieerd tussen studenten met een havo- respectievelijk vwo-achtergrond. Studenten met een vwo-achtergrond zijn van mening dat de studielast ietwat licht of goed te doen is; havo studenten vinden de studielast hoog. Studenten met een mbo-ct vooropleiding geven aan dat de studielast mede afhangt van het al dan niet volgen van het deficiëntieprogramma (zie 2.5): zonder dat programma is de opleiding zwaar. Met name de vakken wiskunde en mechanica zijn dan voor studenten problematisch. Uit evaluatiegegevens en gesprekken met studenten en afgestudeerden blijkt dat over het algemeen tevredenheid bestaat over de studeerbaarheid van het programma: de studiebelasting is redelijk gespreid over het jaar, de opleiding is voldoende zwaar en is te doen in de tijd die er voor staat. De planning van de herkansingen en de termijnen tussen het afleggen van een tentamen, de beschikbaarheid van resultaten en het moment waarop een student kan herkansen functioneert in de praktijk naar tevredenheid. Via Intranet worden studenten geïnformeerd over hun studievoortgang (cijferregistratie), roosters en eventuele roosterwijzigingen. In het zelfevaluatierapport gaf de opleiding aan dat op dit punt kritiek bestond van studentzijde. Tijdens de visitatie is van de zijde van de opleiding aangegeven welke maatregelen zijn genomen ter verbetering van de informatievoorziening. Binnen de opleiding is vastgelegd dat op de vrijdag het definitieve rooster voor de daarop volgende week vaststaat en wordt gecommuniceerd; daarna worden geen wijzigingen aangebracht. Hiermee is een belangrijk kritiekpunt opgepakt. Studenten gaven in gesprek met het panel aan dat zij verbetering bemerken, maar de tevredenheid van studenten over de kleine kwaliteit en de informatievoorziening is wisselend. 24 NQA visitatie Avans Hogeschool vestiging s-hertogenbosch opleiding Civiele Techniek

25 Facet 2.5 Instroom Voltijd: voldoende Duaal: goed Criteria: - Het programma sluit qua vorm en inhoud aan bij de kwalificaties van de instromende studenten: vwo, havo, middenkaderopleiding of specialistenopleiding (WEB) of daarmee vergelijkbare kwalificaties, blijkend uit toelatingsonderzoek. Het panel beoordeelt de instroom voor de voltijdopleiding als voldoende. De instroom voor de duale opleiding wordt als goed beoordeeld. De onderbouwing van het oordeel is als volgt: De opleiding hanteert de wettelijke ingangseisen en wil aansluiten bij de mbo en havo instroom. Studenten met havo, vwo en mbo zijn toelaatbaar De opleiding biedt in de voltijdvariant twee leerroutes aan: - een vierjarige route voor havo-vwo leerlingen en studenten met een niet-verwante mbo-opleiding; - een driejarige route voor studenten met een afgeronde opleiding mbo-weg- en waterbouw of civiele techniek. In paragraaf 2.4 is aangegeven dat de studielast voor studenten met vwo-vooropleiding licht / goed te doen is; voor havo-studenten is sprake van een reële aansluiting tussen opleiding en vooropleiding. In het kader van de ontwikkeling naar een competentiegerichte opleiding Built Environment zou voor studenten met een vwoachtergrond een betere aansluiting op de competenties waarover studenten al beschikken op zijn plaats zijn. Het panel ziet dit als een verbeterpunt dat in het genoemde ontwikkeltraject opgepakt kan worden. Studenten met een mbo-achtergrond doorlopen, afhankelijk van de vraag of sprake is van een aansluitende CT-vooropleiding, verschillende trajecten. De verkorting van het traject voor studenten met een mbo-ct diploma komt tot stand op basis van een vrijstelling voor beide stages binnen de opleiding. Het panel kan een gedeeltelijke stagevrijstelling billijken, maar is wel van oordeel dat het niveau van taken / eisen waarop met name de tweede stage in het hbo gericht is verschilt van de ervaring die studenten tijdens mbo-stages hebben opgedaan. Ook op dit punt is het panel van oordeel dat in de ontwikkeling naar een competentiegericht curriculum concreter, en op individueel niveau beoordeeld zou moeten worden in welke mate stagevrijstelling aan de orde is. De opleiding heeft een mbo-doorstroomprogramma opgezet, dat al gedurende de mbostudie opgepakt kan worden en dat in de zomer voorafgaand aan de hbo-opleiding afgerond wordt. Voor studenten die zich inschrijven voor de duale variant is er een intakeprocedure. In principe wordt er geworven onder mbo ers (civiele techniek) met werkervaring. In de praktijk is er ook direct instroom vanuit de mbo-opleiding Civiele Techniek. Onderdeel van de intakeprocedure is een assessment, waarin beoordeeld wordt in hoeverre de student beschikt over de competenties waarop de opleiding is gericht. Het resultaat van het assessment wordt vertaald naar (afspraken over) de eigen invulling van NQA visitatie Avans Hogeschool vestiging s-hertogenbosch opleiding Civiele Techniek 25

26 het opleidingsprogramma. Het assessment wordt voor de meeste studenten pas gedurende het eerste jaar afgenomen; alleen voor studenten die al over een hbo-diploma of veel werkervaring beschikken vindt het assessment plaats voorafgaand aan de opleiding. De kanttekening ten aanzien van de instroom van de vwo-studenten leidt ertoe dat het panel dit facet beoordeelt als voldoende. Facet 2.6 Duur Goed Criteria: - De opleiding voldoet aan formele eisen met betrekking tot de omvang van het curriculum: hbo-bachelor: 240 studiepunten. Het panel beoordeelt de duur van de opleiding als goed. Het oordeel is gebaseerd op de volgende feiten: De studielast omvat blijkens de leerplannen voor de voltijdopleiding 240 EC s. Studenten met een relevante mbo opleiding volgen een curriculum met een omvang van 180 EC s Studenten met een relevante mbo vooropleiding (mbo-ct; Infra of Weg- en Waterbouwkunde) krijgen een vrijstelling van 60 EC s. Duale studenten, die op basis van de instroom eis moeten beschikken over een relevante mbo vooropleiding, volgen driejarig, drieëneenhalf-jarig of een vierjarig curriculum (afhankelijk van hun beginsituatie en de ontwikkeling van hun competenties) van EC s. De vrijstellingen zijn beargumenteerd vanuit de vooropleiding mbo en zijn beschreven in het OER Civiele Techniek. Facet 2.7 Afstemming tussen vormgeving en inhoud Goed Criteria: - Het didactisch concept is in lijn met de doelstellingen. - De werkvormen sluiten aan bij het didactisch concept. Het panel beoordeelt de afstemming tussen vormgeving en inhoud van het opleidingsprogramma als goed. Het oordeel is gebaseerd op de volgende overwegingen: Het didactisch concept van de opleiding is gebaseerd op het projectonderwijs. Het concept is beschreven in het document Opleiding Civiele Techniek Vormgeving van het onderwijs (eerste versie verscheen in 98; de meest recente versie in 2000). In dit document wordt een aantal uitgangspunten beschreven: - integratie van vakken onderling en van de beroepspraktijk in de opleiding - de toepassing van het geleerde binnen modulen en het bevorderen van beter leren; - het verbeteren van contextrijkheid van het onderwijs; - het trainen van sociale en communicaiteve vaardigheden. Studenten leren aan de hand van het uitvoeren van projecten die lijken op projecten uit de beroepspraktijk. Projecten omvatten 20-25% van een blok; naarmate het blok vordert 26 NQA visitatie Avans Hogeschool vestiging s-hertogenbosch opleiding Civiele Techniek

27 besteden studenten meer tijd aan het werken in een projectgroep en neemt de hoeveelheid tijd waarin andere werkvormen worden gehanteerd, af.naast het werken in projectgroepen zijn er andere ondersteunende werkvormen zoals hoor- en werkcolleges, practica en trainingen. In deze werkvormen staat overdracht van kennis en kunde centraal. In projecten komt integratie van kennis en kunde tot stand. Het panel constateert dat de didactische opzet goed aansluit op de uitgangspunten van de opleiding over onderwijs en de doelen van de opleiding (eindkwalificaties). Het panel is positief over de mengeling van verschillende werkvormen die binnen de blokken worden gehanteerd, en constateert dat de werkvormen goed aansluiten op de doelen van de verschillende onderdelen van de blokken. Voor de duale opleiding is het onderwijs competentiegericht opgebouwd. Binnen deze variant ligt de nadruk op het werkcollege als werkvorm. Projectonderwijs komt wel voor binnen de duale variant, maar in beduidend mindere mate omdat studenten de aan het projectonderwijs gekoppelde leerdoelen / competenties veelal via de eigen baan verwerven. Daarnaast maakt de opleiding gebruik van overdrachtscolleges, casusbesprekingen, oefeningen en debatten. Uit studentevaluaties en uit gesprekken met studenten en afgestudeerden blijkt dat studenten tevreden zijn over de werkvormen die worden gehanteerd. In evaluatiegegevens blijkt wel dat duale studenten het regelmatig moeilijk vinden om het werken in projectgroepen te combineren met hun baan. De opleiding is inmiddels gestart met het ontwikkelen van een brede bachelor, waarin competentiegericht leren het uitgangspunt is. Daarbij wordt voortgebouwd op de ervaringen met het projectonderwijs en wordt lering getrokken uit evaluaties. Aandachtspunt is volgens de opleiding het bewuster dan voorheen sturen van de procesvaardigheden van studenten en aandacht voor de didactische vormgeving van het ondersteunend onderwijs. Deze bevindingen zijn meegenomen in de plannen van het project Brede Bachelor. Facet 2.8 Beoordeling en toetsing Voltijd: Voldoende Duaal: Excellent Criteria: - Door de beoordelingen, toetsingen en examens wordt adequaat getoetst of de studenten de leerdoelen van (onderdelen van) het programma hebben gerealiseerd. Het panel beoordeelt de beoordeling en toetsing binnen de voltijdopleiding als voldoende. De beoordeling en toetsing binnen de duale variant wordt beoordeeld als excellent. De oordelen zijn gebaseerd op de volgende argumenten: Voltijdopleiding De opleiding heeft het toets- en beoordelingsbeleid beschreven in het Onderwijs en Examenreglement (OER). Het betreft hier met name de spelregels rond het toetsen en beoordelen: tijdig melden van examens, inschrijving, deelname, NQA visitatie Avans Hogeschool vestiging s-hertogenbosch opleiding Civiele Techniek 27