BOA. Veiligheid in cijfers Beleidsonderzoek & Analyse. draagt bij aan de kwaliteit van beleid en besluitvorming

Transcriptie

1 Beleidsonderzoek & Analyse BOA draagt bij aan de kwaliteit van beleid en besluitvorming Veiligheid in cijfers _BOA_Omslag Veiligheid in cijfers 2014.indd :51

2 Inhoudsopgave Inleiding 3 1 Veilige woon- en leefomgeving Sociale kwaliteit Fysieke kwaliteit Combinatie van sociale overlast, verkeersoverlast en fysieke verloedering Veel voorkomende criminaliteit vergeleken qua veel voorkomende criminaliteit Subjectieve veiligheid vergeleken qua subjectieve veiligheid 18 2 Bedrijvigheid en veiligheid Veilig winkelgebied Veilige bedrijven Veiligheid rondom uitgaan en horeca Veilige evenementen 24 3 Jeugd en veiligheid Overlast gevende jeugd Criminele jeugd (verdachten, HALT) Jeugd, alcohol en drugs 28 4 Fysieke veiligheid Verkeersveiligheid Brandveiligheid Voorbereiding op rampenbestrijding en externe veiligheid 31 5 Integriteit en veiligheid 33 Bijlage 1 Fietsendiefstal: vergeleken 34

3 Gemeente Beleidsonderzoek en Analyse (BOA) Serie Statistiek 2015 / 08 Mei boa@leiden.nl 2

4 Inleiding Algemeen bekend is dat de criminaliteit in Nederland afneemt. Ook vaak beschreven is het feit dat de gevoelens van onveiligheid niet evenredig dalen. Hoe is het gesteld met de veiligheid en leefbaarheid in? Ook dat gaat in grote lijnen goed. Minder incidenten geregistreerd door de politie en een vrij stabiel beeld in de uitkomsten van de Veiligheidsmonitor. Toch is deze vraag niet eenvoudig te beantwoorden. Want wat is veilig? Wil je dan weten hoe veilig is in vergelijking met voorgaande jaren? Of wil je juist vergelijken met andere steden van vergelijkbare omvang? En gaat het over veel voorkomende criminaliteit, of bijvoorbeeld om evenementen? Gaat het om veiligheid die is vastgelegd in het aantal misdrijven, of om het gevoel van de burger? De veiligheidssituatie in, bekeken door de bril van de gemeente, heeft vele facetten, die in deze uitgave zo veel mogelijk aan bod komen. Bronnen: politiecijfers en Veiligheidsmonitor De twee belangrijkste bronnen voor veiligheidscijfers zijn de Veiligheidsmonitor en cijfers uit de registratiesystemen van de politie. De Veiligheidsmonitor is een enquête onder burgers: hoe ervaren zij leefbaarheid en veiligheid? Sinds 2008 is een cijferreeks opgebouwd, waarbij alleen in de oneven jaren 2009, 2011 en 2013 is ingezoomd tot op het niveau van de tien CBS-districten die telt. In deze uitgave (2014, dus een even jaar) zijn dus geen nieuwe gegevens per district (wijk). Vandaar dat we nu inzoomen tot op stadsdeelniveau. Volgend jaar is er weer een uitgave met cijfers op wijkniveau. In 2012 is er een trendbreuk geweest als gevolg van de wijzigingen in ( doorontwikkeling van ) de Veiligheidsmonitor. Zowel de vragenlijst als de methode zijn aangepast. Vanaf deze versie van Veiligheid in cijfers zijn wat betreft de veiligheidsmonitor alleen cijfers van 2012 t/m 2014 weergegeven. Wat betreft de cijfers van de politie spelen ons ook veranderingen parten: de politie is in 2009 overgegaan op een ander registratiesysteem. Daarnaast presenteert de nieuwe eenheid Den Haag de geregistreerde misdrijven en incidenten op een andere manier: niet meer op basis van het VNG-model, maar op basis van het INP-model (Informatiemodel Nederlandse Politie). Noodgedwongen hebben wij deze indeling moeten volgen. Er zijn inmiddels cijfers van 2012 t/m 2014 beschikbaar in deze nieuwe indeling. Stedenvergelijking De gemeente Leeuwarden heeft grafieken beschikbaar gesteld waarin de G38 onderling wordt vergeleken op een aantal aspecten van veiligheid. Het gaat om aantallen misdrijven per inwoners. Onder dankzegging hebben we deze grafieken ingevoegd in deze rapportage. valt hierbij in de groep van 11 steden tussen de en inwoners. Presentatie Er zijn verschillende mogelijkheden om de cijfers te groeperen ( de hoofdstukindeling ). In de Programmabegroting is een indeling naar beleidsterreinen en doelen. Op het moment van verschijnen van deze uitgave is ook juist het nieuwe Integraal Veiligheidsplan voor inspraak gereed. Hierin zijn de volgende thema s benoemd: 3

5 Voor deze uitgave is niet voor één van deze indelingen gekozen om de simpele reden dat is gezocht naar een indeling die zo min mogelijk aan verandering en beleidsprioriteiten onderhevig is, allesomvattend is, ruimte biedt voor extra aandacht voor speerpunten. De hoofdstukken volgen de indeling van de VNG: de methode Kernbeleid Veiligheid. Deze methode is speciaal voor gemeenten ontworpen voor het ontwikkelen van integraal veiligheidsbeleid. In de methode worden vijf veiligheidsvelden met elk een aantal thema s onderscheiden (zie figuur hieronder). De vijf velden komen in deze uitgave terug als hoofdstukken. Indeling van de VNG: de methode Kernbeleid Veiligheid 4

6 1. Veilige woon- en leefomgeving Een veilige woon- en leefomgeving voldoet aan bepaalde eisen op sociaal en fysiek gebied.. Goede relaties tussen de mensen die er wonen en verblijven (1.1 Sociale kwaliteit) en een prettige openbare ruimte, zonder te veel ergernissen en overlast (1.2 Fysieke kwaliteit) worden samengebracht in 1.3 (Sociale overlast, verkeersoverlast en fysieke verloedering). Verder komen aan de orde: Veel voorkomende criminaliteit(1.4) en paragraaf 1.5 gaat in op gevoel van onveiligheid en vermijdingsgedrag Sociale kwaliteit Sociale cohesie De sociale kwaliteit van een buurt heeft betrekking op de intermenselijke relaties in een buurt. Deze kunnen bijvoorbeeld gemeten worden aan de betrokkenheid in de buurt en sociale netwerken. Ze kunnen onder druk komen te staan door allerlei vormen van overlast (bijvoorbeeld van buren, zwervers, drugs). Sociale kwaliteit kan worden gemeten met de schaalscore sociale cohesie uit de Veiligheidsmonitor en is gebaseerd op de volgende stellingen: de mensen kennen elkaar in deze buurt nauwelijks; de mensen gaan in deze buurt op een prettige manier met elkaar om; ik woon in een gezellige buurt, waar mensen elkaar helpen en dingen samen doen; ik voel me thuis bij de mensen die in deze buurt wonen. De sociale cohesie is in vrij constant. In 2014 is de schaalscore 5,8. De G32 scoort een 5,9. Nederland als geheel scoort een 6,2. Dit varieert van een 5,5 in stadsdeel Midden tot een 6,0 in stadsdeel Zuid. Sociale cohesie 6,3 6,2 6,1 6 5,9 5,8 5,7 5,6 5,5 5,4 5,9 6,2 6,2 6,2 5,9 5,9 5,8 5,7 5,7 G32 Nederland Bron: Veiligheidsmonitor 5

7 Sociale overlast In 2014 registreerde de politie in ruim incidenten van sociale overlast. Dit betreft verschillende vormen van overlast. Hoofdstuk 3 gaat dieper in op de jeugd(overlast). Aantal incidenten overlast in de woon- en leefomgeving Overlastmeldingen Waarvan: Geluidsoverlast Overlast door jeugd Conflictbemiddeling en burenruzie * Overlast door personen Drugs (dealen en wietplantages) * De stijging heeft te maken met het feit dat sinds de samenvoeging van de meldkamer Hollands Midden en Haaglanden (in mei 2014) er gebruik gemaakt wordt van een landelijke meldkamertabel en een landelijk prioritering van de meldingen. Het gevolg is dat de meldkamer vele meldingen niet meer kan specificeren en dus op een noemer moet verwerken. In het geval van Conflictbemiddeling en burenruzie zijn diverse meldingen die voorheen uitgesplist kon worden nu op een noemer terecht gekomen. Bron: Politie-eenheid Den Haag Onderstaande grafiek geeft zowel het percentage aren weer dat denkt dat bepaalde vormen van overlast wel eens voorkomen in de buurt, als ook of men zelf er veel overlast van ervaart. Beide zijn afkomstig uit de Veiligheidsmonitor en maken duidelijk dat er een groot verschil is of iets wel eens voorkomt of dat men er zelf veel overlast van ondervindt. Bij de rondhangende jeugd is dat het meest duidelijk: 45% zegt dat het wel eens voorkomt; 6% van de aren heeft er zelf daadwerkelijk veel overlast van. Jongerenoverlast komt het meeste wel eens voor, gevolgd door dronken mensen op straat en overlast van bewoners. Het zijn ook de jongeren waar men zelf de meeste last van heeft, maar die percentages zijn dus wel een stuk lager. De verschillen tussen en de G32 zijn verwaarloosbaar. Alleen het percentage dronken mensen op straat komt wel eens voor is in wat hoger (35% tegen 30% in de G32). 6

8 Sociale overlast in de buurt: % ervaart zelf veel overlast en komt wel eens voor Bron: Veiligheidsmonitor De volgende grafiek laat zien dat men in stadsdeel Midden vaker dan in de andere stadsdelen zegt dat drugsoverlast wel eens voorkomt. Maar men ondervindt er in stadsdeel Midden zelf niet (significant) meer overlast van dan in de andere stadsdelen. 7

9 Stadsdeel Midden Stadsdeel Noord Stadsdeel Zuid Stadsdeel West Overlast drugsgebruik en -handel per stadsdeel, 2012 t/m 2014 ervaart zelf veel overlast 4% komt wel eens voor 22% ervaart zelf veel overlast 1% komt wel eens voor ervaart zelf veel overlast komt wel eens voor 4% 21% 21% ervaart zelf veel overlast komt wel eens voor 4% 38% 0% 10% 20% 30% 40% 50% Bron: Veiligheidsmonitor 1.2. Fysieke kwaliteit Bij de fysieke kwaliteit draait het om de vraag hoe de openbare ruimte (met de fysieke voorzieningen) erbij staat. Is er verkeersoverlast en heeft men last van vernielingen? Fysieke voorzieningen De aanwezigheid van fysieke voorzieningen en het onderhoud ervan kan van invloed zijn op de leefbaarheid en het veiligheidsgevoel in de buurt. Inwoners konden aan de hand van de volgende stellingen het voorzieningenniveau in hun buurt beoordelen: in de buurt zijn de wegen, fietspaden en pleintjes goed onderhouden in de buurt zijn de perken, plantsoenen en parken goed onderhouden in de buurt is het buiten goed verlicht in de buurt zijn goede speelplekken voor kinderen in de buurt zijn goede voorzieningen voor jongeren. 8

10 te hard rijden agressief verkeersgedrag parkeerproblem en Schaalscore Fysieke voorzieningen en % (helemaal) mee eens op de stellingen Schaalscore fysieke voorzieningen 6,3 6,3 6,3 6,2 Stellingen (% (helemaal) mee eens): 2014 G32 wegen, paden, pleintjes zijn goed onderhouden 67% 68% 71% 68% groen is goed onderhouden 73% 71% 72% 68% buurt is buiten goed verlicht 80% 82% 82% 78% er zijn goede speelplekken 59% 57% 60% 62% er zijn goede voorzieningen voor jongeren 27% 26% 22% 26% Bron: Veiligheidsmonitor Zowel door de tijd heen als in de vergelijking met de G32 zijn er weinig opvallende verschillen. Men is het minst tevreden over de voorzieningen voor jongeren (22% vindt dat er goede voorzieningen voor jongeren zijn) en de speelplekken voor kinderen (60% vindt die goed). Verkeersoverlast Ook verkeersoverlast kan een probleem voor de buurt vormen en bestaat uit de volgende onderdelen: te hard rijden parkeeroverlast agressief verkeersgedrag. In heeft 25% van de respondenten tegen 34% in de G32 veel overlast van één of meer van deze vormen van verkeersoverlast. De verkeersoverlast varieert sterk per stadsdeel: in stadsdeel West heeft men het vaakst overlast (35% heeft veel overlast). Hieronder de percentages mensen die veel overlast ervaren van de verschillende soorten verkeersoverlast. Vormen van verkeersoverlast, en G32 ervaart zelf veel overlast 19% 17% komt wel eens voor 54% 56% ervaart zelf veel overlast komt wel eens voor 6% 5% 32% 29% G ervaart zelf veel overlast 22% 14% komt wel eens voor 60% 70% Bron: Veiligheidsmonitor 0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80% 9

11 bekladding hondenpoep rommel op straat vernielingen Vernieling en verloedering In 2014 telde de politie 801 incidenten op het gebied van vernieling. In 2013 was het 874 en in Dit aantal daalt dus. Denk hierbij aan vernielingen van auto s, openbaar vervoer, gebouwen en andere objecten. Ook de Veiligheidsmonitor geeft informatie over vernielingen, maar dan gaat het vooral om eigendommen, meer dan om de openbare ruimte. 9% van de aren heeft aangegeven hier het afgelopen jaar slachtoffer van te zijn geweest; 6% had vernielingen aan een voertuig. Fysieke verloedering (Veiligheidsmonitor) heeft wel helemaal met de openbare ruimte te maken. Het gaat hier om de vraag of in de buurt hondenpoep, bekladding, rommel op straat en vernieling van straatmeubilair voorkomen en of men er zelf veel overlast van heeft. De Veiligheidsmonitor berekent het percentage aren (en mensen in de G32) dat van één van deze vormen van verloedering veel overlast heeft. Dat is in %, tegen 26% in de G32. Hieronder wordt dit uitgeplitst naar de vier vormen van fysieke verloedering. Vergeleken met de G32 ervaart meer rommel op straat. Hondenpoep en rommel op straat komen het meest voor. Van hondenpoep ervaart men zelf het meeste overlast. Fysieke verloedering, verschillende aspecten, % komt wel eens voor en % veel overlast, en G32 ervaart zelf veel overlast 3% 5% G32 komt wel eens voor 34% 31% ervaart zelf veel overlast 8% 14% 2012 komt wel eens voor 60% 69% ervaart zelf veel overlast 21% 21% komt wel eens voor 70% 67% ervaart zelf veel overlast 3% 3% komt wel eens voor 33% 27% 0% 20% 40% 60% 80% Bron: Veiligheidsmonitor 10

12 1.3. Combinatie van sociale overlast, verkeersoverlast en fysieke verloedering Tot slot van deze paragraaf combineren we een aantal resultaten uit de Veiligheidsmonitor. We zetten de sociale overlast, de verkeersoverlast en de fysieke verloedering samen in een grafiek. Het gaat bij alle indicatoren om het % respondenten dat veel last heeft van één van deze vormen van overlast. Elk van deze drie vormen van overlast bestaat uit een aantal onderdelen. Deze staan in de desbetreffende paragrafen vermeld (1.1 en 1.2). Sociale overlast, verkeersoverlast en fysieke verloedering (% veel overlast) Stadsdeel Midden Stadsdeel Noord Stadsdeel Zuid Stadsdeel West G32 26 Sociale overlast Verkeersoverlast Fysieke verloedering Bron: Veiligheidsmonitor 2014 In alle stadsdelen behalve West hebben meer mensen veel overlast van fysieke verloedering dan van de andere twee vormen. In stadsdeel West (en ook in de G32 als geheel) is het juist verkeersoverlast waar de meeste mensen veel overlast van hebben. Sociale overlast is laag in stadsdeel West. Hieronder het rapportcijfer dat aangeeft of mensen prettig wonen in de buurt en de berekende schaalscore (op basis van een aantal stellingen) van sociale cohesie. De onderlinge verschillen zijn niet heel groot. en de G32 komen overeen. Wel zien we in Noord een wat lager rapportcijfer. Rapportcijfer Leefbaarheid en schaalscore sociale cohesie 8,0 6,0 4,0 2,0 7,6 7,0 7,6 7,2 7,4 7,3 5,5 5,8 6,0 5,7 5,8 5,9 0,0 Stadsdeel Midden Stadsdeel Noord Stadsdeel Zuid Stadsdeel West G32 Rapportcijfer leefbaarheid Sociale cohesie - schaalscore Bron: Veiligheidsmonitor

13 1.4. Veel voorkomende criminaliteit We bespreken hier de veel voorkomende criminaliteit die mensen kan treffen. Hiervoor zijn twee bronnen: onderzoeksresultaten uit de Veiligheidsmonitor en registratiecijfers van de politie. Slachtofferschap op basis van de Veiligheidsmonitor: de ervaring van de aar De Veiligheidsmonitor wijst uit dat een op drie aren het afgelopen jaar slachtoffer is geweest van enig delict, inclusief cybercrime, vergelijkbaar met de G32. Het meest voorkomende delict is fietsendiefstal (8% van de aren), gevolgd door voertuigvernieling (6%) en hacken (5%). De meest ernstige delicten zitten in de categorie geweldsdelicten. 3% van de aren is hier het afgelopen jaar slachtoffer van geweest. % inwoners dat afgelopen jaar slachtoffer is geweest van een delict Waarvan slachtoffer? G Slachtofferschap, totaal, incl. cybercrime (1 of meer delicten) 36% 33% 32% 30% Slachtofferschap, totaal, excl. cybercrime (1 of meer delicten) 27% 23% 24% 22% - Geweldsdelicten, totaal 2% 2% 3% 2% - Vermogensdelicten, totaal (tussen haakjes: waarvan fietsendiefstal) 19% (7%) 17% (8%) 17% (8%) 15% (5%) - Vandalismedelicten, totaal (tussen haakjes: waarvan beschadiging voertuig) 11% (8%) 9% (6%) 9% (6%) 8% (5%) - Cybercrime via internet 12% 13% 12% 12% Bron: Veiligheidsmonitor De vaak voorkomende fietsendiefstal in wordt vaak toegeschreven aan het feit dat een studentenstad is. staat inderdaad bijna boven in de lijst van (72) deelnemende gemeenten, na Amsterdam, Diemen, Leeuwarden, Groningen en Delft (zie bijlage 1). 12

14 Slachtofferschap op basis van de politiecijfers De politie geeft in haar tabellen inzicht in de aantallen van een aantal categorieën misdrijven en incidenten.bijna alle categorieën zijn afgenomen van 2013 op 2014, alleen de (voltooide) diefstal/in braak in een woning is heel licht gestegen, na een daling van 2012 op Aantal misdrijven diefstal, bekend bij politie Incidenten Diefstal zonder geweld Diefstal met geweld Waarvan veel voorkomende diefstal: - diefstal/inbraak woning totaal diefstal/ inbraak woning (poging) diefstal/ inbraak woning (voltooid) diefstal/inbraak schuur/tuinhuis etc diefstal fiets diefstal brom-/snorfietsen diefstal van/uit motorvoertuig diefstal motorvoertuig zakkenrollerij Bron: Politie-eenheid Den Haag Een specifieke categorie geweldsincidenten is de High Impact Crime: dit zijn misdrijven met een hoge impact op het slachtoffer. Hieronder vallen incidenten van diefstal/inbraak in de woning, overval, straatroof en (een specifiek aantal soorten) geweld. Dit aantal daalt al een aantal jaren. Het aantal overvallen neemt af, evenals het geweld. Alleen de straatroof is in 2013 weer gestegen, maar is nog steeds lager dan in Aantal misdrijven High Impact Crime Incidenten High Impact Crime Waarvan: - diefstal/inbraak woning totaal overval totaal overval in woning overval in bedrijf straatroof geweld totaal mishandeling bedreiging openlijk geweld tegen een persoon Bron: Politie-eenheid Den Haag 13

15 De afname van het aantal overvallen is in onderstaande grafiek goed zichtbaar. Aantal overvallen, in woning en bedrijf overval in woning overval op bedrijf totaal Bron: Politie-eenheid Den Haag De politie maakt voor de gemeente een speciale selectie om het aantal incidenten en aangiften huiselijk geweld te kunnen bepalen. Het aangiftepercentage schommelt en is in 2014 laag met 21%. Ook het aantal incidenten schommelt nogal, in 2014 waren het 659 incidenten die bekend waren bij de politie. Het lastige aan dit onderwerp is dat het doel uiteraard is het aantal incidenten zo klein mogelijk te laten zijn, maar dat wel zoveel mogelijk incidenten die gepleegd zijn bekend zijn bij de politie. Incidenten en aangiften huiselijk geweld in aangiften incidenten aangifte % 22% 24% 23% 26% 21% 30% 25% 20% 15% 10% 5% 0% Bron: Politie-eenheid Den Haag 14

16 1.5. vergeleken qua veel voorkomende criminaliteit wordt hier wat betreft de veel voorkomende criminaliteit vergeleken met de G38 en de 10 andere gemeenten hiervan die tussen de en inwoners hebben. In deze groep komt steeds onder (dit is dus positief) of op het gemiddelde uit. is steeds de donkerpaarse staaf in het midden. In de grafieken achtereenvolgens: inbraak diefstal van/aan motorvoertuigen High Impact Crime Inbraak: vergeleken met de G38 en de groep van gelijke grootte (aantal per 10 dzd inw.) Bron: CBS, bewerkt door O&S Leeuwarden Diefstal motorvoertuig: vergeleken met de G38 en de groep van gelijke grootte (aantal per 10 dzd inw.) Bron: CBS, bewerkt door O&S Leeuwarden 15

17 High Impact Crime: vergeleken met de G38 en de groep van gelijke grootte (aantal per 10 dzd inw.) Bron: CBS, bewerkt door O&S Leeuwarden 1.6. Subjectieve veiligheid Onder subjectieve veiligheid wordt hier verstaan of men zich wel eens onveilig voelt, en dan met name in de eigen buurt. Ook gaat het om gedrag om bepaalde mogelijk onveilige situaties te vermijden. En wat zijn specifieke plekken of situaties waarin men zich wel eens onveilig voelt? In het algemeen blijkt dat op alle aspecten van subjectieve veiligheid de G32 als groep minder goed scoort dan het gemiddelde in Nederland. Dit geldt in sterke mate voor het zich wel eens onveilig voelen op bepaalde plekken. Onveiligheidsgevoelens In de Veiligheidsmonitor wordt gevraagd of men zich wel eens onveilig voelt in de eigen buurt. De uitkomst voor is dat 18% zich wel eens onveilig voelt in de eigen buurt. Het rapportcijfer voor de veiligheid in de eigen buurt schommelt in al jaren rond de 7,0. In de G32 is dit vergelijkbaar. 40% van de aren voelt zich wel eens onveilig in het algemeen. In de G32 is dit eveneens 40%. Gevoelens van (on)veiligheid G Rapportcijfer veiligheid eigen buurt 7,1 7,0 7,2 7,0 Voelt zich weleens onveilig in eigen buurt 18% 23% 18% 22% Voelt zich vaak onveilig in eigen buurt 2% 2% 2% 2% Voelt zich wel eens onveilig (algemeen) 43% 44% 40% 40% Voelt zich vaak onveilig (algemeen) 1% 2% 1% 2% Bron: Veiligheidsmonitor 16

18 Vermijdingsgedrag en preventie Om onveiligheidsgevoelens te voorkomen of verminderen kan men bepaalde situaties of plekken vermijden. De meest voorkomende manier om onveiligheid te vermijden is s avonds de deur niet open doen (9% van de aren doet dit vaak). Veel mensen (28% in, 40% in de G32) laten het licht s avonds branden als ze niet thuis zijn. Vermijdingsgedrag en preventie 50% 2014 G % 40% 30% 28% 20% 9% 10% 10% 0% s avonds niet open doen Bron: Veiligheidsmonitor 3% 3% in uw buurt omlopen of omrijden s avonds licht laten branden als er niemand thuis is Onveilige plekken Als de aren wordt gevraagd om van een aantal specifieke plekken aan te geven of men zich er wel eens onveilig voelt, wordt vooral genoemd: daar waar jongeren rondhangen (48% vaak of soms). Ouderen vinden dit overigens minder vaak dan jongeren (zie volgende bladzijde). De verschillen met de G32 zijn klein. Wat opvalt is dat alle plekken minder vaak genoemd worden dan vorige jaren. % dat zich (vaak of soms) onveilig voelt op bepaalde plekken waar jongeren rondhangen rondom uitgaansgelegenheden bij het treinstation in het centrum van mijn gemeente in het openbaar vervoer in het winkelgebied in eigen huis 31% 34% 27% 25% 25% 23% 20% 21% 18% 16% 11% 8% 50% 53% G % 20% 40% 60% Bron: Veiligheidsmonitor 17

19 1.7. vergeleken qua subjectieve veiligheid Hieronder staan eerst steden uit de G32. Ze zijn gesorteerd op het percentage dat zich nooit onveilig voelt in de eigen buurt. neemt hierin de zevende positie in. Dit houdt in dat het aantal mensen dat zich nooit onveilig voelt in de eigen buurt gemiddeld groot is in (dit is dus een goede score). De hoogste waarde is in Zwolle de laagste waarde in Maastricht. Voelt u zich wel eens onveilig in uw eigen buurt? (G32-steden) (Gesorteerd zodat bovenaan de gemeente staat met hoogste % nee) Zwolle Apeldoorn Hengelo Deventer Haarlemmermeer Haarlem Alkmaar Ede s-hertogenbosch Amersfoort Zaanstad Groningen Emmen Helmond Zoetermeer Delft Dordrecht Enschede Nijmegen Breda Almelo Leeuwarden Tilburg Sittard-Geleen Venlo Almere Lelystad Eindhoven Schiedam Arnhem Gouda Heerlen Maastricht Vaak Soms Zelden Nee Weet niet 0% 20% 40% 60% 80% 100% Bron: Veiligheidsmonitor

20 wordt hier wat betreft een aantal aspecten van het zich al dan niet veilig voelen vergeleken met de G38 en de 10 andere gemeenten hiervan die tussen de en inwoners hebben. In deze groep komt steeds onder (dit is dus positief) of op het gemiddelde uit. is steeds de donkerpaarse staaf in het midden. Brand, vernieling, huisvredebreuk en aantasting openbare orde: vergeleken (aantal per 10 dzd inw.) Bron: CBS, bewerkt door O&S Leeuwarden 19

21 2. Bedrijvigheid en veiligheid Dit hoofdstuk gaat over veiligheid in winkelgebieden (2.1), veiligheid in en om bedrijven (2.2), veiligheid rondom het uitgaan en de horeca (2.3) en bij evenementen (2.4). 2.1 Veilig winkelgebied In 2014 zijn in 557 incidenten geweest die te maken hebben met diefstal of inbraak in winkels. Dit is meer dan in 2012, maar minder dan in Incidenten in het winkelgebied Winkeldiefstal Inbraak winkel Totaal Bron: Politie-eenheid Den Haag Ook is aan inwoners van gevraagd in hoeverre men zich wel eens onveilig voelt op bepaalde plekken. Er werden zeven plekken genoemd (in algemene zin), waaronder twee in een winkelgebied. Onveilige plekken in het winkelgebied G Voelt u zich op onderstaande plekken wel eens onveilig? In het centrum van de woonplaats 22% 23% 17% 24% In het winkelcentrum/winkelgebied in mijn eigen buurt 14% 16% 12% 16% Bron: Veiligheidsmonitor aren voelen zich veiliger in de winkelgebieden en het centrum dan gemiddeld in de G Veilige bedrijven Dit thema heeft betrekking op de veiligheid bij bedrijven en kantoren. Incidenten bij bedrijven Diefstal/inbraak in bedrijven of kantoren Overvallen (niet in woning) Totaal Bron: Politie-eenheid Den Haag In vonden in 2014 in totaal 8 overvallen plaats, waarvan 3 in een woning en 5 bij een bedrijf. Dit was vergelijkbaar met Zie voor overvallen ook paragraaf

22 2.3 Veiligheid rondom uitgaan en horeca Het verminderen van overlast in het uitgaansleven en rondom horecagelegenheden en daarmee samenhangend het handhaven van het alcoholbeleid en verminderen van (gewelds)incidenten zijn in een centrum- en studentenstad als constante punten van aandacht. Overlast door horeca De overlast wordt zowel door de politie geregistreerd als ook gemeten met de Veiligheidsmonitor. De politie registreerde in 2014 in totaal 222 incidenten van overlast van horeca, duidelijk minder dan de voorgaande jaren. Incidenten overlast horeca Incidenten overlast horeca (totaal) Bron: Politie-eenheid Den Haag Hoe ervaren de burgers de horecaoverlast in een centrum- en studentenstad als? Horecaoverlast kan o.a. bestaan uit (geluids)overlast van de horeca zelf of van dronken mensen op straat. Dit laatste hoeft overigens niet afkomstig te zijn uit de horeca. Van belang is om hier te melden hoe de vraagstelling in de Veiligheidsmonitor is. Aan de respondenten wordt een reeks buurtproblemen voorgelegd, waaronder horecaoverlast en de aanwezigheid van dronken mensen. Aan hen wordt gevraagd of het in de buurt wel eens voorkomt en vervolgens of men er zelf veel overlast van ervaart. In zegt 35% van de inwoners dat dronken mensen op straat wel eens in de buurt voorkomt. Dit is meer dan in de G32 (30%). 4% ervaart zelf veel hinder hiervan. 15% zegt dat overlast van horecagelegenheden wel eens voorkomt in de buurt en 1% ervaart er zelf veel overlast van. % dat zegt dat hinder van horecagelegenheden en de aanwezigheid van dronken mensen op straat in de buurt wel eens voorkomt, en G32 40% 38% 35% 35% 30% 30% 20% 10% 16% 16% 15% 13% 0% G dronken mensen op straat horecagelegenheden Bron: Veiligheidsmonitor Zoals de titel van de grafiek aangeeft gaat het hier niet om ernstige overlast, maar om het feit dat het wel eens voorkomt. Beide vormen van overlast variëren sterk binnen. Het meest in het oog springend is de spreiding van de aanwezigheid van dronken mensen op 21

23 straat: 69% in stadsdeel Midden en 23% in stadsdeel West. De overlast van horecagelegenheden varieert van 30% in stadsdeel Midden tot 9% in Stadsdeel Zuid. Hoe zit het met de ervaren ernstige overlast in en stadsdeel Midden van deze twee vormen van overlast? In ervaart gemiddeld 1% veel overlast van horecagelegenheden, in stadsdeel Midden is dit 3%. In ervaart 4% zelf veel overlast van dronken mensen op straat, in stadsdeel Midden is dit 9%. De trends wijzen op een afname van de ernstige overlast. % inwoners dat zelf veel overlast van horecagelegenheden en dronken mensen in de buurt ervaart Stadsdeel Midden Ervaart zelf veel overlast van horecagelegenheden Ervaart zelf veel overlast van dronken mensen op straat 2% 3% 1% 8% 7% 3% 6% 4% 4% 14% 9% 9% Bron: Veiligheidsmonitor Hieronder is een volledige uitsplitsing van deze twee buurtproblemen naar stadsdeel weergegeven. Weergegeven is het percentage dat zelf veel overlast er van ervaart. Stadsdeel Midden komt duidelijk naar voren als een gebied met grotere horeca-gerelateerde buurtproblemen. % inwoners dat veel overlast van horeca en dronken mensen op staat ervaart, per stadsdeel overlast dronken mensen op straat West overlast dronken mensen op straat Zuid 1% 1% overlast dronken mensen op straat Noord 3% overlast dronken mensen op straat Midden 9% overlast horecagelegenheden West 1% overlast horecagelegenheden Zuid overlast horecagelegenheden Noord 0% 0% overlast horecagelegenheden Midden 3% Bron: Veiligheidsmonitor 0% 2% 4% 6% 8% 10% 12% 14% 16% 22

24 Geweldsincidenten in uitgaansgebeid Sinds 2011 registreert de politie direct indien een incident aan horeca gerelateerd is en hoeft er geen speciale selectie meer te worden gemaakt. Dit betreft horeca-gerelateerd geweld, ongeacht tijd en plaats. Dit heet de Blue Spot Monitor. Hieronder eerst de ontwikkeling in de tijd en vervolgens een kaartje met de locaties van het horecagerelateerd geweld in Geweldsincidenten in het uitgaansgebied Bron: Politie-eenheid Den Haag Incidenten geweldsincidenten in het uitgaansgebied, Blue Spot Monitor, 2014 Bron: Politie-eenheid Den Haag 23

25 2.4 Veilige evenementen is een stad met veel evenementen, groot en klein. Aan de ene kant dragen ze bij aan een levendige stad en trekken hiermee bezoekers van binnen en buiten de gemeente. Aan de andere kant kunnen met name de bewoners hier ook hinder van ondervinden. En het is van groot belang de veiligheid van het publiek te waarborgen. Om meer inzicht in dit onderwerp te krijgen is sinds 2011 in een extra vragenblok opgenomen in de Veiligheidsmonitor. 68% van de aren staat positief tegenover evenementen. Circa 3% is negatief hierover. In stadsdeel Noord (59% positief) is men wat minder positief. De overlast in verschilt nogal per stadsdeel. Gemiddeld in ervaart 21% wel eens overlast. In stadsdeel Midden is dit het hoogst (46%), in stadsdeel West slechts 7%. In totaal ondervindt ca.2% vaak overlast. Uiteraard varieert ook dit over de stad. % inwoners dat wel eens overlast heeft van evenementen en dat er positief tegenover staat 21% 68% Stadsdeel West 7% 75% Stadsdeel Zuid 13% 70% Stadsdeel Noord 20% 59% Stadsdeel Midden Wel eens overlast 46% Positief over evenementen 70% Bron: Veiligheidsmonitor 2014 Met name de grotere evenementen zorgen voor de overlast: 72% van de mensen die wel eens overlast hebben heeft vooral daarvan overlast. De belangrijkste vorm van overlast is geluidsoverlast van het evenement zelf. De overlast van parkeerdrukte is weer terug op het niveau van In 2014 was het gebrek aan bereikbaarheid en de ontregeling van het openbaar vervoer meer reden tot overlast dan de jaren daarvoor. 24

26 Vormen van overlast van evenementen waar men het meest last van heeft (2 antwoorden mogelijk) Geluidsoverlast van het evenement zelf 52% 56% 55% Bereikbaarheid van woningen, winkels etc. 36% 31% 39% Lawaai van (dronken) mensen 39% 37% 32% Vernieling en vervuiling 17% 20% 23% Openbaar vervoer ontregeld 9% 10% 19% Parkeeroverlast / verkeersdrukte 12% 23% 14% Anders (wildplassen,café s, boten etc.) 21% 25% 11% Bron: Veiligheidsmonitor De politie registreert (geluids)overlast-incidenten rondom evenementen valt op door relatief veel overlast-incidenten. Aantal (geluids)overlast-incidenten rondom evenementen Bron: Politie-eenheid Den Haag 25

27 3. Jeugd en Veiligheid In dit hoofdstuk gaan we in op overlast gevende jeugd (3.1), op criminele jeugd (3.2) en op jeugd, alcohol en drugs (3.3). 3.1 Overlast gevende jeugd In 2014 waren er incidenten van overlast gevende jeugd. Dit aantal schommelt en is in 2014 ruim 230 hoger dan in aantal incidenten overlast door jeugd Bron: Politie-eenheid Den Haag N.B. de definitie van incidenten jeugdoverlast is van 2013 op 2014 veranderd. Er vallen nu meer soorten incidenten onder (zoals vuurwerkoverlast. Jongerenoverlast is samen met overlast van buurtbewoners het meest voorkomende buurtprobleem. In geeft 50% aan dat het wel eens voorkomt dat jongeren rondhangen in de buurt. Dat hoeft nog niet te betekenen dat men er ook last van heeft. Het aantal respondenten dat aangeeft wel en zelfs veel overlast te ervaren is 6%. De overlast van groepen jongeren varieert sterk per district, en iets per stadsdeel. De ontwikkelingen door de tijd zijn beperkt. Rondhangende jongeren in de buurt: het komt wel voor en veel overlast (2014) 6% 50% Stadsdeel West 4% 50% Stadsdeel Zuid Stadsdeel Noord 7% 9% 44% 47% Stadsdeel Midden 4% 40% Zelf veel overlast van rondhangende jongeren Rondhangende jongeren komt wel voor Bron: Veiligheidsmonitor

28 3.2 Criminele jeugd HALT HALT Hollands Midden Haaglanden (verder Halt HMH) geeft preventieve voorlichting, training, advies en ondersteuning op het gebied van jeugdcriminaliteit. Ook voert Halt HMH lokaal preventieve projecten uit. Door middel van de Halt-afdoening (pedagogische straf zoveel mogelijk gekoppeld aan het delict, geen strafblad) werkt Halt HMH repressief tegen de jeugdcriminaliteit. In lag het totale aantal doorverwijzingen (i.p.v van vervolging OM naar Halt) in 2014 op 163 (123 jongens en 40 meisjes), een flinke stijging ten opzichte van de jaren daarvoor. Van de 110 HALT-doorverwijzingen in 2013 zijn er inmiddels 99 positief afgerond. De overige werden niet in behandeling genomen (2) of negatief afgerond (9). Negatief afgeronde doorverwijzingen komen alsnog bij het OM. De meeste jongeren die zijn doorverwezen zijn 15 jaar. De grafiek laat zien dat in 2014 meer 14 t/m 17 jarigen, en ongeveer evenveel 12 en 13 jarigen zijn doorverwezen. HALT- doorverwijzingen naar leeftijd jaar 13 jaar 14 jaar 15 jaar 16 jaar 17 jaar 18 jaar en ouder Bron: Jaaroverzicht HALT De meeste jongeren (39) werden doorverwezen na een vermogensdelict. De toename van 2013 op 2014 betreft baldadigheid, vernieling en de openbare orde. Delict waarvoor jongeren zijn doorverwezen naar HALT Vermogensdelicten Baldadigheid Vernieling Openbare orde Schoolverzuim Vuurwerkovertredingen Overig Bron: Jaaroverzicht HALT 27

29 3.3 Jeugd, alcohol en drugs In het najaar van 2013 is de Jeugdpeiling van de GGD gehouden in. Aangezien deze eens per 4 tot 5 jaar wordt gehouden is dit nog steeds de meest recente. Dit levert o.a. cijfers op over het gebruik van genotmiddelen. Deze meting is niet helemaal te vergelijken met die van 2008, o.a. omdat destijds ook via de MBO-scholen werd onderzocht en in 2013 niet. Van de 11 tot 13 jarigen heeft 13% ooit alcohol gedronken, 6% de afgelopen maand. De jongeren dronken gemiddeld ruim 1,5 glas per week. Dit loopt op tot ruim 7 glazen als ze 16 tot 18 jaar zijn. Onder binge-drinken wordt verstaan: het drinken van 5 of meer glazen bij één gelegenheid. Van de hele groep deed 22% dit de afgelopen maand minimaal eenmaal. Hoewel de meting dus niet in alle opzichten vergelijkbaar is met die van 2008 kanworden geconcludeerd dat jongeren in 2013 minder zijn gaan drinken. Alcoholgebruik jongeren (tussen haakjes de indicatieve cijfers van 2008) jaar jaar jaar Gemiddeld jaar Ooit alcohol gedronken 13 % (25%) 42% (57%) 78% (82%) 41% (59%) Afgelopen maand alcohol gedronken 6% (13%) 31% (40%) 71% (73%) 32% (52%) Afgelopen maand binge-drinken 4% (8%) 21% (28%) 49% (52%) 22% (38%) Gemiddeld aantal glazen per week 1,6 (2,0) 3,4 (4,8) 7,3 (7,5) 5,1 (6,4) Bron: Jeugdpeiling GGD, 2013 en 2008 De cijfers voor roken en drugsgebruik zijn in de grafiek hieronder weergegeven. Opvallend is dat meer 16 tot 18 jarigen ooit waterpijp hebben gerookt (nl. 55%) dan een sigaret (45%). Gebruik sigaretten, waterpijp en drugs door jongeren ooit sigaretten gerookt recent gerookt ooit waterpijp gerookt recent waterpijp gerookt ooit hasj/wiet gebruikt recent hasj/wiet gebruikt ooit harddrugs gebruikt recent harddrugs gebruikt gemiddeld ,5 2,3 1, ,5 0, ,9 1,6 0, ,1 6,3 2,7 Bron: Jeugdpeiling GGD,

30 4. Fysieke veiligheid Fysieke veiligheid omvat de terreinen verkeersveiligheid (4.1), brandveiligheid (4.2) en Voorbereiding op rampenbestrijding en externe veiligheid (4.3. Rampenbestrijding en crisisbeheersing is binnen de fysieke veiligheid een speerpunt in het Leidse veiligheidsbeleid. 4.1 Verkeersveiligheid Verkeersveiligheid heeft betrekking op veiligheid voor de verkeersdeelnemers. Deze veiligheid wordt beïnvloed door fysieke factoren (infrastructuur) en het rijgedrag van verkeersdeelnemers. Allereerst volgt een overzicht van de verkeersongevallen in. Het aantal ongevallen (829) was in 2014 lager dan de voorgaande jaren. Het aantal ongevallen met letsel daarentegen nam wel toe. Verkeersongevallen Verkeersongevallen Waarvan Ongevallen met dodelijke afloop Ongevallen met letsel Ongevallen met uitsluitend materiële schade Bron: Politie-eenheid den Haag De overtredingen zijn wat minder makkelijk in beeld te brengen. De politie levert de aantallen die door de politiemedewerkers zijn geconstateerd. Snelheidsovertredingen en door rood licht rijden, voor zo ver geregistreerd door een camera, zijn hier niet in opgenomen. In 2014 waren er door de politie 446 incidenten van rijden onder invloed geregistreerd, dat is 100 minder dan het jaar er voor. Verkeersovertredingen Rijden onder invloed Onbevoegd rijden* Snelheidsovertredingen (excl. geregistreerd met camera s) geen gegevens Verlaten plaats na verkeersongeval * rijden tijdens ontzegging rijbevoegdheid, na invordering rijbewijs, zonder rijbewijs, tijdens rijverbod en joyriding Bron: Politie-eenheid den Haag (Het gebrek aan) verkeersveiligheid kan ook door de burgers zelf worden ervaren. 14% heeft veel overlast van te hard rijden in de buurt, 5% van agressief verkeersgedrag. Zie voor meer informatie paragraaf 1.2 Fysieke kwaliteit. 29

31 4.2 Brandveiligheid In de regio Hollands Midden is sinds 2011 een vragenblok aan de Veiligheidsmonitor toegevoegd over de brandweer en brandveiligheid. Hier volgen de Leidse uitslagen van 2013, de meest recente op dit moment. 35% maakt zich (wel eens of regelmatig) zorgen over brandveiligheid, 58% zelden of nooit. Vooral thuis (76% maakt zich hier wel eens zorgen over) en tijdens het uitgaan (43%). 88% beoordeelt de eigen woning als redelijk tot zeer veilig, 8% als nogal onveilig. Er is gevraagd wat men doet om de brandveiligheid in de woning te verbeteren. Voorzichtig zijn met vuur en het controleren of alles uit is als men weggaat zijn het vaakst genoemd. 20% heeft behoefte aan informatie over brandveiligheid. Wat doet de aar om brandveiligheid in de woning te vergroten? niets brandtrap/ladder 4% 9% vluchtplan/vluchtroute schoorsteen/installaties laten controleren branddeken vervangen/reinigen filter afzuigkap brandblusser 15% 20% 25% 29% 29% rookmelder voorzichtig met vuur controleren of gas, t.v. en vuur uit zijn 67% 73% 78% Bron: Veiligheidsmonitor 2013 Cijfers over branden komen zowel via de politie als via de brandweer. De brandweer redeneert vanuit hulpverlening en de politie meestal vanuit opsporing. Zo is brandstichting vooral voor de politie van belang. Daarmee liggen de werkvelden en ook de informatieverstrekking uit elkaar. De politie registreerde in brandstichtingen. Dit is minder dan voorgaande jaren. Aantal misdrijven brandstichting, geregistreerd door de politie Bron: Politie-eenheid den Haag 30

32 De brandweer registreerde in incidenten binnen de gemeente. Dit is ca. 140 minder dan in In de hele regio waren er incidenten waar de brandweer bij betrokken was. Natuurlijk werden er ook branden geregistreerd (271). Ook dit neemt af in de tijd. Incidenten door brandweer geregistreerd Totaal aantal incidenten in de regio Doden bij brand Gewonden bij brand Redding van mensen Totaal aantal incidenten binnen de gemeente waarvan: Openbaar Meldsysteem Dienstverlening Brand Ongeval Bron: Brandweer De brandweer verantwoordt zich naar de gemeenten toe o.a. met hun activiteiten op het gebied van risicobeheersing. Risicobeheersing Toezicht houden Adviesaanvragen evenementenvergunningen Adviesaanvragen WABO Adviesaanvragen overig Brandveiligheidseducatie Bezwaarschriften op brandweeradviezen Bron: Brandweer Hollands Midden 4.3 Voorbereiding op rampenbestrijding en externe veiligheid Ook van dit onderwerp is de VM-meting uit 2013 de meest actuele. Bij dit thema staan de risico s in de woonomgeving centraal. Dat kunnen zowel risico s dichtbij huis als ook wat verder weg zijn. Er is gevraagd van weke risico s men denkt dat de kans groot is dat ze zich voor zullen doen. Het meest genoemd worden de uitval van de nutsvoorzieningen (door 39% genoemd) en van telecommunicatie en ICT (31%). 68% maakt zich echter zelden of nooit zorgen hierover, 29% soms en 3% regelmatig. De mensen die zich wel eens zorgen maken doen dat vooral (64% van hen) omdat ze zelf geen invloed hebben op de risico s in de buurt, 27% is er onvoldoende mee bekend en 24% zegt dat ze niet (precies) weten wat ze moeten doen als er iets gebeurt. 31

33 Van welke risico s is de kans groot dat ze zich voordoen? 2013 Uitval van nutsvoorzieningen 39% Uitval van telecommunicatie, ICT 31% Extreem weer en overstromingen 24% Druk bezochte evenementen 23% Grote brand 21% Bedreiging van de volksgezondheid (grieppandemie enz.) 18% Grootschalige verkeersincidenten 16% Transport en opslag van gevaarlijke stoffen 12% Vuurwerkopslag 6% Bron: Veiligheidsmonitor 2013 Mensen wordt geadviseerd een noodpakket in huis te hebben. Hierin zitten artikelen waarmee een periode van drie dagen kan worden overbrugd zonder hulp van buitenaf. 31% heeft het pakket of onderdelen ervan in huis, vaak zonder te weten dat het onderdeel van het noodpakket is 16% kent het wel, maar heeft niets in huis. 52% kent het niet en heeft geen onderdelen ervan in huis. Bijna 6 op de 10 aren wil geïnformeerd worden over risico s in de woonomgeving en hoe men zich kan voorbereiden op een ramp. Bijna iedereen van hen (94%) wil deze informatie van de gemeente ontvangen (26% noemt een andere overheidslaag en 22% het bedrijf waar het risico zich bevindt), en dan vooral per brief (67%) of (39%) van de gemeente. 32

34 5. Integriteit en veiligheid De bestuurlijke aanpak van georganiseerde misdaad is een speerpunt van het Leids veiligheidsbeleid. Hieronder wordt o.a. de hennepteelt, vastgoedfraude, mensenhandel, wapenbezit en computercriminaliteit verstaan. Voor veel activiteiten van de georganiseerde misdaad zijn lokale voorzieningen en netwerken nodig. Zo komen de boven- en onderwereld met elkaar in contact. Hier kan een bestuurlijke aanpak aanvullend werken op een strafrechtelijk onderzoek: de gemeente kan maatregelen nemen om de georganiseerde misdaad te belemmeren in haar activiteiten. focust zich deze jaren vooral op hennepteelt en vastgoedfraude. De politie registreerde op het terrein van de georganiseerde misdaad de volgende incidenten. Aantal incidenten georganiseerde criminaliteit Drugshandel Waarvan: Bezit, handel en vervaardigen softdrugs Bezit, handel en vervaardigen harddrugs Fraude en oplichting Waarvan oplichting Bron: Politie-eenheid den Haag In vergelijking met steden van vergelijkbare grootte scoort boven gemiddeld (dat is negatief) op drugshandel. Georganiseerde criminaliteit: vergeleken met de G38 en de groep van gelijke grootte Bron: CBS, bewerkt door O&S Leeuwarden 33

35 Bijlage 1 Slachtoffer fietsendiefstal, deelnemers Veiligheidsmonitor

36 BOA Beleidsonderzoek & Analyse Gemeente _BOA_Omslag Veiligheid in cijfers 2014.indd :51