Nieuwsbrief Nooit Gedacht Merselo

Transcriptie

1 Nieuwsbrief Nooit Gedacht Merselo Dag van de Wind IN DEZE NIEUWSBRIEF Bestuur pag. 2 Activiteiten pag. 3 Beheer pag. 6 Uit het archief pag. 6 De molenaar vertelt pag. 8 Vergeten granen/groenten pag. 8 Wist u dat? pag. 10 Nieuwsbrief Molen Nooit Gedacht 4 e jaargang 2012 nummer 3 - pagina 1

2 BESTUUR Met de Kerstdagen alweer achter ons komt het nieuwe jaar inmiddels heel erg dichtbij. In deze periode, waarin het buiten donker en koud is, maar binnen warm en gezellig, zult u ook terugkijken op de gebeurtenissen van het afgelopen jaar. Hopelijk kunt u dat doen in dankbaarheid en tevredenheid. Terugkijken! Dat doen wij als bestuur van de stichting Nooit Gedacht ook in deze laatste Nieuwsbrief van het jaar. We kijken terug op onze activiteiten en op het feit dat het bestuur met drie nieuwe bestuursleden versterkt werd. En natuurlijk volgen dan als vanzelf de goede voornemens voor het nieuwe jaar. Wij nemen u als trouwe lezer daar graag in mee. En natuurlijk wensen wij u mede namens al onze vrijwilligers een heel plezierig oud op nieuw toe. Maar bovenal wensen we u alle gezondheid en geluk toe voor 2013 en hopen we op uw support te kunnen blijven rekenen. Veel leesplezier! Bestuur Nooit Gedacht zuidoost Brabant en noord Limburg. Ik ken Venray en Merselo vanuit mijn werk dus redelijk goed. Door mijn interesse voor oude en speciale gebouwen hoefde ik niet lang te denken toen ik werd gevraagd als bestuurslid van de molen. Zo n apart gebouw als de molen moet bewaard worden voor de toekomst en heeft door zijn bijzondere vorm altijd een bepaalde aantrekkingskracht. Een grote hobby van me komt voort uit m n belangstelling voor oude voertuigen. Samen met mijn broer, ben ik trotse bezitter van een paar oude Amerikaanse legerauto s, die we samen onderhouden en rijdend houden. Tentoonstellingen, defilés en tochten staan vaak op het programma. Mag ik me voorstellen aan u? In deze en de volgende twee nieuwsbrieven zullen de drie nieuwe bestuursleden zich aan uw voorstellen. Mijn naam is Rein Blaauw, ben 52 jaar en woon in Deurne. Ik heb een wegenen bouwkundige achtergrond en werk nu ruim tien jaar op het gemeentehuis van Venray. Momenteel als projectleider vastgoed en accommodaties. Daarvoor heb ik twintig jaar wegen aangelegd via een wegenbouwbedrijf. Vooral in Ik ben niet alleen door de interesse in alles wat oud is bestuurslid geworden van de molen. Er zit ook nog een familiair lijntje. Het zit zo: mijn moeder, Mia Rongen en opgegroeid in Helmond, kwam als kind vaak spelen op de molen bij ome Lambert en tante Mina (haar vaders zus). Dit was in de tijd vóór de oorlog. De vakantietripjes, met de fiets, waren het hoogtepunt van het jaar en de enige manier om vanuit de stad de frisse lucht op te zoeken. Ze speelden in en bij de molen of in de velden er omheen. Haar Merselose nichtjes en Nieuwsbrief Molen Nooit Gedacht 4 e jaargang 2012 nummer 3 - pagina 2

3 neefjes waren haar beste maatjes. Neef Frans was net een paar jaar ouder als mijn moeder en daar keek ze toen erg tegen op, ook omdat hij ome Lambert als molenaar zou gaan opvolgen. Groot was het verdriet en het ongeloof, ook in het gezin van mijn moeder, toen neef Frans sneuvelde terwijl Merselo al bevrijdt was. van de lente, als iedereen naar buiten wil. Zo ook in Mijn moeder heeft tot aan haar overlijden in 2010 altijd met veel ontzag en plezier verteld over de molen en dat stokje wil ik graag van haar overnemen. Ik ga me inzetten om de molen te helpen onderhouden en behouden. Ik heb er erg veel zin in! ACTIVITEITEN Terugblik op onze evenementen De jaarlijkse evenementen die de molen stichting organiseert kent u inmiddels. In 2012 werden de Nationale Molendagen goed bezocht en was het gezellig druk. Een molen die een heel weekend draait, is van ver te zien en trekt veel bekijks. Vooral in het begin Ook de Dag van de Wind kon weer op een groot publiek rekenen. De officiële opening door Henk Deters, die als Don Quichotte de draaiende wieken te lijf ging, was onvergetelijk. Maar ook de prachtige vliegers en de parasailers trokken veel belangstelling. De wind was jammer genoeg niet stabiel genoeg om met de parasailers duo-vluchten uit te kunnen voeren. Teleurstellend voor degenen die wel een vlucht hadden durven wagen. Maar voor de liefhebbers: volgend jaar nieuwe kansen!! In september stonden de Nationale Monumentendagen in het teken van Groen van Toen. De vrijwilligers van de molen en van de heemkundevereniging t Raokeliezer namen u mee naar gebruiken en smaken van weleer. Iedereen wist na een bezoek aan de molen weer wat een pastinaak is en hoe appeltjes werden gedroogd. De proeverij van vergeten groenten, bereid op eigentijdse wijze, was een ware smaakbelevenis. Heeft u de recepten nog van de aardpeersoep, de Nieuwsbrief Molen Nooit Gedacht 4 e jaargang 2012 nummer 3 - pagina 3

4 venkelsoep, de carpaccio van rode biet en de tosti van brandnetel? molenzeilen. Elk schilderij had een eigen verhaal of thema en afhankelijk van de molen en de streek waar de zeilen vandaan kwamen. Spijt dat u niets gekocht heeft? Dat kan nog via De eerste zondag van oktober was het de hele dag een drukte van jewelste tijdens Koren op de Molen. Maar liefst zes koren kwamen zingen. Opnieuw tot groot genoegen van het publiek, maar vooral ook voor de koorleden zelf. De eerste afspraken voor volgend jaar staan alweer! Dank je wel Confetti, Transparant junior, PerCaSo, Venrode Kei-gezellig en Annelies Engels. Molen in cijfers Bezoekers In 2012 bezochten tijdens de evenementen, tijdens de openingstijden en op afspraken- ongeveer 500 kinderen en 2500 volwassenen de molen. Dat is ongeveer 30% meer dan het jaar ervoor. De inschatting is dat de Floriade ongeveer 100 extra bezoekers heeft gebracht. Van 8 september tot 8 oktober was er een expositie van schilderijen op oude Dagen geopend De molen was op 56 dagen open en dat is gemiddeld meer dan eens per week. Er was een aantal rondleidingen voor bedrijven, families, verenigingen en buurten, enkele gecombineerd met het gebruik van de accommodatie voor een vergadering of een jubileum. Er zijn 2 fotoreportages geweest voor bruidsparen en enkele malen vanuit scholen. Ook is de molen enkele malen het begin- en eindpunt geweest van een lange afstand fietstocht. De organisator Jan van Osch: Dit is de allermooiste locatie van Nederland zeggen de internationale fietsers. Nieuwsbrief Molen Nooit Gedacht 4 e jaargang 2012 nummer 3 - pagina 4

5 Nationaliteiten Niet alleen Nederlanders, maar ook Spanjaarden, Roemenen, Grieken, Slowaken, Duitsers en Belgen bezochten de molen. Eén winnende tekening Eén van de winnende tekeningen, bestemd voor het nieuwe kinderboek De schat van villa vrijbuiter van Monique van der Zanden, werd gemaakt op de molen tijdens het monumentenweekend. Volgens Charles is het nagenoeg zeker dat het keukenboekje is uitgegeven door de familie Laurensse die vroeger de kantoorartikelen- en boekwinkel, de cartonnagefabriek en de bank in de Paterstraat had. Maar wie Emilie, de schrijfster is, dat is ook voor Charles niet duidelijk, want het is geen naam die in de familie Laurensse voorkomt. Een mogelijkheid waar Charles rekening mee houdt, is dat het een pseudoniem is. Omwentelingen In 2012 maakten de molenwieken ruim omwentelingen. Ter vergelijking: in 2011 waren dat er Keukenboek In november werd door de stichting Nooit Gedacht een heel bijzonder keukenboekje uit 1903 in herdruk genomen. De verkoop in november en december is een groot succes geweest want de hele voorraad is uitverkocht. Een mooie extra opbrengst voor het onderhoud van de molen! Rondom het keukenboekje waren echter enkele vragen: wie was precies de uitgever - er waren immers zoveel ondernemers die Laurenssen heetten in Venray - en wie was Emilie, de schrijfster? Een aantal mensen heeft op die vragen gereageerd. Volgens Charles Laurensse, een nazaat uit de familie, waren er destijds in Venray inderdaad veel ondernemingen met de naam Laurensse. Het ging echter niet om verschillende takken van één familie, maar om twee verschillende families, die géén verwanten van elkaar waren. Maar Twan van Els, die als hobby de geschiedenis van Venray bestudeert, denkt dat er een link is naar een Venrayse Emilie die hij al eens is tegengekomen is in zijn historische zoektochten. Hij is geïnspireerd geraakt door het keukenboek en gaat nu uitzoeken of de Emilie die hij kent de schrijfster geweest kan zijn of dat het toch om een pseudoniem gaat. Nieuwsbrief Molen Nooit Gedacht 4 e jaargang 2012 nummer 3 - pagina 5

6 Meelverkoop U kunt meel bestellen, informeren naar andere meelsoorten en eventueel overleggen over het tijdstip van ophalen via de meel@molenmerselo.nl. UIT HET ARCHIEF Ambtelijke molens. Rondleiding en bezoek Mail naar secretaris@molenmerselo.nl of bel één van onze molenaars: Helma ( ) of Lambert ( ) Michels. BEHEER Afgelopen jaar is er uitsluitend klein onderhoud gepleegd aan de molen. Voor volgend jaar staan er enkele forse onderhoudswerkzaamheden op het programma. Zo moeten er reparaties in en aan de kap plaatsvinden, de schoren moeten gerestaureerd worden en de molenzeilen vernieuwd. Ook moet volgend jaar weer de onderhoudsplanning voor de komende 6 jaar worden opgesteld en moet daarvoor een rijkssubsidie aangevraagd worden. Het is nu al duidelijk, vanwege de talrijke overheidsbezuinigingen, dat de stichting Nooit Gedacht zeker 50% van de onderhoudskosten zelf moet gaan bijdragen. Mogelijk nog meer. Daarom zal 2013 een beroep gedaan worden op particulieren en bedrijven in Merselo en omgeving, om jaarlijks een kleine bijdrage voor de molen te doneren. Op die manier kunnen we gezamenlijk dit prachtige Merselose monument in stand houden. Na een herfststorm in 1975 raakte de Nooit Gedacht, die al in slechte toestand was op hol. Stukken van de kap en de wieken kwamen los. Wat niet in de tuinen in de directe omgeving was neergevallen moest weggehaald worden vanwege het gevaar. De molen stond er in de winter van 1975 in een desolate toestand bij en dat zou jaren zo blijven. Het maakte het aanzien van het dorp troosteloos. De diepste wens van de toenmalig eigenaar Albert Michels, was de molen gerestaureerd te krijgen. Daartoe voerde hij in de jaren er op volgend een aantal oriënterende gesprekken met de gemeente, de provincie en stichting De Hollandsche Molen. Die gesprekken waren niet bepaald hoopgevend. Het ontbrak ten enen male aan geld. Daar kwam bij dat aan particulieren geen subsidie verstrekt kon worden, dus als de molen in eigendom zou blijven van Albert, was er geen schijn van kans zijn wens te realiseren. Nieuwsbrief Molen Nooit Gedacht 4 e jaargang 2012 nummer 3 - pagina 6

7 Maar Albert liet het er niet bij zitten en besloot om mensen in te schakelen die hem konden helpen zijn doel te verwezenlijken. In eerste instantie was dat Johan Zegers, een betrokken dorpsgenoot die zich ook grote zorgen over de molen maakte. Die twee vonden elkaar en hebben vervolgplannen gemaakt. Als eerste concrete actie werd in 1984 een werkgroep opgericht, die de praktische voorbereidingen voor restauratie op zich nam en als publieke organisatie een betere gesprekspartner voor de verschillende overheden was. Toen de directe omgeving van de molen ontdaan was van alle moderne constructies, benaderde de werkgroep de gemeente met het verzoek om subsidie voor de algehele restauratie van molen Nooit Gedacht. Om echter voor subsidie in aanmerking te komen moest er een stichting gevormd worden. De werkgroep werd omgevormd tot een stichting en werd dus een officiële rechtspersoon. Op 4 november 1987 werd de molen voor één gulden verkocht aan de stichting Nooit Gedacht. De concrete voorbereidingen voor de restauratie konden toen echt beginnen. Het duurde tot 1995 eer de restauratie voltooid was. De werkgroep heeft er enkele jaren over gedaan om de juiste wegen te vinden en kwam met tal van instanties in aanraking. Dankzij het doorzettingsvermogen van de betrokkenen lukte het uiteindelijk toch om de handen op elkaar te krijgen. De provincie en de gemeente waren bereid om samen tot een goede oplossing te komen en ook het rijk werkte mee. Door veel inspanning en volharding was het gelukt om toezeggingen te krijgen, waardoor de molen gered kon worden van de ondergang. Meer verhalen in Leven van de Wind, een boek over geschiedenis van de Nooit Gedacht en Merselo. Te koop op de molen en via de mail op boek@molenmerselo.nl Nieuwsbrief Molen Nooit Gedacht 4 e jaargang 2012 nummer 3 - pagina 7

8 DE MOLENAAR VERTELT Als molenaar - ook de molenaar anno nú - maak je veel mee en moet je van alle markten thuis zijn. Maar vooral moet de molenaar er altijd zijn! Dat was toen, vanwege de inkomsten die er van af hingen. Maar dat is nu nog steeds. Immers een molen die niet draait, kan geen enkele bezoeker bekoren en verliest haar aantrekkingskracht. Het draait letterlijk om de draaiende wieken! Ruim omwentelingen maakten de wieken in 2012 tegen in Dat betekent ook meer uren inspanning voor de(leerling)molenaars. Bij alle activiteiten - en dat waren er veel afgelopen jaar - zijn de molenaars actief betrokken èn vooral fysiek aanwezig geweest. Soms is één molenaar voldoende, maar bij onbestendig weer, zoals bij windstoten, snel veranderende wind of bij veel regen, kun je beter met z n tweeën of z n drieën zijn, omdat het anders te zwaar is alles tegelijk onder controle te houden. Anno nú zijn er soms nog meer molenaars nodig, zoals tijdens de grotere evenementen, als er veel bezoekers komen. De molenaars kunnen immers de bezoekers het beste vertellen hoe de molen werkt en dat tegelijkertijd demonstreren. Als hedendaagse molenaar, moet je dus niet alleen het vak goed verstaan, maar ook je kennis en inzichten enthousiast kunnen overbrengen aan anderen. En nu we het toch over vakmanschap én enthousiasme hebben onze twee leerlingmolenaars Mark Camps en Wil Weijers hopen komend jaar de molenaarsopleiding met een certificaat af te sluiten. Ze doen hun best! vooral nog opruimen, vegen, koffie zetten en soms meehelpen met de molenaars maar ondertussen leren ze het vakjargon en worden ze zich bewust van het weer en wind. Ook hier geldt: jong geleerd is oud gedaan. De laatste molenaarsactie in 2012 vond afgelopen zaterdag (22-12) plaats. Toen hebben we met vereende krachten op de bovenste wiek een kerstboom weten te bevestigen. Dat betekent ook: een paar weken geen draaiende wieken. Tijd om gezellig kerst te vieren en het oude jaar uit te zwaaien en het nieuwe jaar in te luiden. Helma VERGETEN GRANEN EN GROENTEN Het meiraapje, een kek lekker knolletje Tot mijn plezier is er ook al een jongere generatie die belangstelling heeft voor het molenaarsvak. U komt ze tegen als u de molen bezoekt. Voor hen is het Nieuwsbrief Molen Nooit Gedacht 4 e jaargang 2012 nummer 3 - pagina 8

9 Ik vind de meiraap een lieflijke groente. Zacht. romig, aards en toch licht. Mijn eerste kennismaking met de meiraap was dat ik ze inlegde in azijn met mosterd. In een van mijn kelders op de boerderij staan nog steeds enkele potten te pronken. Puur vanwege de nostalgie. De eerste koning van Rome, Romulus, at ze ook al graag. Als ik eens goed de geschiedenis bekijk kent de meiraap een aaneenschakeling van watertandende liefhebbers onder de groten der aarde. Allen bleken zij verzot op de meiraap. Dat de oude Diocles 2500 jaar geleden al opmerkte dat het de liefde opwekt, heeft er volgens mij niets mee te maken. Het is gewoon een kek lekker knolletje. In een boek uit 1633 lees ik dat: "de koning van Frankrijk plag zeer graag knollen te eten en begiftigde uitermate een boer die hem met een grote knol vereerde in zijn gewicht aan goud". Het was ook de favoriete groente van Goethe. Het gaat dan wel om een specifiek meiraapjes ras dat in de Historische Groentehof groeit. Welk ras dat is, neen, dat verklap ik lekker niet. Rondom Berlijn zijn er vier boerenfamilies zijn die elkaar bestrijden om de eer wiens voorouder dit speciale ras meiraapjes aan de grote filosoof leverde. Verder zijn er allerlei weetjes en feitjes over de meiraap waar ik mijn vingers aan aflik. De Schotten aten in de 17e eeuw de gele, Hollanders en Fransen de langwerpige witte in stoofpotten en sauzen. Met brood en melk is de meiraap lekker, vindt men begin De Belgische familie Raepsaet in Oudenaarde had in 1561 een raap in haar wapen. Groot gelijk hebben ze, die Belgen. Zou ik ook gedaan hebben, als ik in die tijd had geleefd en een rijke smulpaap was. Eind 1800, begin 1900, wordt de raap in de levensmiddelen technologie nog verder benut. In de nog jonge suikerindustrie, die zich in hoog tempo in Europa ontwikkelt, wordt de meiraap ook betrokken. Suikerwinnen bijvoorbeeld: 1500 pond knol geeft 391 pond siroop, 57 pond suiker, wit van kleur en ongeraffineerd goed te gebruiken, aldus een landbouwverslag anno Maar men gaat verder met de meiraap. Uit het zaad van de rapen wordt een olie geperst die men in de lamp kan branden, waarvan men koeken kan bakken, zeep kan koken, een zwavelbalsem maken en tegen de verbranding gebruiken kan. En er is nog veel meer leuks en lekkers mee te doen. In mijn database met circa recepten kom ik van alles tegen. Zo ook een leuk receptje van meiraap met prei. Eet u smakelijk. Auteur: Jac Nijskens De Historische Groentehof Nieuwsbrief Molen Nooit Gedacht 4 e jaargang 2012 nummer 3 - pagina 9

10 Meiraapjes rollade (6 personen) 8 g boter 300 g raapjes 75 ml water 0,4 tl zeezout 78 g prei (groene deel) 48 g belegen kaas (blokjes) 1 tl fijngehakte rozemarijn paar teentjes knoflook (fijngehakt) Voor het deeg: 174 g bloem 90 g boter 16 g ei Deeg: doe de ingrediënten in een mengkom met wat zout. Voeg een eetlepel koud water erbij en meng het tot deeg. Wikkel het als een dikke koek in plastic folie en leg het minstens 30 minuten in de koelkast. Vulling: schil de raapjes en snijd ze in 4 mm blokjes. Snijd de prei in reepjes. Fruit de raapjes zacht in roomboter en blus af met groentenbouillon. Voeg zout toe en breng weer aan de kook. Laat 4 minuten zacht stoven. Doe de prei erbij en stoof nog 2 minuten verder. Verdeel het deeg in voor elke 10 personen een bol. Het deeg uitrollen op een theedoek. Rol de plak deeg uit, voor elke 10 personen 1 plak. Verdeel de groentemassa over het deeg. Voeg de knoflook, peper en rozemarijn toe. Rol het deeg op door de theedoek op te tillen en voorwaarts te trekken. Bestrijk de rollade met ei en bestrooi met sesamzaadjes. Bak het minuten in een oven op 200 graden. Snijd voor elke persoon 1 of 2 plakken. Serveer eventueel met warme wortelpeterselieboter. WIST U DAT? Wist u dat in 2013 de Nationale molendagen op zaterdag 11 en zondag 12 mei, de Dag van de Wind op (2e pinksterdag) maandag 20 mei, het monumentenweekend op zaterdag 14 en zondag 15 september en de Limburgse molendag op zondag 6 oktober zijn? Wist u dat de molenstichting in het voorjaar van 2013 een grote sponsoren vriendenactie start? Wist u dat de molenstichting en de stichting Wereldboom uit Overloon geregeld samen activiteiten ondernemen? Lees meer daarover op Wist u dat een rondleiding in de molen door veel groepen als een heel eigenzinnig en eigentijds uitstapje in de historie wordt gezien? Maak een afspraak met de molenaars (0478) of of mail naar secretaris@molenmerselo.nl Wist u dat de Stichting Schaapscompagnie Merselo wandelingen organiseert met de herder en zijn kudde. Beginpunt en eindpunt van de wandeling zijn bij de molen. Maak een afspraak! secretaris@schaapscompagniemerselo.nl Wist u dat er nu ook klokken te koop zijn met een foto van de molen? Nieuwsbrief Molen Nooit Gedacht 4 e jaargang 2012 nummer 3 - pagina 10

11 Wist u dat elke woensdag de molenberg wordt begraasd door een kleine schaapskudde? STICHTING NOOIT GEDACHT Bestuur Voorzitter vacature Secretaris Pieter Weerts Penningmeester Pieter Weerts Bestuurslid Activiteiten Teja Michels Bestuurslid Beheer Gerrit Kateman Bestuurslid Harrie Derks Bestuurslid Marcel Blaauw Bestuurslid Reinier Blaauw Adviseurs Helma Michels Jan Loonen Windmolenaar Wethouder in Venray Wist u dat de Stichting De Rooyse Schans en de Stichting Schaapscompagnie Merselo samen de Stichting Loobeek hebben opgericht? De nieuwe stichting, onder voorzitterschap van oud-burgemeester Jos Waals en met ons bestuurslid Pieter Weerts als secretaris gaat de projecten boerenschans, volmolen en schaapskooi met ontmoetingscentrum verder uitwerken, realiseren en exploiteren. Na de bouwvak van 2013 gaan de bulldozers aan de slag! Redactieadres: secretaris@molenmerselo.nl ONZE SPECIALE SPONSOREN EN SUBSIDIEVERSTREKKERS Nieuwsbrief Molen Nooit Gedacht 4 e jaargang 2012 nummer 3 - pagina 11