De Australische vastgoedmarkt
|
|
- Joanna de Veer
- 8 jaren geleden
- Aantal bezoeken:
Transcriptie
1 De Australische vastgoedmarkt Gezien de relatief hoge groei van de economie en de bevolking biedt de Australische vastgoedmarkt op lange termijn een aantrekkelijk beleggingsperspectief. Door de hoge mate van transparantie en goed ontwikkelde beleggingsmarkten is het land bovendien zeer toegankelijk voor buitenlandse beleggers. Mede daarom is er een grote instroom van buitenlands kapitaal, ondanks het onzekere herstel van de gebruikersmarkten. In Australië zijn er aantrekkelijke directe rendementen te behalen, al is het aanbod van geschikte beleggingen schaars geworden. Gezien het belang van lokale marktkennis, voldoende portefeuillespreiding en een slagvaardige managementorganisatie ligt het voor de hand om op indirecte wijze exposure te zoeken middels participaties in een of meerdere fondsen uit het brede aanbod van Australische niet-beursgenoteerde REITs. Focus in beleggingsstrategie Winkels --Dominante winkelcentra in een verzorgingsgebied met voldoende - en bij voorkeur groeiend - draagvlak --Minimaal twee trekkers in de vorm van supermarkten en/of aangevuld met een department store --Goede bereikbaarheid en parkeervoorzieningen Logistiek vastgoed --Gelegen op strategische locaties in de belangrijkste economische regio s --Langjarig verhuurd --Moderne, hoogwaardige objecten Algemeen --Beleggingen via lokale fondsen Outlook Waardegroei Huurniveaus Prime kantoren + =/+ (Sub)regionale winkelcentra + =/+ Logistiek vastgoed + + Prime kantoren =/- = (Sub)regionale winkelcentra = =/+ Logistiek vastgoed = =/+ Legenda + verwachte stijging =/+ stabiel tot lichte stijging = stabiel =/- stabiel tot lichte daling - verwachte daling SWOT-analyse Nederlandse markt voor beleggen in woninghypotheken Strengths Weaknesses Sterke concentratie van de bevolking en economische activiteiten in een aantal stedelijke regio s Sterke economische groei stimuleert gebruikersvraag Lage staatsschuld maakt economie weerbaar voor (externe) schokken Zeer transparante en goed ontwikkelde beleggingsmarkt met een hoge liquiditeit Opportunities Eenzijdige export van grondstoffen en grote afhankelijkheid van China en Japan Aanzienlijke leegstand in de kantorenmarkt Verhuurmarkt voor winkels wordt deels gedomineerd door supermarktketens Coles en Woolworths Threats Sterke groei van stedelijk verzorgingsgebied door groei van bevolking en consumptie Mogelijk aantrekkende export door diversificatie en verdere verzwakking van de AUD Lagere hypotheeklasten en meer ruimte voor vrije bestedingen door renteverlaging Verdere renteverlagingen bieden mogelijk ruimte voor verdere yieldcompressie en indexatie Aangekondigde lastenverzwaringen en hoge financieringslast huishoudens beperken consumptiegroei Mogelijk beperkte uitbreidingsvraag kantoren door afzwakkende werkgelegenheidsgroei Groot aandeel hypotheekfinancieringen met variabele rente Betaalbaarheid buitenlandse schulden verslechtert bij verdere daling van de dollarkoers (AUD)
2 Structurele veranderingen Australië behoort qua oppervlakte tot de grootste landen ter wereld, maar kent met 22,4 miljoen inwoners (2014) een relatief beperkte populatie. Met een urbanisatiegraad van 90% behoort Australië tot de meest verstedelijkte landen ter wereld, zodat het overgrote deel van de economische activiteiten zich concentreert in een beperkt aantal stedelijke regio s. De stedelijke gebieden nemen komende decennia in omvang verder toe, gezien de jaarlijkse bevolkingsgroei van circa 1% die voortkomt uit een geboorte- en migratieoverschot. Daarmee is Australië qua inwonertal een van de snelst groeiende westerse landen, nog voor de VS en ruim voor de meeste Europese landen. Mede door de opkomst van de Aziatische economieën liet de Australische economie langere tijd een hoge groei zien. Zelfs in 2009, toen alle grote economieën een sterke krimp vertoonden, groeide de Australische economie nog altijd met 1,5% aantrekkend tot 3,6% in Toch zijn in de jaren na de crisis de overheidstekorten aanzienlijk opgelopen tot jaarlijks meer dan 3% sinds Hierdoor nam de overheidsschuld in een paar jaar snel toe van 18% tot 31% van het bruto binnenlands product, wat toch nog altijd relatief laag is. Door een combinatie van overheidsbezuinigingen en lastenverzwaringen wil de nieuwe coalitie het tekort terugdringen, al zal de begroting naar verwachting niet voor 2020 in evenwicht komen. Conjuncturele ontwikkelingen Voor de komende jaren wordt gerekend op een economische groei van circa 3%, maar die zal op langere termijn naar verwachting afzwakken richting 2%. Langere tijd was de aanhoudende groei van de investeringen een belangrijke driver voor de economische groei. Nu deze investeringsgroei afzwakt, is de economische groei afhankelijker geworden van andere sectoren. Door de geïsoleerde ligging en beperkte thuismarkt zijn de kansen voor de industriële productiesector in Australië echter beperkt. Voor de economische groei is Australië dan ook steeds meer afhankelijk van de binnenlandse bestedingen en export. Die export is echter eenzijdig (grondstoffen) en met een gezamenlijk aandeel van China en Japan van 50% weinig gediversifieerd. Dit maakt de export gevoelig voor externe schokken zoals de recente groeivertraging van de Chinese economie en de wereldwijde daling van de grondstofprijzen. Middels renteverlagingen slaagt de Australische Centrale Bank (RBA) erin de koers van de AUD te verzwakken en export te stimuleren. Mogelijk volgen op korte termijn verdere renteverlagingen om de economische groei te stimuleren. Maar dit is afhankelijk van de oplopende inflatie, die - mede door duurdere importen - medio 2014 circa 3% bedraagt en zich daarmee aan de bovenzijde van de beleidsdoelstelling bevindt. Belangrijk voor de economische groei is de consumptie, die naar verwachting met circa 3% per jaar groeit, maar waarvoor de verwachtingen voor 2014 en 2015 langzaam maar zeker zijn verslechterd. Een lage werkgelegenheidsgroei en een laag consumentenvertrouwen zetten een rem op de consumptie. Ook daalde het reële inkomen begin 2014 door een achterblijvende loonstijging ten opzichte van de oplopende inflatie en lastenverzwaringen. Daarnaast kennen huishoudens, voornamelijk door oplopende hypotheekschulden, gemiddeld genomen hoge financiële verplichtingen tot 120% van het GDP. Voor het overgrote deel betreft het hypotheken met een variabele rente. Hoewel deze rentegevoeligheid een risico vormt, geeft het de RBA ook een middel om via renteverlagingen de huizenmarkt en de particuliere consumptie te stimuleren. Sinds 2013 neemt het aantal bouwvergunningen voor nieuwbouwwoningen inderdaad toe, maar het is onzeker hoe lang dit effect aanhoudt en in hoeverre de woningmarkt de binnenlandse bestedingen een impuls zullen geven. Vastgoedmarkten Door de sterke verstedelijking concentreren de gebruikersmarkten voor institutioneel vastgoed zich grotendeels in de regio s Sydney, Melbourne, Brisbane, Perth en Adelaide. Mede door de grote afstanden kennen deze gebruikersmarkten een eigen profiel en dynamiek. Zo zijn de economische activiteiten in Brisbane en Perth grotendeels afhankelijk van de grondstoffensector, terwijl Sydney en Melbourne zich relatief meer op (half) fabricaten en dienstverlening richten.
3 Door de hoge beleggingsdruk is het aanbod aan geschikt vastgoed zeer beperkt Op de gebruikersmarkten voor kantoren richten huurders zich op consolidatie, efficiënt ruimtegebruik en kostenbesparing. De beperkte vraag resulteerde in een oplopende leegstand tot gemiddeld meer dan 10% eind 2013 en dalende huurprijzen. Volgens prognose neemt de leegstand nog verder toe naarmate nieuw aanbod de komende jaren aan de voorraad wordt toegevoegd. De gebruikersvraag zal naar verwachting vanaf 2015 herstellen bij een opleving van de werkgelegenheidsgroei. Gezien de afzwakkende werkgelegenheidsgroei, dient op de langere termijn rekening te worden gehouden met een gematigde toename van de uitbreidingsvraag. Op de gebruikersmarkt voor winkels vindt vanwege het hoge aantal faillissementen een shake out plaats van winkelbedrijven. Door een combinatie van lage omzetgroei, stijgende kosten en toetreding van internationale retailers, is de concurrentie toegenomen en staan marges onder druk. Retailers rationaliseren het aantal vestigingen, terwijl door nieuwbouw en herontwikkelingen het winkelaanbod toeneemt. Naar verwachting beperkt dit de opwaartse huurprijspotentie, al lijkt juist voor de beste winkellocaties de schaarste weer toe te nemen en wijzen stijgende detailhandelsomzetten in het eerste kwartaal van 2014 op herstel. Gezien de beperkte consumptiegroei en gematigde verwachtingen, lijkt een breed en duurzaam herstel van de gebruikersmarkt voor winkels op korte termijn niet waarschijnlijk en worden stijgende huurprijzen niet verwacht voor Doordat vooral de grotere retailers nu aan marktaandeel winnen, zullen de verschillen in huurontwikkeling en leegstand tussen de verschillende winkelsegmenten aanzienlijk toenemen. Op de gebruikersmarkt voor logistiek vastgoed was de opname over 2013 gematigd. In combinatie met een toenemend aanbod resulteerde dit per regio in stabiele tot licht dalende huurprijzen. Voor 2014 wordt gerekend op een toenemende vraag door de aantrekkende export en een verbetering van de winstmarges en het algehele sentiment in het bedrijfsleven. Ook de toenemende online bestedingen en geplande infrastructurele investeringen dragen hier naar verwachting aan bij. Tegelijkertijd zal er ook nieuw aanbod aan de markt worden toegevoegd en hoewel het overgrote deel hiervan is voorverhuurd, matigt dit de vooruitzichten voor de huurprijsontwikkeling. Beleggingsmarkt Australië biedt met zijn groeiende bevolking en economie in principe aantrekkelijke fundamentals voor vastgoedbeleggingen. Bovendien is het land zeer toegankelijk door de hoge mate van transparantie en goed ontwikkelde beleggingsmarkt. De laatste jaren behoort Australië binnen de regio Azië-Pacific dan ook tot de meest favoriete bestemmingen voor internationale beleggingen. Door de hoge beleggingsdruk is het aanbod aan geschikt vastgoed echter beperkt. Australië heeft weliswaar een van de meest ontwikkelde institutionele beleggingsmarkten, maar deze is met circa 450 miljard - waarvan 40% core - in absolute omvang relatief beperkt 3. Tevens zijn door de hoge beleggingsdruk de yields al aanzienlijk gedaald en is de pijplijn aan nieuwbouw en herontwikkelingen toegenomen. Naarmate het herstel van de gebruikersmarkten langer op zich laat wachten, neemt het risico van beleggen in Australisch vastgoed toe. Ondanks de matige gebruikersmarkt, is er voor kantoorbeleggingen een aanhoudend grote belangstelling vanuit zowel buitenlandse beleggers als lokale (non) listed funds. Door de yieldcompressie in het prime segment verleggen beleggers, op zoek naar rendement, hun focus zelfs al naar secundaire segmenten. Hoewel ook voor dit segment de transactievolumes toenemen, zijn er - afhankelijk van de regio en locatie - grote verschillen in risicoprofielen. Behalve naar kantoren, is de vraag naar winkelbeleggingen aanzienlijk toegenomen. Maar door een beperkt beleggingsaanbod lag het 3 Australian centre for financial studies (2013) Australian Commercial Property Investment Market: Styles, Performance and Funding
4 transactievolume begin 2014 rond het langjarig gemiddelde. Met name voor winkelcentra met een sterke positie, een stabiele huurstroom en potentie voor waardegroei blijft grote belangstelling; hier daalden de aanvangsrendementen. Daarmee anticiperen beleggers in toenemende mate op herstel van de gebruikersvraag en een aantrekkende huurgroei, waarbij de huidige tekenen er echter op wijzen dat het herstel van de consumptie langer op zich laat wachten. Op de beleggingsmarkt voor logistiek vastgoed is de interesse voor prime vastgoed op core-locaties met langjarige huurcontracten en een stabiele huurstroom sterk toegenomen, wat resulteert in een forse toename van de transactie volumes. Hoewel de aanvangsrendementen voor prime nog altijd relatief hoog zijn, zijn ze al aanzienlijk gedaald en waren er forse herwaarderingen. Mede daardoor verschuift ook hier een deel van de vraag naar secundaire markten. Beleggingsadvies Door de sterke toename van de transactievolumes en afzwakkende economische groei loopt de beleggingsmarkt vooruit op het herstel van de gebruikersmarkten. Naarmate deze divergentie doorzet, neemt het risico toe dat beide markten losgekoppeld raken en dat de veronderstelde marktparameters te optimistisch blijken. Zo ver is het naar verwachting echter nog niet. Hoewel de Figuur 13 Rendementen IPD Australia voor All Property Bron: IPD Total Return (y-o-y %) Income Return (y-o-y %) Capital Growth (y-o-y %) % H1 14
5 Sydney economische groei afzwakt ten opzichte van voorgaande jaren, is er nog altijd sprake van een groei met circa 3%. Daarnaast kan de RBA de rente nog verder verlagen om de export en binnenlandse bestedingen verder te stimuleren. Voor zowel kantoren, winkels als logistiek vastgoed biedt een eventuele renteverlaging bovendien ruimte voor verdere yieldcompressie. Het grootste risico wordt ingeschat voor de kantorenmarkt, waar door het grote aandeel in de allocatie van (inter)nationaal kapitaal de yields al aanzienlijk zijn gedaald. Bovendien is er met een gemiddelde leegstand van 9-10% reeds een ruim aanbod op de gebruikersmarkt, terwijl dit de komende jaren verder toeneemt door de omvangrijke pijplijn aan nieuwbouwprojecten. Daar komt bij dat de toekomstige gebruikersvraag naar verwachting gematigd herstelt. De relatief grote spread tussen yields voor prime en secundair biedt weliswaar kansen, maar gezien de lokale marktomstandigheden en de sterke concurrentie zijn ook hier de risico s aanzienlijk. Voor de winkelmarkt zijn de vooruitzichten op hoofdlijnen positiever. De winkelvraag blijft komende jaren profiteren van de structurele groei in consumptie en bestedingen, maar daar staat in alle segmenten een toenemende polarisatie tegenover tussen sterke en zwakke winkelgebieden. Daarnaast neemt de functionele scheiding tussen winkelvoorzieningen voor de dagelijkse en niet-dagelijkse behoeften toe. Daarbij is de rol van binnenstedelijke winkelgebieden relatief beperkt en concentreert een groot deel van de recreatieve winkelfunctie zich in de grotere (sub) regional shopping centres. De in omvang kleinere neighbourhood shopping centres voorzien in de dagelijkse bestedingen, maar dit subsegment wordt in grote mate gedomineerd door de twee grootste supermarktketens Coles en Woolworths. Hoewel de beleggingsmarkt voor winkels kansen biedt, adviseert Syntrus Achmea vanuit risico-overwegingen te beleggen in voldoende gespreide portefeuilles, bij voorkeur bestaande uit (sub)regional shopping centres die zijn ondergebracht bij slagkrachtige managementorganisaties. Beleggingen in logistiek vastgoed bieden ondanks de eerdere yieldcompressie nog altijd aantrekkelijke aanvangsrendementen en spreads. Bovendien wordt rekening gehouden met een toename van de toekomstige gebruikersvraag vanuit diverse economische sectoren. Daarmee zijn de risico s ten aanzien van de gebruikersvraag beter gespreid. Gezien de regionale verschillen in economische profielen, wordt wel een evenwichtige geografische spreiding op portefeuilleniveau geadviseerd. Concluderend biedt de beleggingsmarkt voor Australisch vastgoed nog altijd kansen. Winkels en logistiek vastgoed hebben daarbij de voorkeur boven kantoren. Gezien de lokale marktomstandigheden, vereiste managementcapaciteiten en noodzakelijke diversificatie heeft een indirecte beleggingsstrategie de voorkeur.
De Australische vastgoedmarkt
De Australische vastgoedmarkt Outlook Australische vastgoedmarkt Beleggingsmarkten lopen vooruit op economisch herstel 15 16 17 18 Waardegroei Kantoren =/+ = = =/+ Winkels =/+ =/+ =/+ =/+ Logistiek =/+
Nadere informatieDe Franse winkelmarkt
De Franse winkelmarkt Hoewel de economie in Europees perspectief nog altijd achterblijft, bieden de belangrijkste Franse winkelsteden een interessant perspectief. Er is sprake van een omvangrijke consumptiemarkt
Nadere informatieDe Chinese vastgoedmarkt
De Chinese vastgoedmarkt Outlook Chinese vastgoedmarkt Toenemende risico s door afzwakkende economische groei 15 16 17 18 Waardegroei Kantoren =/- - =/- = Winkels =/+ = =/- = Logistiek =/+ = = =/+ Appartementen
Nadere informatieDe Amerikaanse vastgoedmarkt
De Amerikaanse vastgoedmarkt Outlook Amerikaanse vastgoedmarkt Groei van economie en vastgoedvraag stuwt huurprijzen 15 16 17 18 Waardegroei Kantoren + + =/+ =/- Winkels =/- =/+ =/- - Logistiek + + + =/+
Nadere informatieDe Chinese vastgoedmarkt
De Chinese vastgoedmarkt Voor de groei van de economie, inkomens en consumptie is China afhankelijk van verdere urbanisatie. Hiermee zal de gebruikersvraag naar vastgoed sterk toenemen, al beperkt de markt
Nadere informatieDe Duitse woningmarkt
De Duitse woningmarkt Outlook Duitse woningmarkt De urbanisatie zorgt voor een druk op de markt in de grote steden 15 16 17 18 Waardegroei Woningen top 5 steden + + + + Overige grote steden =/+ =/+ =/+
Nadere informatieDe Franse winkelmarkt
De Franse winkelmarkt Outlook Franse winkelmarkt Essentiële markt voor (internationale) retailers, Parijs met afstand meest gewilde stad 15 16 17 18 Waardegroei Binnenstad Parijs + + + + Overige top 6
Nadere informatieDe Duitse winkel- en woningmarkt
De Duitse winkel- en woningmarkt De Duitse winkel- en woningmarkt bevinden zich voorlopig nog in de expansiefase. De bovengemiddelde inkomensgroei zorgt op de middellange termijn voor structureel hogere
Nadere informatieDe Duitse winkelmarkt
De Duitse winkelmarkt Outlook Duitse winkelmarkt Uitstekende vooruitzichten winkelmarkt in de grootste steden 15 16 17 18 Waardegroei High street retail + + + + Dominante winkelcentra + + + + Boodschappencentra
Nadere informatieINVESTMENT SNAPSHOT. Nederland Januari 2012. Cushman & Wakefield Research Publicatie
INVESTMENT SNAPSHOT Nederland Januari 2012 DE BELEGGINGSMARKT IN 2011 ALGEMEEN Het jaar 2011 begon met een positieve stemming op zowel de gebruikers als de beleggingsmarkt. Ondanks dat de beleggingsniveaus
Nadere informatieDe Amerikaanse vastgoedmarkt
De Amerikaanse vastgoedmarkt De Amerikaanse vastgoedmarkt profiteert sterk van aantrekkende gebruikersmarkten en een aanhoudende belangstelling vanuit beleggers. Aanvangsrendementen blijven daardoor al
Nadere informatieDe opmars van zorgvastgoed
De opmars van zorgvastgoed september 2014 www.dtz.nl Duidelijk. DTZ Zadelhoff De opmars van zorgvastgoed Met een gemiddeld aandeel van 56% van het totale investeringsvolume, lag de nadruk op de beleggingsmarkt
Nadere informatieHalfjaarverslag Woningen Winkels Bedrijfsruimten
Halfjaarverslag 2017 Woningen Winkels Bedrijfsruimten Institutioneel beleggen in Nederlands vastgoed Altera Vastgoed is een Nederlands niet-beursgenoteerd vastgoedfonds voor institutionele beleggers, dat
Nadere informatieVastgoedrapport Groningen Assen 2011
Vastgoedrapport Groningen Assen 2011 Managementsamenvatting 2011 Het Vastgoedrapport Groningen-Assen 2011 stelt zich ten doel om een belangrijke informatiebron te zijn voor de hele regionale vastgoedsector.
Nadere informatieVastgoedrapport Groningen Assen 2011
Vastgoedrapport Groningen Assen 2011 9 Beleggersmarkt 2011 9.1 Veranderend investeringsgedrag: vastgoed met weinig risico Klik hier direct door naar regionale ontwikkelingen > Veranderend investeringsgedrag:
Nadere informatieDe Nederlandse markt voor beleggen in zakelijke hypotheken
De Nederlandse markt voor beleggen in zakelijke hypotheken Met het herstel van de economie nemen de beleggingsactiviteiten en daarmee de vraag naar vreemd vermogen weer toe. En waar traditionele grote
Nadere informatieOutlook Henk Jagersma Directievoorzitter Syntrus Achmea Real Estate & Finance 27 oktober 2015
Outlook 2015 2018 Henk Jagersma Directievoorzitter Syntrus Achmea Real Estate & Finance Profiel > 15 miljard beheerd vermogen Grootste beheerder van vastgoed en hypotheken in Nederland op de markt van
Nadere informatieDe Nederlandse winkelmarkt
De Nederlandse winkelmarkt Outlook Nederlandse winkelmarkt Nieuwe kansen voor retail. Wijkcentra op een kantelpunt. 15 16 17 18 Waardegroei G4-binnensteden winkels + + + + G5-15 binnensteden =/+ =/+ =/+
Nadere informatieOost-Nederland REGIONALE MARKTONTWIKKELINGEN KANTORENMARKT. Marktstructuur. Vraag. Aanbod
REGIONALE MARKTONTWIKKELINGEN KANTORENMARKT Oost-Nederland Marktstructuur Voorraad kantoorruimte in Oost-Nederland (*1. m²) 43.8 4.136 2.481 Overig Nederland In de oostelijke provincies is ruim 13% van
Nadere informatiePresentatie door: Jeroen Lokerse CUSHMAN & WAKEFIELD KANSEN EN BEDREIGINGEN IN DE NEDERLANDSE WINKELMARKT
Presentatie door: Jeroen Lokerse CUSHMAN & WAKEFIELD KANSEN EN BEDREIGINGEN IN DE NEDERLANDSE WINKELMARKT Inhoud Introductie spreker: drs. Jeroen M. Lokerse MSRE MRICS Korte introductie Cushman & Wakefield
Nadere informatieDe Nederlandse kantorenmarkt
De Nederlandse kantorenmarkt Outlook Nederlandse kantorenmarkt Meer dynamiek op minder locaties 15 16 17 18 Waardegroei Topsegment + + + + Stationslocaties sterkste steden + + =/+ =/+ Overige stationslocaties
Nadere informatieKANTOREN NOORD-NEDERLAND Drenthe, Friesland en Groningen
Landelijke marktontwikkelingen Mede dankzij enkele grote transacties in diverse steden bereikte de opname van kantoorruimte de eerste maanden van 2012 een (onverwacht) hoog niveau. Deze goede start zette
Nadere informatieMidden-Nederland REGIONALE MARKTONTWIKKELINGEN KANTORENMARKT. Marktstructuur. Vraag. Aanbod
REGIONALE MARKTONTWIKKELINGEN KANTORENMARKT Midden-Nederland Marktstructuur Voorraad kantoorruimte in Midden-Nederland (*1. m²) 42.674 95 6.46 Overig Nederland In de regio Midden-Nederland ligt circa 14%
Nadere informatiePresentatie. Nederlandse Vereniging Bouw Kostendeskundigen. Zeist. 26 mei 2011
Presentatie Nederlandse Vereniging Bouw Kostendeskundigen Zeist 26 mei 2011 1930 1970 Veilingen, taxaties & schaderegeling 1990 1997 Specialisatie & Focus 1970 1980 Expansie 1997-2007 Diversificatie 1980
Nadere informatieSectorrapport Winkelmarkt VOORJAARS UPDATE 2017
Sectorrapport Winkelmarkt VOORJAARS UPDATE 2017 32 SPF Nederlandse Sectorrapport Slagersbedrijven Vastgoedmarkt Winkelmarkt 2017 Voorjaarsupdate Stand van zaken GEBRUIKERSMARKT Consumenten besteden meer,
Nadere informatieVoorjaarsprognoses : Europees herstel houdt aan ondanks nieuwe risico's
IP/11/565 Brussel, 13 mei 2011 Voorjaarsprognoses 2011-2012: Europees herstel houdt aan ondanks nieuwe risico's Het geleidelijke herstel van de EU-economie zet door, zo blijkt uit de vooruitzichten voor
Nadere informatieDOUBLEDIVIDEND OUTLOOK 2015 KWALITEIT ONAFHANKELIJK BETROKKEN
DOUBLEDIVIDEND OUTLOOK 2015 KWALITEIT ONAFHANKELIJK BETROKKEN DECEMBER 2014 1. Economie VS blijg anker Het IMF verwacht een wereldwijde economische groei van 3,8% in 2015 Met een verwachte economische
Nadere informatieSectorrapport Woningmarkt VOORJAARS UPDATE 2017
Sectorrapport Woningmarkt VOORJAARS UPDATE 2017 40 SPF Nederlandse Sectorrapport Slagersbedrijven Vastgoedmarkt Kantorenmarkt 2017 Voorjaarsupdate Stand van zaken GEBRUIKERSMARKT Stijging transacties en
Nadere informatieZuidwest-Nederland REGIONALE MARKTONTWIKKELINGEN KANTORENMARKT. Marktstructuur. Vraag. Aanbod
REGIONALE MARKTONTWIKKELINGEN KANTORENMARKT Zuidwest-Nederland Marktstructuur Voorraad kantoorruimte in Zuidwest-Nederland (*1. m²) 35.536 13.629 459 Overig Nederland In Zuidwest-Nederland ligt circa 29%
Nadere informatieBron: Kees Hummel in opdracht van Kroonenberg Groep. Special huurprijzen winkelmarkt 2016
Bron: Kees Hummel in opdracht van Kroonenberg Groep Special huurprijzen winkelmarkt 2016 Normalisatie van winkelhuren biedt retailers perspectief De winkelhuurprijzen zijn in tweederde van de door JLL
Nadere informatieOutlook 2014-2015. De Nederlandse kantorenmarkt maart 2014. Focus in beleggingsstrategie
Outlook 2014-2015 De Nederlandse kantorenmarkt maart 2014 Van een generiek herstel op de kantorenmarkt is nog geen sprake. Toch zien we het aantal beleggingstransacties toenemen, zowel aan de onderkant,
Nadere informatieWoningmarkt na de crisis. Henk Jagersma, Directievoorzitter Syntrus Achmea Real Estate & Finance
Woningmarkt na de crisis Henk Jagersma, Directievoorzitter Syntrus Achmea Real Estate & Finance 1 Waar staan we met Nederland na de crisis? Nederlandse economie is er heel voorzichtig weer bovenop aan
Nadere informatieZuid-Nederland REGIONALE MARKTONTWIKKELINGEN KANTORENMARKT. Marktstructuur. Vraag. Aanbod
REGIONALE MARKTONTWIKKELINGEN KANTORENMARKT Zuid-Nederland Marktstructuur Voorraad kantoorruimte in Zuid-Nederland (*1. m²) 42.2 2.15 5.518 Overig Nederland Het totale oppervlak aan kantoormeters in en
Nadere informatieWoningmarkt NL 2018 kwartaal 2
Woningmarkt NL 218 kwartaal 2 In het tweede kwartaal van 218 werden volgens het CBS/Kadaster 52.93 woningen verkocht. Dat is 9,3% minder dan in het tweede kwartaal van 217 en 1,6% meer dan in het eerste
Nadere informatieHalfjaarverslag Woningen Winkels Kantoren Bedrijfsruimten
Halfjaarverslag 2012 Woningen Winkels Kantoren Bedrijfsruimten Van en voor pensioenfondsen Altera Vastgoed is een gewild beleggingsproduct voor pensioenfondsen die een belang wensen in Nederlands niet-beursgenoteerd
Nadere informatiekantorenmarkt zuidwest-nederland Zuid-Holland en Zeeland
Landelijke marktontwikkelingen Mede dankzij enkele grote transacties in diverse steden bereikte de opname van kantoorruimte de eerste maanden van 2012 een (onverwacht) hoog niveau. Deze goede start zette
Nadere informatie27 april 2010 Emerging Markets Monthly Report
27 april 2010 Emerging Markets Monthly Report Door Wim-Hein Pals, Head Robeco Emerging Markets Equities Vanwege hogere economische groei en sterkere financiële balansen, zijn de opkomende markten aantrekkelijker
Nadere informatieCushman & Wakefield. Jan-Willem Bastijn, Managing Partner. Vastgoedmarkt Trends Congres. Santpoort, 20 april 2010
Cushman & Wakefield Jan-Willem Bastijn, Managing Partner Vastgoedmarkt Trends Congres Santpoort, 20 april 2010 INHOUD 1. State of the world 2. State of Europe 3. State of the nation 4. Veranderende fundamenten
Nadere informatieFlevoland, Noord-Holland en Utrecht. Landelijke marktontwikkelingen
Landelijke marktontwikkelingen Veel consumenten nemen een afwachtende houding aan. De economische vooruitzichten zijn immers niet goed en de dalende koopkracht zorgt ervoor dat klanten alleen maar langer
Nadere informatieDe Nederlandse markt voor beleggen in woninghypotheken
De Nederlandse markt voor beleggen in woninghypotheken De Nederlandse hypotheekmarkt is structureel aan het veranderen. De traditionele aanbieders hebben in de afgelopen tijd stap voor stap plaats gemaakt
Nadere informatieFlevoland, Noord-Holland en Utrecht. Landelijke marktontwikkelingen
Landelijke marktontwikkelingen Mede dankzij enkele grote transacties in diverse steden bereikte de opname van kantoorruimte de eerste maanden van 2012 een (onverwacht) hoog niveau. Deze goede start zette
Nadere informatieKantorenmarkt Nederland 4e kwartaal 2018
Opname De opname in het vierde kwartaal van 218 bedroeg circa 44. m², dit is vrijwel gelijk aan het derde kwartaal (49. m²). Ten opzichte van het vierde kwartaal in 217 lag de opname zo n 19% lager. Gemeten
Nadere informatiekantorenmarkt zuid-nederland Noord-Brabant en Limburg
Landelijke marktontwikkelingen Mede dankzij enkele grote transacties in diverse steden bereikte de opname van kantoorruimte de eerste maanden van 2012 een (onverwacht) hoog niveau. Deze goede start zette
Nadere informatieRabobank boekt 2,0 miljard euro nettowinst in 2013
Persbericht 27 februari 2014 Rabobank boekt 2,0 miljard euro nettowinst in 2013 De Rabobank Groep boekte in 2013 een nettowinst van 2.012 miljoen euro. Dit is 46 miljoen euro of 2% minder dan in 2012.
Nadere informatieNoordwest-Nederland REGIONALE MARKTONTWIKKELINGEN KANTORENMARKT. Marktstructuur. Vraag. Aanbod
REGIONALE MARKTONTWIKKELINGEN KANTORENMARKT Noordwest- Marktstructuur Voorraad kantoorruimte in Noordwest- (*1. m²) 38.116 11.59 Overig In Noordwest- ligt circa 23% van de landelijke kantorenvoorraad.
Nadere informatiePOLEN BELGIË LUXEMBURG FRANKRIJK GRENZEN VERLEGGEN
BELGIË POLEN FRANKRIJK LUXEMBURG GRENZEN VERLEGGEN JAARVERSLAG 2017 I. KANTOORMARKT IN BELGIË A. BRUSSEL MARKTANALYSE : BELGIË 2017 was een boeiend en cruciaal jaar voor de Brusselse kantoormarkt. Als
Nadere informatieWoningmarkt landelijk 2018 (KW3)
In het derde kwartaal van 218 werden volgens het CBS/Kadaster 56.921 woningen verkocht. Dat is 7,3% minder dan in het derde kwartaal van 217 en 7,5% meer dan in het tweede kwartaal van 218. De verkoop
Nadere informatieDe toekomstbestendigheid van de vastgoedallocatie in de portefeuille IVBN / VBA / IPD vastgoedcongres, 1 oktober 2013, Nyenrode
De toekomstbestendigheid van de vastgoedallocatie in de portefeuille IVBN / VBA / IPD vastgoedcongres, 1 oktober 2013, Nyenrode Drs. ing. Norbert Bol Drs. Tjeerd Tromp Agenda 2 Introductie onderzoek Norbert
Nadere informatieTerugblik. Maandbericht april 2018
Maandbericht april 2018 Terugblik Aandelenbeurzen lopen in april groot deel van verlies in De keuzes die we voor u maakten in de portefeuilles - we zijn overwogen in aandelen en vastgoed ten koste van
Nadere informatieEconomische najaarsprognoses 2013: geleidelijk herstel, externe risico's
EUROPESE COMMISSIE PERSBERICHT Brussel, 5 november 2013 Economische najaarsprognoses 2013: geleidelijk herstel, externe risico's In de afgelopen maanden zijn er een aantal bemoedigende signalen geweest
Nadere informatieNoord-Nederland REGIONALE MARKTONTWIKKELINGEN KANTORENMARKT. Marktstructuur. Vraag. Aanbod
REGIONALE MARKTONTWIKKELINGEN KANTORENMARKT Noord-Nederland Marktstructuur Voorraad kantoorruimte in Noord-Nederland (*1. m²) 46.787 643 973 1.222 Drenthe Friesland Groningen Overig Nederland De drie noordelijke
Nadere informatieNog geen perspectief voor vastgoedmarkten
Kwartaalbericht Vastgoed ING Economisch Bureau Nog geen perspectief voor vastgoedmarkten Naar verwachting zullen in 2012 de beleggingsvolumes van commercieel vastgoed die van 2011 evenaren. In het 1 e
Nadere informatieDe zekerheid van supermarkten
De zekerheid van supermarkten Onderzoek naar de kenmerken van supermarktbeleggingen www.dtz.nl www.dtz.com Supermarktbeleggingen: een veilige haven Schaarse locaties Zeker in tijden van economische onzekerheid
Nadere informatieSectorrapport Kantorenmarkt VOORJAARS UPDATE 2017
Sectorrapport Kantorenmarkt VOORJAARS UPDATE 2017 16 Nederlandse Sectorrapport Vastgoedmarkt Kantorenmarkt 2017 Voorjaarsupdate Stand van zaken GEBRUIKERSMARKT Opname kantorenmarkt neemt toe: Sinds 2015
Nadere informatieMacro-economische Ontwikkelingen
Macro-economische Ontwikkelingen e kwartaal 1 Bijlage II Onderdeel Economische groei Inflatie Producentenvertrouwen Consumptie Omzet detailhandel Consumentenvertrouwen Hypotheken Hypotheek- en kapitaalmarktrente
Nadere informatiewinkelruimte oost-nederland Overijssel en Gelderland
Landelijke marktontwikkelingen Veel consumenten nemen een afwachtende houding aan. De economische vooruitzichten zijn immers niet goed en de dalende koopkracht zorgt ervoor dat klanten alleen maar langer
Nadere informatieigg bouweconomie marktanalyse
igg bouweconomie marktanalyse indices en prognoses kwartaalbericht, - Het herstel van de bouwmarkt krijgt steeds duidelijker vormen. Na een periode van circa zeven jaar waarin de prijzen eigenlijk continu
Nadere informatieRegio Amsterdam. Kantorenvisie. Januari 2011 Beukenhorst, Hoofddorp. Lichte stijging opnameniveau 2010
Research Kantorenvisie Regio Amsterdam Januari 2011 Beukenhorst, Hoofddorp Lichte stijging opnameniveau De totale opname van kantoorruimte in de regio Amsterdam in bedraagt 268.317 m², hetgeen een lichte
Nadere informatieHalfjaar verslag.
Halfjaar verslag 2018 www.alteravastgoed.nl Inhoudsopgave Inhoudsopgave Institutioneel beleggen in Nederlands vastgoed 3 Resultaten eerste halfjaar 2018 4 Woningen 5 Portefeuille ontwikkelingen 6 Resultaten
Nadere informatieKantorenmarkt Rotterdam
Kantorenmarkt Rotterdam 1 e halfjaar 2015 Kantorenmarkt Rotterdam De gemeente Rotterdam telt circa 625.000 inwoners en 314.120 banen, verdeeld over 25.220 vestigingen (bron: Lisa). De kantorenvoorraad
Nadere informatieKANTORENVISIE REGIO AMSTERDAM JANUARI 2012
Amsterdam Zuidoost Daling opnameniveau 2011 Aanbod en leegstand Huurprijzen verder onder druk Beleggingsmarkt; Afname transactievolume Toekomstverwachting Deelgebieden Regio Amsterdam Onze jaarlijkse kantorenvisie
Nadere informatieRenpart Klassiek Vastgoed IV N.V.
Halfjaarverslag 2007 Voor úw rendement VERSLAG VAN DE DIRECTIE Geachte aandeelhouder, Hierbij bieden wij u het verslag aan over het eerste halfjaar van 2007. In dit geconsolideerde verslag zijn de activa,
Nadere informatieAtradius Landenrapport
Atradius Landenrapport Nederland November 214 Overzicht Algemene informatie Belangrijkste sectoren (213, % van bbp) Hoofdstad: Amsterdam Diensten: 72% Regeringsvorm: Constitutionele monarchie Industrie:
Nadere informatieDe Nederlandse markt voor zorgvastgoed
De Nederlandse markt voor zorgvastgoed Voor het investeren in zorgvastgoed staan de meeste seinen op groen. De vergrijzing en de marktwerking in de zorg zorgen voor een structurele verbetering van het
Nadere informatiewinkelruimte zuidwest-nederland Zuid-Holland en Zeeland
Landelijke marktontwikkelingen Veel consumenten nemen een afwachtende houding aan. De economische vooruitzichten zijn immers niet goed en de dalende koopkracht zorgt ervoor dat klanten alleen maar langer
Nadere informatieSECTORRAPPORT WONINGMARKT
SECTORRAPPORT WONINGMARKT AUGUSTUS 2017 www.colliers.nl 28 VRAAG Aantal woningtransacties neemt toe: Het aantal woningtransacties bevindt zich mede als gevolg van de zeer lage hypotheekrentes op recordhoogte.
Nadere informatieNederlandse markt voor Bedrijfsruimte 3. Prijzen van bedrijfsruimte
September 212 Inhoud 1. Opname van 2. Aanbod van Stand van zaken Nederlandse markt voor Bedrijfsruimte 3. Prijzen van 4. Beleggingen in Colofon Samenstelling Drs. G. Raven Bron gegevens NVM Data & Research,
Nadere informatieNederlandse markt voor Bedrijfsruimte
Maart 213 Inhoud 1. Opname van 2. Aanbod van Stand van zaken Nederlandse markt voor Bedrijfsruimte 3. Prijzen van 4. Beleggingen in Colofon Samenstelling Drs. G. Raven Bron gegevens NVM Data & Research,
Nadere informatieDe woning(beleggings)markt in beeld 2016
Research A Capital Value production De woning(beleggings)markt in beeld 2016 Samenvatting Ondanks de grote vraag krimpt de voorraad huurwoningen als er geen verdere maatregelen worden genomen. Er wordt
Nadere informatieRegio Amsterdam. Kantorenvisie. Januari 2010. Amstelveen. 40% minder opname kantoorruimte. Grootste transacties. 40% minder opname kantoorruimte
Research Kantorenvisie Regio Amsterdam Januari 2010 40% minder opname kantoorruimte De negatieve economische ontwikkelingen in Nederland in 2009 hebben bijgedragen aan een terugval in de opname van kantoorruimte
Nadere informatiePers- en analistenmeeting. Halfjaarcijfers 2013
Pers- en analistenmeeting Halfjaarcijfers 2013 1 AGENDA 1 Beschrijving van de portefeuille 2 Belangrijke gebeurtenissen van 2013 3 Financiële resultaten per 30.06.2013 4 Vastgoedmarkt 5 Vooruitzichten
Nadere informatieOutlook 2015-2018. Beleggen in internationaal vastgoed
Outlook 2015-2018 Beleggen in internationaal vastgoed Inhoudsopgave Inleiding 05 De Duitse winkelmarkt 09 De Duitse woningmarkt 19 De Franse winkelmarkt 29 De Amerikaanse vastgoedmarkt 39 De Chinese vastgoedmarkt
Nadere informatieKantorenmarkt Zuid-Nederland (9M 2018)
De regio Zuid-Nederland telt circa 4.3.5 inwoners en heeft 1.953.88 arbeidsplaatsen, verdeeld over 349.85 vestigingen (Bronnen: CBS en Lisa). De regio bestaat uit de provincies Limburg, Noord- Brabant
Nadere informatieNederlandse winkelmarkt
April 213 Inhoud 1. Opname van 2. Aanbod van Stand van zaken Nederlandse winkelmarkt 3. Prijzen van 4. Beleggingen in Colofon Samenstelling Drs. G.Raven Bron gegevens NVM Data & Research, Nieuwegein Vormgeving
Nadere informatieInternationale varkensvleesmarkt 2012-2013
Internationale varkensvleesmarkt 212-213 In december 212 vond de jaarlijkse conferentie van de GIRA Meat Club plaats. GIRA is een marktonderzoeksbureau, dat aan het einde van elk jaar een inschatting maakt
Nadere informatieOntwikkelingen in de Nederlandse vastgoedmarkt
Ontwikkelingen in de Nederlandse vastgoedmarkt relatie tussen markt en waarde (deel 2) Maarten Donkers November 2017 C1i De kantoren-en bedrijfsruimtemarkt Bedrijventerreinen voorraad Bedrijventerreinenvoorraad
Nadere informatieOutlook 2015-2016 Beleggen in internationaal vastgoed
Outlook 2015-2016 Beleggen in internationaal vastgoed Inhoudsopgave Inhoudsopgave 3 1 Outlook internationaal: Economie en vastgoed 5 2 Trends in vastgoedbeleggingen 11 2.1 De Duitse winkel- en woningmarkt
Nadere informatieBIJLAGE. Samenvatting trends kantorenmarkt 2012
BIJLAGE Samenvatting trends kantorenmarkt 2012 Opname en aanbod redelijk stabiel De opname van kantoren in 2011 is redelijk vergelijkbaar met de twee jaren daarvoor. In totaal werd 1,25 miljoen m² opgenomen;
Nadere informatieDe Nederlandse woningmarkt
De Nederlandse woningmarkt Outlook Nederlandse woningmarkt Afnemende beschikbaarheid in het core segment, toch volop kansen 15 16 17 18 Waardegroei Grote steden Noordvleugel + + + + Overig Noordvleugel
Nadere informatieDrenthe, Friesland en Groningen. Landelijke marktontwikkelingen
Landelijke marktontwikkelingen Veel consumenten nemen een afwachtende houding aan. De economische vooruitzichten zijn immers niet goed en de dalende koopkracht zorgt ervoor dat klanten alleen maar langer
Nadere informatieHalfjaarverslag 2016
Halfjaarverslag 2016 Institutioneel beleggen in Nederlands vastgoed Altera Vastgoed is een Nederlands niet-beursgenoteerd vastgoedfonds voor institutionele beleggers, dat opereert onder een AIFM vergunning.
Nadere informatieNEDERLANDSE MARKT VOOR BEDRIJFSRUIMTE
Maart 214 Inhoud 1. Opname van 2. Aanbod van STAND VAN ZAKEN NEDERLANDSE MARKT VOOR BEDRIJFSRUIMTE 3. Prijzen van 4. Beleggingen in Colofon Samenstelling Drs. G.A. Raven Bron gegevens NVM Data & Research,
Nadere informatieSECTORRAPPORT BEDRIJFSRUIMTE EN LOGISTIEKE MARKT
SECTORRAPPORT BEDRIJFSRUIMTE EN LOGISTIEKE MARKT UPDATE NOVEMBER 2017 www.colliers.nl 16 BEDRIJFSRUIMTEMARKT VRAAG Gebruikers van bedrijfsruimten stellen hogere eisen aan het vastgoed: gebruikers besteden
Nadere informatieToerisme in perspectief. NBTC Holland Marketing Afdeling Onderzoek
Toerisme in perspectief NBTC Holland Marketing Afdeling Onderzoek Inleiding In dit rapport wordt op hoofdlijnen een beeld geschetst van trends en ontwikkelingen in het (internationaal) toerisme en de factoren
Nadere informatieWoningportefeuille Altera bereikt 2 miljard in 2019
Woningportefeuille Altera bereikt 2 miljard in 2019 Beleggingen Premium Wessels en Jaap van der Bijl Erwin Ruim 2 jaar is Jaap van der Bijl (58) ceo van Altera, het niet beursgenoteerde vastgoedfonds voor
Nadere informatieBouwprognoses Bouwkennis Businessclub 2 november 2017 Dr Walter J.J. Manshanden Olaf Koops
Bouwprognoses 2017-2022 Bouwkennis Businessclub 2 november 2017 Dr Walter J.J. Manshanden Olaf Koops Bouwprognoses 2017-2022 Internationale conjunctuur; positief sentiment Het sentiment is gedraaid Wereldeconomie
Nadere informatieBedrijfsruimtemarkt zuid-nederland Limburg en Noord-Brabant
Landelijke marktontwikkelingen Na een korte opleving in 2011 viel de opname van bedrijfsruimte in 2012 opnieuw terug. Tegen de verwachting in bleef het aanbod echter redelijk stabiel. Wel wordt een steeds
Nadere informatieSamenvatting UWV Arbeidsmarktprognose Met een doorkijk naar 2018
Samenvatting UWV Arbeidsmarktprognose 2013-2014 Met een doorkijk naar 2018 Samenvatting UWV Arbeidsmarktprognose 2013-2014 Een belangrijke taak van UWV is het bij elkaar brengen van vraag en aanbod op
Nadere informatieWoningmarkt Nederland 4e kwartaal 2018
In het vierde kwartaal van 218 werden volgens het CBS/Kadaster 56.535 woningen verkocht. Dat is 14,6% minder dan in het vierde kwartaal van 217 en,7% minder dan in het derde kwartaal van 218. De verkoop
Nadere informatieWinkelruimtemarkt Nederland 4e kwartaal 2018
De omzet (ongecorrigeerd) van de detailhandel is in het vierde kwartaal met 3,4% gestegen ten opzichte van het voorgaande jaar. De volumes stegen met 2,5%. De omzet van de food winkels steeg met 3,3%.
Nadere informatieVastgoed wankelt. Kwartaalbericht Vastgoed ING Economisch Bureau. _ Bedrijfsruimten _ Kantoren _ Winkels. Winkels
Kwartaalbericht Vastgoed ING Economisch Bureau Vastgoed wankelt De ingezette trend van dalende beleggingsvolumes zet zich in 2009 voort. Gebruikersmarkten krijgen door de recessie te maken met een afnemende
Nadere informatieMemo. Algemeen. jm.van.geet@mvgm.nl. Marktontwikkelingen rapportage
Aan Memo Behandeld door MVGM Vastgoedtaxaties / +31(0)33 464 02 97 E-mail jm.van.geet@mvgm.nl Datum Kwartaal 3 van 2011 Stationsplein 121 Postbus 442 3800 AK Amersfoort T +31(0)33 464 02 97 F +31(0)33
Nadere informatieGemengde verwachtingen institutionele beleggers over vastgoed
Centraal Bureau voor de Statistiek Divisie Macro-economische Statistieken en Publicaties 3 november 24 Gemengde verwachtingen institutionele beleggers over vastgoed Drs. J.L. Gebraad De Stichting Leerstoel
Nadere informatieMARKTUPDATE BELEGGINGSTRANSACTIES
MARKTUPDATE BELEGGINGSTRANSACTIES 2015 Introductie Met gepaste trots voorzien wij u bij deze van onze nieuwste marktupdate over de Nederlandse vastgoedbeleggingsmarkt. Wij geven u op deze manier graag
Nadere informatieDe Nederlandse Kantorenmarkt medio 2013
De Nederlandse Kantorenmarkt medio 2013 Economische indicatoren (in %) 2010 2011 2012 2013* 2014* Economische groei 1,7 1,0-1,2-1,25 0,75 Werkloosheid 5,5 5,4 6,4 8,5 9,25 nflatie 1,3 2,3 2,5 2,8 2,0 *
Nadere informatieAfter the crunch. Bouwsociëteit Midden Holland. De gevolgen van de (krediet-)crisis voor de Vastgoedmarkt. Jan Fokkema directeur NEPROM 10 juni 2009
After the crunch De gevolgen van de (krediet-)crisis voor de Vastgoedmarkt Bouwsociëteit Midden Holland Jan Fokkema directeur NEPROM 10 juni 2009 Inhoud presentatie (Structurele) gevolgen (krediet-)crisis
Nadere informatieBeleggen in 2013. Maar hoe moet de gemiddelde belegger daar nou mee omgaan?
Beleggen in 2013 1. Op 18 december publiceerden wij een gedachtewisseling over beleggen in 2013. Op basis hiervan hebben wij in ons team onze visie op beleggen voor het nieuwe jaar opgesteld. De Andreas
Nadere informatie