Nul-op-de-meter - wat betekent dat voor de woningcorporatie?
|
|
- Samuël Molenaar
- 8 jaren geleden
- Aantal bezoeken:
Transcriptie
1 Nul-op-de-meter - wat betekent dat voor de woningcorporatie? Nul-op-de-meter is hot. Er wordt veel over gepraat. De Stroomversnelling is aan een tweede ronde prototypes toe voor renovatie van grondgebonden woningen. Ook is een start gemaakt met de prototyping van woningen in hoogbouwcomplexen. Voor nieuwbouw van grondgebonden woningen zijn er al verschillende concepten volgens dit principe op de markt. Wat is nul-op-de-meter? Bij een nul-op-de-meter-woning zijn de in- en uitgaande energiestromen voor gebouwgebonden energie (ruimteverwarming, -koeling, warm tapwater gebruik) en het gebruik van huishoudelijke apparatuur (inclusief verlichting) op jaarbasis per saldo nul, onder standaard klimaatcondities zoals die gelden in Nederland en bij standaard gebruik van de woning, zoals vastgelegd in de ontwerpuitgangspunten onderbouwd door Nederlands normen. Er wordt dus niet meer energie verbruikt, dan er wordt opgewekt. Hierdoor is de energierekening nihil. Een woningconcept volgens het nul-op-de-meter principe heeft een zeer lage warmtevraag door goede isolatie. De energie die nodig is voor verwarming, warm tapwater en apparaten wordt door de woning zelf opgewekt. Nul-op-de-meter is toepasbaar voor nieuwbouw en renovatie. Het succesvol doorontwikkelen en toepassen van woningen die nul-op-de-meter zijn vraagt wat van de woningcorporaties. In dit artikel geven wij inzicht in wat het betekent voor de organisatie. Grootschalig renoveren naar nul-op-de-meter is de aanleiding. We raken daarbij onderwerpen die breder van belang zijn voor het omgaan met uitdagingen die de veranderende wereld ons brengt. Dit stuk is in eerste instantie bedoeld voor mensen die bij woningcorporaties werken. Maar ook andere partijen als bewoners, gemeente en aanbieders hebben veel aan deze inzichten. Ze kunnen het perspectief en de uitdagingen van woningcorporaties beter begrijpen en kunnen elkaar faciliteren bij het realiseren van nieuwe oplossingen en werkwijzen. We gaan achtereenvolgens in op het perspectief van nul-op-de-meter voor woningcorporaties en hun huurders. We maken een vertaling naar wat het betekent voor de corporaties als organisatie, verhuurder en opdrachtgever. We gaan vervolgens in op een aantal dilemma s en uitdagingen waar woningcorporaties mee te maken hebben en tenslotte geven we een aantal suggesties hoe je als woningcorporatie een dergelijke ontwikkeling in gang kan zetten. Voordat we echt beginnen is het belangrijk te zeggen dat er niet één woningcorporatie is. Het zijn allemaal verschillende organisaties met een eigen ontstaansgeschiedenis, context en een eigen DNA. Het is dus geen one-size-fits-all dat we bieden en niet elke corporatie vult zaken op dezelfde manier in en volgens dezelfde route.
2 Het perspectief van nul-op-de-meter Het nul-op-de-meter principe is ontstaan in Apeldoorn. Al enige tijd was Energiesprong bezig met experimenten voor grootschalige energiebesparing in bestaande woningen. In de eerste experimenten in Krimpen aan den IJssel, Leeuwarden en Zwolle zijn concepten ontwikkeld voor hoogwaardige renovaties met grote energiebesparing ten opzichte van de huidige situatie van 45% tot 80%. In het experiment in Apeldoorn zaten corporatie en bewoners al vroeg met elkaar aan tafel in een co-creatieproces. Bewoners vroegen om gegarandeerde woonlasten (huur en energie). De corporatie vroeg om een sluitende business case. Kan het geld beschikbaar gemaakt worden voor deze investering? Kan dit gefinancierd worden uit een bestaande of nieuwe kasstroom? Is deze investering de moeite waard? De randvoorwaarden van deze bewoners en corporatie vormen de basis voor het nul-op-de-meter principe. Het perspectief: rendabel sociaal wonen. En de woning levert evenveel energie zelf op dan dat ze verbruikt. Als dat niet duurzaam is! Om dit perspectief mogelijk te maken zijn een aantal ontwikkelingen gaande op landelijk niveau. Veel daarvan is ondergebracht in De Stroomversnelling ( De wetgeving (Elektriciteitswet en Burgerlijk wetboek 7) wordt aangepast zodat woningcorporaties energiekosten in rekening kunnen brengen. Dit heeft gevolgen voor de financierbaarheid doordat woningcorporaties additionele kasstromen kunnen genereren. Via de WSW geld lenen is voor corporaties het meest aantrekkelijk vanwege de gunstige rente. WSW kijkt in de actuele situatie naar de schuldpositie van corporaties als geheel. Bij een nul-op-de-meter renovatie neemt de schuld per woning gemiddeld toe; en de waarde niet onmiddellijk navenant. Hoe bezwaarlijk dat gegeven is om op grote schaal aan de slag te gaan, is nog niet duidelijk: het hangt af van de aantallen woningen, bedragen per woning en de bestaande schuldpositie van corporaties. Er wordt op landelijke niveau gesproken met de WSW. Door ervaring en kennis op te doen met onderwerpen als het vormgeven van prestatiegaranties voor bewoners en het verstrekken van vergunningen voor nieuwe woningconcepten worden randvoorwaarden gecreëerd voor de toepassing van nul-op-demeter. De 18 meest voorkomende woningtypologieën in Nederland zijn in kaart gebracht. Door uit te gaan van grotere schaal en industrialisatie kunnen producten in een innovatieproces worden ontwikkeld, getest en geoptimaliseerd. Dit leidt tot een verlaging van de kosten per woning. Grotere schaal en industrialisatie betekent overigens niet dat alle woningen precies hetzelfde worden. Op conceptniveau is er sprake van standaardisatie, maar binnen elke concept zal ruimte zijn voor individuele aanpassing. Verschillende aanbieders zullen ook elk met een eigen concept komen, die zich op verschillende punten onderscheiden. Prijs of individuele aanpasbaarheid kunnen dergelijke punten zijn. Wat betekent dat voor de woningcorporatie? Woningcorporaties die nul-op-de-meter woningen hebben innen zowel huur als geld voor de energievoorziening van de woning. Hiervoor zijn afspraken gemaakt met huurders. Woningcorporatie geven garanties op woon- en energieprestaties van hun woningen. Ze vragen ook van aanbieders (fabrikanten) garantie op het opgeleverde product. Aangezien de verantwoordelijkheid voor het ontwerp en de bouw volledig bij hen ligt kunnen ze die garantie geven. Bij een renovatie of een andere opgave legt de corporatie een functionele vraag neer bij de
3 fabrikant en bemoeit zich niet met de invulling daarvan. Hierbij hoort ook het onderhoud van de woning. De corporatie of fabrikant houdt de prestaties gedurende de oplevering en de gebruiksperiode bij (monitoring). Hoe dit bij gehouden wordt, wat gemeten wordt en wat de prestaties moeten zijn hebben fabrikanten en de corporatie met elkaar afgesproken. Op termijn zullen meerdere aanbieders meerdere concepten hebben ontwikkeld voor de meest voorkomende woningtypologieën in Nederland. Deze kunnen dan als het ware direct uit het schap worden gekocht en ingepast in een bepaalde specifieke opgave voor een wijk. Op dit moment zijn die concepten er nog niet en is het nodig om transparante en op innovatie gerichte vraag-aanbod processen toe te passen. Voorbeelden daarvan zijn ontwikkeld in de Slim & Snel experimenten van Energiesprong. Innovatie gerichte vraag-aanbod processen starten met de keuze van marktpartijen waarmee je een opgave wilt invullen. Deze partijen zijn meestal consortia van bijvoorbeeld installatiebedrijf, aannemer, architect en energiebedrijf. Vervolgens ga je samen een innovatieproces in waar één of meer (woning)concepten worden ontwikkeld. Bij voorkeur ontwikkelen meerdere consortia in concurrentie elk een eigen concept. De corporatie maakt vervolgens een keuze uit de concepten. Deze processen verschillen van meer traditionele vormen zoals de aanbestedings- en selectieprocessen. Kenmerkend is dat aan het begin geen uitgewerkt programma van eisen of bestek wordt gepresenteerd aan de consortia. De corporatie geeft aan wat zij minimaal wil en wat zij echt niet wil. Dit past bij wijze van spreken op één A4tje. Ook wordt het budget vanaf het begin kenbaar gemaakt. De opgave wordt samen met de marktpartijen ontwikkeld: in dialoog kom je erachter wat allemaal kan en wat de consequenties zijn van sommige keuzes. Hierdoor ontstaat ruimte om alle partijen vanuit hun eigen expertise bij te laten dragen. De uiteindelijke oplossingen worden door de aanbieders in concurrentie ontwikkeld. Dit gebeurt in een transparant proces, waarbij kennisdeling essentieel is. Een veelgehoorde reactie is dat deze processen onevenredig veel tijd in beslag nemen. In het experimentenprogramma Slim en Snel zijn fundamentele principes en werkwijzen ontwikkeld die ook op een verkorte wijze kunnen worden ingevuld. Afhankelijk van de aard van de opgave, bestaande relaties met fabrikanten/bouwpartijen en innovatie ambitie. Zo is een variant in zes weken uitgevoerd met drie aanbieders. Steeds gaat het er om hoe het beste concept tot stand kan komen. Ontwikkelingen, dilemma s en uitdagingen Relatie met bewoners De 70% van de bewoners die wettelijk moet instemmen met een grote renovatie wordt als een blok aan het been gezien en leidt tot terughoudendheid. Veel woningcorporaties pakken woningen het liefst aan bij mutatie in plaats van in bewoonde staat. In sommige steden is de relatie tussen corporaties en huurder heel slecht. De communicatie met bewoners wordt als moeilijk omschreven. Een aantal medewerkers van woningcorporaties is huiverig als we spreken over de mogelijkheid van het geven van garanties aan huurders. Aan de andere kant vertellen ook projectleiders met trots dat ze via campagnes en participatieprocessen tot instemming van 90% van de bewoners komen. We zien een omslag ontstaan in het omgaan met bewoners. Zowel in de Stroomversnelling als bijvoorbeeld in de ervaringen van Wonen Breburg uit Tilburg zien we dat het bij bewoners gaat leven als ze het zien. Er wordt heel enthousiast gereageerd op modelwoningen en prototypes. Tevreden bewoners maken ook anderen nieuwsgierig en enthousiast. We zien nu al huurders die zelf vragen om een nul-op-de-meter renovatie.
4 Een veranderende kijk op voorraadbeleid Strategisch voorraadbeleid zal tegen het licht van nul-op-de-meter veranderen. Nul-op-de-meter renovatie is heel iets anders dan regulier groot onderhoud of een renovatie naar label B. Het gaat om relatief grote investeringen in bestaande bouw. De investeringen in deze woningen concurreren met andere investeringsprojecten. Woningcorporaties vragen zich af voor welk bezit ze nul-op-de-meter het beste kunnen inzetten. We zien dat de volgende overwegingen tot een keuze leiden: Wat wil je met een complex? Welke voorraad wil je de komende 50 jaar nog met plezier verhuren? Eén van de Hoogspringers deelnemers vroeg zich af: Wanneer gaan we groot denken over onze voorraad? Niet woningen per jaar aanpakken, dan komen we er niet met al die energieslurpers die er staan! Verschuivingen in rollen en verantwoordelijkheden Veel verantwoordelijkheden over ontwerp, bouw en onderhoud schuiven naar het bouwconsortium (als gevolg van nul-op-de-meter, maar ook door andere ontwikkelingen). Dit terwijl woningcorporaties veel technische mensen in dienst hebben. Dit heeft ongetwijfeld consequenties voor de organisatie en de mensen die er zullen werken. Hoe ziet de woningcorporatie van de toekomst er uit? Welke mensen met welke competenties zullen daar werken? Voor een aantal van de huidige medewerkers zullen werkzaamheden heel anders uit gaan zien of er zal misschien geen plek meer voor ze zijn binnen de corporaties. Dit leidt tot onzekerheid. Het uitbesteden van taken gaat steeds meer naar functioneel specificeren op basis van gewenste prestaties en resultaat. Dat betekent loslaten van de huidige rol in ontwerp- en bouwprocessen. Er is breed behoefte om traditionele aanbestedingsprocedures overboord te zetten. Er moet geïnnoveerd worden: meer kwaliteit voor minder geld. Maar hoe doen we dat? En met wie? Het wordt spannend gevonden om om te gaan met prestatiegaranties. Er is sprake van wantrouwen naar bouwers: komen ze hun afspraken wel na? Er is ook een gevoel van verantwoordelijkheid naar lokale bouwers: hoe kunnen we hen voldoende meenemen in deze ontwikkeling? Er is ook angst voor gebrek aan marktwerking, fraude en de publieke opinie hierover. Dit zit diep, tot en met de commissarissen van de corporaties. Woningcorporaties onder druk Niet alle corporaties zijn financieel gezond. Corporaties hebben de afgelopen jaren te kampen gehad met een aantal tegenvallers door investeringen in vastgoed. Daarnaast zijn er andere opgaven zoals de scheiding van wonen en zorg die invloed hebben op de inkomsten van de corporaties. De kasstroom staat onder druk door een aantal maatregelen vanuit de overheid zoals de vennootschapsbelasting en de verhuurdersheffing. Maatschappelijk gezien wordt het investeren in 'spannende projecten' met argusogen bekeken, de sector heeft reputatieschade geleden door falende toezichthouders en prestigeprojecten. Het voortbestaan van de woningcorporatie op de huidige wijze is niet vanzelfsprekend meer. Er vinden grote reorganisaties plaats en medewerkers van woningcorporaties worden ontslagen. Deze situatie leidt ertoe dat korte termijn financiële argumenten de boventoon voeren in de directiekamers. De toekomst van sociale huisvesting Breder zien we dat woonlasten voor bewoners toenemen en dat gemeentes en woningcorporaties zich zorgen maken of betaalbare woonlasten op termijn gegarandeerd kunnen worden. De vraag hoe wij als maatschappij op lange termijn sociale huisvesting in kunnen en willen vullen voelt als een enorme opgave. Fundamentele vragen worden gesteld: "Wie zijn we als corporatie? Voor wie zijn we?" "Wat is onze positie in de maatschappij?".
5 Innoverende organisaties in een veranderende wereld De wereld verandert. De diepe structurele veranderingen in de sociale woningmarkt, de bouwsector en de energiemarkt zijn ingrijpend. Veel bestaande organisaties zijn niet ingericht om naast het organiseren van hun kernactiviteiten (in dit geval het beheren van huurwoningen) ook wendbaar te zijn en zich aan te passen aan de veranderende wereld. We zien dat het moeilijk wordt gevonden om mensen in beweging te krijgen. Er is vaak een afstand tussen bestuur en werkvloer en tussen verschillende inhoudelijke domeinen zoals vastgoed en duurzaamheid. Afspraken die op bestuurlijk niveau worden gemaakt vinden soms moeilijk hun weg in de rest van de organisatie en vice versa. De eerste stappen naar nul-op-de-meter Ja, er zijn dilemma's en uitdagingen. Maar het perspectief is geweldig. Hoe kun je als woningcorporatie binnen of naast lopende zaken aan de slag gaan met nul-op-de-meter? De ervaringen van de woningcorporaties uit het project Hoogspringers inspireren ons tot een aantal tips: - Zoals eerder aangegeven, is een renovatie naar nul-op-de-meter geen standaardproject voor een corporatie. Het vraagt om een sterk commitment in alle lagen van de organisatie. - Wees bereid bestaande conventies los te laten. - Gun het jezelf om te experimenteren en te prototypen in plaats van het meteen op de rails te zetten. Ga dus aan de slag, want dan kom je de belangrijkste leermomenten tegen. Je kunt experimenteren in samenwerken, experimenteren in verduurzamen, experimenteren in vraagaanbod processen, experimenteren in manieren van communiceren. Maak duidelijk naar de medewerkers en betrokkenen dat het om een leerproces gaat en betrek hen daarbij. - Kies voor welke opgaven dit belangrijk is. Bijvoorbeeld als een bepaald deel van de voorraad nog heel lang in het bezit blijft is het handig om juist voor die voorraad toekomstbestendige oplossingen te ontwikkelen. - Zoek samenwerking met belanghebbenden in de omgeving zoals de gemeente, andere woningcorporaties, bewoners (eventueel via bewonersverenigingen) en fabrikanten. Afhankelijk van de opgave kan het ook interessant zijn om combinaties te maken met bijvoorbeeld onderwijs- of zorginstellingen. - Zoek de interactie met andere partijen die aan een soortgelijke opgave werken zodat je van elkaar kan leren en gemeenschappelijke obstakels gezamenlijk kan aanpakken. Bij Hoogspringers of Energiesprong vind je een netwerk van deze partijen. Bronnen / aanvullende informatie Dit artikel is geschreven op basis van ervaringen van Energiesprong in het project Hoogspringers en interviews met 25 deelnemers in verschillende steden. Petra Hofman, 13 april 2014
Nul-op-de-Meter. Waardevolle ontwikkeling voor ontwikkelaars. Stroomversnelling
Nul-op-de-Meter Waardevolle ontwikkeling voor ontwikkelaars Dr. Ivo J. Opstelten Lector Nieuwe Energie in de Stad Expert PIAF Wonen Hogeschool Utrecht Stroomversnelling Wat betekend COP21/Parijs voor Energieambities
Nadere informatieENERGIEAKKOORD. Gevolgen, verplichtingen en kansen THOMAS KOKSHOORN
ENERGIEAKKOORD Gevolgen, verplichtingen en kansen THOMAS KOKSHOORN 2 - Wie zijn wij? - Visie Ekwadraat - Beleid - Doelstellingen - Middelen - Financiering Inhoud - Conclusies en aanbevelingen 3 INLEIDING
Nadere informatieVerduurzaming woningportefeuille: de woonbundel. 4 maart 2013
Verduurzaming woningportefeuille: de woonbundel 4 maart 2013 Verduurzamingsambitie woningcorporaties onder druk Het belang van verduurzaming van het corporatiebezit wordt erkend: Convenant Energiebesparing
Nadere informatieVeranderingen in het opdrachtgeverschap
Veranderingen in het opdrachtgeverschap Masterclass Opdrachtgeveschap Efficiënt Energiebesparen 5 november2015 - Krimpende portemonnee - De spanning tussen vraag en aanbod - Regisserend Oprachtgeverschap
Nadere informatieNul-op-de-Meter. Woningen inclusief energielasten Betaalbaar, comfortabel en rendabel een nieuwe propositie voor bewoners en corporaties
Nul-op-de-Meter Woningen inclusief energielasten Betaalbaar, comfortabel en rendabel een nieuwe propositie voor bewoners en corporaties 12 november, OTB wooncongres Peter Sluijs Programma Energiesprong
Nadere informatieVoorjaarssessies. Woningen inclusief energielasten betaalbaar en comfortabel, een nieuwe propositie voor bewoners
Voorjaarssessies Woningen inclusief energielasten betaalbaar en comfortabel, een nieuwe propositie voor bewoners De aftrap! Energiemeter=0 gegarandeerd Energiekosten ín vernieuwbouw Businesscase corporatie
Nadere informatieNom voor VvE s: uitkomsten van een jaar experimenteren
Nom voor VvE s: uitkomsten van een jaar experimenteren Wie zijn wij? Onafhankelijke aanjagers van de bouwsector in opdracht van Min. BZK Programma Energiesprong (sinds 2010) onder Platform31 (semi-overheid)
Nadere informatieENERGIE-ZUINIG HUREN IN DE STAD UTRECHT
ENERGIE-ZUINIG HUREN IN DE STAD UTRECHT VAN DOM-STAD NAAR NOM-STAD? Hoe krijgen we de sociale woningvoorraad energieneutraal in 2030? Dinsdag 26 mei 2015 WELKOM! LANDELIJK Convenant uit 2012; Woonbond,
Nadere informatieENERGIE-ZUINIG HUREN IN DE STAD UTRECHT
ENERGIE-ZUINIG HUREN IN DE STAD UTRECHT VAN DOM-STAD NAAR NOM-STAD? Hoe krijgen we de sociale woningvoorraad energieneutraal in 2030? Dinsdag 26 mei 2015 WELKOM! LANDELIJK Convenant uit 2012; Woonbond,
Nadere informatieNul-op-de-Meter en EnergiePrestatieVergoeding
Nul-op-de-Meter en EnergiePrestatieVergoeding Een kansrijke balans Dr. Ivo J. Opstelten Lector Nieuwe Energie in de Stad Expert PIAF Wonen Hogeschool Utrecht Stroomversnelling Woningcorporaties balanceren
Nadere informatieENERGIE BESPARING IN DE AMERSFOORTSE HUURSECTOR
ENERGIE BESPARING Energiebesparing huurwoningen Amersfoort terugblik en vooruitblik Donderdag 16 oktober 2014 WELKOM! IN DE UTRECHTSE HUURSECTOR ACHTERGROND VAN DEZE AVOND www.stookjerijk.nl Samenwerking
Nadere informatieKernboodschappen Woningcorporaties Nederland dicht bij huis
Kernboodschappen Woningcorporaties Nederland dicht bij huis Oktober 2014 Thema 1 Goed wonen en een goede dienstverlening We vinden het in Nederland normaal dat iedereen goed kan wonen. Maar niet iedereen
Nadere informatieslimrenoveren Blik op de toekomst: De top 3 van Het Nieuwe Renoveren Door: Doris de Bruijn & Sean Vos, SlimRenoveren
slimrenoveren Blik op de toekomst: De top 3 van Het Nieuwe Renoveren Door: Doris de Bruijn & Sean Vos, SlimRenoveren Voor: Bouwlokalen Het Nieuwe Renoveren 11 oktober 2011 te Doetinchem http://www.slimrenoveren.nl
Nadere informatieENERGIEZUINIG HUREN IN AMERSFOORT
ENERGIEZUINIG HUREN IN AMERSFOORT Hoe krijgen we de sociale woningvoorraad energieneutraal in 2030 Terugblik en vooruitblik Donderdag 4 juni 2015 WELKOM! ACHTERGROND VAN DEZE AVOND Samenwerking van diverse
Nadere informatieOndernemingsplan 2014 2017. Ambities blijven overeind door scherpe focus op kerntaken
Ondernemingsplan 2014 2017 Ambities blijven overeind door scherpe focus op kerntaken Missie QuaWonen QuaWonen is dé woningcorporatie voor de Krimpenerwaard. Wij bieden goede huisvesting aan mensen die
Nadere informatieIlta van der Mast Naar een nieuw systeem van sociale volkshuisvesting
Ilta van der Mast Naar een nieuw systeem van sociale volkshuisvesting De wijze waarop de woningmarkt nu georganiseerd is met 2,4 miljoen sociale huurwoningen is niet meer houdbaar. We zullen naar een systeemverandering
Nadere informatieAan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Postbus EA DEN HAAG
> Retouradres Postbus 20011 2500 EA Den Haag Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Postbus 20018 2500 EA DEN HAAG Turfmarkt 147 Den Haag Postbus 20011 2500 EA Den Haag Uw kenmerk 2016Z15884
Nadere informatieStroomversnelling Brabant 16 & 17 juni 2015. Verslag tweedaagse conferentie in het Arsenaal Grave
Stroomversnelling Brabant 16 & 17 juni 2015. Verslag tweedaagse conferentie in het Arsenaal Grave www.stroomversnellingbrabant.nl Stroomversnelling Brabant Deelnemers tweedaagse conferentie willen concreet
Nadere informatieSUGGESTIES VOOR INHOUD PRESTATIE-AFSPRAKEN. TUSSEN GEMEENTE en WONINGCORPORATIES en HUURDERS
SUGGESTIES VOOR INHOUD PRESTATIE-AFSPRAKEN TUSSEN GEMEENTE en WONINGCORPORATIES en HUURDERS Colofon Meer informatie over mogelijke ondersteuning op de verschillende onderwerpen: Ieke Benschop, NMU (i.benschop@nmu.nl;
Nadere informatieWAAROM IS OPDRACHT- GEVERSCHAP BELANGRIJK?
Margriet Drijver Corporatiebestuurder sinds 2004 Voormalig lid RegieRaad Bouw, Vernieuwing Bouw Voormalig lis Aedesbestuur Trekker Actieteam Professioneel Opdrachtgeverschap tijdens ActieAgenda Bouw Initiatiefnemer
Nadere informatieDuurzaamheidsaanpak en de Stroomversnelling. Chris Faro Beleidsadviseur Tiwos
Duurzaamheidsaanpak en de Stroomversnelling Chris Faro Beleidsadviseur Tiwos Visie Tiwos: betaalbaarheid centraal! Tiwos staat voor betaalbare woonlasten (huur en energie), comfortkeuze is voor rekening
Nadere informatieSamenvatting: Winst en waarde van energie renovaties in de woningbouw
Samenvatting: Winst en waarde van energie renovaties in de woningbouw De opgave is groot De Rijksoverheid streeft naar een energieneutrale bebouwde omgeving in 2050. Op weg daar naar toe is de ambitie
Nadere informatieSamen naar een passende voorraad hulpwijzer voor gemeenten bij scheiden en splitsen
Samen naar een passende voorraad hulpwijzer voor gemeenten bij scheiden en splitsen Met behulp van de stappen in deze hulpwijzer kunnen gemeenten zich voorbereiden op het geven van een zienswijze bij het
Nadere informatieAchtergrondinformatie Woonsymposium WONEN IN STAD.NL SESSIE DUURZAAMHEID
Achtergrondinformatie Woonsymposium WONEN IN STAD.NL SESSIE DUURZAAMHEID donderdag 19 maart 2015 Duurzaamheid Duiding en context Groningen heeft de ambitie om in 2035 een energieneutrale stad te zijn.
Nadere informatieRendabel ontwikkelen door opdrachtgeversrol anders in te vullen
Rendabel ontwikkelen door opdrachtgeversrol anders in te vullen Nieuwe invulling opdrachtgeversrol reduceert stichtingskosten en lifecycle costs en leidt tot het verdwijnen van de onrendabele top 1 Traditionele
Nadere informatieSUGGESTIES VOOR INHOUD PRESTATIE-AFSPRAKEN. TUSSEN GEMEENTE en WONINGCORPORATIES en HUURDERS
SUGGESTIES VOOR INHOUD PRESTATIE-AFSPRAKEN TUSSEN GEMEENTE en WONINGCORPORATIES en HUURDERS Colofon Meer informatie over mogelijke ondersteuning op de verschillende onderwerpen: Ieke Benschop, NMU (i.benschop@nmu.nl;
Nadere informatieVooruitblik Betere buurten, meer tevreden bewoners. Rochdale geeft thuis
Vooruitblik 2019 Betere buurten, meer tevreden bewoners Rochdale geeft thuis Betere buurten, meer tevreden bewoners Rochdale huisvest zo n 80.000 mensen in veel verschillende buurten in de regio Amsterdam.
Nadere informatieWat is een nul-op-de-meter woning? Versie 1.2
Wat is een nul-op-de-meter woning? Versie 1.2 Bij een nul-op-de-meter woning zijn alle in- en uitgaande energiestromen op jaarbasis in balans. Dat wil zeggen dat de woning op jaarbasis voldoende energie
Nadere informatieCORPORATIES: ZONNESTROOM EN
CORPORATIES: ZONNESTROOM EN -- FINANCIERING Solar Solutions International, 22 maart 2017 Bart Jansen Atrivé WIE IS ATRIVÉ? Adviesbureau op het gebied van Wonen Woningcorporaties & gemeente/overheid Duurzaamheid:
Nadere informatieEen boom opzetten over onze visie Presentatie Strategisch model Door Karo van Dongen
Een boom opzetten over onze visie Presentatie Strategisch model Door Karo van Dongen Strategisch kader Scenario s Jaarplan met begroting Klantbeleid Strategisch voorraadbeleid + STRATEGISCH MODEL INHOUDELIJK
Nadere informatieStadlander & Duurzaam langer thuiswonen!
Stadlander & Duurzaam langer thuiswonen! Inhoud presentatie! Het waarom? De duurzame ambitie van Stadlander! Nul Op (de) Meter & Stroomversnelling. Het product! Waarom? M V Krimp! Sterke vergrijzing! Langer
Nadere informatieMatchproces. Wat is nul-op-de-meter en de Energieprestatievergoeding? Kennismaken
Matchproces Je bent enthousiast over nul-op-de-meter renovaties en je wilt starten met een eerste pilot of project. Wellicht heb je al een complexkeuze gemaakt en ben je op zoek naar de juiste partij (aanbieder
Nadere informatieToekomstbestendig 2019
Toekomstbestendig 2019 20 19 Missie TBV Wonen is een excellente woningcorporatie in Noord-Brabant, die zich richt op het huisvesten van mensen die daarbij een helpende hand kunnen gebruiken. Wij investeren
Nadere informatieNul op de Meter businesscase nieuwbouw
Nul op de Meter businesscase nieuwbouw Kan het financieel uit? Jeffrey Mennen relatiemanager corporaties bij Stroomversnelling Sean Vos SlimRenoveren, expertpool Stroomversnelling maandag 16 oktober 2017
Nadere informatie@peterlindersnl #CHANGE YOUR GAME &ACT
@peterlindersnl #CHANGE YOUR GAME &ACT 1 #TRENDING TOPICS Vraag naar grondstoffen stijgt harder dan aarde kan leveren Bevolkingsgroei stijgt in 2050 naar 9 miljard mensen Door vergrijzingsgolf zal renovatie
Nadere informatieBuildDesk kennisdocument
BuildDesk kennisdocument Groot economisch en maatschappelijk voordeel van energieneutraal renoveren Woningverbetering naar energieneutraal in de sociale huursector is economisch en maatschappelijk zeer
Nadere informatieWAT IS DE BIJDRAGE VAN DE ENERGIEPRESTATIEVERGOEDING AAN NUL-
WAT IS DE BIJDRAGE VAN DE ENERGIEPRESTATIEVERGOEDING AAN NUL- OP-DE-METER NIEUWBOUW? Amerongen, 13-10-2015 ONZE UITDAGING 1 VOOR NUL-OP-DE-METER WONINGEN MAG ER EEN ENERGIE- PRESTATIEVERGOEDING GEVRAAGD
Nadere informatieEnergieneutraal business case en nieuwe rollen
Energieneutraal business case en nieuwe rollen Deal? Belastingen op energie 1,9 miljard 4,2 miljard FINANCIERING Belastingen op renovaties 2 miljard 60/80 miljard 10 miljard economische dynamiek Rekenen
Nadere informatieFinancieringsoplossingen voor duurzame ambities. Caspar Boendermaker, 22 april 2014, Breukelen
Financieringsoplossingen voor duurzame ambities Caspar Boendermaker, 22 april 2014, Breukelen Opbouw Financiering corporatie sector Verduurzaming Financiering verduurzaming Geschiedenis Gemeentelijke Credietbank
Nadere informatieJohan Lukkes; Projectmanager en business-developer bij Grontmij Nederland
Johan Lukkes; Projectmanager en business-developer bij Grontmij Nederland Betrokkenheid o.a.; Projectmanager Energiesprong SWF Projectmanager Blok voor blok Utrecht Label B of meer? Opgave - Focus Financieel
Nadere informatieGroen? Het is te doen! Audit.Tax.Consulting.Financial Advisory.
Groen? Het is te doen! Audit.Tax.Consulting.Financial Advisory. Een uitdagend klimaat 20 20 2020 In 2020 moet de uitstoot van CO 2 in de EU met 20% zijn teruggebracht ten opzichte van het 1990 niveau.
Nadere informatieSEMINAR Zonne-energie voor woningbouwcorporaties
SEMINAR Zonne-energie voor woningbouwcorporaties Gastheer: Bart Jansen, Atrivé i.s.m. Aedes vereniging van woningcorporaties Programma: 15.30-15.45 Energietrends voor corporaties Bart Jansen, Atrivé 15.45-16.00
Nadere informatieAanpak energiebesparing woningvoorraad Portaal Nijmegen. 13 mei 2014 Stephan Huisman afdeling Strategie & Vastgoed Senior projectleider
Aanpak energiebesparing woningvoorraad Portaal Nijmegen 13 mei 2014 Stephan Huisman afdeling Strategie & Vastgoed Senior projectleider Wat loopt er allemaal? Duurzaamheid is: Energiebesparing Gezond wonen
Nadere informatieDe kracht van een goede opdracht
PREVIEW De kracht van een goede opdracht Het moment is nu Als er íets zeker is, dan is het wel dat dit een bijzonder interessante tijd is om bij een woningcorporatie te werken. Naast de sociale opgave
Nadere informatieSAMEN BOUWEN VLAANDEREN
aan ZEEUWS- VLAANDEREN Samen bouwen Dit is de gezamenlijke visie van Clavis, Woonstichting Hulst en Woongoed Zeeuws- Vlaanderen op de sociale volkshuisvesting in Zeeuws-Vlaanderen. Ons motto: samen bouwen.
Nadere informatieUITVRAAG CIRCULAIR BOUWEN ICM MASTERCLASS 2017
UITVRAAG CIRCULAIR BOUWEN ICM MASTERCLASS 2017 DEMONTABEL BOUWEN Menno vd Veen, manager Duurzaamheid en Circulair Bouwen zijn belangrijke thema's bij woningcorporatie De Woonplaats. Wij zijn daarom ook
Nadere informatieOnze bijdrage als gemeente aan de Stroomversnelling
Onze bijdrage als gemeente aan de Stroomversnelling Overhandiging boekwerkje Taskforce Vergunningen aan minister Blok op 26 februari 2015 Wat is Stroomversnelling? Initiatief om totaal vernieuwde comfortabele
Nadere informatieUw hoogbouw SLIM renoveren De nieuwe, revolutionaire methode om al uw hoogbouw moeiteloos te verduurzamen!
Uw hoogbouw SLIM renoveren De nieuwe, revolutionaire methode om al uw hoogbouw moeiteloos te verduurzamen! snelle realisatie in duurzame renovatie snelle realisatie in duurzame renovatie De béste prestatie
Nadere informatieSnelle transitie van de bestaande gebouwen
Urban Energy research agenda for TU Delft Snelle transitie van de bestaande gebouwen Inleider: Henk Visscher TUDelft Bouwkunde Referent: Ronald Franken Portaal 30 Mei, 2018 1 Het Doel Hoe kunnen we grootschalige
Nadere informatieMaar laat ik ook de rest van het team voorstellen Eefje, Charjan en Jasper. Eefje
Goedendag, welkom bij de online cursus Energie Vriendelijke Renovatie Processen. Fijn dat je mee doet. Voor je zie je de mensen die met veel plezier aan deze cursus gewerkt hebben. Wij zullen je de komende
Nadere informatieVooruit naar de oorsprong
Vooruit naar de oorsprong strategisch kader 2014-2016 1 Strategisch kader in 12 puntjes 1 We zien goed en plezierig wonen als basis van bestaan 2 We bieden mensen met lagere inkomens goede, passende woonruimte
Nadere informatieImpuls voor het verduurzamen van de Enschedese woningmarkt. door middel van het oprichten van een. Advies- en Verkooporganisatie
Impuls voor het verduurzamen van de Enschedese woningmarkt door middel van het oprichten van een Advies- en Verkooporganisatie Datum: 13 mei 2013 Status: Publicatie Namens: Werkgroep MIO Duurzaamheid De
Nadere informatieOmdat bouwen teamwork is
Omdat bouwen teamwork is Nijhuis Bouw Innovatie en duurzaamheid komen bij Nijhuis samen. Wij bouwen niet alleen huizen, ook leefbare wijken en gebieden waar het prettig wonen, werken en recreëren is. Ontwikkelen
Nadere informatieNOM KienhuisHoving. 5 april Esther Hovenier Advocaat
NOM KienhuisHoving 5 april 2016 Esther Hovenier Advocaat 2 Energieakkoord voor duurzame groei 13 september 2013 (SER) 14% hernieuwbare opwekking in 2020 16% hernieuwbare opwekking in 2023 Vermindering
Nadere informatieOpschalen duurzaam wonen NoM Twente. 6 december 2016
Opschalen duurzaam wonen NoM Twente 6 december 2016 Programma 14.45 uur Inloop met koffie en thee 15.00 uur Opening 15.05 uur Ervaringen en plannen NoM Twente 15.20 uur 15.30 uur 16.00 uur 16.20 uur 16.30
Nadere informatieEven voorstellen. Net al kennis gemaakt met mij en mijn collega Doris bij de ervaringenronde. Nu een introductie uitleg nul op de meter.
Even voorstellen. Net al kennis gemaakt met mij en mijn collega Doris bij de ervaringenronde. Nu een introductie uitleg nul op de meter. Stap voor stap gaan we er doorheen. 1 We beginnen bij de woonlasten.
Nadere informatieWasstraat Duurzaamheid Een katalysator voor verduurzaming van de woningvoorraad. Theo Stauttener
Wasstraat Duurzaamheid Een katalysator voor verduurzaming van de woningvoorraad Theo Stauttener Stadkwadraat Rijk zet in op energiesprong! Duurzaamheid Belangrijk thema In bestaande voorraad het meeste
Nadere informatieVraagstelling. 3. Hoe ga je met elkaar aan het werk; welke vaardigheden en competenties zijn nodig?
Vraagstelling 1. Wat vragen opdrachtgevers en gebruikers werkelijk en hoe kunnen aanbieders kansen pakken door hun dromen waar te maken? 2. Hoe ontstaat een win-win situatie door gebruik te maken van elkaars
Nadere informatieMarkt functioneert nu mondjesmaat, er is meer potentieel dan nu wordt gerealiseerd, want:
Marktanalyse Markt functioneert nu mondjesmaat, er is meer potentieel dan nu wordt gerealiseerd, want: Onbekendheid gebouweigenaren & gebruikers met de mogelijkheden en winst die te behalen valt Ondoorzichtige
Nadere informatieEnergiesprong Nul op de meter. Waarom zou je dat willen? Is het haalbaar? Alleen voor hele milieubewuste mensen? Wat is het precies?
Energiesprong Nul op de meter Waarom zou je dat willen? Is het haalbaar? Alleen voor hele milieubewuste mensen? Wat is het precies? Energiesprong Waarom zou je dat willen? omdat de buitenschil lek en tochtig
Nadere informatieSamen naar een passende voorraad hulpwijzer voor huurders bij scheiden en splitsen
Samen naar een passende voorraad hulpwijzer voor huurders bij scheiden en splitsen Met behulp van de stappen in deze hulpwijzer kunnen huurdersorganisaties zich voorbereiden op het geven van een zienswijze
Nadere informatieDoelstelling en doelgroep
klimaat op maat Klimaat op maat Het klimaat verandert en de olievoorraden raken langzaamaan op. Dat laatste betekent concreet dat de energieprijzen naar verwachting flink stijgen in de komende decennia.
Nadere informatieVerduurzamen van VvE-complexen
Verduurzamen van VvE-complexen Energieneutrale Drentse woonomgeving in 2040 Droom Een reductie van 14% van het fossiele energieverbruik in de Drentse woonomgeving in 2020 Doel Bewustwording Innovatie
Nadere informatieEnergiesprong. @greenspirator. bouwlokalen
Energiesprong @greenspirator bouwlokalen Somewhere in the North of Paris...extreme urban fuel poverty OPWARMING VERGRIJZING 13 miljard ENERGIEVERBRUIK WONINGBOUW Bron: PHI Bij 2000 m3 gasverbruik en
Nadere informatieecht Nul op de meter HRsolar : Robbert van Diemen Techneco : Niels van Alphen
echt Nul op de meter HRsolar : Robbert van Diemen Techneco : Niels van Alphen Agenda Wie is HRsolar Zonnewarmte V1.0 De markt Zonnewarmte V2.0 Zonnewarmte NOM Wie is HRsolar Nederlandse fabrikant van complete
Nadere informatieALL-ELECTRIC FOR ALL?
ALL-ELECTRIC FOR ALL? Nicolaas van Everdingen Plushuis Congres all-electric renovatie 11 november 2014 De Reehorst Ede nicolaas@plushuis.net 06-43148464 : @plushuis PLUSHUIS Innovator/Doendenker/Omdoener
Nadere informatieLindenhove. Renovatie & Transformatie. Informatie vanuit Renovatieteam Lindenhove
Lindenhove Renovatie & Transformatie Informatie vanuit Renovatieteam Lindenhove ' Duurzaam & Comfortabel Met slimme combinaties van energiebesparende maatregelen en opwekking van duurzame energie komen
Nadere informatieDe energieprestatievergoeding
De energieprestatievergoeding Radewijkbrink 9-15, Enschede Striepebrink 10-16, Enschede Inhoudsopgave Inleiding 2 Waarom energie opwekkende woningen? 3 Wat is gebouw- en gebruik gebonden gebruik? 4 Wat
Nadere informatieOndernemingsstrategie Het begint met wonen
Ondernemingsstrategie 2019-2022 Het begint met wonen Het begint met wonen Persoonlijke aandacht voor onze huurders, oog voor elkaar, focus op samen. Het is waar Openbaar Belang voor staat en wat ons als
Nadere informatieOnderwerp: Krediet t.b.v. nul-op-de-meter renovatie woningen in Oostvoorne
AAN BURGEMEESTER & WETHOUDERS Kenmerk: 142447 Sector: Grondgebied Team : Woonbedrijf Onderwerp: Krediet t.b.v. nul-op-de-meter renovatie 4 + 60 woningen in Oostvoorne Besluit: 1. In te stemmen met het
Nadere informatieResultaten onderzoek monitoring projecten Energiesprong. Niels Sijpheer, Energiesprong Wouter Borsboom, TNO
Resultaten onderzoek monitoring projecten Energiesprong Niels Sijpheer, Energiesprong Wouter Borsboom, TNO Energiesprongprojecten onder de loep Wat werkt en wat niet? Welke (prestatie) afspraken worden
Nadere informatieTopprestaties in energiezuinige bouw
Topprestaties in energiezuinige bouw Henk Zwartbol Zwartbol Planontwikkeling & Advies Projectmanager herstructurering Stekkenberg West in Groesbeek Het project Sloop/nieuwbouw van 240 sociale huurwoningen
Nadere informatieZonnepanelen in relatie tot vastgoedsturing 21-4-2015 1
Zonnepanelen in relatie tot vastgoedsturing 21-4-2015 1 We will make Solar electricity so cheap that only the rich will burn fossil fuels Ronald Franken, Proefschrift 2006 We will make electricity so cheap
Nadere informatieEvaluatie zon PV-projecten bij woningcorporaties
Samenvatting Evaluatie zon PV-projecten bij woningcorporaties Datum 15 augustus 2013 Status Definitief Pagina 1 van 1 Colofon Projectnaam Evaluatie zon PV-projecten bij woningcorporaties Projectnummer
Nadere informatieAdvies. Bewoners Advies Groep. Begroting 2014
Advies Bewoners Advies Groep Begroting 2014 November 2013 Het advies in hoofdlijn: 1. De ambitie van Nijestee moet vooral gericht zijn op de kerntaken, goede en betaalbare huisvesting voor de doelgroep
Nadere informatieDatum 24 januari 2017 Beantwoording Kamervragen over een energieprestatievergoeding in zeer energiezuinige woningen met een gasaansluiting
> Retouradres Postbus 20011 2500 EA Den Haag Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten- Generaal Postbus 20018 2500 EA Den Haag Directoraat-Generaal Turfmarkt 147 Den Haag Postbus 20011 2500 EA
Nadere informatieHet heft in eigen handen met de wooncoöperatie
Het heft in eigen handen met de wooncoöperatie Tineke Lupi, projectleider Platform31 netwerk bijeenkomst van afterworknet, op 31 oktober 2017 Den Haag Wat is een wooncoöperatie? Zelforganisatie in het
Nadere informatieWOONLASTENAGENDA 2015. BrabantWonen
WOONLASTENAGENDA 2015 BrabantWonen ALGEMENE INLEIDING BrabantWonen, Kleine Meierij, Zayaz, gemeente s-hertogenbosch en het Stedelijk Huurdersplatform (SHP) hebben in 2014 het Woonlastenakkoord gesloten.
Nadere informatieInnovatieve uitvraag Nul-op-de-Meter woningen Pioneering Eric Kouters
Innovatieve uitvraag Nul-op-de-Meter woningen Pioneering Eric Kouters Workshop Bronnen: Interviews Pioneering en corporaties Techniek: kennissessie 12 februari jl. Proces Introductie: Innovatieve uitvraag
Nadere informatieWoonlasten in Haaglanden. Ron Lazaroms sector Milieu Ludolf de Boer sector Wonen
Woonlasten in Haaglanden Ron Lazaroms sector Milieu Ludolf de Boer sector Wonen Opbouw verhaal 1. Achtergrond Woonlastenonderzoek Builddesk/Rigo Stadsregio Rotterdam en Stadsgewest Haaglanden 2. Rapportage
Nadere informatieStroomversnelling is het ei van Columbus
Woningcorporaties en duurzaamheid Stroomversnelling is het ei van Columbus In 2020 hebben corporatiewoningen gemiddeld energielabel B. Dat is een van de afspraken in het Energieakkoord voor duurzame groei.
Nadere informatieLokaal betrokken, regionaal verbonden
Lokaal betrokken, regionaal verbonden Beweeg de muis over de tekstblokken en klik Voorwoord Lokaal betrokken, regionaal verbonden Dat is de titel van het ondernemingsplan 2014-2018 van. Omdat dat is wat
Nadere informatieOntwikkelprogramma armoede gemeente Leeuwarden 2014
Ontwikkelprogramma armoede gemeente Leeuwarden 2014 Inleiding Uit onze gemeentelijke armoedemonitor 1 blijkt dat Leeuwarden een stad is met een relatief groot armoedeprobleem. Een probleem dat nog steeds
Nadere informatieBelanghoudersbijeenkomst
V e r s l a g Belanghoudersbijeenkomst Donderdag 17 november was u met ruim 30 andere genodigden aanwezig bij de belanghoudersbijeenkomst van Woningstichting Bergh. Een bijeenkomst waarbij wij graag twee
Nadere informatieMaatschappelijk enorme problemen rond wonen! Betaalbaarheid, beschikbaarheid, duurzaamheid! Als woon- en bouwsector laten we enorme steken vallen.
Maatschappelijk enorme problemen rond wonen! Betaalbaarheid, beschikbaarheid, duurzaamheid! Als woon- en bouwsector laten we enorme steken vallen. We blijven ver achter bij de productiviteitsverbetering
Nadere informatieBijlage I 20111278-07 Investeringen en energielasten Energiesprong woningbouw Maria van Bourgondiëlaan te Eindhoven. 1 Inleiding
Bijlage I 20111278-07 Investeringen en energielasten Energiesprong woningbouw Maria van Bourgondiëlaan te Eindhoven Datum Referentie Behandeld door 13 december 2011 20111278-07 P. Smoor/LSC 1 Inleiding
Nadere informatieBETAALBARE ENERGIETRANSITIE
BETAALBARE ENERGIETRANSITIE De praktijk (van Alwel) Seminar Aenergie, 20 September 2018 DE PRAKTIJK VAN ALWEL Alwel Karo van Dongen Succes - Moerwijkzicht Worsteling - Deelplan 5 - Pilot Baai En hoe verder?
Nadere informatieONDERNEMINGSPLAN volkshuisvesters
ONDERNEMINGSPLAN 2016 2020 volkshuisvesters ONDERNEMINGSPLAN 2016 2020 volkshuisvesters 1 inhoud ONZE VISIE 4 INHOUD ONZE MISSIE 4 ONZE DOELEN 5 1. KLANTGERICHT DIENSTVERLENEN 6 2. BETAALBARE WONINGEN
Nadere informatieHoe maken we het wonen prettig en betaalbaar? Jan Brouwer en vrijwilligers Piezo OTB Platform31 31 oktober 2012
Hoe maken we het wonen prettig en betaalbaar? Jan Brouwer en vrijwilligers Piezo OTB Platform31 31 oktober 2012 Inhoud Wat is er aan de hand? Wat moeten we doen? Wat is zelfbeheer? Wat zijn de voordelen?
Nadere informatieActiviteitenoverzicht Midden-Groningen 2019
ACTIVITEITENOVERZICHT 2019 MIDDEN-GRONINGEN juni 2018 1. INLEIDING Voor u ligt het activiteitenoverzicht 2019 van Actium aan de gemeente Midden-Groningen, met daarin de voorgenomen activiteiten van Actium
Nadere informatieBijlage bij uw huurovereenkomst (project EGW Arnhem Presikhaaf) versie 1.3 03-11-2015 tussenwoning
Bijlage bij uw huurovereenkomst (project EGW Arnhem Presikhaaf) versie 1.3 03-11-2015 tussenwoning Naam huurder: Adres: Huurcontractnummer: Ingangsdatum huur: U heeft een overeenkomst met Portaal voor
Nadere informatieOproep: Actieprogramma klimaatadaptieve bouwprojecten in stedelijk gebied
Oproep: Actieprogramma klimaatadaptieve bouwprojecten in stedelijk gebied Meld nu uw bouwproject aan voor het Actieprogramma klimaatadaptieve bouwprojecten in stedelijk gebied. Daarin bundelen overheden,
Nadere informatieKorte presentatie over Conceptueel Bouwen
Korte presentatie over Conceptueel Bouwen Projectoverstijgende oplossingsprincipes voor specifieke huisvestings behoeften Aangeboden door als één organisatie samenwerkende keten van bedrijven Mogelijk
Nadere informatieVan beleid naar uitvoering Van beleidsplannen en de dingen die voorbij gaan
Van beleid naar uitvoering Van beleidsplannen en de dingen die voorbij gaan Studiedag implementatie van vastgoedbeleid Ritske Dankert Inhoud Wat is implementatie? Vier fasen van idee tot oplevering Opdracht
Nadere informatieSlimRenoveren. slimrenoveren USP kennissessie Bouwbeurs 2011. Door: Doris de Bruijn & Sean Vos
slimrenoveren USP kennissessie Bouwbeurs 2011 Door: Doris de Bruijn & Sean Vos SlimRenoveren 10 februari 2011 http://www.slimrenoveren.nl info@slimrenoveren.nl slimrenoveren SlimRenoveren Ons doel: realiseren
Nadere informatiePrestatieafspraken 2017
Prestatieafspraken 2017 Aanleiding De prestatieafspraken 2017 zijn een vertaling van het bod, waarin de woningcorporaties aangeven door welke activiteiten zij een bijdrage leveren aan het realiseren van
Nadere informatieSprekers Ivo Opstelten Jose van der Loop Sjoerd Klijn-Velderman
Sprekers Ivo Opstelten Jose van der Loop Sjoerd Klijn-Velderman Masterclass Energie Prestatie Vergoeding (EPV) Waarom is er een EPV? Hoe werkt de EPV? Wat is de invloed op de business case? Waar moet je
Nadere informatieProfielschets. Procesmanager Bouw & Onderhoud Woonwaard
Profielschets Procesmanager Bouw & Onderhoud Woonwaard ERLY the consulting company Opdrachtgever: Woonwaard Datum: maart 2015 Inleiding Woonwaard is een klantgerichte en vernieuwende woningcorporatie,
Nadere informatieKwantitatieve ervaringen uit een duurzame woonwijk
Kwantitatieve ervaringen uit een duurzame woonwijk Advies aan Minister Kamp Robbert van Rijswijk Merosch Inhoud 1. Voorstellen 2. RijswijkBuiten 3. Kwantitatieve bevindingen 4. Advies aan Minister Kamp
Nadere informatieInvesteren in groen en betaalbaar wonen
Verkort Beleidsplan Het Gooi en Omstreken 2013-2018 Investeren in groen en betaalbaar wonen Ambities in 2017 In Baarn, Blaricum, Bunschoten, Gooise Meren, Hilversum en Wijdemeren Voorwoord Maarten van
Nadere informatie