Raadsvergadering : 13 november 2003 AAN de Raad. Agendapunt : 11 Zaltbommel, 31 oktober Onderwerp : Voorstel inzake toekomst regionale VVV / RBT

Transcriptie

1 Raadsvergadering : 13 november 2003 AAN de Raad Agendapunt : 11 Zaltbommel, 31 oktober 2003 Nr. : /RO Onderwerp : Voorstel inzake toekomst regionale VVV / RBT Beknopte samenvatting In maart 2003 is de VVV Rivierenland failliet verklaard. Kort hierna heeft de Kamer van Koophandel het initiatief genomen om te bezien hoe nu verder. Er is vervolgens een begeleidingscommissie opgericht, die een businessplan heeft laten opstellen. In dit plan wordt voorgesteld om te komen tot de oprichting van een Regionaal Bureau voor Toerisme Rivierenland (RBT). Kortheidshalve wordt voor de inhoud hiervan verwezen naar het ter inzage liggend businessplan. Hoewel het college nog steeds met een aantal onbeantwoorde vragen zit, moet er op korte termijn besloten worden of Zaltbommel deelneemt aan het RBT. Het college stelt voor om deel te nemen, onder bepaalde voorwaarden. Tegelijkertijd probeert zij meer helderheid te krijgen over de rol van de recreatiemaatschappij in het RBT. Relatie tot het vigerende beleid Tot juli 2000 bestonden er 5 afzonderlijke VVV verenigingen in het Rivierengebied, te weten de Vereniging voor Vreemdelingenverkeer Buren e.o., Culemborg, Gorinchem e.o., Tiel e.o., en Zaltbommel. Deze verenigingen zijn als gevolg van een fusie op 30 juni 2000 opgegaan in één nieuwe regionale vereniging, de VVV-Rivierenland. De fusie is tot stand gekomen op advies onder meer van de overkoepelende vereniging ANVV en werd gesteund door de afzonderlijke besturen en door de deelnemende gemeenten. De inkomsten van de VVV Rivierenland waren grotendeels afkomstig uit gemeentelijke bijdragen en contributies van circa 400 leden, voornamelijk horeca- en recreatieondernemingen en in beperkte mate uit verkoop van toeristische producten in de VVV-kantoren. Na het tot stand komen van de fusie is er begonnen met de integratie van de administratie en organisatie. Daarbij ondervond men veel moeilijkheden, waardoor bij het nieuwe bestuur lange tijd geen inzicht bestond in de financiële situatie van de nieuwe vereniging. Uiteindelijk werd pas begin van dit jaar duidelijk dat over de boekjaren 2000, 2001 en 2002 een verlies van in totaal ca ,00 werd geleden. Deze verliezen waren vooral toe te schrijven aan het onrendabele karakter van de 5 VVV winkels (te Buren, Culemborg, Gorinchem, Tiel en Zaltbommel). De omzet van de 5 winkelvestigingen bedroeg ruim ,00 terwijl de winstmarge niet boven de 2% kwam, vooral de personeelskosten drukten zwaar op de begroting. Er was derhalve sprake van een structureel verlies over de afgelopen jaren. Omdat de kosten en baten volledig uit balans waren en vraag en aanbod niet meer op elkaar afgestemd waren, werd op 12 maart 2003 het faillissement uitgesproken over de VVV Rivierenland. Door het faillissement dreigden veel recreanten en toeristen de dupe te worden. In het afgelopen seizoen hebben alle gemeenten afzonderlijk gezorgd voor noodverbanden. In Zaltbommel heeft tot 1 oktober jl. het Waaggebouw gediend als toeristisch informatiepunt. Om het nieuwe seizoen 2004 niet te hoeven missen, is het zaak op korte termijn de besluitvorming rond te krijgen in alle Rivierenland-gemeenten inzake het RBT. Uitgangspunt is daarbij steeds geweest dat regionale samenwerking een meerwaarde oplevert. 1

2 Toelichting op het voorstel Op 9 april 2003 heeft een eerste bestuurlijk overleg plaatsgevonden over de conceptaanpak voor een nieuw op te richten Regionaal Bureau voor Toerisme. De StER is aangewezen als trekker van dit proces. De begeleidingscommissie van het RBT i.o. bestaat uit de heren Fernhout (KvK), Docter (KvK), Alberse (burgemeester Lingewaal), Koedam (directeur recreatiemaatschappij), Vorselman (coördinator StER) en mevrouw Binkhorst (provincie Gelderland). De provincie heeft zich tijdens het overleg van 9 april positief geuit t.a.v. de voorgestelde aanpak. Het sluit aan op het provinciaal beleid: de verantwoordelijkheid wordt teruggebracht naar de regio, de regio initieert en de provincie ondersteunt. De provincie is bereid een financiële bijdrage te leveren t.b.v. de opstart van het RBT, echter op voorwaarde dat alle gemeenten binnen Rivierenland deelnemen en dat de gemeenten zelf ook meefinancieren. Het streven is om medio november de besluitvorming in de gemeenteraden rond te krijgen, zodat het seizoen 2004 niet verloren hoeft te gaan. Om deze besluitvorming te versnellen is tot twee keer toe aan gemeenten gevraagd een intentieverklaring c.q. adhesiebetuiging te ondertekenen, waarmee gemeenten zich committeerden aan het RBT. Kort na het bestuurlijk overleg van 9 april 2003 is het eerste verzoek binnengekomen ter ondertekening van een intentieverklaring. Hoewel de gemeente Zaltbommel steeds heeft aangegeven positief te staan tegenover regionale samenwerking, is toen besloten de intentieverklaring (vooralsnog) niet te tekenen, omdat zij eerst meer inzicht wilde hebben in de oorzaak van de ontstane problemen van de VVV Rivierenland en omdat zij een duidelijke taakomschrijving van het RBT noodzakelijk achtte om resultaten aantoonbaar en meetbaar te maken. Op de vraag t.a.v. de problemen uit het verleden, is deels antwoord gegeven. In de bijlage van het businessplan (zie bijlage) is de oude situatie weliswaar nogmaals uitgelegd (hoge personeelslasten, lage winstmarges, chaotische administratie), maar er heeft geen financiële verantwoording meer plaatsgevonden over het jaar De vraag over de taakomschrijving van het RBT is niet beantwoord. Desalniettemin heeft de gemeente zich t.a.v. regionale samenwerking steeds positief opgesteld. En nog steeds zijn er gegronde redenen om aan te nemen dat regionale promotie van het Rivierenland voordeel oplevert. Het toeristisch-recreatief imago van het Rivierengebied is immers nauwelijks als zodanig bekend. Het gebied heeft een achterstand zowel op het gebied van infrastructuur als kwaliteit. Het Rivierengebied heeft echter wel potenties in zich om aanspraak te maken op die bekendheid, vooral op het gebied van de dagrecreatie. Stimulering en ontwikkeling hiervan komen ten goede aan de economische betekenis van de regio en dragen bij aan een vergroting van de maatschappelijke betekenis op het gebied van ontspannings- en ontplooiingsmogelijkheden, het verhogen van de leefbaarheid en welzijn van het gebied. Bovendien genereert de sector een belangrijke spin-off in het Rivierengebied waardoor extra economische impulsen gegenereerd kunnen worden. Een vergelijking is getrokken met andere vergelijkbare regio s in het land (Achterhoek). Een goede regionale samenwerking op het gebied van recreatie en toerisme is echter een voorwaarde om dit te bewerkstelligen. In het businessplan van het RBT wordt gesteld dat het RBT, in tegenstelling tot de voormalige VVV zich zal beperken tot kerntaken waardoor sneller en flexibeler gereageerd kan worden op de ontwikkelingen in de maatschappij. De personele bezetting kan hierdoor beperkt blijven tot 5 fte. Op het businessplan van het RBT zijn echter ook een aantal bezwaren te maken. De voornaamste bezwaren zijn hieronder weergegeven. de personeelskosten, die voorheen als veel te grote druk werden ervaren op de begroting, zijn in verhouding nog steeds erg hoog. Uit de jaarrekening van 2001 bleek dat de personeelskosten voor 17,7 fte s ,- bedroegen. Probleem was, dat de gemeentelijke subsidies (in totaal ,-) onvoldoende waren om deze personeelskosten te financieren, laat staan om overige activiteiten mogelijk te maken. De begrote personeelskosten van het RBT voor 5 fte s bedragen op 2

3 jaarbasis ,-. Per fte betekent dit meer dan een verdubbeling van de kosten. De gemeentelijke subsidies, nu begroot op ,- zijn wederom lager dan de personeelskosten. In het businessplan van het RBT wordt geconcludeerd, dat het recreatief-toeristisch imago van het Rivierengebied nauwelijks als zodanig bekend is, omdat het gebied een achterstand heeft zowel qua ontwikkeling, infrastructuur als qua kwaliteit. Het Rivierengebied heeft echter wel potenties in zich om aanspraak te maken op die bekendheid. De potenties van het Rivierenland worden vergelijkbaar gesteld met de huidige situatie in de Achterhoek-regio. Uitgaande van deze doelstelling dienen in het jaar 2010 in het Rivierenland de volgende cijfers behaald te worden: Verblijfsrecreatie Dagrecreatie Totaal Toeristenbelasting Inkomsten heden , , , ,- Inkomsten bij doorgroei , , , ,- Groeipotentie , , , ,- Nieuwe arbeidsplaatsen De afdeling financiën, sectie belastingen, verwacht dat de te behalen toeristenbelasting niet reëel is, althans niet voor Zaltbommel. Bovendien is het succes van zowel dag- als verblijfsrecreatie weliswaar te stimuleren door te faciliteren, maar sturing is moeilijk, mede doordat men afhankelijk is van het particuliere initiatief. De onderbouwing van de genoemde doelstellingen in bovenstaand schema is dan ook matig. De manier waarop men verwacht de doelen te bereiken wordt niet beschreven. Het RBT schrijft te willen gaan werken op basis van prestatie-afspraken waarop gemeenten het RBT kunnen afrekenen. De opstellers van het businessplan is meerdere malen verzocht, duidelijke afspraken op papier te zetten over wat een gemeente kan verwachten van het RBT in ruil voor haar subsidie. M.u.v. de bovengenoemde doelstellingen, is dit tot op heden echter niet gebeurd. Concrete verantwoording zal de komende 7 jaar dus ook niet mogelijk zijn. Het is bijvoorbeeld onbekend hoeveel info-posten er in de gemeente Zaltbommel komen of wat het RBT gaat doen met de Nieuwe Hollandse Waterlinie. Een toeristische folder over Zaltbommel hoeven we niet meer te verwachten, tenzij we er extra voor betalen. Dit alles volgens marktconforme prijzen. Aangezien het VVV-budget van Zaltbommel in de kadernota is beperkt tot ,-, zal Zaltbommel geen gebruik kunnen maken van deze extra diensten. De tijdsplanning van activiteiten voor het jaar 2003/2004 is niet reëel. Los van het groot aantal activiteiten dat gepland staat voor de eerste drie maanden van 2004, is geen rekening gehouden met (vergunning)procedures, bijvoorbeeld de vergunningaanvraag voor het plaatsen van welkomstborden langs snelwegen. Een ander voorbeeld is het opzetten van een vrijwilligersorganisatie en lokale platforms. Zeker wanneer deze van bovenaf worden opgelegd, zijn deze niet van het één op het andere moment functioneel. De subsidies van de provincie en de EU zijn eenmalige investeringen. De EU-subsidie is nog niet zeker gesteld. Daarnaast vergt de verantwoording van een EU-subsidie altijd veel tijd, waarmee vooralsnog geen rekening is gehouden. Bij de berekening van het financiële plaatje van het RBT is ervan uitgegaan dat de gemeente Gorinchem ook deelneemt aan het RBT. Na Tiel, is zij de grootste gemeente ( inwoners) en daarmee een belangrijke geldschieter. Nu de gemeente Gorinchem besloten heeft niet mee te doen aan het RBT, zal de financiële situatie er anders uit gaan zien. Door verschillende gemeenten, waaronder Zaltbommel, is meerdere malen verzocht om gezamenlijk c.q. in overleg met de Recreatiemaatschappij Rivierengebied tot één toeristisch-recreatief plan voor 3

4 de regio te komen waar zowel het RBT als de recreatiemaatschappij achter staan. Tot op heden is dit niet gelukt. Op 27 augustus jl. heeft overleg plaatsgevonden met bestuurders en ambtenaren van de Vesting3hoekgemeenten. Tijdens dit overleg werd eens temeer duidelijk dat de Kamer van Koophandel en de recreatiemaatschappij het niet eens zijn over de aanpak van het RBT. De recreatiemaatschappij beweert een vergelijkbaar product neer te kunnen zetten zonder structurele bijdragen van gemeenten. De recreatiemaatschappij stelt een structuur voor, waarin gemeenten slechts eenmalig bijdragen, o.a. ten behoeve van het opzetten van infopunten. Daarna moet gewerkt kunnen worden op basis van projectfinanciering. De recreatiemaatschappij, die zelf over veel geld beschikt, is bereid garant te staan voor het instandhouden van de opgezette informatiestructuren. Het voorstel van de recreatiemaatschappij berust aldus op een veel commerciëlere basis. De nadruk ligt niet langer op structurele overheidsbijdragen, maar op bijdragen vanuit het bedrijfsleven, dat immers ook het meeste profijt heeft van de nieuw op te zetten structuur. De hoogte van de eenmalige bijdrage van gemeenten is afhankelijk van de wensen van de gemeente. Het voorstel van de recreatiemaatschappij is nog niet uitgewerkt in de vorm van een businessplan, zoals het RBT dat heeft. Op grond van bovenstaande is het college (nog) niet overtuigd van nut en noodzaak van het op te richten RBT. Desalniettemin hecht zij waarde aan het gezamenlijk gedragen initiatief. Om deze reden wil het college deelnemen aan het RBT, echter onder de voorwaarde dat, wanneer nieuwe inzichten naar voren komen, bijvoorbeeld op basis van nadere informatie van mogelijkheden met de recreatiemaatschappij, men na een jaar kan terugtreden zonder dat daar kosten of andere verplichtingen aan verbonden zijn. Daarnaast wordt specifiek aandacht gevraagd voor promotionele ontwikkelingen in de Vesting3hoek (Gorinchem-Woudrichem-Slot Loevestein). Tegelijkertijd zal het college van Zaltbommel initiatieven blijven nemen om meer helderheid te krijgen over de mogelijke rol van de recreatiemaatschappij in het RBT. Financiële consequenties De gemeente Zaltbommel wordt gevraagd om een structurele bijdrage van 1,- per inwoner. De voormalige subsidie aan de VVV Rivierenland bedroeg ,-. De bijdrage van Zaltbommel wordt daarmee aanzienlijk lager dan voorheen. Consequenties voor de integrale planning N.v.t. Voorstel Deel te nemen aan het op te richten Regionaal Bureau voor Toerisme (RBT) Rivierenland, onder de volgende voorwaarden: - wanneer nieuwe inzichten naar voren komen, bijvoorbeeld op basis van nadere informatie van mogelijkheden met de recreatiemaatschappij, de gemeente Zaltbommel na een jaar kan terugtreden zonder dat daar kosten of andere verplichtingen aan verbonden zijn; - er moet specifieke aandacht komen voor promotionele ontwikkelingen in de Vesting3hoek. BURGEMEESTER EN WETHOUDERS VAN ZALTBOMMEL de secretaris de burgemeester P.A. Huijsman M. Peereboom 4

5 Opmerkingen van de griffier naar aanleiding van de behandeling van het voorstel in de commissie Ruimtelijke zaken op 29 oktober 2003: De commissie deelt de opvattingen van het college niet en adviseert overwegend niet positief ten aanzien van het voorstel. De definitieve standpunten worden tijdens de raadsvergadering op 13 november 2003 ingenomen. 5